Professional Documents
Culture Documents
GT Bong Ban - Nguyen Danh Thaip
GT Bong Ban - Nguyen Danh Thaip
GT Bong Ban - Nguyen Danh Thaip
HCM
KHOA GIAÙO DUÏC – THEÅ CHAÁT
BOÙNG BAØN
1
CHÖÔNG 1
3
• Ñoâi nam
• Ñoâi nöõ
• Ñoâi nam nöõ hoãn hôïp
• Thi ñaáu caùc caây vôït xuaát saéc
• Thi ñaáu an uûi ñaùnh ñôn nam nöõ khoâng coù thöôûng.
• ..
IV. 2. Cuùp boùng baøn theá giôùi
Cuùp boùng baøn theá giôùi laø moät cuoäc thi ñaáu quan troïng do Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá toå
chöùc, moãi naêm 1 laàn. Töø Cuùp laàn thöù nhaát naêm 1980 ñeán nay ñaõ toå chöùc ñöôïc 20 laàn.
Cuùp boùng baøn theá giôùi qui ñònh chæ coù 16 vaän ñoäng vieân tham gia thi ñaáu. Tö caùch vaän
ñoäng vieân tham gia Cuùp naøy laø: caùc vaän ñoäng vieân öu tuù theá giôùi do Lieân ñoaøn boùng baøn
quoác teá coâng boá, caùc vaän ñoäng vieân voâ ñòch ñaùnh ñôn cuûa caùc chaâu luïc vaø voâ ñòch ñaùnh ñôn
cuûa Lieân ñoaøn nöôùc ñaêng cai toå chöùc. Thi ñaáu chæ tieán haønh moät noäi dung ñaùnh ñôn nam.
IV.3. Boùng baøn taïi ñaïi hoäi Olympic
Taïi caùc kyø Ñaïi hoäi Olympic, moân boùng baøn laø moät trong caùc noäi dung thi ñaáu chính
thöùc. Do ñoù caùc nöôùc ñeàu coù theå ñaêng kyù tham gia tranh chöùc voâ ñòch cuûa Ñaïi hoäi veà moân
boùng baøn.
IV.4. Giaûi voâ ñòch boùng baøn chaâu AÙ vaø Cuùp boùng baøn chaâu AÙ
Ñaây laøø 2 cuoäc thi ñaáu boùng baøn quan troïng nhaát cuûa khu vöïc chaâu AÙ.
Giaûi voâ ñòch boùng baøn chaâu AÙ coù töø naêm 1972 vaø cöù hai naêm toå chöùc 1 laàn. Ñeán nay ñaõ
toå chöùc 14 laàn. Cuùp boùng baøn chaâu AÙ ñöôïc baét ñaàu naêm 1983, moãi naêm toå chöùc 1 laàn, ñeán
nay ñaõ toå chöùc ñöôïc 17 laàn. Cuùp chaâu AÙ ñöôïc toå chöùc theo phöông thöùc cuùp boùng baøn theá
giôùi, chæ thi ñaáu ñaùnh ñôn nam, nöõ.
4
Naêm 1953 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn chaâu AÙ, vaän ñoäng vieân Mai Vaên Hoøa cuûa Vieät Nam
ñaõ giaønh chöùc voâ ñòch ñôn nam vaø cuøng vôùi Traàn Caûnh Ñöôïc ñoaït chöùc voâ ñòch ñoâi nam.
Naêm 1954 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 21 toå chöùc taïi nöôùc Anh, ñoàng ñoäi
nam cuûa Vieät Nam xeáp thöù 5 trong toång soá 24 ñoäi. Cuøng naêm l954 taïi AÙ vaän hoäi toå chöùc ôû
Tokyo (Nhaät) moät laàn nöõa Mai Vaên Hoøa giaønh ñöôïc chöùc voâ ñòch ñôn nam laàn thöù hai, ñoäi
Vieät Nam ñaõ thaéng ñöông kim voâ ñòch laø Nhaät Baûn vôùi tyû soá 5/3.
Naêm 1957 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 24 ñöôïc toå chöùc ôû Thuïy Ñieån, vaän
ñoäng vieân Mai Vaên Hoøa cuûa Vieät Nam ñöôïc xeáp thöù 8 theá giôùi.
Ngaøy 23-5-1959 Hoäi boùng baøn nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa (nay laø Lieân ñoaøn
boùng baøn Vieät Nam) ra ñôøi vaø ñeán thaùng 2 naêm 1960 gia nhaäp lieân ñoaøn boùng baøn theá
giôùi.
Naêm 1959 taïi giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 25 toå chöùc ôû Dooc Mun (Taây Ñöùc)
ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 3. Vaän ñoäng vieân Leâ Vaên Tieát laø haït gioáng thöù 6 cuûa theá giôùi. Cuõng
naêm ñoù Leâ Vaên Tieát giaønh chöùc voâ ñòch ñôn nam trong cuoäc thi ñaáu quoác teá taïi Phaùp.
Nhöõng naêm 1959, 1960, 1961, ñoäi boùng baøn Vieät Nam tham gia Giaûi boùng baøn höõu nghò
giöõa caùc nöôùc XHCN ôû chaâu AÙ (Vieät - Trung - Trieàu - Moâng).
Naêm 1966 tham döï Ganefo taïi Campuchia, ñoàng ñoäi nam vaø nöõ ñeàu xeáp thöù 3 . Thaùng 4
cuøng naêm taïi Giaûi boùng baøn quoác teá toå chöùc taïi Baéc Kinh, ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 4, ñoàng
ñoäi nöõ xeáp thöù 3.
Thaùng 10-1970 thi ñaáu quoác teá taïi Bình Nhöôõng (Trieàu Tieân), ñoàng ñoäi nam Vieät Nam
thaéng Rumani 5/1.
Thaùng 8-1972 taïi giaûi boùng baøn chaâu AÙ toå chöùc taïi Baéc Kinh, ñoàng ñoäi nam vaø ñoàng ñoäi
nöõ ñeàu xeáp thöù 4. Rieâng ñoäi nöõ xeáp thöù 3.
Thaùng 4-1974 taïi Giaûi boùng baøn chaâu AÙ toå chöùc taïi Nhaät Baûn. ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 5,
ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 6.
Thaùng 5-1976 taïi Giaûi boùng baøn chaâu AÙ laàn thöù 3 toå chöùc ôû Trieàu Tieân, ñoàng ñoäi nam
vaø ñoàng ñoäi nöõ ñeàu xeáp thöù 5.
Naêm 1982 trong Ñaïi hoäi theå thao chaâu AÙ toå chöùc taïi AÁn Ñoä, ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 9;
ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 7.
Naêm 1989 taïi SEA Games laàn thöù 15 toå chöùc ôû Malayxia, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh
3 huy chöông baïc.
Naêm 1990 taïi AÙ vaän hoäi, ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 8, ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 11.
Naêm 1991 taïi SEA Games laàn thöù 16 toå chöùc ôû Philippines, ñoäi boùng baøn Vieät Nam
giaønh ñöôïc 1 huy chöông vaøng, 1 baïc, 2 ñoàng.
Naêm 1993 taïi SEA Games laàn thöù 17 toå chöùc ôû Singapore, ñoäi boùng baøn Vieät Nam
giaønh 1 huy chöông baïc, 3 huy chöông ñoàng.
Naêm 1994 taïi AÙ vaän hoäi, ñoàng ñoäi nam vaø nöõ xeáp thöù 10, ñoäi nam xeáp thöù 5.
Naêm 1995 taïi SEA Games 18 toå chöùc ôû Thaùi Lan, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy
chöông vaøng, 1 baïc, 2 ñoàng.
Naêm 1997 taïi SEA Games 19 toå chöùc ôû Inñoâneâxia, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy
chöông vaøng, 2 baïc, 3 ñoàng.
Naêm 1999 taïi SEA Games toå chöùc ôû Bruney, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy
5
chöông baïc, 3 huy chöông ñoàng.
Naêm 2001 taïi SEA Games toå chöùc ôû Malaixia, vaän ñoäng vieân Vuõ Maïnh Cöôøng cuûa Vieät
Nam laàn thöù 2 ñoaït HCV ñôn nam (laàn ñaàu ñoaït HCV taïi SEA Games 18).
Hieän nay ñoäi tuyeån boùng baøn Vieät Nam ñang tích cöïc cuøng vôùi caùc ñoäi tuyeån theå thao
khaùc cuûa nöôùc nhaø chuaån bò ñeå saün saøng tham gia thi ñaáu vaø quyeát taâm giaønh nhieàu huy
chöông ôû SEA Games laàn thöù 22 seõ Toå chöùc taïi Vieät Nam vaøo naêm 2003.
Qua thaønh tích thi ñaáu cuûa caùc vaän ñoäng vieân boùng baøn Vieät Nam taïi caùc giaûi thi ñaáu
quoác teá cho thaáy, duø ñaït ñöôïc thaønh tích thi ñaáu quoác teá sôùm song nhòp ñoä phaùt trieån so vôùi
caùc nöôùc coù neàn boùng baøn tieân tieán coù chieàu höôùng chaäm, chöa ñaùp öùng ñöôïc söï mong moûi
cuûa caû nöôùc.
Vôùi trình ñoä cuûa moân boùng baøn hieän nay chuùng ta cuõng coøn raát nhieàu ñoái thuû taïi caùc kyø
SEA Games. Caùc vaän ñoäng vieân haøng ñaàu tuy ñaõ theå hieän ñöôïc phong caùch loái ñaùnh cuûa
boùng baøn hieän ñaïi, nhöng trình ñoä kyõ, chieán thuaät vaø ñaëc bieät laø trình ñoä theå löïc coøn nhieàu
haïn cheá. Neáu ñöôïc taäp luyeän moät caùch heä thoáng, khoa hoïc, hy voïng coù theå ñaùp öùng ñöôïc
yeâu caàu cuûa ngaønh, coi moân boùng baøn laø moät trong nhöõng moân muõi nhoïn.
6
CHÖÔNG 2
I. BOÙNG
Quaû boùng baøn ñöïôïc laøm töø chaát deûo, coù daïng hình caàu. Ñöôøng kính cuûa boùng tieâu chuaån
laø 40 mm, troïng löôïng laø 2,5 gam. Trong thi ñaáu chính thöùc coù yeâu caàu nhaát ñònh ñoái vôùi
löïc naûy vaø maøu saéc cuûa boùng.
II. BAØN BOÙNG BAØN
Baøn boùng hình chöõ nhaät, chieàu daøi 2,74 meùt, roäng 1,525 meùt, cao so vôùi maët ñaát laø 0,76
meùt, maët baøn phaûi song song vôùi maët phaúng ngang. Maët baøn cuûa baøn boùng noùi chung ñöôïc
cheá taïo baèng goã, cuõng coù theå duøng caùc nguyeân lieäu khaùc nhöng duø duøng nguyeân lieäu gì ñeå
laøm thì tieâu chuaån veà tính ñaøn hoài cuõng phaûi nhö nhau. Töùc laø boùng tieâu chuaån rôi töø ñoä
cao 0,3 meùt xuoáng maët baøn phaûi naåy leân ñöôïc ñoä cao 0,23 meùt.
III. LÖÔÙI BOÙNG BAØN
Ñoä cao tieâu chuaån cuûa löôùi boùng baøn laø 15,25 cm vaø vuoâng goùc vôùi maët baøn. Löôùi boùng
baøn chia baøn boùng thaønh hai nöûa baèng nhau.
IV. VÔÏT BOÙNG BAØN
Vôït boùng baøn: phaàn ñeá (hoaëc coát vôït) ñöôïc laøm baèng goã coøn maët vôït ñöôïc daùn moät lôùp
muùt gai thuaän hoaëc muùt gai ngöôïc, kích thöôùc hình daùng vaø troïng löôïng khoâng haïn cheá. Coù
hai loaïi vôït: vôït doïc vaø vôït ngang. Vaän ñoäng vieân döïa vaøo kyõ thuaät vaø caùch ñaùnh khaùc
nhau maø löïa choïn söû duïng vôït coù tính naêng khaùc nhau. Vôït muùt gai thuaän (gai quay ra
ngoaøi). Coù ñaëc ñieåm laø tính ñaøn hoài toát, ñaùnh boùng chaéc vaø toác ñoä nhanh, thích hôïp cho
vaän ñoäng vieân taán coâng gaàn baøn.
Vôït muùt gai ngöôïc coù ñaëc ñieåm laø khi ñaùnh boùng ñoä xoaùy maïnh thích hôïp cho vaän ñoäng
vieân líp boùng ñöôøng cong vaø caét boùng.
V. SAÂN THI ÑAÁU
Saân thi ñaáu boùng baøn coù hình chöõ nhaät, chieàu daøi 14 meùt, chieàu roäng khoâng ñöôïc heïp
hôn 7 meùt, ñoä cao cuûa daøn ñeøn chieáu saùng khoâng ñöôïc thaáp hôn 4 meùt. Trong thi ñaáu chính
thöùc, xung quanh saân khoâng ñöôïc coù nguoàn aùnh saùng choùi, ñoàng thôøi maët saøn khoâng ñöôïc
phuû maøu traéng ñeå traùnh aûnh höôûng ñeán vaän ñoäng vieân.
VI. THÔØI GIAN ÑAÙNH BOÙNG
Thôøi gian ñaùnh boùng laø chæ söï sôùm muoän cuûa vôït ñaùnh vaøo boùng. Noùi chung laø döïa vaøo
caùc giai ñoaïn bay khaùc nhau cuûa boùng ñoái phöông ñaùnh sang baøn cuûa mình sau khi baät leân:
thôøi kyø ñaàu boùng ñi leân, thôøi kyø cuoái boùng ñi leân, thôøi kyø cao ñieåm, thôøi kyø ñaàu ñi xuoáng vaø
thôøi kyø cuoái ñi xuoáng (xem hình 1).
7
VII. GOÙC ÑOÄ MAËT VÔÏT
Goùc ñoä maët vôït laø chæ goùc hình thaønh bôûi maët vôït vaø maët baøn. Do trong thi ñaáu vaän
ñoäng vieân muoán lôïi duïng söï bieán ñoåi goùc ñoä cuûa maët vôït ñeå ñôõ hoaëc ñaùnh traû ñoái phöông
nhaèm taïo ra nhöõng ñöôøng boùng coù tính naêng khaùc nhau neân goùc ñoä maët vôït thöôøng xuyeân
bieán ñoåi. Hình 2 bieåu thò söï bieán ñoåi goùc ñoä maët vôït.
VIII. ÑIEÅM TIEÁP XUÙC KHI ÑAÙNH BOÙNG
Laø chæ söï tieáp xuùc cuûa vôït vaøo boùng khi ñaùnh boùng. Hình 3 bieåu thò: Soá 12 ñeán soá 1 laø
phaàn treân boùng. Soá 1 ñeán soá 2 laø phaàn treân giöõa boùng, soá 3 laø giöõa boùng, soá 4 - 5 laø phaàn
döôùi giöõa boùng vaø soá 6 laø phaàn döôùi boùng.
8
Trong thôøi ñieåm khi vôït tieáp xuùc boùng, neáu nhö phöông höôùng ñaùnh cuûa vôït ñi ñuùng qua
taâm boùng, thì vôït taùc duïng vaøo boùng moät löïc F laøm cho boùng bò ñaùnh ñi khoâng coù ñoä xoaùy
(xem hình 4, ghi chuù: ôû ñaây giaû ñònh laø boùng ñoái phöông ñaùnh sang khoâng xoaùy).
Neáu nhö phöông höôùng ñaùnh cuûa vôït khoâng ñi ñuùng qua taâm boùng thì ngoaøi taùc ñoäng
vaøo boùng vôùi löïc F’ coøn taïo ra moät löïc ma saùt laøm cho boùng xoaùy (xem hình 5). Trong hình:
F laø toång hôïp löïc cuûa 2 löïc thaønh phaàn: F’ löïc taùc ñoäng, F” löïc ma saùt cuûa vôït vaøo boùng).
9
e. Xoaùy thuaän (xuoâi) vaø xoaùy nghòch (ngöôïc)
Ñaây laø hai loaïi xoaùy khoù xuaát hieän (khoù taïo ra ñöôïc) trong thöïc teá taäp luyeän vaø thi ñaáu.
Phöông höôùng xoaùy naøy nhö hình 9 trong ñoù phaàn beân phaûi laø xoaùy thuaän (xuoâi), phaàn beân
traùi laø xoaùy nghòch (ngöôïc).
Maëc daàu hai loaïi ñöôøng boùng xoaùy naøy khoâng deã xuaát hieän, nhöng laïi thöôøng xuaát hieän
hoãn hôïp vôùi caùc ñöôøng boùng xoaùy nghieâng, xoaùy leân, xoaùy xuoáng. Trong ñöôøng xoaùy
nghieâng, xoaùy leân, xoaùy xuoáng thöôøng coù thaønh phaàn xoaùy thuaän vaø xoaùy nghòch. Vì vaäy
trong boùng baøn hieän ñaïi ñöôøng xoaùy cuûa boùng khi ñaùnh coù theå phaân nhoû thaønh 26 loaïi
(xem hình 10).
Thuyeát minh
1. Xoaùy leân 2. Xoaùy leân nghòch
3. Xoaùy leân thuaän 4. Xoaùy xuoáng
5. Xoaùy xuoáng thuaän 6. Xoaùy xuoáng nghòch
7. Xoaùy nghieâng beân traùi 8. Xoaùy traùi thuaän
9. Xoaùy traùi nghòch 10. Xoaùy nghieâng phaûi
11. Xoaùy beân phaûi nghòch 12. Xoaùy beân phaûi thuaän
13. Xoaùy beân traùi 14. Xoaùy leân beân traùi thuaän
15. Xoaùy leân beân traùi nghòch 16. Xoaùy xuoáng beân phaûi
17. Xoaùy xuoáng beân phaûi nghòch 18. Xoaùy xuoáng beân phaûi thuaän
19. Xoaùy leân beân phaûi. 20. Xoaùy leân beân phaûi nghòch
21. Xoaùy leân beân phaûi thuaän 22. Xoaùy xuoáng beân traùi
23. Xoaùy xuoáng beân traùi thuaän 24. Xoaùy xuoáng beân traùi nghòch
25. Xoaùy thuaän 26. Xoaùy nghòch.
11
* Ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy nghieâng
AÙp löïc beân caïnh cuûa doøng khí löu khi boùng xoaùy
nghieâng beân traùi höôùng sang beân phaûi (xem hình 15
ñöôøng cong g), coøn aùp löïc beân caïnh cuûa doøng khí
löu khi boùng xoaùy nghieâng beân phaûi höôùng
sang beân traùi (xem hình 15 ñöôøng cong h).
Chuù yù: Phaûi vaø traùi ôû ñaây laáy höôùng ñaùnh boùng
xoaùy laøm chuaån, caùc phaàn sau seõ khoâng giaûi
thích veà phaûi traùi nöõa.
12
maët baøn (xem hình 18) khoâng coù taùc duïng laên, neân ñaëc ñieåm baät baøn gioáng vôùi boùng khoâng
xoaùy. Nhöng trong thöïc teá ñaùnh boùng, boùng xoaùy nghieâng thöôøng thöôøng laïi coù caû thaønh
phaàn xoaùy thuaän hoaëc xoaùy nghòch. Do xoaùy thuaän vaø xoaùy nghòch thöôøng laáy vò trí coù toác
ñoä xoaùy lôùn nhaát ôû ngoaøi thaân boùng ñeå tieáp xuùc vaøo maët baøn (Hình 19) neân coù ñoä baät baøn
nghieâng veà moät beân roõ reät: Boùng xoaùy thuaän sau khi baät baøn seõ lao sang beân phaûi, coøn
boùng xoaùy nghòch sau khi baät baøn seõ lao sang beân traùi. Vì vaäy boùng xoaùy nghieâng coù keøm
theo thaønh phaàn xoaùy thuaän hoaëc nghòch, sau khi baät baøn coù khaû naêng baät sang phía beân.
Ví duï nhö khi giao boùng xoaùy nghieâng traùi hoaëc khi goø boùng xoaùy nghieâng beân traùi trong
baøn, vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa döôùi cuûa boùng. Nhö vaäy boùng ñaùnh ra coù thaønh phaàn xoaùy
thuaän, sau khi boùng chaïm maët baøn ñoái phöông baät leân seõ hôi queïo sang beân phaûi (xem
hình 20).
Ngöôïc laïi, khi giao boùng xoaùy nghieâng phaûi thì sau khi boùng rôi chaïm maët baøn ñoái
phöông seõ baät baøn queïo sang beân traùi laøm taêng theâm ñoä khoù cho ñoái
phöông khi ñaùnh traû.
* Ñaëc ñieåm baät baøn cuûa boùng xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy
nghieâng xuoáng
Boùng xoaùy nghieâng leân (hoaëc xoaùy nghieâng xuoáng) sau khi rôi
xuoáng chaïm maët baøn ngoaøi löïc lao ra tröôùc cuûa boùng xoaùy leân (hoaëc coù
söï giaûm chaäm toác ñoä sau khi baät baøn cuûa boùng boùng xoaùy xuoáng), neáu
nhö coù keøm theo thaønh phaàn xoaùy thuaän hoaëc xoaùy nghòch thì seõ coù
khaû naêng baät baøn sang phía beân. ÔÛ möùc ñoä nhaát ñònh, phöông höôùng
baät sang beân caïnh cuûa noù moïi ngöôøi coù theå döïa vaøo phaàn giôùi thieäu ôû
treân ñeå suy ra.
c. Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy
* Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy leân
Khi tieáp xuùc vôùi maët vôït cuûa ñoái phöông boùng xoaùy leân seõ laên leân phía treân vaø baät trôû
laïi theo höôùng leân treân laøm cho boùng ñoái phöông ñaùnh traû deã bò quaù cao, thaäm chí boùng ra
khoûi baøn. Vì vaäy khi duøng caùc phöông phaùp ñaùnh traû boùng xoaùy leân ñoøi hoûi phaûi ñieàu chænh
hình vôït (goùc ñoä) ñoàng thôøi taêng söùc maïnh xuoáng döôùi ñeå trieät tieâu löïc baät leân treân cuûa
boùng xoaùy leân.
* Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy xuoáng
Khi tieáp xuùc vôùi maët vôït cuûa ñoái phöông boùng xoaùy xuoáng seõ laên xuoáng phía döôùi vaø baät
trôû laïi theo höôùng xuoáng döôùi, laøm cho boùng ñoái phöông ñaùnh traû laïi deã chuùc löôùi. Vì vaäy
khi duøng caùc phöông phaùp ñaùnh traû boùng xoaùy xuoáng ñoøi hoûi phaûi ñieàu chænh goùc ñoä maët
vôït, ñoàng thôøi taêng löïc leân treân ñeå trieät tieâu löïc chuùc xuoáng döôùi cuûa boùng xoaùy xuoáng.
* Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy nghieâng
Khi tieáp xuùc vôùi maët vôït cuûa ñoái phöông boùng xoaùy nghieâng seõ laên veà moät phía (xoaùy
nghieâng traùi seõ laên veà phía traùi, xoaùy nghieâng phaûi seõ laên sang phaûi), neân baén leäch sang 1
13
beân deã laøm cho ñoái phöông ñôõ boùng ra ngoaøi baøn.
Do vaäy khi ñaùnh traû boùng xoaùy nghieâng caàn ñieàu chænh maët vôït, laøm cho maët vôït
nghieâng veà phía ngöôïc laïi vôùi höôùng leäch sang beân cuûa boùng xoaùy nghieâng. Ví duï: Ñôõ boùng
xoaùy nghieâng traùi, maët vôït caàn nghieâng veà beân phaûi cuûaï ñoái phöông. Ñoàng thôøi taêng thích
ñaùng löïc ngöôïc höôùng vôùi höôùng baén leäch sang beân cuûa boùng xoaùy nghieâng. Do ñoù khi ñaùnh
traû boùng xoaùy nghieâng traùi caàn taêng thích ñaùng löïc veà phía beân phaûi cuûa ñoái phöông ñeå
trieät tieâu löïc baén leäch sang beân cuûa noù.
* Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy
nghieâng xuoáng
Cuõng caùch phaän tích töông töï, boùng xoaùy nghieâng leân beân traùi, treân maët vôït cuûa ñoái
phöông cuõng baén leäch leân treân phía beân traùi. Coøn boùng xoaùy nghieâng xuoáng cuõng baén leäch
xuoáng phía döôùi beân phaûi. Cuõng caùch suy luaän nhö treân ñoái vôùi caùc kieåu xoaùy coøn laïi.
* Phaân khu vöïc treân beà maët boùng xoaùy
Khi boùng xoaùy, möùc ñoä baät leân khaùc thöôøng treân maët baøn
vaø möùc ñoä baén leäch sang beân treân maët vôït ñoái phöông ñeàu
tyû leä thuaän vôùi toác ñoä xoaùy ôû vò trí boùng tieáp xuùc vôùi maët baøn
vaø maët vôït. Ñeå thuaän lôïi cho ngöôøi hoïc vaø nghieân cöùu,
chuùng toâi ñem 2 nöûa maët ngoaøi cuûa boùng xoaùy (laáy giôùi haïn laø
quó ñaïo vaän ñoäng cuûa vò trí beà maët boùng xoaùy coù toác ñoä lôùn
nhaát), moãi nöûa beà maët cuûa boùng phaân thaønh 4 khu vöïc
(xem hình 21).
Treân hình 22 chuùng ta coù theå quan saùt caùc khu vöïc noùi
treân töø phiùa beân.
Coøn caùc vuøng ôû treân ñöôøng kính ôû vò trí taâm boùng coù theå xem hình 23.
1. Khu vöïc xoaùy nhanh nhaát laø khu vöïc maø ôû ñoù coù toác ñoä quay lôùn nhaát. Neáu boùng xoaùy
nghieâng tieáp xuùc vaøo maët baøn ñoái phöông khu vöïc naøy seõ baät sang moät beân vôùi toác ñoä
nhanh vaø ñoät ngoät.
Khi ñaùnh traû boùng xoaùy neáu ñaùnh vaøo khu vöïc naøy seõ deã bò "aên xoaùy" nhaát (Ñôõ boùng
xoaùy bò hoûng goïi laø “aên xoaùy").
2. Khu vöïc xoaùy nhanh: laø khu vöïc maø ôû ñoù toác ñoä quay nhanh song chaäm hôn ôû khu
vöïc 1. Neáu boùng xoaùy nghieâng tieáp xuùc vaøo maët baøn cuûa ñoái phöông ôû khu naøy boùng seõ baät
sang phía beân roõ reät. Khi ñaùnh traû boùng xoaùy, neáu ñaùnh vaøo khu vöïc naøy vaãn bò "aên xoaùy".
3. Khu vöïc xoaùy yeáu: laø khu vöïc maø ôû ñoù toác ñoä quay töông ñoái nhoû. Neáu boùng xoaùy tieáp
14
xuùc maët baøn cuûa ñoái phöông ôû khu vöïc naøy thì hieän töôïng boùng baät sang phía beân khoâng roõ
laém. Khi ñaùnh traû neáu ñaùnh vaøo khu vöïc naøy noùi chung khoâng deã bò "aên xoaùy".
4. Khu vöïc xoaùy raát yeáu (chaäm): laø khu vöïc maø ôû ñoù toác ñoä nhoû. Neáu boùng xoaùy nghieâng
tieáp xuùc maët baøn cuûa ñoái phöông ôû khu naøy thì boùng seõ baät sang phía beân raát yeáu. Khi
ñaùnh traû neáu coù khaû naêng thì toát nhaát laø ñaùnh vaøo khu naøy ñeå khoâng bò taùc duïng xoaùy cuûa
boùng vaøo maët vôït laøm cho boùng baén leäch ra ngoaøi baøn.
XI. TOÁC ÑOÄ CUÛA BOÙNG
Toác ñoä ñaùnh boùng (nhanh) laø moät trong nhöõng nhaân toá chuû yeáu ñeå giaønh thaéng lôïi
trong moân boùng baøn, taïo ra cô hoäi chuû ñoäng trong ñaäp vuït taán coâng laøm cho ñoái phöông
khoâng kòp trôû tay ñeå giaønh ñieåm tröïc tieáp.
Trong vaät lyù, toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa moät vaät ñöôïc xaùc ñònh bôûi quaõng ñöôøng maø noù ñi
ñöôïc trong 1 ñôn vò thôøi gian.
Nhö vaäy trong 1 ñôn vò thôøi gian quaõng ñöôøng ñi ñöôïc caøng daøi thì toác ñoä caøng nhanh.
Toác ñoä trong moân boùng baøn laø chæ möùc ñoä nhanh, chaäm veà thôøi gian bay cuûa boùng vaø thôøi
gian giöõa caùc laàn ñaùnh boùng. Thôøi gian bay cuûa boùng treân khoâng vaø thôøi gian giöõa caùc laàn
ñaùnh boùng ngaén ñöôïc goïi laø toác ñoä nhanh, ví duï nhö: ñaåy boùng nhanh, vaåy boùng nhanh, taán
coâng nhanh; ngöôïc laïi, seõ goïi laø toác ñoä chaäm nhö caét, ñaäp boùng cao, xa baøn... Vì vaäy muoán
naâng cao toác ñoä boùng baøn, caàn phaûi ruùt ngaén caû thôøi gian giöõa caùc laàn ñaùnh boùng vaø thôøi
gian bay cuûa boùng sau khi boùng ñaùnh khoûi tay.
XII. SÖÙC MAÏNH ÑAÙNH BOÙNG
Söùc maïnh ñaùnh boùng cuõng laø moät trong nhöõng nhaân toá chuû yeáu goùp phaàn giaønh thaéng
lôïi trong moân boùng baøn. Ngöôøi ñaùnh duøng söùc maïnh lôùn thì khi gaëp cô hoäi chæ caàn 1 laàn
quaät vôït ñaõ giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà, ngöôïc laïi ngöôøi söû duïng söùc maïnh yeáu, khi gaëp cô hoäi
thöôøng phaûi taán coâng lieàn maáy quaû cuõng khoâng giaønh ñöôïc phaàn thaéng, ñaønh boû lôõ cô hoäi
toát. Noùi chung söû duïng toát söùc maïnh trong ñaùnh boùng coù theå taïo ñöôïc söï uy hieáp raát lôùn
ñoái vôùi ñoái phöông; deã chieám öu theá trong ñaùnh boùng. Trung Quoác laø nöôùc töø tröôùc ñeán giôø
luoân coi troïng söùc maïnh trong ñaùnh boùng vaø coi noù nhö moät tieâu chí quan troïng ñeå nghieân
cöùu tìm hieåu coâng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân loaïi hình taán coâng vaø ñaùnh giaù trình ñoä cao
thaáp cuûa kyõ thuaät ñaùnh boùng.
Toác ñoä söùc maïnh trong ñaùnh boùng chuû yeáu ñöôïc quyeát ñònh bôûi toác ñoä vung vôït (ôû thôøi
ñieåm) ñaùnh vaøo boùng lôùn hay nhoû. Vì vaäy muoán coù toác ñoä toát trong ñaùnh boùng caàn phaûi
naâng cao caùc toá chaát theå löïc nhö: toá chaát toác ñoä, toá chaát söùc maïnh (ñaëc bieät laø söùc maïnh
boät phaùt ñaùnh vaøo boùng) vaø naêng löïc phoái hôïp duøng söùc nhòp nhaøng cuûa toaøn thaân.
XIII. ÑÖÔØNG BAY VOØNG CUNG CUÛA BOÙNG
Trong quaù trình bay trong khoâng khí, do boùng
chòu taùc duïng cuûa söùc huùt troïng tröôøng maø taïo thaønh
moät ñöôøng bay hình cong voøng cung. Chuùng ta goïi noù
laø ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng. Do vò trí tieáp xuùc
khi ñaùnh vaøo boùng phaàn lôùn thaáp hôn maët löôùi, neân
ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng toát phaûi ñaûm baûo ñieàu
kieän ñeå boùng bay qua löôùi vaø rôi xuoáng baøn cuûa ñoái
phöông, vôùi ñoä cao vaø ñieåm rôi cuûa boùng thích hôïp; ñoàng thôøi phaûi taêng ñöôïc ñoä khoù khi
ñaùnh traû ñoái phöông. Trong hình 24 bieåu thò: ñoä cao “h” cuûa ñöôøng voøng cung caàn phaûi vöôït
qua ñoä cao maët löôùi, ñöôøng bay thaúng cuûa boùng “S” ñaûm baûo ñieåm rôi cuûa boùng trong maët
baøn cuûa ñoái phöông.
15
Ñoä cao ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng caàn phaûi cao hôn maët löôùi nhöng laïi khoâng ñöôïc
quaù cao ñeå taïo ra cô hoäi thuaän lôïi cho ñoái phöông taán coâng.
Ñoä cao ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng ñöôïc quyeát ñònh bôûi höôùng ñaùnh vaø toác ñoä boùng
sau khi rôøi khoûi vôït (cuõng ñöôïc goïi laø"toác ñoä ra khoûi tay”). Toác ñoä bay cuûa boùng caøng
nhanh, thì ñoä cong cuûa ñöôøng bay voøng cung seõ caøng nhoû, ñöôøng baén thaúng caøng daøi; ngöôïc
laïi ñoä cong cuûa ñöôøng bay voøng cung seõ caøng lôùn, ñöôøng baén thaúng caøng ngaén. Trong moân
boùng baøn ñöôøng baén thaúng cuûa boùng khoâng ñöôïc quaù daøi hoaëc quaù ngaén, bôûi vì neáu quaù daøi
thì boùng seõ ra ngoaøi, coøn quaù ngaén thì boùng khoâng qua löôùi. Moät ñieàu caàn löu yù laø khi boùng
xoaùy leân coù theå laøm cho ñoä cong cuûa ñöôøng bay voøng cung lôùn theâm, ñöôøng baén thaúng ngaén
laïi, coøn boùng xoaùy xuoáng thì ngöôïc laïi.
XIV. ÑÖÔØNG ÑAÙNH BOÙNG
Ñöôøng ñaùnh boùng cuûa boùng baøn laø chæ ñöôøng bay cuûa boùng treân
khoâng so vôùi maët baøn boùng. Theo thoùi quen laáy phöông höôùng vaø
vò trí ñöùng bình thöôøng cuûa ngöôøi ñaùnh boùng laøm chuaån, coù
theå chia thaønh 5 ñöôøng boùng cô baûn (xem hình 25).
Trong thi ñaáu neáu vaän ñoäng vieân gioûi veà vieäc thay ñoåi ñöôøng
boùng, coù theå ñieàu ñoäng ñöôïc ñoái phöông phaûi chaïy lieân tuïc
sang traùi, sang phaûi ñôõ boùng, ñoàng thôøi buoäc ñoái phöông phaûi
ñaùnh boùng thay ñoåi thuaän tay vaø traùi tay.
Ñöôøng cheùo beân phaûi coøn goïi laø ñöôøng cheùo thuaän tay.
Ñöôøng thaúng beân phaûi coøn goïi laø ñöôøng thaúng thuaän tay.
Ñöôøng cheùo beân traùi coøn goïi laø ñöôøng cheùo traùi tay.
Ñöôøng thaúng beân traùi coøn goïi laø ñöôøng thaúng traùi tay.
Ñöôøng thaúng trung loä coøn goïi laø boùng theo thaân trung loä.
XV. ÑIEÅM RÔI CUÛA BOÙNG
Ñieåm rôi cuûa boùng laø chæ ñieåm chaïm cuûa boùng treân maët
baøn boùng. Trong thi ñaáu neáu bieát vaän duïng toát ñöôøng boùng, chuû ñoäng ñieàu chænh hôïp lyù
ñieåm rôi cuûa boùng, thì coù theå taêng theâm ñoä khoù buoäc ñoái phöông phaûi chaïy sang phaûi, traùi,
leân xuoáng, tröôùc sau laøm phaù vôõ yù ñoà chieán thuaät cuûa ñoái phöông.
16
CHÖÔNG 3
17
Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp nhaát vôùi caùch ñaùnh loaïi hình líp boùng maët muùt ngöôïc
(gai uùp vaøo trong), loaïi hình caàm vôït naøy ñeå coá ñònh coù theå laøm cho caúng tay, baøn tay, coå
tay vôùi boùng taïo thaønh moät ñöôøng thaúng, phaùt huy ñaày ñuû söùc maïnh coå tay vaø caúng tay.
Khi líp boùng thuaän tay, ngoùn caùi duøng söùc eùp vaøo vôït, ngoùn khoâng teân vaø ngoùn uùt phoái hôïp
vôùi ngoùn giöõa duøng söùc choáng giöõ vôït. Khi ñaåy chaën boùng, ngoùn caùi thaû loûng ngoùn troû duøng
löïc eùp vaøo vôït, ngoùn khoâng teân vaø ngoùn uùt cuõng hoã trôï ngoùn giöõa duøng söùc choáng giöõ vôït.
* Caùch caàm vôït doïc caét boùng
Ngoùn caùi cong aùp saùt beân traùi chuoâi vôït hôi duøng söùc aán
xuoáng, 4 ngoùn coøn laïi hôi xoøe ra vaø duoãi thaúng töï nhieân ñôõ
maët phía sau cuûa vôït (xem hình 28).
Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp khi duøng cho caét boùng,
phaïm vi quaùn xuyeán boùng thuaän tay vaø traùi tay ñeàu töông ñoái
roäng.
Khi caét boùng thuaän tay, ñöa vôït hôi nghieâng ra sau giaûm
thieåu löïc lao tröôùc cuûa boùng ñeán. Khi caét boùng traùi tay 4 ngoùn
phía sau vôït hôi quaëp laïi, ñaàu tieân laøm cho chuoâi vôït chuùc xuoáng döôùi, sau ñoù vung vôït caét boùng.
Khi taán coâng hoaëc ñaåy, chaën boùng caàn di chuyeån ngoùn troû ñeán caïnh sau cuûa chuoâi vôït ñoåi
thaønh phöông phaùp caàm vôït taán coâng.
b. Caùch caàm vôït ngang
Ngoùn caùi cong töï nhieân aùp saùt chuoâi vôït ôû phía tröôùc, ngoùn troû ôû sau; ba ngoùn coøn laïi
caàm laáy chuoâi vôït moät caùch töï nhieân.
* Caùch caàm vôït ngang loaïi hình caét boùng taán coâng
Ngoùn caùi ôû phía tröôùc cong töï nhieân aùp saùt chuoâi vôït, ngoùn troû ôû sau vôït duoãi cheách töï
nhieân aùp saùt maët vôït, vai vôït döïa nheï vaøo hoå khaåu vaø ñoát thöù 2 cuûa ngoùn giöõa. Caùc ngoùn tay
khaùc naém chuoâi vôït moät caùch töï nhieân (xem hình 29).
Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp nhaát ñoái vôùi caùch ñaùnh loaïi hình keát hôïp caét boùng vôùi
taán coâng. Caùch caàm vôït ñôn giaûn maëc daàu neáu so vôùi caùch caàm vôït doïc thì tính linh hoaït
cuûa baøn tay, ngoùn tay, coå tay tuy coù bò haïn cheá nhaát ñònh, nhöng deã phaùt huy taùc duïng
xoay ngoaøi vaø xoay trong cuûa caùnh tay vaø coå tay.
Khi taán coâng boùng thuaän tay, ngoùn troû coù theå hôi di ñoäng leân treân taïo thuaän lôïi cho eùp
giöõ vôït vaø phaùt löïc.Taán coâng boùng traùi tay vaø taït nhanh, ngoùn caùi coù theå di chuyeån leân
treân moät chuùt, nhö vaäy seõ coù lôïi cho vieäc giöõ eùp vôït vaø phaùt löïc. Khi caét boùng thuaän, traùi
tay, vò .trí cuûa ngoùn tay cô baûn khoâng coù söï thay ñoåi.
18
* Caùch caàm vôït ngang loaïi hình laán coâng (ñaäp vuït)
Ngoùn caùi duoãi cheách töï nhieân, aùp saùt maët vôït, ngoùn troû duoãi cheách töï nhieân aùp saùt phía
sau vôït, duøng ñoát thöù nhaát cuûa ngoùn troû choáng giöõ vôït, ñaàu vôït hôi cheách leân treân (xem
hình 30).
Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp nhaát vôùi caùch ñaùnh loaïi hình líp boùng vaø taán coâng
nhanh. Neáu so saùnh vôùi caùch caàm vôït loaïi hình caét boùng taán coâng thì caùch caàm vôït naøy
töông ñoái oån ñònh.
Ñieàu caàn noùi roõ theâm laø: caùch caàm vôït ngang laïi coù theå phaân ra thaønh caàm saâu vaø caàm
noâng. Ngöôøi caàm vôït maø hoå khaåu tay naèm saùt vai vôït laø caàm saâu, ngöôïc laïi laø caàm noâng.
Öu ñieåm cuûa caàm noâng laø coå tay vaø baøn tay linh hoaït, thuaän tieän cho xöû lyù boùng trong
baøn, töùc laø vöøa coù theå duøng phöông phaùp "líp” cuõng coù theå duøng phöông phaùp goõ "vaåy ngaén"
v.v... ñeå ñaùnh traû. Khi taán coâng, deã ñaùnh boùng thaáp, keát hôïp phaûi traùi töông ñoái linh hoaït.
Khi caét boùng, goø boùng, giao boùng deã ñaùnh boùng xoaùy bieán ñoåi, ñoái phöông töông ñoái khoù
phaân bieät ñöôïc.Nhöng coù nhöôïc ñieåm laø khi taán coâng toaøn boä löïc taäp trung vaøo baøn tay neân
coù aûnh höôûng nhaát ñònh tôùi phaùt löïc. Khi caét boùng maët vôït khoâng deã daøng coá ñònh ñöôïc
neân raát khoù khoáng cheá ñoä voøng cung cuûa caét boùng.
Öu ñieåm cuûa caùch caàm vôït saâu laø goùc ñoä maët vôït töông ñoái coá ñònh, khi taán coâng phaùt
löïc taäp trung neân coù lôïi cho vieäc taêng theâm söùc maïnh ñaùnh boùng, líp boùng cuõng töông ñoái
xoaùy. Caét boùng cuõng deã khoáng cheá vaø taïo ñöôïc ñoä xoaùy maïnh. Nhöôïc ñieåm laø do caàm vôït
chaët, coå tay khoâng linh hoaït khi ñoâi coâng tính linh hoaït phoái hôïp phaûi, traùi hôi keùm, xöû lyù
boùng trong baøn töông ñoái khoù khaên, bieán ñoåi xoaùy deã bò ñoái phöông phaùt hieän vaø ñoái phoù.
I.3. Nhöõng vaán ñeà caàn chuù yù trong caàm vôït
1. Phöông phaùp caàm vôït caàn oån ñònh. Khoâng neân thay ñoåi moät caùch quaù deã daøng caùch
caàm vôït ñeå baûo ñaûm cho ñoäng taùc ñaùnh boùng oån ñònh.
2. Caàm vôït khoâng neân quaù chaët hoaëc quaù loûng. Caàm vôït quaù chaët seõ aûnh höôûng tôùi tính
linh hoaït cuûa coå tay vaø ngoùn tay khi ñaùnh boùng. Quaù loûng seõ aûnh höôûng tôùi söùc maïnh vaø tyû
leä boùng vaøo baøn trong ñaùnh boùng.
3. Döïa vaøo söï yeâu thích vaø ñaëc ñieåm kyõ thuaät cuûa mình maø löïa choïn phöông phaùp
caàm vôït thích hôïp. Ví duï thích ñaùnh taán coâng gaàn baøn neân choïn caàm vôït doïc, thích ñaùnh
líp boùng thuaän traùi tay thì toát nhaát laø choïn caàm vôït ngang. Ngoaøi ra, ngöôøi môùi hoïc khi
choïn vaø hoïc caùch caàm vôït, caàn coù söï chæ daãn cuûa huaán luyeän vieân boùng baøn.
I.4. Khoâng theå coi nheï taùc duïng cuûa tay khoâng caàm vôït
Khi chuùng ta nghieân cöùu veà phöông phaùp caàm vôït thì khoâng theå coi nheï taùc duïng cuûa
tay khoâng caàm vôït trong moân boùng baøn. Tay khoâng caàm vôït ngoaøi vieäc coù theå duy trì thaêng
baèng cô theå ra coøn phaûi bieát phoái hôïp vung tay nhòp nhaøng, hôïp lyù vôùi tay caàm vôït ñeå
naâng cao ñöôïc toác ñoä vung vôït, taêng cöôøng söùc maïnh vaø ñoä xoaùy ñaùnh boùng.
II. LÖÏA CHOÏN VÒ TRÍ ÑÖÙNG
19
II.1. Taàm quan troïng cuûa vò trí ñöùng
Vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân laø vò trí ñöùng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm caùch ñaùnh cuûa mình,
tröôùc khi ñaùnh boùng choïn ñöôïc vò trí ñöùng chính xaùc seõ coù theå phaùt huy toát hôn sôû tröôøng
kyõ thuaät cuûa mình, buø ñaép vaøo choã khieám khuyeát veà kyõ thuaät, ñoàng thôøi ñaït ñöôïc phaïm vò
quaùn xuyeán boùng töông ñoái toaøn dieän.
II.2. Phöông phaùp choïn vò trí ñöùng
Caên cöù vaøo cöï ly giöõa vaän ñoäng vieân vôùi baøn boùng maø coù theå chia vò trí ñöùng ra thaønh
ñöùng gaàn, ñöùng trung bình, ñöùng xa baøn. Khoaûng caùch ñöùng trung bình laïi chia thaønh:
trung bình gaàn vaø trung bình xa.
Ñöùng gaàn baøn laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng khoaûng 0,5 meùt. Ñöùng
trung bình gaàn baøn laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng khoaûng 0,7 meùt.
Ñöùng xa baøn laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng khoaûng 1 meùt trôû leân.
Ñöùng trung bình xa laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng 1 meùt (xem hình
31).
Vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn caàn caên cöù vaøo loaïi hình caùch ñaùnh, ñaëc ñieåm
kyõ thuaät caù nhaân khaùc nhau maø xaùc ñònh ñeå coù lôïi cho vieäc phaùt huy sôû tröôøng kyõ thuaät.
Vò trí ñöùng cô baûn cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi ôû ngöôøi caàm vôït doïc, neân ôû khu vöïc
trung bình gaàn hôi leäch traùi, caùch baøn khoaûng treân döôùi 40 cm, chaân traùi ñaët ôû phía sau,
chaân phaûi ñaët tröôùc (xem hình 32); Vò trí ñöùng cô baûn cuûa caùch ñaùnh taán coâng 2 maët ôû giöõa
khu vöïc gaàn baøn, caùch baøn khoaûng treân döôùi 50 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, chaân phaûi hôi
ra sau (xem hình 33); Vò trí ñöùng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân laáy caùch ñaùnh líp boùng laøm
chính ñöùng ôû cöï ly trung bình hoaëc trung bình gaàn, hôi leäch traùi (xem hình 34); Vò trí ñöùng
cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân laáy caùch ñaùnh keát hôïp caét coâng ôû ngöôøi ñaùnh vôït ngang, ñöùng ôû
khu vöïc cöï ly trung bình gaàn (xem hình 35). Vò trí ñöùng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân laáy caùch
ñaùnh caét boùng laøm chính ôû khu vöïc trung bình xa (xem hình 36).
20
Chuù yù: Caùc vò trí ñöùng cô baûn noùi ôû treân laø vò trí ñöùng khi chuaån bò ñaùnh traû boùng ñoái
phöông ñaùnh sang noùi chung.
Trong thöïc teá thi ñaáu, vaän ñoäng vieân caàn caên cöù vaøo ñoä gaàn xa vaø phöông höôùng vò trí
boùng ñeán, di chuyeån tôùi vò trí thuaän lôïi ñeå coù theå duøng phöông phaùp tay chuaån xaùc ñaùnh
traû caùc loaïi boùng ñeán khaùc nhau.
21
hieäp ñaáu moãi ñaáu thuû coù khoaûng 15 – 20 laàn giao boùng, neáu giao boùng coù chaát löôïng cao, coù
theå taïo ra cô hoäi thuaän lôïi cho taán coâng, thaäm chí coù theå tröïc tieáp giaønh ñieåm.
Döïa vaøo vò trí ñaùnh boùng coù theå phaân giao boùng ra thaønh giao boùng thuaän tay vaø giao
boùng traùi tay, giao boùng nghieâng ngöôøi vaø giao boùng kieåu ngoài xoåm xuoáng. Döïa vaøo ñoä cao
tung boùng, coù theå chia thaønh giao boùng tung boùng cao vaø giao boùng tung boùng thaáp. Döïa
vaøo ñaëc ñieåm cuûa boùng, coù theå phaân thaønh giao boùng laáy toác ñoä laøm chính, giao boùng laáy ñoä
xoaùy laøm chính, giao boùng laáy ñieåm rôi laøm chính. Vì vaäy moãi vaän ñoäng vieân caàn phaûi taäp
toát moät hoaëc hai loaïi giao boùng khaùc nhau ñeå coù theå phoái hôïp vôùi caùch ñaùnh cuûa mình
giaønh chuû ñoäng trong thi ñaáu.
a. Kyõ thuaät giao boùng tung boùng thaáp
* Kyõ thuaät giao boùng ñaùnh ngang boùng
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä bình thöôøng, treân cô baûn boùng xoaùy ít hoaëc khoâng xoaùy. Kyõ thuaät
naøy laø neàn taûng ñeå naém vöõng caùc kyõ thuaät giao boùng phöùc taïp khaùc. Ngöôøi baét ñaàu hoïc
ñaùnh boùng baøn tröôùc heát caàn hoïc kyõ thuaät giao boùng naøy.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc giao boùng ñaùnh ngang thuaän tay: Vò trí ñöùng ôû cöï ly
trung bình so vôùi baøn hoaëc hôi leäch beân phaûi (trong saùch naøy "traùi" vaø "phaûi" ñeàu laáy phaûi,
traùi cuûa ngöôøi ñaùnh boùng laøm chuaån. Ví duï khi giôùi thieäu veà giao boùng thì laáy ngöôøi giao
boùng laøm chuaån coøn khi giôùi thieäu veà ñôõ giao boùng thì laáy ngöôøi ñôõ giao boùng laøm chuaån),
thaân ngöôøi caùch meùp baøn khoaûng 35 cm, hai chaân ñöùng taùch sang 2 beân hôi roäng hôn vai
(veà ñieåm naøy caùc kieåu giao boùng khaùc cuõng ñeàu nhö vaäy, do ñoù caùc phaàn sau seõ khoâng giaûi
thích nöõa), chaân traùi ñöùng hôi ra tröôùc, troïng taâm rôi vaøo giöõa hai chaân, thaân treân hôi xoay
sang phaûi, tay traùi caàm boùng ôû phía tröôùc beân phaûi thaân. Sau ñoù tay traùi tung boùng nheï
nhaøng leân treân khoâng, ñoàng thôøi tay phaûi ñöa vôït ra phía sau beân phaûi, maët vôït hôi
nghieâng ra tröôùc. Khi boùng rôi xuoáng ôû ñoä cao cao hôn maët löôùi ñöa vôït theo höôùng töø sau
ra tröôùc sang traùi ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø treân cuûa boùng laøm cho ñieåm rôi thöù nhaát vaøo
khoaûng giöõa baøn cuûa mình baät sang baøn ñoái phöông. Sau khi boùng ñöôïc ñaùnh ñi, tay phaûi
theo ñaø vung ra phía tröôùc sang traùi. Trong quaù trình giao boùng, troïng taâm cô theå di
chuyeån daàn töø chaân phaûi sang chaân traùi.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc giao boùng ñaùnh ngang tay traùi: Ñöùng ôû vò trí leäch
traùi so vôùi baøn boùng, thaân ngöôøi caùch meùp baøn khoaûng 35 cm, chaân phaûi hôi ra tröôùc, troïng
taâm cô theå rôi vaøo chaân traùi; Thaân treân hôi xoay sang traùi, tay traùi caàm boùng ôû phía tröôùc
beân traùi thaân; Tay phaûi caàm vôït ôû phía tröôùc beân traùi thaân. Sau ñoù, tay traùi tung boùng leân
treân, tay phaûi ñöa vôït ra sau phía beân traùi thaân ñoàng thôøi xoay maët vôït hôi nghieâng tröôùc.
Khi boùng rôi xuoáng ôû ñoä cao cao hôn maët löôùi moät chuùt thì tay phaûi vung vôït ra phía tröôùc
ñaùnh vaøo phaàn phía treân, giöõa cuûa boùng ñoàng thôøi phaùt löïc ra phía tröôùc beân phaûi, laøm cho
boùng chaïm vaøo giöõa maët baøn cuûa beân mình baät .sang baøn ñoái phöông... Sau khi boùng rôøi
khoûi vôït, theo ñaø tay phaûi tieáp tuïc vung ra phía tröôùc beân phaûi. Trong quaù trình giao boùng
troïng taâm cô theå caàn di chuyeån töø chaân traùi sang chaân phaûi.
22
caùch baøn khoaûng 35 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, chaân phaûi hôi xoay sang phaûi; Tay traùi caàm
boùng ôû beân phaûi tröôùc buïng, tay phaûi caàm vôït cuõng ôû beân phaûi thaân ngöôøi, tay traùi tung
boùng nheï leân treân, tay phaûi caàm vôït ñöa ra phía sau beân phaûi. Ñôïi khi boùng rôi xuoáng,
caúng tay nhanh choùng vung vôït ra tröôùc, maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc, ñaùnh vaøo phaàn treân
giöõa cuûa boùng ñoàng thôøi taïo ma saùt cuûa vôït vaøo phía treân beân phaûi cuûa boùng. Sau khi ñaùnh
vaøo boùng theo ñaø caúng tay vaø coå tay vung ra tröôùc.
Ñieåm chaïm boùng ôû baøn beân mình neân coá gaéng ôû gaàn ñöôøng meùp ñaàu baøn. Trong quaù
trình giao boùng troïng taâm cô theå chuyeån daàn töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 37).
23
* Kyõ thuaät giao boùng ngaén traùi tay
Ñaëc ñieåm: Söùc maïnh yeáu, ñöôøng boùng ngaén, ñieåm rôi gaàn löôùi, boùng khoâng xoaùy (hoaëc
xoaùy yeáu) coù theå buoäc ñoái phöông phaûi di chuyeån leân saùt baøn ñôõ boùng; ñoàng thôøi ñoái phöông
khoâng deã duøng söùc ñeå taán coâng. Neáu nhö ñoái phöông duøng goø boùng ñeå ñaùnh traû, deã ñaùnh
thaønh boùng cao. Thích hôïp nhaát laø söû duïng phoái hôïp vôùi giao boùng nhanh laøm cho ñoái
phöông phaûi chaïy ngöôïc xuoâi leân xuoáng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Tö theá chuaån bò caàn coá heát möùc gioáng vôùi giao boùng
nhanh. Nhöng khi ñaùnh vaøo boùng maët vôït hôi ngöûa ra sau, duøng caúng tay vaø coå tay lieäng
vôït ra tröôùc ñaùnh nheï vaøo phaàn döôùi giöõa cuûa boùng. Ñoä cao ñieåm ñaùnh vaøo boùng xaáp xæ
ngang baèng vôùi ñoä cao maët löôùi. Ñieåm chaïm baøn beân mình toát nhaát laø ôû khu vöïc giöõa cuûa
baøn (xem hình 40).
* Kyõ thuaät giao boùng xoaùy nghieâng leân (xuoáng) beân traùi thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Coù ñoä xoaùy nghieâng traùi leân hoaëc xoaùy nghieâng traùi xuoáng töông ñoái maïnh.
Trong quaù trình bay cuûa boùng coù höôùng queïo phaûi... Phöông phaùp tay khi giao boùng coá gaéng
thöïc hieän gioáng vôùi giao boùng giöõa xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy nghieâng xuoáng, laøm cho ñoái
phöông khoù nhaän bieát ñöôïc höôùng xoaùy cuûa boùng daãn tôùi ñaùnh boùng chuùc löôùi hoaëc ñaùnh
boùng boång, hoaëc cuõng coù theå laøm cho boùng baén maïnh sang beân traùi ra ngoaøi.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng aùp saùt gaàn baøn phía beân phaûi, thaân ngöôøi
caùch baøn khoaûng 35 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, thaân treân hôi xoay sang phaûi. Tay traùi giöõ
boùng ôû beân phaûi tröôùc buïng aùp saùt ñaàu baøn boùng. Tay phaûi caàm vôït ôû beân phaûi thaân. Cuøng
luùc vôùi tay traùi tung boùng, thì tay phaûi ñöa vôït leân phía treân beân phaûi, ñôïi khi boùng rôi
xuoáng ñoä cao ngang maët löôùi thì tay caàm vôït vung nhanh xuoáng phía döôùi sang beân traùi
ñaùnh vaøo boùng. Neáu giao boùng xoaùy nghieâng leân, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay
xoay nhanh leân treân sang traùi laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa boùng vaø ma saùt vaøo boùng
theo höôùng leân treân sang traùi. Sau khi ñaùnh boùng tay vung theo ñaø leân phía treân beân traùi.
Neáu muoán giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng sang traùi, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay
xoay nhanh sang traùi vaø xuoáng döôùi, laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa boùng vaø ma saùt vaøo
boùng theo höôùng xuoáng döôùi beân traùi. Sau khi boùng rôøi khoûi vôït, vôït caàn vung leân treân vaø
sang traùi ñeå ñoäng taùc gioáng vôùi giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng (xem hình 41).
24
* Kyõ thuaät giao boùng xoaùy nghieâng leân (xuoáng) beân phaûi traùi tay
Ñaëc ñieåm: Coù ñoä xoaùy nghieâng leân beân phaûi hoaëc xoaùy nghieâng xuoáng beân phaûi töông
ñoái maïnh. Trong quaù trình bay trong khoâng trung boùng coù höôùng queïo sang traùi. Khi giao
boùng thuû phaùp thöïc hieän caàn gioáng nhau ñeå ñoái phöông khoù nhaän bieát ñöôïc phöông höôùng
xoaùy cuûa boùng laøm cho ñoái phöông khi ñaùnh traû deã ñaùnh boùng cao hoaëc chuùc löôùi hoaëc laø
laøm cho boùng baén maïnh leäch sang phía beân phaûi (coù luùc boùng ra khoûi baøn).
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû phía beân traùi gaàn baøn, thaân ngöôøi caùch
baøn khoaûng 35 cm, chaân phaûi hôi ra tröôùc, thaân ngöôøi hôi quay sang traùi, hoùp buïng. Tay
traùi giöõ boùng ôû phía tröôùc beân traùi buïng aùp gaàn vaøo meùp cuoái baøn. Tay phaûi caàm vôït ôû phía
traùi cô theå. Khi tay traùi tung boùng, tay phaûi ñöa vôït leân phía treân beân traùi laøm cho chuoâi
vôït höôùng xuoáng phía döôùi beân phaûi. Ñôïi khi boùng rôi xuoáng ñeán ñoä cao ngang maët löôùi thì
caúng tay vaø coå tay vung xuoáng döôùi sang phaûi ñaùnh boùng. Neáu muoán giao boùng xoaùy
nghieâng leân beân phaûi thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay xoay leân treân beân phaûi,
laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng ñoàng thôøi taïo ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân
treân vaø sang phaûi. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, seõ vung vôït theo ñaø leân phía treân beân phaûi. Neáu
muoán giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân phaûi thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay
xoay xuoáng döôùi beân phaûi, laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng, ñoàng thôøi taïo ma saùt
vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi vaø sang phaûi (xem hình 42). Sau khi boùng rôøi khoûi vôït.
Vôït caàn laäp töùc vung leân phía treân beân phaûi ñeå taïo ra ñoäng taùc gioáng nhö khi giao boùng
xoaùy nghieâng leân beân phaûi.
* Kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng vaø khoâng xoaùy thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Ñaây laø moät kieåu kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng coù theâm xoaùy vaø khoâng
xoaùy. Hai loaïi "xoaùy vaø khoâng xoaùy" coù toác ñoä xoaùy khaùc nhau raát lôùn. Ñoái phöông raát khoù
nhaän bieát ñöôïc toác ñoä xoaùy cuûa boùng, khi ñaùnh traû deã ñaùnh boùng cao hoaëc ñaùnh boùng ra
ngoaøi, ñaùnh boùng chuùc löôùi.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khoaûng giöõa hoaëc hôi leäch traùi caùch baøn
khoaûng 40 cm, hôi quay ngöôøi ra sau. Chaân traùi ñöùng hôi ra tröôùc. Tay traùi giöõ boùng ôû phía
tröôùc buïng hôi leäch phaûi ñoàng thôøi aùp gaàn meùp ngang cuoái baøn. Tay phaûi caàm vôït ñaët ôû
beân phaûi thaân. Tay traùi tung boùng leân treân nheï nhaøng ñoàng thôøi tay phaûi ñöa vôït ra phía
sau vaø leân treân, maët vôït hôi ngöûa ra sau. Khi boùng rôi xuoáng ñeán ñoä cao ngang maët löôùi thì
caúng tay nhanh choùng vung vôït ra tröôùc xuoáng döôùi ñaùnh boùng. Neáu giao boùng coù theâm ñoä
xoaùy thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, caúng tay xoay ngoaøi, keùo theo coå tay duøng löïc
25
mieát xuoáng phía döôùi ma saùt vaøo phaàn döôùi vaø giöõa cuûa boùng. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, vung
vôït theo ñaø xuoáng phía döôùi tröôùc beân traùi (xem hình 43). Neáu khoâng muoán theâm ñoä xoaùy
thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay khoâng caàn duøng söùc quay coå tay, maët vôït seõ tröïc
tieáp ñaùnh ra tröôùc vaøo phaàn giöõa cuûa boùng ñeå giaûm bôùt söùc maïnh ma saùt xuoáng döôùi vaøo
boùng. Ñôïi cho sau khi boùng rôøi khoûi vôït, caúng tay nhanh choùng xoay ngoaøi, keùo theo xoay
coå tay ñoàng thôøi vung nhanh vôït xuoáng phía döôùi tröôùc beân phaûi taïo ra caûm nhaän sai cho
ñoái phöông (xem hình 44).
Kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng "xoaùy vaø khoâng xoaùy" thuaän tay cuõng coù theå ñöôïc vaän
duïng trong giao boùng traùi tay (ñaëc bieät laø vôït ngang). Chæ caàn taäp luyeän thaønh thaïo ñöôïc
kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng "xoaùy vaø khoâng xoaùy" thuaän tay, thì seõ hoïc ñöôïc raát nhanh
kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng “xoaùy vaø khoâng xoaùy" traùi tay.
27
Ñoäng taùc giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân traùi thuaän tay treân cô baûn cuõng gioáng vôùi
giao boùng xoaùy nghieâng leân beân phaûi thuaän tay. Choã khaùc bieät laø: khi boùng rôi töø treân cao
xuoáng cao hôn maët löôùi thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø döôùi cuûa boùng, ñoàng thôøi ma saùt vaøo
boùng theo höôùng xuoáng döôùi beân phaûi (xem hình 48).
Kieåu ngoài xoåm cuõng coù theå giao boùng traùi tay nhöng trong thi ñaáu chính thöùc khoâng söû
duïng nhieàu (ít gaëp). Neáu ngöôøi taäp coù höùng thuù vôùi loaïi giao boùng traùi tay naøy thì coù theå
taäp treân cô sôû giao boùng thuaän tay.
III.2. Kyõ thuaät ñôõ giao boùng
28
Ñôõ giao boùng laø moät trong 3 kyõ thuaät quan troïng haøng ñaàu. Do kyõ thuaät giao boùng phaùt
trieån nhanh choùng, coù nhieàu chuûng loaïi ñaõ laøm taêng ñoä khoù cuûa kyõ thuaät ñôõ giao boùng leân
raát nhieàu.
Moãi moät hieäp thi ñaáu boùng baøn, ñôõ giao boùng cuõng gioáng vôùi giao boùng, ñaïi theå coù töø 15
- 20 cô hoäi. Neáu ñôõ giao boùng khoâng toát, thì khoâng chæ maát ñieåm tröïc tieáp hoaëc taïo ra cô
hoäi taán coâng cho ñoái phöông maø coøn khoù phaùt huy ñöôïc kyõ - chieán thuaät cuûa mình, laøm cho
baûn thaân deã xuaát hieän taâm lyù caêng thaúng vaø sôï seät, töø ñoù daãn tôùi thaát baïi. Ngöôïc laïi, neáu
nhö naém vöõng kyõ thuaät ñôõ giao boùng thì coù theå bieán bò ñoäng thaønh chuû ñoäng, giaønh thaéng
lôïi toaøn cuïc.
a. Chuaån bò ñôõ giao boùng
* Löïa choïn vò trí ñöùng
Muoán ñôõ giao boùng toát, tröôùc heát phaûi löïa choïn toát vò trí ñöùng. Neáu nhö ñoái phöông
ñöùng giao boùng ôû goùc phaûi cuûa baøn boùng thì coù theå giao boùng ñeán vò trí traùi tay hoaëc cuõng
coù theå ñeán beân phaûi cuûa baøn beân ñôõ giao boùng, thì vò trí ñöùng ñôõ giao boùng neân ôû khu vöïc
giöõa hoaëc leäch sang beân phaûi moät chuùt. Neáu nhö ñoái phöông giao boùng ôû goùc traùi cuûa baøn
boùng thì coù theå giao boùng ñeán vò trí tay phaûi hoaëc cuõng coù theå ñeán beân traùi cuûa baøn beân ñôõ
boùng, thì vò trí ñöùng ñôõ giao boùng neân ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi moät chuùt.
Neáu ñoái phöông giao boùng ôû vò trí khoaûng giöõa baøn thì vò trí ñöùng ñôõ giao boùng cuõng khoâng
neân quaù leäch sang moät beân.
Ngoaøi ra coøn caàn döïa vaøo ñaëc ñieåm caùch ñaùnh vaø thoùi quen veà vò trí ñöùng cuûa mình ñeå
löïa choïn vò trí ñöùng xa, gaàn, hoaëc trung bình cho phuø hôïp trong khi ñoái phoù vôùi caùc caùch
giao boùng daøi hoaëc ngaén.
* Phaùn ñoaùn boùng ñeán
Muoán ñôõ giao boùng toát caàn phaûi phaùn ñoaùn chuaån xaùc ñoä xoaùy, toác ñoä, söùc maïnh, ñieåm
rôi, ñoä cao cuûa boùng ñeán môùi coù theå söû duïng phöông phaùp ñaùnh traû chính xaùc phuø hôïp ñaëc
ñieåm vaø tính naêng cuûa boùng ñeán.
- Döïa vaøo phöông höôùng vung vôït vaø goùc ñoä maët vôït cuûa ñoái phöông ñeå phaùn ñoaùn
ñöôøng bay cuûa boùng ñeán. Neáu maët vôït cuûa ñoái phöông nghieâng, ñoàng thôøi vung vôït nghieâng
ra tröôùc thì boùng phaùt ra nhaát ñònh laø boùng ñöôøng cheùo. Ngöôïc laïi neáu maët vôït cuûa ñoái
phöông höôùng ra tröôùc, theo höôùng thaúng thì boùng phaùt ra nhaát ñònh laø boùng ñöôøng thaúng.
- Töø phöông höôùng vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng trong giaây laùt ñoái phöông ñaùnh vaøo boùng
ñeå phaùn ñoaùn phöông höôùng xoaùy cuûa boùng ñaùnh sang. Ví duï: Vung vôït vaø ma saùt boùng töø
treân xuoáng döôùi laø xoaùy xuoáng. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng töø döôùi leân treân laø xoaùy leân.
Vung vôït vaø ma saùt boùng töø traùi sang phaûi laø xoaùy nghieâng beân phaûi. Vung vôït vaø ma saùt vaøo
boùng töø phaûi sang traùi laø xoaùy nghieâng beân traùi. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng leân treân beân
traùi laø boùng xoaùy nghieâng leân beân traùi. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng xuoáng phía döôùi beân
phaûi laø boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân phaûi v.v... Nhöng caàn chuù yù khoâng neân bò meâ hoaëc bôûi
ñoäng taùc giaû tröôùc vaø sau khi ñaùnh vaøo boùng cuûa ñoái phöông.
- Phaùn ñoaùn cöôøng ñoä, toác ñoä, ñoä xa gaàn cuûa ñieåm rôi töø möùc ñoä lôùn nhoû cuûa toác ñoä vung
vôït trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng vaø ñoä "daày" "moûng" khi caét boùng cuûa ñoái phöông. Noùi
chung toác ñoä vung nhanh, laïi caét boùng “noâng" ñeàu laø boùng coù theâm ñoä "xoaùy". Coøn toác ñoä
vung vôït nhanh nhöng caét boùng khoâng "noâng" laém hoaëc "saâu” laø boùng khoâng xoaùy hoaëc toác
ñoä xoaùy nhoû, toác ñoä bay sau khi boùng ñaùnh ra nhaát ñònh seõ töông ñoái nhanh. Caét boùng raát
"noâng" thì toác ñoä bay cuõng töông ñoái nhoû, ñieåm rôi cuõng töông ñoái gaàn.
Chuù yù: Khoâng bò löøa bôûi ñoäng taùc giaû cuûa ñoái phöông tröôùc vaø sau khi ñaùnh vaøo boùng.
Coù nhöõng vaän ñoäng vieân khi giao boùng nhanh gaáp, luùc ñaàu toác ñoä vung vôït coá yù laøm
29
chaäm, khi ñeán thôøi ñieåm vôït tieáp xuùc boùng coå tay ñoät ngoät phaùt löïc laéc maïnh laøm cho toác
ñoä boùng ñi raát nhanh, beân ñôõ giao boùng coù theå bò ñoái phöông löøa bôûi ñoäng taùc chaäm tröôùc
khi vôït tieáp xuùc boùng neân trôû tay khoâng kòp.
Phaùn ñoaùn ñieåm rôi cuûa boùng ñaùnh sang töø vò trí ñieåm rôi treân baøn ñoái phöông vaø ñoä
voøng cung cuûa boùng khi ñoái phöông giao boùng. Neáu ñieåm rôi laàn thöù nhaát khi giao boùng gaàn
löôùi hoaëc ñöôøng voøng cung bay cuûa boùng ñaùnh sang coù ñieåm cao nhaát (ñænh cao cuûa voøng
cung) ôû treân khoaûng khoâng cuûa baøn ñoái phöông hoaëc gaàn löôùi, thì ñieåm rôi cuûa boùng ñaùnh
sang taát seõ gaàn löôùi. Ngöôïc laïi, neáu nhö ñieåm rôi laàn thöù nhaát laïi gaàn ñaàu baøn (gaàn vò trí
ñöùng cuûa ñoái phöông) ñoàng thôøi ñieåm cao cuûa ñöôøng voøng cung laïi ôû treân khoaûng khoâng cuûa
maët löôùi thì ñieåm rôi cuûa boùng taát phaûi xa.
- Phaùn ñoaùn cöôøng ñoä xoaùy cuûa boùng qua toác ñoä vung vôït vaø aâm thanh phaùt ra khi vôït
ñaùnh vaøo boùng cuûa ñoái phöông. Ví duï: Toác ñoä vung vôït trong thôøi ñieåm ñaùnh vaøo boùng
nhanh, nhöng aâm thanh phaùt ra nheï thì boùng ñaùnh sang taát seõ raát xoaùy. Ngöôïc laïi, neáu
aâm thanh phaùt ra khi ñaùnh vaøo boùng to, chaéc, thì boùng ñaùnh sang khoâng xoaùy, hoaëc coù toác
ñoä xoaùy khoâng lôùn.
Ngoaøi ra, coøn coù moät soá phöông phaùp ñeå phaùn ñoaùn tính naêng cuûa boùng ñaùnh sang. Ví
duï nhö quan saùt ñöôøng voøng cung bay vaø hình daïng cuûa noù ñeå phaùn ñoaùn phöông höôùng vaø
cöôøng ñoä xoaùy cuûa boùng ñaùnh sang v.v. . . Vaán ñeà naøy caàn döïa vaøo söï nhaän bieát vaø lyù giaûi
ñöôïc tính chaát cuûa caùc loaïi boùng xoaùy, hình daùng ñöôøng bay voøng cung khi boùng bay cuûa
vaän ñoäng vieân. Ngöôøi taäp caàn phaûi thoâng qua taäp luyeän laâu daøi keát hôïp vôùi kieåm nghieäm
trong thöïc teá ñeå naâng cao trình ñoä phaùn ñoaùn cho mình.
b. Phöông phaùp ñôõ giao boùng
Phöông phaùp cô baûn cuûa ñôõ giao boùng goàm coù: giaät boùng, coâng boùng, baït boùng, vuoát
boùng, goø boùng, caét boùng, ñaåy boùng, chaën boùng, ñaäp boùng boång, boû nhoû.
31
xoaùy giaønh chuû ñoäng taïo caùc cô hoäi taán coâng. Khi ôû tö theá bò ñoäng hoaëc theá giaèng co, coù theå
taïo ra taùc duïng phoøng thuû tích cöïc, ñoàng thôøi töøng böôùc chuyeån töø bò ñoäng vaø giaèng co
thaønh chuû ñoäng.
Ñaåy, chaën boùng coù theå chia ra thaønh: chaën ngang, ñaåy nhanh, ñaåy taêng löïc, chaën giaûm
löïc, ñaåy xoaùy xuoáng, ñaåy xoaùy nghieâng v.v...
a. Chaën boùng (coøn goïi laø chaën ngang)
Ñaëc ñieåm: Chaën boùng laø duøng söùc nhoû, toác ñoä chaäm, ñieåm rôi vöøa phaûi, khoâng xoaùy
hoaëc xoaùy nheï. Ñoäng taùc chaën boùng ñôn giaûn, deã naém vöõng ñöôïc kyõ thuaät, laø kyõ thuaät
nhaäp moân cuûa ngöôøi môùi hoïc. Thoâng qua taäp luyeän coù theå laøm quen tính naêng boùng, naém
baét ñoäng taùc, ñaët neàn moùng kyõ thuaät cho vieäc hoïc caùc kyõ thuaät ñaåy chaën khaùc. Chaën boùng
ñöôïc chia thaønh 2 loaïi: chaën boùng traùi tay vaø chaën boùng thuaän tay.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc chaën boùng traùi tay: Ñöùng ôû khoaûng giöõa hoaëc leäch
sang traùi baøn boùng, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 - 50 cm. Hai chaân ñöùng môû sang roäng
hôn vai (caùc kyõ thuaät giôùi thieäu döôùi ñaây ñeàu nhö vaäy),
chaân phaûi hôi ñöùng ra tröôùc hoaëc hai chaân ñöùng ngang
baèng, hai ñaàu goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân treân
hôi quay sang traùi, tay phaûi co töï nhieân caàm vôït ôû phía
tröôùc thaân ngöôøi hoaëc hôi leäch traùi, ñoàng thôøi caúng tay xoay
ngoaøi laøm cho maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát. Khi
boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn, caúng
tay ñöa vôït ra tröôùc ñoùn boùng ôû thôøi ñieåm boùng ñi leân
duøng maët vôït vuoâng goùc vôùi maët baøn ñaåy vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït tieáp
xuùc vaøo boùng .chæ duøng söùc nheï nhaøng cuûa caúng tay vaø coå tay. Chuû yeáu döïa vaøo söùc baät trôû
laïi cuûa boùng ñaùnh sang ñeå chaën boùng traû ñoái phöông. Sau khi chaën boùng, baøn tay vaø caùnh
tay vung ra tröôùc theo ñaø ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ñaùnh boùng tieáp.
Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå doàn leân 2 chaân (xem hình 49).
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc chaën ngang thuaän tay: Vò trí ñöùng ôû khu giöõa hoaëc
leäch sang traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 - 50 cm, hai chaân taùch sang hai beân,
chaân traùi hôi ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp ngöïc vaø buïng, thaân treân hôi xoay sang phaûi;
tay phaûi co töï nhieân vaø hôi xoay trong laøm cho maët vôït gaàn nhö vuoâng goùc vôùi maët ñaát, ñaët
ôû phía tröôùc beân phaûi thaân ngöôøi.
Khi boùng ñoái phöông ñaùnh ñeán baät leân khoûi maët baøn, caúng tay ñöa vôït ra tröôùc boùng. ôû
thôøi ñieåm boùng baät leân, duøng maët vôït vuoâng goùc 'vôùi maët baøn ñaåy vaøo phaàn giöõa cuûa boùng,
chæ duøng söùc nheï nhaøng cuûa caúng tay vaø coå tay, chuû yeáu döïa vaøo söùc baät trôû laïi cuûa boùng ñeå
chaën boùng traû laïi ñoái phöông. Sau khi chaën boùng, tay vung vôït ra tröôùc theo ñaø ñoàng thôøi
nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò tröôùc khi ñaùnh boùng. .
Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå doàn leân hai chaân (xem hình 50).
32
b. Ñaåy nhanh traùi tay
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc nhoû, toác ñoä nhanh, ñieåm rôi bieán ñoåi, coù keøm theo xoaùy leân nheï
hoaëc khoâng xoaùy. Ñaây laø kyõ thuaät vöøa coù theå phoøng thuû tích cöïc laïi vöøa coù theå hoã trôï taán
coâng vaø laø kyõ thuaät ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc hôi leäch sang traùi baøn, thaân
ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm, hai chaân ñöùng song song, chaân phaûi hôi ra tröôùc, hai goái hôi
khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay ra tröôùc hoaëc sang traùi. Caùnh tay phaûi vaø
khuyûu tay aùp saùt beân phaûi thaân, co töï nhieân, ñöa vôït ñeán phía tröôùc thaân hoaëc leäch traùi,
ñoàng thôøi caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc. Khi boùng ñoái phöông
ñaùnh ñeán ôû thôøi ñieåm ñang baät leân thì duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaåy vaøo phaàn giöõa
cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay hôi duøng söùc ra tröôùc hoaëc
ra tröôùc keøm theo höôùng leân treân, döïa vaøo löïc baät leân cuûa boùng (töùc möôïn löïc) ñeå ñaùnh
boùng traû. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, tay vaø caúng tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø nhanh choùng
trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå rôi
ñeàu treân hai chaân (xem hình 51).
33
Khi boùng ñoái phöông ñaùnh ñeán vöôït qua löôùi, caùnh tay, caúng tay vaø coå tay vung vôït ra
tröôùc ñoùn boùng. Ñoàng thôøi löng, löôøn, khôùp hoâng xoay sang traùi. Vaøo cuoái thôøi ñieåm boùng
ñi leân hoaëc ôû luùc cao nhaát cuûa boùng ñeán duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaåy ñaùnh vaøo
phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caùnh tay, caúng tay vaø coå tay phaùt löïc ra
tröôùc vaø höôùng xuoáng döôùi ñaåy eùp boùng phoái hôïp vôùi duøng söùc nhòp nhaøng cuûa toaøn thaân.
Sau khi ñaùnh vaøo boùng caùnh tay vaø baøn tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø xuoáng döôùi, sau ñoù
nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng
taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 52).
d. Chaën boùng giaûm löïc
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc nhoû, löïc nheï coù theå giaûm yeáu löïc baät trôû laïi cuûa boùng ñeán neân
ñieåm rôi gaàn, ñöôøng voøng cung thaáp khoâng xoaùy, löïc tieán ra tröôùc raát yeáu phaàn lôùn ñöôïc söû
duïng trong tình huoáng boùng ñaùnh sang cuûa ñoái phöông coù söùc maïnh lôùn hoaëc ñoä xoaùy leân
cao (ñaëc bieät laø khi vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông töông ñoái xa baøn) seõ coù theå ñieàu chuyeån ñoái
phöông leân tröôùc ñeå ñaùnh boùng. Neáu nhö sau chaën boùng giaûm löïc laïi keát hôïp vôùi coâng boùng
hoaëc ñaåy taêng löïc thì hieäu quaû seõ caøng cao.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn, thaân
ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm; hai chaân ñöùng sang hai beân; chaân phaûi hôi ra tröôùc, hai goái
hôi khuîu, hoùp ngöïc vaø buïng, thaân ngöôøi xoay ra tröôùc hoaëc hôi sang traùi. Caùnh tay vaø
khôùp khuyûu tay phaûi aùp saùt beân phaûi thaân ngöôøi, tay co töï nhieân ñöa vôït ñeán tröôùc thaân
hoaëc leäch traùi, caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc. Sau khi boùng ñoái
phöông ñaùnh ñeán baät leân khoûi maët baøn, caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc ñoùn boùng. Khi
boùng ôû thôøi ñieåm ñi leân thì duøng maët vôït nghieâng tröôùc chaën boùng giaûm löïc vaøo phaàn giöõa
boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caúng tay, coå tay nheï nhaøng luøi ra sau ñeå giaûm nhoû löïc
baät trôû laïi cuûa boùng ñeán (töùc giaûm löïc) laøm cho boùng bay nheï nhaøng trôû veà baøn ñoái phöông.
Sau khi ñaùnh boùng, nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän
ñ o ä n g t a ù c , t r o ï n g t a â m c ô t h e å d o à n ñ e à u t r e â n
2 chaân (xem hình 53).
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn, thaân
ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm; Hai chaân ñöùng sang ngang hoaëc chaân traùi hôi ra tröôùc. Hai
goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc. Thaân ngöôøi xoay ra tröôùc hoaëc hôi sang traùi. Caùnh tay vaø
khuyûu tay phaûi aùp saùt beân phaûi thaân. Caúng tay hôi xoay trong vaø naâng leân ñöa vôït ñeán
phía tröôùc thaân hoaëc leäch traùi, cao baèng maët löôùi hoaëc cao hôn, maët vôït hôi ngöûa ra sau.
34
Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn thì caúng tay vaø coå tay vung vôït
ra tröôùc vaø xuoáng döôùi ñoùn boùng. ÔÛ thôøi ñieåm khi boùng baät leân gaàn ñeán ñieåm cao nhaát thì
duøng vôït ñaåy vaøo phaàn giöõa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caùnh tay, caúng tay vaø coå
tay duøng söùc laøm cho vôït ma saùt vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø xuoáng döôùi. Sau khi ñaùnh
boùng, tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø xuoáng döôùi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån
bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo caû hai chaân (xem
hình 54).
f. Ñaåy eùp
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, goùc ñoä khi ñaåy coù ñöôøng cheùo lôùn,
keøm theo xoaùy nghieâng xuoáng beân traùi, ñoái phöông ñaùnh traû seõ coù ñoä khoù lôùn, deã bò ñaùnh ra
ngoaøi phía beân traùi. Do vôït tieáp xuùc boùng ôû khu vöïc hôi xoaùy cuûa boùng ñaùnh sang, cho neân
ñaây laø kyõ thuaät töông ñoái coù hieäu quaû ñeå ñoái phoù vôùi líp boùng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn boùng,
thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm; Hai chaân ñöùng sang ngang hoaëc chaân traùi hôi ñöùng ra
tröôùc; Hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc. Thaân ngöôøi xoay ra tröôùc, caùnh tay vaø khuyûu
tay phaûi aùp saùt beân phaûi cuûa thaân, caùnh tay co töï nhieân, caúng tay naâng leân vaø xoay ngoaøi,
ñöa vôït ñeán tröôùc thaân, laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh
sang baät leân khoûi maët baøn, caúng tay vaø coå tay vung vôït xuoáng phía döôùi ra tröôùc beân traùi
ñoùn boùng. ÔÛ thôøi ñieåm boùng baét ñaàu baät leân duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaåy vaøo phaàn
giöõa boùng, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng caúng tay vaø coå tay phaùt löïc ra tröôùc vaø xuoáng
döôùi beân traùi. Sau khi ñaùnh boùng, tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø xuoáng döôùi beân traùi, ñoàng
thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc,
troïng taâm cô theå rôi vaøo caû 2 chaân (xem hình 55).
Sau khi ñaùnh vaøo boùng caúng tay vaø baøn tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc, leân treân sang
traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc,
36
troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 56, 57).
* Vuït nhanh thuaän tay (ñoät kích)
Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn baøn, toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng boùng linh hoaït coù keøm theo
xoaùy leân. Ñieåm ñaùnh boùng ôû trong baøn coù tính ñoät kích. Ñaây laø kyõ thuaät mang tính taán
coâng duøng ñeå ñoái phoù vôùi boùng trong baøn. Noù cuõng laø moät trong nhöõng kyõ thuaät maø vaän
ñoäng vieân caàn phaûi naém vöõng khi thöïc hieän ñaùnh taán coâng gaàn baøn.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng aùp saùt baøn, khi ñaùnh traû theo goùc lôùn beân
phaûi gaàn löôùi, chaân phaûi böôùc ra tröôùc beân phaûi moät böôùc; khi ñaùnh traû vaøo giöõa hoaëc leäch
phaûi gaàn löôùi, chaân traùi böôùc ra tröôùc phía beân traùi moät böôùc, thaân ngöôøi cuùi veà phía boùng
ñeán, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay duoãi tröôùc, ñöa vôït vaøo trong baøn. Neáu boùng ñeán xoaùy
leân hoaëc khoâng xoaùy thì caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc hoaëc vuoâng
goùc vôùi maët baøn. Khi boùng baät leân ôû ñieåm cao nhaát thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng.
Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay duøng söùc ñaùnh ra tröôùc vaø leân treân laø
chính, ñoàng thôøi ngoùn troû hôi thaû loûng, ngoùn caùi aán vôït, caúng tay hôi xoay trong. Neáu boùng
ñeán xoaùy xuoáng thì caúng tay xoay ngoaøi, laøm cho maët vôït ngöûa sau. Ñôïi khi boùng baät töø
baøn leân ôû ñieåm cao thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa leäch döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo
boùng duøng caúng tay, coå tay phaùt löïc ra tröôùc vaø leân treân laø chính, ñoàng thôøi caúng tay xoay
nhieàu vaøo trong. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït vung theo ñaø ra tröôùc vaø leân treân, ñoäng
taùc caàn nhoû, ñeå coù lôïi cho vieäc luøi ra sau nhanh choùng
(xem hình 58 - 59).
* Líp nhanh thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn baøn, ñoäng taùc nhoû, toác ñoä nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp,
ñöôøng boùng linh hoaït coù keøm theo xoaùy leân. Coù theå möôïn löïc baät trôû laïi cuûa boùng ñeán ñeå
naâng cao toác ñoä boùng taïo ra cô hoäi ñaäp vuït. Ñaây laø kyõ thuaät chuyeân duøng ñeå ñoái phoù vôùi
giaät boùng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn,
thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm, chaân traùi hôi ñöùng ra tröôùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo
chaân phaûi, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang phaûi, tay phaûi co
töï nhieân, caúng tay naâng leân treân ñöa vôït ñeán vò trí hôi cao ôû beân phaûi thaân ngöôøi. Ñoàng
thôøi caúng tay xoay trong laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh
sang baät leân khoûò maët baøn, duøng löïc cuûa caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc sang traùi ñoùn
boùng, ñoàng thôøi xoay thaân treân sang traùi. Trong thôøi ñieåm boùng ñi leân, duøng maët vôït
nghieâng tröôùc ñaùnh vaøo phaàn giöõa, leäch treân cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng,
möôïn söùc xoay cuûa thaân laøm cho caúng tay, baøn tay nghieâng tröôùc keùo giaät boùng. Sau khi
ñaùnh vaøo boùng tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc sang traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån
bò. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân phaûi sang chaân
traùi (xem hình 60, 61).
37
38
* Phaûn coâng boùng cöï ly trung bình vaø xa baøn thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng hôi xa vôùi baøn, ñoäng taùc thöïc hieän roäng, söùc maïnh lôùn, ñöôøng
boùng daøi, coù keøm theo xoaùy leân, coù theå lôïi duïng söùc maïnh vaø ñieåm rôi bieán hoùa ñeå giaønh
ñieåm. Khi bò ñoäng coù theå laáy taán coâng thay cho phoøng thuû tieán haønh phaûn coâng ñeå taïo cô
hoäi ñaäp vuït.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng caùch baøn khoaûng treân döôùi 1 meùt, chaân traùi hôi
ra tröôùc, troïng taâm cô theå doàn leân chaân phaûi, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân
ngöôøi hôi xoay sang phaûi. Tay phaûi co töï nhieân, ñöa vôït xuoáng döôùi ra sau beân phaûi thaân
ngöôøi, ñoàng thôøi caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát. Khi
boùng ñeán chaïm baøn baät leân ôû thôøi ñieåm cao, ñaàu tieân laø caùnh tay keùo theo caúng tay vung
vôït leân treân, ra tröôùc sang traùi ñoùn boùng, cuøng vôùi thaân treân xoay sang traùi. Khi boùng ôû
thôøi ñieåm ñi xuoáng duøng maët vôït vuoâng goùc vôùi maët ñaát ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng,
ñoàng thôøi ma saùt vôït vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø leân treân. Trong giaây laùt vôït ñaùnh
vaøo boùng, duøng caùnh tay, caúng tay phaùt löïc laø chính coù söï phoái hôïp cuûa löïc xoay thaân. Sau
khi ñaùnh boùng, tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc leân treân sang traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö
theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø
chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 62, 63).
40
* Ñaäp boùng boång thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc thöïc hieän lôùn, söùc maïnh lôùn, toác ñoä nhanh, ñöôøng boùng roäng, boùng
khoâng xoaùy hoaëc hôi xoaùy. Ñaây laø kyõ thuaät mang tính taán coâng coù söùc uy hieáp lôùn ñeå ñoái
phoù vôùi boùng cao. Caùc vaän ñoäng vieân boùng baøn caàn naém vöõng kyõ thuaät naøy.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ñöôïc xaùc ñònh tuøy theo vò trí boùng ñoái
phöông ñaùnh sang. Noùi chung caùch baøn töông ñoái xa, chaân traùi ñöùng ra tröôùc, troïng taâm cô
theå rôi vaøo chaân phaûi. Tay phaûi vaø thaân treân cuøng xoay sang phaûi. Coá heát möùc ñöa vôït ra
sau beân phaûi thaân, ñoàng thôøi caúng tay xoay trong laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc.
ÔÛ thôøi ñieåm boùng ñi leân, chaân phaûi duøng löïc ñaïp ñaát, thaân treân xoay sang traùi. Toaøn boä
caùnh tay vung leân töø phía sau beân phaûi thaân ñeán vò trí töông ñoái cao ôû phía tröôùc, treân beân
traùi thaân ngöôøi, sau ñoù tieáp tuïc vung vôït quay xuoáng phía döôùi tröôùc beân traùi ñoùn boùng.
Tröôùc khi boùng ñeán ñi xuoáng duøng maët vôït nghieâng tröôùc ñaùnh maïnh vaøo phaàn giöõa treân
cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, löng, löôøn, haùng vaø thaân treân tích cöïc phaùt löïc
xoay sang beân traùi, caùnh tay vaø caúng tay vôùi söï keùo theo cuûa löng, löôøn, haùng vaø thaân treân
duøng söùc phaùt löïc ra tröôùc xuoáng döôùi sang traùi ñaùnh vaøo boùng. Sau khi ñaùnh boùng, caùnh
tay vung theo ñaø veà höôùng ra tröôùc, xuoáng döôùi beân traùi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö
theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø
chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 68).
42
c. Coâng boùng traùi tay
Coâng boùng traùi tay coù toác ñoä nhanh, söùc maïnh lôùn, ñöôøng boùng linh hoaït. Ñaây laø kyõ
thuaät chuû yeáu ñeå haï guïc ñoái phöông giaønh thaéng lôïi. Söû duïng coâng boùng traùi tay coù theå
khoâng duøng hoaëc ít duøng neù ngöôøi coâng boùng, ñieàu naøy seõ traùnh hoaëc giaûm thieåu ñöôïc vieäc
xuaát hieän caùc khoaûng troáng beân phaûi töông ñoái lôùn. Phoái hôïp coâng boùng thuaän tay vôùi coâng
boùng traùi tay coù theå phaùt huy toái ña ñöôïc uy löïc taán coâng toaøn baøn. Ñaây laø kyõ thuaät chuû
yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai beân. Caùc vaän ñoäng vieân coù caùch ñaùnh caùc loaïi hình khaùc
nhau ñeàu phaûi naém chaéc kyõ thuaät naøy.
* Coâng nhanh traùi tay
Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn baøn, ñoäng taùc nhoû, toác ñoä nhanh, ñieåm rôi linh hoaït, coù keøm
theo xoaùy leân, coù theå möôïn löïc baät leân cuûa boùng ñeán ñeå naâng cao toác ñoä taïo ra cô hoäi ñaäp
vuït. Trong thi ñaáu coù theå duøng taán coâng thay cho phoøng thuû nhaèm ñoái phoù vôùi taán coâng cuûa
ñoái phöông, kyõ thuaät naøy thöôøng duøng chuû yeáu trong caùch ñaùnh taán coâng hai beân.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng hôi leäch traùi, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 -
50 cm; Hai chaân ñöùng ngang nhau hoaëc chaân phaûi hôi ñöùng ra tröôùc; Hai goái hôi co, hoùp
buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi xoay ra tröôùc hoaëc hôi xoay sang traùi (vaän ñoäng vieân vôït doïc
caùnh tay phaûi aùp saùt vaøo caïnh thaønh beân phaûi, khuyûu tay hôi ñöa ra tröôùc; vaän ñoäng vieân
vôït ngang caùnh tay phaûi khoâng caàn aùp saùt vaøo caïnh thaân beân phaûi). Caùnh tay co töï nhieân
ñöa vôït ra tröôùc buïng hoaëc leäch traùi, caúng tay xoay ngoaøi, laøm cho maët vôït hôi nghieâng
tröôùc. Sau khi boùng ñeán baät rôøi khoûi maët baøn, döïa vaøo cöôøng ñoä xoaùy leân cuûa boùng ñeán
duøng caúng tay vaø coå tay laø chính vung vôït ra tröôùc sang phaûi hoaëc ra tröôùc leân treân sang
phaûi ñoùn boùng. Khi boùng ñeán ñang ôû thôøi kyø baät leân cao, duøng maët vôït nghieâng tröôùc ñaùnh
vaøo phaàn giöõa vaø treân cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng duøng caúng tay vaø coå tay
phaùt löïc ñaùnh vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc sang phaûi hoaëc ra tröôùc leân treân sang phaûi,
ñoàng thôøi xoay caúng tay ra ngoaøi. Sau khi ñaùnh boùng, caúng tay, coå tay vung theo ñaø veà phía
tröôùc vai phaûi vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän
ñoäng taùc, troïng taâm cuûa cô theå ñaët leân hai chaân, hoaëc chuyeån dòch töø chaân traùi sang chaân
phaûi (xem hình 72, 73).
* Vuït nhanh traùi tay
43
Ñaëc ñieåm: Cuõng gioáng nhö vuït nhanh thuaän tay.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng aùp saùt baøn. Khi ñaùnh traû goùc lôùn beân traùi
gaàn löôùi, chaân traùi böôùc ra phía tröôùc beân traùi moät böôùc. Khi ñaùnh traû khu vöïc giöõa hoaëc leäch
traùi gaàn löôùi, chaân phaûi böôùc moät böôùc nhoû ra phía tröôùc beân traùi. Thaân ngöôøi cuùi veà phía
boùng ñeán, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay duoãi tröôùc ñöa vôït boùng vaøo trong baøn. Neáu boùng
ñeán xoaùy leân hoaëc khoâng xoaùy thì caúng tay xoay ngoaøi, laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc hoaëc
vuoâng goùc vôùi maët baøn. Khi boùng ñeán ôû thôøi kyø ñieåm cao thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa leäch treân
hoaëc phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay laáy duøng söùc
ra tröôùc laø chính (neáu boùng ñeán khoâng xoaùy, coù theå thích ñaùng duøng söùc leân treân). Ñoàng thôøi,
ngoùn caùi hôi thaû loûng, ngoùn troû aán vôït, caúng tay hôi xoay ngoaøi. Neáu boùng ñeán xoaùy xuoáng
thì caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït ngöûa sau. Khi boùng ôû thôøi ñieåm cao nhaát thì ñaùnh
vaøo phaàn giöõa leäch döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, duøng caúng tay vaø coå tay
phaùt löïc ra phía tröôùc vaø leân treân, keát hôïp vôùi caúng tay xoay ngoaøi thoûa ñaùng. Sau khi ñaùnh
boùng tay vung vôït theo ñaø, ñoäng taùc caàn nhoû ñeå coù lôïi cho vieäc nhanh choùng trôû veà tö theá
chuaån bò ban ñaàu (xem hình 74, 75).
44
* Baït nhanh traùi tay
Ñaëc ñieåm: Ñöùng gaàn baøn, ñoäng taùc nhoû, toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng boùng linh hoaït, coù
keøm theo xoaùy leân. Coù theå möôïn löïc baät leân cuûa boùng ñeán ñeå naâng cao toác ñoä boùng, taïo ra
cô hoäi ñaäp vuït boùng. Trong thi ñaáu coù theå duøng taán coâng thay theá phoøng thuû ñeå ñoái phoù vôùi
söï taán coâng cuûa ñoái phöông. Ñaây laø moät trong nhöõng kyõ thuaät thöôøng duøng cuûa vaän ñoäng
vieân vôït ngang.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí leäch traùi, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40
cm, hai chaân ñöùng daïng song song, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc; Thaân ngöôøi xoay
ra tröôùc hoaëc hôi xoay sang traùi, tay phaûi co töï nhieân, ñöa vôït ra tröôùc buïng vaø hôi leäch
traùi, caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc, coå tay laøm ñoäng taùc co vaø gaäp
trong ñeå chuaån bò toát cho ñoäng taùc coå tay ñaùnh boùng.
Sau khi boùng ñeán baät leân khoûi maët baøn, caên cöù vaøo möùc ñoä xoaùy leân khaùc nhau cuûa
boùng ñeán laáy caúng tay vaø coå tay laøm chính, vung vôït ra tröôùc beân phaûi hoaëc ra tröôùc leân
treân sang phaûi ñeå ñoùn boùng. Khi boùng ôû thôøi kyø ñi leân, laáy maët vôït nghieâng tröôùc ñeå ñaùnh
vaøo phaàn giöõa vaø treân cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng coå tay phaùt löïc, ñoàng
thôøi caúng tay xoay ngoaøi. Chuù yù vieäc möôïn löïc baät leân cuûa boùng ñeán.
Sau khi ñaùnh boùng tay vung vôït theo ñaø veà tröôùc sang phaûi vaø nhanh choùng trôû veà tö
theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå ñaët leân caû hai
chaân hoaëc chuyeån dòch töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 77).
* Phaûn coâng boùng cöï ly trung bình vaø xa baøn traùi tay
Ñaëc ñieåm: Gioáng vôùi coâng boùng xa baøn (vaø trung bình) thuaän tay.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng caùch baøn khoaûng 1 meùt, chaân phaûi hôi ra tröôùc,
troïng taâm rôi vaøo chaân traùi, hai goái hôi khuïyu hoùp ngöïc vaø buïng, thaân ngöôøi hôi xoay sang
traùi, tay phaûi co töï nhieân (vaän ñoäng vieân vôït doïc caùnh tay phaûi eùp saùt vaøo beân phaûi thaân
ngöôøi, khuyûu tay hôi nhoâ ra tröôùc. Vaän ñoäng vieân vôït ngang caùnh tay phaûi khoâng caàn eùp
saùt thaân ngöôøi) vôït ñöa ra phía sau beân traùi, caúng tay xoay ngoaøi, laøm cho maët vôït gaàn
vuoâng goùc vôùi maët ñaát. Khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân tôùi ñieåm cao, caùnh tay keùo
theo caúng tay vung vôït ra tröôùc sang phaûi ñoùn boùng. Ñoàng thôøi löng löôøn haùng keùo theo
thaân treân xoay sang phaûi. Khi boùng ôû thôøi kyø rôi xuoáng duøng maët vôït vuoâng goùc vôùi maët
ñaát ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng, ñoàng thôøi ma saùt vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø leân
treân sang traùi, trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng duøng löïc cuûa caùnh tay vaø caúng tay laø chính, coù
söï hoã trôï cuûa löïc xoay thaân. Sau khi ñaùnh boùng, caùnh tay vung vôït theo ñaø leân phía treân
beân phaûi ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tötheá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän
ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 78, 79).
45
* Vuït boùng traùi tay
Ñaëc ñieåm: Gioáng vôùi vuït boùng thuaän tay.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang traùi baøn, phaàn lôùn
ñöùng ôû vò trí gaàn baøn, chaân phaûi hôi ra tröôùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo chaân traùi, hai goái
hôi co, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân treân hôi xoay sang traùi, tay phaûi co töï nhieân (vaän ñoäng vieân
vôït doïc caùnh tay phaûi aùp saùt beân phaûi thaân ngöôøi, khuyûu tay hôi nhoâ ra tröôùc; vaän ñoäng
vieân vôït ngang caùnh tay phaûi khoâng caàn aùp saùt thaân ngöôøi), caúng tay ñöa ra sau vaø xoay
ngoaøi ñeå ñöa vôït ra caïnh thaân leäch sau beân traùi, ñoàng thôøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng ra
tröôùc. Sau khi boùng ñeán baät leân khoûi baøn, thaân treân xoay sang beân phaûi, cuøng luùc ñoù caùnh
tay phaùt löïc keùo theo caúng tay vaø coå tay vung vôït ra phía tröôùc sang phaûi ñoùn boùng. Khi
boùng ôû thôøi kyø ñieåm cao duøng maët vôït nghieâng tröôùc ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø treân cuûa boùng.
Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, duøng löïc cuûa caùnh tay vaø caúng tay laø chính ñaùnh vaøo
boùng theo höôùng ra tröôùc sang phaûi hoaëc ra tröôùc, xuoáng döôùi beân phaûi, löng löôøn, haùng
cuõng tích cöïc duøng söùc hoã trôï. Sau khi ñaùnh boùng, tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc sang phaûi
vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng
taâm cô theå di chuyeån töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 80, 81). Neáu boùng ñeán xoaùy
xuoáng thì maët vôït khoâng neân quaù nghieâng tröôùc vaø coù theå ñaùnh vaøo phaàn giöõa boùng, coù
taêng theâm löïc höôùng leân treân moät caùch thoûa ñaùng.
46
* Líp coâng traùi tay
Ñaëc ñieåm: Gioáng vôùi líp coâng thuaän tay, ngoaøi ra taäp thaønh thaïo líp coâng traùi tay coù
theå giaûm bôùt soá laàn neù ngöôøi líp coâng. Vì vaäy maø coù theå giaûm bôùt hoaëc traùnh ñöôïc vieäc
xuaát hieän hieän töôïng ñeå khoaûng troáng quaù lôùn ôû beân phaûi.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn, thaân
ngöôøi caùch baøn khoaûng 50 - 60 cm. Chaân phaûi ñöùng hôi ra tröôùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo
caû hai chaân, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang traùi, tay phaûi
co töï nhieân (vaän ñoäng vieân vôït doïc caùnh tay phaûi aùp saùt caïnh thaân beân phaûi, khuyûu tay hôi
nhoâ ra tröôùc; vaän ñoäng vieân vôït ngang caùnh tay phaûi khoâng caàn eùp saùt thaân). Caúng tay
phaûi ñöa sang traùi, ñöa vôït xuoáng thaáp phía döôùi beân traùi thaân ngöôøi, ñoàng thôøi xoay trong
laøm cho maët vôït hôi ngöûa sau. Ñôïi khi boùng baät leân khoûi maët baøn ñeán vò trí cao, duøng löïc
cuûa caùnh tay, caúng tay laø chính vung vôït leân phía treân sang phaûi ñoùn boùng (keùo theo thaân
treân xoay sang phaûi). Khi boùng baät leân ôû thôøi kyø ñi xuoáng, duøng maët vôït ngöûa sau ñaùnh
vaøo phaàn giöõa vaø döôùi cuûa boùng (neáu cöôøng ñoä xoaùy xuoáng cuûa boùng ñeán nhoû, coù theå ñaùnh
vaøo phaàn giöõa boùng). Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, duøng löïc cuûa caúng tay ñöa vôït taïo
ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân treân ra tröôùc sang phaûi laøm cho boùng xoaùy leân. Sau khi
ñaùnh boùng, tay vung vôït theo ñaø leân treân vaø ra tröôùc sang phaûi vaø nhanh choùng trôû veà tö
theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø
chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 82, 83).
47
III.5. Kyõ thuaät giaät boùng
Giaät boùng laø moät loaïi kyõ thuaät taán coâng coù ñoä xoaùy leân döõ ñoäi, ñöôøng ñi cuûa boùng coù ñoä
voøng cung lôùn, tyû leä boùng toát (vaøo baøn) cao, sau khi rôi xuoáng baøn löïc baät maïnh coù söùc coâng
kích lôùn. Trong thi ñaáu vöøa coù theå chuû ñoäng coâng kích, laïi vöøa coù theå ñöôïc söû duïng nhö kyõ
thuaät quaù ñoä töø theá giaèng co hoaëc bò ñoäng sang theá taán coâng. Giaät boùng coù theå ñaùnh traû
moät caùch chaéc chaén boùng thaáp vaø boùng xoaùy xuoáng, do ñoù so vôùi taán coâng nhanh noù coù
nhieàu thôøi cô ñeå phaùt ñoäng taán coâng. Giaät boùng trình ñoä cao khi ñoái phoù vôùi taán coâng
nhanh, caét boùng vaø caùc loaïi caùch ñaùnh khaùc ñeàu coù hieäu quaû töông ñoái lôùn. Ngöôøi söû duïng
vôït ngang khi giaät boùng thuaän tay vaø traùi tay ñeàu thuaän lôïi, coøn ñoái vôùi vôït doïc khi giaät
boùng traùi tay do goùc ñoä nghieâng tröôùc cuûa maët vôït khoù ñaït ñöôïc yeâu caàu, neân nhöõng vaän
ñoäng vieân coù caùch ñaùnh laáy giaät boùng laøm chính phaàn lôùn ñeàu söû duïng vôït ngang. Caên cöù
vaøo söï khaùc nhau cuûa vò trí ñaùnh boùng, kyõ thuaät giaät boùng coù theå phaân chia thaønh: giaät
voàng traùi tay, giaät voàng thuaän tay, neù ngöôøi giaät voàng. Caên cöù vaøo söï khaùc nhau veà phöông
phaùp ñaùnh boùng vaø ñoä cao cuûa caàu voàng coù theå phaân chia thaønh: giaät voàng xoaùy maïnh (coøn
goïi laø boùng voàng treo cao) vaø giaät voàng, giaät xung.
a. Kyõ thuaät giaät voàng thuaän tay
Ñaây laø moät trong nhöõng kyõ thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh giaät voàng vôït doïc, giaät voàng
vôït ngang vaø caùch ñaùnh taán coâng nhanh keát hôïp giaät voàng.
* Kyõ thuaät giaät voàng xoaùy maïnh thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Neáu so saùnh vôùi boùng taán coâng noùi chung thì vò trí ñöùng giaät boùng hôi xa
hôn, ñoäng taùc hôi lôùn, toác ñoä hôi chaäm, ñoä voøng cung lôùn, boùng coù ñoä xoaùy leân maïnh.
Ñöôøng voàng thöù nhaát töông ñoái cao, ñöôøng voàng thöù hai töông ñoái thaáp, sau khi rôi xuoáng
chaïm baøn lao ra tröôùc ñoàng thôøi rôi tröôït xuoáng döôùi. Ñoái phöông ñaùnh traû khoâng thoûa
ñaùng deã xuaát hieän boùng cao hoaëc ra ngoaøi baøn. Noùi chung duøng giaät boùng ñeå ñoái phoù vôùi
boùng xoaùy xuoáng coù theå taïo ra cô hoäi vuït boùng.
48
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí caùch baøn khoaûng 60 cm. Chaân traùi ñöùng
hôi ra tröôùc, troïng taâm cô theå ñaët leân chaân phaûi, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân
ngöôøi hôi xoay sang phaûi, vai phaûi hôi haï thaáp, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay ñöa ra sau
vaø haï thaáp, ñöa vôït ñeán phía döôùi sau beân phaûi thaân, ñoàng thôøi xoay trong laøm cho maët
vôït hôi nghieâng tröôùc. Ñôïi khi boùng baät leân ñang ôû thôøi ñieåm cao thì duøng löïc cuûa caùnh
tay, caúng tay laøm chính vung vôït leân phía treân vaø ra tröôùc ñoùn boùng (cuøng luùc vôùi xoay
thaân sang beân traùi). ÔÛ thôøi ñieåm boùng baät baøn ñi xuoáng, duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc
ñaùnh vaøo phaàn giöõa leäch treân cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng muõi baøn chaân
phaûi ñaïp ñaát, löôøn vaø haùng beân phaûi xoay sang beân traùi ñeå trôï löïc. Caúng tay vôùi söï keùo
theo cuûa caùnh tay phaùt löïc ñöa vôït ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân treân vaø ra tröôùc sang
traùi. Caàn phaûi söû duïng ñaày ñuû söùc maïnh cuûa coå tay laøm cho boùng xoaùy leân maïnh. Sau khi
ñaùnh boùng, caùnh tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc leân treân sang traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö
theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø
chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 84, 85).
50
b. Neù ngöôøi giaät voàng thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Khi gaëp tröôøng hôïp boùng ñeán nöûa baøn beân traùi, khoâng duøng kyõ thuaät traùi
tay ñaùnh traû maø di chuyeån nhanh ra ngoaøi goùc traùi baøn, neù ngöôøi duøng kyõ thuaät giaät voàng
thuaän tay ñaùnh traû. Töø ñoù ñaït ñöôïc vieäc phaùt huy uy löïc giaät voàng thuaän tay ôû vò trí nöûa
traùi baøn. Ñaây laø moät trong nhöõng kyõ thuaät thöôøng duøng cuûa caùch ñaùnh giaät voàng vôït doïc.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Tröôùc tieân caàn nhanh choùng di chuyeån ra ngoaøi goùc
51
traùi baøn, thaân ngöôøi nghieâng veà baøn, chaân traùi ñöùng ra tröôùc, thaân treân hôi cuùi veà tröôùc vaø
hoùp buïng. Caên cöù vaøo tình hình boùng ñaùnh ñeán ñeå söû duïng caùc kyõ thuaät giaät voàng thuaän
tay. Khi ñaùnh boùng caàn döïa vaøo söï khaùc nhau veà ñieåm rôi vaø tính chaát cuûa boùng ñeán ñeå
ñieàu chænh hôïp lyù vò trí ñöa vôït vaø phöông höôùng vung vôït (xem hình 90, 91).
c. Kyõ thuaät giaät voàng traùi tay
Kyõ thuaät giaät voàng traùi tay laø moät trong .nhöõng kyõ thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh giaät
voàng vôït ngang. Vaän ñoäng vieân coù caùch ñaùnh taán coâng nhanh keát hôïp giaät voàng cuõng ñoøi
hoûi phaûi naém vöõng kyõ thuaät naøy.
* Kyõ thuaät giaät voàng xoaùy maïnh traùi tay
Ñaëc ñieåm: Cuõng gioáng vôùi giaät voàng xoaùy maïnh thuaän tay, nhöng phaàn lôùn laø caùc vaän
ñoäng vieân vôït ngang thöôøng söû duïng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn,
thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 60 cm hoaëc xa hôn moät chuùt. Chaân phaûi hôi ñöùng ra tröôùc
hoaëc ñöùng song song, troïng taâm cô theå rôi vaøo caû hai chaân, hai goái hôi khuîu, thaân treân
hôi xoay sang traùi. Tay phaûi co töï nhieân, caúng tay ñöa sang traùi vaø haï thaáp ñöa vôït xuoáng
phía döôùi beân traùi thaân ngöôøi, ñoàng thôøi caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït nghieâng
tröôùc. Ñôïi khi boùng ñeán baät leân khoûi baøn, ñeán ñieåm cao, caùnh tay vung vôït leân treân vaø ra
tröôùc ñeå ñoùn boùng cuøng luùc vôùi naâng thaân leân treân xoay sang phaûi. Khi boùng ñeán ôû thôøi
ñieåm ñi xuoáng duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaùnh vaøo phaàn giöõa hôi leäch treân cuûa boùng.
Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, laáy caúng tay phaùt löïc laø chính ma saùt vaøo boùng theo
höôùng leân treân vaø hôi ra tröôùc. Ñoàng thôøi naâng goùt chaân leân keát hôïp vôùi löng, löôøn, haùng
xoay naâng leân treân song phaûi trôï löïc cho ñoäng taùc tay laøm cho boùng xoaùy leân maïnh hôn.
Sau khi ñaùnh boùng, coå tay vung vôït theo ñaø leân treân ra tröôùc vaø nhanh choùng trôû veà tö theá
chuaån bò ban ñaàu (xem hình 92).
53
III.6. Kyõ thuaät goø boùng
Goø boùng laø moät loaïi kyõ thuaät töông ñoái chaéc chaén khi ñaùnh traû boùng xoaùy xuoáng gaàn
baøn vaø trong baøn.
Caùc loaïi hình caùch ñaùnh ñeàu khoâng theå thieáu kyõ thuaät naøy. Goø boùng thöôøng coù söùc
maïnh nhoû, toác ñoä chaäm, ñoä xoaùy vaø ñieåm rôi bieán hoùa nhieàu, ñöôøng boùng ngaén. Boùng sau
khi baät leân phaàn lôùn laø ôû trong baøn, thieáu löïc tieán ra tröôùc, ñoái phöông khoâng deã daøng
phaùt ñoäng taán coâng. Söû duïng kyõ thuaät naøy ñeå quaù ñoä chôø ñôïi tìm kieám, hoaëc taïo ra cô hoäi
taán coâng. Vì ñoäng taùc goø boùng töông töï vôùi caét boùng laïi töông ñoái deã hoïc neân coù theå coi nhö
kyõ thuaät nhaäp moân cuûa caét boùng. Chuûng loaïi cuûa goø boùng coù raát nhieàu. Döïa vaøo söï khaùc
nhau cuûa vò trí ñaùnh boùng coù theå chia thaønh: goø boùng thuaän tay vaø goø boùng traùi tay. Döïa
vaøo söï sôùm muoän cuûa thôøi ñieåm ñaùnh vaøo boùng coù theå chia thaønh: goø nhanh vaø goø chaäm.
Döïa vaøo söï khaùc nhau veà cöôøng ñoä xoaùy cuûa boùng coù theå chia thaønh: goø xoaùy vaø goø khoâng
xoaùy. Döïa vaøo söï khaùc nhau veà phöông höôùng cuûa ñöôøng xoaùy coù theå chia thaønh: goø xoaùy
xuoáng vaø goø xoaùy nghieâng v.v...
a. Kyõ thuaät goø boùng traùi tay
Do phaàn lôùn vaän ñoäng vieân (ñaëc bieät laø vaän ñoäng vieân vôït doïc) taán coâng thuaän tay
töông ñoái maïnh coøn taán coâng traùi tay töông ñoái yeáu neân goø boùng traùi tay coù tyû leä söû duïng
cao hôn goø boùng thuaän tay.
* Kyõ thuaät goø nhanh traùi tay
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc nhoû, nhòp ñoä vaø toác ñoä ñaùnh boùng töông ñoái nhanh, ñöôøng voøng
cung thaáp, coù keøm theo xoaùy xuoáng. Do ñoù coù theå ruùt ngaén thôøi gian chuaån bò ñaùnh boùng
cuûa ñoái phöông, coù theå keát hôïp vôùi goø boùng chaäm, coù theå thay ñoåi nhòp ñoä goø boùng ñeå taïo
ñieàu kieän taán coâng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí hôi leäch sang traùi baøn, caùch baøn khoaûng
40 cm, chaân phaûi ôû tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi cuùi ra tröôùc vaø
hôi xoay sang traùi, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay hôi xoay trong, ñöa vôït leân phía treân ra
tröôùc beân traùi cô theå, laøm cho maët vôït hôi ngöûa sau. Sau khi boùng ñeán baät leân khoûi maët
baøn caúng tay vaø coå tay vung vôït xuoáng phía döôùi tröôùc sang phaûi ñeå ñoùn boùng. ÔÛ thôøi ñieåm
boùng ñi leân thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng,
caúng tay vaø coå tay duøng löïc moät caùch thoûa ñaùng ma saùt vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi ra
tröôùc sang phaûi. Caàn chuù yù lôïi duïng löïc baät leân cuûa boùng ñeán. Sau khi ñaùnh boùng, tay vung
vôït theo ñaø xuoáng phía döôùi tröôùc beân phaûi; ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò
ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân traùi sang
chaân phaûi (xem hình 95 - 96).
54
* Kyõ thuaät goø chaäm traùi tay
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc töông ñoái lôùn, nhòp ñoä ñaùnh boùng vaø toác ñoä boùng chaäm, coù keøm
theo xoaùy xuoáng, laø moät loaïi goø boùng chaéc chaén nhaát, ñoái phöông khoâng deã phaùt ñoäng taán
coâng. Coù theå keát hôïp vôùi goø nhanh vaø goø ngaén, cuõng nhö bieán hoùa coù hieäu quaû nhòp ñoä vaø
ñieåm rôi ñaùnh boùng, taêng theâm ñoä khoù cho ñoái phöông khi ñaùnh traû ñeå tranh thuû giaønh
chuû ñoäng vaø taïo ra cô hoäi taán coâng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn,
thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 50 cm. Chaân phaûi ñöùng hôi ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp
buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang traùi. Caùnh tay phaûi co töï nhieân, caúng tay hôi naâng
leân vaø xoay trong, ñöa vôït leân phía treân beân traùi cô theå, maët vôït hôi ngöûa sau. Khi boùng
ñeán baät leân khoûi maët baøn vaø bay leân ñeán vò trí cao caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc
xuoáng döôùi vaø sang phaûi. Khi boùng ôû thôøi ñieåm ñi xuoáng thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø döôùi
cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay duøng löïc laøm cho vôït ma
saùt vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc, xuoáng döôùi vaø sang phaûi. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït
vung theo ñaø veà phía tröôùc beân phaûi vaø xuoáng döôùi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá
chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø
chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 97, 98).
55
* Kyõ thuaät goø boùng xoaùy nghieâng traùi tay
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä chaäm, voøng cung thaáp coù keøm theo xoaùy nghieâng phaûi. Ñoái phöông
ñaùnh traû deã ñaùnh boùng ra ngoaøi veà phía beân phaûi hoaëc ñaùnh traû boùng cao. Töø ñoù giuùp beân
mình coù cô hoäi taán coâng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng hôi leäch sang beân traùi, caùch baøn khoaûng 50 cm.
Chaân phaûi ñöùng hôi ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi xoay ra
tröôùc hoaëc hôi xoay sang beân traùi. Tay phaûi co töï nhieân, caúng tay naâng leân vaø xoay trong,
ñöa vôït ra phía tröôùc beân traùi thaân ngöôøi, laøm cho maët vôït hôi ngöûa ra sau. Sau khi boùng
ñeán baät leân khoûi maët baøn, caúng tay vaø coå tay vung vôït ra phía tröôùc ñoùn. Khi boùng ñeán ôû
thôøi ñieåm cao nhaát hoaëc baét ñaàu ñi xuoáng duøng maët vôït ngöûa sau ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø
döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng duøng löïc cuûa caúng tay vaø coå tay laøm cho
vôït ma saùt vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc sang phaûi. Sau khi ñaùnh boùng tay caàm vôït vung
theo ñaø ra tröôùc sang phaûi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong
quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem
hình 99, 100).
57
* Kyõ thuaät goø boùng xoaùy nghieâng thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä boùng chaäm, ñöôøng voøng cung thaáp coù keøm theo xoaùy nghieâng traùi.
Ñoái phöông ñaùnh traû deã ra ngoaøi ôû phía beân traùi hoaëc ñaùnh traû boùng cao, töø ñoù taïo cô hoäi
taán coâng cho beân mình.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng hôi leäch sang beân traùi, caùch baøn khoaûng 50
cm. Chaân phaûi hôi ñöùng ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi xoay ra
tröôùc hoaëc hôi sang traùi, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay naâng leân vaø hôi xoay trong,
ñöa vôït ra phía tröôùc beân traùi cô theå, maët vôït hôi ngöûa sau. Sau khi boùng ñeán baät leân khoûi
maët baøn, caúng tay vaø coå tay vung vôït ra phía tröôùc sang traùi ñoùn boùng. Khi boùng ñeán ôû thôøi
ñieåm cao nhaát hoaëc baét ñaàu ñi xuoáng, duøng maët vôït hôi ngöûa sau ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø
döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng duøng löïc cuûa caúng tay, coå tay ma saùt vôït
vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø sang traùi. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït vung theo ñaø ra
tröôùc sang traùi thaân, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù
trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân phaûi sang chaân traùi (xem
hình 104, 105).
59
* Kyõ thuaät caét boùng xa baøn thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc töông ñoái lôùn, ñieåm ñaùnh boùng töông ñoái thaáp, nhòp ñoä ñaùnh boùng
vaø toác ñoä boùng töông ñoái chaäm, ñöôøng bay voøng cung töông ñoái daøi, duøng bieán ñoåi ñoä xoaùy
laøm chính, phoái hôïp vôùi bieán ñoåi ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi ñeå tranh thuû giaønh chuû ñoäng vaø
taïo cô hoäi taán coâng giaønh ñieåm tröïc tieáp.
60
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng tuøy thuoäc vaøo vò trí boùng ñeán. Noùi chung
ñöùng caùch baøn khoaûng treân 1 meùt. Chaân traùi hôi ñöùng ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp
buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang phaûi, troïng taâm cô theå rôi vaøo chaân phaûi. Caùnh tay
phaûi co töï nhieân, caúng tay hôi naâng leân vaø xoay ngoaøi, ñöa vôït leân phía treân beân phaûi cô
theå, maët vôït hôi ngöûa ra sau. Khi boùng ñeán baät leân rôøi khoûi maët baøn ñeán thôøi ñieåm giöõa
cuûa giai ñoaïn ñi xuoáng, thaân ngöôøi xoay sang beân traùi, ñoàng thôøi caúng tay vaø coå tay vung
vôït xuoáng döôùi ra tröôùc sang traùi ñoùn boùng. Khi boùng ôû thôøi ñieåm cuoái giai ñoaïn ñi xuoáng
thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, caúng tay vaø coå
tay duøng löïc laøm cho maët vôït ma saùt vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi ra tröôùc sang traùi.
Chuù yù vaän duïng söùc maïnh cuûa thaân ngöôøi xoay sang traùi. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït
vung theo ñaø xuoáng döôùò ra tröôùc sang traùi ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò
ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân phaûi sang
chaân traùi (xem hình 108, 109).
* Kyõ thuaät caét boùng ñuoåi ngöôøi thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Boùng ñeán xieát gaàn thaân ngöôøi, caàn phaûi nhanh choùng di chuyeån sang traùi
ñeå coù vò trí thuaän lôïi cho caét boùng thuaän tay.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Boùng ñeán xieát gaàn vaøo giöõa hoaëc leäch phaûi gaàn cô theå,
chaân phaûi ñoøi hoûi phaûi nhanh choùng di chuyeån ra phía sau beân traùi, ñoàng thôøi nghieâng
löôøn, hoùp buïng vaø xoay ngöôøi sang phaûi, caùnh tay aùp saùt beân phaûi thaân, caúng tay nhanh
choùng naâng leân vaø xoay ngoaøi, ñöa vôït leân phía treân beân phaûi thaân laøm cho maët vôït ngöûa
ra sau. Sau ñoù nhanh choùng vung vôït xuoáng döôùi, ra tröôùc ñoùn boùng. Khi boùng ôû thôøi ñieåm
ñi xuoáng thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa, döôùi boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng laáy caúng tay
coå tay phaùt löïc laø chính vung veà phía tröôùc vaø xuoáng döôùi. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït
vung theo ñaø xuoáng döôùi vaø ra tröôùc, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban
ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå do chuyeån dòch khoâng kòp neân
vaãn ôû treân chaân phaûi (xem hình 110).
61
* Kyõ thuaät caét boùng ñoät kích thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Do boùng ñoät kích coù söùc maïnh lôùn, toác ñoä nhanh neân caét boùng ñoät kích
thöôøng ôû vaøo ñieàu kieän phoøng thuû bò ñoäng. Ñaëc bieät laø do ñöôøng boùng ñoät kích ñeàu laø ñöôøng
boùng ñöôïc tieán haønh sau khi giao boùng vaø sau khi boû nhoû boùng ngaén hoaëc trong goø boùng vaø
líp boùng coù söï khaùc bieät raát lôùn veà tính naêng vaø ñieåm rôi giöõa caét boùng vôùi ñoät kích, töø ñoù
laøm taêng theâm raát nhieàu veà ñoä khoù caét boùng. Do vaäy caét boùng ñoät kích caàn phaûi phaùn ñoaùn
chính xaùc, di chuyeån böôùc nhanh, naém vöõng goùc ñoä maët vôït vaø phöông höôùng duøng söùc môùi
coù theå choáng ñôõ ñöôïc theá taán coâng cuûa boùng ñeán, tranh thuû giaønh laïi quyeàn chuû ñoäng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Caên cöù vaøo boùng ñeán ñeå nhanh choùng luøi ra sau, chaân
traùi hôi ñöùng ra tröôùc, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay naâng leân vaø xoay ngoaøi, ñöa vôït leân
phía treân tröôùc beân phaûi thaân, maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát. Khi boùng ñeán baät leân
khoûi baøn tôùi vò trí cao, tay caàm vôït vung xuoáng döôùi ñoùn boùng. Khi boùng ñeán ôû thôøi kyø ñi
xuoáng duøng maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Toaøn boä
caùnh tay duøng löïc ma saùt vôït vaøo boùng theo höôùng töø treân xuoáng döôùi sang traùi ñeå mieát
boùng. Möôïn löïc baät trôû laïi cuûa boùng ñeán ñeå ñaùnh traû boùng. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït
vung theo ñaø veà phía döôùi ra tröôùc sang traùi ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò
ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân phaûi
sang chaân traùi (xem hình 111).
* Kyõ thuaät caét boùng giaät voàng, giaät xung thuaän tay
Ñaëc ñieåm: Do boùng ñeán xoaùy leân raát maïnh, ñöôøng voøng cung nhoû, sau khi rôi xuoáng
maët baøn löïc xung ra tröôùc lôùn neân thôøi gian caét boùng muoän, ñieåm ñaùnh boùng thaáp, ñoäng
taùc lôùn. Caàn chuù yù khaéc phuïc vaø lôïi duïng löïc baät leân vaø löïc xung tröôùc cuûa boùng ñeán.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí caùch xa baøn khoaûng treân 1 meùt, thaân
ngöôøi hôi xoay sang phaûi, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay naâng sang beân phaûi vaø hôi xoay
trong, ñöa vôït leân treân phía sau beân phaûi cô theå. Bieân ñoä ñöa vôït töông ñoái lôùn, cöï ly töông
ñoái daøi. Ñoàng thôøi, maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát hoaëc hôi ngöûa sau. Töø thôøi ñieåm
boùng baät leân khoûi baøn ñeán giöõa thôøi kyø boùng ñi xuoáng, tay caàm vôït vung xuoáng döôùi ra
tröôùc ñoùn boùng. Cuøng luùc thaân ngöôøi xoay sang traùi. ÔÛ cuoái thôøi kyø boùng ñi xuoáng, duøng
maët vôït vuoâng goùc vôùi maët ñaát hoaëc hôi ngöûa sau ñaùnh vaøo phaàn giöõa hoaëc phaàn giöõa leäch
döôùi cuûa boùng ñeán. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng thaân ngöôøi xoay sang traùi, duøng söùc
chuû yeáu cuûa caùnh tay, caúng tay vaø coå tay höôùng xuoáng döôùi ra tröôùc caét boùng, coù söï nghieâng
thaân, khuîu goái boå trôï duøng söùc xuoáng döôùi, ñoàng thôøi phaûi chuù yù möôïn löïc baät leân. vaø
xung tröôùc cuûa boùng ñeán ñeå caét traû boùng. Khi caét boùng, coå tay caàn giöõ töông ñoái oån ñònh.
Sau khi caét boùng, caùnh tay caàm vôït vung theo ñaø xuoáng döôùi ra tröôùc; ñoàng thôøi nhanh
choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå
chuyeån dòch töø chaân phaûi sang chaân traùi (ñoäng taùc ñaùnh boùng coù theå xem hình 111 caét
boùng ñoät kích thuaän tay vôït ngang).
b. Kyõ thuaät caét boùng traùi tay
Ñaây laø kyõ thuaät thöôøng duøng cuûa vaän ñoäng vieân khi vaän duïng keát hôïp taán coâng vaø caét
boùng. Kyõ thuaät caét boùng naøy cuõng gioáng vôùi kyõ thuaät caét boùng thuaän tay vaø cuõng coù theå
chia ra thaønh: caét boùng gaàn, caét boùng xa, caét boùng ñuoåi ngöôøi, caét boùng ñoät kích, caét boùng
giaät voàng xoaùy maïnh, caét boùng giaät voàng, giaät xung. Ñaëc ñieåm ñoäng taùc cuûa caùc loaïi kyõ
thuaät naøy cô baûn cuõng gioáng vôùi caùc kyõ thuaät caét boùng thuaän tay. Ñieåm khaùc bieät laø ôû choã
phöông höôùng thöïc hieän ngöôïc nhau giöõa phaûi vaø traùi. Ngoaøi ra ñieåm caét boùng cuûa vôït
ngang traùi tay hôi gaàn thaân hôn so vôùi caét boùng thuaän tay, ñoàng thôøi phaùt löïc cuûa caúng tay
vaø coå tay taäp trung hôn. Caùc loaïi caét boùng traùi tay coù theå xem hình 113, 114, 115, 116, 117,
118, 119).
63
64
c. Kyõ thuaät caét boùng xoaùy maïnh vaø khoâng xoaùy
Khi thöïc hieän kyõ thuaät caét boùng, coá heát söùc duøng phöông phaùp tay gaàn gioáng nhau ñeå
thöïc hieän caét boùng xoïaùy maïnh vaø khoâng xoaùy, laøm cho ñoái phöông khoù phaùn ñoaùn cöôøng ñoä
xoaùy cuûa boùng maø ñaùnh boùng chuùc löôùi hoaëc ñaùnh boùng ra ngoaøi baøn hoaëc ñaùnh boùng cao,
taïo cô hoäi cho beân mình phaûn coâng hoaëc ñoät kích. Baát keå laø caét boùng thuaän tay hay caét
boùng traùi tay ñeàu caàn phaûi naém vöõng kyõ thuaät caét boùng xoaùy maïnh vaø caét boùng khoâng
xoaùy. Khi caét boùng xoaùy maïnh, caúng tay vaø coå tay trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng caàn
duøng löïc thaät maïnh, taêng nhanh toác ñoä vuoát boùng, duøng löïc ma saùt vôït vaøo thaân boùng.
Khi caét boùng khoâng xoaùy, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc vaøo boùng, caùnh tay keùo theo caúng
tay vaø coå tay ñaåy ñöa ra tröôùc vaø xuoáng döôùi, naâng nheï phaàn giöõa vaø döôùi cuûa boùng, taêng
thích ñaùng söùc maïnh chaïm vôït vaøo boùng, giaûm nhoû söùc maïnh ma saùt vôït vaøo boùng. Ñôïi khi
boùng ñaùnh ra khoûi vôït caúng tay vaø coå tay caàn ñoät ngoät duøng löïc taêng nhanh toác ñoä vaåy
boùng ñeå ñoäng taùc caét boùng khoâng xoaùy cô baûn gioáng vôùi caét boùng xoaùy maïnh laøm cho ñoái
phöông khoù phaùn ñoaùn.
III.8. Caùc kyõ thuaät khaùc
Caùc loaïi hình kyõ thuaät cuûa boùng baøn hieän ñaïi coù raát nhieàu, ngoaøi caùc kyõ thuaät chuû yeáu
nhö giao boùng, ñaåy chaën, coâng boùng, giaät boùng, goø boùng, caét boùng v.v... ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn
treân coøn coù caùc kyõ thuaät ñaäp boùng boång, thaû boùng boång, boû nhoû boùng ngaén v.v...
65
a. Kyõ thuaät ñaäp boùng boång
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc lôùn, söùc maïnh lôùn, laø moät kyõ thuaät chuyeân moân taán coâng boùng cao
giaønh ñieåm. Do ñaäp boùng boång thuaän tay coù nhieàu thuaän lôïi cho vieäc phaùt löïc taäp trung,
neân ñaäp boùng boång phaàn lôùn söû duïng thuaän tay.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Tuøy thuoäc vaøo vò trí boùng ñeán maø xaùc ñònh vò trí ñöùng,
nhöng noùi chung thöôøng ñöùng caùch baøn hôi xa. Chaân traùi ñöùng ra tröôùc, troïng taâm cô theå
doàn leân chaân phaûi. Toaøn boä thaân ngöôøi vaø tay cuøng vôùi löng, hoâng xoay sang phaûi, caùnh tay
coá gaéng ñöa vôït ra phía sau beân phaûi cô theå, caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït nghieâng
tröôùc. Khi boùng ñeán chaïm baøn baät leân tôùi ñieåm cao nhaát cuøng vôùi söùc maïnh chaân phaûi ñaïp
ñaát di chuyeån troïng taâm, löng haùng cuõng xoay sang traùi. Toaøn boä caùnh tay vung leân treân vaø
ra tröôùc. Sau ñoù daàn daàn chuyeån höôùng vung vôït xuoáng döôùi phía tröôùc ñeå ñoùn boùng. Khi
boùng ñeán ôû thôøi ñieåm ñi xuoáng ngang ñoä cao giöõa vai vaø ñaàu thì duøng maët vôït nghieâng
tröôùc ñaäp maïnh vaøo phaàn giöõa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, toaøn boä caùnh tay
taêng toác ñoä phaùt löïc vung vôït xuoáng phía döôùi ra tröôùc sang traùi. Cuøng luùc ñoù löng, haùng
tích cöïc duøng löïc phoái hôïp. Sau khi ñaùnh boùng caùnh tay caàm vôït vung theo ñaø xuoáng döôùi
ra tröôùc sang traùi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình
thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình
120).
Ngoaøi ra ñaäp boùng coøn coù moät loaïi caùch ñaùnh goïi laø: "Rôi xuoáng ñaát nôû hoa". Töùc laø khi
boùng ñaùnh sang baät baøn ñeán ñoä cao hôn haún maët löôùi, caùnh tay caàm vôït ñaùnh maïnh töø
phía treân sau ra phía tröôùc. döôùi vaøo phaàn giöõa cuûa boùng (ñaäp cheách thaúng kieåu ñaäp ruoài).
Ñieåm then choát cuûa loaïi ñaäp boùng naøy laø caàn phaûi laøm cho ñöôøng thaúng töø vò trí ñaäp
boùng ñeán ñieåm rôi baát kyø treân maët baøn ñoái phöông khoâng bò löôùi ngaên boùng laïi. Caùch ñaùnh
naøy caàn coù söï phaùn ñoaùn tinh teá, chuaån xaùc ñöôøng boùng ñi leân sau khi boùng ñeán baät leân
khoûi baøn, neáu khoâng deã bò vuït huït, taïo thaønh sai laàm maát ñieåm.
66
b. Kyõ thuaät thaû boùng boång
Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng xa baøn, boùng ñaùnh traû cao, ñöôøng voøng cung lôùn coù keøm theo
xoaùy leân hoaëc xoaùy nghieâng, ñaây laø moät loaïi kyõ thuaät phoøng thuû ñaëc bieät. Thaû boùng cao toát
nhaát laø ñaùnh boùng ñeán vaïch ñaàu baøn cuûa ñoái phöông, lôïi duïng söï bieán ñoåi xoaùy leân vaø xoaùy
nghieâng taïo ra ñoä khoù hoaëc sai soùt cho ñoái phöông khi ñaùnh traû. Ñoàng thôøi coù theå lôïi duïng
thôøi gian bay cuûa boùng ñeå tranh thuû thôøi gian ñieàu chænh vò trí ñöùng vaø ñoäng taùc cuûa mình
taïo theá chuû ñoäng hoaëc cô hoäi phaûn kích.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng caùch baøn khoaûng treân 1 meùt. Khi thaû boùng
boång thuaän tay chaân traùi ñöùng ra tröôùc, tay phaûi co töï nhieân. Caúng tay hôi thaáp vaø xoay
trong, ñöa vôït xuoáng phía döôùi, sau beân phaûi thaân laøm cho maët vôït döïng doïc hoaëc hôi
nghieâng tröôùc. Khi boùng ñeán bay qua thôøi kyø ñieåm cao, caúng tay, coå tay vung vôït ra tröôùc
vaø leân treân ñoùn boùng. Khi boùng ôû thôøi ñieåm ñi xuoáng duøng maët vôït vuoâng goùc vôùi maët ñaát
hoaëc hôi nghieâng tröôùc ñaùnh vaøo phaàn giöõa hoaëc phaàn giöõa leäch treân cuûa boùng ñeán. Trong
giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng caúng tay duøng löïc naâng keùo leân treân. Neáu caàn líp boùng xoaùy
nghieâng thì cuøng luùc vôït naâng keùo leân treân seõ phaûi taêng theâm ñoäng taùc vaø söùc maïnh ma
saùt vôït vaøo boùng theo höôùng sang traùi hoaëc sang phaûi. Sau khi ñaùnh boùng caùnh tay caàm
vôït vung theo ñaø ra tröôùc vaø leân treân hoaëc ra tröôùc leân treân beân phaûi hoaëc traùi, ñoàng thôøi
nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng
taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân phaûi sang chaân traùi. Thaû boùng boång traùi tay veà cô baûn
gioáng vôùi ñoäng taùc thaû boùng thuaän tay; Ñieåm khaùc nhau laø phöông höôùng ñöa vôït phaûi
ngöôïc laïi (xem hình 121).
67
c. Kyõ thuaät boû nhoû
Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn baøn, ñieåm rôi gaàn löôùi. Khi ñoái phöông rôøi xa baøn, boû nhoû
coù theå ñieàu ñoäng ñoái phöông leân tröôùc hoaëc laøm cho ñoái phöông khoâng kòp leân ñôõ boùng maø
bò maát ñieåm hoaëc laøm giaûm chaát löôïng boùng ñaùnh traû. Boû nhoû thöôøng ñöôïc vaän duïng khi
boùng ñeán gaàn löôùi hoaëc khi ñieåm rôi khoâng xa laém.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí aùp saùt baøn, khi boû nhoû thuaän tay, caùnh
tay phaûi co töï nhieân, caúng tay leäch sang phaûi ñöa vôït sang beân phaûi thaân ngöôøi. Coá gaéng
laøm ñoäng taùc gioáng vôùi taán coâng boùng, nhöng bieân ñoä ñöa vôït khoâng neân quaù lôùn. Sau khi
boùng ñeán baät leân khoûi baøn, caùnh tay caàm vôït nhanh choùng vung vôït ra tröôùc ñoùn boùng, khi
boùng ñeán ôû thôøi kyø ñi leân, caúng tay ñoät ngoät xoay ngoaøi; neáu boùng ñeán coù cöôøng ñoä xoaùy
xuoáng lôùn seõ phaûi laøm cho maët vôït hôi ngöûa sau, ñaùnh nheï vaøo phaàn giöõa vaø phaàn döôùi cuûa
boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, duøng löïc nheï nhaøng cuûa caúng tay vaø coå tay laø
chính ñeå ñaùnh boùng. Sau khi ñaùnh boùng caùnh tay caàm vôït vung theo ñaø ra tröôùc nhöng
bieân ñoä vung vôït caàn coá heát möùc nhoû, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban
ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå ñaët vaøo caû hai chaân (xem hình
122).
III.9. Kyõ thuaät ñôn chuû yeáu cuûa caùc caùch ñaùnh thöôøng gaëp
a. Kyõ thuaät ñôn chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi vôït doïc:
Vuït nhanh, coâng nhanh, ñaäp boùng, líp nhanh,
ñoät kích ñaùnh traû veà choã cuõ (Taán coâng thuaän
Thuaän tay tay ñaùnh traû ñoái phöông taán coâng ñöôøng cheùo
Kyõ thuaän tay)
thuaät Ñaäp boùng boång: Caùc kyõ thuaät treân goàm caû neù ngöôøi
chuû
yeáu Traùi tay Ñaåy nhanh, ñaåy taêng löïc, ñaåy eùp
Moät ñeán hai kieåu giao boùng chuû yeáu nhö: giao
Giao boùng boùng tung cao boùng, giao boùng xoaùy nghieâng,
xoaùy xuoáng traùi tay
68
Líp nhanh, goø boùng, tröôït vôït
Thuaän tay
Líp nheï boùng, boû nhoû boùng
Kyõ
Goø boùng, chaën boùng giaûm löïc, ñaåy boùng xoaùy
thuaät
xuoáng.
phuï Traùi tay
trôï Coâng boùng giöõa baøn, ñaåy chaën giöõa baøn, boû
nhoû boùng.
Chaën boùng
Kyõ thuaät phoøng thuû
Thaû boùng boång
69
b. Kyõ thuaät ñôn chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng 2 maët cuûa vôït doïc:
Vuït nhanh ñoät kích thaáp, ñaäp boùng, líp
Traùi tay nhanh, giaät nhanh ñaäp giaät voàng, coâng
phaùt löïc giöõa baøn
Goø boùng (chuû yeáu laø vaåy ngaén), chaën giaûm löïc traùi tay,
Kyõ thuaät chaën nhanh trung loä
boå trôï Líp boùng nheï thuaän tay, tröôït vôït, boû nhoû boùng giao,
boùng töø 1 ñeán 2 kieåu boå trôï giao boùng
Giao Moät kieåu giao boùng chuû yeáu thuaän tay vaø 1 kieåu
boùng giao boùng traùi tay.
Vuoát nhanh thuaän tay, líp nheï, chaën nhanh eùp nghieâng traùi
Kyõ tay, chaën giaûm löïc, chaën nhanh
thuaät
Goø nhanh thuaän tay vaø traùi tay, goø boùng xoaùy nghieâng
boå trôï
Giao boùng 1 kieåu, giao boùng boå trôï
d. Kyõ thuaät ñôn chuû yeáu cuûa loaïi hình caùch ñaùnh taán coâng nhanh keát hôïp giaät voàng vôït
doïc:
Vuït nhanh, coâng nhanh, ñoät kích thaáp, ñaäp
Thuaän tay vuït boùng
Kyõ thuaät Ñaåy chaën boùng hai tay vaø thuaän tay
phoøng
Thaû boùng boång thuaän tay vaø traùi tay
thuû
70
e. Kyõ thuaät ñôn chuû yeáu cuûa loaïi hình caùch ñaùnh taán coâng nhanh keát hôïp giaät voàng vôït
ngang:
Thuaän Vuït nhanh, coâng nhanh, ñoät kích, vuït ñaäp líp boùng
tay voøng cung, líp xung giöõa baøn, ñaäp boùng boång
f. Kyõ thuaät ñôn chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh giaät voàng giaät xung hai maët cuûa vôït ngang
Líp boùng trong baøn, giaät voàng giaät xung gaàn vaø
Thuaän tay vöøa baøn, giaät voàng taêng xoaùy ñaùnh traû veà choã cuõ,
giaät xung ngöôïc gaàn vaø vöøa baøn, ñaäp boùng boång
Kyõ thuaät Traùi tay Giaät voàng, giaät xung gaàn vaø vöøa baøn, ñaäp boùng
chuû yeáu boång
Goø boùng taêng xoaùy thuaän, traùi tay vaø goø boùng ngaén thuaän,
traùi tay.
Kyõ thuaät
boå trôï Goø nhanh xoaùy nghieâng thuaän tay; chaën nhanh gaàn baøn
thuaän tay vaø traùi tay; giaät voàng xoaùy leân xoaùy nghieâng thuaän
tay; thaû boùng boång, 1 kieåu giao boùng boå trôï
i. Kyõ thuaät ñôn cuûa caùch ñaùnh keát hôïp caét boùng vôùi taán coâng (Hieän nay phaàn lôùn vaän ñoäng
vieân vôït ngang söû duïng)
Coâng boùng
Thuaän
Giaät voàng
tay
Caét boùng
Caét boùng
Giao Kyõ thuaät giao boùng chuû yeáu thuaän tay 1 kieåu
boùng traùi tay 1 kieåu
Kyõ thuaät Goø nhanh thuaän tay, goø chaäm thuaän tay
boå trôï Goø nhanh traùi tay, goø chaäm traùi tay
Kyõ thuaät Chaën boùng
phoøng thuû Thaû boùng boång
71
Kyõ thuaät keát hôïp laø moät toå hôïp töø 2 loaïi kyõ thuaät ñôn trôû leân ñeå keát hôïp söû duïng. Kyõ
thuaät keát hôïp laø cô sôû neàn moùng cuûa chieán thuaät. Trong moät traän thi ñaáu, chieán thuaät laø do
nhieàu toå hôïp kyõ thuaät caáu thaønh. Söï vaän duïng cuûa kyõ thuaät keát hôïp laø ôû choã phaûi phoái hôïp
chaët cheõ giöõa caùc kyõ thuaät ñaùnh boùng vôùi boä phaùp (böôùc chaân). Loaïi hình cuûa kyõ thuaät coù
raát nhieàu, trong cuoán saùch naøy chæ choïn ra vaø giôùi thieäu moät soá kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu
ñeå taäp luyeän.
a. Kyõ thuaät ñaåy traùi coâng phaûi
Ñaëc ñieåm: Laø kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi, toác ñoä
nhanh, tính taán coâng maïnh, coù theå taïo cô hoäi ñaäp vuït boùng.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Khi töø ñaåy traùi tay chuyeån thaønh taán coâng thuaän tay,
caùnh tay sau khi keát thuùc ñoäng taùc ñaåy chaën vaø trôû veà vò trí ban ñaàu caàn phaûi nhanh choùng
chuyeån ñoäng sang phía beân phaûi ñeå ñöa vôït ra phía tröôùc beân phaûi thaân ngöôøi, ñoàng thôøi
caúng tay xoay trong laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc. Sau ñoù laøm ñoäng taùc coâng boùng thuaän
tay (coù theå xem ôû phaàn tröôùc veà coâng boùng thuaän tay). Khi töø taán coâng thuaän tay chuyeån
sang ñaåy chaën traùi tay, caùnh tay keát thuùc ñoäng taùc coâng boùng vaø trôû veà tö theá ban ñaàu caàn
phaûi nhanh choùng chuyeån ñoäng sang phía beân traùi vaø xoay ngoaøi, ñöa vôït ra phía tröôùc beân
traùi thaân ngöôøi ñoàng thôøi laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc. Sau ñoù laøm ñoäng taùc ñaåy chaën
traùi tay (ñaåy chaën traùi tay xem ôû phaàn tröôùc). Do thôøi gian ñaùnh vaâo boùng cuûa kyõ thuaät
ñaåy chaën töông ñoái sôùm, trong khi ñoù ôû kyõ thuaät coâng boùng laïi töông ñoái muoän, do vaäy
ñieåm ñaùnh vaøo boùng khi coâng boùng thuaän tay hôi ra sau hôn so vôùi .ñaåy chaën boùng traùi tay.
Ngoaøi ra khi ñaåy traùi coâng phaûi, muoán giöõ cho ñoäng taùc ñaùnh vaøo boùng chính xaùc caàn phaûi
di chuyeån böôùc nhanh, töø ñaåy boùng chuyeån sang coâng boùng noùi chung duøng ñoåi böôùc, töø
coâng boùng chuyeån sang ñaåy boùng noùi chung duøng böôùc nhaûy; Khi lieân tuïc ñaåy traùi coâng
phaûi, trong tình huoáng boùng ñeán coù goùc ñoä töông ñoái lôùn. Töø ñaåy sang coâng cuõng coù theå
duøng böôùc nhaûy, khi troïng taâm khoâng kòp chuyeån dòch cuõng coù theå duøng böôùc cheùo.
b. Kyõ thuaät ñaåy chaën neù ngöôøi coâng boùng
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä nhanh, tính taán coâng maïnh, coù theå taïo ra cô hoäi ñaäp, vuït boùng. Coù
theå phaùt huy uy löïc coâng boùng thuaän tay ôû nöûa beân traùi baøn.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Töø ñaåy chaën traùi tay chuyeån ñoåi thaønh neù ngöôøi coâng
boùng thì then choát kyõ thuaät laø vieäc di chuyeån böôùc chaân. Noùi chung tröôùc heát chaân phaûi di
chuyeån 1 böôùc ra phía sau beân traùi, thaân treân cuõng theo ñoù maø hôi xoay sang phaûi vaø hoùp
buïng, troïng taâm rôi vaøo chaân phaûi. Cuøng luùc ñoù caùnh tay töø beân traùi thaân ngöôøi chuyeån
dòch ra phía sau beân phaûi thaân ñoàng thôøi xoay trong ñeå ñieàu chænh maët vôït laøm cho maët
vôït hôi nghieâng tröôùc. Tieáp ñoù chaân traùi böôùc sang beân traùi moät böôùc. Cuøng luùc ñoù caùnh tay
hoaøn thaønh ñoäng taùc neù ngöôøi coâng boùng (xem ñoäng taùc neù ngöôøi coâng boùng ôû phaàn tröôùc).
Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân phaûi sang chaân
traùi. Ñieåm ñaùnh vaøo boùng cuûa kyõ thuaät ñaåy chaën traùi tay, neù ngöôøi coâng boùng cuõng gioáng
vôùi caùc kyõ thuaät ñaåy chaën khaùc. Ñieåm ñaùnh vaøo boùng cuûa kyõ thuaät neù ngöôøi coâng boùng noùi
chung ñeàu ôû ngoaøi baøn. Do khi neù ngöôøi coâng boùng phaûi di chuyeån böôùc nhanh ñoàng thôøi
laøm "cho cô theå nhöôïng laïi vò trí ñaùnh boùng neân ñieåm ñaùnh vaøo boùng cuûa kyõ thuaät neù
ngöôøi coâng boùng vaãn ôû phía tröôùc thaân ngöôøi”.
72
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Phöông phaùp khi thay ñoåi ñaùnh boùng giöõa thuaän tay
vaø traùi tay cuõng cô baûn gioáng vôùi ñaåy traùi coâng phaûi. Ñieåm khaùc nhau ôû choã khi taán coâng 2
maët cuûa vôït doïc chuyeån töø thuaän tay sang traùi tay, caàn phaûi naâng vai traùi coøn vai phaûi haï
thaáp, naâng cao caúng tay, hoùp nhieàu phaàn buïng, ñeå hình thaønh caùch ñaùnh boùng cao tay traùi
tay. Nhö vaäy seõ tieän cho taäp trung phaùt löïc vaø ñieàu chænh maët vôït. Khi phaùt löïc coâng boùng
thuaän tay thì ñieåm ñaùnh vaøo boùng neân hôi ra sau so vôùi coâng boùng traùi tay. Böôùc chaân cuûa
coâng boùng hai maët do vò trí ñöùng xa baøn hôn so vôùi ñaåy traùi coâng phaûi neân khi di ñoäng
phaûi traùi noùi chung duøng böôùc nhaûy ñeå coù lôïi cho ñaùnh boùng khi ñöùng oån ñònh; naâng cao
tính chính xaùc khi ñaùnh boùng.
d. Sau khi ñaåy chaën, neù ngöôøi coâng boùng taït boùng thuaän tay
Ñaëc ñieåm: toác ñoä nhanh, tính taán coâng maïnh, coù theå laáy taán coâng thay phoøng thuû ñeå
choáng ñôõ taán coâng ñöôøng cheùo thuaän tay cuûa ñoái phöông. Kyõ thuaät naøy ñöôïc toå hôïp bôûi ba
kyõ thuaät ñôn laø ñaåy chaën traùi tay, neù ngöôøi coâng boùng thuaän tay vaø taán coâng thuaän tay
trong luùc di chuyeån töø traùi sang phaûi. Ñaây laø moät trong nhöõng kyõ thuaät keát hôïp hay söû
duïng nhaát cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh taán coâng, ñaëc bieät laø caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñaëc ñieåm cuûa taït boùng thuaän tay sau khi neù ngöôøi taán
coâng laø: Do sau khi neù ngöôøi taán coâng, boùng ñaùnh traû cuûa ñoái phöông ñieåm rôi phaàn lôùn ôû
goùc phaûi, neân cöï ly di chuyeån ñeå taït boùng thuaän tay töông ñoái daøi. Vì vaäy böôùc chaân cuûa taït
boùng thuaän tay neân söû duïng böôùc cheùo. Töùc laø sau khi neù ngöôøi ñaùnh boùng vaø trôû laïi tö theá
ban ñaàu, phaûi nhanh choùng di chuyeån troïng taâm sang chaân phaûi, chaân traùi nhanh choùng
böôùc 1 böôùc lôùn qua maët tröôùc cuûa chaân phaûi, cuøng luùc ñoù tay ñöa vôït sang phaûi vaø xoay
trong, laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc. Ñôïi khi chaân traùi chaïm ñaát, troïng taâm cô theå rôi
vaøo treân chaân traùi, theo ñoù thaân ngöôøi hôi xoay sang traùi ñoàng thôøi vung vôït coâng boùng.
Trong quaù trình ñoäng taùc coâng boùng chaân phaûi cuõng theo ñoù böôùc sang beân phaûi 1 böôùc ñeå
giöõ thaêng baèng vaø oån ñònh troïng taâm cô theå. Neáu goùc ñoä boùng ñeán khoâng lôùn thì böôùc cheùo
coù theå nhoû 1 chuùt; Ngöôïc laïi böôùc cheùo phaûi lôùn hôn. Taït boùng thuaän tay sau neù ngöôøi coâng
boùng neân ñaùnh vaøo boùng ôû thôøi ñieåm boùng ñang ôû ñieåm cao. Ñieåm ñaùnh vaøo boùng ôû phía
tröôùc beân phaûi cô theå. Do taït boùng, sau neù ngöôøi coâng boùng phaàn lôùn laø chæ coù chaân traùi sau
khi chaïm ñaát thì laäp töùc vung vôït coâng boùng, cho neân ñoä khoù ñoäng taùc lôùn hôn so vôùi coâng
boùng thuaän tay noùi chung, nhöng kyõ thuaät ñoäng taùc vaø duøng löïc cuûa caùnh tay cô baûn gioáng
vôùi coâng boùng thuaän tay. Ngöôøi taäp chæ caàn naém baét ñöôïc kyõ thuaät coâng boùng thuaän tay thì
coù theå vaän duïng kyõ thuaät taït boùng, sau neù ngöôøi coâng boùng ñöôïc nhö yù (treân tieàn ñeà laø di
chuyeån böôùc ñeán ñöôïc vò trí ñaùnh boùng).
e. Ñaäp vuït boùng sau khi líp boùng thuaän tay (keát hôïp líp ñaäp)
Ñaëc ñieåm: Ñöôïc caáu thaønh bôûi hai kyõ thuaät ñôn laø líp coâng thuaän tay vaø ñaäp boùng. Söùc
maïnh lôùn vaø döõ doäi laø bieän phaùp giaønh ñieåm chuû yeáu cuûa vaän ñoäng vieân taán coâng nhanh.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Tröôùc khi vung vôït ñaùnh líp boùng caùnh tay hôi thaáp,
vôït thaáp hôn ñoä cao cuûa boùng ñeán. Döïa vaøo söï khaùc nhau cuûa cöôøng ñoä boùng xoaùy xuoáng
khi ñeán vaø döïa vaøo yeáu lónh ñoäng taùc kyõ thuaät ñôn ñeå ñaùnh boùng. Khi chuyeån töø líp boùng
sang ñaäp boùng, caúng tay ñöa vôït ra sau vaø hôi leân treân phía beân phaûi laøm cho vôït cao baèng
hoaëc hôi thaáp hôn ñoä cao cuûa boùng ñeán, thaân treân xoay phaûi. Di chuyeån trong khi söû duïng
líp boùng thì phaàn lôùn söû duïng böôùc nhaûy, song töø ñaùnh traùi tay ñoåi sang ñaùnh boùng goùc ñoä
lôùn thuaän tay coù theå söû duïng böôùc cheùo. Khi boùng ñeán baät leân khoûi baøn cao hôn maët löôùi,
caàn nhanh choùng di chuyeån ra tröôùc ñeå giaønh laáy vò trí thích hôïp môùi coù theå baûo ñaûm cho
ñoäng taùc ñaäp vuït boùng chính xaùc.
f. Phaûn coâng trong khi caét boùng
Ñaëc ñieåm: Do caét boùng vaø coâng boùng toå hôïp thaønh. Trong caét boùng toác ñoä töông ñoái
73
chaäm thì tieán haønh phaûn coâng coù tính ñoät ngoät coù theå laäp töùc thay ñoåi nhòp ñoä vaø ñoäng taùc
ñaùnh boùng cuûa ñoái phöông, neân coù theå chuyeån töø theá bò ñoäng sang chuû ñoäng ñoàng thôøi coù
theå tröïc tieáp giaønh ñieåm. Ñaây laø kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh keát hôïp coâng -
caét vaø laø bieän phaùp giaønh ñieåm.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Do caét boùng noùi chung ñieåm ñaùnh vaøo boùng ôû thôøi
ñieåm boùng ñi xuoáng, coøn taán coâng boùng phaàn lôùn ñieåm ñaùnh vaøo boùng laïi ôû vò trí cao. Vì
vaäy khi caét boùng chuyeån sang coâng boùng phaûi nhanh choùng di chuyeån ra tröôùc, döïa vaøo
tính naêng cuûa boùng ñeán ñeå coâng boùng hoaëc líp boùng. Khi töø coâng boùng chuyeån sang caét
boùng, caàn nhanh choùng di chuyeån ra sau, döïa vaøo tính naêng cuûa boùng ñeán vaø vò trí ñöùng
cuûa baûn thaân maø coù theå söû duïng chieán thuaät caét boùng gaàn, caét boùng xa hoaëc caùc kyõ thuaät
caét boùng khaùc. Phöông phaùp vaø yeáu lónh cuï theå cuûa coâng boùng vaø caét boùng coù theå xem ôû
phaàn kyõ thuaät ñôn leû.
i. Giao boùng cöôùp taán coâng (xung)
Ñaëc ñieåm: Giao boùng cöôùp taán coâng (cöôùp xung) laø toå hôïp kyõ thuaät haøng ñaàu quan
troïng nhaát vaø laø bieän phaùp giaønh ñieåm cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh (trong ñoù giao boùng
cöôùp xung laø caùch ñaùnh giaät voàng, giaät xung).
Caùc loaïi giao boùng ñeàu coù theå ñaït ñöôïc cô hoäi cöôùp taán coâng. Nhöng laáy giao boùng xoaùy
xuoáng vaø khoâng xoaùy, boùng xoaùy nghieâng xoaùy xuoáng sang phaûi, sang traùi vaø giao boùng traùi
tay vaø thuaän tay coù theå giaønh ñöôïc nhieàu cô hoäi taán coâng nhaát.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ví duï duøng phöông phaùp tay gaàn gioáng vôùi giao boùng
xoaùy xuoáng taêng xoaùy ñeå "giao boùng khoâng xoaùy". Ñoái phöông ñaùnh traû raát deã bò ñaùnh boùng
cao löûng (hoaëc boùng hôi cao). Luùc naøy caàn nhìn chuaån ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi cuûa boùng
ñeán, nhanh choùng di chuyeån ñeán vò trí thích hôïp phaùt löïc ñaäp vuït hoaëc ñoät kích (vaän ñoäng
vieân giaät boùng cuõng coù theå phaùt löïc giaät voàng, giaät xung).
III.11. Kyõ thuaät keát hôïp cuûa caùch ñaùnh thöôøng gaëp
a. Kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi vôït doïc:
Giao boùng cöôùp coâng
Ñaåy traùi coâng phaûi, ñaåy traùi coâng phaûi keát hôïp neù ngöôøi taán
coâng.
Ñaåy chaën neù ngöôøi coâng boùng, sau ñoù taït boùng thuaän tay
Taán Ñaåy boùng neù ngöôøi taán coâng, taït boùng sau ñoù luøi laïi coâng boùng
coâng traùi tay
vaø
Ñoät kích trong khi líp boùng keát hôïp taán coâng lieân tuïc
giaèng
co Ñoät kích trong khi goø boùng sau chuyeån sang ñaäp lieân tuïc
Ñôõ giao boùng vuït nhanh (hoaëc cöôùp coâng chuyeån thaønh ñoái coâng)
b. Kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët cuûa vôït doïc
Ba vôït Giao boùng cöôùp taán coâng (vôït ñaàu cuûa taán coâng 2 maët)
ñaàu
Giao boùng vuït nhanh (khi gaëp phaûi boùng ngaén)
74
Giao boùng phoøng thuû kín hai maët phaûn coâng (khi bò líp hoaëc
bò coâng)
Taán coâng 2 maët, taán coâng 2 maët keát hôïp neù ngöôøi taán coâng
Taán
Taán coâng traùi tay keát hôïp ñaåy chaën
coâng vaø
giaèng co Neù ngöôøi taán coâng, taït boùng thuaän tay keát hôïp taán coâng traùi
tay
Taán coâng gaàn baøn keát hôïp taán coâng vöøa (vôùi baøn)
Trong luùc líp boùng ñoät kích, ñoät kích trong líp boùng keát hôïp
Taán
lieân tuïc ñaäp vuït
coâng vaø
giaèng co Ñoät kích trong luùc goø boùng hoaëc ñoät kích trong goø boùng keát
hôïp ñaäp vuït lieân tuïc
Keát hôïp líp boùng, ñaäp vuït boùng vaø treo boùng (boû nhoû)
Ñôõ giao boùng vuït nhanh (hoaëc cöôùp coâng) sau chuyeån thaønh
ñoái coâng
c. Kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët cuûa vôït ngang:
Giao boùng thuaän tay vaø traùi tay cöôùp taán coâng, cöôùp líp coâng
Ba vôït (ñoät kích thaáp, vuït nhanh, líp nhanh)
ñaàu
Giao boùng nhanh keát hôïp ñoái coâng (khi ñoái phöông taán coâng)
Ba vôït Giao boùng ngaén, goø boùng ngaén keát hôïp vuït nhanh
ñaàu
Giao boùng keát hôïp phoøng thuû kín phaûn kích (khi bò líp vaø bò
coâng)
Ñaåy chaën neù ngöôøi taán coâng keát hôïp vôùi ñaäp vuït lieân tuïc
Taán Ñaåy chaën keát hôïp líp xung thuaän tay
coâng vaø
giaèng co Ñaåy traùi coâng phaûi gaàn baøn chuyeån thaønh líp xung vöøa baøn
Líp giaät keát hôïp vôùi ñaäp vuït lieân tuïc
Ñoät kích trong goø boùng. Trong goø boùng giaät voàng
Taán Ñaåy chaën neù ngöôøi taán coâng sau ñoù taït boùng thuaän tay luøi veà
coâng vaø coâng boùng traùi tay
giaèng co
Ñôõ giao boùng cöôùp coâng (hoaëc cöôùp xung hoaëc vuït nhanh keát
hôïp taán coâng lieân tuïc)
e. Kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng nhanh vôùi giaät voàng cuûa vôït doïc:
Giao boùng cöôùp taán coâng, cöôùp líp coâng, cöôùp giaät xung
Ba vôït
Giao boùng keát hôïp vuït nhanh (gaëp boùng vaåy ngaén)
ñaàu
Giao boùng keát hôïp phaûn kích (khi bò taán coâng)
75
Coâng, ñaåy baït boùng traùi tay keát hôïp coâng thuaän tay (líp)
hoaëc neù ngöôøi coâng boùng
Neù ngöôøi taán coâng keát hôïp taït boùng thuaän tay luøi sau coâng
traùi tay
Taán coâng Vuoát nhanh gaàn baøn keát hôïp ñaäp vuït
vaø giaèng
Taán coâng hai maët gaàn baøn keát hôïp líp boùng traùi tay vöøa baøn
co
Giaät voàng keát hôïp lieân tuïc ñaäp vuït
Ñoät kích trong goø boùng hoaëc cöôùp giaät voàng
Ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng, cöôùp giaät coâng keát hôïp taán
coâng lieân tuïc
f. Kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh gòaät xung giaät voàng hai maët cuûa vôït ngang:
Giao boùng cöôùp líp coâng, giaät xung; giao boùng ngaén líp
boùng trong baøn (khi bò vaåy ngaén)
Ba vôït ñaàu Giao boùng ngaén, goø taêng xoaùy, ñoái líp, ñoái giaät cöï ly trung
bình vôùi baøn, giao boùng chuyeån sang phaûn kích hai maët
(khi bò líp hoaëc bò coâng)
Líp boùng traùi tay keát hôïp líp thuaän tay, neù ngöôøi líp, giaät
xung
Líp nhanh gaàn baøn keát hôïp ñoái líp, ñoái giaät cöï ly vöøa.
Ñoái líp keát hôïp giaät xung traû veà choã cuõ ôû cöï ly vöøa
Giaät taêng xoaùy keát hôïp giaät xung lieân tuïc
Taán coâng
Chaën nhanh gaàn baøn keát hôïp ñoái líp, ñoái giaät xung cöï ly
vaø giaèng co
vöøa
Keát hôïp líp, giaät xung, boû nhoû
Keát hôïp goø, líp, keát hôïp goø, líp, giaät xung
Ñôõ giao boùng cöôùp líp coâng, cöôùp giaät xung keát hôïp taán
coâng lieân tuïc
i. Kyõ thuaät keát hôïp chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh coâng, caét
Giao boùng cöôùp taán coâng hoaëc cöôùp líp coâng
Ba vôït ñaàu
Sau giao boùng goø boùng keát hôïp caét boùng
Taán coâng traùi tay keát hôïp taán coâng thuaän tay (hoaëc giaät
voàng) hoaëc neù ngöôøi coâng boùng hoaëc trong líp coâng chuyeån
Taán coâng sang caét boùng hoaëc trong luùc caét boùng thì phaûn coâng
vaø giaèng co Keát hôïp goø boùng vôùi líp boùng hoaëc goø boùng , ñaåy boùng keát
hôïp vôùi ñaäp vuït boùng
Ñôõ giao boùng khoáng cheá hoaëc cöôùp líp coâng
Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc nhanh vaø ñôn giaûn, phaïm vi di chuyeån böôùc nhoû, quaù trình di
chuyeån böôùc troïng taâm cô theå vöõng vaøng thích hôïp vôùi vieäc söû duïng trong khi boùng ñeán coù
cöï ly gaàn vôùi cô theå.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Duøng 1 chaân laøm truï, chaân coøn laïi döïa vaøo ñöôøng boùng
vaø ñieåm rôi cuûa boùng ñaùnh sang ñeå di chuyeån böôùc ra tröôùc, ra sau, sang traùi hoaëc sang
phaûi (xem hình 123 A, B, C, D).
b. Böôùc vöôït
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä di chuyeån nhanh, phaïm vi di chuyeån lôùn hôn böôùc ñôn. Coù theå söû
duïng khi boùng ñeán caùch thaân hôi xa. Vì böôùc di chuyeån thöù nhaát coù bieân ñoä lôùn laøm cho
troïng taâm cô theå haï thaáp neân khoâng deã söû duïng lieân tuïc.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Duøng chaân khaùc höôùng vôùi höôùng boùng ñeán ñaïp ñaát,
chaân cuøng höôùng böôùc moät böôùc daøi veà höôùng boùng ñeán. Troïng taâm cô theå di chuyeån ñeán
chaân naøy, coøn chaân kia nhanh choùng böôùc theo 1 böôùc (xem hình 124).
Neáu ñieåm rôi cuûa boùng ñeán caùch thaân töông ñoái xa hoaëc töông ñoái gaàn, thì phöông
höôùng di chuyeån böôùc coù theå leäch sau hoaëc leäch tröôùc.
77
c. Böôùc nhaûy
Ñaëc ñieåm: Phaïm vi di chuyeån töông ñoái lôùn, troïng taâm cô theå bieán ñoåi raát nhanh,
tröôùc vaø sau di chuyeån cöï ly giöõa 2 chaân cô baûn nhö nhau v.v... Coù theå söû duïng ñeå lieân tuïc
ñaùnh traû boùng ñeán vaø söû duïng thích hôïp khi boùng ñeán caùch cô theå töông ñoái xa.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Chaân khaùc höïôùng vôùi boùng ñeán böôùc sang höôùng boùng
ñeán tröôùc, sau ñoù chaân coøn laïi tieáp tuïc böôùc theo sang ngang (xem hình 125).
Neáu ñieåm rôi cuûa boùng ñeán töông ñoái xa, hoaëc töông ñoái gaàn thì phöông höôùng di chuyeån
ñoùn ñaùnh caùc loaïi boùng ñeán ñoù coù theå leäch ra sau hoaëc leäch ra tröôùc.
d. Böôùc ñoâi
Ñaëc ñieåm: Bieân ñoä di chuyeån lôùn hôn böôùc ñôn vaø nhoû hôn böôùc
nhaûy. Khi di chuyeån khoâng coù ñoäng taùc treân khoâng, coù lôïi cho giöõ
troïng taâm cô theå oån ñònh, thích hôïp söû duïng cho caùch ñaùnh caét
boùng, caùch ñaùnh taán coâng nhanh vaø giaät voàng. Khi coâng caét boùng di
chuyeån trong phaïm vi nhoû cuõng thöôøng söû duïng böôùc ñoâi.
Thöïc hieän kyõ thuïaät ñoäng taùc: Phöông phaùp di chuyeån cô
baûn gioáng vôùi böôùc nhaûy, chæ khaùc nhau ôû choã khoâng nhaûy leân treân
khoâng di chuyeån, tröôùc heát chaân khaùc vôùi höôùng cuûa boùng ñeán böôùc
sang ngang gaàn chaân beân cuøng höôùng vôùi boùng ñeán sau ñoù chaân cuøng höôùng laïi tieáp tuïc
böôùc sang beân höôùng boùng deán (böôùc taùch ra - xem hình 126).
e. Böôùc cheùo
Ñaëc ñieåm: Böôùc cheùo laø moät phöông phaùp böôùc coù bieân ñoä di chuyeån lôùn nhaát, chuû yeáu
duøng ñeå ñoái phoù vôùi boùng ñeán coù khoaûng caùch xa vôùi cô theå. Caùch .ñaùnh taán coâng nhanh
hoaëc giaät voàng, khi neù ngöôøi taán coâng sau ñoù taït boùng thuaän tay khoaûng troáng hoaëc khi líp
caét boùng trong luùc di chuyeån thöôøng söû duïng böôùc cheùo. Caùch ñaùnh caét boùng khi di chuyeån
tröôùc sau thöôøng duøng böôùc cheùo ñeå ñôõ boùng ngaén hoaëc ñôõ boùng caét ñoät kích.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Tröôùc heát duøng chaân gaàn vôùi höôùng boùng ñeán laøm
thaønh chaân choáng ñaát, böôùc nhanh chaân xa boùng leân tröôùc qua chaân choáng ñaát sang phía
boùng ñeán 1 böôùc lôùn, sau ñoù chaân choáng ñaát tieáp tuïc di chuyeån l böôùc sang ngang theo
höôùng boùng ñeán (xem hình 127).
78
f. Böôùc neù ngöôøi
Khi boùng ñeán ôû beân traùi tay nhöng baûn thaân laïi quyeát ñònh duøng kyõ thuaät coâng boùng
thuaän tay ñaùnh traû, ñoøi hoûi duøng böôùc neù ngöôøi. Böôùc neù ngöôøi caên cöù vaøo söï khaùc nhau veà
vò trí cuûa boùng ñeán vaø thoùi quen cuûa caù nhaân coù theå phaân thaønh neù ngöôøi böôùc ñôn, neù
ngöôøi böôùc vöôït, neù ngöôøi böôùc nhaûy.
* Neù ngöôøi böôùc ñôn
Ñaëc ñieåm: Toác ñoä di chuyeån nhanh, bieân ñoä nhoû, khi boùng ñeán thaúng vaøo vò trí thaân
ngöôøi hoaëc leäch phaûi thì söû duïng neù ngöôøi böôùc ñôn.
Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Chaân traùi laøm truï chaân phaûi nhanh choùng di chuyeån
moät böôùc ra phía sau beân phaûi (xem hình 128).
80
CHÖÔNG 4
CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU
CUÛA MOÂN BOÙNG BAØN
Trong thi ñaáu boùng baøn söï thaéng baïi, ñaëc bieät laø söï thaéng baïi tröôùc caùc ñaáu thuû coù
thöïc löïc, kyõ thuaät töông ñöông, thöôøng thöôøng quyeát ñònh bôûi chieán thuaät.
I. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA CHIEÁN THUAÄT VÔÙI KYÕ THUAÄT TRONG BOÙNG BAØN
Noùi chung chieán thuaät boùng baøn thöôøng ñöôïc caáu thaønh töø hai loaïi hình kyõ thuaät ñôn
trôû leân keát hôïp vôùi nhau. Trong tình huoáng ñaëc bieät thì 1 loaïi kyõ thuaät cuõng coù theå caáu
thaønh chieán thuaät. Do vaäy kyõ thuaät boùng baøn laø neàn taûng cuûa chieán thuaät boùng baøn. Chæ coù
taäp luyeän caùc loaïi hình kyõ thuaät cô baûn moät caùch thaønh thaïo môùi coù theå vaän duïng ñöôïc
theo yù muoán caùc loaïi chieán thuaät trong thi ñaáu ñoøi hoûi. Coù chieán thuaät tieân tieán vaø thoaû
ñaùng seõ thuùc ñaåy ñöôïc vieäc phaùt huy sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa baûn thaân toát hôn, töø ñoù phaùt
huy trình ñoä cao hôn trong thi ñaáu.
Caùc caùch ñaùnh khaùc nhau coù caùc chieán thuaät khaùc nhau. Ví duï nhö chieán thuaät cuûa caùch
ñaùnh loaïi hình taán coâng nhanh laáy vieäc phaùt huy ñaày ñuû söï duõng maõnh vaø toác ñoä nhanh
trong taán coâng nhanh gaàn baøn, linh hoaït bieán hoùa nhieàu laøm chính. Coøn söû duïng chieán
thuaät ñoái vôùi caùch ñaùnh giaät líp voàng thì laïi laáy vieäc phaùt huy taán coâng chuû ñoäng cuûa boùng
giaät voàng, xoaùy leân maïnh meõ, ñoàng thôøi keát hôïp vôùi ñaäp vuït maïnh laøm chính; Chieán thuaät
cuûa caùch ñaùnh keát hôïp caét boùng, taán coâng laáy vieäc phaùt huy bieán hoaù ñoä xoaùy caét boùng vaø
ñaäp vuït maïnh toác ñoä nhanh laøm chính v.v... Vì vaäy ñeå laøm cho chieán thuaät coù theå phaùt huy
toát hôn sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh khaùc nhau neân söû duïng caùc kyõ
thuaät thích hôïp khaùc nhau ñeå toå hôïp thaønh chieán thuaät thích hôïp vôùi caùch ñaùnh cuûa mình.
II. CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU CUÛA MOÂN BOÙNG BAØN
Loaïi hình caùch ñaùnh cuûa moân boùng baøn hieän ñaïi coù raát nhieàu. Baát kyø moät loaïi hình
caùch ñaùnh naøo cuõng ñeàu coù raát nhieàu chieán thuaät ñaëc hieäu.
I.1. Chieán thuaät ñaåy coâng
Ñaëc ñieåm: Chuû yeáu söû duïng toác ñoä vaø söùc maïnh taán coâng thuaän tay vaø ñaåy chaën traùi
tay, ñoàng thôøi keát hôïp söï bieán ñoåi ñieåm rôi vaø bieán ñoåi nhòp ñoä ñeå aùp cheá vaø ñieàu ñoäng ñoái
phöông, nhaèm tranh thuû chuû ñoäng hoaëc giaønh ñieåm. Chieán thuaät ñaåy coâng laø chieán thuaät
chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi ñoái phoù laïi vôùi caùch ñaùnh loaïi hình coâng kích.
Nhöõng vaän ñoäng vieân coù naêng löïc ñaåy chaën taán coâng 2 maët vaø keát hôïp coâng caét, v.v..
thöôøng söû duïng loaïi chieán thuaät naøy.
Phöông phaùp:
- Ñaåy traùi coâng phaûi.
- Ñaåy chaën neù ngöôøi taán coâng.
- Ñaåy chaën, neù ngöôøi taán coâng, sau ñoù taït boùng thuaän tay.
- Ñaåy traùi keát hôïp coâng traùi tay.
- Ñaåy traùi coâng traùi tay, sau ñoù neù ngöôøi taán coâng.
- Ñaåy traùi, coâng traùi tay neù ngöôøi taán coâng, sau ñoù taït boùng thuaän tay.
Nhöõng ñieàu caàn chuù yù:
- Ñaåy coâng boùng ñeàu caàn coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng, bieán hoaù ñieåm rôi, vaø bieán hoaù
nhòp ñoä.
81
Ñaây laø phöông phaùp chuû yeáu cuûa chieán thuaät ñaåy coâng giaønh chuû ñoäng vaø taïo ra cô hoäi
ñaäp vuït boùng giaønh ñieåm.
- Ñaåy chaën: Noùi chung laáy eùp traùi tay cuûa ñoái phöông laøm chính. Sau ñoù ñoät ngoät ñoåi
sang eùp thuaän tay ñeå taïo ra cô hoäi taán coâng. Neáu nhö thuaän tay cuûa ñoái phöông töông ñoái
keùm thì môùi coù theå duøng ñaåy eùp thuaän tay cuûa ñoái phöông laøm chính.
- Trong ñaåy chaën coù theå ñoät ngoät ñaåy taêng löïc vaøo trung loä cuûa ñoái phöông laøm cho ñoái
phöông khoù coù theå duøng söùc ñaùnh traû. Sau ñoù duøng ñaäp vuït thuaän tay hoaëc neù ngöôøi ñaäp
vuït.
- Khi gaëp ñöôøng boùng coù cô hoäi taán coâng caàn quyeát ñoaùn ñaäp vuït. Ñaây laø bieän phaùp chuû
yeáu ñeå giaønh ñieåm cuûa chieán thuaät ñaåy coâng.
Chieán thuaät ñaåy coâng phaûi kieân trì baùm gaàn baøn, laïi khoâng theå phoøng thuû "cheát" ôû gaàn
baøn. Caàn phaûi naém ñöôïc söï thay ñoåi vò trí giöõa, gaàn vaø vöøa baøn, naém vöõng nhòp ñoä ñoái
coâng.
- Chieán thuaät ñaåy coâng ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh giaät líp boùng, neân kieân trì xa baøn laø
chính. Duøng ñaåy nhanh vaø ñaåy chaën taêng, giaûm löïc, khoáng cheá ñieåm rôi thöøa cô duøng líp
boùng phaûn coâng gaàn baøn hoaëc ñaäp vuït giaät voàng vôùi söùc maïnh trung bình sau ñoù böôùc sang
taán coâng lieân tuïc thuaän tay.
II.2. Chieán thuaät coâng hai maët
Ñaëc ñieåm: Chuû yeáu lôïi duïng toác ñoä vaø söùc maïnh kyõ thuaät taán coâng boùng thuaän tay vaø
traùi tay aùp cheá ñoái phöông, tranh thuû giaønh chuû ñoäng vaø taïo cô hoäi ñaäp vuït. Chieán thuaät
taán coâng hai maët laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët ñoái phoù vôùi loaïi
hình ñaùnh coâng kích.
Phöông phaùp:
- Coâng beân traùi, vuït beân phaûi (taán coâng vaøo goùc traùi cuûa ñoái phöông, tìm cô hoäi vuït
maïnh vaøo choã troáng beân thuaän tay cuûa ñoái phöông).
- Taán coâng ñaùnh 2 goùc, vuït maïnh vaøo trung loä.
Nhöõng ñieåm caàn chuù yù:
Taán coâng boùng thuaän tay vaø traùi tay ñeàu phaûi coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi ñeå
taïo ra cô hoäi ñaäp vuït
- Caàn laáy vieäc eùp traùi tay cuûa ñoái phöông laøm chính, sau ñoù coâng kích vaøo beân thuaän tay
hoaëc trung loä cuûa ñoái phöông taïo ra cô hoäi ñaäp vuït boùng.
- Khi gaëp cô hoäi caàn maïnh daïn ñaäp vuït.
- Chieán thuaät taán coâng hai maët trong tình huoáng chuû ñoäng taán coâng caàn kieân trì gaàn
baøn; Trong tình huoáng bò ñoäng coù theå luøi ra sau thích hôïp, tieán haønh phaûn coâng ôû cöï ly gaàn
vaø vöøa.
- Chieán thuaät taán coâng hai maët ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh giaät líp boùng, caàn kieân trì gaàn
baøn duøng vuoát boùng nhanh ñeå choáng laïi boùng giaät voàng cuûa ñoái phöông, thöøa cô söû duïng líp
boùng phaûn coâng hoaëc ñaäp vuït, líp boùng vôùi söùc maïnh trung bình, sau ñoù chuyeån sang taán
coâng lieân tuïc.
II.3. Chieán thuaät líp coâng
Ñaëc ñieåm: Lieân tuïc duøng líp boùng nhanh thuaän tay taïo cô hoäi taán coâng; Sau ñoù söû duïng
ñoät kích vaø ñaäp vuït ñeå taïo theá giaønh ñieåm. Chieán thuaät líp coâng laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa
caùch ñaùnh taán coâng nhanh ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh cuûa loaïi hình caét boùng.
Phöông phaùp:
82
- Líp boùng thuaän tay, sau ñoù ñaäp vuït.
- Líp traùi tay, sau ñoù ñaäp vuït (noùi chung laø caùc vaän ñoäng vieân taán coâng 2 maët khi gaëp
caét boùng goùc lôùn beân traùi hay söû duïng).
Nhöõng ñieàu caàn chuù yù:
- Söùc maïnh líp, ñaäp vuït boùng caàn coù tính baát ngôø ñeå ñoái phöông khoâng kòp trôû tay.
- Caàn coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi khi líp boùng (nhö líp 2 goùc traùi, phaûi; phaûi
ngaén, traùi daøi v.v...) ñeå ñieàu ñoäng ñoái phöông giaønh theá chuû ñoäng vaø taïo cô hoäi taán coâng.
- Khi gaëp boùng coù cô hoäi taán coâng, caàn maïnh daïn ñaäp vuït hoaëc ñoät kích (coù theå ñaäp vuït
vaøo trung loä hoaëc beân yeáu cuûa ñoái phöông).
- Söû duïng chieán thuaät líp coâng caàn coù söï kieân trì khoâng neân noùng voäi giaønh phaàn
thaéng, ñoái vôùi boùng coù cô hoäi chöa chaéc chaén thì khoâng neân ñaùnh boùng quaù maïnh.
II.4. Chieán thuaät keát hôïp líp, vuït, boû nhoû
Ñaëc ñieåm: Chieán thuaät naøy laø do chieán thuaät líp coâng keát hôïp vôùi boû nhoû maø taïo
thaønh. Ñaây laø chieán thuaät thöôøng duøng cuûa caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng ñoái phoù vôùi caùch
ñaùnh caét boùng.
Phöông phaùp:
Khi ñaäp vuït ôû chieán thuaät líp coâng hoaëc boû nhoû boùng sau ñoät kích (luùc naøy vò trí ñöùng
cuûa ñoái phöông noùi chung caùch baøn töông ñoái xa neân boû nhoû boùng laø coù hieäu quaû toát nhaát).
Sau khi boû nhoû trong chieán thuaät líp coâng, neân keát hôïp ñaäp vuït hoaëc ñoät kích (luùc naøy
vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông thöôøng thöôøng caùch baøn raát gaàn, neân ñaäp vuït hoaëc ñoät kích deã
coù cô hoäi giaønh ñieåm).
Nhöõng ñieåm caàn chuù yù:
- Boû nhoû trong luùc líp coâng, caàn tieán haønh khi vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông töông ñoái xa,
ñoàng thôøi boùng ñeán töông ñoái gaàn löôùi. Nhö vaäy, ñieåm rôi cuûa boùng boû nhoû deã aùp saùt löôùi,
coù theå taêng theâm ñoä khoù vaø cöï ly di chuyeån ra tröôùc cho ñoái phöông.
Khi ñaäp vuït sau khi boû nhoû, neáu ñoái phöông aùp raát gaàn baøn coù theå ñaäp boùng nhaém
thaúng vaøo thaân ngöôøi cuûa ñoái phöông. Nhö vaäy thöôøng coù theå laøm cho ñoái phöông khoù coù
theå neù ngöôøi ñeå ñaùnh traû.
II.5. Chieán thuaät goø coâng
Ñaëc ñieåm: Chuû yeáu duøng goø boùng xoaùy thaáp vaø bieán hoaù ñöôøng boùng, ñieåm rôi ñeå
khoáng cheá ñoái phöông chôø thôøi cô coâng boùng, sau ñoù söû duïng kyõ thuaät ñoät kích thaáp, vuït
nhanh hoaëc líp nhanh v.v... vaø chuyeån sang taán coâng lieân tuïc. Trong khi goø boùng gaëp cô hoäi
taán coâng coù theå tieán haønh ñaäp vuït, thöôøng thöôøng keøm theo tính ñoät ngoät coù theå tröïc tieáp
giaønh ñieåm. Chieán thuaät goø coâng laø chieán thuaät boå trôï khoâng theå thieáu trong caùc loaïi hình
caùch ñaùnh cuûa boùng baøn.
Phöông phaùp:
Goø boùng thuaän tay, traùi tay keát hôïp líp nhanh, vuït nhanh, ñoät kích hoaëc ñaäp vuït thuaän
tay. Goø boùng thuaän tay, traùi tay keát hôïp líp nhanh, vuït nhanh ñoät kích hoaëc ñaäp vuït traùi
tay.
Nhöõng ñieåm caàn chuù yù:
- Chieán thuaät goø coâng vöøa caàn phaûi coá heát möùc vung vôït sôùm (trong thi ñaáu töø goø
chuyeån sang coâng goïi laø hôi vung vôït) ñeå giaønh theá chuû ñoäng, nhöng laïi khoâng ñöôïc coù taâm
lyù noùng voäi. Neáu khoâng, vung vôït raát deã sai laàm.
- Vaåy ngaén trong goø boùng coù theå laøm cho ñoái phöông khoâng deã cöôùp tröôùc (hoaëc phaùt
83
löïc) taán coâng, coù lôïi cho vieäc taïo ra cô hoäi taán coâng ñeå thöøa cô duøng taán coâng thuaän tay,
traùi tay hoaëc neù ngöôøi taán coâng.
III. CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU CUÛA CAÙCH ÑAÙNH THÖÔØNG GAËP
III.1. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi
Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät ñaåy coâng
Chieán thuaät chuû
Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
yeáu
Chieán thuaät líp coâng
Chieán thuaät keát hôïp líp vuït boû nhoû
Chòeán thuaät goø coâng
Chieán thuaät boå trôï
Chieán thuaät keát hôïp goø líp
III.2. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët vôït doïc
Chieán thuaät taán coâng hai maët
Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät
Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
chuû yeáu
Chieán thuaät líp coâng
Chieán thuaät keát hôïp líp, vuït, boû nhoû
Chieán thuaät Chieán thuaät goø coâng
85
boå trôï
III.3. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët vôït ngang
Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät Chieán thuaät coâng boùng hai maët
chuû yeáu Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät líp coâng
Chieán thuaät Chieán thuaät goø coâng
boå trôï Chieán thuaät keát hôïp goø líp
III.4. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng nhanh keát hôp giaät voàng vôït
doïc
Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp)
Chieán thuaät
Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
chuû yeáu
Chieán thuaät líp coâng
Chieán thuaät boå trôï
Chieán thuaät
Chieán thuaät goø (líp) coâng
boå trôï
III.5. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng nhanh heát hôïp giaät voàng vôït
ngang
Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp)
Chieán thuaät chuû
Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
yeáu
Chieán thuaät líp coâng
Chieán thuaät boå trôï
Chieán thuaät boå
Chieán thuaät caét coâng
trôï
III.6. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng giaät coâng hai maët cöï ly trung
bình (vöøa baøn) vôït ngang
Chieán thuaät giao boùng cöôùp giaät xung
Chieán thuaät Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp)
chuû yeáu Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp giaät xung
Chieán thuaät líp coâng
Chieán thuaät Chieán thuaät goø boùng cöôùp giaät xung
boå trôï Chieán thuaät keát hôïp goø líp
III.7. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh keát hôïp coâng caét vôït ngang
Chieán thuaät phaûn coâng trong caét boùng
Chieán thuaät goø coâng (ñoái phoù vôùi vaän ñoäng vieân loaïi
Chieán thuaät hình caét boùng)
chuû yeáu
Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
86
CHÖÔNG 5
GIAÛNG DAÏY BOÙNG BAØN
88
mình sai ñoøi hoûi phaûi caûi tieán, söûa chöõa.
IV. TAÄP LUYEÄN TREÂN BAØN BOÙNG
Khi ngöôøi môùi hoïc laàn ñaàu taäp luyeän treân baøn boùng raát khoù ñaùnh chuaån xaùc boùng. Ñeå
naâng cao höng phaán taäp luyeän vaø ñaït ñöôïc hieäu quaû taäp luyeän toát, coù theå duøng caùc phöông
phaùp taäp luyeän sau:
IV.1. Phöông phaùp taäp luyeän nhieàu boùng
Khi tieán haønh taäp luyeän nhieàu boùng, tröôùc heát caàn chuaån bò moät soá quaû boùng (caøng
nhieàu caøng toát), ñôïi khi naøo ñaùnh heát löôït soá boùng ñaõ chuaån bò saün môùi laïi nhaët gom laïi.
Khi taäp luyeän caùc baøi taäp vôùi nhieàu boùng, seõ giaûm ñöôïc thôøi gian nhaët boùng vaø taêng ñöôïc
thôøi gian ñaùnh boùng. Do vaäy coù theå naâng cao hieäu quaû taäp luyeän.
- Töï baûn thaân tung töøng quaû treân baøn boùng cuûa mình sau ñoù taäp luyeän caùc loaïi ñoäng taùc
kyõ thuaät ñôn leû chuû yeáu.
- Moät ngöôøi tung boùng, 1 ngöôøi ôû beân baøn ñoái dieän ñaùnh traû.
- Moät ngöôøi bieát ñaùnh boùng baøn taäp cuøng ñeå daãn daét moät ngöôøi môùi taäp luyeän. Söû duïïng
phöông phaùp taäp luyeän nhieàu boùng coù theå xem ôû phaàn sau.
IV.2. Phöông phaùp taäp luyeän keøm caëp
Hai ngöôøi, moät ngöôøi ñaùnh boùng, moät ngöôøi taäp luyeän caùc kyõ thuaät ñôn leû chuû yeáu. Luùc
ñaàu taäp luyeän kyõ thuaät chaën boùng, ñaåy boùng vaø coâng boùng vôùi ñöôøng boùng ñôn giaûn. Sau
khi taäp luyeän töông ñoái thaønh thaïo caùc kyõ thuaät naøy môùi taäp luyeän thay ñoåi ñöôøng boùng.
Phöông phaùp taäp luyeän keøm caëp, toát nhaát laø söû duïng nhieàu boùng.
Phöông phaùp taäp luyeän nhieàu boùng vaø phöông phaùp taäp luyeän keøm caëp laø caùc phöông
phaùp taäp luyeän raát coù hieäu quaû khoâng chæ ôû thôøi gian ñaàu maø sau khi ñaõ coù trình ñoä nhaát
ñònh vaãn coù theå söû duïng caùc phöông phaùp taäp luyeän naøy.
- Moät ngöôøi traùi tay, 1 ngöôøi thuaän tay ñoái coâng ñöôøng thaúng.
- Moät ngöôøi traùi tay, 1 ngöôøi neù ngöôøi thuaän tay ñoái coâng ñöôøng cheùo.
- Ñoái coâng thuaän tay hoaëc traùi tay khoâng haïn cheá ñieåm rôi ôû nöûa baøn.
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
- Ngöôøi môùi hoïc noùi chung phaûi taäp luyeän ñoái coâng thuaän tay ñöôøng cheùo tröôùc, sau ñoù
môùi taäp luyeän coâng ñöôøng thaúng thuaän tay. Khi hoïc coâng boùng traùi tay caàn taäp ñaùnh ñöôøng
cheùo tröôùc, sau doù tieáp tuïc taäp ñaùnh ñöôøng thaúng.
- Gioáng vôùi nhöõng ñieàu caàn chuù yù ôû taäp luyeän coâng ñoái ñaåy.
V.4. Taäp luyeän coâng ñoái caét
Taäp luyeän coâng ñoái caét laø phöông phaùp taäp luyeän chuû yeáu giöõa caùch ñaùnh loaïi hình taán
coâng vôùi caùch ñaùnh loaïi hình keát hôïp coâng caét.
a. Phöông phaùp taäp luyeän
- Líp thuaän tay ñöôøng cheùo hoaëc neù ngöôøi líp boùng ñöôøng thaúng ñoái caét boùng thuaän tay.
- Líp boùng thuaän tay ñöôøng thaúng hoaëc neù ngöôøi líp boùng ñöôøng cheùo ñoái caét boùng traùi
tay.
- Líp boùng traùi tay ñöôøng cheùo ñoái caét boùng traùi tay.
90
- Líp boùng traùi tay ñöôøng thaúng ñoái caét boùng thuaän tay.
- Líp boùng trung loä thuaän tay hoaëc traùi tay ñoái caét boùng thuaän tay hoaëc caét boùng traùi
tay.
- Coâng thuaän tay hoaëc traùi tay, ñieåm rôi khoâng haïn cheá ñoái caét boùng thuaän tay hoaëc
traùi tay ôû nöûa baøn.
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
Ngöôøi môùi hoïc caùch ñaùnh taán coâng chæ sau khi sô boä naém vöõng kyõ thuaät coâng ñoái ñaåy
vaø coâng ñoái coâng môùi coù theå tieán haønh taäp luyeän coâng ñoái caét.
Khi baét ñaàu taäp luyeän, söùc maïnh líp boùng caàn vöøa phaûi, chuû yeáu laø ñeå vieäc ñaùnh boùng
toát vaø giöõ ñöôïc ñoäng taùc líp boùng chính xaùc. Ñôïi sau khi coù kyõ thuaät líp boùng töông ñoái
vöõng vaøng, thì môùi coù theå taêng theâm söùc maïnh ñaùnh boùng.
Nhöõng ñieåm caàn chuù yù gioáng vôùi nhöõng ñieåm caàn chuù yù cuûa taäp luyeän coâng ñoái ñaåy.
Sau khi kyõ thuaät caét boùng ñaït ñöôïc töông ñoái vöõng vaøng vaø coù trình ñoä nhaát ñònh, thì
caàn chuù yù taêng söï bieán ñoåi xoaùy (nhö caét boùng xoaùy vaø khoâng xoaùy) vaø bieán ñoåi nhòp ñoä
(nhö goø nhanh vaø caét chaäm).
V.5. Taäp luyeän goø ñoái goø
Goø ñoái goø laø phöông phaùp taäp luyeän nhaäp moân cuûa ngöôøi môùi hoïc kyõ thuaät caét boùng. Goø
ñoái goø cuõng laø moät trong nhöõng phöông phaùp taäp luyeän khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa caùc loaïi
hình caùch ñaùnh boùng baøn.
a. Phöông phaùp taäp luyeän
- Ñoái goø traùi tay ñöôøng cheùo.
- Ñoái goø thuaän tay ñöôøng cheùo.
- Moät ngöôøi traùi tay 1 ngöôøi thuaän tay ñoái goø ñöôøng cheùo.
- Ñoái goø thuaän tay hoaëc traùi tay ñieåm rôi khaùc nhau ôû nöûa baøn.
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
Taäp luyeän ñoái goø caàn coù söï kieân trì, chuù yù naâng cao tyû leä boùng toát (ñaùnh truùng boùng,
truùng baøn) vaø eùp thaáp ñöôøng voøng cung.
Nhöõng ñieåm caàn chuù yù cuõng gioáng nhöõng ñieåm caàn chuù yù cuûa taäp luyeän coâng ñoái ñaåy vaø
coâng ñoái caét.
91
Beân taäp luyeän giao boùng, toát nhaát laø taäp luyeän thaønh thaïo 1 kieåu giao boùng sôû tröôøng.
Sau khi thaønh thaïo 1 kieåu giao boùng naøy, seõ tieáp tuïc taäp giao boùng moät soá kieåu khaùc.
V.7. Taäp luyeän giaät boùng
Taäp luyeän kyõ thuaät giaät boùng coù theå tham khaûo (xem) phöông phaùp taäp luyeän caùc loaïi
coâng boùng. Ñieåm khaùc nhau laø ngöôøi ñoái taäp caàn söû duïng kyõ thuaät töông öùng ñoái phoù giaät
boùng. Ví duï khi vaän ñoäng vieân giaät boùng luyeän taäp ñoái coâng vôùi vaän ñoäng vieân taán coâng
nhanh, vaän ñoäng vieân taán coâng nhanh coù theå söû duïng vuoát nhanh.
92
neù ngöôøi taán coâng taït boùng thuaän tay
a. Phöông phaùp taäp luyeän
Trong taäp luyeän neù ngöôøi coâng thuaän tay ñoái ñaåy chaën traùi tay, beân neù ngöôøi taán coâng
bieán ñoåi ñöôøng boùng taán coâng thuaän tay ñoái phöông. Ñoái phöông thuaän tay ñoái coâng goùc
phaûi cuûa beân mình, beân mình taït boùng thuaän tay (ñaùnh traû veà choã cuõ).
- Trong ñoái ñaåy traùi tay, moät beân neù ngöôøi coâng thuaän tay ñoái phöông; Ñoái phöông
thuaän tay ñoái coâng goùc phaûi cuûa beân mình, beân mình taït boùng thuaän tay (ñaùnh traû veà choã
cuõ).
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
- Ñaây laø phöông phaùp taäp luyeän coù phaïm vi di chuyeån töông ñoái lôùn, do ñoù caàn phaûi döïa
vaøo phöông phaùp di chuyeån böôùc ñeå tieán haønh taäp luyeän.
- Sau khi taït boùng thuaän tay, caàn nhanh choùng trôû veà vò trí chuaån bò ñoùn ñaùnh boùng
ñeán laàn tieáp theo.
- Ñieåm rôi cuûa boùng khi ñaùnh taït thuaän tay, noùi chung ôû beân thuaän tay hoaëc trung loä
cuûa ñoái phöông ñeå traùnh ñoái phöông ñaùnh traû boùng ñeán goùc lôùn traùi cuûa beân mình (nhö
vaäy, thöôøng khoâng kòp cöùu boùng).
Ngöôøi môùi hoïc, tröôùc heát caàn taäp luyeän vaø naém vöõng sô boä böôùc di chuyeån cuûa taït boùng
thuaän tay môùi taäp luyeän baøi taäp taït boùng traùi tay.
* Taäp luyeän sau khi líp boùng thì ñaäp vuït (hoaêïc ñoät kích)
a. Phöông phaùp taäp luyeän
- Líp ñaäp vuït (hoaëc ñoät kích) beân phaûi cuûa ñoái phöông, ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét
boùng traùi tay.
- Líp ñaäp hoaëc ñoät kích beân phaûi cuûa ñoái phöông, ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét boùng
thuaän tay.
- Líp traùi (beân traùi cuûa ñoái phöông), vuït phaûi (beân phaûi cuûa ñoái phöông), ñoái phöông
ñaùnh traû baèng caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay.
- Líp boùng vaø ñaäp boùng coù ñieåm rôi khoâng haïn cheá, ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét boùng
thuaän tay hoaëc traùi tay.
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
- Khi baét ñaàu taäp luyeän líp vaø ñaäp boùng ñeàu laáy chaéc chaén laø chính, ñôïi khi ñaït ñöôïc
trình ñoä nhaát ñònh môùi töøng böôùc taêng theâm söï cheânh leäch veà möùc ñoä duøng söùc giöõa líp vaø
ñaäp vuït.
- Sau khi taäp luyeän líp ñoät kích hoaëc ñaäp vuït trong khi líp boùng, coá gaéng keát hôïp ñaäp
vuït lieân tuïc.
- Caàn taäp luyeän phöông phaùp di chuyeån böôùc trong khi taäp luyeän chaïy choã.
* Taäp luyeän ñoät kích trong líp boùng
a. Phöông phaùp taäp luyeän
- Trong ñoái ñaåy qui ñònh ñieåm rôi, ñoät kích vaøo caùc ñieåm khaùc nhau treân baøn ñoái
phöông (hoaëc 1 ñieåm).
- Trong ñoái ñaåy khoâng qui ñònh ñieåm rôi, ñoät kích vaøo caùc ñieåm khaùc nhau treân baøn ñoái
phöông (hoaëc 1 ñieåm).
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
Do goùc ñoä bieán ñoåi maët vôït töø ñaåy boùng sang ñoät kích töông ñoái lôùn, cho neân khi ñoät
kích caàn ñaëc bieät chuù yù ñieàu chænh goùc ñoä maët vôït.
93
- Khi ñoät kích, caàn döïa vaøo vò trí boùng ñeán ñeå löïa choïn ñoät kích thuaän tay, traùi tay hoaëc
neù ngöôøi ñoät kích thuaän tay cho phuø hôïp.
* Taäp luyeän phaûn coâng trong caét boùng
a. Phöông phaùp taäp luyeän
- Moät ngöôøi caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay, moät ngöôøi phaûn coâng thuaän tay hoaëc traùi
tay (hoaëc neù ngöôøi thuaän tay) ñöôøng thaúng.
- Moät ngöôøi caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay ñieåm rôi toaøn baøn, moät ngöôøi phaûn coâng
thuaän tay hoaëc traùi tay (hoaëc neù ngöôøi thuaän tay) coù ñònh ñieåm hoaëc khoâng haïn cheá ñieåm
rôi.
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
- Khi phaûn coâng caàn nhanh choùng di chuyeån ra tröôùc giaønh ñöôïc vò trí phaûn coâng thích
hôïp.
- Phaûn coâng trong khi caét boùng, ñaëc bieät laø phaûn coâng traùi tay caàn coá gaéng duøng söùc
ñaùnh boùng.
- Sau khi phaûn coâng, coá gaéng phaùt ñoäng taán coâng lieân tuïc. Neáu khi khoâng theå phaùt ñoäng
taán coâng lieân tuïc, caàn nhanh choùng chuyeån thaønh caét boùng.
* Taäp luyeän giao boùng cöôùp taán coâng (cuõng bao goàm caû cöôùp, líp, giaät xung)
a. Phöông phaùp taäp luyeän
- Treân cô sôû taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc, beân giao
boùng cöôùp taán coâng beân traùi hoaëc beân phaûi cuûa ñoái phöông.
- Treân cô sôû taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc, beân giao
boùng tieán haønh cöôùp taán coâng ôû caùc ñieåm rôi khoâng haïn cheá.
b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù
- Khi baét ñaàu taäp luyeän coù theå yeâu caàu beân ñôõ giao boùng ñôõ boùng ñeán beân traùi hoaëc beân
phaûi cuûa ngöôøi giao boùng ñeå giaûm ñoä khoù khi thöïc hieän cöôùp taán coâng cuûa beân giao boùng.
Sau khi ñaõ sô boä naém ñöôïc kyõ thuaät giao boùng cöôùp taán coâng, beân ñôõ giao boùng môùi tieáp
tuïc ñôõ boùng traû veà caùc ñieåm rôi khaùc nhau.
- Beân giao boùng coù theå taäp luyeän tröôùc kyõ thuaät cöôùp taán coâng thuaän tay, neù ngöôøi
thuaän tay cöôùp taán coâng hoaëc traùi tay cöôùp taán coâng. Sau khi ñaõ naém vöõng sô boä môùi tieáp
tuïc döïa vaøo söï khaùc nhau veà ñieåm rôi cuûa boùng ñeán vaø vò trí cuûa baûn thaân mình maø söû
duïng linh hoaït cöôùp taán coâng thuaän tay, neù ngöôøi cöôùp taán coâng thuaän tay hoaëc cöôùp taán
coâng traùi tay.
VI. PHÖÔNG PHAÙP TAÄP LUYEÄN CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU
Chieán thuaät cuûa boùng baøn laø söï vaän duïng keát hôïp töø 2 kyõ thuaät ñôn leû trôû leân taïo
thaønh. Bôûi vaäy moãi loaïi kyõ thuaät keát hôïp ñeàu coù theå laøm thaønh 1 loaïi chieán thuaät ñeå vaän
duïng. Ví duï: Ñaåy traùi coâng phaûi, ñaåy chaën, neù ngöôøi taán coâng trong chieán thuaät ñaåy coâng
v.v… Vì vaäy, phöông phaùp taäp luyeän caùc loaïi toå hôïp kyõ thuaät ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc
cuõng ñeàu coù theå duøng cho taäp luyeän chieán thuaät. Song khi ñem caùc phöông phaùp naøy vaän
duïng cho taäp luyeän chieán thuaät, caàn coá gaéng phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa töøng giai ñoaïn taäp
luyeän. Ví duï:
1. Khi laáy ñaåy chaën, neù ngöôøi taán coâng laøm thaønh baøi taäp chieán thuaät, trong ñoái ñaåy
giaèng co hoaëc trong ñaåy ñoái coâng giaèng co (ñoái phöông coâng traùi tay) caàn chuù yù khoâng
ngöøng bieán ñoåi söùc maïnh, bieán ñoåi ñieåm rôi trong ñaåy chaën. Khi giaønh ñöôïc cô hoäi neù
ngöôøi taán coâng, caàn duøng söùc maïnh vuït ñaäp, giaønh ñieåm.
94
2. Khi taït boùng thuaän tay sau ñaåy chaën neù ngöôøi taán coâng laøm thaønh baøi taäp chieán
thuaät, coù theå giaûm thieåu moät caùch coù yù thöùc uy löïc neù ngöôøi taán coâng ñeå tieän cho ñoái
phöông taán coâng ñaùnh vaøo thuaän tay cuûa mình, baûn thaân mình khi chuù troïng taäp luyeän taït
thuaän tay seõ ñaùnh boùng sang goùc lôùn beân traùi cuûa ñoái phöông ñeå buoäc ñoái phöông khoù coù
theå coâng boùng vaøo choã troáng beân phaûi cuûa mình. Cuõng coù theå khi taït boùng thuaän tay, phaûi
coù yù thöùc coâng kích sang beân phaûi cuûa ñoái phöông ñeå laøm cho ñoái phöông ñaùnh sang
khoaûng troáng beân traùi tay cuûa mình ñeå taïo thuaän lôïi cho vieäc vaän duïng coâng boùng traùi tay
hoaëc ñaåy chaën traùi tay. Phöông phaùp taäp luyeän caùc toå hôïp kyõ thuaät khaùc ñeå vaän duïng vaø
taäp luyeän chieán thuaät, coù theå tham khaûo ôû phaàn "chieán thuaät chuû yeáu cuûa moân boùng baøn"
ñaõ giôùi thieäu ôû treân.
VII. CHÖÔNG TRÌNH GIAÛNG DAÏY
Bieân soaïn chöông trình giaûng daïy laø vieäc laøm khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi ngöôøi giaùo
vieân. Bieân soaïn chöông trình laø ñaët ra keá hoaïch laøm vieäc khoa hoïc, phuø hôïp vôùi thöïc tieãn.
Keá hoaïch caøng saùt vôùi thöïc teá, caøng tyû myû cuï theå bao nhieâu, thì chaát löôïng giaûng daïy caøng
toát baáy nhieâu. Chöông trình thöïc chaát laø keá hoaïch cuûa khoùa hoïc veà moät moân hoïc naøo ñoù.
Bieân soaïn chöông trình phaûi döïa vaøo muïc tieâu ñaøo taïo ñeå ñaët ra keá hoaïch vaø phöông
phaùp thöïc hieän nhieäm vuï moät caùch roõ raøng giuùp giaùo vieân giaûng daïy coù heä thoáng vaø kieåm
tra ñöôïc quaù trình giaûng daïy cuûa mình.
* Nhöõng caên cöù ñeå bieân soaïn chöông trình :
- Caên cöù vaøo muïc tieâu ñaøo taïo.
- Caên cöù vaøo noäi dung, yeâu caàu ñaøo taïo.
- Caên cöù vaøo quyõ thôøi gian cuûa moân hoïc (quyõ naøy do chöông trình, keá hoaïch ñaøo taïo
chung cuûa tröôøng phaân boå).
- Caên cöù vaøo löùa tuoåi, giôùi tính, chuyeân moân, theå löïc cuûa ñoái töôïng.
- Caên cöù vaøo khaû naêng giaûng daïy cuûa giaùo vieân.
- Caên cöù vaøo ñieàu kieän, phöông tieän, cô sôû vaät chaát.
- Caên cöù vaøo phöông phaùp ñaùnh giaù keát quaû.
* Nguyeân taéc bieân soaïn chöông trình giaûng daïy:
- Phaûi mang tính giaùo duïc tö töôûng chính trò, ñaïo ñöùc, taùc phong, tính thaåm myõ thoâng
qua noäi dung caùc chöông, baøi.
- Phaûi tuaân theo caùc nguyeân taéc giaûng daïy (chuù yù ñeán troïng taâm, troïng ñieåm trong caùc
giai ñoaïn).
- Phaûi ñaûm baûo tính khoa hoïc, sö phaïm, saùt vôùi thöïc teá
- Phaûi tranh thuû yù kieán ñoùng goùp cuûa ñoàng nghieäp, cuûa caùc caùn boä chuyeân moân vaø
nhöõng yù kieán toång keát ruùt kinh nghieäm cuûa naêm tröôùc, khoùa tröôùc.
* Khi bieân soaïn caàn chuù yù nhöõng vaán ñeà sau:
- Quaùn trieät giöõa caùi cô baûn vaø caùi naâng cao, giöõa caùi toaøn dieän vaø caùi chuyeân saâu.
- Laáy kyõ thuaät, chieán thuaät laøm chính, trong ñoù choïn caùi naøo laø coát loõi ñeå boá trí thôøi
gian, phöông tieän cho phuø hôïp.
- Phaàn lyù luaän phaûi cuï theå cho töøng noäi dung, töøng giai ñoaïn. Lyù luaän phaûi soi saùng cho
phaàn thöïc haønh.
- Ñaët ra phöông phaùp ñaùnh giaù vaø caùc chæ tieâu cuï theå.
* Noäi dung chöông trình giaûng daïy:
+ Muïc tieâu chöông trình: Caàn xaùc ñònh roõ moâ hình ñaøo taïo heát chöông trình seõ ñöôïc
95
goïi theá naøo? Caáp baäc gì, laøm ñöôïc gì?.
+ Yeâu caàu caàn neâu roõ:
- Yeâu caàu veà tö töôûng chính trò, ñaïo ñöùc, taùc phong.
- Yeâu caàu veà lí luaän (ñöôïc boài döôõng nhöõng gì, ñeán ñaâu?).
- Yeâu caàu veà thöïc haønh: hoïc kyõ, chieán thuaät gì? Möùc ñoä ñeán ñaâu?
- Yeâu caàu veà naêng löïc coâng taùc: Coù khaû naêng laøm ñöôïc vieäc gì (giaûng daïy, huaán luyeän,
caùn boä phong traøo, troïng taøi).
+ Noäi dung giaûng daïy:
Caùc böôùc tieán haønh bieân soaïn noäi dung:
- Döïa vaøo quyõ thôøi gian, muïc tieâu vaø ñieàu kieän thöïc tieãn ñeå phaân chia thôøi gian cho caùc
phaàn noäi dung giaûng daïy, bao goàm: lyù thuyeát, thöïc haønh, thaûo luaän, thöïc taäp, thi ñaáu, oân
taäp, tham quan, kieåm tra - thi.
- Treân cô sôû phaân phoái thôøi gian chung caàn phaân chia cuï theå caùc noäi dung theo töøng
phaàn, trong hoïc kyø, töøng naêm hoïc.
- Töø noäi dung hoïc kyø, hoïc phaàn laïi chia noäi dung cho töøng giaùo vieân.
Phaàn noäi dung kieåm tra caàn xaùc ñònh cuï theå phöông phaùp ñaùnh giaù cho ñieåm, chæ tieâu
keát thuùc moân hoïc vaø bieåu ñieåm.
Cuoái chöông trình caàn neâu roõ nhöõng ñieàu kieän ñaûm baûo cho vieäc thöïc hieän chöông trình
(veà ngöôøi daïy, ngöôøi hoïc, ñieàu kieän phöông tieän cô sôû vaät chaát) .
* Tieán trình giaûng daïy:
Döïa vaøo chöông trình giaûng daïy, giaùo vieân phaûi bieân soaïn tieán trình giaûng daïy. Tieán
trình thöïc chaát laø keá hoaïch (tieán ñoä) giaûng daïy cuûa töøng hoïc kyø ñöôïc phaân chia cuï theå cho
töøng giaùo aùn veà caùc noäi dung kyõ, chieán thuaät, phöông phaùp.
* Phöông phaùp bieân soaïn tieán trình giaûng daïy:
Caên cöù vaøo thôøi gian xaùc ñònh cho hoïc kyø (naêm hoïc) ñeå xaùc ñònh soá giaùo aùn töông öùng.
Caên cöù vaøo noäi dung giaûng daïy lí thuyeát, thöïc haønh ñeå phaân chia noäi dung ñoù cho töøng
giaùo aùn vaø saép xeáp giaûng daïy ôû giaùo aùn (baøi) soá maáy.
* Giaùo aùn:
Döïa vaøo tieán trình giaûng daïy ñeå soaïn giaùo aùn. Giaùo trình laø keá hoaïch cuï theå cho 1 baøi
(buoåi) leân lôùp cuûa giaùo vieân, keá hoaïch naøy chi tieát cho caû noäi dung, thôøi gian, phöông phaùp
leân lôùp.
Coù 2 loaïi giaùo aùn leân lôùp laø giaùo aùn lyù thuyeát vaø giaùo aùn thöïc haønh.
- Vôùi giaùo aùn lyù thuyeát phaûi xaùc ñònh teân baøi giaûng, muïc ñích, yeâu caàu, noäi dung baøi
giaûng cuï theå, trình töï thöïc hieän baøi giaûng qua caùc baøi leân lôùp vaø phöông phaùp giaûng daïy
cuûa giaùo vieân. Baøi giaûng lí thuyeát phaûi lieân heä chaët cheõ vôùi thöïc teá vaø ñaët neàn moùng cho
giaûng daïy thöïc haønh.
- Vôùi giaùo aùn thöïc haønh phaûi xaùc ñònh roõ giaùo aùn soá maáy, noäi dung, yeâu caàu, phöông
phaùp, vaø caùc ñieàu kieän ñeå thöïc hieän giaùo aùn.
- Giaùo aùn thöïc haønh ñöôïc chia laøm 3 phaàn: phaàn chuaån bò, phaàn cô baûn, phaàn keát thuùc.
VIII. PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY KYÕ THUAÄT CÔ BAÛN
96
VIII.1. Cô sôû cuûa phöông phaùp giaûng daïy
Phöông phaùp giaûng daïy döïa treân caùc phöông phaùp chung cuûa quaù trình sö phaïm.
- Phöông phaùp thuyeát trình: laø phöông phaùp duøng lôøi noùi ñeå moâ taû, phaân tích, giaûng
giaûi trình baøy noäi dung baøi giaûng.
- Phöông phaùp tröïc quan laø phöông phaùp duøng ñoäng taùc maãu, tranh aûnh, moâ hình.v.v...
ñeå theå hieän hình daùng, cô caáu noäi dung ñoäng taùc.
- Phöông phaùp söû duïng caùc baøi taäp ñònh möùc vaø khoâng ñònh möùc laø phöông phaùp duøng
löôïng vaän ñoäng ñeå ñieàu chænh phaûn öùng thích nghi, hình thaønh kyõ naêng ñoäng taùc.
- Phöông phaùp giaûng daïy phaân chia : Thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi nhöõng hoïc sinh môùi hoïc
vaø ngöôøi coù trình ñoä boùng baøn thaáp. Sau khi xaây döïng khaùi nieäm ñoäng taùc qua phaân tích,
laøm maãu, moâ phoûng thì phaân chia ñoäng taùc thaønh töøng phaàn nhö tö theá chuaån bò, vung tay
thöïc hieän ñoäng taùc ñaùnh boùng, keát thuùc ñoäng taùc, sau ñoù gheùp töøng phaàn laïi thaønh ñoäng
taùc hoaøn chænh. Thöïc hieän phöông phaùp giaûng daïy phaân chia khoâng neân taäp quaù saâu töøng
phaàn ñoäng taùc, ôû möùc ñoä nhaát ñònh laø phaûi gheùp caùc phaàn vôùi nhau vì muïc ñích cuoái cuøng
laø hoaøn chænh, taäp saâu quaù seõ daãn ñeán sai laàm.
- Phöông phaùp giaûng daïy hoaøn chænh (toaøn boä) : Phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc söû duïng
giaûng daïy vôùi caùc ñoäng taùc cuøng loaïi, hoaëc vôùi caùc hoïc sinh ñaõ coù trình ñoä chuyeân moân
töông doái toát.
VIII.2. Trình töï caùc böôùc giaûng daïy kyõ thuaät cô baûn
Ñoái vôùi hoïc sinh môùi hoïc boùng baøn caàn giaûng daïy theo caùc böôùc:
+ Böôùc 1: Xaây döïng caûm giaùc cho hoïc sinh veà khoâng gian, veà löïc qua caùc baøi taäp :
- Taâng boùng taïi choã coù ñieàu chænh löïc khoáng cheá taàm boùng.
- Ñaùnh boùng vaøo töôøng vôùi caùc ñieåm quy ñònh coá ñònh vaø thay ñoåi daàn khoaûng caùch ñeå
taïo caûm giaùc veà löïc vaø goùc ñoä vôït.
- Taâng boùng cho nhau vôùi caùc khoaûng caùch khaùc nhau.
+ Böôùc 2: Cho hoïc sinh taäp moâ phoûng ñoäng taùc nhaèm böôùc ñaàu hình thaønh khaùi nieäm
ñoäng taùc. Ñoäng taùc moâ phoûng caàn chính xaùc. Ban ñaàu caàn laøm ñoäng taûc moâ phoûng chaäm,
sau taêng daàn roài baét theo nhòp ñoä ñoäng taùc.
+ Böôùc 3: Cho hoïc sinh taäp vôùi boùng trong ñieàu kieän chuû ñoäng nhö ñaùnh boùng coá ñònh
(ñaët, treo), töï thaû boùng naûy treân baøn roài thöïc hieän ñoäng taùc ñaùnh boùng qua baøn beân kia.
(chuù yù ñeán cô caáu ñoäng taùc, höôùng laêng vôït, goùc ñoä vôït duøng löïc, giai ñoaïn, ñieåm tieáp xuùc).
+ Böôùc 4: Cho hoïc sinh taäp vôùi boùng trong ñieàu kieän bò ñoäng. Cho hoïc sinh ñöùng ôû tö
theá chuaån bò, ngöôøi phuïc vuï tung hoaëc ñaùnh boùng sang nheï, chuaån (ngon) ñeå ngöôøi taäp thöïc
hieän ñoäng taùc ñaùnh traû. Tieáp tuïc laøm nhö theá nhieàu laàn ñeå hình thaønh ñoäng taùc naâng cao
daàn khaû naêng phaùn ñoaùn, phoái hôïp ñaùnh boùng.
+ Böôùc 5: Cho hoïc sinh ñaùnh boùng qua laïi vôùi nhau lieân tuïc theo 1 ñöôøng nhaát ñònh ñeå
naâng cao khaû naêng ñaùnh boùng, khoáng cheá boùng.
+ Böôùc 6: Cho hoïc sinh ñaùnh boùng thay ñoåi caùc ñöôøng (thaúng - cheùo, daøi - ngaén), thay
ñoåi ñieåm rôi töø 1 ñieåm sang 2 ñieåm, 3 ñieåm, töø 2, 3 ñieåm veà 1 ñieåm v.v...
+ Böôùc 7: Cho taäp phoái hôïp kyõ thuaät naøy vôùi kyõ thuaät khaùc, naâng cao daàn yeâu caàu veà ñoä
khoù,
+ Böôùc 8: Cho thöïc haønh thi ñaáu thoâng qua ñoù naâng cao naêng löïc phaùn ñoaùn, phaûn öùng,
phoái hôïp vaän ñoäng vaø daàn hình thaønh yù ñoà chieán thuaät.
97
+ Böôùc 9: Cho kieåm tra keát quaû hoïc taäp
Trong quaù trình giaûng daïy giaùo vieân caàn chuû ñoäng saùng taïo ñieàu chænh hôïp lyù vôùi thöïc
teá baøi giaûng vôùi ñoái töôïng ñeå taïo neân höng phaán, taän duïng thôøi gian, phöông tieän, traùnh
laõng phí, teû nhaït aûnh höôûng ñeán tieáp thu baøi cuûa hoïc sinh.
VIII.3. Trình töï thöïc hieän moät giaùo aùn giaûng daïy
Thöïc hieän 1 giaùo aùn giaûng daïy thoâng thöôøng qua 5 böôùc goàm: Toå chöùc lôùp; kieåm tra baøi
cuõ; giaûng baøi môùi; cuûng coá baøi môùi; nhaän xeùt daën doø vaø cho baøi taäp ôû nhaø.
ÔÛ giaùo aùn thöïc haønh coøn chia laøm 3 phaàn: Phaàn chuaån bò; phaàn cô baûn; phaàn keát thuùc.
- Phaàn chuaån bò: thöôøng laø bao goàm caùc böôùc toå chöùc lôùp (nhaäp lôùp kieåm tra só soá, phoå
bieán noäi dung yeâu caàu baøi hoïc) vaø höôùng daãn khôûi ñoäng (khôûi ñoäng chung – khôûi ñoäng chuyeân
moân) vôùi caùc hình thöùc ñi, chaïy, nhaûy, caùc ñoäng taùc tay khoâng, caùc ñoäng taùc vôùi duïng cuï caùc
troø chôi vaän ñoäng.
- Phaàn cô baûn, thöôøng bao goàm 2 böôùc laø: "Kieåm tra baøi cuõ vaø giaûng baøi môùi".
Kieåm tra baøi cuõ coù nhieàu hình thöùc song duø söû duïng hình thöùc naøo cuõng phaûi taùi taïo
kieán thöùc cuõ, môû ñaàu hoaëc taïo tieàn ñeà cho hoïc baøi môùi.
Baøi môùi laø noäi dung chöông trình ñöôïc phaân chia cuï theå cho töøng giaùo aùn. Laø phaàn cô
baûn cuûa baøi hoïc phaûi ñöôïc chi tieát, tyû mæ, chính xaùc.
- Phaàn keát thuùc thöôøng bao goàm caùc böôùc: hoài tónh, cuûng coá baøi môùi, nhaän xeùt vaø daën
doø.
Hoài tónh laø thöïc hieän vieäc giaûm daàn löôïng vaän ñoäng, thaû loûng ñöa cô theå trôû laïi caùc
hoaït ñoäng bình thöôøng. Hoài tónh thöôøng thöïc hieän tröôùc cuûng coá baøi.
Cuûng coá baøi môùi cuõng coù nhieàu hình thöùc nhöng söû duïng hình thöùc naøo cuõng phaûi ñaûm
baûo toùm taét, theå hieän roõ maáu choát cuûa baøi, gaây aán töôïng saâu veà caùi ñuùng; caùi sai khi thöïc
hieän baøi hoïc cuûa hoïc sinh, nguyeân nhaân sai vaø caùch söûa chöõa.
Nhaän xeùt ñaùnh giaù vaø daën doø caàn ngaén goïn chính xaùc veà nhöõng öu, nhöôïc ñieåm trong
giôø hoïc, ñaùnh giaù ñuùng keát quaû khen, cheâ ñuùng ngöôøi, ñuùng vieäc ñeå ñoäng vieân nhaéc nhôû.
Caùc baøi taäp veà nhaø caàn ñôn giaûn deã thöïc hieän vaø boå trôï tích cöïc cho baøi hoïc
VIII.4. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù khi giaûng daïy giaùo aùn thöïc haønh
Trong ñieàu kieän hieän nay ñoái vôùi caùc tröôøng phoå thoâng ôû nöôùc ta giaùo aùn thöïc haønh
thöôøng ñöôïc toå chöùc giaûng daïy ôû saân vaän ñoäng (keå caû vôùi moân caàu loâng, boùng baøn ...) neân
vieäc ñieàu haønh hoïc sinh khoù hôn ôû trong lôùp do khoâng gian roäng lôùn, lôùp hoïc ñoâng, hoïc
sinh ôû löùa tuoåi hieáu ñoäng, moâi tröôøng beân ngoaøi nhö naéng, gioù, caây coái chim muoâng, xe coä,
suùc vaät, ngöôøi qua laïi v.v... aûnh höôûng nhieàu ñeán taäp trung chuù yù hoïc taäp cuûa hoïc sinh. Do
vaäy böôùc toå chöùc lôùp laø heát söùc quan troïng cho thaønh coâng cuûa giaùo aùn.
(Toå chöùc lôùp toát laø thaønh coâng moät nöûa ñoái vôùi giaûng daïy thöïc haønh TDTT).
+ Ñoäi hình giaûng daïy: giaùo vieân coù theå söû duïng ñoäi hình haøng doïc, haøng ngang, chöõ U ,
voøng troøn... ñeå giaûng daïy tuyø theo thöïc teá saân baõi vaø thôøi gian, möùc ñoä naéng maùt trong
ngaøy. Nhöng duø söû duïng loaïi ñoäi hình naøo cuõng phaûi ñaûm baûo :
- Giaùo vieân quan saùt hoïc sinh roõ nhaát. Hoïc sinh nghe roõ nhaát lôøi giaùo vieân noùi, nhìn roõ
nhaát ñoäng taùc giaùo vieân laøm. Do vaäy giaùo vieân neân choïn höôùng ñöùng gaàn nhö xuoâi gioù vaø
gaàn nhö ngöôïc naéng, ngöôïc saùng.
- Khoâng ñeå cho aùnh saùng chieáu thaúng vaøo maët, vaøo gaùy cuûa hoïc sinh laøm aûnh höôûng
ñeán söùc khoeû vaø tieáp thu baøi.
- Khoâng ñeå ñoäi hình höôùng ñeán nôi ñoâng ngöôøi nhö: coång tröôøng, hoïp chôï, ñöôøng quoác
loä... Hoïc sinh seõ khoâng taäp trung hoïc taäp.
98
- Khi söû duïng ñoäi hình voøng troøn, giaùo vieân khoâng neân ñöùng ôû giöõa voøng vì nhö vaäy
phaïm vi bao quaùt hoïc sinh seõ heïp maø neân ñöùng gaàn saùt voøng troøn, thaäm chí coøn coù theå ra
ngoaøi voøng. Nhö vaäy phaïm vi bao quaùt lôùp hoïc seõ roäng hôn.
Khi söû duïng ñoäi hình voøng troøn di ñoäng (thöôøng duøng trong khôûi ñoäng, hoài tónh) giaùo
vieân khoâng neân di chuyeån cuøng chieàu vôùi hoïc sinh maø neân ñöùng taïi choã. Quay maët ngöôïc
vôùi höôùng chuyeån ñoäng cuûa voøng, hoaëc ñi ngöôïc höôùng vôùi höôùng chuyeån ñoäng cuûa voøng.
Chuù yù: Khi söû duïng ñoäi hình voøng troøn tónh trong ñieàu kieän naéng, gioù to, hoaëc nôi coù taùc
ñoäng ngoaïi thì sau khoaûng 2 - 3 phuùt neân cho ñoäi hình dòch chuyeån 1/2 voøng troøn.
+ Giaûng giaûi phaân tích vaø laøm maãu ñoäng taùc:
Trong giaûng daïy kyõ thuaät boùng baøn nhaát thieát phaûi thoâng qua giaûng giaûi, phaân tích vaø
laøm maãu caùc kyõ, chieán thuaät. Tuøy theo khaû naêng tieáp thu, trình ñoä chuyeân moân, löùa tuoåi,
giôùi tính maø möùc ñoä söû duïng phaân tích, giaûng giaûi vaø laøm maãu khaùc nhau cho phuø hôïp ñeå
ñaït hieäu quaû cao.
* Coù 3 hình thöùc keát hôïp giaûng giaûi vaø laøm maãu.
- Giaûng giaûi roài laøm maãu.
- Laøm maãu roài giaûng giaûi.
- Vöøa giaûng giaûi vöøa laøm maãu.
Hình thöùc thöù 3 thöôøng ñöôïc söû duïng nhieàu hôn, hieäu quaû hôn.
Giaûng giaûi caàn ngaén goïn, roõ raøng, neâu ñöôïc maáu choát, yeáu lónh cô baûn chính xaùc cuûa
ñoäng taùc.
Laøm maãu phaûi chính xaùc caùc giai ñoaïn ñoäng taùc. Ñoäng taùc maãu phaûi ñeïp, chuaån môùi coù
taùc duïng haáp daãn loâi cuoán, gaây höùng thuù hoïc taäp cho hoïc sinh. Laøm maãu coù theå laø giaùo
vieân tröïc tieáp giaûng daïy, hoaëc duøng ñoàng ñoäi, hoaëc duøng hoïc sinh coù kyõ thuaät toát, hoaëc
duøng tranh aûnh, phim aûnh, moâ hình. Nhöng toát nhaát laø giaùo vieân tröïc tieáp giaûng daïy. Nhö
vaäy vöøa chuû ñoäng vöøa deã chieám ñöôïc loøng tin cuûa hoïc sinh ñoái vôùi thaày.
+ Söûa chöõa sai laàm cho hoïc sinh:
Trong quaù trình hoïc taäp, ñeå hình thaønh kyõ naêng ñoäng taùc, hoïc sinh thöôøng maéc nhöõng
sai laàm nhö: Tö theá khoâng phuø hôïp, phaùn ñoaùn boùng sai, vung vôït nhanh hay chaäm quaù,
ñaùnh boùng khoâng ñuùng taàm, ñuùng ñieåm, phoái hôïp caùc boä phaän thaân theå khi ñaùnh boùng
khoâng ñoàng boä... aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaùnh boùng.
ÔÛ moät thôøi ñieåm moät hoïc sinh coù theå maéc 1 sai laàm vaø cuõng coù theå ñoàng thôøi maéc
nhieàu sai laàm. Trong lôùp coù theå chæ coù 1 hoïc sinh maéc 1 sai laàm vaø cuõng coù theå coù nhieàu
hoïc sinh cuøng maéc sai laàm.
Khi söûa chöõa sai laàm cho hoïc sinh caàn chuù yù:
- Phaûi phaùt hieän ñöôïc sai laàm vaø nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán sai laàm ñoù ñeå tìm caùch
söûa chöõa.
- Khoâng neân cuøng 1 luùc söûa chöõa nhieàu sai laàm cho cuøng 1 hoïc sinh, 1 nhoùm hoïc sinh,
maø phaûò choïn löïa xem sai laàm naøo laø chuû yeáu ñeå söûa chöõa tröôùc, sai laàm naøo söûa chöõa sau.
Coù theå söûa chöõa sai laàm naøy thì hoïc sinh seõ töï khaéc phuïc ñöôïc sai laàm kia….
- Neáu chæ moät hoïc sinh maéc sai laàm thì caàn söûa chöõa caù bieät, khoâng neân taäp trung caû
lôùp ñeå söûa.
- Neáu nhieàu hoïc sinh cuøng maéc moät loaïi sai laàm thì khoâng neân söûa chöõa caù bieät cho
töøng ngöôøi maø neân taäp trung töøng nhoùm hoaëc caû lôùp cuøng söûa chöõa.
- Khi tieán haønh söûa chöõa cho hoïc sinh, giaùo vieân caàn kieân trì ñoäng vieân khuyeán khích,
traùnh noân noùng daãn ñeán caùu gaét hoaëc toû thaùi ñoä thieáu thieän chí laøm hoïc sinh töï aùi naûn
loøng.
99
Caùc sai laàm. maø hoïc sinh thöôøng maéc trong khi thöïc haønh kyõ, chieán thuaät ñaõ ñöôïc
trình baøy ôû muïc chuù yù sau moãi kyõ, chieán thuaät.
+ Thi ñaáu taäp:
Vôùi caùc vaän ñoäng vieân thì thi ñaáu laø muïc tieâu cao nhaát. Noù ñoøi hoûi vaän ñoäng vieân phaûi
taäp trung cao ñoä, theå hieän roõ tinh thaàn yù chí, kyõ chieán thuaät, theå löïc nhaèm chieán thaéng.
Noùi caùch khaùc thi ñaáu laø theå hieän toång hoaø veà ñaïo ñöùc, yù chí, naêng löïc vaø theå löïc cuûa vaän
ñoäng vieân nhaèm chieán thaéng ñoái phöông.
Trong quaù trình giaûng daïy kyõ - chieán thuaät, thi ñaáu goùp phaàn hình thaønh kyõ naêng ñoäng
taùc, kieåm nghieäm keát quaû sau moãi phaàn, moãi kyõ - chieán thuaät, phaùt huy söï coá gaéng cao
nhaát cuûa hoïc sinh, ñöa hoï daàn tôùi söû duïng kyõ thuaät vaøo thöïc teá, ñoàng thôøi gaây höng phaán
trong quaù trình hoïc taäp.
Khoâng nhaát thieát phaûi trang bò ñuû kyõ, chieán thuaät roài môùi cho thi ñaáu maø ngay trong
töøng phaàn kyõ thuaät vaãn coù theå cho thi ñaáu.
Thí duï: Cho thi ñaáu 1 kieåu giao boùng, ñôõ giao boùng naøo ñoù; thi ñaáu goø boùng, hoaëc líp
boùng ôû 1/2 baøn beân phaûi (beân traùi) chaúng haïn. Thi ñaáu 1 beân coâng, 1 beân thuû v.v.:. vôùi muïc
ñích reøn kyõ naêng kyõ xaûo daàn tôùi thöïc teá thi ñaáu toång hôïp.
Hoïc sinh raát hieáu ñoäng vaø raát muoán thi ñaáu, thöôøng chuù yù ñeán aên ñieåm (ñöôïc, thua) hôn
laø chuù yù hoaøn thaønh kyõ thuaät theo yeâu caàu baøi giaûng. Do ñoù moãi khi cho thi ñaáu, giaùo vieân
phaûi ñeà ra yeâu caàu roõ raøng, nghieâm khaéc.
Khoâng neân cho thi ñaáu quaù nhieàu , maø thi ñaáu phaûi nhaèm muïc ñích roõ raøng môùi coù theå
cuûng coá vaø phaùt huy caùi ñaõ hoïc ñöôïc.
Khoâng neân cho hoïc sinh thi ñaáu khi hoïc sinh chöa hình thaønh kyõ, chieán thuaät.
100
CHÖÔNG 6
101
Chu kyø huaán luyeän ñöôïc chia laøm 3 thôøi kyø:
- Thôøi kyø chuaån bò.
- Thôøi kyø thi ñaáu.
- Thôøi kyø nghæ ngôi (chuyeån tieáp)
* Thôøi kyø chuaån bò:
Thôøi kyø chuaån bò ñöôïc chia laøm 2 giai ñoaïn:
Giai ñoaïn 1. Ñeå huaán luyeän theå löïc chung. vaø theå löïc chuyeân moân, boài döôõng yù chí,
phaåm chaát ñaïo ñöùc, naâng cao kyõ thuaät vaø chieán thuaät, giai ñoaïn naøy tyû leä huaán luyeän theå
löïc chung nhieàu hôn huaán luyeän theå löïc chuyeân moân.
Giai ñoaïn 2. Tieáp tuïc huaán luyeän theå löïc toaøn dieän chuù troïng huaán luyeän theå löïc chuyeân
moân, naâng cao kyõ, chieán thuaät, ñaëc bieät laø chieán thuaät chuaån bò cho thi ñaáu. Giai ñoaïn naøy
thôøi gian daønh cho huaán luyeän kyõ, chieán thuaät, theå löïc chuyeân moân nhieàu hôn.
* Thôøi kyø thi ñaáu:
Thôøi kyø naøy laø thôøi kyø chuaån bò toát toaøn dieän caùc maët, ñeå ñaït tôùi traïng thaùi sung söùc
nhaát. Do ñoù phaûi hoaøn thieän kyõ, chieán thuaät, theå löïc chuyeân moân, traïng thaùi taâm lyù thích
öùng vôùi trình ñoä huaán luyeän cao. Caàn taêng cöôøng cho vaän ñoäng vieân thi ñaáu taäp vôùi nhieàu
ñoái töôïng, nhieàu loái ñaùnh, trong caùc hoaøn caûnh khaùc nhau. Taêng cöôøng kieåm tra ruùt kinh
nghieäm. Phaûi coi moãi laàn thi ñaáu laø moät laàn thöû thaùch ñeå vöôn tôùi ñích.
* Thôøi kyø chuyeån tieáp:
Nhieäm vuï cuûa thôøi kyø naøy laø nghæ ngôi tích cöïc, taäp nheï nhaøng taïo ñieàu kieän giaûm bôùt
caêng thaúng thaàn kinh, cô baép, duy trì theå löïc, kyõ chieán thuaät ñeå chuyeån sang chu kyø huaán
luyeän môùi.
102
Chuù yù: Giao boùng phaûi ñuùng luaät, ñuùng kyõ thuaät, taän duïng toái ña löïc vaøo boùng, ñaëc bieät
laø ñoä linh hoaït coå tay.
Thôøi ñieåm tieáp xuùc vôït vôùi boùng phaûi nhanh, goïn, phaûi chuaån bò ñaùnh tieáp sau giao
boùng, phaûi laøm cho vaän ñoäng vieân nhaän roõ yù nghóa, taàm quan troïng cuûa giao boùng ñeå hoï
tích cöïc nghieân cöùu vaø thöïc hieän coù keát quaû.
IV.2. Huaán luyeän ñôõ giao hoùng
* Yeâu caàu cuûa ñôõ giao boùng:
Khi ñôõ giao boùng caàn ñaûm baûo ñaùnh sang ñuùng luaät, boùng ñi thaáp, nhanh, ñieåm boùng
rôi vaø tính naêng bieán hoaù.
* Caùc loaïi baøi taäp huaán luyeän ñôõ giao boùng
- Taäp luyeän ñôõ giao boùng vôùi caùc kieåu quy ñònh veà tính naêng, kieåu giao, ñieåm rôi cuûa
boùng.
- Taäp luyeän ñôõ caùc quaû boùng khoù ñaëc bieät ñoái vôùi caùc quaû giao boùng maø mình sôï.
- Taäp luyeän ñôõ giao boùng vôùi phoøng thuû, ñôõ quaû tieáp theo do ngöôøi cuøng taäp ñaùnh sang.
- Taäp luyeän ñôõ giao boùng trong caùc tình huoáng khoù.
- Taäp luyeän taán coâng ngay vaøo quaû giao boùng.
Chuù yù: Khi ñôõ giao boùng phaûi naém chaéc nguyeân lí veà boùng xoaùy, phaùn ñoaùn toát ñöôøng
boùng cuûa ñoái phöông.
Löïa choïn vò trí ñöùng chuaån bò thích hôïp. Bình tónh linh hoaït khi xöû lyù caùc quaû giao
boùng.
IV.3. Huaán luyeän taán coâng
Khi huaán luyeän taán coâng, huaán luyeän vieân caàn phaûi laáy caùc nhaân toá söùc nhanh, söùc
maïnh, söùc xoaùy, ñoä chuaån xaùc laøm tieàn ñeà cho söï thaønh coâng.
* Caùc baøi taäp cô baûn huaán luyeän söùc nhanh (toác ñoä):
- Taäp caùc ñöôøng boùng coá ñònh: 2 ngöôøi cuøng vuït nhanh (ñoái coâng) taêng daàn toác ñoä. l
ngöôøi vuït nhanh, 1 ngöôøi phuïc vuï sau ñoù ñoåi ngöôøi taäp (baøi taäp naøy phaûi caàn nhieàu boùng).
- Taäp vuït nhanh keát hôïp baït boùng. Baït boùng lieân tuïc coù ngöôøi phuïc vuï.
- Taäp luyeän keát hôïp thuaän tay vaø traùi tay. Taäp ñaùnh töø 2 ñieåm vaøo 1 ñieåm.
- Taäp ñaùnh töø 2 ñieåm sang 2 ñieåm, moät ngöôøi ñaùnh theo ñöôøng thaúng, moät ngöôøi ñaùnh
theo ñöôøng cheùo.
- Taäp luyeän vôùi caùc ñöôøng boùng thay ñoåi. Taäp ñaùnh töø 2 ñieåm vaøo 1 ñieåm baèng thuaän
tay ñeå taêng cöôøng di chuyeån.
- Taäp ñaùnh töø 3 ñòeåm sang 1 ñieåm.
Chuù yù: Khi huaán luyeän caàn giuùp vaän ñoäng vieân phaân bieät roõ thôøi ñieåm ñaùnh boùng ñeå
vaän duïng hôïp lyù. Chæ taêng toác ñoä ñaùnh boùng khi kyõ thuaät ñaõ oån ñònh.
* Caùc baøi taäp cô baûn veà huaán luyeän söùc maïnh:
- Taäp luyeän vôùi ñöôøng boùng coá ñònh - Taäp baït thuaän tay theo ñöôøng cheùo roài ñöôøng
thaúng (ñaùnh boùng ôû ñieåm cao nhaát vaø taêng toái ña söùc maïnh ñaùnh boùng).
- Taäp luyeän vôùi ngöôøi vuït nhanh, ngöôøi kia baït maïnh, 2 ngöôøi cuøng baït boùng maïnh lieân
tuïc.
- Taäp luyeän keát hôïp thuaän tay vaø traùi tay. Ñaåy traùi vuït phaûi, baït phaûi maïnh.
- Taäp luyeän thay ñoåi ñöôøng boùng: baät boùng töø 2 ñieåm vaøo 1 ñieåm. Baït boùng töø 3 ñieåm
vaøo 1 ñieåm. Giaät boùng keát hôïp baït boùng maïnh vaø thay ñoåi ñöôøng boùng ñi.
103
* Caùc baøi taäp cô baûn veà ñaùnh boùng xoaùy:
- Taäp luyeän ñuùng ñöôøng boùng xoaùy coá ñònh.
- Taäp giaät boùng ñöôøng cheùo thuaän tay.
- Taäp giaät boùng khi ñoái phöông caét boùng
- Taäp luyeän keát hôïp thuaän tay vaø traùi tay: taäp ñaåy traùi keát hôïp giaät phaûi, taäp vuït phaûi
keát hôïp giaät traùi, taäp giaät phaûi keát hôïp giaät traùi.
- Taäp luyeän thay ñoåi ñöôøng boùng: Giaät boùng töø 1 ñieåm sang 2 ñieåm, sang 3 ñieåm. Taäp
giaät boùng töø 2,3 ñieåm vaøo moät ñieåm.
Chuù yù: Khi giaät boùng caàn taêng löïc ma saùt, vôït tieáp xuùc vaøo boùng phaûi nhanh vaø ñoät
ngoät.
+ Caùc baøi taäp cô baûn huaán luyeän ñoä chuaån xaùc :
- Taäp luyeän vôùi caùc ñöôøng boùng coá ñònh: Taäp vôùi caùc kyõ thuaät vuït, baït, giaät boùng treân
caùc ñöôøng cheùo, ñöôøng thaúng baèng thuaän tay, traùi tay vôùi boùng xoaùy leân, xoaùy xuoáng.
- Taäp chia baøn ñoái phöông thaønh töøng khu vöïc roài cho ñaùnh vaøo caùc khu vöïc ñoù.
- Taäp luyeän keát hôïp thuaän tay vaø traùi tay. Taäp ñaùnh boùng töø 1 ñieåm vaøo caùc ñieåm vaø töø
caùc ñieåm vaøo 1 ñieåm.
- Taäp keát hôïp nhieàu ñoäng taùc vôùi nhau, moãi kyõ thuaät ñoäng taùc yeâu caàu ñaùnh vaøo 1 khu
qui ñònh.
Chuù yù: Caùc baøi taäp neâu treân ñeàu lieân quan ñeán caùc yeáu toá ñaùnh boùng. Khi huaán luyeän
phaûi löïa choïn ñeå coù yeâu caàu cuï theå cho töøng giai ñoaïn cuï theå.
IV.4. Huaán luyeän phoøng thuû
* Caùc baøi taäp cô baûn veà huaán luyeän chaën - ñaåy boùng:
- Taäp luyeän vôùi caùc ñöôøng boùng coá ñònh: Chaën ñaåy vôùi líp giaät, vuït, baït boùng.
- Taäp luyeän 2 ngöôøi cuøng ñaåy boùng cho nhau, taêng daàn toác ñoä, roài thay ñoåi löïc.
- Taäp luyeän chaën ñaåy keát hôïp 2 beân: Chaën ñaâåy töø l ñieåm sang 2, 3 ñieåm vôùi vuït, baït,
giaät boùng.
- Taäp luyeän thay ñoåi ñöôøng boùng: chaën - ñaåy töø 2 ñieåm sang 2 ñieåm vaø bieán hoùa sang
nhieàu ñieåm, nhieàu toác ñoä khaùc nhau.
* Caùc baøi taäp cô baûn veà huaán luyeän goø boùng:
- Taäp luyeän vôùi ñöôøng boùng coá ñònh: goø boùng vôùi ñöïôøng cheùo hay ñöôøng thaúng thuaän tay
vaø traùi tay.
- Taäp goø boùng keát hôïp vôùi chaën - ñaåy, goø boùng keát hôïp vôùi vuït baït, giaät boùng.
- Taäp luyeän goø boùng keát hôïp 2 beân: goø ñöôøng cheùo, gaøi ñöôøng thaúng. Goø daøi keát hôïp goø
ngaén vaø ñoåi ñöôøng. Goø daøi, ngaén keát hôïp taêng, giaûm xoaùy, khoâng xoaùy.
Chuù yù: Ñöôøng voøng cung goø boùng phaûi thaáp, oån ñònh vaø xoaùy hieäu quaû môùi cao.
* Caùc baøi taäp cô baûn veà huaán luyeän caét boùng
- Taäp luyeän caùc ñöôøng boùng coá ñònh: Caét vôùi boùng líp, boùng giaät. Caét boùng theoï ñöôøng
cheùo, ñöôøng thaúng thuaän tay, traùi tay. Caét boùng thay ñoåi tính naêng xoaùy vaø khoâng xoaùy.
- Taäp luyeän caét boùng thuaän tay keát hôïp traùi tay: Caét boùng töø 2 ñieåm vaøo l ñieåm. Töø 2
ñieåm sang 2 ñieåm.
- Taäp luyeän caét thay ñoåi ñöôøng boùng: Caét boùng töø 1 ñieåm sang 2 ñieåm. Caét boùng vaøo
khu troáng treân baøn ñoái phöông. Caét boùng keát hôïp vôùi taán coâng.
IV.5. Huaán luyeän theå löïc
104
Trong baát kyø moân theå thao naøo cuõng ñoøi hoûi vaän ñoäng vieân phaûi coù theå löïc doài daøo ñeå
ñaùp öùng cho taäp luyeän vaø thi ñaáu. Song ôû moãi moân theå thao laïi coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng vaø
ñoøi hoûi nhöõng toá chaát theå löïc rieâng ñaùp öùng vôùi vaän ñoäng, hoaït ñoäng cuûa noù.
Ñaëc ñieåm cuûa moân boùng baøn laø saân baõi taäp luyeän nhoû thi ñaáu ôû trong phoøng lôùn. Ñöôøng
boùng bieán hoaù nhieàu, yeâu caàu ñoä chuaån xaùc khi ñaùnh boùng cao. Maät ñoä ñoäng taùc daøy, cöôøng
ñoä lôùn, thôøi gian laøm vieäc lieân tuïc ngaén. Vì vaäy khoái löôïng vaän ñoäng khoâng lôùn laém, nhöng
thi ñaáu thöôøng keùo daøi nhieàu ngaøy (coù giaûi keùo daøi tôùi 10 ngaøy lieân tuïc) neân vaän ñoäng vieân
boùng baøn raát caàn ñöôïc huaán luyeän theå löïc toaøn dieän, chu ñaùo.
Huaán luyeän theå löïc bao goàm huaán luyeän theå löïc chung vaø huaán luyeän theå löïc chuyeân
moân.
* Huaán luyeän theå löïc chung
Noäi dung huaán luyeän theå löïc chung cho caùc vaän ñoäng vieân boùng baøn goàm caùc baøi taäp
huaán luyeän cuûa caùc moân theå thao khaùc nhaèm phaùt trieån caùc toá chaát vaän ñoäng cuûa cô theå
nhö söùc nhanh, söùc maïnh, söùc beàn bæ vaø söï kheùo leùo.
Caùc baøi taäp huaán luyeän theå löïc chung raát phong phuù song phaûi löïa choïn vaø saép xeáp sao
cho hôïp lí ñeå khoâng chæ ñaûm baûo phaùt trieån theå löïc toaøn dieän, ñeå khoâng ngöøng naâng cao
ñöôïc chöùc naêng cuûa heä thoáng thaàn kinh, caùc cô quan noäi taïng, heä thoáng cô, xöông maø coøn
naâng cao ñöôïc toá chaát theå löïc (nhanh, maïnh, beàn, kheùo).
Döôùi ñaây laø caùc baøi taäp cô baûn ñeå huaán luyeän theå löïc cho vaän ñoäng vieân boùng baøn:
- Loaïi baøi taäp vôùi caùc ñoäng taùc chaïy nhö: chaïy böôùc nhoû, chaïy cao ñuøi, chaïy ñaïp sau,
chaïy taêng toác ñoä… vôùi caùc cöï li vaø soá laàn qui ñònh khaùc nhau.
- Loaïi baøi taäp vôùi caùc ñoäng taùc nhaûy: nhaûy cao, nhaûy xa taïi choã baèng l chaân, 2 chaân, loø
coø l chaân, coùc nhaûy, nhaûy daây... Cuõng caùc baøi taäp nhö treân nhöng mang vaùc theâm troïng
löôïng nhö bao caùt, taï ñoøn.v.v...
- Loaïi baøi taäp choáng, ñaåy, co, keùo nhö: naèm saáp choáng tay, choáng ñaåy xaø keùp, co tay xaø ñôn,
gaäp duoãi ôû thang gioùng, taäp vôùi taï tay, taï ñoøn, daây cao su, daây loø xo .v.v...
- Loaïi baøi taäp di chuyeån vaø caùc troø chôi vaän ñoäng nhö di chuyeån thaúng, ngang, cheùo, di
chuyeån bieán ñoåi caùc höôùng hoaëc mang vaùc theâm ñoà vaät (boùng, gaïch, ngöôøi).
Chôi caùc moân theå thao nhö boùng chuyeàn, boùng roå, boùng ñaù, caàu loâng, boùng neùm.
* Huaán luyeän theå löïc chuyeân moân:
Ñaëc ñieåm cuûa huaán luyeän theå löïc chuyeân moân
Vaän ñoäng vieân ngoaøi vieäc taäp luyeän ñeå phaùt trieån toá chaát theå löïc chung ra, coøn phaûi taäp
luyeän phaùt trieån caùc toá chaát ñaëc thuø cuûa chuyeân moân. Trình ñoä taäp luyeän caøng cao thì yeâu
caàu toá chaát ngaøy caøng lôùn. Nhöõng toá chaát theå löïc chuyeân moân seõ giuùp cho vaän ñoäng vieân
nhanh choùng naém vöõng vaø naâng cao trình ñoä chuyeân moân, vì vaäy cuøng vôùi vieäc huaán luyeän
kyõ, chieán thuaät, caàn phaûi luoân coi troïng vieäc phaùt trieån theå löïc chuyeân moân.
Xu theá phaùt trieån cuûa boùng baøn hieän ñaïi laø thi ñaáu vôùi toác ñoä nhanh, ñieåm rôi bieán hoùa,
ñoøi hoûi vaän ñoäng vieân phaûi coù toác ñoä chuyeân moân vaø tính linh hoaït cao.
Toác ñoä chuyeân moân trong boùng baøn laø toác ñoä rieâng bieät cuûa moãi ñoäng taùc nhö: laêng tay
beân thuaän hoaëc beân traùi, di chuyeån böôùc chaân ñeå ñoùn ñöôøng boùng ñeán .v.v.... Yeâu caàu linh
hoaït cuûa boùng baøn laø phaûi coù khaû naêng phaûn öùng nhanh vôùi toác ñoä cuûa boùng baøn, ñoàng thôøi
caên cöù vaøo tình hình cuï theå ñeå quyeát ñònh caùch ñaùnh traû.
Möùc ñoä linh hoaït cao hay thaáp coøn phuï thuoäc vaøo toác ñoä thay ñoåi töø ñoäng taùc naøy sang
ñoäng taùc khaùc nhanh hay chaäm, phaùn ñoaùn boùng ñuùng hay sai. Bieåu hieän cuï theå cuûa vaän
ñoäng vieân xuaát saéc laø ôû choã nhanh, kheùo, ñaùnh ñöôïc vaøo ñieåm yeáu cuûa ñoái phöông. Töø
105
nhöõng ñaëc ñieåm treân ñaây ta thaáy toác ñoä chuyeân moân vaø tính linh hoaït laø hai yeâu caàu thieát
yeáu nhaát cuûa moân boùng baøn.
Maët khaùc caàn chuù yù tôùi yeáu toá söùc maïnh, toác ñoä. Löïc vuït vaøo boùng laø löïc boät phaùt, ñaëc
bieät laø löïc co tay. Neáu löïc naøy caøng lôùn thì toác ñoä laêng tay caøng cao.
Do giaûi thi ñaáu boùng baøn thöôøng keùo daøi nhieàu ngaøy lieân tuïc, moãi ngaøy thi ñaáu maáy
traän, caøng vaøo saâu laïi caøng gay go, quyeát lieät, vì vaäy vaän ñoäng vieân phaûi coù söùc beàn chuyeân
moân cao.
* Löïa choïn phöông phaùp huaán luyeän theå löïc chuyeân moân.
Phöông phaùp huaán luyeän theå löïc chuyeân moân caàn phaûi phuø hôïp, cuï theå ñoái vôùi töøng vaän
ñoäng vieân (vì laø moân ñoái khaùng caù nhaân), do ñoù khi löïa choïn vaø saùng taïo caùc phöông phaùp
huaán luyeän theå löïc chuyeân moân caàn chuù yù nhöõng ñieåm sau:
- Laáy töøng ñoäng taùc kyõ thuaät chính trong thi ñaáu laøm phöông tieän huaán luyeän theå löïc
chuyeân moân.
- Gheùp moät soá ñoäng taùc kyõ thuaät ñôn leû laïi vôùi nhau thaønh noäi dung ñeå taäp.
- Söû duïng thieát bò ñôn giaûn ñaët treân baøn ñeå taäp khaû naêng phaùn ñoaùn, phaûn öùng nhö taäp
vôùi tín hieäu ñeøn hoaëc maùy baén boùng.
- Luyeän taäp böôùc chaân baèng caùch keát hôïp vôùi caùc ñöôøng boùng cô baûn.
Luyeän taäp phaùt trieån toác ñoä vaø tính linh hoaït.
Trong quaù trình taäp naâng cao toác ñoä laêng tay vaø di chuyeån böôùc chaân caàn chuù yù tôùi möùc
ñoä chính xaùc cuûa ñoäng taùc, phaûi ñaûm baûo khi di chuyeån xong môùi tieán haønh vung tay ñaùnh
boùng. Khi ñaùnh boùng phaûi ñaûm baûo bieân ñoä ñoäng taùc, phaùt huy cao ñoä löïc ôû coå tay vaø taêng
toác ñoä trong khoaûnh khaéc khi vôït tieáp xuùc vôùi boùng.
Phöông phaùp taäp luyeän: Neân taäp caùc ñoäng taùc laêng tay nhanh coù hoaëc khoâng coù troïng
löôïng, ñoàng thôøi phaûi taäp luyeän di chuyeån böôùc chaân nhanh vaø ñoät bieán. Caàn chuù yù thaû
loûng cô baép sau moãi laàn hoaït ñoäng maïnh.
Ví duï:
• Di chuyeån neù ngöôøi vuït boùng.
• Di chuyeån nhaûy tröôït vuït boùng
• Di chuyeån ngang 20 m moät ñôït.
• Di chuyeån vò trí vaø thay ñoåi tö theá theoï tín hieäu.
• Mang vaät naëng hoaëc khoâng mang vaät naëng (caúng tay mang vaät naëng töø 0,5 - 1 kg),
taäp laêng tay nhanh 20'- 30'.
• Söû duïng ñoäng taùc ñaùnh boùng ôû caùc ñieåm rôi khaùc nhau vôùi toác ñoä khaùc nhau.
Luyeän taäp phaùt trieån söùc beàn chuyeân moân
Phöông phaùp huaán luyeän söùc beàn chuyeân moân cuûa boùng baøn töông ñoái coù hieäu quaû laø:
luyeän taäp vôùi toác ñoä trung bình, khoâng mang hoaëc coù mang troïng löôïng trung bình.
Thí duï: Luyeän taäp di chuyeån thay ñoåi vò trí, phöông höôùng theo daáu hieäu tay, moãi ñôït 1',
moãi laàn töø 3 - 5 ñôït.
Di chuyeån böôùc cheùo ngang 3'
Nhaûy daây 3' – 5'.
Taäp di chuyeån böôùc chaân keát hôïp ñoäng taùc tay.
Nhaûy baäc theàm 20 ñeán 30 baäc moät ñôït, moät laàn taäp 10 ñôït.
106
* Nhöõng ñieåm chuù yù khi huaán luyeän theå löïc:
Vieäc phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc cuûa vaän ñoäng vieân ñoøi hoûi phaûi coù quaù trình laâu daøi,
vì vaäy huaán luyeän theå löïc phaûi coù keá hoaïch haøng naêm, haøng thaùng chaët cheõ.
Caàn keát hôïp chaët cheõ giöõa huaán luyeän theå löïc vaø kyõ thuaät chuyeân moân ñeå thuùc ñaåy
hoaøn thieän kyõ, chieán thuaät cho neân khi löïa choïn caùc noäi dung huaán luyeän caàn keát hôïp caùc
toá chaát theå löïc chuyeân moân vôùi yeâu caàu cuûa kyõ thuaät, chieán thuaät moät caùch chaët cheõ. Caàn
chuù yù söï chuyeån toát vaø chuyeån xaáu giöõa caùc toá chaát theå löïc trong huaán luyeän.
Moät maët phaûi lôïi duïng taùc duïng thuùc ñaåy laãn nhau giöõa caùc toá chaát, moät maët phaûi
traùnh aûnh höôûng xaáu laãn nhau giöõa caùc toá chaát.
Trong huaán luyeän theå löïc caàn chuù yù moái quan heä giöõa löôïng vaän ñoäng vaø cöôøng ñoä huaán
luyeän.
Taêng löôïng vaän ñoäng moät caùch coù nhòp ñieäu vaø khoâng ngöøng laø vaán ñeà coù yù nghóa voâ
cuøng quan troïng trong huaán luyeän boùng baøn hieän ñaïi. Noùi chung, vaän ñoäng vieân chòu ñöôïc
löôïng vaän ñoäng caøng lôùn trong huaán luyeän thì trình ñoä taäp luyeän vaø caùc toá chaát theå löïc seõ
ñöôïc naâng cao vaø phaùt trieån caøng nhanh.
Khoái löôïng vaän ñoäng cuûa baøi taäp vaø cöïôøng ñoä vaän ñoäng cuûa baøi taäp khoâng theå taùch rôøi
nhau, ñoàng thôøi ôû moät möùc ñoä naøo ñoù, hai vaán ñeà cöôøng ñoä vaø khoái löôïng ñoái laäp vôùi nhau.
Cöôøng ñoä vaø khoái löôïng cuøng taêng chæ coù theå ñeán moät möùc naøo ñoù. Sau ñoù, neáu tieáp tuïc
taêng khoái löôïng seõ laøm giaûm cöôøng ñoä. Ngöôïc laïi, neáu taêng cöôøng ñoä lôùn ñeán moät möùc naøo
ñoù seõ laøm cho khoái löôïng khoâng theå taêng leân ñöôïc, thaäm chí coù theå coøn giaûm thaáp.
Tình huoáng treân khoâng phaûi chæ caù bieät xaûy ra ôû moät baøi, moät buoåi taäp naøo, maø noù coøn
bieåu hieän ôû caû quaù trình huaán luyeän nhieàu naêm.
V. HUAÁN LUYEÄN TAÂM LYÙ
Quyeát ñoaùn, duõng caûm, möu trí, vöõng vaøng laø nhöõng phaåm chaát taâm lyù chuû yeáu cuûa vaän
ñoäng vieân boùng baøn.
Huaán luyeän taâm lyù cho vaän ñoäng vieân boùng baøn laø moät quaù trình laâu daøi, ñöôïc reøn
luyeän thöôøng xuyeân trong taäp luyeän, trong thi ñaáu.
108
CHÖÔNG 7
ÑAÙNH ÑOÂI
109
III.1. Phöông phaùp di chuyeån voøng
Moät ngöôøi ñaùnh boùng xong chaïy theo hình voøng cung ra phía sau cuûa ñoàng ñoäi, ñôïi.
Ñoàng ñoäi ñaùnh boùng xong laïi kòp thôøi leân tröôùc chuaån bò ñoùn ñaùnh boùng. Ñöôøng di chuyeån
cuûa 2 ngöôøi nhö nhau. Hai ngöôøi cuøng coù caùch ñaùnh taán coâng tay phaûi hoaëc tay traùi coù theå
söû duïng phöông phaùp di chuyeån naøy (xem hình 140).
Nhöõng phöông phaùp di chuyeån cô baûn trong ñaùnh ñoâi ñaõ giôùi thieäu ôû treân, trong thöïc teá
taäp luyeän vaø thi ñaáu coù theå vaän duïng thieân bieán vaïn hoaù sao cho phuø hôïp khoâng nhaát thieát
cöù phaûi coá ñònh. Vì vaäy, khi taäp luyeän hoaëc khi thi ñaáu caàn phaûi bieát caùch vaän duïng linh
hoaït caùc phöông phaùp naøy.
IV. KYÕ THUAÄT VAØ CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU TRONG ÑAÙNH ÑOÂI
Kyõ thuaät vaø chieán thuaät trong ñaùnh ñôn treân cô baûn ñeàu coù theå söû duïng vôùi ñaùnh ñoâi.
110
Nhöng khi vaän duïng vaøo ñaùnh ñoâi coù moät soá kyõ thuaät vaø chieán thuaät coù söï khaùc nhau vôùi
ñaùnh ñôn (hoaëc coù yeâu caàu khaùc nhau).
IV.1. Kyõ thuaät chuû yeáu cuûa ñaùnh ñoâi
a. Giao boùng trong ñaùnh ñoâi
Do giao boùng cuûa ñaùnh ñoâi caàn phaûi giao boùng töø nöûa beân phaûi baøn cuûa beân mình sang
nöûa beân phaûi baøn cuûa ñoái phöông, neân ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi, söï bieán hoaù bò haïn cheá. Ñoái
phöông khoâng caàn phaûi ñôõ ñaùnh boùng trong di chuyeån (phaûi, traùi) phaïm vi roäng, deã daøng
ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng hoaëc cöôùp giaät, líp boùng. Vì vaäy chaát löôïng giao boùng trong
ñaùnh ñoâi toát hay xaáu thöôøng coù quan heä ñeán söï thaéng baïi cuûa caû hieäp, traän ñaáu.
Giao boùng trong ñaùnh ñoâi caàn ñaëc bieät chuù yù tôùi ñieåm rôi. Ñieåm rôi giao boùng cuûa ñaùnh
ñoâi coù theå phaân nhoû thaønh 5 khu vöïc: gaàn löôùi beân phaûi, gaàn löôùi trung loä, cuoái baøn beân
phaûi, trung loä cuoái baøn, khu vöïc giöõa trung loä (xem hình 143).
Khi giao boùng trong ñaùnh ñoâi caàn phaûi bieát phoái hôïp giöõa giao boùng traùi tay vaø giao
boùng thuaän tay. Giao boùng traùi tay coù theå giaønh vò trí chuaån bò ñoùn ñaùnh boùng cho ñoàng ñoäi
neân coù theå ñöôïc öu tieân söû duïng tröôùc; giao boùng thuaän tay xong caàn di chuyeån ngay, ñeå
giaønh vò trí ñaùnh boùng cho ñoàng ñoäi.
111
Trong ñaùnh ñoâi sau 3 laàn ñaùnh vaøo boùng maø khoâng theå keát thuùc ñöôïc chieán cuoäc seõ
phaûi böôùc vaøo giai ñoaïn giaèng co (caàm cöï). Kyõ thuaät giaèng co cuûa ñaùnh ñoâi cuõng gioáng vôùi
ñaùnh ñôn, nhöng ñaëc bieät phaûi ñaït ñöôïc caùc yeâu caàu sau:
- Caàn taêng nhanh toác ñoä di chuyeån, sau khi ñaùnh vaøo boùng caàn laäp töùc nhöôøng vò trí
ñaùnh boùng cho ñoàng ñoäi Sau khi ñoàng ñoäi ñaùnh boùng xong, baûn thaân mình caàn laäp töùc di
chuyeån ñeán vò trí ñoùn ñaùnh boùng thích hôïp. Trong luùc di chuyeån caàn chuù yù khoâng ñöôïc va
chaïm vaøo ñoàng ñoäi.
- Phaïm vi di chuyeån trong ñaùnh ñoâi töông ñoái lôùn, ngöôøi chuaån bò ñôõ boùng thöôøng xuaát
hieän choã troáng, vì vaäy trong luùc giaèng co neân coá heát söùc khoâng ñeå xuaát hieän khoaûng troáng vaø
phaûi luoân chuù yù quan saùt ñoái phöông, khoâng ñeå lôõ thôøi cô coâng kích vaøo choã troáng cuûa ñoái
phöông.
IV.2. Chieán thuaät chuû yeáu trong ñaùnh ñoâi
Chieán thuaät cuûa ñaùnh ñoâi cuõng gioáng vôùi chieán thuaät cuûa ñaùnh ñôn, nhöng caàn ñaëc bieät
nhaán maïnh söï phoái hôïp giöõa 2 ngöôøi cuøng ñoäi. Ngoaøi ra, trong vaän duïng chieán thuaät coøn
caàn xem xeùt tôùi ñaëc ñieåm ñôõ boùng cuûa 2 ngöôøi.
a. Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng
- Giao boùng xoaùy xuoáng hoaëc "khoâng xoaùy", xoaùy nghieâng xoaùy leân hoaëc xoaùy nghieâng
xoaùy xuoáng gaàn löôùi caàn ñaëc bieät chuù yù ñieåm rôi.
Ñoái phöông ngöôøi tay phaûi ñôõ giao boùng phaàn lôùn neân giao boùng vaøo khu trung loä gaàn
löôùi; Neáu ñoái phöông ngöôøi tay traùi ñôõ giao boùng phaàn lôùn giao boùng vaøo khu gaàn löôùi beân
phaûi.
- Giao boùng ngaãu (giao boùng thaønh caëp nhö nhau). Giao boùng xoaùy leân nhaûy beân phaûi
ñieåm rôi laø: Ñoái phöông tay phaûi ñôõ giao boùng phaàn lôùn giao boùng vaøo khu vöïc trung loä cuoái
baøn; Ñoái phöông laø ngöôøi ñôõ boùng tay traùi thì phaàn lôùn giao boùng vaøo khu cuoái baøn beân
phaûi.
Tröôùc khi giao boùng caàn thoâng baùo ngaàm (baèng tín hieäu ngaàm) cho ñoàng ñoäi mình seõ
giao boùng loaïi gì, ñeå ñoàng ñoäi chuaån bò toát cho cöôùp taán coâng.
b. Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng
Veà cô baûn gioáng vôùi chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng cuûa ñaùnh ñôn, nhöng trong
ñaùnh ñoâi caàn chuù yù vò trí ñöùng vaø ñoäng thaùi ngöôøi ñôõ boùng cuûa ñoái phöông. Ví duï: Neáu ñoái
phöông ñöùng ôû nöûa phaûi cuûa baøn giao boùng thì coù theå cöôùp taán coâng goùc lôùn beân phaûi cuûa
ñoái phöông, laøm cho ngöôøi ñôõ boùng cuûa ñoái phöông böôùc tröôït sang beân phaûi ñôõ boùng taïo
thaønh söï hoãn loaïn cuûa böôùc chaân; Coøn neáu ngöôøi ñôõ boùng cuûa ñoái phöông di chuyeån sôùm
sang beân phaûi (chuaån bò ñôõ boùng ñöôøng cheùo beân phaûi) thì coù theå ñaùnh sang beân traùi ñoái
phöông, taïo ra khoù khaên quay veà beân traùi ñaùnh boùng.
c. Chieán thuaät khi giaèng co
- Chieán thuaät ñoái phoù vôùi hai caây vôït doïc tay phaûi laø lieân tuïc eùp goùc lôùn traùi tay cuûa ñaáu
thuû soá 2 cuûa ñoái phöông, chuyeån sang coâng thuaän tay goùc lôùn hoaëc coâng boùng ñuoåi ngöôøi.
- Chieán thuaät ñoái phoù vôùi 1 caây vôït doïc tay traùi vaø 2 caây vôït doïc tay phaûi laø lieân tuïc eùp
goùc lôùn traùi tay ngöôøi caàm vôït tay phaûi cuûa ñoái phöông, chuyeån sang coâng thuaän tay goùc
lôùn hoaëc coâng boùng ñuoåi ngöôøi.
- Chieán thuaät ñoái phoù vôùi 2 caây vôït ngang tay phaûi laø lieân tuïc eùp goùc lôùn beân töông ñoái
xa ngöôøi ñôõ boùng, keát hôïp ñoät kích ñuoåi ngöôøi.
- Chieán thuaät ñoái phoù vôùi 1 caây vôït ngang tay phaûi, 1 caây vôït ngang tay traùi laø coâng
kích vaøo goùc lôùn töông ñoái xa vôùi ngöôøi yeáu cuûa ñoái phöông vaø coâng boùng ñuoåi ngöôøi.
112
- Chieán thuaät ñoái phoù vôùi 1 caây vôït doïc, 1 caây vôït ngang laø coâng kích goùc lôùn traùi tay
cuûa ngöôøi caàm vôït doïc vaø coâng kích trung loä ñuoåi ngöôøi ñoái vôùi ngöôøi caàm vôït ngang, tieáp
ñoù thay nhau coâng kích hai goùc.
113
CHÖÔNG 8
TOÅ CHÖÙC THI ÑAÁU
VAØ TROÏNG TAØI BOÙNG BAØN
114
- Coâng taùc chuaån bò thi ñaáu.
- Quaù trình thi ñaáu.
- Toång keát thi ñaáu .
Nhieäm vuï cuûa caùc khaâu nhö sau :
1. Thaønh laäp ban toå chöùc giaûi. Ban toå chöùc giaûi phaân coâng caùc thaønh vieân, caùc boä phaän
phuï traùch vaø thöïc hieän chu ñaùo caùc khaâu chuaån bò (vaên baûn, phaùt thanh tuyeân truyeàn,
quaûng caùo, cô sôû vaät chaát, saân baõi duïng cuï, ñoäi nguõ troïng taøi, quaù trình ñieàu haønh cuûa giaûi,
kinh phí, sô, toång keát v.v...).
Tuøy tính chaát, qui moâ cuûa giaûi maø thaønh laäp ban toå chöùc cho phuø hôïp.
Ban toå chöùc thöôøng coù thaønh phaàn nhö sau:
- Tröôûng ban toå chöùc (thöôøng laø thuû tröôûng ñôn vò ñaêng cai).
- 2 Phoù tröôûng ban toå chöùc, moät ngöôøi phuï traùch coâng taùc toå chöùc, moät ngöôøi phuï traùch
coâng taùc chuyeân moân.
- Tieåu ban chuyeân moân: goàm 3 boä phaän.
+ Boä phaän thö kyù phuï traùch saép xeáp lòch thi ñaáu, ghi nhaän keát quaû caùc traän ñaáu, xaùc
ñònh thaønh tích cuûa caùc ñoäi caùc caù nhaân vaø xeáp haïng.
+ Boä phaän troïng taøi: Ñieàu haønh caùc traän ñaáu, ghi vaø göûi keát quaû caùc traän ñaáu veà boä
phaän thö kyù.
+ Boä phaän saân baõi duïng cuï: Chuaån bò cô sôû vaät chaát phuïc vuï cho thi ñaáu nhö saân ñaáu,
baøn, löôùi, boùng, ñieän, nöôùc, gheá troïng taøi... phuïc vuï cho giaûi.
- Tieåu ban tuyeân truyeàn: phuï traùch trang trí ñaïi hoäi, tuyeân truyeàn coå ñoäng qua phaùt thanh,
truyeàn hình, baêng, côø khaåu hieäu... Thoâng baùo keát quaû quaù trình thi ñaáu cuûa ñaïi hoäi.
- Tieåu ban vaät chaát, goàm 3 boä phaän:
+ Boä phaän haønh chính: phuï traùch leã taân, ñoùn tieáp.
+ Boä phaän taøi chính: phuï traùch thu, chi kinh phí cho ñaïi hoäi...
+ Boä phaän y teá vaø baûo veä: phuï traùch chaêm lo söùc khoûe vaø an ninh cho moïi ngöôøi tham
gia ñaïi hoäi trong thôøi gian thi ñaáu. Kieåm tra vaän ñoäng vieân coù duøng thuoác kích thích trong
thi ñaáu hay khoâng (khi caàn thieát).
Trong quaù trình thi ñaáu moãi boä phaän phaûi coù traùch nhieäm cao trong chæ ñaïo vaø tieán
haønh coâng vieäc cuûa mình. Neáu gaëp khoù khaên phaûi cuøng baøn baïc ñeå giaûi quyeát. Neáu khoâng
giaûi quyeát ñöôïc phaûi baùo caùo leân caáp treân tröïc tieáp cuûa mình ñeå giaûi quyeát kòp thôøi, traùnh
laøm aûnh höôûng ñeán keá hoaïch ñaïi hoäi (giaûi).
115
SÔ ÑOÀ THAØNH PHAÀN CUÛA BAN TOÅ CHÖÙC GIAÛI
116
Sau khi thi ñaáu giaûi, töøng boä phaän vaø tieåu ban hoïp ruùt kinh nghieäm hoaït ñoäng cuûa
mình, toång keát vaø baùo caùo leân ban toå chöùc ñeå toång hôïp ñaùnh giaù toång keát toaøn giaûi vaø göûi
baùo caùo leân caáp treân.
I.3. Phöông phaùp toå chöùc thi ñaáu
ÔÛ caùc ñaïi hoäi coù quy moâ toå chöùc lôùn, vieäc toå chöùc thi ñaáu boùng baøn goàm 7 giaûi chính vaø
1 giaûi laõo thaønh. 7 giaûi chính thöùc laø:
- Giaûi ñoàng ñoäi Nam
- Giaûi ñoàng ñoäi Nöõ
- Giaûi ñoâi Nam
- Giaûi ñoâi Nöõ
- Giaûi ñoâi Nam - Nöõ phoái hôïp
- Giaûi ñôn Nam
- Giaûi ñôn Nöõ
Tuøy theo tính chaát quy moâ cuûa giaûi, ban toå chöùc coù theå toå chöùc moät vaøi giaûi trong toång
soá 7 giaûi treân. Ngoaøi ra, ñeå khích leä phong traøo ñôn vò ñaêng cai coù theå taëng theâm giaûi "an
uûi" nhö giaûi taëng vaän ñoäng vieân cao, hoaëc nhoû tuoåi nhaát.
* Phöông phaùp toå chöùc thi ñaáu ñoàng ñoäi:
Tröôùc ñaây giaûi ñoàng ñoäi nam ñöôïc thi ñaáu theo theå thöùc:
“Swaythling” moãi ñoäi ñöôïc cöû 3 .vaän ñoäng vieân: laàn löôït thi ñaáu vôùi nhau goàm 9 traän.
Ñoäi naøo thaéng 5 traän tröôùc laø ñoäi ñoù thaéng cuoäc. Ñoàng ñoäi nöõ ñaáu theo theå thöùc "Mar Cel
Coor bullon", moãi ñoäò nöõ cöû 3 vaän ñoäng vieân thi ñaáu trong 5 traän ñoäi naøo thaéng 3 traän
tröôùc laø thaéng cuoäc (traän thöù 3 laø traän ñaùnh ñoâi).
Hieän nay ITTF quy ñònh giaûi ñoàng ñoäi Nam vaø giaûi ñoàng ñoäi Nöõ ñöôïc toå chöùc thi ñaáu
nhö nhau: Moãi ñoäi ñöôïc cöû 3 vaän ñoäng vieân thi ñaáu. Giaûi ñoàng ñoäi seõ ñaáu 5 traän, ñoäi naøo
thaéng 3 traän tröôùc laø thaéng cuoäc.
Caùch tieán haønh: Ban toå chöùc cho 2 ñoäi ruùt thaêm öu tieân ñeå choïn maõ hieäu ABC hay XYZ.
Sau khi choïn maõ hieäu, huaán luyeän vieân (bí maät) ghi teân vaän ñoäng vieân thi ñaáu öùng vôùi chöõ
soá maõ hieäu göûi cho Ban toå chöùc. Ban toå chöùc caên cöù vaøo ñoù leân danh saùch thöù töï caùc traän
ñaáu:
Traän 1: Vaän ñoäng vieân A gaëp vaän ñoäng vieân X
Traän 2: Vaän ñoäng vieân B gaëp vaän ñoäng vieân Y
Traän 3: Vaän ñoäng vieân C gaëp vaän doäng vieân Z
Traän 4: Vaän ñoäng vieân A gaëp vaän ñoäng vieân Y
Traän 5: Vaän ñoäng vieân B gaëp vaän ñoäng vieân X
I.4. Caùc hình thöùc toå chöùc thi ñaâùu
a. Hình thöùc thi ñaáu loaïi tröïc tieáp
Coù 2 loaïi thi ñaáu tröïc tieáp:
Moät laø: Thi ñaáu loaïi tröïc tieáp 1 laàn thua laø 2 vaän ñoäng vieân hoaëc 2 ñoäi thi ñaáu vôùi nhau
ai thua seõ bò loaïi. Ai thaéng seõ vaøo ñaáu tieáp ôû voøng trong cho ñeán khi coøn moät ñoäi hoaëc 1
vaän ñoäng vieân cuoái cuøng laø ngöôøi voâ ñòch.
Hai laø: Thi ñaáu loaïi tröïc tieáp 2 laàn thua laø 2 ñoäi hoaëc vaän ñoäng vieân thi ñaáu vôùi nhau,
ai thaéng tieáp tuïc vaøo thi ñaáu ôû voøng trong. Ai thua tieáp tuïc thi ñaáu vôùi ngöôøi thua cuøng
voøng, neáu ai thua laàn thöù 2 môùi bò loaïi (theå thöùc thi ñaáu naøy ít duøng).
117
Öu nhöôïc ñieåm cuûa thi ñaáu loaïi tröïc tieáp :
Öu ñieåm: nhanh, goïn, toán ít thôøi gian. 2 vaän ñoäng vieân ñeàu phaûi söû duïng heát taøi naêng
thi ñaáu ñeå giaønh chieán thaéng vì vaäy traän ñaáu haáp daãn.
Nhöôïc ñieåm: Thi ñaáu loaïi tröïc tieáp ñaùnh giaù khoâng thaät chính xaùc trình ñoä cuûa vaän
ñoäng vieân, thöôøng coù may ruûi khi ruùt thaêm xeáp lòch thi ñaáu. Caùc vaän ñoäng vieân ít coù ñieàu
kieän thi ñaáu ruùt kinh nghieäm (coù vaän ñoäng vieân thua 1 traän laø phaûi veà).
Tieán haønh saép xeáp thi ñaáu tröïc tieáp 1 laàn thua:
Ñeå chuû ñoäng saép xeáp lòch thi ñaáu theo keá hoaïch, thôøi gian tröôùc nhaát ta phaûi tính soá
traän ñaáu: Soá traän ñaáu laø baèng (soá ñoäi) soá vaän ñoäng vieân tham gia thi ñaáu tröø 1.
Thí duï: Coù 16 vaän ñoäng vieân tham gia thi ñaáu, soá traän ñaáu laø 16 - 1 = 15 traän.
Khi laäp baûng saép xeáp caùc traän ñaáu neáu soá (ñoäi), soá vaän ñoäng vieân tham gia baèng 2n ta
chæ vieäc laäp baûng ruùt thaêm coá ñònh vò trí caùc haït gioáng sau ñoù laàn löôït ruùt thaêm soá vaän
ñoäng vieân coøn laïi vaøo caùc vò trí.
Thí duï coù 16 vaän ñoäng vieân thi ñaáu ta saép xeáp nhö sau:
16 vaän ñoäng vieân = 24 (2.2 .2 .2)
Haït gioáng B
1
2
3
4
5
6
7
Haït gioáng D
8 Voâ ñòch
Haït gioáng A
9
10
11
12
13
14
15
Haït gioáng C
16
Ta keû baûng phaân chia traän ñaáu roài ñieàn soá thöù töï töø 1 ñeán 1.
Ruùt thaêm coá ñònh caùc vò trí haït gioáng.
Ruùt thaêm vaø ñieàn teân vaän ñoäng vieân vaøo soá thöù töï maø vaän ñoäng vieân gaép ñöôïc.
Tröôøng hôïp soá (ñoäi) ñaáu thuû #2n ta phaûi tieán haønh nhö sau:
Tính soá (ñoäi) vaän ñoäng vieân phaûi thi ñaáu töø voøng 1. Soá coøn laïi baét ñaàu töø voøng 2 cuøng
vôùi caùc vaän ñoäng vieân thaéng ôû voøng 1. Nhö vaäy töø voøng 2 trôû ñi soá vaän ñoäng vieân thi ñaáu
luoân baèng 2n. Coâng thöùc ñeå tính soá (ñoäi) vaän ñoäng vieân phaûi thi ñaáu töø voøng 1 laø:
X = 2(a - 2n)
X laø soá (ñoäi) vaän ñoäng vieân phaûi ñaùnh töø voøng 1
a: Laø soá (ñoäi) vaän ñoäng vieân tham gia giaûi.
2n: Laø soá xaáp xæ baèng vaø nhoû hôn a.
Thí duï coù 12 vaän ñoäng vieân tham gia thi ñaáu (12 # 2n)
118
Ta tính ñöôïc:
Soá traän ñaáu laø 12 - 1 = 11 traän
Soá vaän ñoäng vieân phaûi ñaáu töø voøng ñaàu laø: X = 2(a-2n)
Ta coù: X = 2 (12 - 23) = 2(12 - 8) = 8 vaän ñoäng vieân
Ta coù theå xeáp sô ñoà nhö sau:
Haït gioáng A
1
2
3
4
5 Voâ ñòch
Haït gioáng D
6
Haït gioáng C
7
8
9
10
11
Haït gioáng B
12
Caùch saép xeáp cuõng nhö ôû treân nhöng ta theâm soá 0 vaøo cuoái cuøng roài tieán haønh dòch
chuyeån theo moãi voøng. Soá naøo ñoái vôùi soá 0 seõ ñöôïc nghæ traän ñoù. ÔÛ voøng 1 soá 1 ñöôïc nghæ.
ÔÛ voøng 2 soá 4 ñöôïc nghæ.
Tính ñieåm xeáp vò trí nhö sau:
Coäng toång soá ñieåm ñaït ñöôïc cuûa (ñoäi) vaän ñoäng vieân, ai coù soá ñieåm cao hôn xeáp ôû vò thöù
120
cao hôn.
Neáu toång soá ñieåm baèng nhau thì laáy soá hieäp thaéng chia cho soá hieäp thua ai coù thöông soá
lôùn hôn ñöôïc xeáp vò trí cao hôn.
Neáu thöông soá caùc hieäp thaéng/thua vaãn baèng nhau thì tính thöông soá quaû thaéng vaø quaû
thua.
Neáu vaãn baèng nhau thì xeùt traän ñaáu tröïc tieáp giöõa 2 ngöôøi ai thaéng ñöôïc xeáp ôû vò thöù
cao hôn. Neáu vaãn baèng nhau coù theå cho ruùt thaêm hoaëc xeáp cuøng thöù haïng.
c. Hình thöùc thi ñaáu hoãn hôïp
Thi ñaáu hoãn hôïp laø hình thöùc thi ñaáu keát hôïp caû ñaáu loaïi tröïc tieáp vaø ñaáu voøng troøn
trong cuøng 1 giaûi. Hình thöùc thi ñaáu hoãn hôïp phaùt huy ñöôïc nhieàu öu ñieåm, haïn cheá ñöôïc
nhieàu nhöôïc ñieåm cuûa 2 hình thöùc treân.
Coù theå ñaáu loaïi tröïc tieáp tröôùc ñeán 1 voøng naøo ñoù, roài seõ toå chöùc thi ñaáu voøng troøn, thí
duï: Coù 32 vaän ñoäng vieân thi ñaáu ñeán voøng 3 coøn laïi 4 vaän ñoäng vieân, ta xeáp cho 4 vaän ñoäng
vieân naøy thi ñaáu voøng troøn ôû voøng chung keát.
Coù theå thi ñaáu voøng troøn tröôùc, ñaáu tröïc tieáp sau. Thí duï: Coù 20 vaän ñoäng vieân ta chia
thaønh 4 baûng cho thi ñaáu voøng troøn roài choïn 4 ñaàu baûng vaøo chung keát tröïc tieáp .v.v..
Chuù yù: Caàn thoâng baùo maõ soá vaø caùc traän ñaáu tröôùc cho caùc ñoäi, caùc vaän ñoäng vieân ñeå hoï
chuaån bò saün saøng thi ñaáu.
II. PHÖÔNG PHAÙP TROÏNG TAØI
II.1. Yeâu caàu chung cuûa ngöôøi troïng taøi
- Phaûi coù nhaän thöùc ñuùng veà vai troø cuûa ngöôøi troïng taøi: Luoân luoân trau doài ñaïo ñöùc,
tích cöïc nghieân cöùu reøn luyeän chuyeân moân, nghieäp vuï, khieâm toán hoïc hoûi ñeå naâng cao trình
ñoä.
- Phaûi thöôøng xuyeân reøn luyeän theå löïc, tinh thaàn ñeå coù ñuû söùc khoûe ñieàu haønh chính xaùc
caùc traän ñaáu.
- Phaûi naém vöõng luaät leä, phöông phaùp troïng taøi ñeå ñieàu haønh toát caùc traän ñaáu.
- Phaûi göông maãu, nghieâm chænh chaáp haønh luaät leä thi ñaáu, bình tónh, saùng suoát, linh
hoaït caên cöù vaøo luaät vaø caùc tröôøng hôïp phaïm loãi maø quyeát ñònh xöû coù lyù, coù tình.
- Phaûi khaùch quan voâ tö, khoâng thieân vò, khoâng caûm tình caù nhaân trong ñieàu haønh traän
ñaáu. Khoâng neân ñaùnh giaù, ñònh tröôùc ai thaéng, ai thua khi traän ñaáu chöa baét ñaàu, chöa keát
thuùc.
- Phaûi quyeát ñoaùn khi xöû lyù caùc tình huoáng song phaûi khieâm toán laéng nghe yù kieán cuûa
moïi ngöôøi. Nghieâm tuùc kieåm ñieåm ruùt kinh nghieäm ñeå phaùt huy ñieåm toát, quyeát taâm söûa
chöõa ñieåm yeáu keùm, vöôn leân khoâng ngöøng.
* Quyeàn haïn cuûa troïng taøi:
- Lieân heä chaët cheõ vôùi ban toå chöùc ñeå naém vöõng ñieàu leä vaø caùc böôùc tieán haønh giaûi.
- Kieåm tra ñòa ñieåm, saân baõò, duïng cuï, trang thieát bò, ñieàu chænh kòp thôøi ñuùng qui ñònh
tröôùc khi tieán haønh thi ñaáu.
- Kieåm tra trang phuïc vaø vôït thi ñaáu cuûa vaän ñoäng vieân.
- Ñieàu haønh traän ñaáu: Caên cöù vaøo luaät xaùc ñònh ñieåm thaéng thua trong caùc tröôøng hôïp
cuï theå cuûa traän ñaáu, tuyeân boá keát quaû töøng vaùn, töøng traän. Tuøy theo thöïc teá dieãn bieán traän
ñaáu maø quyeát ñònh taïm ngöøng.
- Tröôøng hôïp vaän ñoäng vieân coù thaùi ñoä, haønh vi khoâng chính ñaùng trong thi ñaáu, tuøy
theo möùc ñoä söï vieäc, chieáu theo luaät maø xöû lyù chính xaùc. Neáu khoâng töï giaûi quyeát ñöôïc thì
121
phaûi baùo caùo vaø xin yù kieán toång troïng taøi.
* Tö theá taùc phong khi ñieàu haønh traän ñaáu:
Ngöôøi troïng taøi caàn phaûi göông maãu veà moïi maët:
Trang phuïc phaûi goïn gaøng, saïch seõ, ñuùng luaät, ñuùng qui ñònh. Tö theá phaûi ñaøng hoaøng,
chöõng chaïc, taùc phong phaûi nhanh nheïn hoaït baùt. Thaùi ñoä phaûi nghieâm tuùc ñuùng möïc.
Ñoäng taùc phaûi döùt khoaùt, tö töôûng phaûi quyeát ñoaùn.
Tö theá, taùc phong, thaùi ñoä cuûa troïng taøi giuùp cho troïng taøi coù traùch nhieäm cao hôn trong
ñieàu haønh thi ñaáu, coù taùc duïng giaùo duïc vaän ñoäng vieân phaùt huy tính tích cöïc trong thi ñaáu
vaø giöõ ñöôïc loøng tin ñoái vôùi hoï.
* Vò trí ngoài cuûa troïng taøi
Troïng taøi chính ngoài ôû 1 ñaàu löôùi, giöõa 2 beân baøn boùng, caùch baøn ít nhaát laø 2 m. Gheá
troïng taøi cao 0,80 meùt. Troïng taøi giaùm saùt ngoài beân caïnh troïng taøi chính theo doõi ñaáu thuû
giao boùng ñuùng luaät khoâng.
Troïng taøi laät "soá ñieåm" ngoài ñoái dieän troïng taøi chính, caùch xa baøn ít nhaát 2 meùt coù
nhieäm vuï laät soá baùo ñieåm khi thi ñaáu.
Troïng taøi giaùm bieân ngoài cuoái khu vöïc thi ñaáu coù nhieäm vuï giuùp troïng taøi chính xaùc
ñònh caùc tröôøng hôïp boùng trong hay ngoaøi baøn.
* Coâng taùc tröôùc vaø sau traän ñaáu :
Traän ñaáu saép baét ñaàu, troïng taøi chính caàn kieåm tra laïi saøn ñaáu vaø caùc thieát bò phuïc vuï
cho traän ñaáu.
Tröôùc khi baét ñaàu traän ñaáu, troïng taøi daãn ñaáu thuû ra laøm thuû tuïc (giôùi thieäu 2 vaän ñoäng
vieân thi ñaáu maáy hieäp baét tay höõu nghò). Cho 2 vaän ñoäng vieân ruùt thaêm choïn quyeàn öu tieân
vaø cho tieán haønh khôûi ñoäng theo luaät ñònh.
Keát thuùc 1 vaùn ñaáu, troïng taøi chính tuyeân boá keát quaû vaø cho 2 vaän ñoäng vieân ñoåi beân
ñöùng. Khi troïng taøi chính tuyeân boá keát quaû, taát caû caùc troïng taøi ñeàu phaûi ñöùng. Khi keát
thuùc traän ñaáu taát caû caùc troïng taøi trôû veà phía troïng taøi chính. Troïng taøi chính tuyeân boá
"traän ñaáu baét ñaàu" vaø tuyeân boá tieáp "vaùn thöù nhaát baét ñaàu töø luùc maáy giôø, phuùt, giaây. Ñaáu
thuû naøo giao boùng tröôùc, khi tuyeân boá giao boùng (xöôùng ñieåm) troïng taøi phaûi quan saùt beân
ñôõ giao boùng ñaõ chuaån bò xong chöa.
* Phöông phaùp baùo ñieåm:
Khi xöôùng ñieåm hoaëc tuyeân boá trong traän ñaáu aâm löôïng gioïng noùi vöøa phaûi, nghieâm tuùc,
döùt khoaùt, roõ raøng ñeå vaän ñoäng vieân vaø khaùn giaû nghe roõ.
Khi 2 vaän ñoäng vieân ngang ñieåm nhau thì troïng taøi xöôùng soá ñieåm leân roài hoâ ñeàu. Thí
duï "khoâng ñeàu, taùm ñeàu...".
Khi vaän ñoäng vieân giao heát soá laàn quy ñònh, troïng taøi chính ra kyù hieäu ñoåi ngöôøi giao
boùng. Khi xöôùng ñieåm thì ñieåm cuûa ngöôøi giao boùng xöôùng tröôùc, ngöôøi ñôõ giao boùng xöôùng
sau.
Khi keát thuùc vaùn ñaáu troïng taøi chính tuyeân boá: Keát quaû vaùn thöù nhaát vaän ñoäng vieân A
thaéng vaän ñoäng vieân B vôùi tyû soá ñieåm... Keát quaû toaøn dieän traän vaän ñoäng vieân B thaéng vaän
ñoäng vieân A vôùi tyû soá 2/1.
* Khaåu leänh vaø kyù hieäu cuûa troïng taøi:
Trong traän ñaáu troïng taøi thöôøng söû duïng khaåu leänh vaø kyù hieäu ñeå thoâng baùo dieãn bieán
traän ñaáu. Troïng taøi coù theå vöøa duøng khaåu leänh vöøa duøng kyù hieäu ñeå thoâng baùo, hoaëc chæ
duøng 1 trong 2 loaïi ñoù. Yeâu caàu ngaén, goïn, roõ vaø chính xaùc.
122
II.2. Kyù hieäu cuûa troïng taøi
- Ngöøng boùng: Baøn tay uùp ñöa veà tröôùc song song vôùi löôùi.
- Baét ñaàu vaùn ñaáu: Ñöa baøn tay uùp veà phía vaän ñoäng vieân ñôõ giao boùng vaø hoâ "chuaån bò"
sau ñoù ñöa baøn tay ngöûa veà phía vaän ñoäng vieân giao boùng vaø hoâ “giao boùng”. Giao boùng
khoâng ñuùng luaät: Ñöa baøn tay uùp veà phía vaän ñoäng vieân giao boùng hoâ "giao boùng phaïm
luaät” sau ñoù ra kyù hieäu ñöôïc ñieåm cho vaän ñoäng vieân ñôõ giao boùng (tay naém laïi höôùng ra
tröôùc khuyûu tay co töï nhieân, naém tay cao hôn vai).
- Giao boùng chaïm löôùi: Troïng taøi ra kyù hieäu ngöøng boùng (baøn tay uùp ñöa veà tröôùc song
song löôùi) neáu vaän ñoäng vieân 'giao ñuùng luaät, boùng chaïm löôùi hoaëc coïc löôùi roài rôi treân baøn
ñoái phöông thì troïng taøi ñöa baøn tay uùp veà phía ngöôøi giao boùng vaø hoâ "giao boùng laïi" . Neáu
boùng khoâng qua löôùi hoaëc rôi ngoaøi baøn thì troïng taøi ra kyù hieäu ñöôïc ñieåm cho ngöôøi ñôõ
giao boùng.
- Ñaùnh boùng chaïm maët baøn, ñoái phöông khoâng ñôõ ñöôïc, troïng taøi chæ tay vaøo ñieåm boùng
rôi vaø hoâ “boùng toát” sau ñoù ra kyù hieäu ñöôïc ñieåm cho beân ñaùnh boùng.
- Ñaùnh boùng ra ngoaøi: Vaän ñoäng vieân naøo ñaùnh boùng ra ngoaøi thì tay phía beân ñoù cuûa
troïng taøi gaäp khuyûu tay vaø haát baøn tay ra phía sau.
123
- Boùng naûy treân maët baøn hoaëc maët vôït 2 laàn lieàn: troïng taøi giô 2 ngoùn tay (troû vaø ngoùn
giöõa) veà phía ñoù, tay beân kia ra kyù hieäu ñöôïc ñieåm.
- Xeâ dòch baøn: Troïng taøi xoeø 2 baøn tay ra phía tröôùc caùc ngoùn tay höôùng leân cao roài duoãi
ra, co vaøo vaøi laàn tröôùc ngöïc.
- Keát thuùc moät vaùn ñaáu: Troïng taøi ñöùng leân tuyeân boá, keát quaû vaø ra kyù hieäu ñoåi beân
ñöùng: 2 baøn tay ñeå cheùo tröôùc ngöïc, loøng baøn tay höôùng vaøo ngöôøi.
II.3. Caùc maãu bieåu, baûng vaø phöông phaùp söû duïng
Troïng taøi phaûi ghi ñaày ñuû, roõ raøng caùc noäi dung treân tôø phieáu, bieåu, baûng. Noù laø bieân
baûn cuûa traän ñaáu. Ngay sau traän ñaáu phaûi göûi phieáu, bieåu ñaõ ghi ñaày ñuû veà ban thö kyù ñeå
löu tröõ, toång hôïp.
124
Maãu soá 1: Phieáu troïng taøi
Giaûi voâ ñòch: ...............................................................
Ñôn nam: ....................................................................
Ñòa ñieåm: ....................................................................
Ngaøy:...........................................................................
Vaän ñoäng vieân: Nguyeãn Vaên An gaëp vaän ñoäng vieân Traàn Huøng.
Thöù töï Thôøi gian Keát quaû traän ñaáu
Ghi
vaùn Baét Keát Baøn soá An Huøng Toaøn chuù
ñaáu ñaàu thuùc traän
1 7h 7h12’ 11 9
2 7h15’ 7h28’ 6 11 3/1
3 7h30’ 7h40’ 2 11 8
4 11 6
5
Σ 39 34
Keát quaû traän ñaáu vaän ñoäng vieân An thaéng vaän ñoäng vieân Huøng vôùi tyû soá 3/1.
Troïng taøi kyù VÑV thaéng kyù VÑV thua kyù
125
Maãu soá 2: Bieân baûn thi ñaáu ñoàng ñoäi
Ñoäi:......................................... gaëp ñoäi: ............................
Ñòa ñieåm: ............................... Ngaøy: ................................
Baøn soá: ..............................................................................
STT Teân ñaáu thuû Keát quaû traän ñaáu Ghi
Vaùn 1 Vaùn 2 Vaùn 3 Toaøn traän chuù
1. A.... X...
2. B... Y...
3. C... Z...
4. A... Y...
5. B... X...
Keát quaû ñoäi ............. thaéng ñoäi vôùi tyû soá ..................
Troïng taøi kyù Ñoäi thaéng kyù Ñoäi thua kyù
126
Maãu soá 4: Baûng ghi ñieåm thi ñaáu voøng troøn
Thí duï: Baûng thi ñaáu coù 4 vaän ñoäng vieân Haø, Vyõ, Luïc, Lan
Teân Tyû soá töøng vaùn Toång coäng
Teân
STT ñoái Vaùn 1 Vaùn 2 Vaùn 3 Ñieåm Vaùn Traän
VÑV
thuû Ñ T Ñ T Ñ T Ñ T Ñ T Ñ T
1 Haø Vyõ
Luïc
Lan
2 Vyõ Haø
Luïc
Lan
3 Luïc Haø
Vyõ
Lan
4 Lan Haø
Vyõ
Luïc
(Ñ ñöôïc; T: Thua)
Keát quaû xeáp haïng:
Troïng taøi kyù:
127
CHÖÔNG 9
128
lôïi ích cuûa xaõ hoäi vaø caù nhaân moãi ngöôøi.
- Tuoåi vaø naêm taäp luyeän. ÔÛ baûng 1 ta thaáy coù moái lieân quan thuaän giöõa tuoåi ñôøi, tuoåi
ngheà vaø caáp baäc vaän ñoäng vieân. So vôùi nam caùc vaän ñoäng vieân nöõ treû hôn.
Coù nhieàu vaän ñoäng vieân lôùn tuoåi vaãn duy trì ñöôïc thaønh tích, ñieàu ñoù chöùng toû yeáu toá
theå löïc chöa giaûi quyeát hoaøn toaøn ñeán thaønh tích. Hôn nöõa ñaøo taïo caùc vaän ñoäng vieân treû
cuûa ta coøn chaäm.
- Chieàu cao cô theå. Chieàu cao trung bình nam giôùi ôû nöôùc ta, löùa tuoåi 18 – 25 laø 159 ± 5
cm; löùa tuoåi 26 – 40 laø 160 ± 5 cm. Vôùi nöõ laø 149 ± 4 cm vaø 150 ± 4 cm.
Nhö vaäy ta thaáy vaän ñoäng vieân caáp cao coù chieàu cao troäi hôn ngöôøi thöôøng.
- Troïng löôïng cô theå. Troïng löôïng trung bình ngöôøi Vieät Nam ôû tuoåi 18 – 25, nam laø 45
± 4 kg, nöõ laø 43 ± 4 kg; tuoåi 26 – 40 nam laø 47 ± 4 kg, nöõ laø 45 ± 4 kg. Veà troïng löôïng caùc
vaän ñoäng vieân caáp cao troäi hôn ngöôøi thöôøng.
Töø troïng löôïng cô theå P vaø chieàu cao T ngöôøi ta ñaõ xaùc laäp chæ soá gaày, nhaèm xaùc ñònh
moái quan heä giöõa 2 ñaïi löôïng ñoù ôû moãi ngöôøi.
T (cm)
Chæ soá gaày =
3P (kg)
Theo caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi thì chæ soá naøy naèm trong khoaûng 38 – 48 (trung bình 43 –
131
44). Nhöõng ngöôøi coù chæ soá naøy lôùn thöôøng laø ngöôøi to beùo, traùng kieän. ÔÛ caùc vaän ñoäng vieân
chaïy cö ly trung bình chæ soá gaày laø 43,9. Coøn caùc vaän ñoäng vieân cuûa ta nam laø 44 vaø nöõ laø
43,48.
Nhö vaäy veà caáu truùc cô theå caùc vaän ñoäng vieân boùng baøn coù daùng ngöôøi taàm thöôùc hôi
gaày.
Ñoù laø caáu truùc cô theå cuûa caùc vaän ñoäng vieân caáp cao, coøn khi tuyeån choïn treû em ban ñaàu
coù theå theo tieâu chuaån sau (Baûng 2).
Baûng 2:
Giôùi tính Nam Nöõ
Tuoåi
Theå hình 8 9 8 9
Cô theå caân ñoái khoâng coù dò taät baåm sinh, tay thaúng.
IV.3. Trình ñoä theå löïc chung
Baûng 3 döôùi ñaây laø moät soá nghieân cöùu trình ñoä hoaït ñoäng theå löïc cuûa caùc vaän ñoäng vieân
boùng baøn caáp cao Vieät Nam (coù söû duïng soá lieäu cuûa giaùo sö Ñaøo Duy Thö).
Khaû naêng hoaït ñoäng theå löïc (soá lieäu nghieân cöùu ôû caùc vaän ñoäng vieân boùng baøn Vieät
Nam – Baûng 3)
Khaû naêng hoaït ñoäng theå löïc ñöôïc ño baèng phöông phaùp duøng maùy P.W.E 170 (Xe ñaïp
löïc keá) cuûa Kar Man.
Baûng 3:
Löùa Nam Nöõ
tuoåi
Kgm/phuùt Kgm/phuùt/kg Kgm/phuùt Kgm/phuùt/kg
16-18 925 19,57 728 16,38
±85 ±1,7 ±69 ±1,63
> 18 1132 20,00 856 17,04
±118 ±4,70 ±92 ±2,52
Qua nghieân cöùu thaáy raèng khaû naêng hoaït ñoäng theå löïc cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn
thaáp hôn so vôùi vaän ñoäng vieân caùc moân boùng chuyeàn, boùng ñaù vaø vaät töï do.
- Khaû naêng haáp thuï oâxy toái ña (VO2 max).
Baûng 4:
Nam Nöõ
Löùa tuoåi
me/phuùt me/phuùt/kg me/phuùt me/phuùt/kg
16-18 229,62 48,50 2053,12 46,20
Qua nghieân cöùu VO2 max (Baûng 4) cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn thaáp nhaát so vôùi caùc
moân theå thao khaùc. Ñieàu naøy theå hieän vaän ñoäng vieân boùng baøn Vieät Nam taäp luyeän theå löïc
coøn yeáu.
- Taàn soá maïch. Taàn soá maïch trung bình cuûa moät buoåi taäp ôû vaän ñoäng vieân boùng baøn laø
156 ± 14,5 laàn/phuùt. Toång maïch cuûa moät buoåi taäp trung bình: 12.480 ± 1.158 laàn. Caên cöù
vaøo taàn soá maïch vaø toång maïch (theo Arestoáp) thì löôïng vaän ñoäng sinh lí ñaït möùc trung
132
bình lôùn, nghóa laø naèm trong daïng trao ñoåi khí hoãn hôïp öa khí + yeám khí.
- Tieâu hao naêng löôïng. Trong moät buoåi taäp 80 phuùt cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn Vieät
Nam trung bình tieâu hao laø 1030,4 Kcal tính theo coâng thöùc cuûa Sherror. Möùc tieâu hao
naêng löôïng naøy naèm trong vuøng cöôøng ñoä trung bình.
IV.4. Caùc test kieåm tra toá chaát theå löïc
Caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa caùc chuyeân gia boùng baøn theá giôùi ñaõ khaúng ñònh: toá chaát
theå löïc chuyeân moân cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn laø: toác ñoä, söùc maïnh toác ñoä vaø söùc beàn toác
ñoä.
Döôùi ñaây laø caùc test ñöôïc duøng ñeå kieåm tra theå löïc vaän ñoäng vieân:
Test ñaùnh giaù toác ñoä vaø söùc maïnh toác ñoä.
- Chaïy xuaát phaùt cao 20,30,60m tính (s)
- Nhaûy baûy böôùc moät chaân (m)
- Neùm boùng nhoài 1kg theo ñoäng taùc vuït thuaän tay (m)
- Baät xa taïi choã 2 chaân (m)
- Ngoài xoåm baät 2 chaân (m)
- Nhaûy daây trong 1 phuùt (soá laàn)
Test xaùc ñònh söùc beàn toác ñoä.
- Moâ phoûng ñoäng taùc vuït thuaän tay trong 1 phuùt (soá laàn)
- Moâ phoûng ñoäng taùc vuït traùi tay trong 1 phuùt (soá laàn)
- Moâ phoûng phoái hôïp vuït 2 beân 2 phuùt (soá laàn)
- Di chuyeån phoái hôïp vuït 2 beân cöï ly 1,5m trong 2 phuùt.
Test xaùc ñònh söùc maïnh toác ñoä.
- Moâ phoûng tö theá ñaùnh boùng di chuyeån theo hình soá 8 trong phaïm vi 3 m2 thôøi gian 2’
– 3’ (soá laàn).
- Moâ phoûng tö theá chuaån bò, di chuyeån ngang cöï ly 3m trong 1 phuùt (laàn)
- Caàm taï ante laêng tay phaûi; traùi moãi beân 1’ (laàn)
- Baät ngang qua gheá theå duïc 30s – 1’ (laàn)
Baûng 5: Keát quaû kieåm tra caùc vaän ñoäng vieân CHLB Nga – Vieät Nam
Tuoåi
8 - 10
TT TEST
Nam Nöõ
11 – 12
133
Nam Nöõ
Nga Vieät Nam Nga Vieät Nam
1 Chaïy 30m (s) 5,1-5,4 5,8-6,2 5,3-5,6 6,3-6,8
2 Chaïy 60m (s) 9,8-10,2 11,4-11,6 10-10,5 11,8-12,2
3 Baät nghieâng qua gheá theå
70-82 70-80 64-75 60-65
duïc 60’ 1 laàn
Baûng 6: Keát quaû kieåm tra theå löïc vaän ñoäng vieân Vieät Nam
Tuoåi
TT TEST 13 14 15
Nam Nöõ Nam Nöõ Nam Nöõ
1 Chaïy 30m (s) 5,5-5,8 6-6,3 5-5,5 5,5-6 4,8-5,2 5-5,5
2 Chaïy 60m (s) 11,2-11,4 11,5-11,8 11-11,2 11,4-11,5 10,8-11 11-11,2
3 Nhaûy 7 böôùc 1 10-11 9-10 12-13 11-12 14-15 12-13
chaân (m)
4 Baät nhaûy qua 70-80 60-65 80-90 65-70 90-100 70-80
gheá theå duïc (1’-
laàn)
5 Laêng tay taï ante 70-80 65-75 80-90 75-85 90-100 85-95
thuaän tay (1’ -
laàn)
6 Nhaûy daây 1’ 110-120 110-120 110-140 130-140 150-160 150-160
(laàn)
7 Naèm ngöûa gaäp 16-20 14-18 20-25 18-22 25-30 22-25
buïng 1’ (laàn)
8 Chaïy 400m (s) 2-2,10 2,15-2,25 1,40-1,50 2,05-2,10
9 Chaïy 800m (s) 4-4,30
10 Chaïy 1500m (s) 6,10-6,30
Treân ñaây chuùng toâi giôùi thieäu nhöõng keát quaû nghieân cöùu ôû caùc vaän ñoäng vieân xuaát saéc
cuûa Quaân ñoäi vaø Haø Noäi ñeå caùc baïn tham khaûo trong quaù trình huaán luyeän vaø tuyeån choïn.
IV.5. Nghieân cöùu veà taâm lí trong tuyeån choïn
Veà traïng thaùi, taâm lí cuûa vaän ñoäng vieân coù theå xem xeùt caùc keát quaû nghieân cöùu heä thaàn
kinh trung öông, cô quan phaân tích vaän ñoäng, caùc thöû nghieäm ñaùnh giaù chöùc naêng taâm lí nhö
chuù yù, trí nhôù. Coù theå kieåm tra trong traïng thaùi yeân tónh hoaëc khi thöïc hieän caùc nhieäm vuï
phöùc taïp.
Chuùng toâi giôùi thieäu moät soá phöông phaùp nghieân cöùu veà taâm lí nhö sau :
a. Pheùp ño phaûn xaï
- Phaûn xaï ñôn giaûn. Duøng maùy ño phaûn xaï ñeå xaùc ñònh toác ñoä phaûn öùng cuûa vaän ñoäng
vieân, phaûn xaï cuûa ngöôøi thöôøng 0,17” – 0,30”. Vaän ñoäng vieân boùng baøn caáp cao Vieät Nam
0,13” – 0,15”. Vaän ñoäng vieân treû 0,16”.
- Phaûn xaï löïa choïn. Duøng maùy ño khaû naêng phaùn ñoaùn. Vaän ñoäng vieân sai soá töø 0,15 –
0,20 (theo thang ñieåm). Vaän ñoäng vieân caáp cao sai soá 0,10 – 0,12.
- Phaûn xaï phöùc taïp. Duøng tín hieäu ñeøn maøu (xanh, ñoû, tím …) qui ñònh maøu ñeå ño phaûn
xaï, hoaëc cho caùc baøi taäp ñeå ño phaûn öùng vaän ñoäng.
b. Nghieân cöùu söï chuù yù
Khoái löôïng söùc chuù yù ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc baûng (chöõ, soá).
Ví duï : Trong moät baûng ghi toå hôïp caùc chöõ caùi, sau ñoù qui ñònh xoaù caùc chöõ (A, B, chaúng
haïn) tính thôøi gian xong coâng vieäc, laáy soá trung bình.
Hoaëc coù moät baûng chöõ soá (töø 1 …. 100) tìm ra bao nhieâu soá 8 chaúng haïn, tính thôøi gian.
c. Nghieân cöùu trí nhôù
134
Ñeå kieåm tra trí nhôù coù theå ñoïc (chæ) cho vaän ñoäng vieân nghe nhöõng töø hoaëc soá, ñöôïc saép
xeáp ngaãu nhieân. Trong moãi laàn thöû thay ñoåi kí hieäu. Sau ñoù yeâu caàu vaän ñoäng vieân goïi
ñuùng – ñaùnh giaù trí nhôù.
d. Ñaùnh giaù thaàn kinh cô
Xaùc ñònh taàn soá chuyeån ñoäng toái ña cuûa baøn tay phaûn aùnh chöùc naêng khu vöïc vaän ñoäng
vaø söùc maïnh heä thaàn kinh.
Ñeå tieán haønh thöû nghieäm caàn coù buùt chì, ñoàng hoà baám giaây, moät tôø giaáy kích thöôùc 20 x
20cm, chia 4 phaàn baèng nhau thöû nghieäm 40”. Moãi laàn 10” vaøo 1 oâ. Sau 10” nhaéc laïi khaåu
leänh laøm tieáp, xem ñöôïc bao nhieâu daáu chaám.
e. Nghieân cöùu cô quan phaân tích vaän ñoäng
Ñeå ño caûm giaùc vaän ñoäng duøng löïc keá boùp : ñaàu tieân xaùc ñònh möùc toái ña, sau ñoù vöøa
kieåm tra vöøa boùp löïc keá 3-4 laàn vôùi möùc 50% söùc toái ña. Tieáp sau möùc coá gaéng laäp laïi 6 laàn
(giöõa caùc laàn boùp nghæ 30”). Taát caû caùc keát quaû ghi laïi. Baøi thöû nghieäm naøy giuùp cho choïn
söï gaéng söùc caàn thieát cuûa baép thòt vaø giuùp cho con ngöôøi xaùc ñònh ñöôïc aùp löïc vaø khoái löôïng
cuûa caùc ñoà vaät (caûm giaùc vaän ñoäng).
V. DI TRUYEÀN TRONG TUYEÅN CHOÏN VAÄN ÑOÄNG VIEÂN
Ngaøy nay khi nghieân cuùu tuyeån choïn vaän ñoäng vieân, ngoaøi caùc yeáu toá noùi treân, ngöôøi ta
coøn quan taâm ñeán vaán ñeà di truyeàn trong tuyeån choïn.
Caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa Gedda (YÙ) vaø Gvebe (Ñöùc) ñaõ tìm hieåu 220 vaän ñoäng vieân
voâ ñòch theá giôùi, Chaâu AÂu trong soá 53 gia ñình (gia phaû cuûa hoï). Caùc taùc giaû ñeàu keát luaän :
nhöõng khaû naêng veà hoaït ñoäng theå thao phuï thuoäc khaù lôùn vaøo nhöõng yeáu toá di truyeàn, chòu
söï taùc ñoäng cuûa nhieàu gen ñoäc laäp vôùi nhau vaø ñöôïc truyeàn laïi baèng con ñöôøng öu theá tính
troäi.
Moái quan heä giöõa yeáu toá di truyeàn vaø moâi tröôøng ñoái vôùi cô theå.
Di truyeàn trong tuyeån choïn ñöôïc caùc taùc giaû nghieân cöùu, coù hai khuynh höôùng ñaùnh giaù
söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá di truyeàn vaø moâi tröôøng ñoái vôùi cô theå.
- Khuynh höôùng thöù nhaát cho raèng : moïi ngöôøi phaùt trieån bình thöôøng ñeàu coù cô hoäi ñeå
trôû thaønh vaän ñoäng vieân xuaát saéc (Tru-ca-Nin Lieân xoâ).
Khuynh höôùng naøy ñeà cao vai troø cuûa giaùo duïc vaø huaán luyeän.
Khuynh höôùng thöù hai thöøa nhaän yeáu toá di truyeàn giöõ vai troø quan troïng vaø cho raèng
giaùo duïc vaø huaán luyeän ñeàu coù nhöõng giôùi haïn cuûa noù. Theo vieän só Asta-U-Roáp : Nhöõng qui
luaät di truyeàn ñöôïc hình thaønh nghieâm ngaët vaø raát khaùch quan, caùc qui luaät aáy chæ cho
chuùng ta bieát raèng giaùo duïc vaø huaán luyeän khoâng phaûi laø voâ haïn cuûa noù.
Caùc taùc giaû ñaõ trình baøy moái quan heä qua laïi giöõa caùc yeáu toá moâi tröôøng vaø di truyeàn
baèng coâng thöùc toaùn hoïc.
X(t+1) = Xt + ∆x(t + 1)
- Xt : Laø taäp hôïp caùc gen maø cô theå caùc con nhaän ñöôïc töø cha meï (cô sôû cuûa di truyeàn laø
nhöõng thoâng tin di truyeàn ñöôïc truyeàn laïi töø theá heä naøy sang theá heä khaùc).
- X(t+1) : Laø toång nhöõng toá chaát maø cô theå coù ñöôïc trong moät thôøi ñieåm naøo ñoù trong
quaù trình phaùt trieån.
- ∆x (t+1) : Laø gia soá cuûa x ôû thôøi ñieåm (t+1) do taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng (giaùo duïc, huaán
luyeän…) gia soá ∆ coù theå baèng 0, 1, 2, 3, … nhöng khoâng phaûi laø voâ haïn maø coù giôùi haïn xaùc
ñònh cuûa noù.
Noùi chung baát kì tính chaát naøo cuûa cô theå ñeàu tuyø thuoäc vaøo caû yeáu toá moâi tröôøng vaø di
135
truyeàn. Moâi tröôøng xung quanh khoâng thuaän lôïi seõ kìm haõm khaû naêng di truyeàn tieàm taøng
vaø daãn ñeán khoâng phaùt trieån ñaày ñuû vaø ngöôïc laïi.
Do ñoù, moät taäp theå hoäi ñoàng huaán luyeän (huaán luyeän vieân baùc só) duø taøi ba ñeán ñaâu cuõng
chæ naâng thaønh tích cuûa vaän ñoäng vieân ñeán giôùi haïn toái ña cuûa töøng ngöôøi, chöù khoâng taïo
ra moät nhaø voâ ñòch. Neáu nhö caáu truùc di truyeàn cuûa ngöôøi aáy khoâng ñaùp öùng ñöôïc ñieàu kieän
maø hoaït ñoäng theå thao ñoøi hoûi.
V.1. Vaän duïng caùc keát quaû nghieân cöùu trong tuyeån choïn
Ngaøy nay ngöôøi ta cho raèng khaû naêng vaän ñoäng cuûa con ngöôøi ñöôïc ñònh tröôùc töông ñoái
nghieâm ngaët cuûa di truyeàn. Ngay töø luùc môùi sinh, treû em ñaõ theå hieän möùc ñoä khaùc nhau
trong hoaït ñoäng vaän ñoäng khaù roõ. Nhöng nhöõng yeáu toá di truyeàn qui ñònh nhöõng khaû naêng
phaùt trieån vaãn coøn döôùi daïng tieàm aån vaø chæ bieán thaønh nhöõng yeáu toá phaùt trieån khi cô theå
lieân heä tröïc tieáp vôùi moâi tröôøng.
Vaäy nhöõng ñaëc tröng naøo veà khaû naêng vaän ñoäng cuûa treû em coù tính oån ñònh ñeå ñònh
höôùng vaø tuyeån choïn.
Döôùi ñaây laø keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc chuyeân gia tuyeån choïn theá giôùi ñaõ coâng boá:
- Caùc chæ tieâu hình thaùi aûnh höôûng di truyeàn (%):
+ Chieàu cao, daøi tay, daøi chaân 85 – 90%
+ Khoái löôïng cô theå 70 – 85%
+ Voøng (ñuøi, caùnh tay, caúng tay) 55 – 60%
- Caùc chæ tieâu sinh lí vaän ñoäng :
Yeáu toá di truyeàn Yeáu toá moâi tröôøng
+ Haáp thuï oâxy toái ña (VO2 max) 76,9% 23,1%
+Nhòp tim tónh (taàn soá maïch) 62,7% 37,3%
+Phaûn xaï vaän ñoäng
Ñôn giaûn 84,2% 15,8%
Phöùc taïp 80,7% 19,3%
- Löïc cô :
+ Löïc löng 64,3% 35,7%
+Löïc tay phaûi 61,4% 38,6%
+ Löïc tay traùi 59,2% 40,8%
+ Baät cao 79,4% 20,6%
+ Chaïy 30m 77,1% 22,9%
+ Baät xa taïi choã coù ñaø 76,1% 23,9%
Qua caùc chæ soá ôû treân cho thaáy : nhöõng kích thöôùc veà chieàu cao vaø daøi cô theå chòu aûnh
höôûng cuûa yeáu toá di truyeàn nhieàu hôn caû. Chöùc naêng heä tim maïch, löïc cô töông ñoái vaø thôøi
kì tieàm taøng cuûa phaûn xaï vaän ñoäng cuõng do yeáu toá di truyeàn chi phoái.
Soá löôïng sôïi cô nhanh, coù maøu traéng vaø sôïi cô chaäm coù maøu ñoû chieám tyû leä töông ñoái oån
ñònh ñoái vôùi töøng caù theå cuõng do di truyeàn qui ñònh tröôùc. Sôïi cô traéng tham gia vaøo caùc
ñoäng taùc nhanh nhö: chaïy ngaén, ñoäng taùc noã löïc boät phaùt vaø taát caû caùc ñoäng taùc coù toác ñoä
nhanh. Sôïi cô maøu ñoû co chaäm hôn so vôùi sôïi cô traéng, nhöng coù söùc beàn lôùn hôn, neân coù
khaû naêng tham gia hoaït ñoäng cöï ly daøi. Ñeå kieåm tra löôïng sôïi cô traéng nhieàu, coù theå duøng
test baät cao taïi choã vì ngöôøi coù löôïng sôïi cô traéng nhieàu baät cao hôn. Ñoái vôùi vaän ñoäng vieân
boùng baøn coù theå duøng test naøy.
Treân ñaây laø nhöõng lí luaän vaø caùc quan ñieåm cô baûn cuûa di truyeàn trong tuyeån choïn vaän
ñoäng vieân seõ giuùp cho chuùng ta thöïc haønh trong coâng taùc tuyeån choïn vaän ñoäng vieân cuûa
mình. Theo quan ñieåm di truyeàn, taøi naêng theå thao laø moät hieän töôïng töông ñoái hieám, cuõng
136
nhö baát cöù taøi naêng naøo khaùc khoâng theå gaëp thöôøng xuyeân ñöôïc. Di truyeàn hoïc trong theå
thao coøn non treû, söï vaän duïng cuûa noù thöïc tieãn chöa nhieàu. Ñeå khaéc phuïc phaûi xaây döïng
moâ hình nhöõng vaän ñoäng vieân xuaát saéc ñeå laøm cô sôû khoa hoïc cho vieäc ñònh höôùng vaø
tuyeån choïn theå thao.
137