Tng hp L Thuyt v ng dng cc vn

trong thi Olympic 30-4 Ha hc 10

Cu s 2: L THUYT V PHN NG HA HC
1.

Khi nim nhit trong ha hc: nhit phn ng, nhit to thnh,
thiu nhit, nhit ha tan. nh lut Hess v cc h qu. Tnh hiu ng
nhit ca phn ng.
NHIT NG HA HC

Nhit ca mt s qu trnh quan trng :

1/ Nhit to thnh ca cc cht : H(tt) (hay sinh nhit)
Nhit to thnh ca 1 hp cht ha hc l hiu ng nhit ca phn ng to thnh 1 mol
cht t nhng n cht trng thi chun.
Trng thi chun ca 1 cht l trng thi bn nht ca cht p sut 1 atm v 250C (hay
298,15K)
TD : phn ng : N2 + 3H2 2NH3
H = - 92,22 KJ
H pu
92,22
2
2
Nhit to thnh ca NH3 =
=
= - 46,11 KJ/mol
C(r) + O2(k) CO2(k) H = - 393 KJ/mol
Nhit to thnh CO2 = H(p) = - 393 KJ/mol
Nhit to thnh ca cc n cht iu kin chun c qui c bng 0.
Khi phn ng xy ra m tt c cc cht (n cht v hp cht to thnh) u iu kin chun th
tt0
ta c nhit to thnh chun. K hiu
2/ Nhit phn hy :
Nhit phn hy ca 1 hp cht l hiu ng nhit ca phn ng phn hy 1 mol cht to
thnh cc n cht.
0298
TD : H2O(l) H2(k) + O2(k)
= + 285,84 KJ
Nhit phn hy H2O kc = + 285,84 KJ/mol
3/ Nhit t chy (hay thiu nhit) H(tn)
Nhit t chy ca 1 cht l nhit ta ra khi t chy hon ton 1 mol cht trong oxi.
TD :
C(graphit) +
O2(k) CO2(k) H = - 393 KJ/mol
Nhit t chy ca C = - 393 KJ/mol
2C2H5OH + 3O2 4CO2(k) + 6H2O(k) H = - 2736 KJ
H pu 2736
2
2
Nhit t chy C2H5OH =
=
= - 1368 KJ/mol
nh lut Lavoisier Laplace :
Nhit to thnh v nhit phn hy ca mt hp cht bng nhau v tr s nhng ngc
nhau v du
4/ Nhit phn li : Nhit phn li ca mt cht l nng lng cn thit phn hy 1 mol
phn t ca cht ( th kh) thnh cc nguyn t th kh.

H2(k) 2H(k) H = 104,2 kcal/mol

O2(k) 2O(k) H = 117 kcal/mol
CH4(k) C(k) + 4H(k) H = 398 kcal/mol
5/ Nng lng ca lin kt ha hc : Nng lng ca mt lin kt ha hc l nng lng
cn thit ph v lin kt to thnh cc nguyn t th kh.
Xc nh nhit ca cc phn ng ha hc :
nh lut Hess. y l mt nh lut c bn ca nhit ha hc do vin s Nga H.I. Hess
(1802 1850) tm ra ln u tin, c ni dung nh sau :
Trong trng hp p sut khng i hoc th tch khng i, hiu ng nhit ca phn
ng ha hc ch ph thuc vo dng v trng thi ca cc cht u v cc sn phm cui, khng
ph thuc vo cch tin hnh phn ng
C th minh ha ngha nh lut Hess trong th d sau : Vic oxi ha than bng oxi to
thnh kh CO2 c th tin hnh theo 2 cch :
Cch 1 : t chy trc tip than thnh CO2
Pt : C(graphit) +
O2(k) CO2(k) H (hiu ng nhit ca phn ng)
Cch 2 : tin hnh qua 2 giai on :
C(graphit) + O2(k) CO(k) H1
CO(k) + O2(k) CO2(k) H2
C th biu din hai cch tin hnh trn bng s sau :
C(graphit)
CO2(k)
TD :

+ O2

CO(k)
H1
H2
Nu cc qu trnh trn tha mn iu kin : Nhit v p sut ban u bng nhit v p sut
cui ta c :
H = H1 + H2
Vi h qu ca nh lut Hess :
1/ H qu 1 : Hiu ng nhit ca phn ng bng tng nhit to thnh ca cc sn phm tr
tng nhit to thnh cc tc cht (c k cc h s hp thc ca phng trnh phn ng)
0298 = tt0 ( sf ) tt0 (tc )
TD : Tnh hiu ng nhit ca phn ng :
0298

CaCO3(r) CaO(r) +

CO2(k)

=?

0
tt

Bit

- 1206,9

- 635,6

- 393,5 (KJ)

Gii :
0298

Ta c :
= (- 635,6) + (- 393,5) (-1206,9) = + 177,8 KJ
2/ H qu 2 : Hiu ng nhit ca phn ng bng tng nhit t chy ca cc tc cht tr
tng nhit t chy ca cc sn phm (c k cc h s hp thc ca phng trnh phn ng)

 0298 = 0dc (tc) 0dc ( sf )

TD : Tnh hiu ng nhit ca phn ng :
0298

CH3COOH(l) + C2H5OH(l) CH3COOC2H5(l) + H2O(l)

=?
Bit H(c)0
- 871,69
- 1366,91
- 2284,05
0
Gii : Hiu ng nhit ca phn ng :
0298 = 0dc (tc ) tt0 ( sf ) 0298
= (-871,69) + (-1366,91) (-2284,05) =
45,45 KJ
3/ H qu 3 : Hiu ng nhit ca phn ng bng tng nng lng lin kt c trong cc cht
tham gia (tc cht) tr tng nng lng lin kt c trong cc cht sn phm.
0298 = 0lk (tc ) lk0 ( sf )
TD : Xc nh nng lng trung bnh ca cc lin kt O H trong phn t nc, bit rng nng
lng lin kt H H v O = O tng ng bng 435,9 KJ v 498,7 KJ, khi t chy ng p 2 mol
H2 ta ra 483,68 KJ.
Gii :
Pt : 2H2(k) + O2(k) 2H2O(k) H = - 483,68 KJ
Da vo h qu th 3 ca nh lut Hess ta c :
0H 2O
0298 = lk0 (tc ) lk0 ( sf )
- 483,68 = 2(435,9) + (498,7) - 2
H 2O
0

= + 927,09 KJ

0
lk

(O H) =

+ 927,09
2

= + 463,545 KJ (do 1 phn t H2O c 2

lk O-H)
4/ Chu trnh nhit ha hc hay chu trnh Born Haber (Booc Habe)
Mt phng php ng dng ca nh lut Hess thng c dng tnh hiu ng nhit ca cc
qu trnh (nng lng mng tinh th, nhit hidrat ha, nhit ha hi ) l lp nhng chu trnh
nhit ha hc trong qu trnh m chng ta quan tm l mt giai on ca chu trnh, khi tt
nhin phi bit hiu ng nhit ca cc giai an khc trong chu trnh. Sau y l mt vi th d :
TD : Tnh nng lng mng li ca tinh th NaCl. Nng lng mng li ca tinh th NaCl l
hiu ng nng lng ca qu trnh : Na+ + Cl- NaCl (tt) E NaCl
Lp chu trnh nhit ha hi nh sau :
Hth Na
Na(r) + Cl2 (k)
Na(k) Cl(k)
H(tt)

NaCl(tinh th)

INa ACl
ENaCl

Trong bit hiu ng nhit ca cc qu trnh sau :

- Nhit thng hoa ca Na : Hth Na = 25,9 kcal/mol

Na+ (k) + Cl-(k)

- Nhit phn ly ca Cl2 thnh nguyn t : DCl2 = 57,2 kcal/mol

- Nng lng ion ha ca Na : INa = 117,8 kcal/mol
- i lc electron ca Clo : ACl = - 88,0 kcal/ngtg
- Nhit to thnh ca mui NaCl tinh th (t cc n cht) : H(tt) NaCl = 98,2 kcal/mol
T theo nh lut Hess ta c th tnh c nng lng mng li ca NaCl :
ENaCl = H(tt NaCl) (Htn Na + DCl2 + INa + ACl)
Thay cc gi tr vo ta c : ENaCl = - 182,5 kcal/mol
TD : Tnh nng lng lin kt Hlk HCl gia cc nguyn t H v Cl trong phn t HCl, ngha l
nng lng c gii phng khi to thnh phn t HCl t cc nguyn t H v Cl. Bit Nhit phn
ly Cl2 v H2 thnh nguyn t : DH2 = 103,4 kcal/mol ; DCl2 = 57,2 kcal/mol. Nhit to thnh kh
HCl : HHCl = - 22,1 kcal/mol.
Ta lp chu trnh nhit ha sau :
H2 + Cl2

DCl2 DH2

H(k)

+ Cl(k)

- Hlk

HHCl

HCl(k)
T chu trnh trn khi p dng nh lut Hess ta c :

Hlk HCl + HHCl = DH2 + DCl2

Hlk HCl = HHCl ( DH2 + DCl2 )
(103,4 + 57,2)
2
Hlk HCl = - 22,1
= - 102,4 kcal/mol
Nhit dung :
Nhit dung l nhit lng cn thit un nng mt lng cht nht nh ln 10 bch phn
0
(1 C)
Nhit dung ring l nhit lng cn thit nng nhit 1 gam cht ln 10 bch phn.
Nhit dung mol l nhit lng cn thit nng 1 mol cht ln 10 bch phn
BI
TP:
Dng 1: S dng chu trnh Born-Haber v nh lut Hess
Nm 2011

Cu 2.3/tr 12

Nm 2010

Cu 2.1 tr 6

Cu 2.1/tr 14

Cu 2.1 tr 10

Cu 2.2/tr 22

Cu 2.1 tr 16

Cu 2.1/tr 24

Cu 2.1 tr 19

2. Tc phn ng ha hc: khi nim, cc yu t nh hng

n tc phn ng ha hc. ng hc phn ng bc nht v
bc hai. Phng trnh Arrhenius. ng hc v c ch phn
ng.
NG HO HC
I. Tc phn ng
1. nh ngha
Tc ca mt phn ng ho hc c xc nh thng qua thc nghim v
bng lng bin mt ca cht phn ng hay lng sinh ra ca sn phm trong mt
n v thi gian.
Lng cht thng c tnh bng nng mol (nu cht th kh hoc
l cht tan trong dung dch).
Thi gian thng c tnh bng giy, c th l pht, gi
C
t

Khi : v =
(1)
2. Biu thc tnh tc phn ng
Xt phn ng ng th: aA + bB cC + dD
Tc (trung bnh) ca phn ng l:
1 C A
.
a t

1 C B
.
b t

1 C C
.
c t

1 C D
.
d t

v===
=
(2)
( cho tc phn ng l n gi, ngi ta chia (1) cho h s cc cht
trong phng trnh phn ng).
-

C A
t

C C
t

,,

C B
t

C D
t

: Tc tiu th cht A, cht B.

: Tc to thnh cht C, cht D.

* Ch :
H s ca cc cht trong phng trnh phn ng phi l nhng s nguyn, t
l ti gin.
Trong h SI, n v ca tc phn ng l mol.L-1.s-1
II. Cc yu t nh hng n tc phn ng
1. Nng
Khi nng cc cht phn ng tng th s phn t cht phn ng trong mt
n v th tch tng, do cc phn t c nhiu c hi va chm vi nhau nn tc

 phn ng tng.
1.1. inh lut tc dng khi lng (Do Guldberg v Waage a ra vo cc nm
1864 v 1867).
i vi nhng phn ng n gin (phn ng ch xy ra qua mt giai on),
tc phn ng tun theo nh lut tc dng khi lng nh sau:
Tc ca mt phn ng mi thi im t l vi tch nng ca cc
cht tham gia phn ng vi s m l h s t lng tng ng trong phng trnh
phn ng.
2

V d: Phn ng n gin: 2NO(k) + O2 (k) 2NO2 (k) c v = k.CNO2.CO

* Tng qut:
Xt phn ng ng th n gin:
aA + bB cC + dD
(3)
a
b
Biu thc tc ca phn ng l:
v = k.CA .CB
(4)
ngha ca k: k l hng s tc ca phn ng, n ph thuc vo bn cht
ca phn ng, nhit , dung mi, cht xc tc. i vi mt phn ng xc nh,
trong mt iu kin nht nh th k l mt hng s; k c trng cho ng hc ca
phn ng, k cng ln th phn ng xy ra cng nhanh v ngc li.
n v ca k: Nu v c n v l mol.L-1.s-1 th n v ca k trong phng
trnh (4) l:

[ v]

[mol .L ] (
1

a+b )

[k] =
= (mol.L-1)(1-a-b).s-1
(4) gi l phng trnh ng hc ca phn ng (3)
1.2. S ph thuc tc phn ng vo nng . Phng trnh ng hc ca
phn ng. Bc phn ng.
a) Phng trnh ng hc ca phn ng
Nhng nghin cu thc nghim rng ri cho thy ch mt s rt t phn ng
tun theo nh lut tc dng khi lng, ngha l c rt t phn ng xy ra qua mt
giai on m thng thng chng xy ra qua nhiu giai on. Cc phn ng ny
gi l phn ng phc tp.
Trong trng hp tng qut, i vi phn ng ng th: aA + bB cC
+ dD
th phng trnh ng hc ca phn ng l: v = k.CAm.CBn
m c th trng a, n c th trng b
m,n: bc phn ng ring (bc ring phn) i vi cht A, cht B; m,n c th
l s nguyn, phn s hay c khi khng xc nh.
m + n: Bc phn ng
V d: Phn ng: CO(k) + Cl2 (k) COCl2 c v = k.CCO.CCl
1 + 3/2 = 5/2)

3/2

(Bc phn ng l

Ngi ta thng xc nh bc phn ng ring ca tng cht, t suy ra bc

phn ng bng thc nghim.
* Ch :
Bc phn ng ln hn 3 t gp.
Khi phn ng xy ra trong iu kin nng ca mt hay mt s cht khng
thay i th tch s ca nng vi hng s tc phn ng c xem l
khng i v bc ca phn ng s thay i (gim).
V d: Phn ng thu phn ng saccaroz:
+

C12H22O11 + H2O

H ,t

C6H12O6 + C6H12O6
(Glucoz)

(Fructoz)
c phng trnh ng hc:
12

22

11

v = k.CC H O .CH O.CH

Nh vy, bc phn ng l 3. Nhng nu gi cho nng H + khng i (phn
ng tin hnh trong dung dch m) v lng nc rt ln (nng H 2O coi
nh khng thay i) th ch c nng C12H22O11 bin i, do , bc phn
ng l 1 (ngi ta thng ni phn ng l gi bc 1).
i vi cc phn ng d th, trong biu thc tc phn ng ch c nng
ca cc cht kh hay cht tan trong dung dch.
1.3. S lc v c ch phn ng
a) C ch phn ng
Thng thng, cc phn ng ho hc xy ra qua nhiu giai on c s khc
nhau. Tc ca phn ng tng cng s c xc nh bi tc ca giai on
chm nht. Giai on chm nht ny c gi l giai on quyt nh tc ca
phn ng.
Nh vy, tp hp tt c cc giai on c s ca mt phn ng s cho ta bit
cch thc m phn ng xy ra v c gi l c ch phn ng. C ch ca mt
phn ng thng c xy dng trn c s nghin cu thc nghim v tc phn
ng.
V d, khi nghin cu phn ng:
2NO + 2H2 N2 + 2H2O
2

ngi ta thu c phng trnh tc phn ng nh sau: v = k.CNO2.CH

Do , ngi ta ngi ta gi thit rng phn ng xy ra qua cc giai on c
s nh sau:

k 1
k1

(a) NO + H2

NOH2

KCB

(nhanh)

(b) NOH2 + NO

k2

N2 + H2O2

(chm)

k3

(c) H2O2 + H2

2H2O

(nhanh)

2NO + 2H2
N2 + 2H2O
Chng minh c ch trn l hp l:
Gi v l tc ca phn ng v v2 l tc ca giai on (b). Ta c:
2

v = v2 = k2.CNOH .CNO

(5)

C NOH 2
C NO .C H 2

T (a) suy ra: KCB =

Thay vo (5), ta c:

CNOH = KCB.CNO.CH

v = k2.KCB.CNO2.CH = k.CNO2.CH
(Ph hp vi thc nghim)
* Ch : Mi c ch u ch l gi thit. Mt c ch c chp nhn l c ch
c th gii p tho ng cc d kin thc nghim. Mt phn ng c th c nhiu
c ch khc nhau nu chng cng tho mn iu kin trn.
b) Phn t s: l s tiu phn (nguyn t, phn t hay ion) tham gia trong mt giai
on s cp (c s) ca phn ng. Nh vy, phn t s l s nguyn dng (1, 2,
3; phn t s t 4 tr ln hu nh khng gp)
Qui c gi tn:
Phn t s bng 1: Phn ng n phn t.
Phn t s bng 2: Phn ng lng (hai) phn t.
Phn t s bng 3: Phn ng tam (ba) phn t.
2. Nhit
Khi nhit tng, tc chuyn ng ca cc phn t tng v nng lng
ca chng cng tng ln, do , s ln va chm cng tng ln, c bit l s ln va
chm c hiu qu (va chm dn n to thnh cht mi) tng ln. Nh vy, xt v
mt nh tnh, ta thy c mt qui lut chung l: khi tng nhit th tc phn
ng tng.
2.1 Qui tc Vant Hoff:
Mt qui lut nh lng c Vant Hoff tng kt t thc nghim l:
khong nhit gn nhit phng, khi tng nhit thm 10 oC, tc
phn ng tng t 2 n 4 ln.
S ln tng gi l h s nhit ca tc phn ng, k hiu l .
2

vT = vT .(T

1
- T )/10

(6)

2.2. Phng trnh Arrhenius

Khi nghin cu nh hng ca nhit n tc phn ng, ngi ta phi
c nh nng ca cc cht tham gia phn ng. Do , s ph thuc ca tc
phn ng vo nhit thc cht l s ph thuc hng s tc phn ng vo nhit
.
Qui lut nh lng tng qut hn v mi lin h gia nhit v tc
phn ng c biu th trong phng trnh Arrhenius nh sau:
(7)

k = A.e

-E

/RT

A: Tha s Arrhenius (tha s trc hm m)

Ea: Nng lng hot ng ho (nng lng hot ho)
R: hng s kh = 8,314 J.mol-1.K-1
T: Nhit (K)
e: C s Logarit Nepe = 2,7183
Ly ln 2 v ca (7), ta c:
Ea
RT

lnk = lnA Gi k1, k2 ln lt l hng s tc phn ng nhit T1, T2. Ta c :

lnk2 = lnA -

Ea
RT2
Ea
RT1

lnk1 = lnA Tr v theo v, ta c :

k2
k1

ln

Ea 1 1
R T1 T2
=
(
)

(8)

2.3. Thuyt va chm hot ng. Nng lng hot ng ho ca phn ng ho

hc
a) Thuyt va chm hot ng
Theo thuyt va chm hot ng th cc tiu phn lun lun chuyn ng v
chuyn ng mt cch hn lon. Phn ng xy ra l do s va chm ca cc tiu
phn nhng khng phi mi va chm ca cc tiu phn u dn n phn ng ho
hc. Ngi ta cho rng ch nhng va chm ca nhng tiu phn tho mn 2 iu
kin :
C nng lng xc nh

C nh hng xc nh
mi c hiu qu, ngha l dn n phn ng. Cc tiu phn tho mn 2 iu kin
ny gi l tiu phn hot ng v va chm ca chng gi l va chm hot ng.
b) Nng lng hot ng ho
Nng lng d so vi nng lng trung bnh vn c ca cc tiu phn tham
gia phn ng m cc tiu phn ny cn phi c cho phn ng xy ra c gi l
nng lng hot ng ho.

Cht trung gian

Ea(t)
Ea(n)
Cht u
Sn phm
Tin trnh phn ng
Nh vy, Ea cng thp, phn ng cng d xy ra (tc phn ng cng ln)
3. Xc tc
3.1. Khi nim cht xc tc
Cht xc tc l cht lm thay i tc phn ng nhng sau phn ng, cc
cht ny khng thay i v thnh phn ho hc v khi lng.
3.2. Cht xc tc v cn bng nhit ng
Nhit ng hc khng nh rng trong iu kin nhit v p sut khng
i, phn ng t din bin khi G < 0. Nu mt phn ng no khng t din
bin (v G > 0) th khng th tm c cht xc tc lm cho phn ng xy ra.
i vi phn ng thun nghch, cht xc tc ng thi lm tng tc phn
ng thun v phn ng nghch, do , phn ng thun nghch mau t n trng
thi cn bng nhng cht xc tc khng lm chuyn dch cn bng.
3.3. Gii thch vai tr ca xc tc dng
Cht xc tc dng to vi cht tham gia phn ng mt sn phm trung
gian. Sn phm trung gian ny c mc nng lng thp hn sn phm trung gian
khi khng c xc tc, nh vy, xc tc dng lm gim nng lng hot ng ho

ca phn ng, v th, c nhiu phn t vt qua mc nng lng ny hn, ngha l
s va chm c hiu qu tng ln, do , tc phn ng tng ln.
4. Din tch b mt tip xc (p dng cho phn ng d th)
Din tch b mt tip xc cng ln, tc t phn ng cng ln.
III. Phng trnh ng hc tch phn ca cc phn ng ho hc
1. Phn ng bc khng
Xt phn ng bc 0 c dng:
A Sn phm
to
a
t
a-x
Biu thc tc phn ng:
dx
dt

v=
=k
dx = kdt
Ly tch phn, ta c:
x = kt + C
(9)
thi im ban u: t = 0 v x = 0 nn: C = 0. Thay vo (9) ta c:
(10)
x = kt
Hay phng trnh ng hc tch phn:
CAo CA = kt

(11)

k.t1/2 = CAo CAo/2 = CAo/2

t1/2 = CAo/2k

2. Phn ng bc mt (mt chiu)

Phn ng bc 1 c dng:
A Sn phm
to
a
t
a-x
Biu thc tc phn ng:
v=

dx
dt

dx
ax

= k.CA = k.(a x)

= kdt

(12)

Ly tch phn, ta c :
- ln(a x) = kt + C (13)
thi im ban u: t = 0 v x = 0 nn: C = - lna. Thay vo (13) ta c:
- ln(a x) = kt lna
a
(14 )
Hay
a xphng trnh ng hc tch phn:
ln

CA
CA

ln

= kt

(15)

= kt

V nng u cht phn ng t l vi p sut ca n (nu cht phn ng

th kh) cng nh t l vi s nguyn t, phn t ca n nn phng trnh ng hc
tch phn ca phn ng bc 1 cn c biu din:
Po
P
ln

ln

(16)
= kt

N
N

(17)

= kt

T cc biu thc trn suy ra:

t1/2 =

0,693
k

kt1/2 = ln2 = 0,693

(18)

3. Phn ng bc hai (mt chiu)

Phng trnh phn ng bc hai c dng:
A
+
B Sn phm
o
t
a
b
t
ax
b-x
Biu thc tc phn ng:
v=

dx
dt

= k.CA.CB = k.(a x).(b x)

dx
( a x ).( b x )

* Nu a b th:

= kdt
1
( a x ).( b x )

(19)
=

1 1
1

b a a x b x

. Thay vo (19), ta c:

dx 1
1

b a a x b x

= kdt
Ly tch phn, ta c:
1
bx
ln
ba ax

= kt + C

(20)

thi im ban u: t = 0 v x = 0 nn: C =

1
b
ln
ba a

. Thay vo (20), ta

c:
1
a( b x )
ln
b a b( a x )

(21)
= kt

* Nu a = b th:
dx
dt

v=

= k.CA.CB = k.(a x)2

dx

( a x) 2

= kdt
Ly tch phn, ta c:
1
ax

= kt + C

(22)

thi
1 im
1 ban u: t = 0 v x = 0 nn: C =
ax

k.t1/2 =

t1/2 =

k.t

(24)

1
Co

1
k.C

. Thay vo (22), ta c:

(23)

= kt

Hay phng trnh ng hc tch phn:

1
1

=
C C

1
a

(25)

IV. Phng php xc nh bc phn ng

1. Phng php th
Trc ht, ta gi thit phn ng c bc 0, bc 1, bc 2 Sau , em th cc
gi tr nng (hay p sut) ca mt cht no tm c bng thc nghim
nhng thi im khc nhau vo phng trnh ng hc tch phn ca phn
ng, phng trnh no cho gi tr ca hng s tc phn ng k gn nh khng
i th phng trnh tho mn gi thit.
2. Phng php th
* i vi phn ng bc khng, ta c:
Co C = kt
C = - kt + Co
Nh vy s ph thuc C theo t l tuyn tnh v i du h s gc ca ng
thng l hng s tc phn ng.
* i vi phn ng bc 1, ta c:
lnCo lnC = kt
lnC = - kt + lnCo
Nh vy s ph thuc lnC theo t l tuyn tnh v i du h s gc ca
ng thng l hng s tc phn ng.
* i vi phn ng bc 2 dng A + B Sn phm v CAo = CBo = Co hoc 2A
Sn phm, ta c:
1
1
o
C C

= kt

1
1
= kt + o
C
C

1
C

Nh vy s ph thuc
theo t l tuyn tnh v h s gc ca ng thng
l hng s tc phn ng.
T c s trn, ta c th xc nh bc phn ng nh sau:
Trc ht, ta cng gi thit phn ng c bc 0, bc 1, bc 2 Sau , v th
biu din s ph thuc ca mt i lng (tu thuc vo tng bc phn ng nh
phn tch trn) theo t, nu s ph thuc l tuyn tnh th gi thit l ng v da
vo th, ta cng xc nh c gi tr ca hng s tc phn ng.
3. Phng php thi gian na phn ng
Chng hn, i vi phn ng bc 1, thi gian na phn ng t 1/2 l khng ph
thuc vo nng ban u; i vi phn ng bc 2 (dng A + B Sn phm v
CAo = CBo = Co hoc 2A Sn phm), ngi ta kim chng bng thc nghim rng
t1/2 t l nghch vi nng u.
4. Phng php cch ly (Ostwald) hay phng php da trn s suy bin bc
Phng php ny rt hay c s dng xc nh cc bc ring. Chng
hn, i vi phn ng:
aA + bB Sn phm

* Cho vo hn hp phn ng mt lng ln B so vi A, do , s thay i

nng ca B l khng ng k so vi A v ngi ta c th vit:
v = k.CAm.CBn = k.CAm, vi k = k.CBn
S dng mt trong 3 phng php trn, ngi ta xc nh c k v m.
* Cho vo hn hp phn ng mt lng ln A so vi B, do , c th vit:
v = k.CAm.CBn = k.CBn, vi k = k.CAm
Tng t nh trn, ngi ta xc nh c k v n, t suy ra k.