LÔØI NOÙI ÑAÀU

Lyù do choïn ñeà taøi : Hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoùa kinh teá hieän nay laø xu
theá taát yeáu vaø laø ñoøi hoûi khaùch quan cuûa quaù trình hôïp taùc vaø phaân
coâng lao ñoäng quoác teá. Xu theá naøy ñang daàn bao truøm leân haàu heát caùc
lónh vöïc cuaû ñôøi soáng xaõ hoäi. Lónh vöïc ngaân haøng cuõng khoâng naèm
ngoaøi xu theá chung ñoù. Quaù trình hoäi nhaäp trong lónh vöïc ngaân haøng ñaõ
trôû thaønh moät trong nhöõng noäi dung chuû yeáu, coù aûnh höôûng maïnh meõ
ñeán toaøn boä caùc quan heä kinh teá, taøi chính cuûa moãi nöôùc vaø cuûa toaøn
theá giôùi; noù vöøa goùp phaàn naâng cao hieäu quaû phaân phoái nguoàn löïc vaø
phaùt trieån kinh teá, taêng cöôøng khaû naêng thanh toaùn vöøa thuùc ñaåy thò
tröôøng taøi chính phaùt trieån oån ñònh ñoàng thôøi noù cuõng naâng cao chaát
löôïng hoaït ñoäng cuaû heä thoáng ngaân haøng vaø caùc trung gian taøi chính
khaùc. Vì vaäy, nghieân cöùu vaán ñeà hoäi nhaäp trong lónh vöïc ngaân haøng laø
moät vieäc laøm quan troïng vaø caàn thieát trong boái caûnh heä thoáng ngaân haøng
nöôùc ta ñang töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi quoác teá hieän nay.

Muïc tieâu vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi : Nhaän thöùc ñuùng ñaén vaø
ñaày ñuû nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc, nhöõng lôïi ích vaø nguy cô ñeå chuû
ñoäng hoäi nhaäp theo moät loä trình hôïp lyù chaéc chaén seõ giuùp caùc ngaân
haøng thöông maïi Vieät Nam coù ñöôïc moät söï chuaån bò thaät toát trong quaù
trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá. Muïc tieâu nghieân cöùu cuaû ñeà
taøi naøy laø treân cô sôû phaân tích thöïc traïng hieän nay cuaû heä thoáng NHTM
Vieät Nam vaø töø nhöõng vaán ñeà ñoù kieán nghò moät soá giaûi phaùp naâng cao
naêng löïc caïnh tranh cuûa heä thoáng NHTM Vieät Nam trong tieán trình hoäi
nhaäp.

1
 Phaàn I
CAÙC CAM KEÁT QUOÁC TEÁ CUÛA VIEÄT
NAM VEÀ TÖÏ DO HOÙA DÒCH VUÏ NGAÂN
HAØNG
11. Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Nam – Hoa Kyø (BTA)

Moät soá cam keát trong hieäp ñònh BTA cuûa Chính phuû Vieät Nam ñoái vôùi toå
chöùc ngaân haøng vaø taøi chính cuûa Hoa Kyø ñöôïc trình baøy toùm taét nhö sau :

 Caùc nhaø cung caáp dòch vuï taøi chính Hoa kyø ñöôïc pheùp cung caáp dòch
vuï taïi Vieät Nam thoâng qua caùc hình thöùc phaùp lyù: (i) Chi nhaùnh
ngaân haøng Hoa Kyø; (ii) Ngaân haøng lieân doanh Vieät Nam-Hoa Kyø; (iii)
Coâng ty thueâ mua taøi chính 100% voán Hoa Kyø vaø (iv) Coâng ty thueâ
mua taøi chính lieân doanh Vieät Nam-Hoa Kyø;

 Trong voøng 3 naêm keå töø khi Hieäp ñònh coù hieäu löïc, hình thöùc phaùp
lyù duy nhaát thoâng qua ñoù caùc nhaø cung caáp dòch vuï taøi chính Hoa
Kyø khaùc (ngoaøi ngaân haøng vaø coâng ty thueâ- mua taøi chính) coù theå
cung caáp caùc dòch vuï taøi chính taïi Vieät Nam laø lieân doanh vôùi ñoái
taùc Vieät Nam. Sau thôøi gian ñoù, haïn cheá naøy seõ ñöôïc baõi boû;

 Sau 9 naêm keå töø khi Hieäp ñònh coù hieäu löïc, caùc ngaân haøng Hoa Kyø
ñöôïc pheùp thaønh laäp ngaân haøng con 100% voán Hoa Kyø taïi Vieät Nam
(töø thaùng 12 naêm 2010, caùc ngaân haøng con 100% voán cuûa Myõ ñöôïc
pheùp hoaït ñoäng ôû Vieät Nam);

 Vieät Nam seõ cho pheùp caùc ngaân haøng cuûa Myõ ñöôïc naém voán sôû
höõu trong caùc ngaân haøng Vieät Nam ñöôïc coå phaàn hoùa, töông ñöông
vôùi möùc cho pheùp ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö Vieät Nam. Theo thôøi gian,
töøng böôùc cho pheùp caùc lieân doanh taêng daàn möùc naém giöõ voán töø
30% leân 49%, thöïc hieän tröôùc naêm 2010;

2
  Töø thaùng 12 naêm 2004, caùc chi nhaùnh ngaân haøng cuûa Myõ ñöôïc
pheùp: i) nhaän ñaûm baûo cho khoaûn vay baèng giaù trò quyeàn söû duïng
ñaát do caùc DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi naém giöõ; (ii) tieáp nhaän
vaø söû duïng giaù trò quyeàn söû duïng ñaát ñaûm baûo cho khoaûn vay trong
tröôøng hôïp khoâng thanh toaùn nôï; iii) ñöôïc tieáp caän caùc dòch vuï taùi
chieát khaáu, hoaùn ñoåi vaø hôïp ñoàng kyø haïn cuûa Ngaân haøng Nhaø
nöôùc; vaø quan troïng hôn laø, iv) ñöôïc höôûng ñaày ñuû quyeàn nhö ngaân
haøng trong nöôùc;

Moát soá cam keát cuï theå khaùc trong BTA

Trong 8 naêm ñaàu, sau khi hieäp ñònh thöông maïi coù hieäu löïc, caùc chi nhaùnh
ngaân haøng Hoa Kyø hoaït ñoäng taïi Vieät Nam nhaän tieàn göûi baèng VND töø
caùc phaùp nhaân maø ngaân haøng khoâng coù quan heä tín duïng vôùi nhöõng tyû
leä nhaát ñònh tính theo voán phaùp ñònh cuûa chi nhaùnh :
 Naêm thöù 1 (töø 10/12/2001) 50% voán phaùp ñònh chuyeån vaøo

 Naêm thöù 2 (töø 10/12/2002) 100%

 Naêm thöù 3 (töø 10/12/2003) 250%

 Naêm thöù 4 (töø 10/12/2004) 400%

 Naêm thöù 5 (töø 10/12/2005) 600%

 Naêm thöù 6 (töø 10/12/2006) 700%

 Naêm thöù 7 (töø 10/12/2007) 900%

 Naêm thöù 8 (töø 10/12/2008) Ñoái xöû quoác gia ñaày ñuû

Trong 10 naêm ñaàu, sau khi hieäp ñònh coù hieäu löïc, caùc chi nhaùnh ngaân haøng
Hoa Kyø hoaït ñoäng taïi Vieät Nam nhaän tieàn göûi baèng VND töø caùc theå
nhaân maø ngaân haøng khoâng coù quan heä tín duïng vôùi nhöõng tyû leä nhaát
ñònh tính treân möùc voán phaùp ñònh cuûa chi nhaùnh, cuï theå nhö sau:
 Naêm thöù 1 (töø 10/12/2001) 50% voán phaùp ñònh chuyeån vaøo

 Naêm thöù 2 (töø 10/12/2002) 100%

 Naêm thöù 3 (töø 10/12/2003) 250%

3
  Naêm thöù 4 (töø 10/12/2004) 350%

 Naêm thöù 5 (töø 10/12/2005) 500%

 Naêm thöù 6 (töø 10/12/2006) 650%

 Naêm thöù 7 (töø 10/12/2007) 800%

 Naêm thöù 8 (töø 10/12/2008) 900%

 Naêm thöù 9 (töø 10/12/2009) 1000%

 Naêm thöù 10 (töø 10/12/2010) Ñoái xöû quoác gia ñaày ñuû.

Nhö vaäy, chuùng ta chæ coøn chöa ñaày 4 naêm nöõa thì ngaønh ngaân haøng phaûi
thöïc söï môû cöûa theo hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ ñoù laø chöa tính ñeán
loä trình môû cöûa ngaønh ngaân haøng neáu Vieät Nam ñöôïc gia nhaäp toå chöùc
WTO vaøo cuoái naêm nay. Nhöng coù moät ñieàu chaéc chaén raèng nhöõng cam
keát ñeå ñöôïc gia nhaäp toå chöùc WTO trong lónh vöïc ngaân haøng seõ ít nhaát
cuõng gioáng nhö trong hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ

4
 Phaàn II
PHAÂN TÍCH SWOT ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG
NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM
1. Ñieåm maïnh (Strengths)

1.1. Moâi tröôøng kinh teá vó moâ oån ñònh

Ñaây laø moät lôïi theá raát lôùn cuûa Vieät Nam trong boái caûnh tình hình chính
trò treân theá gôùi trong nhöõng naêm vöøa qua heát söùc phöùc taïp. Moâi
tröôøng kinh teá vó moâ maø heä thoáng NHTM Vieät Nam ñang hoaït ñoäng laø
töông ñoái oån ñònh vaø laønh maïnh. Söï taêng tröôûng kinh teá maïnh meõ vaø
chaéc chaén trong nhöõng naêm qua , moâi tröôøng phaùp lyù ngaøy caøng thuaän
lôïi cho vieäc kinh doanh ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc ngaân haøng thöïc hiện
chöùc naêng trung gian taøi chính moät caùch oån ñònh. Nhôø söï oån ñònh veà
maët vó moâ naøy maø caùc ngaân haøng coù ñieàu kieän huy ñoäng vaø caáp tín
duïng ngaøy caøng nhieàu hôn cho caùc hoaït ñoäng tsaûn xuaát kinh doanh, töø
ñoù gia taêng ñaùng keå lôïi nhuaän thu ñöôïc.

Maët khaùc, vôùi söï oån ñònh veà moäi tröôøng kinh teá vó moâ oån ñònh vaø
laønh maïnh ñaõ giuùp thò tröôøng voán trong nöôùc phaùt trieån vöôït baäc trong
thôøi gian qua. Hieän nay caùc NHTMCP coù theå phaùt haønh coå phieáu deã
daøng vaø ñieàu naøy ñaõ giuùp heä thoáng NHTM Vieät Nam gia taêng naêng
löïc taøi chính cuûa mình moät caùch roõ reät.

1.2. Heä thoáng maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép

Maïng löôùi chi nhaùnh vaø caùc ñieåm giao dòch cuûa heä thoáng NHTM Vieät
Nam trong nhöõng naêm qua ñaõ taêng leân ñaùng keå, caùc NHTM lieân tuïc
khai tröông nhieàu chi nhaùnh vaø phoøng giao dòch taïi khaép caùc tænh thaønh
nhaèm gia taêng soá löôïng khaùch haøng tieàm naêng cho Ngaân haøng mình
(NH Noâng nghieâïp vaø phaùt trieån noâng thoân coù chi nhaùnh ñeán taän xaõ,
Sacombank hieän nay coù khoaûng 102 chi nhaùnh vaø ñieåm giao dòch, ACB
ñang noã löïc ñeå höôùng ñeán con soá 100 chi nhaùnh…). Nhö vaäy sau hôn 15
naêm phaùt trieån heä thoáng NHTM Vieät Nam ñaõ xaây döïng ñöôïc cho mình
5
 moät heä thoáng paân phoái saûn phaåm vaø dòch vuï ngaân haøng töông ñoái
roäng lôùn. Ñaây laø moät lôïi theá lôùn cuûa heä thoáng NHTM Vieät Nam maø
caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi khi thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng Vieät Nam
coøn phaûi maát moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh môùi coù theå xaây döïng
ñöôïc.

1.3. Veà vò theá thò tröôøng

Heä thoáng NHTM Vieät Nam bao goàm naêm ngaân haøng thöông maïi quoác
doanh, moät ngaân haøng chính saùch vaø 38 ngaân haøng thöông maïi coå phaàn.
Caùc NHTM Vieät Nam hieän thoáng trò thò tröôøng tieàn göûi vaø cho vay vôùi
thò phaàn töông ñoái lôùn vaø ñoái töôïng khaùch haøng thì ña daïng. Ñieàu naøy
coù ñöôïc nhôø nhöõng lôïi theá saün coù vôùi vai troø laø ngaân haøng trong
nöôùc bôûi caùc NHTM Vieät Nam khoâng phaûi chòu nhöõng haïn cheá veà quy
moâ hoaït ñoäng hay soá löôïng caùc chi nhaùnh trong moät khu vöïc. Trong khi
nhöõng ngaân haøng nöôùc ngoaøi laïi gaëp phaûi moät soá haïn cheá khi nhaän
tieàn göûi taïi thò tröôøng trong nöôùc.

Trong khi caùc NHTMQD vaãn taäp trung phuïc vuï caùc khaùch haøng truyeàn
thoáng laø nhöõng DNNN lôùn, caùc NHTM coå phaàn ñaõ tìm ra nhöõng thò
tröôøng ngaùch laø phuïc vuï nhöõng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuõng nhö
caùc khaùch haøng caù nhaân. Caùc toå chöùc tín duïng phi ngaân haøng vaø
ngaân haøng chính saùch xaõ hoäi ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc
caáp voán cho khu vöïc noâng thoân vaø nhöõng ngöôøi ngheøo.

Nhö vaäy chuùng ta coù theå thaáy raèng heä thoáng NHTM Vieät Nam hieän
chieám moät thò phaàn töông ñoái lôùn ôû thò tröôøng Vieät Nam hieän nay
(khoaûng gaàn 90%, caùc NH nöôùc ngoaøi hieän chæ chieám khoaûng 10% thò
phaàn trong nöôùc) vaø theo nhieàu chuyeân gia trong lónh vöïc ngaân haøng thì
trong moät töông lai gaàn, thò phaàn cuûa caùc toå chöùc tín duïng Vieät Nam seõ
khoâng thay ñoåi nhanh choùng; maëc duø coù theå xuaát hieän moät soá thay
ñoåi veà caáu truùc, ví duï nhö thò phaàn cuûa caùc ngaân haøng TMCP seõ taêng
leân.

1.4. Am hieåu thò tröôøng vaø “vaên hoùa” cuûa khaùch haøng trong nöôùc
6
 Vôùi lôïi theá hoaït ñoäng laâu naêm treân “saân nhaø”, caùc NHTM Vieät Nam
toû ra raát coù lôïi theá veà vieäc am hieåu thò tröôøng cuõng nhö am hieåu veà
phong tuïc taäp quaùn, taâm lyù vaø “vaên hoùa” cuûa caùc khaùch haøng trong
nöôùc. Ngoaøi ra caùc NHTM Vieät Nam coøn coù ñöôïc nhöõng thoâng tin veà
khaùch haøng toát hôn caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø trong nhieàu tröôøng
hôïp caùc thoâng tin naøy coù theå boå sung cho caùc Baùo caùo taøi chính thieáu
minh baïch cuûa khaùch haøng trong vieäc phuïc vuï muïc ñích cho vay cuûa
ngaân haøng.

1.5. Veà caùc ñoái taùc chieán löôïc.

Trong thôøi gian vöøa qua, do quaù trình thöïc hieän caùc cam keát cuûa hieäp
ñònh thöông maïi Vieät – Myõ, Vieät Nam ñaõ cho pheùp caùc ñoái taùc nöôùc
ngoaøi naém giöõ 30% voán ñieàu leä cuûa moät ngaân haøng. Ñaây laø moät cô
hoäi raát lôùn ñoái vôùi heä thoáng NHTM Vieät Nam nhaèm tranh thuû coâng
ngheä vaø taän duïng voán cuûa caùc toå chöùc nöôùc ngoaøi vaø caùc NHTM
coå phaàn ñaõ toû ra raát nhanh nhaïy trong vaán ñeán naøy. Laàn löôït caùc
NHTM coå phaàn lôùn cuûa Vieät Nam nhö ACB, Sacombank, Techcombank,….
Ñaõ baùn coå phaàn cuûa mình cho caùc ngaân haøng haøng ñaàu cuûa theá giôùi
nhö ANZ, HSBC, IFC, …. Nhaèm khai thaùc caùc kinh nghieäm vaø trình ñoä
chuyeân moân quyù baùu cuûa caùc ñoái taùc chieán löôïc naøy. Vôùi xu höôùng
baùn coå phaàn cho caùc NH nöôùc ngoaøi ñeå hoï trôû thaønh coå ñoâng chieán
löôïc cuûa caùc NHTM Vieät Nam thì chuùng ta coù theå kyø voïng laø caùc
NHTM Vieät Nam seõ ngaøy caøng maïnh hôn, chuyeân nghieäp hôn vaø coù
ñuû khaû naêng caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi khi Vieät Nam
hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá toaøn caàu.

2. Ñieåm yeáu (Weaknesses)

2.1. Veà theå cheá

Ñieåm yeáu roõ neùt nhaát veà theå cheá cuûa ngaønh ngaân haøng Vieät Nam
laø thieáu moät heä thoáng phaùp lyù coù theå baûo veä caùc lôïi ích cuûa ngaân
haøng vôùi tö caùch laø ngöôøi cho vay trong tröôøng hôïp caùc khaùch haøng
vay voán bò phaù saûn. Quyeát ñònh cuûa toøa aùn cho pheùp caùc ngaân haøng
7
 baùn taøi saûn theá chaáp neáu nhö beân vay khoâng traû ñöôïc nôï ñoâi khi
khoâng tinh ñeán lôïi ích cuûa ngaân haøng vaø quyeàn lôïi cuûa beân cho vay.
Ñieàu naøy laøm caûn trôû hieäu quaû cuûa caùc ngaân haøng, aêng chi phí cho
vay vì caùc ngaân haøng phaûi taêng döï phoøng ruûi ro ñeå trang traûi cho
nhöõng thaát thoaùt veà voán.

Vaán ñeà theå cheá thöù hai ñoù laø caùc khoaûn tín duïng öu ñaõi vaø vaán ñeà
cho vay theo chæ ñònh cuûa caùc NHTMQD. Maëc duø trong thôøi gian gaàn
ñaây vieäc cho vay chæ ñònh ñaõ giaûm bôùt nhöng vaãn ñöôïc xem laø moät
vaán ñeà ñang tieáp dieãn. Ñieàu naøy coù nguy cô keùo daøi vaán ñeà nôï quaù
haïn voán ñaõ raát nghieâm troïng cuûa caùc NHTMQD, töø ñoù caûn trôû quaù
trình coå phaàn hoùa maø caùc ngaân haøng naøy ñang thöïc hieän.

Vaán ñeà thöù ba veà theå cheá ñoù laø vaán ñeá thieáu minh baïch trong caùc
Baùo caùo taøi chính cuûa caùc khaùch haøng doanh nghieäp. Hieän nay chæ coù
moät soá ít doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn ñoäc laäp haøng naêm. Vieäc thieáu
kieåm toaùn vaø keá toaùn minh baïch seõ gaáy khoù khaên cho vieäc ñaùnh giaù
khaû naêng sinh lôøi cuûa moät doanh nghieäp, qua ñoù ngaân haøng khoù coù
theå coù quyeát ñònh cho vay hieäu quûa. Ñaây chính laø vaán ñeà caûn trôû
ngaân haøng chöa maïnh daïng cho caùc khaùch haøng doanh nghieäp vay voán
ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, vaø ñieàu naøy cuõng lyù giaûi
vì sao caùc NHTMQD chæ cho caùc doanh nghieäp lôùn vay maø ít quan taâm
ñeán caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Muoán khaéc phuïc vaán ñeà naøy ñoøi
hoûi Chính phuû phaûi coù nhöõng bieän phaùp nhaèm phaùt trieån thò tröôøng
voán bôûi vì caùc doanh nghieäp muoán khai thoâng nguoàn voán treân thò
tröôøng chöùng khoaùn thì hoï phaûi coâng khai vaø minh baïch taøi chính, do
ñoù caùc ngaân haøng cuõng deã cho caùc doanh nghieäp vay hôn vaø caùc doanh
nghieäp cuõng deã tieáp caän caùc khoaûng tín duïng ngaân haøng hôn.

2.2. Veà naêng löïc taøi chính

Trong thôøi gian gaàn ñaây moät loaït caùc NHTM ñaõ vaø ñang coù nhöõng söï
gia taêng ñaùng keå veà voán ñieàu leä, cuï theå nhö: ACB vöøa phaùt haønh
thaønh coâng 1.650 tyû ñoàng traùi phieáu chuyeån ñoåi, Sacombank vöøa phaùt

8
 haønh 10% coå phieáu thöôûng naâng möùc voán ñieàu leä cuûa mình leân 1999
tyû VND, Eximbank phaùt haønh 400 tyû ñoàng meänh giaù coå phieáu cho coå
ñoâng hieän höõu ñeå taêng voán leân 1200 tyû VND,… song nhìn chung nguoàn
voán chuû sôû höõu – söùc maïnh taøi chính cuûa NHTM Vieät Nam vaãn coøn
khaù thaáp so vôùi caùc NHTM trong khu vöïc vaø theá giôùi. Nhieàu NHTM
nöôùc ngoaøi coù quy moâ voán chuû sôû höõu haøng tyû USD, trong khi ñoù
caùc NHTM nöôùc ta quy moâ voán chuû sôû höõu coøn raát khieâm toán, toång
voán chuû sôû höõu cuûa toaøn heä thoáng NHTM nöôùc ta khoaûng hôn 2 tyû
USD. Ñieàu naøy ñaõ haïn cheá caùc ngaân haøng naâng caáp coâng ngheä vaø
giôùi thieäu nhöõng dòch vuï môùi nhö ngaân haøng ñieän töû, ATM, voán laø
nhöõng dòch vuï ñoøi hoûi phaûi ñaàu tö ñaùng keå.

Baûng 1 : Voác chuû sôû höõu cuûa moät soá Ngaân haøng qua caùc naêm.
(Tyû giaù quy ñoåi : 15.700 VND/USD)
Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2005
VNÑ Quy ñoåi VNÑ Quy ñoåi VNÑ Quy ñoåi
Teân Ngaân haøng
(trieäu (trieäu (trieäu (trieäu (trieäu (trieäu
VND) USD) VND) USD) VND) USD)
ÑT&PT VN 3.760.127 239 5.503.637 351
Vietcombank 4.397.848 280 5.734.965 365
Incombank 3.173.697 202 4.154.083 265
AÙ Chaâu 489.452 31 562.391 36
Bangkok Bank 2.511 1.365
Mandiri (Indonesia) 1.579 2.231
ING BANK (trieäu
18.000 21.000
EUR)
(Nguoàn: Soá lieäu naøy laáy töø baùo caùo thöôøng nieân cuûa caùc Ngaân haøng vaø
quy ñoåi theo tyû giaù)
Quy moâ voán töï coù giöõ vai troø quyeát ñònh ñeán quy moâ cho vay, ñaàu tö
voán cho caùc doanh nghieäp vaø toác ñoä phaùt trieån coâng ngheä, hieän ñaïi
hoaù NHTM. Vôùi naêng löïc taøi chính coù haïn vaø nhu caàu raát lôùn veà voán
cho neàn kinh teá, caùc NHTM chæ coù theå ñaùp öùng nhu caàu voán ngaén haïn
maø chöa ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu voán trung daøi haïn cuûa caùc doanh
nghieäp. Maët khaùc, vôùi tình hình thò tröôøng voán Vieät Nam ñang coøn trong
quaù trình phaùt trieån ban ñaàu, chöa theå cung caáp ñuû nguoàn voán trung daøi

9
 haïn caàn thieát cho caùc doanh nghieäp, caùc NHTM hieän nay ñang paûi ñaûm
traùch nhieäm vuï cung caáp nguoàn voán trung daøi haïn cho caùc doanh
nghieäp. Ñieàu naøy laøm taêng tính ruûi ro thanh khoaûn cho heä thoáng NHTM
Vieät Nam, ñaëc bieät laø trong ñieàu kieän thieáu caùc khoaûng tieàn göûi trung
vaø daøi haïn.

Maëc duø naêng löïc taøi chính coù haïn, caùc NHTM Vieät Nam coøn ñang tham
gia vaøo caùc cuoäc chaïy ñua veà laõi suaát caû veà ngieäp vuï huy ñoäng voán
vaø nghieäp vuï cho vay. Vieäc chaïy ñua veà laõi suaát coù theå daãn tôùi ruûi ro
laøm taát caû cuøng suy yeáu. Neáu caùc NHTM nöôùc ngoaøi vôùi tieàm löïc
taøi chính maïnh, chieán löôïc marketing maïnh meõ tham gia vaøo cuoäc chaïy
ñua naøy thì cuoäc chaïy ñau veà laõi suaát cuûa caùc NHTM trong nöôùc seõ
khoâng theå keùo daøi ñöôïc.

Vì theá naêng löïc taøi chính coøn nhoû beù coù theå xem laø moät ñieàu baát lôïi
raát lôùn ñoái vôùi caùc NHTM Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp, ñaëc bieät
laø trong ñieàu kieän caùc NHTM quoác teá ñang coù xu höôùng saùp nhaäp taïo
thaønh caùc NHTM coù quy moâ voán chuû sôû höõu lôùn vaø raát lôùn.

Tuy trong nhöõng naêm gaàn ñaây heä thoáng NHTNQD ñaõ coù nhöõng caûi
thieän ñaùng keå veà tính hình taøi chính, nhöng nhìn chung thìmtình hình taøi
chính cuûa caùc NHTMQD vaãn coøn keùm laønh maïnh, caùc chæ tieâu khaû
naêng sinh lôøi vaø chi phí ñeàu khoâng toát baèng möùc trung bình cuûa khu
vöïc.

2.3. Naêng löïc quaûn lyù ñieàu haønh coøn keùm so vôùi yeâu caàu cuûa
moät NHTM hieän ñaïi

 Tính chuyeân nghieäp trong quaûn trò NHTM hieän ñaïi : Quaûn trò NHTM
hieän ñaïi ñoøi hoûi caùc caùn boä quaûn lyù phaûi coù tính chuyeân nghieäp
cao. Khaû naêng quaûn trò, vaän haønh, ñieàu chænh, boå sung, khoâng
ngöøng hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù cuaû Ban laõnh ñaïo NHTM quyeát
ñònh hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM theo ñònh höôùng xaùc
ñònh. ÔÛ Vieät Nam hieän nay haàu heát caùc nhaø quaûn trò NHTM ñeàu
chöa ñöôïc ñaøo taïo ngheà quaûn trò NHTM moät caùch baøi baûn maø chuû
10
 yeáu ñöôïc löïa choïn qua thöïc tieãn hoaït ñoäng kinh doanh neân tính
chuyeân nghieäp trong quaûn trò moät NHTM coøn nhieàu baát caäp.

 Tính naêng ñoäng cuûa caùn boä quaûn lyù NHTM : Trong neàn kinh teá thò
tröôøng thì caïnh tranh ngaøy caøng trôû neân quyeát lieät, ñieàu ñoù ñoøi hoûi
caùc nhaø quaûn trò phaûi heát söùc saùng taïo vaø naêng ñoäng. Cô cheá
quaûn lyù hieän nay cuaû caùc NHTM quoác doanh chöa cho pheùp caùc nhaø
quaûn trò phaùt huy tính naêng ñoäng chuû quan cuaû mình. Raát nhieàu caùc
cô cheá Nhaø nöôùc quaù chaët cheõ khoâng deã moät sôùm moät chieàu
thaùo gôõ ñöôïc ñaõ haïn cheá ñaùng keå tính naêng ñoäng cuûa caùc nhaø
quaûn trò NHTM quoác doanh. Quyeàn vaø traùch nhieäm, keå caû traùch
nhieäm vaät chaát ñoái vôùi Giaùm ñoác, Toång Giaùm ñoác NHTM quoác
doanh coøn haïn cheá raát nhieàu vaø chöa roõ raøng, khoâng khuyeán khích
tính naêng ñoäng cuaû ñoäi nguû quaûn trò NHTM quoác doanh, trong khi ñoù
caùc nhaø quaûn trò NHTM ngoaøi quoác doanh laïi coù nhieàu ñieàu kieän
thuaän lôïi hôn. Vì theá nhöõng nhaø quaûn trò NHTM quoác doanh ñaõ
khoâng coù nhieàu ñieàu kieän ñeå phaùt huy tính naêng ñoäng, daùm nghó,
daùm laøm, daùm chòu traùch mhieäm – nhöõng phaåm chaát quyù baùu cuaû
caùc chuû doanh nghieäp thaønh ñaït trong lónh vöïc kinh doanh. Thöïc chaát
hoï vaãn laø caùc coâng chöùc Nhaø nöôùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc Ngaân
haøng, ñöôïc boå nhieäm coù thôøi haïn 5 naêm moät laàn. Trong 5 naêm, hoï
coá gaéng laøm cho troøn traùch nhieäm, khoâng ñeå xaûy ra nhöõng “söï coá”
ñaùng tieác trong ñôn vò mình. Ñaây laø moät thaùch thöùc lôùn haïn cheá
söùc caïnh tranh cuaû caùc NHTM quoác doanh.

2.4. Veà coâng ngheä ngaân haøng

Coâng ngheä ngaân haøng giöõ vai troø quyeát ñònh trong hoaït ñoäng nghieäp
vuï ngaân haøng quoác teá cuõng nhö trong vieäc hieän ñaïi hoaù hoaït ñoäng
ngaân haøng. Nhìn chung coâng ngheä cuaû caùc NHTM ôû nöôùc ta nhöõng
naêm vöøa qua ñaõ phaùt trieån vöôït baäc so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñaây.
Nhieàu coâng ngheä hieän ñaïi ñaõ vaø ñang ñöôïc öùng duïng trong hoaït ñoäng
kinh doanh cuaû caùc NHTM nhö maùy ruùt tieàn töï ñoäng ATM, vaán tin taøi

11
 khoaûn, dòch vuï Phone Banking, thanh toaùn ñieän töû, theû tín duïng noäi ñiaï,
theû tín duïng quoác teá…. song vaãn chöa ñaït trình ñoä trung bình cuûa khu
vöïc, trong khi ñoù nhieàu NHTM quoác teá ñaõ ñaït trình ñoä coâng ngheä raát
cao, caùc saûn phaåm dòch vuï cuûa caùc NHTM naøy ngaøy caøng thoaû maõn
nhu caàu cuûa xaõ hoäi.

Do trình ñoä coâng ngheä coøn yeáu neân caùc saûn phaåm vaø dòch vuï phi tín
maø caùc NHTM Vieät Nam cung caáp chöa thaät söï ña daïng, tín duïng vaãn laø
nguoàn thu chuû yeáu cuûa ngaân haøng, tyû troïng thu nhaäp töø dòch vuï ngaân
haøng chæ chieám moät tyû leä khieâm toán trong toång thu nhaäp cuaû ngaân
haøng.

Bieåu ñoà 1 : Tyû troïng thu nhaäp töø dòch vuï cuûa caùc ngaân haøng ôû caùc
nöôùc.

Vieät Nam Caù

c nöôù
c Asian

20% 30%
80% 70%

thu nhaäp töødòch vuï thu nhaäp töødòch vuï

thu nhaäp ngoaøi dòch vuï thu nhaäp ngoaøi dòch vuï

Caùc nöôùc phaùt trieån

50% 50%

thu nhaäp töødòch vuï

thu nhaäp ngoaøi dòch vuï

12
 (Nguoàn : Taïp chí thò tröôøng Taøi chính Tieàn teä, soá 5, ngaøy 15/12/2004,
trang 17)

2.5. Chöa chuù troïng ñeán vieäc xaây döïng thöông hieäu

Coù theå noùi raèng tröôùc naêm 1990, khi chöa coù Phaùp leänh Ngaân haøng
(nay laø luaät NHNN vaø luaät caùc TCTD) nöôùc ta chæ coù moät loaïi hình
ngaân haøng duy nhaát vöøa kieâm chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc, vöøa
kieâm chuùc naêng kinh doanh neân söï löïa choïn ngaân haøng phuïc vuï mình
cuûa khaùch haøng luoân bò giôùi haïn. Töùc laø caùc NHTM quoác doanh ñoäc
quyeàn ñoái vôùi caùc saûn phaåm vaø dòch vuï maø caùc ngaân haøng naøy cung
caáp nhö tín duïng, laõi suaát, tyû giaù, dòch vuï thanh toaùn vôùi möùc chi phí
cao… nhöng khaùch haøng vaãn phaûi vui loøng chaáp nhaän vì caùc raøo caûn
trong lónh vöïc ngaân haøng vaãn chöa ñöôïc thaùo boû. Nhöng sau naêm 1990,
caùc raøo caûn trong lónh vöïc ngaân haøng daàn ñöôïc thaùo boû, heä thoáng
ngaân haøng 2 caáp ñöôïc thieát laäp, haøng loaït caùc NHTMCP, caùc ngaân
haøng lieân doanh caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi laàn löôït ra ñôøi
vaø ñeán nay chuùng ta ñaõ coù moät heä thoáng goàm 6 NHTM quoác doanh, 37
NHTMCP, haøng chuïc ngaân haøng lieân doanh, chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc
ngoaøi ñang cung caáp caùc saûn phaåm vaø dòch vuï ngaân haøng. Chính söï
xuaát hieän cuûa caùc loaïi hình TCTD naøy ñaõ laøm cho “thò tröôøng ngaân
haøng” soâi ñoäng haún leân vaø luùc naøy caùc khaùch haøng ñaõ thöïc söï coù
quyeàn löïa choïn cho mình moät ngaân haøng phuïc vuï toát nhaát. Chæ ngaân
haøng naøo taïo ñöôïc söï thoaû maõn cuûa khaùch haøng, chæ ngaân haøng naøo
coù ñöôïc moät thöông hieäu maïnh môùi coù khaû naêng toàn taïi trong moâi
tröôøng caïnh tranh khoác lieät ngaøy nay.

Nhö vaäy, trong ñieàu kieän hoäi nhaäp hieän nay, thì thöông hieäu cuûa moät
ngaân haøng naøo ñoù coù ñi vaøo loøng khaùch haøng ñöôïc khoâng ? Coù choã
ñöùng treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá ñöôïc khoâng ? khoâng chæ
döøng laïi ôû hoaït ñoäng tín duïng, vì hoaït ñoäng tín duïng chæ döøng laïi ôû soá
nhoû (töùc lôùn veà tieàn nhöng nhoû veà soá löôïng khaùch haøng phuïc vuï).
Ngöôïc laïi, dòch vuï ngaân haøng mang tính tieän ích cao nhôø aùp duïng khoa

13
 hoïc coâng ngheä hieän ñaïi vaøo quaù trình kinh doanh môùi môû roäng ñöôïc
ñoái töôïng khaùch haøng cuûa ngaân haøng (töùc nhoû veà tieàn nhöng lôùn veà
ñoái töôïng khaùch haøng söû duïng). Chæ khi naøo ngaân haøng keát hôïp ñöôïc
caû hai maûng kinh doanh: tín duïng vaø dòch vuï theo kieåu troïn goùi vôùi chaát
löôïng hoaøn haûo thì luùc ñoù thöông hieäu cuûa ngaân haøng môùi chinh phuïc
ñöôïc khaùch haøng trong nöôùc vaø baïn beø quoác teá.

Ví duï nhö ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam coù leõ laø ngaân haøng coù
thöông hieäu maïnh nhaát Vieät Nam hieän nay. Khi noùi ñeàn ngaân haøng
Ngoaïi Thöông laø noùi ñeán thöông hieäu Vietcombank vôùi chöõ vieât taét laø
VCB ñaõ thaân thuoäc vôùi baïn beø quoác teá vaø trong nöôùc hôn 40 naêm nay
nhö laø moät ngaân haøng coù chaát löôïng thanh toaùn quoác teá haøng ñaàu
cuûa Vieät Nam. Ñaây laø NHTM cuûa Vieät Nam ñi tieân phong trong lónh vöïc
öùng duïng khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi vaøo quaù trình cung öùng caùc
saûn phaåm caø dòch vuï môùi vôùi nhieàu tieän ích cho khaùch haøng. Tuy
nhieân neáu ta ñem so saùnh giaù trò thöông hieäu cuûa caùc NHTM Vieät Nam
noùi chung vaø cuûa NHNT noùi rieâng vôùi moät soá giaù trò thöông hieäu cuûa
caùc taäp ñoaøn treân theá giôùi ñaõ ñöôïc caùc toå chöùc xeáp haïng ñònh giaù
thì ta môùi thaáy con ñöôøng ñeå xaây döïng moät thöông hieäu cho ngaân haøng
môùi roäng lôùn vaø bao la bieát bao. Cuï theå:

Baûng 6 : Giaù trò thöông hieäu cuûa moát soá taäp ñoaøn treân theá giôùi.
(Ñôn vò tính: tyû USD)
Coca-Cola Microsoft IBM GE Toyota HSBC
Giaù trò thöông 69,39 61,37 53,79 44,11 33,67 8,7
hieäu

(Nguoàn : Taïp chí Thò tröôøng Taøi chính Tieàn teä soá 1+2, ngaøy1/1/2005, trang
44)
Trong khi ñoù voán ñieàu leä cuûa caû heä thoáng NHTM Vieät Nam chæ ñaït 2
tyû USD töùc chæ baèng 23% giaù trò thöông hieäu cuûa ngaân haøng HSBC.
Quaû thaät thöông hieäu cuûa caùc taäp ñoaøn treân ñaõ chinh phuïc hoaøn toaøn

14
 khaùch haøng cuûa hoï. Maëc duø treân ñaây chæ laø moät minh chöùng sinh
ñoäng ñeå caùc NHTM Vieät Nam tham khaûo, nhöng ñaõ ñeán luùc vaán ñeà
thöông hieäu cuûa ngaân haøng caàn phaûi ñöôïc quan taâm ñuùng möùc.

2.6. Thieáu lieân keát giöõa caùc NHTM vôùi nhau

Xeùt veà chieán löôïc caïnh tranh vaø hoäi nhaäp cuûa töøng NHTM coù theå
thaáy tinh thaàn caïnh tranh trong söï hôïp taùc khoâng cao, moät soá NHTM quaù
chuù troïng ñeán lôïi ích cuïc boä cuûa ngaân haøng mình maø thieáu quan taâm
ñeán lôïi ích chung cuûa toaøn heä thoáng. Thaäm chí ngay trong cuøng moät
ngaân haøng caùc chi nhaùnh cuõng caïnh tranh vôùi nhau raát gay gaét. Moät ví
duï cuï theå minh chöùng cho vaán ñeà naøy ñoù laø vaán ñeà veà keát noái heä
thoáng maùy ATM cuûa caùc NHTMQD. Tuy haàu heát caùc NHTMQD ñeàu
ñaõ phaùt haønh theû ATM nhöng cuõng chæ döøng laïi ôû möùc theû do ngaân
haøng naøo phaùt haønh thì chæ coù theå söû duïng ôû maùy ATM cuûa ngaân
haøng ñoù maø khoâng coù söï keát noái vôùi nhau. Ñieàu naøy gaây khoâng ít
baát tieän cho caùc khaùch haøng söû duïng theû. Thieát nghó neáu nhö moãi
ngaân haøng chòu hy sinh moät phaàn lôïi ích rieâng cuûa mình thì phaàn lôïi ích
do söï hôïp taùc giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau seõ lôùn hôn raát nhieàu phaàn
lôïi ích maø moãi ngaân haøng ñaõ hy sinh.

Ngaøy nay, maëc duø nhieàu NHTM ngaøy caøng trôû neân vöõng maïnh, uy tín,
töøng böôùc trôû thaønh nhöõng taäp ñoaøn taøi chính coù uy tín taïi Vieät Nam,
song haàu heát caùc ngaân haøng chöa coù chieán löôïc vöôn ra thò tröôøng quoác
teá.

3. Cô hoäi (Opportunities)
3.1. Moät saân chôi lôùn vaø bình ñaúng hôn

Caùc hoïc thuyeát thöông maïi ñeàu ñaõ chæ ra raèng toång lôïi ích cuûa töï do
hoùa thöông maïi lôùn bao giôø cuõng lôùn hôn chi phí cuûa töï do hoùa thöông
maïi vaø töï do hoaù seõ mang laïi cô hoäi cho caùc beân cuøng coù lôïi khi tham
gia. Ñieàu naøy cuõng ñuùng vôùi ngaønh ngaân haøng. Töï do hoùa thöông maïi
thoâng qua caùc cam keát hoäi nhaäp quoác teá nhö Hieäp ñònh thöông maïi Vieät
– Myõ vaø gia nhaäp toå chöùc WTO seõ taïo ñieàu kieän cho haøng xuaát khaåu
15
cuûa Vieät Nam tieáp caän ñöôïc nhieàu thò tröôøng vaø thu huùt nhieàu voán
FDI vaøo Vieät Nam. Khi thöông maïi, ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø taát
caû caùc hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá taêng leân, cô hoäi ñeå caùc NHTM cho
vay vaø huy ñoäng voán cuõng lôùn hôn. Khi kinh teá phaùt trieån thì nhieàu
doanh nghieäp seõ laøm aên coù hieäu quaû hôn thì khaû naêng traû nôï cuûa hoï
cuõng taêng leân, ñieàu naøy taù ñoäng tích cöïc trôû laïi caùc ngaân haøng.

Thò tröôøng voán trong nhöõng naêm tôùi sau khi hoäi nhaäp ñöôïc döï baùo laø
seõ phaùt trieån nhanh choùng vaø cung caáp moät keânh huy ñoäng voán trung
daøi haïn cho caùc doanh nghieäp, caùc NHTM seõ ít chòu aùp löïc hôn trong
vieäc cho vay, caùc NHTM luùc naøy chæ taäp trung vaøo tín duïng ngaén haïn,
tín duïng caù nhaân, tín duïng tieâu duøng vaø caùc saûn phaåm phi tín duïng
khaùc maø khoâng coøn phaûi gaùnh vaùc vai troø cuûa thò tröôøng voán ñeå
caáp voán daøi haïn nöõa.

Toùm laïi, böùc tranh kinh teá vó moâ vaø thò tröôøng cuûa ngaønh ngaân haøng
khi töï do hoùa thöông maïi dieãn ra seõ töôi saùng hôn raát nhieàu. Vaán ñeà
coøn laïi laø lieäu caùc NHTM coù naém baét ñöôïc cô hoäi naøy hay khoâng.

3.2. Söï tham gia cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi

Taát nhieân söï caïnh tranh seõ laø taát yeáu khi chuùng ta môû cöûa thò tröôøng
ngaân haøng, nhöng ñieàu naøy seõ mang laïi keát quaû laø moãi ngaân haøng seõ
buoäc phaûi hoaït ñoäng toát hôn vaø nhö vaäy khaùch haøng cuõng nhö toaøn
neàn kinh teá seõ ñöôïc höôûng lôïi nhieàu hôn.

Vieäc taùi cô caáu laïi heä thoáng NHTM seõ dieãn ra thoâng qua caùc hình thöùc
saùp nhaäp, mua laïi, vaø keát quaû cuûa quaù trình naøy seõ hình thaønh nhieàu
ngaân haøng lôùn hôn, hoaït ñoäng hieäu quaû hôn nhôø khai thaùc ñöôïc lôïi theá
quy moâ. Khi caùc haïn cheá veà sôû höõu nöôùc ngoaøi trong caùc ngaân haøng
Vieät Nam ñöôïc dôû boû nhö cam keát trong hieâp ñònh thöông maïi Vieät –
Myõ, caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù theå naém giöõ nhieàu hôn coå phaàn
cuûa caùc NHTM trong nöôùc vaø trôû thaønh nhöõng coå ñoâng chieán löôïc
thaät söï cuûa nhöõng ngaân haøng naøy. Ñieàu naøy seõ giuùp caùc NHTM trong

16
nöôùc maïnh hôn, caïnh tranh hôn vaø ñaây cuõng laø con ñöôøng ngaén nhaát
ñeå hoïc hoûi vaø boå sung theá maïnh cuûa 2 beân.

Moät soá giao dòch chuyeån nhöôïng coå phaàn töø caùc NHTM trong nöôùc cho
caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñaõ dieãn ra vaø moät soá khaùc ñang trong quaù
trình ñaøm phaùn. Xu höôùng naøy coù theå thaáy ñöôïc laø caùc ngaân haøng
nöôùc ngoaøi ngaêng ñoäng muoán böôùc vaøo thò tröôøng Vieät Nam seõ tìm
kieám cô hoäi mua coå phaàn cuûa caùc ngaân haøng maïnh cuûa Vieät Nam.
Vieäc mua baùn naøy ñem laïi lôïi ích cho caû hai beân. Caùc ngaân haøng nöôùc
ngoaøi coù theå ñöa ra caùc saûn phaåm vôùi nhöõng tieän ích môùi thoâng qua
maïng löôùi hieän taïi cuûa ñoái taùc trong nöôùc. Caùc ngaân haøng trong nöôùc
luùc naøy coù theå hoïc hoûi caùc nguyeân taéc vaø kinh nghieäm quaûn trò ruûi
ro chuyeân nghieäp vaø coù nhieàu voán hôn ñeå hoaït ñoäng. Hôn nöõa, ñoái
vôùi caùc ngaân haøng trong nöôùc, vieäc moät soá löôïng coå phaàn cuûa mình
ñöôïc naém giöõ bôûi moät ngaân haøng quoác teá thì uy tín cuûa ngaân haøng
trong maét cuûa coâng chuùng vaø caù nhaø ñaàu tö seõ taêng leân ñaùng keå.

3.3. Taïo ñieàu kieän coâng cuoäc caûi caùch ngaân haøng thaønh coâng

Hoäi nhaäp trong lónh vöïc ngaân haøng seõ giuùp caùc NHTM Vieät Nam coù cô
hoäi tranh thuû voán, coâng ngheä, kinh nghieäm quaûn lyù töø caùc nöôùc coù
trình ñoä cao, töø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù beà daøy lòch söû hoaït
ñoäng haøng traêm naêm trong neàn kinh teá thò tröôøng cuûa theá giôùi, töø ñoù
thuùc ñaåy coâng cuoäc caûi caùch cuûa caùc NHTM Vieät Nam thaønh coâng,
tieán tôùi moät neàn kinh teá môû cöûa toaøn dieän.

Hoäi nhaäp quoác teá veà lónh vöïc ngaân haøng seõ taïo ñieàu kieän cho caùc
NHTM Vieät Nam ñaøo taïo ñöôïc moät ñoäi nguû caùn boä ngaân haøng coù
trình ñoä chuyeân moân cao, ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhieäm vuï, yeâu caàu
trong ñieàu kieän laøm vieäc treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá.

Khi hoäi nhaäp quoác teá veà ngaân haøng thì moïi söï öu ñaõi, baûo hoä cho caùc
NHTM trong nöôùc seõ khoâng coøn nöõa. Luùc ñoù caùc ngaân haøng trong
nöôùc seõ ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng vôùi caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc
ngoaøi, caùc ngaân haøng lieân doanh, caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Ñieàu
17
 naøy seõ buoäc caùc NHTM trong nöôùc phaûi töï ñöùng treân chính ñoâi chaân
cuûa mình, qua ñoù caùc NHTM trong nöôùc seõ ngaøy caøng hoaït ñoäng hieäu
quaû hôn.

4. Thaùch thöùc (Threats)

4.1. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laøm taêng caùc giao dòch voán vaø ruûi
ro cuûa heä thoáng ngaân haøng

Kinh nghieäm ôû caùc nöôùc cho thaáy töï do hoùa dòch vuï taøi chính maø
khoâng tieán haønh caûi toå caùc quy ñònh veà theå cheá seõ daãn ñeán khuûng
hoaûng taøi chính. Qua ñoù ta coù theå nhaän thaáy raèng trình töï cuûa töï do
hoùa laø raát quan troïng. Caùc quy ñònh trong nöôùc thaän troïng caàn phaûi
ñöôïc thieát laäp. Ôû taàm kinh teá vó moâ, khi neàn kinh teá vaø lónh vöïc taøi
chính môû cöûa hôn vaø hoäi nhaäp hôn vaøo neàn kinh teá theá giôùi, caû neàn
kinh teá noùi chung vaø khu vöïc taøi chính – ngaân haøng seõ deã chòu aûnh
höôûng töø nhöõng cuù soác töû beân ngoaøi. Ôû phaïm vi ngaønh ngaân haøng,
khoái löôïng giao dòch taêng leân cuøng vôùi söï gia taêng thöông maïi vaø ñaàu
tö, yeâu caàu veà naêng löïc quaûn lyù cuõng ñoàng thôøi phaûi taêng leân ñeå
theo kòp vôùi tính deã chuyeån bieán cuûa toaøn caàu, ñaëc bieät laø trong ñieàu
kieän tieàm löïc taøi chính cuûa caùc NHTM Vieät Nam voán raát moûng vaø deã
bò toån thöông. Neáu nhö naêng löïc quaûn lyù vaø laäp phaùp khoâng theo kòp
vaø khoâng löôøng tröôùc ñöôïc söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa caùc giao
dòch taøi chính – ngaân haøng, khaû naêng xaûy ra laø hoaëc ngaønh ngaân haøng
maát khaû naêng kieåm soaùt vaø daãn tôùi khuûng hoaûng, hoaëc quoác gia seõ
phaûi taùi aùp duïng caùc haïn cheá ñeå duy trì kieåm soaùt. Caû hai tröôøng hôïp
ñoù ñeàu coù haïi cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh ngaân haøng.

Töø phía thò tröôøng, loøng tin cuûa coâng chuùng vaøo heä thoáng ngaân haøng
Vieät Nam vaãn coøn mong manh vaø deã thay ñoåi. Nhöõng aán töôïng khoù
queân veà laïm phaùt phi maõ giöõa nhöõng naêm 1980 vaø söï ñoå vôõ caùc
quyõ tín duïng vì quaûn lyù keùm, gian laän vaø chính saùch choáng laïm phaùt
cuûa chính phuû (bao goàm chaám döùt bao caáp, taêng laõi suaát vaø phaù giaù
tæ giaù hoái ñoaùi) vaøo naêm 1989 vaãn coøn in ñaäm trong taâm trí ngöôøi

18
daân. Baát kyø moät thoâng tin baát lôïi naøo veà hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng
ñeàu coù theå daãn ñeán söï hoaûng loaïn trong coâng chuùng vaø haäu quaû laø
daân chuùng seõ ruùt tieàn oà aït. Tình huoáng naøy ñaõ xaûy ra cuoái naêm 2003
vaø Chính phuû ñaõ phaûi coù nhöõng can thieäp kòp thôøi.

4.2. Söï caïnh tranh seõ ngaøy caøng quyeát lieät hôn

4.2.1. Phía cung cuûa ngaønh ngaân haøng.

Caùc thaùch thöùc do caïnh tranh khaéc nghieät hôn vaø caïnh tranh töø nhieàu
nguoàn hôn chaéc chaén seõ xaûy ra, song laø moät ñieåm toát. Caïnh tranh
giöõa caùc ngaân haøng trong nöôùc, giöõa ngaân haøng trong nöôùc vôùi
ngaân haøng nöôùc ngoaøi laø söï caïnh tranh maø ai cuõng nhìn nhaän ra.
Caùc nguoàn caïnh tranh môùi treân thò tröôøng seõ hình thaønh töø caùc
ñònh cheá taøi chính phi ngaân haøng nhö baûo hieåm, traùi phieáu doanh
nghieäp vaø caùc coâng cuï taøi chính khaùc taäp trung vaøo caùc hoaït ñoäng
huy ñoäng tieàn göûi vaø cho vay daøi haïn. Ñieàu naøy coù nghóa laø chi phí
huy ñoäng voán coù theå taêng leân vaø caùc ngaân haøng phaûi tìm kieám
caùc nguoàn voán môùi thoâng qua caùc coâng cuï vay nhö chöùng chæ tín
duïng vaø caùc saûn phaåm tieát kieäm ña daïng tuøy theo yeâu caàu khaùch
haøng.

Söï caïnh tranh töø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù theå khaùc nhau ñoái
vôùi töøng maûng thò tröôøng vaø töøng loaïi saûn phaåm. Ngaân haøng
nöôùc ngoaøi cho ñeán nay chæ phuïc vuï thò tröôøng cao caáp, ngöôøi vay
tieàn coù chaát löôïng cao, caùc taäp ñoaøn lôùn coù caùc giao dòch lieân quan
ñeán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø thò tröôøng ñoâ thò. Caùc ngaân
haøng naøy coù theå vaãn tieáp tuïc duy trì nhöõng hoaït ñoäng treân, nhöng
cuõng coù theå môû roäng sang caùc maûng khaùc ñeå caïnh tranh vôùi caùc
ngaân haøng trong nöôùc. Ñoái vôùi vieäc huy ñoäng tieàn göûi, caùc ngaân
haøng trong nöôùc vaø caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch hy voïng raèng
caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi seõ mang voán töø beân ngoaøi vaøo vaø cho
vay trong nöôùc. Thöïc teá chöa hoaøn toaøn ñuùng nhö vaäy. Caùc ngaân
haøng nöôùc ngoaøi tin raèng coù moät löôïng tieàn nhaøn roãi naèm ngoaøi
19
 heä thoáng ngaân haøng vaø do vaäy cuõng tìm caùch tieáp caän caùc khoaûn
tieát kieäm trong daân ñeå cho vay. Caùc ngaân haøng naøy coù lyù do ñeå tin
raèng hoï coù theå nhanh choùng chieám ñöôïc loøng tin cuûa ngöôøi göûi
tieàn Vieät Nam, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhoùm ngöôøi coù ñaày ñuû thoâng
tin vaø coù nhu caàu cao.

4.2.2. Phía caàu cuûa ngaønh ngaân haøng

Veà beân ñi vay, caùc ngaân haøng seõ phaûi caïnh tranh ñeå coù ñöôïc ngöôøi
vay coù chaát löôïng cao baèng caùch ñöa ra caùc ñieàu kieän öu ñaõi, nhieàu
tính naêng, dòch vuï chuyeân nghieäp, phí thaáp vaø thuaän tieän. Ngaân
haøng naøo khoâng laøm ñöôïc nhö vaäy seõ chæ coù ñöôïc khaùch haøng
chaát löôïng keùm maø caùc ngaân haøng toát hôn ñaõ töø choái. Töï do hoùa
thöông maïi haøng hoùa vaø caét giaûm baûo hoä seõ khieán cho caùc ngaønh
saûn xuaát yeáu keùm bò aûnh höôûng vaø caùc ngaân haøng cho caùc ngaønh
naøy vay cuõng seõ bò aûnh höôûng theo. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái
vôùi caùc NHTMQD töø tröôùc ñeán nay vaãn coù xu höôùng cho caùc doanh
nghieäp vaø caùc ngaønh saûn xuaát thay theá nhaäp khaåu vay.

Taát caû caùc ngaân haøng ñeàu muoán phaùt trieån dòch vuï phi tín duïng vì
loaïi hình dòch vuï naøy an toaøn hôn vaø lôïi nhuaän thu veà seõ oån ñònh
vaø ñaûm baûo hôn. Tuy nhieân, doanh thu töø caùc dòch vuï phi tín duïng
khoâng theå taêng nhanh nhö doanh thu töø tín duïng. Ngaân haøng caàn phaûi
coù thôøi gian ñeå giôùi thieäu vaø tö vaán khaùch haøng. Ñaàu tö ban ñaàu
vaøo coâng ngheä maùy moùc ñeå cung caáp dòch vuï naøy laø raát lôùn, trong
khi ñoù chæ thu ñöôïc lôïi nhuaän sau thôøi gian vaøi naêm. Caùc ngaân haøng
nhoû khoâng ñuû khaû naêng thaâm nhaäp vaøo lónh vöïc naøy, tröø khi ñi
thueâ laïi cô sôû haï taàng töø caùc ngaân haøng lôùn.

4.3. AÙp löïc caûi tieán coâng ngheä vaø kyõ thuaät phuø hôïp vôùi yeâu
caàu hoäi nhaäp

Veà vaán ñeà hieän ñaïi hoùa ngaân haøng, vì coâng ngheä thoâng tin ngaân haøng
phaùt trieån raát nhanh vaø caùc ngaân haøng phaûi tieáp tuïc naâng caáp ñeå

20
caïnh tranh, vieäc chuyeån ñoåi döõ lieäu töø phaàn meàm cuõ sang phaàn meàm
môùi laø trôû ngaïi lôùn nhaát ñoái vôùi moät soá ngaân haøng laïc haäu, ñaëc
bieät laø caùc ngaân haøng lôùn vì khoái löôïng döõ lieäu caàn chuyeån ñoåi vaø
caäp nhaät laø raát lôùn. Veà maët naøy, roõ raøng laø caøng lôùn vaø laïc haäu
veà coâng ngheä thì caøng baát lôïi. Ñaàu tö vaøo coâng ngheä thoâng tin ñeå
cuûng coá heä thoáng baûo maät thoâng tin khaùch haøng vaø caùc giaûi phaùp
kyõ thuaät phoøng choáng laáy caép taøi khoaûn vaø theû ngaân haøng cuõng
ñang trôû thaønh nhöõng quan ngaïi ñoái vôùi ngaân haøng.

Trong moâi tröôøng kinh doanh töï do hoùa vaø naêng ñoäng hôn, caùc ngaân
haøng coù sôû höõu khaùc nhau seõ phaûi ñoái maët vôùi caùc thöû thaùch khaùc
nhau. Caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi, maëc duø coù kyõ naêng quaûn trò ruûi ro
vaø phaân tích tín duïng raát toát, seõ khoâng theå traùnh ñöôïc vaán ñeà nôï quaù
haïn khi quy moâ cho vay taêng leân sau khi caùc haïn cheá ñöôïc dôõ boû. Trong
soá caùc ngaân haøng noäi ñòa, thay ñoåi caùch thöùc quaûn lyù vaø quaûn trò
ñieàu haønh vaãn coøn laø vaán ñeà chöa theå giaûi quyeát ngay laäp töùc. Moät
thaùch thöùc ñoái vôùi heä thoáng NHTMQD laø nhöõng vaán ñeà lieân quan
ñeán quaûn trò ngaân haøng. Hieän taïi vaãn chöa coù söï taùch bieät roõ raøng
giöõa quyeàn sôû höõu, quaûn lyù vaø caùc quy cheá. Maëc khaùc, caùc
NHTMQD coù traùch nhieäm giaûi trình tröôùc Boä Taøi Chính, cô quan ñaïi
dieän quyeàn sôû höõu cuûa nhaø nöôùc, vaø tröôùc NHNN, cô quan ban haønh
caùc quy ñònh trong ngaønh, hay noùi caùch khaùc cô quan caáp treân cuûa
NHTMQD. Beân caïnh ñoù, coøn coù nhieàu chính saùch aùp duïng cho caùc cô
quan Chính phuû, caùc cô quan ngang boä veà nhaân söï, tuyeån duïng, löông
thöôûng, quy cheá baùo caùo maø caùc NHTMQD ñang chòu chi phoái khoâng
phaûi laø moät ngoaïi leä. Chính saùch cho vay theo chæ ñònh tröôùc ñaây vaø söï
can thieäp maïnh meõ baèng chính trò vaøo caùc quyeát ñònh cho vay cuûa caùc
NHTMQD döôøng nhö ñaõ taùch NHTMQD khoûi traùch nhieäm giaûi trình ñoái
vôùi caùc chuû sôû höõu voán, trong tröôøng hôïp caùc NH naøy hoaït ñoäng
treân cô sôû thò tröôøng. Ñoàng thôøi, do söï khoâng roõ raøng trong vieäc phaân
bieät caùc chöùc naêng taïi caùc NHTMQD, quaù trình chæ ñònh Toång Giaùm
ñoác vaø phoù TGÑ coøn mang nhieàu tính chính trò hôn laø vì muïc ñích kinh

21
doanh. Do ñoù, ñieàu naøy seõ ñem laïi nhöõng ñoäng löïc coù yù nghóa hoaøn
toaøn khaùc trong cô caáu quaûn trò vaø ñieàu haønh kinh doanh cuûa ngaân
haøng.

4.4. Coå phaàn hoùa NHTM Quoác doanh

Tuy nhieân thaùch thöùc lôùn nhaát cho heä thoáng ngaân haøng trong nöôùc laø
quaù trình coå phaàn hoaù NHTMQD. Tröôùc khi coù theå tieán haønh coå phaàn
hoùa, caùc NHTMQD caàn phaûi taùi cô caáu vaø giaûi quyeát xong caùc khoaûn
nôï quaù haïn. Vaø khi giaûi quyeát xong vaán ñeà naøy, töøng NHTMQD caàn
phaûi coù moät muïc tieâu, chieán löôïc vaø loä trình roõ raøng ñeå coå phaàn
hoùa. Muïc tieâu chung cuûa coå phaàn hoùa ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø taêng
cöôøng hieäu quaû hoaït ñoäng, khaû naêng sinh lôøi, quaûn trò, taêng voán, vaø
hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng vì muïc tieâu lôïi nhuaän; caâu hoûi ñaët ra
laø lieäu Chính phuû vaãn muoán giöõ coå phaàn khoáng cheá hay khoâng.
Nhöõng vaán ñeà nhö Nhaø nöôùc vaãn muoán giöõ sôû höõu, kieåm soaùt, sôï
maát chuû quyeàn, vaø ñaëc bieät lieân quan ñeán vieäc tham gia cuûa beân nöôùc
ngoaøi laø nhöõng thaùch thöùc cuûa coå phaàn hoùa NHTMQD. Khi maø
NHTMQD baùn coå phaàn cho caùc coå ñoâng beân ngoaøi, ngaân haøng phaûi
chòu söï giaùm saùt cuûa coå ñoâng vaø giaûi trình caùc keát quaû hoaït ñoäng
kinh doanh. Ñeán luùc ñoù, ngaân haøng seõ khoâng coøn caùc lyù do baøo chöõa
cho hoaït ñoäng kinh doanh keùm vaø nôï quaù haïn. Vieäc cho vay chæ ñònh, öu
ñaõi doanh nghieäp Nhaø nöôùc, vaø cho vay döïa treân theá chaáp hôn laø döïa
treân tính khaû thi kinh doanh cuõng seõ khoâng coøn nöõa.

Hôn nöõa, cô caáu coå ñoâng seõ quyeát ñònh vieäc quaûn trò ngaân haøng. Caâu
hoûi ñaët ra laø laøm sao löïa choïn caùc coå ñoâng chieán löôïc khoâng chæ
ñoùng goùp voán maø caû kyõ naêng quaûn lyù, bí quyeát kinh doanh vaø kinh
nghieäm quoác teá cuõng laø moät thaùch thöùc cuûa ngaân haøng. Caùc
NHTMQD coù theå khoâng muoán chæ coù caùc coå ñoâng caù nhaân, nhöõng
ngöôøi chæ quan taâm ñeán coå töùc maø khoâng ñoùng goùp ñöôïc gì cho chieán
löôïc phaùt trieån ngaân haøng.

22
Sau khi coå phaàn hoùa, coù theå phaûi ñoùng cöûa caùc chi nhaùnh, boä phaän
khoâng sinh lôøi trong heä thoáng hieän taïi cuûa NHTMQD. Ñieàu naøy gaây ra
moái quan ngaïi raèng khaùch haøng ôû caùc vuøng saâu, vuøng xa seõ coù ít
khaû naêng tieáp caän caùc dòch vuï ngaân haøng hôn vì vieäc duy trì caùc chi
nhaùnh ngaân haøng khoâng coù lôïi nhuaän ôû caùc vuøng naøy seõ khoâng khaû
thi hoaëc khoâng beàn vöõng sau khi caùc NHTMQD coå phaàn hoaù. Tuy
nhieân, cuõng gioáng nhö quaù trình ñoåi môùi cuûa Vieät Nam töø khi khôûi
ñaàu, caùch tieáp caän töøng böôùc raát coù theå ñöôïc aùp duïng trong vieäc coå
phaàn hoaù ngaân haøng baèng caùch Chính phuû seõ khoâng ñeå cho thò tröôøng
quyeát ñònh moïi vieäc vaø baùn ñi phaàn voán cuûa Chính phuû ngay laäp töùc.
Quyeàn sôû höõu chi phoái cuûa cuûa Nhaø nöôùc neân ñöôïc duy trì moät
khoaûng thôøi gian naøo ñoù sau khi coå phaàn hoaù, vaø do ñoù vaãn ñaït ñöôïc
caùc muïc tieâu xaõ hoäi thoâng qua can thieäp cuûa Chính phuû. Moät moâ hình
ngaân haøng cho caùc khu vöïc khoù khaên nhö ngaân haøng noâng thoân, quyõ
tín duïng hoaëc ngaân haøng di ñoäng coù theå raát caàn thieát ñeå thay theá caùc
chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi laøm aên khoâng sinh lôøi. Baèng caùch
naøy, Chính phuû vaãn tieáp tuïc hoã trôï vaø giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà mang
tính xaõ hoäi ôû vuøng saâu vuøng xa maø ngöôøi höôûng lôïi tröïc tieáp chính
laø caùc ñoái töôïng deã bò toån thöông – nhöõng ngöôøi kyø voïng vaøo söï
giuùp ñôõ cuûa Chính phuû ñeå caûi thieän sinh keá.

23
 Phaàn III
GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH
TRANH CUÛA HEÄ THOÁNG NHTM VIEÄT NAM
TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP
1. Taêng cöôøng naêng löïc taøi chính cuûa heä thoáng NHTM Vieät Nam

Coù theå khaúng ñònh chuû tröông coå phaàn hoaù caùc NHTM quoác doanh
laø moät vieäc laøm heát söùc ñuùng ñaén vaø caàn thieát ñeå chuaån bò cho
quaù trình hoäi nhaäp cuûa Heä thoánh ngaân haøng nöôùc ta. Tuy nhieân,
khoù khaên lôùn nhaát hieän nay cuûa vieäc coå phaàn hoaù caùc NHTM
quoác doanh khoâng chæ ôû vieäc ñònh giaù taøi saûn cuûa caùc ngaân haøng
naøy maø coøn ôû cô sôû phaùp lyù cho vieäc coå phaàn hoaù chöa thaät söï
vöõng chaéc. Caùc vaên baûn phaùp luaät hieän nay ñöôïc ban haønh laø ñeå
daønh cho vieäc coå phaàn hoaù caùc DNNN trong khi ñoù ngaân haøng laø
moät loaïi hình doanh nghieäp ñaëc thuø hoaït ñoäng treân lónh vöïc heát söùc
nhaïy caûm vaø coù taàm aûnh höôûng lôùn ñeán toaøn boä neàn kinh teá –
ñoù laø lónh vöïc tieàn teä, do ñoù caùc quy ñònh daønh cho vieäc coå phaàn
hoaù caùc DNNN khoâng theå aùp duïng cho vieäc coå phaàn hoaù caùc
NHTM quoác doanh. Vì vaäy NHNN phaûi phoái hôïp vôùi Boä Taøi chính tö
vaán cho Chính phuû ban haønh caùc nghò ñònh rieâng cho vieäc coå phaàn
hoaù caùc NHTM quoác doanh.

Nhö ñaõ phaân tích, veà laâu daøi muoán cho caùc NHTM Vieät Nam taêng
cöôøng söùc maïnh taøi chính cuûa mình thì phaûi ñöa caùc NHTM leân nieâm
yeát treân TTCK. Trong thôøi gian tôùi Chính phuû cuõng caàn taïo moät moâi
tröôøng phaùp lyù hoaøn thieän ñeå caùc NHTMCP Vieät Nam coù theå tieán
haønh nieâm yeát treân TTCK Vieät Nam vaø veà sau laø nieâm yeát treân
TTCK ôû nöôùc ngoaøi.

2. Ña daïng hoùa caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng treân neàn
taûng hieän ñaïi hoùa coâng ngheä hieän ñaïi.
24
 Taát caû caùc NHTM Vieät Nam hieän nay moãi ngaân haøng chæ môùi trieån
khai ñöôïc khoaûn 300 ñeán 400 saûn phaåm ngaân haøng vaø dòch vuï ngaân
haøng trong khi ñoù con soá naøy treân theá giôùi ñaõ laø 6000. Do ñoù caùc
NHTM Vieät Nam caàn phaûi taêng cöôøng hôn nöõa hoaït ñoäng nghieân
cöùu thò tröôøng, nghieân cöùu nhu caàu cuûa khaùch haøng ñeå coù theå tung
ra nhieàu saûn phaåm ngaân haøng mang haøm löôïng khoa hoïc coâng ngheä
cao, mang ñeán ngaøy caøng nhieàu tieän ích cho khaùch haøng, töø ñoù giuùp
ngaân haøng môû roäng ñoái töôïng khaùch haøng, ña daïng nguoàn thu, phaân
taùn ruûi ro vaø thöông hieäu cuûa caùc NHTM seõ ngaøy caøng ñöôïc quaûng
baù roäng raõi hôn nöõa.

Moâ hình phaùt trieån cuûa caùc NHTM trong töông lai.

Caùc NHTM caàn coù chieán löôïc ñeå trôû thaønh moät ngaân haøng ña
naêng, moät “baùch hoaù veà taøi chính” trong kyû nguyeân toaøn caàu
hoaùcuûa thôøi ñaïi ngaøy nay.

Laäp keá
Tö vaán, moâi
hoaïch ñaàu tö
giôùi
Ñaàu tö
Baûo Ngaân vaø baûo
hieåm haøng laõmh
hieän ñaïi
UÛy thaùc Thanh toaùn

Tín duïng Quaûn lyù taøi Tieát kieäm

saûn

(Nguoàn : Nhöõng vaán ñeà quan taâm nhaát hieän nay cuaû caùc nhaø quaûn lyù ngaân haøng
hieän ñaïi, Taïp chí Ngaân haøng soá 2, thaùng 2/2005, trang 68)

Keát quaû moät soá cuoäc ñieàu tra treân theá giôùi veà dòch vuï ngaân haøng
cho thaáy raèng caùc ngaân haøng hieän nay ñang traûi qua nhöõng thay ñoåi
maïnh meõ trong chöùc naêng vaø hình thöùc. Thöïc teá nhöõng thay ñoåi

25
aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng hieän nay quan troïng
ñeán noãi raát nhieàu nhaø phaân tích coi ñoù laø moät cuoäc “caùch maïng
ngaân haøng”. Ñieàu naøy coù theå laøm cho caùc theá heä ngaân haøng tieáp
theo seõ khaùc so vôùi caùc ngaân haøng ngaøy nay.

Thaät vaäy, ngaøy nay caùc ngaân haøng phaûi ñoái maët vôùi söï caïnh tranh
ngaøy caøng gay gaét hôn töø caùc TCTD khaùc, caùc hieäp hoäi tín duïng,
caùc coâng ty chöng khoaùn, coâng ty baûo hieåm… treân lónh vöïc dòch vuï
taøi chính. Caùc ngaân haøng ñaõ phaùt hieän ra raèng hoï ñang phaûi ñoái
maët vôùi caùc khaùch haøng ngaøy caøng coù tri thöùc hôn vaø nhaïy caûm
vôùi laõi suaát hôn, caùc khoaûn tieàn gôûi “trung thaønh” cuûa ngaân haøng
tröôùc kia coù theå deã daøng bò loâi keùo bôûi caùc ñoái thuû caïnh tranh.
Neáu nhö tröôùc kia khi coù caùc khoaûn tieàn nhaøn roãi, ngöôøi daân chæ
boû vaùo caùc taøi khoaûn tieát kieäm ôû ngaân haøng ñeå höôûng laõi suaát
tieát kieäm thì ngaøy nay hoï ñaõ coù voâ soá söï löïa choïn phöông aùn ñaàu
tö coù laõi suaát cao hôn nhö traùi phieáu chính phuû, ñaàu tö chöùng khoaùn,
baûo hieåm… do ñoù caùc ngaân haøng phaûi phaán ñaáu ñeå taêng cöôøng
khaû naêng caïnh tranh cuaû mình treân moïi lónh vöïc cuûa hoaït ñoäng taøi
chính neáu nhö khoâng muoán ngaøy caøng bò thu heïp thò phaàn treân lónh
vöïc naøy.

Hieän nay, taïi caùc NHTM nhieàu maûng hoaït ñoäng lôùn vaãn ñang coøn
boû ngoû nhö tö vaán, baûo hieåm, quaûn lyù taøi saûn. Ñieàu naøy veà laâu
daøi seõ laøm haïn cheá khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc NHTM tröôùc caùc
ngaân haøng ña naêng nöôùc ngoaøi. Ví duï nhö trong lónh vöïc baûo hieåm,
theo soá lieäu thoáng keâ thì caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï ôû Vieät
Nam hieän ñang ñaàu tö gaàn 80% tieàn phí baûo hieåm vaøo caùc khoaûn
tieàn gôûi ôû caùc NHTM, phaàn ñaàu tö vaøo caùc coâng ty, chöùng khoaùn
coøn raát ít. Thieát nghó neáu nhö caùc NHTM tích cöïc nghieân cöùu trieån
khai nghieäp vuï baûo hieåm hoaëc thaønh laäp moät coâng ty baûo hieåm
rieâng cuûa ngaân haøng mình thì nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc cuõng nhö
lôïi nhuaän seõ coøn taêng cao hôn nöõa. Vì vaäy coâng cuoäc hôïp nhaát caùc

26
dòch vuï ngaân haøng, baûo hieåm, chöùng khoaùn, ñaàu tö, theû tín duïng…
döôùi moät “maùi nhaø” ngaân haøng chính laø con ñöôøng taát yeáu maø
caùc NHTM Vieät Nam caàn phaûi ñi ñeå trôû thaønh moät NHTM ña naêng,
vöõng maïnh, coù vò theá treân theá giôùi.

3. Taêng cöôøng söï hôïp taùc giöõa caùc NHTM trong heä thoáng.

Thaät laø moät ñieàu baát hôïp lyù khi moät theû tín duïng quoác teá do
NHNT, ACB, Eximbank phaùt haønh coù theå söû duïng taïi caùc maùy ATM
ôû Singapore maø khoâng theå söû duïng taïi moät maùy ATM cuaû moät
NHTM naøo ôû Vieät Nam. Chính vì theá trong thôøi gian saép tôùi caùc
NHTM caàn phaûi ñaåy maïnh hôïp taùc hôn nöõa trong lónh vöïc coâng
ngheä vôùi nhau ( hieän nay NHNT ñaõ lieân keát vôùi 11 NHTM khaùc ñeå
thaønh laäp lieân minh thanh toaùn theû) ñeå taêng cöôøng söï töông thích veà
maët coâng ngheä vôùi nhau nhaèm môû roäng maïng löôùi caùc maùy ATM
vaø caùc ñieåm chaáp nhaän thanh toaùn theû hôn nöõa, töø ñoù khai thaùch
trieät ñeå lôïi theá cuûa nhau, tieát giaûm chi phí ñaàu tö (bôûi vì moät maùy
ATM hieän nay coù giaù khoaûn 20.000 USD ñeán 30.000 USD vaø chi phí
baûo trì haøng naêm khoaûn 10% giaù trò cuaû maùy), giaûm chi phí hoaït
ñoäng vaø quan troïng hôn heát laø taïo ñöôïc nhieàu söï thuaän lôïi hôn cho
caùc khaùch haøng söû duïng caùc tieän ích cuûa ngaân haøng.

4. Taêng cöôøng quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng.

Trong quaù trình hoäi nhaäp, caùc NHTM seõ môû roäng hoaït ñoäng cuûa
mình ra khoûi bieân giôùi Vieät Nam moät caùch roäng raõi hôn nöõa, do ñoù
cuõng seõ phaûi ñoái dieän vôùi nhieàu ruûi ro hôn. Bôûi leõ, luùc naøy moïi
raøo caûn cuõng nhö söï baûo hoä cuûa Nhaø nöôùc seõ khoâng coøn, moïi
bieán ñoäng baát lôïi treân thò tröôønh nhö laõi suaát, tyû giaù hoái ñoaùi, caùc
cuoäc khuûng hoaûng quoác teá..… seõ taùc ñoäng tröïc tieáp vaø maïnh meõ
ñeán caùc NHTM. Vì vaäy, coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong vaø sau khi hoäi
nhaäp phaûi ñöôïc xem laø moät trong nhöõng nhieäm vuï haøng ñaàu cuûa
ngaân haøng.

27
Khi hoäi nhaäp kinh teá quoác teá caùc ngaân haøng coøn bò ñe doïa tröïc
tieáp bôûi boïn “Tin taëc” quoác teá, nhöõng toå chöùc chuyeân taán coâng
vaøo heä thoáng maùy tính cuûa ngaân haøng, laøm giaû theû tín duïng hoaëc
aên caáp maät maõ cuûa khaùch haøng ñeå ruùt tieàn khoûi ngaân haøng. Vì
vaäy beân caïnh vieäc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï, caùc
NHTM cuõng caàn chuù troïng ñeán coâng taùc ñaûm baûo an ninh vaø an
toaøn heä thoáng maùy tính cuûa mình.

5. Naâng cao hôn nöõa naêng löïc quaûn trò cuûa ñoäi nguõ laõnh ñaïo
vaø trình ñoä cuûa caùn boä ngaân haøng.

Hoaït ñoâng ngaân haøng thuoäc ngaønh kinh doanh dòch vuï, do vaäy chaát
löôïng nhaân vieân ngaân haøng laø nhaân toá heát söùc quan troïng hay noùi
caùch khaùc nhaân toá con ngöôøi laø nhaân toá quyeát ñònh ñeán söï thaønh
coâng hay thaát baïi cuûa ngaân haøng. Vì theá caùn boä ngaân haøng caàn
phaûi ñöôïc ñaøo taïo nhöõng tö duy, kieán thöùc, kyõ naêng hoaït ñoäng kinh
doanh trong cô cheá thò tröôøng vaø phaûi ñöôïc thöôøng xuyeân caäp nhaät
caùc kieán thöùc tieân tieán nhaát treân theá giôùi. Nhaân vieân ngaân haøng
caøng coù trình ñoä cao thì ngaân haøng caøng coù lôïi theá caïnh tranh vaø
chính ñieàu ñoù taïo neân söï khaùc bieät giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau.

6. Marketing vaø quaûng baù thöông hieäu ngaân haøng

 Caùc NHTM neân thaønh laäp moät boä phaän chuyeân traùch veà
coâng vieäc Marketing ngaân haøng. Boä phaän naøy phaûi goàm nhöõng
ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo nhaát ñònh veà chuyeân moân Marketing ngaân
haøng. Boä phaän naøy cuõng ñöôïc giao nhieäm vuï roõ raøng ñoù laø
nghieân cöùu thò tröôøng vaø khaùch haøng, ñònh kyø coù ñieàu tra, ñaùnh
giaù yù kieán khaùch haøng veà chaát löôïng dòch vuï vaø uy tín cuûa
ngaân haøng, töø ñoù coù bieän phaùp ñieàu chænh hoaït ñoäng cho phuø
hôïp. Beân caïnh ñoù, thoâng qua coâng taùc ñieàu tra thò tröôøng vaø
khaùch haøng, boä phaän naøy seõ naém baét ñöôïc caùc nhu caàu môùi
cuûa khaùch haøng vaø treân cô sôû ñoù ñeà ra chieán löôïc phaùt trieån
caùc saûn phaåm vaø dòch vuï môùi cho ngaân haøng.
28
 Taêng cöôøng coâng taùc quaûng caùo veà ngaân haøng treân TV,
Phaùt haønh nhieàu tôø rôi hôn nöõa tôùi caùc khu vöïc coù nhieàu khaùch
haøng tieàm naêng nhö caùc tröôøng ñaïi hoïc, nhaø saùsh, sieâu thò, khu
vui chôi giaûi trí… ñeå khaùch haøng quen daàn vôùi hình aûnh vaø thöông
hieäu cuûa caùc NHTM. Ngaân haøng hieän nay ñang thöïc hieän raát toát
coâng taùc naøy laø ngaân haøng Ñoâng AÙ, ngaân haøng naøy ñaõ ñeán
raát nhieàu tröôøng ñaïi hoïc vaø caùc nhaø saùch, nhaø Vaên hoaù Thanh
nieân ñeå phaùt tôø rôi tieáp thò caùc saûn phaåm cuûa ngaân haøng.

 Caàn taêng cöôøng nhöõng hoaït ñoäng taøi trôï cho caùc söï kieän
Vaên hoaù – Theå thao thu huùt ñoäng ñaûo ngöôøi haâm moä thoâng qua
ñoù quaûng baù roäng raõi thöông hieäu cuûa ngaân haøng ñeán vôùi
khaùch haøng. Moät ví duï ñieån hình ñoù laø giaûi boùng ñaù
“AGRIBANK CUP” do ngaân haøng Noâng Nghieäp Vaø Phaùt Trieån
Noâng Thoân toå chöùc. Vieäc ñöa thöông hieäu AGRIBANK vaøo boùng
ñaù laø moät vieäc laøm heát söùc saùng taïo cuûa ngaân haøng Noâng
Nghieäp Vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân vì boùng ñaù laø loaïi hình theå
thao raát haáp daãn ñöôïc nhieàu ngöôøi quan taâm neân ñaây laø moät
hình thöùc tuyeân truyeàn veà hình aûnh ngaân haøng raát coù hieäu quaû
qua ñoù taïo ra moät söï tin töôûng vaø moät hình töôïng toát ñeïp veà
ngaân haøng trong ñoâng ñaûo taàng lôùp daân cö.

 Caàn daønh nhieàu nguoàn löïc hôn nöõa cho vieäc xuùc tieán
nghieâng cöùu, thöïc hieän quaûng baù veà ngaân haøng ra khu vöïc vaø
theá giôùi ñeå chuaån bò cho vieäc tham gia caïnh tranh vaø hoäi nhaäp
vaøo hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng Taøi chính – Tieàn teä vaø dòch vuï
ngaân haøng cuûa khu vöïc quoác teá.

 Caàn taêng cöôøng hôn nöõa coâng taùc chaêm soùc khaùch haøng.
Söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa ngaân haøng phuï thuoäc raát lôùn
vaøo khaùch haøng, do ñoù caùc NHTM caàn coù nhöõng bieän phaùp duy
trì khaùch haøng truyeàn thoáng, phaùt trieån theâm caùc khaùch haøng
môùi caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Khoâng ngöøng caäp nhaät caùc

29
kieán thöùc veà saûn phaåm vaø caùc kyõ thuaät khaùch haøng cho ñoäi
nguõ nhaân vieân ngaân haøng ñeå duy trì moái quan heä toát ñeïp vôùi
khaùch haøng (bôûi leõ chi phí ñeå giöõ chaân moät khaùch haøng cuõ bao
giôø cuõng reû hôn chi phí ñeå tìm moät khaùch haøng môùi) thoâng qua
ñoù giuùp ngaân haøng coù cô hoäi cung caáp nhieàu saûn phaåm hôn cho
khaùch haøng.

30
 KEÁT LUAÄN

Quaù trình toaøn caàu hoùa, töï do hoùa trong lónh vöïc Taøi chính –
Ngaân haøng ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng noäi dung chuû yeáu, coù
aûnh höôûng maïnh meõ ñeán haàu heát moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng
Kinh teá – Xaõ hoäi ngaøy nay. Trong moâi tröôøng caïnh tranh quyeát
lieät cuûa quaù trình hoäi nhaäp ñoù thì chæ Ngaân haøng naøo khoâng
ngöøng vöôn leân töï hoaøn thieän mình môùi coù khaû naêng toàn taïi.
Nhaän thöùc moät caùch ñuùng ñaén vaø ñaày ñuû taàm quan troïng cuûa
quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñeå töø ñoù khai thaùc toái ña
nhöõng thôøi cô, vöôït qua nhöõnh thöû thaùch maø quaù trình hoäi nhaäp
taïo ra chaéc chaén seõ giuùp Ngaân haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam coù
ñöôïc moät vò theá xöùng ñaùng trong tieán trình phaùt trieån chung cuûa
ngaønh coâng nghieäp Ngaân haøng theá giôùi. Töông lai ñang ôû phía
tröôùc vôùi bieát bao cô hoäi toát ñeïp nhöng thaønh coâng chæ ñeán vôùi
nhöõng ai coù ñöôïc moät taàm nhìn chieán löôïc.

31