3.

SAIAKERAREN OINARRI TEORIKOA

Teknika hau beroaren bidez likido-nahasye beten osagaiak banantzeko erabiltzen

da. Temperatura txikiagoan irakiten duen likidoa lurrundu, kondentsatu eta azkenean
likido purua jasotzen da.
Lehendabizi, irakin eta gero lurruna kondentsatu egiten da. Horrela, likidoa eta
solidoa banatzen ditugu eta likidoen nahasteak ere bai, irakite-puntu dsberdinak dituzte
eta,

ebaporazioa kondentsazioa
LIKIDOA - LURRUNA- LIKIDOA

Substantzia puru baten irakite-puntua(IP) konstantea da eta substantziaren

funtzesko ezaugarria, baina nahasteetan IP-a substantziaren IP-arekin ez dator bat.
Adibidez: gatza + ura nahastearen IP-a handiagoa egiten baita. Era berean,
likidoen vahaste bat(ura+alkohola) badugu, nahastearen IP-a likdoen IP-en artean
egongo da. Distilatuko likidoan, IP txikiena duen substantziaren proportzioa bestearena
baino handiagoa izango da.
Likidoak banatzeko, likidoen IP-en arteko diferentzia 70 C-koa baino handiagoa
izando da; bestela “distilazio zatikatua” deitutako teknika erabili behar da.

Distilazio soila

Distilazio soila metodo sinpleena da. Distilatu behar den nahasketa likidoan.
Likido hegazkorrena proportzio handian agertzen den kasuan aholkatzen da distilazio-
mota hau.
Osagai hegazkorrena(irakite-puntu baxuena duen likidoa) distilatu eta gero
kondentsatu egiten da. Bestea, irakite-puntua altuela duen osagaia, distilazio-matrazean
geretzen da.
Laborategian, ur distilatua lortzeko erabiltzen da metodo hori.
Era askotako distilagailuak egon arren, hurrengo irudian agertzen zaigu
oinarrizko egitura et ahorren osagaiak.
-distilazio matrazea: bertan lurruntzen da likidoa beroaren eraginez.
-hozkailua: mota desberdinetakoak daude. Barruan kondentsatuko den likidoa
zirkulatzeko hodia dute eta likido hozkaileak (ura) hodia ingurarzen du. Distilatutako
likidoaren lurrunak hozkailua zeharkatzean, utz hotzaren eraginez, hodian
kondentsatzen dira.

-luzakina eta hobi biltzailea: likidoa isuri eta biltzen dutenak.

-beroketa-sistema: gasa(likidoa sukoiak ez direnean), elektrizitatea(atorra beroemailea)
edo luirrunnaren temperatura neurtzen duena. Matrazean jarrito da eta juxtu-juxtu
matrazearen alboko irteeraren parean egon behar du.

Matrazea erdiraino baino gehiago ez da bete behar eta portzelana-zatitxo batzuk

gehitzen zaizkio likidoak saltona irakitea eragozteko(portzelanaren poroetan sorteen
dira lurrunaren burbuila txikiak).

Distilatu nahai den produktua oso egazkorra edo sukoia balitz, berrotes-sistema
egokiena Maria bainua edo atorra beroamailea izando litzateke, lurrunaren eta
sugarraren ukimen zuzena sahiestuko balitzateke.
Distilazio zatikatua

Teknika hau antzeko nahasgarriak diren eta irakite-puntu antzekoak dituzten

likidoak banatzeko erabiltzen da.

Distilazio-matrazearen ahoan errektifikatzeko-zutabea jarrito da. Errektifikazio-

zutabe horrek duen egitura berezia del aeta (bere barnean likidoaren eta lurraren arteko
ukimena errazten duten konpartimenduak ditu), hainbat lurrunketa eta kondentsazio
gertatzen dira eta lurruna gora doan heinean osagai batean aberastasuna irabaziz joaten
da.
Zutabe erabilienak Vigreux izenekoak eta betegarri-zutabeak izaten dira. Azken horiek
nahi den materialez (metala, beira edo portzelana) bete daitezke. Vigreux izenekoak,
ordea, beirazko zutabeak dira.

Distilazio-matrazean eratutako lurruna zutabean zehar igotzen da. Zutabea

lurruna baino hotzago dagoenez, kondentsazioak sortarazten ditu. Jaistean, igotzen den
lurrunarekin topo egiten du, eta lurrunaren tenperatura likidoarena baino altuagoa
denez, likidoa berriz lurrundu egiten da. Prozezu hori zutabean zehar errepikatzen da,
eta hori dela eta, irakite-puntu baxuena duen osagaiaren proportzioa kontziderte daiteke.

1.PARTEA:URAREN DISTILAZIOA

4.ERABILITAKO MATERIALAK ETA ERREAKTIBOAK

MATERIALAK: distilazio-matrazea,hozkailua,inbutua,hauspeakin-
ontzia,saiodiak(neurri berekoak),tentegailua,termometroa,erlenmeyerra,
erregailua,giltzaurrak,matxardak,espátula.

ERREAKTIBOAK: ur arrunta,zilar nitratoa, sodio kloruroa(gatz arrunta).

5.METODOAREN DESKRIBAPEN ZEHATZA

- distilazio soplaren muntaia egin

- baldosa zatitxo batzuk matrazean sartu.
- Inbutua erabiliz, distilazio-matrazea ur arruntaz erdiraino bete
- Termometroa duen tapoiarekin matrazea itxi.
- Kronometroa “o-n” ipini, termometroak markatzen duen hasierako temperatura
neurtu eta erregailua piztu.
- Minutu erdian behin tenperatura neurtu.
- Distilatutako likidoa erlenmeyerrean jaso eta, tenperatura egonkortu arte,
berotzen eta neurtzen jarraitu.
- Bost minutu gehiago berotu eta erregailua itzali.
- Deskonektatzeko, aparatuak hoztu arte itxaron.
- Hozkailua hozteko, lehenik, kanilara konektatuta dagoen goma deskonektatu.
- Orain, ur arrunta, distilazioaren bitaretz lortutakoarekin konparatu. Horretarako,
bi saiodi beharko dituzu(“A” eta “B”). saiodi batean ur arrunta eta bestean ur
distilatua sartu (bakoitzean 2 cm). Gero, saiodi bakoitzean,zilar nitrato kristaltxo
gutxi batzuk bota. Saiodiak irabiatu eta gertatutakoa behatu.
- Beste saiodi batean (“C”), ur distilatua(2 cm) sartu eta sodio kloruroa(gatz
arrunta) pixka bat gehitu. Disolbatu arte irabiatu eta, gero, zilar nitrato kristaltxo
gutxi batzuk gehitu. Gertatukoa behatu.

6.EGINDAKO NEURKETAK ETA OHARRAK

DENBORA TENPERATURA

0 20
0,5 20
1 20,5
1,5 22
2 23
2,5 23
3 24
3,5 24,5
4 25
4,5 26
5 29
5,5 37
6 47,5
6,5 50
7 54
7,5 55
8 56
8,5 57,5
9 59
 9,5 60,5
10 62
10,5 64,5
11 66
11,5 68
12 71
12,5 73
13 75
13,5 76,5
14 77
14,5 77,5
15 81
15,5 83
16 85
16,5 88
17 97
17,5 99,5
18 100
18,5 100
19 100
19,5 100
20 100

7.ONDORIOAK

- distilazio-teknikaren oinarriak ezagutzea

- ur distilatua lortzea eta bere propietateak ur arruntaren propietateekin
konparatzea.

8 ERROREAK

-Esperimentu hau egiterakoan, hozkailu ezberdin bat hartu genuen, beste bat
ez zegoelako, eta ez zitzaigun distilaziorik atera, baina hurrengo egunerako beste bat
hartu genuen eta distilazio atera egin zen.
-Ez genuen termometroa oso ondo ikusten kortxozko tapoia zegoelako, eta
tenperatura pizkat asmatu genuen
 9.GALDERAK

1 behaketa
SAIODIAK UR-MOTA BEHAKETAK
A Ur arrunta Zurizka(Cl dagoelako)
B Ur distilatua Gardena(ioiak ez daudelako)
C Ur distilatua Prezipitatu bat(NaCl)(AgNO3)erreakzionatu dute
+ H2O
gatza NaCl+AgNO3  NaNO3+AgCl

4.hoztailuak zertarako balio du?

Iturrittuk sartzen den ura hozteko eta, ebaporatzen de ura, hortik pasatzerakoan,
hozteko eta lurruna ura bihurtzeko.

5.zer temperatura neurtzen du termometroak distilazioan?

Gradu Celsius

6zer gertatuko litzateke hozkailuan sartzen den ura gohiko aldetik sartuko balitz?

Ez zen ura hoztuko eta ez zen distilaziorikl gertatuko

7. zertan bereizten dira ur arrunta eta ur distilatua?

Ur distilatuak ez ditu ioirik eta ur aurruntak bai.

8. zertarako balio du uraren distilazioak?

Urari ioiak kentzeko

 2.PARTEA:AZETONA-UR NAHASTEAREN DISTILAZIOA

4.ERABILITAKO MATERIALAK ETA ERREAKTIBOAK

MATERIALAK: distilazio soila egiteko tresneria,distilazio zatikatua egiteko zutabea,

termometroa, erlenmeyerra, hauspeakin.ontziak, probeta

ERREAKTIBOAK: ur arrunta, azetona.

5.METODOAREN DESKRIBAPEN ZEHATZA

Distilazio soila:
- distilazio soplaren muntaia egin
- baldosa zatitxo batzuk, 25ml azetona eta 25ml ur matrazean sartu.
- Muntaia itxi eta berotu
- Distiltuaren hiru zati jaso eta beren bolumenak idatzi.
a)65C baino tenperatura txikiagoetarako
b)65C eta 95C arteko temperaturetarako
c)95C baino tenperatura handiagoetarako
- bigarren frakzioa berriro distilatu; aurreko atalean bezala; hiru zati eginez
errepikatu
- azetona, guztira, aurreko bi kasuetan 95C baino temperatura txikiagoetan
distilatzen denaren batura da.

Distilazio zatikatua

- distalazio zatikatuaren zutabeen muntaia egin

- baldosa zatitxo batzuk, 25ml azetona eta 25ml ur matrazean sartu
- muntaia itxi eta berotu
- distilazio soilean erabilitako temperatura-berberak erabiliz,distilatua jaso.

6 EGINDAKO NEURKETAK

DENBORA TENPERATURA
0 20
1 23
2 28
3 39
4 40
5 45
6 56
7 61
8 62
9 65ALDAKETA
10 68
11 70
12 74,5
13 78
14 84
15 89
16 94ALDAKETA
17 98
18 98
19 100
20 100

NEURKETAK:
Ura 25ml+ 0,5 errorea

Azetona 25ml+ 0,5 errorea

7.HELBURUAK

- teknika hau likidoak purifikatzeko erabiltzen da. Osagaien irakite-puntu

desberdinetan oinarritzen da: bakoitzak bere irakite- puntua duenez, osagaiak
banan daitezke
- temperatura –diferentzia 50C baino handiagoa bada, banaketa distilazio soilaz
egin daiteke, baino txikiagoa bada eta ondo banatzea lortu nahi badugu,
distilazio zatikatua egin behar dugu.

8.ERROREAK

Ez genuen termometroa oso ondo ikusten kortxozko tapoia zegoelako, eta

tenperatura pizkat asmatu genuen

9.GALDERAK

1. likido baten lurrun-presioa eta kanpoko presioa berdina direnean irakiten

du liki doa. Zer da lurrun- presioa?

-Ez, desberdintasuna egon behar da haien artean

-Likido bat lurruntzen denean daukan presioari derrites lurrun prezioa
 2. zergatik gehitzen diogu plater porotsua matrazeari?

Oxigeno gehiago edukutzeko eta errazteko

3. bi distilazio tekniketatik, zein da eraginkorrena?

Lehena ura bakarrik delako eta ezdu beste edozer distilatu behar

4. bi istilazio- tekniketan, azetona 95C baino tenperatura txikiagoetan irakiten

duen likidoa dela suposatuz, kalkulatu nahasketa-osagaien banaketaren
errendimendua.