Professional Documents
Culture Documents
13 Tichphan&ungdung
13 Tichphan&ungdung
Haøm soá f(x) Hoï nguyeân haøm F(x) Haøm soá f(x) Hoï nguyeân haøm F(x)+C
+C
a ( haèng soá) ax + C
x 1 (ax b) 1 (ax b) 1
x C C
1 a 1
1 ln x C 1 1
ln ax b C
x ax b a
ax ax
C
ln a
ex ex C e ax b 1 ax b
e C
a
sinx -cosx + C sin(ax+b) 1
cos(ax b) C
a
cosx Sinx + C cos(ax+b) 1
sin(ax b) C
a
1 tgx + C 1 1
tg(ax b) C
cos2 x 2
cos (ax b) a
1 -cotgx + C 1 1
cot g(ax b) C
sin 2 x 2
sin (ax b) a
u' ( x ) ln u( x ) C 1 1 xa
ln C
u( x ) x a2
2
2a x a
tgx ln cos x C 1
ln x x 2 a2 C
x 2 a2
cotgx ln sin x C
Phöông phaùp 1:
Phaân tích tích phaân ñaõ cho thaønh nhöõng tích phaân ñôn giaûn coù coâng thöùc trong baûng
nguyeân haøm cô baûn
Caùch phaân tích : Duøng bieán ñoåi ñaïi soá nhö muõ, luõy thöøa, caùc haèng ñaúng thöùc ...
vaø bieán ñoåi löôïng giaùc baèng caùc coâng thöùc löôïng giaùc cô baûn.
Ví duï : Tìm hoï nguyeân haøm cuûa caùc haøm soá sau:
3 1 2x 5
1. f ( x ) cos x 2. f(x) 2
x 1 x x 4x 3
Phöông phaùp 2: Söû duïng caùch vieát vi phaân hoùa trong tích phaân
83
tgx 1 ln x
Ví duï: Tính caùc tích phaân: 1. cos x sin xdx 2.
3.
5
dx dx
cos x x
I. TÍNH TÍCH PHAÂN BAÈNG CAÙCH SÖÛ DUÏNG ÑN VAØ CAÙC TÍNH CHAÁT TÍCH
PHAÂN
1. Ñònh nghóa: Cho haøm soá y=f(x) lieân tuïc treân a; b . Giaû söû F(x) laø moät nguyeân haøm cuûa
haøm soá f(x) thì:
b
Tính chaát 5: Neáu hai haøm soá f(x) vaø g(x) lieân tuïc treân a; b vaø f ( x ) g( x ) x a;b
thì
b b
f ( x )dx g( x )dx
a a
Tính chaát 6: Neáu f(x) lieân tuïc treân a; b vaø m f ( x ) M ( m,M laøhai haèng soá) thì
b
m(b a) f ( x )dx M (b a)
a
Tính chaát 7: Neáu hai haøm soá f(x) vaø g(x) lieân tuïc treân a; b thì
b b b
f ( x ) g( x ) dx f ( x )dx g( x )dx
a a a
Tính chaát 8: Neáu haøm soá f(x) lieân tuïc treân a; b vaø k laø moät haèng soá thì
b b
Tính chaát 9: Neáu haøm soá f(x) lieân tuïc treân a; b vaø c laø moät haèng soá thì
b c b
Tính chaát 10: Tích phaân cuûa haøm soá treân a; b cho tröôùc khoâng phuï thuoäc vaøo bieán
b b b
soá , nghóa laø : f ( x )dx f (t )dt f (u)du ...
a a a
84
Baøi 1: Tính caùc tích phaân sau:
1 1 1 1
x x 4x 11
1) dx 2) dx 3) x 1 xdx 4) dx
0
(2x 1)3
0 2x 1 0 0
x 5x 6
2
1 3
2x 5 x3 6 2
4 sin 3 x
5) 2 dx 6) 2 dx
0
x 4x 4 0
x 2x 1
7) (sin 6 x cos6 x)dx
0
8)
0 1 cos xdx
1
1 sin 2x cos 2x
2
1
9) 1 sin 2x dx
4 2
11) dx 12) dx .
0 cos2 x
10) cos4 2xdx
0
sin x cos x 0
e 1
x
6
13)
4
14)
4 cos 2 x 15)
2 sin 3 x 16)
(cos x sin x) dx
4 4
dx dx
0 0 1 2 sin 2 x 0 2 cos 3 x 1
2 cos x
0 4 1 dx
dx 17) dx 18)
0 5 2 sin x
2 x 2x 3
2
1 x 2x 5
2
Baøi 2:
2
3 4 5 1
1) x 1dx
2
2) x 3x 2dx
2
3) ( x 2 x 2 )dx 4)
1
x2
x2
2dx
3 1 3
2
3 2 2
2 4dx 1 cos 2xdx 1 sin xdx 8) x x dx
x 2
5) 6) 7)
0 0 0 0
Baøi 3:
1) Tìm caùc haèng soá A,B ñeå haøm soá f(x) A sin x B thoûa maõn ñoàng thôøi caùc ñieàu kieän
2
f (1) 2
'
vaø f(x)dx 4
0
2
[a (4 4a)x 4x 3 ]dx 12
2
2) Tìm caùc giaù trò cuûa haèng soá a ñeå coù ñaúng thöùc :
0
II. TÍNH TÍCH PHAÂN BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP ÑOÅI BIEÁN SOÁ :
b
a
b u (b )
Coâng thöùc ñoåi bieán soá daïng 1: f u ( x).u ' ( x)dx f (t )dt
a u (a)
1) cos x sin xdx
2) cos xdx
0 1 cos2 x
3 2 5
0
0 0
e
2
14 1 ln x 4
1
5) sin 2x(1 sin 2 x)3dx 6)
0 cos4 xdx 7) 1
x
dx 8)
cos xdx
0 0
e 1
1 ln 2 x 6
3
tg 4 x
9) 10) x (1 x ) dx cos x
5 3 6
dx dx
1
x 0
11)
0 6 5sin x sin 2 xdx 12)
0
cos 2x
sin 2 x dx ln 5
13) cos x sin x dx sin 2 x
4 2 2
0 3 sin 2 x 14) dx 15) x x 16) dx
0 cos 2 x 4 sin 2 x ln 3 e 2e 3 0 ( 2 sin x )
2
3 ln(tgx) 4
2 sin x cos x
17) dx 18) 19) dx 20)
(1 tg x )dx
8
sin 2 x
0
1 sin 2 x
4 4
2 sin 2 x sin x 21)
2sin 2 x cos x 22)
2
dx dx (e
sin x
cos x) cos xdx 23)
0 1 3 cos x 0 1 cos x 0
2 x 1 3 ln x ln x
25) 1 2 sin x dx
e 4 2
dx 24) dx
11 x 1 x
1
0 1 sin 2 x
b
b
Coâng thöùc ñoåi bieán soá daïng 2: I f ( x)dx f (t ) ' (t )dt
a
2
1 2
x 2
5) 4 1 x2
2
8) x 4 x dx
2 2
dx
0
x x2 1
6)
0 1 cos x sin x dx 7)
1 x2
dx
1
0
86
2 2
3
9 3x 2
1
1 x 1
9)
3
1 10) dx 11) dx 12) dx
x
2 x2 1
dx
1
x2 0 (1 x ) 5 2
3
x x2 1
1
2
cos x 1 x4 cos x 0 dx
14) dx dx 16)
13)
0 7 cos 2 x
dx
0
1 x6
15)
0 1 cos x 2
1 x 2x 2
2
1 dx 2 x x 1
17) 18) dx
0 1 1 3x 1 x5
III. TÍNH TÍCH PHAÂN BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP TÍCH PHAÂN TÖØNG PHAÀN:
Coâng thöùc tích phaân töøng phaàn:
b b
u ( x).v' ( x)dx u ( x).v( x) a v( x).u ' ( x )dx
b
a a
b b
udv u.v a vdu
b
Hay:
a a
u u ( x) du u ' ( x ) dx
Böôùc 1: Ñaët
dv v ' ( x ) dx v v( x)
b b
Böôùc 2: Thay vaøo coâng thöùc tích phaân töøng töøng phaàn : udv u.v a vdu
b
a a
b
Böôùc 3: Tính u.v ba vaø vdu
a
1
x
2) x cos2 xdx
0
0
2 e
5) x ln xdx
3
x sin x
sin
2
xdx
4)
0 1
6)
0
cos2 x
dx
2
4 ln(1 x)
7) x sin x cos xdx
2
dx
0
8) x(2 cos2 x 1)dx
0
9)
1
x2
87
1 e
2
10) (x 1) e dx 11) (x ln x) dx
2 2x 2
0 1
12) cos x.ln(1 cos x)dx
0
e
ln x 1 1
13) ( x 1)
1
2
dx 14) xtg xdx
2
15) ( x 2)e dx
2x
0 0
e
1 ln x e
16) x ln(1 x ) dx
2 2
17) dx 18)
( x cos x) sin xdx
3
0 1 x 0
2 3
19) ( 2 x 7) ln( x 1) dx 20) ln( x x) dx
2
0 2
MOÄT SOÁ BAØI TOAÙN TÍCH PHAÂN QUAN TROÏNG VAØ ÖÙNG DUÏNG
a
Baøi 1: 1) CMR neáu f(x) leû vaø lieân tuïc treân [-a;a] (a>0) thì : f(x)dx 0
a
a a
2) CMR neáu f(x) chaün vaø lieân tuïc treân [-a;a] (a>0) thì : f(x)dx 2 f(x)dx
a 0
Baøi 2: 1) CMR neáu f(t) laø moät haøm soá lieân tuïc treân ñoïan [0,1] thì:
2 2
a) f(sin x)dx f(cos x)dx
0 0
b) xf(sin x)dx f(sin x)dx
0
20
AÙP DUÏNG: Tính caùc tích phaân sau:
n 4
2
cos x 2
cos x 2
sin 6 x
1)
0 cosn x sin n xdx vôùi n Z + 2)
0 cos4 x sin 4 xdx 3)
0 sin6 x cos6 xdx
1
2
x cosx x 4 sin x
4) x sin xdx x 2 1 dx
5
5) dx 6)
0 4 sin 2 x 1
2
x sin x
0 4 cos2 xdx x cos
4
7) 8) x sin 3 xdx
0
f (x)
Baøi 3:CMR neáu f(x) lieân tuïc vaø chaün treân R thì x dx f ( x )dx vôùi R + vaøa > 0 ; a 1
a 1 0
y (C 2 ) : x g ( y )
b yb
(H )
a ya
x
b O b
S f ( x) g ( x ) dx S f ( y ) g((Cy )) dy
1 : x f ( y)
ya C1 y C2 ax
C1 xC 2
ln x
y 2 x
3 3
y x 2x y x x
2 2
(C ) : y e x
( d ) : y 2
( ) : x 1
V. ÖÙNG DUÏNG TÍCH PHAÂN TÍNH THEÅ TÍCH VAÄT THEÅ TROØN XOAY.
Coâng thöùc:
y y
xb
xa b yb
(C ) : y f ( x)
x0 (C ) : x f ( y )
a ya
x x
O a y0 b O
89
b 2 b 2
V f ( x) dx V f ( y ) dy
a a
------------------------------Heát-------------------------------
90