Professional Documents
Culture Documents
8 Luonggiac
8 Luonggiac
Ñoä 00 300 450 600 900 1200 1350 1500 1800 3600
Radian 0 2 3 5 2
6 4 3 2 3 4 6
(điểm ngọn)
B
t
t M
x
O
x A (điểm gốc)
O (tia gốc)
(Ox, Oy ) k 2 (k Z)
2. Ñöôøng troøn löôïng giaùc:
AB k 2
Soá ño cuûa moät soá cung löôïng giaùc ñaëc bieät:
y
A 2k B
B 2k
2
C 2k C O A x
D - 2k
2 D
A, C k
B, D k y t
B u
2 u' 1
III. Ñònh nghóa haøm soá löôïng giaùc:
1 R 1 1
x
x' C O A
1. Ñöôøng troøn löôïng giaùc:
A: ñieåm goác
33
1 D
t'
y'
x'Ox : truïc coâsin ( truïc hoaønh )
y'Oy : truïc sin ( truïc tung )
t'At : truïc tang
u'Bu : truïc cotang
sin( k 2 ) sin
cos( k 2 ) cos
(k Z )
tg( k ) tg
cot g( k ) cot g
IV. Giaù trò caùc haøm soá löôïng giaùc cuûa caùc cung (goùc ) ñaëc bieät:
Ta neân söû duïng ñöôøng troøn löôïng giaùc ñeå ghi nhôù caùc giaù trò ñaëc bieät
34
y t
- 3 -1 - 3 /3 B /2 3 /3 1 3
u' 1 /3 u
2/3
3 /2 /4
3 /4
2 /2 /6
5/6 3 /3
1/2
x'
- 3 /2 - 2 /2 -1/2 1/2 2 /2 3 /2 1 A (Ñieåm goác) x
-1 O
-1/2
- /6
- 3 /3
- 2 /2
- 3 /2 -/4
-1 -/3 -1
-/2
y' t' - 3
V. Haøm soá löôïng giaùc cuûa caùc cung (goùc) coù lieân quan ñaëc bieät:
Ñoù laø caùc cung :
1. Cung ñoái nhau : vaø- (toång baèng 0) (Vd: & ,…)
6 6
35
5
2. Cung buø nhau : vaø - ( toång baèng ) (Vd: & ,…)
6 6
3. Cung phuï nhau : vaø ( toång baèng ) (Vd: & ,…)
2 2 6 3
2
4. Cung hôn keùm : vaø (Vd: & ,…)
2 2 6 3
7
5. Cung hôn keùm : vaø (Vd: & ,…)
6 6
3. Cung phuï nhau : 4. Cung hôn keùm
2
cos( ) sin cos( ) sin
2 2
Hôn keùm
sin( ) cos Phuï 2 sin( ) cos
2 cheùo sin baèng cos 2
cos baèng tröø
tg( ) cotg sin tg( ) cotg
2 2
cot g( ) t g cot g( ) t g
2 2
cos( ) cos
sin( ) sin Hôn keùm
tg( ) tg tang , cotang
cot g( ) cot g
11 21
Ví duï 1: Tính cos( ) , tg
4 4
Ví duï 2: Ruùt goïn bieåu thöùc: A cos( x) cos(2 x) cos(3 x )
2
VI. Coâng thöùc löôïng giaùc:
1. Caùc heä thöùc cô baûn:
36
cos2 sin 2 1 1
1 tg2 =
sin cos2
tg = 1
cos 1 cotg2 =
cos sin 2
cotg = tg . cotg = 1
sin
2t 1 t2 2t
sin ; cos ; tg
1 t 2
1 t 2
1 t2
1
cos .cos cos( ) cos( )
2
1
sin .sin cos( ) cos( )
2
1
sin .cos sin( ) sin( )
2
Ví duï:
1. Bieán ñoåi thaønh toång bieåu thöùc: A cos 5 x. cos 3 x
5 7
2. Tính giaù trò cuûa bieåu thöùc: B cos sin
12 12
8. Coâng thöùc bieán ñoåi toång thaønh tích :
cos cos 2 cos .cos
2 2
cos cos 2 sin .sin
2 2
sin sin 2 sin .cos
2 2
sin sin 2 cos .sin
2 2
sin( )
tg tg
cos cos
sin( )
tg tg
cos cos
Ví duï: Bieán ñoåi thaønh tích bieåu thöùc: A sin x sin 2x sin 3x
9. Caùc coâng thöùc thöôøng duøng khaùc:
3 cos 4
cos sin 2 cos( ) 2 sin( ) cos 4 sin 4
4 4 4
cos 6 sin 6
5 3 cos 4
cos sin 2 cos( ) 2 sin( )
4 4 8
B. PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
Caùc böôùc giaûi moät phöông trình löôïng giaùc
Böôùc 1: Tìm ñieàu kieän (neáu coù) cuûa aån soá ñeå hai veá cuûa pt coù nghóa
38
Böôùc 2: Söû duïng caùc pheùp bieán ñoåi töông ñöông ñeå bieán ñoåi pt ñeán moät pt ñaõ bieát caùch
giaûi
Böôùc 3: Giaûi pt vaø choïn nghieäm phuø hôïp ( neáu coù)
Böôùc 4: Keát luaän
I. Ñònh lyù cô baûn: ( Quan troïng )
u = v+k2
sinu=sinv
u = -v+k2
u = v+k2
cosu=cosv
u = -v+k2
tgu=tgv u = v+k (u;v k )
2
cotgu=cotgv u = v+k (u;v k )
Ñaët m = tg thì
(3) tgx = tg x = +k
sin x 1 x = k 2
2
sinx = 0 x = k
sin x 1 x = k 2
2
cosx 1 x = k 2
cosx = 0 x = + k
2
cos x 1 x = k 2
Ví duï:
1 2
a) sin 2 x b) cos( x )
2 4 2
c) 2 sin(2 x ) 3 0 d) 2 cos( x ) 3 0
6 3
e) sin 2 x cos 2 x 1 f) cos 4 x sin 4 x cos 2 x
Caùch giaûi:
Ví duï :
40
5
a) 2 cos2 x 5sin x 4 0 b) cos 2 x 4 cos x 0
2
c) 2 sin 2 x 4 5 cos x d) 2 cos x cos 2 x 1 cos 2 x cos3 x
4 4 1
e) sin x cos x sin 2 x f) 2(sin 4 x cos 4 x) cos( 2 x) 0
2 2
4 x x
g) sin cos4 1 2 sin x h) sin 4 x cos 4 x sin x. cos x 0
2 2
2(cos 6 x sin 6 x) sin x. cos x cos 3x sin 3x
k) 0 l) 5(sin x ) cos 2 x 3
2 2 sin x 1 2 sin 2 x
3. Daïng 3:
a cos x b sin x c (1) ( a;b 0)
Caùch giaûi:
a b
Ñaët cos vaø sin vôùi 0;2 thì :
2 2 2 2
a b a b
c
(2) cosx.cos + sinx.sin =
a 2 b2
c
cos(x- ) = (3)
a b2 2
Chuù yù :
Pt acosx + bsinx = c coùnghieäm a 2 b2 c 2
d. Daïng 4:
a sin 2 x b sin x.cos x c cos2 x 0 (a;c 0) (1)
Caùch giaûi 1:
41
2 1 cos 2 x 1 cos 2 x
Aùp duïng coâng thöùc haï baäc : sin x vaøcos2 x
2 2
1
vaø coâng thöùc nhaân ñoâi : sin x .cos x sin 2 x thay vaøo (1) ta seõ bieán ñoåi pt (1) veà daïng
2
3
Chuù yù: Tröôùc khi chia phaûi kieåm tra xem x k coù phaûi laø nghieäm cuûa (1) khoâng?
2
Ví duï : Giaûi phöông trình:
3 sin 2 x (1 3 ) sin x. cos x cos 2 x 1 3 0
d. Daïng 5:
a(cos x sin x ) b sin x.cos x c 0 (1)
Caùch giaûi :
Ñaët t cos x sin x 2 cos( x ) vôùi - 2 t 2
4
t2 1
Do (cos x sin x )2 1 2 sin x.cos x sinx.cosx=
2
Thay vaøo (1) ta ñöôïc phöông trình :
t2 1
at b c 0 (2)
2
Giaûi (2) tìm t . Choïn t thoûa ñieàu kieän roài giaûi pt: 2 cos( x ) t tìm x.
4
Chuù yù : Ta giaûi töông töï cho pt coù daïng : a(cos x sin x ) b sin x.cos x c 0
4. Caùc phöông phaùp giaûi phöông trình löôïng giaùc thöôøng söû duïng :
a. Phöông phaùp 1: Bieán ñoåi pt ñaõ cho veà moät trong caùc daïng pt
löôïng
giaùc cô baûn ñaõ bieát
Ví duï: Giaûi phöông trình:
42
3
sin 4 x cos 4 x sin 2 x 0
2
b. Phöông phaùp 2: Bieán ñoåi pt ñaõ cho veà daïng tích soá
Cô sôû cuûa phöông phaùp laø döïa vaøo caùc ñònh lyù sau ñaây:
A=0
A=0
A.B 0 hoaëc A.B.C 0 B=0
B=0 C=0
43