GEBOUWEN VOOR KINDERDAGVERBLIJVEN DOKUMENTATIE EN PLATTEGROND-ANALYSE
- I~I"~' : b.dk·~~~H> , , I I II i :, I[ _i:J,~_~'-'~ ~, •.
- 0 I I - 'I . '_ .
qroepsruimte l'
D D (1'12 -3Jr) ... "
53 m2 I \ •.
- r '
~ . ~l~-- ~-' '\
.L-, + . _
11- b.~~.me, +:::1) .. - .
I 12 t :::._:__t-r. -I
~-+--=='--=FI=---"'p fF: ---'7l(~--
In gang I 0 ~ I I ~ - 1 ' 1 i ~
rei -r-~ k ~+- I ~ r tql
ga - I W - i I~
- ~ ,I
-rl++I_-H-+-+--Hr---r-l.r-T Ti, '11'---=0,-------, =---- ~ z: r : -t
±r-t---1+"=i--=t-~"ttt-t--t-l-_1 l_l_l, t I I
I tH groepsrUlm e
........... (3.-.4.Jr.l.5o.m.2 ........ ~======
12 m2
/r ~~ -~. ,
-I--
,1.-1 I I
'1'1 I'
I
CENTRUM VOOR ARCHITECTUUR ONDERZOEK TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT
FACUL TEIT DER BOUWKUNDE
OKUMENTATIE
l
Bij de samenstelling van de groepen verwijs het tussen haakjes geplaatste cijfer in de kolom 'aantal kinderen' naar het aantal ingeschreven kinderen, terwijl het eerste getal het aantal aanwezige kinderen aangeeft
TOELICHTING:
SCHAAL TEKENINGEN:
Plattegronden 1: 200
buitenspeelgebied variabel (zie schaalaanduiding)
GEBOUWEN VOOR KINDERDAGVERBLIJVEN
Dokumentatie en plattegrond-analyse
1r. D.J.M. van der Voordt ir. D. Vrielink
drs. H.B.R. van Wegen
CENTRUM VOOR ARCHlTECTUURONDERZOEK
Technische Universiteit Delft - Faculteit der Bouwkunde i.s.m. STICHTING RUIMTE te Rotterdam
1993
1 I
Met dank aan:
E. Mathot
tekenwerk
reken- en reprowerk typewerk
typewerk
H. van der Meulen
D. Dijkstra A. Sijens
Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het ministerie van Welzijn. Volksgezondheid en Cultuur.
INHOUDSOPGAVE
Inhoudsopgave
I . INLE IDING
1.1 1.2
Achtergrond van deze publikatie Verantwoording van de selektie Noten bij hoofdstuk I
Deze dokumentatie en plattegrond-analyse maakt onderdeel uit van een uitgebreider onderzoek naar de huisvesting van kinderdagverblijven. Doel van dit onderzoek is am een beter inzicht te ontwikkelen in de wensen en eisen met betrekking tot de ruimtelijke accommodatie van kinderdagverblijven en zo te kamen tot richtlijnen vaar de bauw. Behalve deze analyse van plattegranden, omvat het onderzoek een gebruiksevaluatie van een aantal zorgvuldig geselekteerde kinderdagverblijven1, literatuuronderzoek en gesprekken met sleutelpersonen. Van de hier gedokumenteerde plattegronden valt veel te leren omtrent de verschillende keuzemogelijkheden. Ondanks de grote variatie in plattegrond-indelingen blijken in de ruimtelijke organisatie van het spelen, slapen, wassen/plassen, etc. bepaalde patronen geregeld terug te keren. Door themagewijs eerst een aantal indelingsvarianten te bespreken hopen de auteurs
a. de dokumentatie gemakkelijker toegankelijk en beter leesbaar te
maken,
b. diskussiepunten aan te reiken ten behoeve van het bouwvoorbereidingsproces en de ontwikkeling van het programma van eisen voor toekomstige kinderdagverblijven of aanpassingen/verhouwingen van bestaande kinderdagverblijven.
Deze dwarsdoorsnede heeft bovendien als een belangrijke aanzet gefungeerd tot de verdere uitwerking van richtlijnen en aanbevelingen. Voor evaluatieve opmerkingen en voor- en nadelen van de verschillende indelingsvarianten moet worden verwezen naar de parallel aan deze dokumentatie gepubliceerde richtlijnen voor het bouwen aan kindercentra2.
l
INLEIDING
1.2 Verantwoording van de selektie.
Met de hier gedokumenteerde plattegronden (23 stuks) wordt be.oogd
een beeld te geven van de wijze, waarop kinderdagverblijven in Nederland thans gehuisvest zijo. Voor de selektie is gebruik gemaakt van het CBS-onderzoek "Statistiek kindercentra" van maart 1980. Behalve de aard van het kinderdagverblijf (aIleen kinderdagverblijf of oak
bu i t.an schoo l.se opvang en/of peuterspeelzaal) is in dit CBS-onderzoek tevens de aard van de huisvesting geregistreerd. De op het moment
van de peildatum bij het CBS bekende kinderdagverblijven (136 st.uks ) bleken als voIgt te zijn gehuisvest:
ca. 28% in een specifiek als kinderdagverblijf ontworpen gebouw, ca. 2% r.n een buu rt- of club hui s ,
ca. 3% in een dorps- of gemeensc:hapshuis of wijkcentrum, ca. 4% in een nog funktionerende school,
ca. 63% in een verbouwd pand, bijvoorbeeld een leegstaande school, winkel of woongebouw.
De meeste kinderdagverblijven (70%) zijn puur kinderdagverblijf. bijna een op de drie (28%) verzorgt ook buitenschoolse opvangen in een klein aantal kindexdagverblijven is ook een peuterspeelzaal gehuisvest.
Voorts heeft het CBS geregistreerd sinds welk jaar de kindercentra funktioneren en hoeveel kinderen ingeschreven staan, uitgesplitst naa.r leeftijd.
Op basis van de CBS-gegevens is getracht door middel van een trapsgewijze steekproef een representatief beeld te verkrijgen van aIle door de overheid gesubsidieerde kinderdagverblijven in Nederland. Daartoe zijn in eerste instantie ca. 35 kinderdagverblijven aangeschreven. geselekteerd op grand van de volgende overwegingen:
~ voldoende spreiding naar te onderscheiden type (aard van de kinderopvang/aard van de huisvesting),
van sommige typen extra voorbeelden, 6fwel omdat dit type veel
2
INLEIDING
voorkomt, 6fwel omdat -op grond van andere informatie- bekend was dat een bepaald kinerdagverblijf extra interessant is kwa werkwijze en/of huisvesting,
voldeende spreiding ~n omvang (klein, gemiddeld en groet aantal kinderen) ,
voldoende spreiding over het land, met extra voorbeelden uit steden waar veel kindercentra voorkomen,
valdoende spreiding naar beuwjaar c.q. tijdsduur van funktioneren, met extra aandacht veor recente ontwikkelingen in het denken ever de apvang van kinderen in een kinderdagverblijf.
Naar verwachting zal dit laatste met name tot uiting kunnen komen in als zadanig gebouwde ("purpose-builtH) kinderdagverblijven, omdat
dan van minder beperkende ruimtelijke randvoorwaarden sprake zal zijn. Bovendien mag worden aangenomen dat voor nieuw gebouwde kinderdagverblijven een zorgvuldig programma van eisen gemaakt is en sprake is van een positieve houding van de gemeente.
Op grand van de respons is uiteindelijk gekozen voor een selektie van 22 kinderdagverblijven, later aangevuld met een voorbeeld van een kinderdagverblijf, verbonden aan een ziekenhuis ('t Kruuske in Den Haag).
Tabel I geeft een overzicht van de kenmerken.
Aard van de huisvesting
Aard van de kinderapvang
ais zodanig gebouwd
in club-, buurt- of gemeensch.huis
in een funkt. school
in een ander gebouw
totaal
allen KDV KDV + BSO
KDV+ BSO + PJZ
7
8 3 2
17 4 2
totaal
8
13
23
Tabel I: kenmerken van de gedokumenteerde kindercentra.
3
l
INLEIDING
Nbten bij hoofdstuk I
1. De verslagen van de verschillende case-studies zijn tegen kostprijs op aanvraag beschikbaar. Onderzocht zijn:
De verslagen zijn te bestellen bij het Centrum voar Architektuuronderzoek te Delft (0]5-781308)
2. Voordt, D.J.M. van der, D. Vrielink en H.B.R. van Wegen (1984), Richtlijnen vaar het bouwen aan kinderdagverblijven.
Technische Hogeschool Delft, Centrum voar Architektuuronderzoek.
4
2. RUIMTELlJK - FUNKTIONELE ANALYSE
2.1 Inleiding
Om een funktionele plattegrond te kunnen ontwikkelen -in de betekenis van praktisch bruikbaar en optimaal afgestemd op de aktiviteiten - moet eerst duidelijk zijn wat men met de organisatie voor ogen heeft. Kinderdagverblijven stellen zich veelal tot doel een aantrekkelijk leefklimaat te bieden aan kinderen van 0-4 jaar, met goede mogelijkheden voor hun sociale. verstandelijke. emotionele en motorische ontwikkeling. De pedagogische opvattingen over opvoeding en ontwikkeling van kinderen bepalen voor een belangrijk deel de werkwijze (groepsindeling. dagprogramma) en de aktiviteiten. die op hun beurt bepaaide eisen stellen aan het gebouw.
Deze worden gewoonlijk vastgelegd 1n een zgn. programma van e1sen en vervolgens ruimtelijk vertaald in een antwerp. Een vergelijkende analyse van een serie plattegronden maakt het mogelijk am te proberen dit proces van uitgangspunten/doelstellingen - aktiviteiten - programma van eisen - plattegrond in omgekeerde volgorde van de plattegronden af te lezen. Juist door de vergelijking kunnen verschillende bouwkundige oplossingen aan het licht treden, gekoppeld aan verschillende uitgangspunten.
Overigens is niet altijd sprake van een eenduidig verband tussen de ruimtelijke oplossing en de oarspronkelijke uitgangspunten. In de eerste plaats kunnen verschillende opvattingen tot eenzelfde bouwkundig resultaat leiden en in de tweede plaats zijn de betrokkenen niet altijd vrij 1n hun keuzes. Veelal is sprake van beperkende randvoorwaarden. zoals:
beperkingen als gevolg van de bouwlokatie (vorm en afmetingen van het bouwterrein, verkeersinvloeden, schaduwwerking van omringende bebouwing),
eventuele gegevenheden met betrekking tot de draagstruktuur (bijv. wanneer het kinderdagverblijf de onderbouw vormt van een woningbouwcomplex) •
5
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
eventuele gegevenheden met betrekking tot vorm en afmetingen, de plaats van wanden, ramen en leidingen in geval van een verbouwing van een bestaand pand,
besehikbaar budget (voor het gebouw resp. vaar het personeel).
Bovendien gaan sommige architekten uit van de ontwerpopvatting dat
de vorm van het gebouw op de eerste plaats komt. Arehitektonische overwegingen bepalen dan de hoofdstruktuur van het gebouw, waarna vervolgens getracht wardt de verschillende funkties hier zo goed mogelijk in onder te brengen. De bezoeken en gesprekken in de gedokumenteerde kindercentra hebben eehter voldoende aanvullende informatie gegeven over de achtergronden van de uiteindelijk gerealiseerde plattegrondindelingen.
2.2 Haafdapzet van het gebouw
De hoofdstruktuur van een kinderdagverblijf wordt voor een belangrijk deel bepaald door de situering van de groepsruimten ten opziehte van elkaar en de vorm en funktie van de verkeersruimte (hal, gangen, trappenhuis). Afbeelding I geeft sehematisch een aantal voorbeelden van verschillende basisstrukturen.
Wanneer men de verkeersruimte ook voar andere doeleinden wil gebruiken, bij voorbeeld spelen of pauzeruimte, dan stelt dit onder meer eisen aan de vorm en de afmetingen. Enige overdimensionering is dan zeker gewenst. Dit is in de plattegrond duidelijk terug te vinden. Soms is een gang of hal puur circulatieruimte, zoals in It Hummelhuis (9) of in Huize Henrietta (3), in andere gevallen wordt er oak gespeeld, bijvoorbeeld in Ajakabaja (IS) en 1n Tummetot (I).
Een andere invalshoek am de plattegronden te vergelijken is de mate van integra tiel diff er ent ia tie, d. w. z , de mate waarin verse hill ende
6
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
;-
, <- ... 01
,J _ •
<-
~ 1-1-
-I-
h.. 4.
- geen aparte interne verkeersruimte
variant la komt niet vaar, een vaorbeeld van b is Skippy (20), twee tot KDV verbauwde winkeltjes.
- situering langs een gang
a. enkelzijdig, b.v. Jor en Daantje (4), Pieter Bas (13)
b. dubbelzijdig, b.v. Dapperdam (2), 't Hummelhu i s , 1 e etage (9)
- groepering aan een ual
a. voorbeelden: Ossejan (5), De Goudvis (16)
b. voarbeelden: Almere (I), Helmond (14)
- kombinatie van 2b en 3b
b.v. een centrale ruimte met hierin apgenomen een graepsruimte;
vo,orbeeld: Roezemoes (7)
Afb. 1 Situering van de aktiviteitenrui~ten ten opzichte van de verkeersruimte
o
= aktiviteitenruimte
verkeers- of circulatieruiDte
De cijfers tussen haakjes verwijzen naar de nummering Ln de dakumentatie.
7
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
aktiviteiten al dan oiet 1n afzonderlijke ruimten z1Jn ondergebracht. De meest simpele opzet van een kinderdagverblijf zou zich in theorie kunnen beperken tot een grote ruimte, met eventueel gedeeltelijk afgeseheiden p1ekjes voor bijvoorbee1d sanitaire voorzieningen of een garderobe. In de praktijk is er eehter al gauw behoefte om de kinderen in meerdere groepen te verdelen, a1 dan niet naar leeftijd, en ook om de verschillende aktiviteiten in aparte ruimten onder te brengen. Dit hangt deels samen met de grootte van het kinderdagverblijf, deels ook met de grootte van de groepen. Zo hebben Kapoentje (6) en Pinkeltje (19) relatief weinig aparte ruimten, terwijl KDV Hi1versum (15) en Skippy (20) opgesplitst zijn in een relatief groot aantal specifieke ruimten. Ook de opvattingen van ouders en leidsters spelen hierbij een belangrijke rol. Zo heeft men in Roezemoes (7) bewust gekozen voor meerdere kleine slaapkamertjes, terwijl in Hummeltje (23) een groot aantal kinderen bij elkaar slapen in een gemeenschappelijke slaapruimte!slaapzaal.
Tenslotte dient de mate van ruimtelijke spreiding/concentratie van aktiviteiten genoemd te worden als een belangrijk aspekt van de hoofdopzet. In sommige kinderdagverblijven zijn gelijksoortige aktiviteiten geconcentreerd op een plek. Voorbeelden hiervan zijn de centrale keuken in It Hummelhuis (9) en Ajakabaja (18), de centrale badkamer in Nicolette (12), de slaapkamertjes in Roezemoes (7) die allen aan de koude noordkant zijn gesitueerd en de scheiding tussen "personeelszone" en "kinder zone" in Ossejan (5).
In andere kinderdagverblijven zijn deze aktiviteiten verspreid over het hele gebouw en veelal gekoppeld aan de verschillende groepsruimten. Voorbeelden van een dergelijke opzet zijn Pieter Bas (13) met verschillende badkamers en keukenplekken en KDV Helmond (14), waar de slaapkamertjes over het gebouw verspreid liggen als gevolg van de koppeling aan de groepsruimten.
Samenvattend kan gesteld worden dat de hoofdopzet van een kinderdag-
8
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
verblijf vooral bepaald wordt door
de situering van de groepsruimten ten opzichte van elkaar, de vorm en funktie van de verkeersruimte,
de mate van ruimtelijke integratie/differentiatie,
de mate van ruimtelijke spreiding/concentratie van gelijksoortige aktiviteiten.
2.3 Ruimtelijke organisatie van de aktiviteiten
Behalve kwa basisconcept en hoofdopzet kunnen de plattegronden oak vergeleken worden op deelaspekten. Met name is interessant hoe aan de verschillende aktiviteiten ruimtelijk vorm is gegeven. Daarom zullen de belangrijkste aktiviteiten hier elk afzonderlijk de revue passe-
ren.
2.3.1 Spelen
Het spelen vindt gewoonlijk in de groepsruimten plaats, meestal per groep (kollektief, in subgroepjes, of individueel). Om het spelen in kleinere groepj es oak ruimtelijk te begeleiden, 'Wordt soms gekozen vooreen gelede vorm van de groepsruimte, bijvoorbeeld met speelnissen of enigszins teruggelegen plekjes. Dit is duidelijk te zien ~n Almere (I), Roezemoes (7) en Hummeltj e (23), alledrie specifiek als kinderdagverblijf ontworpen gebouwen. Oak komt het voor dat de groepsruimte min of meer uit twee gedeelten bestaat, zoals in Dapperdam (2) of Ossejan (5).
In andere centra daarentegen 15 sprake van rechthoekige of vierkante groepsruimten, bij voorbeeld in Hakidas (10), Nicolette (12), De Goudvis (16) en Ajakabaja (18). In dergelijke geval1en worden veelal bepaalde inrichtingselement.en (kasten, groot speelmateriaal) als
9
RUIMTELIJK FUNCTIONELE ANALYSE
middel gebruikt om een zekere geleding van de ruimte te bereiken en verschillende "plekken" te kreeren.
Zoals gezegd worden ook gangen en hallen geregeld bij het speelgebied betrokken, permanent of af en toe als uitwijkmogelijkheid voor grof motorisch spet. De gebruikslUogelijkheden van de verkeersruimte als speel/verb1ijfsruimte hang en af van een groot aantal faktoren:
afmetingen
vorm
afwerking en inrichting (wand-, vloer- en plafondafwerking, speelmateriaal)
verlichting (daglicht/kunstlicht) akoestiek
binnenklimaat (verwarming, ventilatie)
. aard van de begrenzingen (wand en, deuren)
situering ten opzichte van andere ruimten, met name de groepsruimten en slaapruimten.
Een smalle gang of een klein halletje is als speelruimte niet erg geschikt, evenmin als een lange, rechte gang. Het doorbreken van
lange zichtlijnen door bijvoorbeeld de groepsruimten iets ten opzichte van elkaar te laten verspringen of door plaatselijke in- en uitstulpingen kan voar meer afwisseling zorgen, zoals bijvoorbeeld in Dapperdam (2) is toegepast. In Hummeltje (23) is gekozen voor twee speelha1len met een achthoekige vorm, die VLa een doorloop met elkaar in verbinding staan. De schakeling van de groepsruimten aan deze hallen maakt het mogelijk am permanent over extra speelruimte te beschikken. Behalve als circulatieruimte wardt de hal dan oak intensief gebruikt voar:
kollektieve aktiviteiten
spelen met zand en water
vrij spelen, rennen, ravotten, fietsen.
10
I I
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
Tesamen met de slaap/speelzaal wardt een van de twee hallen wisselend gebruikt door twee groepen, in schema:
Mb. 2 De speelhal in Hummeltje (23)
Het gemeenschappelijk en multifunktiouE:.el gebruik van deze hal is vaaral goed mogelijk omdat de ruimte niet permanent is ingericht met meubilair of groot speelmateriaal.
Doordat de zand- en waterbak verdiept ~s aangelegd en afsluitbaar is met een beloopbaar deksel vormt deze evenmin een obstakel als de kinderen willen rennen of fietsen.
De situatie in Tummetot (1) is min of meer vergelijkbaar met Hummeltje. Oak hier is gekozen voor een achthoekige ruimte. die behalve als verkeersruimte en speelhal oak in gebruik is a l s pauzeruimte. voor de leidsters en ontvangstruimte voar de ouders:
II
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
C 1Z0E 'P'2:i'R III tA.TE
-,
-,
<+>
/
/ /
Afb. 3 De centrale hal ~n Tummetot (1)
In Roezemoes (7) is de grote centrale binnenruimte ingericht als "huiskamer". bedoeld voor a LLe k i.nde r en , ouders en leidsters. Het verblijfsgebied is hier afgescheiden van het verkeersgedeelte,
in schema:
--r----1-
oM. Loo"p.
Afb. 4 De centrale ruimte in Roezemoes (7)
12
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
Uiteraard stelt de inpandigheid van een verblijfsruimte bijzondere Eisen aan de ve.rlichting en de ventilatie.
Ook de si tua tie in Helmond (I 4) kan bij zonder genoemd wo rden , De grote. rechthoekige binnenruimte ("overdekte patiaH) is behalve als doorloopruimte naar de verschillende groepsruimten tevens in gebruik als verblijfsruimte in de vorm van:
extra speelruimte. wisseleod io gebruik door verschillende groepen of enkele kinderen uit meerdere graepen,
gezamenlijke speelruimte vaar 81.1e k i.nd e ren , met name Dp rustige momenten (aan het begin en eind van de dag),
gemeenschappelijke ruimte voar kallektieve aktiviteiten, bij voorbeeld Sinterklaas- of Kerstfeest.
Schematisch kan de situatie in Helmond als voIgt worden weergegeven:
tI
\
f
\.
Afb. 5 De centrale ruimte l.U Helmond (14)
13
RUIMTELIJK-FUNCTlONELE ANALYSE
De bezwaren van een inpandig gelegen verblijfsruimte zijn hier opgelost met behulp van acht grate dakramen, die bovendien open kunnen, zodat aok de ventilatie zelden een probleem is. De hardglazen wanden zorgen eveneens voor de nodige lichttoetreding vanuit de aangrenzende gro ep s ruimt e.
lneen enkel kinderdagverblijf lenen de vonn en de afmetingen van de entreehal zich in principe weI vaor meervoudig ruimtegebruik, maar
is de inrichting hier niet op afgestemd .. Dit is bijvoorbeeld het geval in Kapoentje (6), waar sprake is van een kale, steenachtige ruimte, zander direkte verbindingen met de andere ruimten van het kinderdagverblijf. nit is deels het gevolg van het feit dat deze hal tevens als voorportaal funktioneert voor de aangrenzende peuterspeelzaal. Een soortgelijke situatie doet zich voor in Pinkeltje (19).
Dit kinderdagverblijf is gehuisvest in een nag funktionerende lagera school en de speelgang funktioneert hier tevens als doorloopruimte voar de schoolkinderen. Vooral tijdens de spits worden de kinderen van het kinderdagverblij£ nogal eens onbedoeld door de oudere kinderen onder de voet gelopen, terwijl ook tijdens het slaapuurtje veel hinder wordt ondervonden. Bovendien draagt de inrichting enafwerking van de gang - een typische sc.hooigang met een harde, granito vioer, een lange rechte rij kapstokken en slecht verwarmd - weinig bij tot ean aantrekkelijk speelklimaat.
Tenslotte spelen de begrenzingen van de groepsruimten en de verkeersruimten c.q. de relatie tussen de beide ruimtesoorten een belangrijke rol hij de bruikbaarheid van de verkeersruimte als speel/verblijfsruimte, zowel in visueel en akoestisch opzicht als oak in ruimtelijk opzicht. De relatie tussen verkeers- en verblijfsruimte en oak tussen twee verblij£sruimten kent een scheidend en een bindend element. Ten aanz~en van de afscheiding zijn de volgende varianten in de plattegrand terug te vinden:
14
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
een over de gehele hoogte doorlopende afscheiding versus een halfhaag wandje, bijvoorbeeld in Roezemoes (7),
een visueel afgesloten begrenzing versus een transparante, doorzichtige afscheiding, zoals in Helmond (14),
een vaste versus een flexibele afscheiding, bijvoorbeeld een vouwwand, onder andere toegepast in De Goudvis (16),
• een dragende versus een niet-dragende afscheiding (belangrijk in verband met eventuele latere veranderingen/verbauwingen).
Ten aanzien van de verbinding tussen twee ruimten zijn eveneens meerdere varianten in de plattegronden zichtbaar:
geen direkte verbinding (bijvoorbeeld een scheidingswand tussen twee groepsTuimten, zander deur) ,
een gewane draaideur. enkel of dubbel, zoals in Hummeltje (23),
· een schuifdeur, a1 dan niet extra breed, zoals in Pieter Bas (13), een vauwdeur of vouwwand,
een wandapening zander deur, bij voarbeeld in Raezemoes (7).
Soms zargt een trap voor de verbinding, bij voarbeeld in Jor en Daantj e (4), waar een verhoogde !I speelstraat" de groepsruimten ontslui t.
In het algemeen kan gesteld worden dat:
hoe meer open de relatie, hoe meer kontakt tussen beide ruimten, hoe grater overzicht en hoe grater de mogelijkheid am verkeersruimte bij de aktiviteiten in de groepsruimte te betrekken,
· hoe meer gesloten de relatie tussen verkeers- en verblijfsruimte, hoe meer rust in de groepsruimte, hoe minder hinder van elkaar, maar oak hoe minder overzicht.
20 heeft de situatie in Tummetot (I), waar de speelhal met de groepsruimten verbonden is door middel van brede, dubbele schuifdeuren, als voordeel dat de hal en de groepsruimte tot een doorlopende ruimte gekombineerd kan worden.
Een nadeel is echter de geluidsoverlast over en weer, zodat een rustige aktiviteit in de groepsruimte en vrij kinderspel in de hal
15
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
elkaar niet goed verdragen.
2.3.2 Slapen
In een kinderdagverhlijf doen kinderen veel indrukken Opt Bovendien zijn zij vaak erg aktief bezig. Ret is daarom erg belangrijk dat zij aan voldoende rust toekomen. De behoefte aan slaap of rust wordt in de praktijk op verschillende manieren ruimtelijk vertaald.
Wat de situering ten opzichte van het spelen betreft zijn de volgende varianten in de plattegronden terug te vinden:
• slapen in de groepsruimte zelf, met behulp van stretchers of losse matrassen, waarbij het s1aapgedeeite ai dan niet afgescheiden is van het speelgedeelte,
· slapen in aparte slaapruimte(n), direkt gekoppeld aan de groepsruimte(n) en ondetling verbonden (tussendeur),
s1apen in aparte s1aapruimte(n), 10sgekoppe1d van de groepsruimte, bij voorbeeld in een gemeenschappeIijke s1aapzaal, op een s1aapetage of slaapzolder of in een apart gedeelte van het kinderdagverblijf, waar verschillende slaapruimten bij elkaar gesitueerd z~Jn.
Een andere invalshoek om de ruimtelijke organisatie van het slapen op in te delen is de mate waarin het slapen of rusten individueel dan weI koliektief geschiedt, ruimtelijk vertaald in:
een apart slaapkamertje per kind, "net als thuis" (dit komt in de gedokumenteerde centra niet voor),
• kleine slaapkamertjes voor een beperkt aantal kinderen,
• een gemeenschappelijke slaapruimte voor aIle kinderen van een groep,
• een gemeenschappelijke slaapruimte voor meerdere groepen/alle kinderen van het kinderdagverblijf.
16
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
\
I
I
1
- ,_c;"l,l..n'l1
- I-,,=>L,!:..7EI1
~VE.LEN
\ -,-':>LA1"E\j
I slapen vind plaats in de groepsruimte voorbeeld: Pinkeltje (19)
A
slapen vind plaats in een afgescheiden gedeelte van de groepsruimte voorbeelden: Dapperdam (2);
Ossejan (5)
B
C
slapen vindt plaats in eeo afzonderlijke slaapruimte, gemeenschappelijk per groep
voarbeelden: Kapoentje (6):
De Goudvis () 6)
slapen vindt plaats 1.0 afzonderlijke slaapkamertjes
voorbeelden: Jor en Daantje (4) Helmond (14)
D
Afb. 6a Indelingsvarianten ten aanZ1.en van het slapen - direkte koppeling speel- en slaapruimte
In verschillende kinderdagverblijven zl.Jn meerdere varianten toegepas~ 50ms gerelateerd aan de leeftijd, bij voorbeeld in Almere (I), variant C en D; Pieter Bas (13), Hilversum (15) en It Hummelhui5 (9): variant A en C (gekoppeld en losgekoppeld).
17
RUIMTELIJK FUNCTIONE1E ANALYSE
S'H:LEN
I
_j_
I
I
--
slapen vindt plaats in een gemeensc happeLi j ke slaapruimte per groep voorbeelden: Huize Henriitta (3)
Ajakabaja (18)
A
slapen vindt plaats in meerdere slaapkamertjes per groep voorbeelden: Roezemoes (7)
Goes (8)
De Kloek (17)
B
c
slapen vindt plaats in een gemeenschappelijke slaapruimte v~~r meerdere groepen
voorbeelden: Hakidas (10)
Hummeltje (23)
Afb. 6b Indelingsvarianten ten aanzien van het slapen - geen direkte koppeling speel- en slaapruimte
Deze varianten komen vooral voor bij de wat oudere kinderen. In de babygroepen is vrijwel altijd sprake van een direkte koppeling tussen
speelruimte en slaapruimte.
18
-I
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
Bij de keuze van de verschil1ende varianten kunnen verschil1ende overwegingen een ro1 spelen.
a. De organisatie van het slapen
De behoefte aan slaap of rust is afhankelijk van de leeftijd en varieert per kind. Vooral babies slapen veel. Deze beschikken dan oak meesta1 over een eigen slaapruimte, in sommige geva1len opgesplitst in meerdere slaapkamertjes am voldoende rust te waarborgen. Vanwege dit laatste aspekt worden de slaapruimten soms bewust bij elkaar gesitueerd in het rustigste gedeelte van het kinderdagverblijf. De slaap/rustbehoefte van de audere kinder en loopt sterk uiteen. In veel centra wordt het aan de kinderen zeif overgelaten of zij willen rusten of niet. In andere centra vormt het rusten een vast onderdeel van het dagprogramma, terwijl er ook kinderdagverblijven zijn die de oudere kinderen er juist aan prober en te wennen om's middags niet meer te slapen, ter voorbereiding op de kleuterschool.
b. De mogelijkheid van toezicht
Babies slapen veel, maar niet allemaal op dezelfde tijden. Leidsters moe ten dus in de gaten houden wanneer de kinderen wakker worden.
Ook is toezicht nodig om in te kunnen grijpen wanneer dit nodig is. Vandaar dat met name de babyslaapruimte meestal direkt gekoppeld is aan de groepsruimte of hier zelfs deel van uitmaakt. Oak komt het voor dat in de verbindingsdeur of in de scheidingswand een glazen gedeelte 1S opgenomen. teneinde visueel kontakt voor de leidsters mogelijk te maken.
De oudere kinderen slapen meestal op vaste tijden. Het bij elkaar situeren van de verschillende slaapruimten of het bij elkaar Laten slapen in een ruimte heeft dan als voordeel, dat minder leidsters nodig zijn voor toezicht. Een grate gemeenschappelijke slaapruimte biedt bovendien meer magelijkheden deze ruimte oak voor andere doel-
19
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
einden te gebruiken, bij voorbeeld spelen of groepsbijeenkomsten. Daar staat tegenover dat slapen en spelen tegelijkertijd niet mogelijk is, terwijl het voorkomt dat een kind buiten de officiele rustpauze toch nog even wil rusten.
c. De beschikbare ruimte
Behalve van de opvattingen van ouders en leidsters hangt de uiteindelijke keuze ook af van de beschikbare mogelijkheden. Zo wordt soms besloten tot slapen in de groepsruimte omdat er domweg geen aparte slaapruimte beschikbaar is. Een duidelijk voorbeeld hiervan LS Pinkeltje te Rotterdam (19).
2.3.3 Sanitaire voorzieningen
Tot het sanitair worden in het algemeen de voorzieningen gerekend "de gezondheid betreffende" (Van Dale). Tot de elementen die nodig zijn voor de lichaamsverzorging, of kortweg "het wassen/plassen", behoren met name:
toiletten (voor kinderen resp. voor volwassenen),
. wasbakken (in verband met handenof voeten wassen, tanden poetsen, schoonspoelen) •
een douche of lavet.
Behalve het aantal benodigde sanitaire elementen is een belangrijke vraag. welke elementen bij elkaar in een ruimte zouden kunnen of maeten liggen en waar dergelijke ruimten het best gesitueerd kunnen worden. Bij de keuze spelen verschillende averwegingen een rol.
Deze zijn deels van zuiver praktische aard, zoals het waarborgen van een goede hygiene of het beperken van loopafstanden, wat met name samenhangt met het aantal kinderen c.q. het aantal groepen. Anderzijds. spelen oak opvattingen over de ontwikkeling en de bele-·
20
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
vingswereld van kinderen een belangrijke rol, gekoppeid aan begrippen als privacy, zelfredzaamheid van het kind, identiteit van de groep, etc. Vandaar dat ook ten aanzien van de sanitaire voorzieningen diverse oplossingsvarianten in de gedokumenteeerde plattegronden zijn
terug te vinden, die met name verschillen op de volgende dimensies:
wel/niet direkt gekoppeid aan de groepsruimte
. wel/niet direkt gekoppeld aan de slaapruimte
wel/niet direkt gekoppeld aan de buitenruimte wel/niet in gemeenschappelijk gebruik door meerdere groepen verschillende sanitaire elementen wel/niet bij elkaar in een ruimte (bij voorbeeld een badkamer met WC-tjes, een douche en een wasbak voor handen wassen en tandenpoetsen).In afb. 7, 8, 9 zijn een
aantal van deze principes schematisch weergegeven.
N.B. In deze bespreking z1Jn de wasruimte (waar veelal de wasmachine staat opgesteld) en de werkkast met de zgn. slokop (am dweilen uit te spoelen) buiten beschouwing gelaten. Men zou deze voorzieningen tot het sanitair kunnen rekenen, maar het accent ~s hier gelegd op de lichaamsverzorging van de kinderen.
21
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
I I I I
I ' ~~
A
-geen aparte badruimte (bijv. aIleen een aankleedtafel)
voorbeeld: Ossejan (5), gr. 0-11 j~
I
B
-afgescheiden gedeelte van de groepsruim.te, al dan niet met deur voorbeelden: Jor en Daantje (2),
Os sej an, gr. 1 ~-3 j r , Helmond (14)
C"fOEV'lo1<: __ ~-e:.A:!)\(
J .1
I I. C'
-idem al s C,. maar nu is de badkamer ook direkt bereikbaar
voorbeelden: Hilversum. gr. 1-2 Jr.
De Goudvis (16)
I-G."R 0 n''':> K.
I
I
. 't>6.1;) 10:.
- f-
C:~_'~O~V""'I<:_
I
I -aparte badkamer, direkt gekoppeld aan de groepsruimte
voorbeeld: Pieter Bas (13)
C
J
D
-aparte badkamer, zander direkte verbinding met de groepsruimte voorbeelden: Dapperdam (2),
Huize Henrietta (3) gr.li-4jr. , t Hummelhuis, gr. 2-3jr ..
,
Mb. 7 Aparte badkamer voar de eigen groep
Een bijzondere variant van C' is te vinden in Tummetot (I) en ook in Hakidas (10), waar de badkamer op het grensvlak van binnen en buiten is gesitueerd en zowel vanuit de graepsruimte als vanuit de buitenruimte direkt bereikbaar is.
22
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
1 't.~"l:>'(.
- ~ - ,-
CltO E 'P,,;) 'It. C;"RO£'l>~ K.
\ J
I I -direkte koppeling aan beide groepsruimten
voorbeelden: Ossejan (5)
gr. q-3 jr. en gr. 3i-6 jr. Ajakabaja (18) 2 x gr. 0-2 jr. Hummeltje (23) 2 x gr. 2-4 jr.
s
-badkamer losgekoppeld van de groepsruimten
voorbeelden: Roezemoes (7)
2 x gr. 0-4 jr.
Hilversum (5) gr. 2-3 jr. en gr. 3-4 jr.
Ajakabaja (18)
2 x gr. 2-4 jr.
Pinkel tj e (I 9) gr. H-3 jr. en gr. 3-4 jr.
I
I
Afb. 8 Gemeenschappelijke badkamer voar twee of meer graepen
-aIleen direkte verbinding tussen slaapruimte en badkamer
voorbeeld: Honky Ponk (21)
B
-alleen direkte verbinding tussen groepsruimte en slaapruimte
voorbeeld: Dapperdam (2). gr. li-4 jr.;
't Hummelhuis (9). gr. 0-) jr en gr. 2-3 Jr.
-aIleen direkte verbinding tussen groepsruimte en badkamer
voorbeeld: Hummeltje (23), gr. )-2 Jr.
-groepsruimte direkt gekoppeld aan slaapruimte en badkamer, indirekte verbinding slaapruimte/badkamer
voorbeeld: Almere (I), Helmond (14),
gr. Il-4 jr.; De Goudvis (16); 't Hummeltje (23), gr. 2-4 Jr.
-slaapruimte direkt gekoppeld aan groepsruimte en baakamer, indirekte verbinding groepsruimte/badkamer
voorbeeld: 't Hummelhuis (9), gr. J-2 Jr.
-groepsruimte en slaapruimte direkt gekoppeld aan badkamer, geen direkte interne verbinding voorbeeld: Huize Henr ie t ta (3), gr. 0-1 j r .
-alle drie de ruimten direkt intern met elkaar verbonden
voorbeeld: Jar en Daantje (4); Kapeontje (6); Hakidas (10).
Afb. 9 Relatie groepsruimte/slaapruimte/badkamer
24
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
2.3.4 Vaedselbereiding
In de meeste kinderdagverblijven wardt tussen de middag een broodmaaltijd klaargemaakt. terwijl de kinderen halverwege de ochtend en rond drie llur 's middags melk of yoghurt en/of fruit krijgen. In enkele centra wardt 's middags warm gegeten. Voorts moet in een kinderdagverblijf koffie kunnen worden gezet, pannekoeken gebakken. etc. Dit alles vereist de nodige voorzieningen, zoals een kookplaat. een aanrecht, ruimte am eten klaar te maken en voorraadruimte. Bij de keuze tussen bij vaorbeeld een centrale keuken ten behoeve van aIle groepen of een eigen keuken of "keukenplek" per groep kunnen de volgende overwegingen een rol spelen:
veiligheid (vooral belangrijk bij koken of bakken), hygiene,
efficiency (een centrale keuken vereist minder koelkastenen geeft een beter overzicht van de totale voorraad).
pedagogische apvattingen, bij voorbeeld de idee dat het belangrijk is am kinder en te laten zien hoe een maaltijd tot stand komt, zodat zij inzicht krijgen in voedingsstoffen en basisprodukten en er zelf bij betrokken raken.
De eerste drie overwegingen pleiten wellicht voar een aparte, gemeenschappelijke keuken, buiten de groepsruimte. De laatstgenoemde averweging pleit daarentegen voar een groepsgebonden keukenhaek, in of vlak bij de groepsruimte. In de praktijk worden de diverse argumenten verschillend a£gewogen, zodat er ook verschillende oplossingen zijn te zien. Afb. 10 geeft schematisch een aantal praktijkoplossingen
weer.
25
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
I~ I
+-
- I- \(,
C;~OE'PS1C - ,_ C,l<'OEV"';iit, I
I
min of meer afgescheiden "keukenplek" in de groepsruimte. dus per groep voorbeelden: Roezemoes (7);
Bak i das (10)
A
B
aparte keukenruimte. direkt gekoppeld aan een groepsruimte
voorbee1den: Nijmegen (17),
gr. 1!-2! jr.; Hummeltje (23). gr. 0-1 j r ,
aparte keukenruimte per groep, 10sgekoppeld van de groepsruimte
deze variant komt in de gedokumenteerde centra niet voor
C
gemeenschappelijke keuken voor meerdere groepen
deze komt v~~r in meer dan 80% van de hier gedokumenteerde centra. o.a. in Dapperdam (2); Huize Henrietta (3); Ossejan (5); Hi1versum (13) en Ajakabaja (18).
Afb. ]0 Ruimtelijke organisatie van voedselbereiding
I
In SOmID1ge centra z1Jn meerdere typen vertegenwoordigd. Zo is Belmond ()4) een kombinatie van A en D, daar hier zowe1 een centrale keuken ais een keukenhoek per groep aanwezig is. Soms Z1Jn meerdere gemeenschappelijke keukens aanwezig, zoals in Pieter Bas (13). Slechts in een geval is sprake van een aparte, gemeenschappelijke eetkeuken, in Hanky Ponk (21).
26
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
2.3.5 Personeelsruimten
Behalve met de begeleiding van de kinderen houden de leidsters zich onder meer bezig met:
onderling werkoverleg,
• kontakten met ouders,
administratie. finaciiel en personeel beheer.
Bij grotere aantallen kinderen kan voar taken die het kinderdagverblijf als totaal betreffen een (adjunkt)direktrice worden aangesteld, zander eigen graep. Vandaar dat in de meeste kinderdagverblijven aparte persaneelsruimten zijn apgenamen, zaals een werkruimte vaar de direktrice annex kantaar- en administratieruimte en soms .oak een vergaderruimte annex spreekkamer. Daarnaast is vaak een 1I1eidstershaekje." .of aparte pauzeruimte in de centra te vinden, bedoeld am zich even uit de kinderdrukte terug te kunnen trekken, een kop koffie te drinken, een verslagje te schrijven of zomaar even tot rust te komen. Veel hangt af van de beschikbare middelen. Zo is in Pinkeltje (19) geen aparte persaneelsruimte aanwezig. De administratie vindt daarom in de groepsruimte zelf plaats, 6f thuis, terwijl gesprekken met ouders .of een stagiaire eveneens noodgedwongen Ln de groepsruimte plaatsvinden of in de keuken annex wasruimte!
In Helmond (14) daarentegen is behaive een kantoor/administratieruimte tevens een vergaderruimte beschikbaar (oak in gebruik als speela-theek), terwijl op de eerste etage bovendien een aparte pauzeruimte voor het personeel aanwezig is. In Tummetot (I) doet zich de situatie voar. dat de beschikbare personeelsruimte nauwelijks wardt gebruikt en dat in plaats hiervan de centrale (speel)hal als ontmoetingsruimte funktioneert voor ouders en leidsters en leidsters onderling.
Bij de keuze van de situering der personeelsruimten speelt de rust en privacy een belangrijke rol. Andere belangrijke averwegingen zijn de bereikbaarheid voor ouders en leidsters en de zichtbaarheid/overzich-
27
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
telijkheid naar en vanuit de direktricekamer of andere personeelsruimten. In de praktijk zijn verschillende varianten aangetroffen, zowel voor het kantoor als voor de personeelsruimte:
a. "frontstage", dat wil zeggen een vooruitgeschoven positie, bij voorbeeld vlak bij de entree, zodat aIle ouders hier langskomen
en er een lage drempel bestaat am even binnen te wippen; voorbeelden hiervan zijn het kantoor in Jor en Daantje (4), het kantoor in Helmond (14) en de personeelsruimte in Tummetot (1).
b. "backstage", dat wil zeggen een meer teruggelegen situering, bij voorbeeld achter in het gebouw, soms vanwege de grotere rust en privacy, 50ms vanuit de idee dat ouders die een gesprek willen dan als vanzelf een groter deel van het kinderdagverblijf leren kennen, zoals het kantoor in Roezemoes (7) en de personeelsruimte in Belmond (14) of in Hummeltje (23).
c. centraal ten opzichte van aIle groepsruimten, vaak zowel met het oog op een beter overzicht/toezicht van de direktrice alsook een gemakkelijke bereikbaarheid voor ouders en leidsters; voorbeelden hiervan zijn het kantoor in Hummeltje (23) en ook in Hakidas (10).
2.3.6 Buitenruimten
Buiten spelen is voor jonge kinderen van essentieel belang, zowel voor hun lichamelijke gezondheid als voor de motorische en sociale ontwikkeling. Buitenruimte komt dan oak altijd voor, zij het dat de hoeveelheid beschikbare ruimte sterk uiteenloopt (zie ook par. 2.4). Andere verschilpunten zijn:
a. De mate van differentiatie naar leeftijd. groep en/of aktiviteiten.
Soms is het hele buitenspeelgebied door aIle kinderen in gebruik, zoals bij Jar en Daantje (4) en Nicolette (12), terwijl bij voorbeeld in Tummetot (I) of Roezemoes (7) onderscheid wordt gemaakt
28
l
RUll1TELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
naar leeftijd!groep.
b. De mate van ruimtelijke geleding.
In Kapoentje (6) en ook bij De Kloek (17) is sprake van een rechthoekig buitengebied, terwijl bij voorbeeld Hakidas (10) en Hummeltje (23) over een veelvormig buitengebied beschikken, met allerlei in- en uitstulpingen.
c. De mate van afwisseling in stenig/groen.
In sommige centra is vrijwel het gehele speelterrein verhard, bij voorbeeld bij Nicolette (12) of Honky Ponk (21). In andere centra overheerst het groen, zoals in Hilversum (15) of bij Pinkeltje (19). Daarnaast komeu veel buitengebieden voor waar groene en verharde gedeelten elkaar afwisselen, zoals bij Hakidas (10) en De Kloek (17). Een opvallend voorbeeld van een zorgvuldig uitgewerkt en gedifferentieerd buitengebied ~s te vinden bij kinderdagverblijf 't Kruuske (II) in Den Haag.
d. De mate van overkapping.
Bij enkele centra is een deel van de buitenruimte overdekt met behulp van luifels en dergelijke, bij voorbeeld in Hummeltje (23), zodat enige bescherming tegen felle zan of een regenbuitje geboden wordt.
e. De relatie met de groepsruimten.
In sommige kinderdagverblijven ~s de buitenruimte direkt vanuit de groepsruimte bereikbaar. zoals ~n Ossejan (5) en Hummeltje (23), soms ook via een andere eigen ruimte, bij voorbeeld via de badkamer, zoals in Tummetot (1) of Hakidas (10).
In Pinkeltje (19) ~s een bijzondere variant te Z1en. De oorspronkelijke gevelwand van de school is hier doorbroken ter hoogte van het raam. Het aldus ontstane hoogteverschil wordt binnen spelenderwijs opgevangen door een klim/klautertoestel annex trap en buiten door twee houten trapjes met een gemeenschappelijk bordes.
In de meeste kinderdagverblijven ontbreekt een direkte verbinding
29
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
tussen groepsruimte en buitenruimte en kunnen de kinderen alleen via de gang en/of trap naar buiten.
2.4 Oppervlakte - analyse
De omvang van de gedokumenteerde kinderdagverblijven, uitgedrukt in m2, kan op verschillende manieren worden bestudeerd:
a. Hoeveel m2 is beschikbaar, zowel in totaal als per kind?
b. Uit welke elementen is de totaal beschikbare appervlakte opgebouwd (speelruimte, s Laap ru.i.mt e , pe.rsaneelsruimte, wand en , etc.)?
Beide vragen zullen hier afzonderlijk de revue passeren.
2.4.1 Beschikbare vloeroppervlakte
De bruto vloeroppervlakte van de gedokumenteerde centra loopt sterk uiteen, van nag geen 140 m2 in Dreutelhoek (8) tot bijna 940 m2 in Pieter Bas (13), met een gemiddelde van 460 m2 (tabel 2).
Dit hangt uiteraard samen met het aantal kinderen voor wie dagopvang wordt geboden. Tach loopt oak het aantal m2 per kind sterk uiteen, van ca. 6 m2 in Dreutelhoek (8) tot 23 m2 in Floem (22), met een gemiddelde van II m2 bruto/kind. Tummetot (1), Pieter Bas (13), Helmond (14) en Hilversum (15) zijn voorbeelden van centra waarvan de oppervlakte rand het gemiddelde ligt.
De grate variatie in bruto vloeroppervlakte 1S vaar een deel terug te voeren ap de uitgangssituatie. 20 hebben de kleinst gehuisveste kinderdagverblijven - Dreutelhoek (8), Pinkeltje (19) en Skippy (20) - aIle drie genoegen moeten nemen met een verbou~ing van een bestaand pand, resp. een woonhuis, twee winkeltjes en twee klaslokalen.
2
Ossejan (5) is met nag geen 7 m bruto/kind een van de weinige n1euw
30
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
Naaro centrum
..:.: '" ......
>
~
QJ
0..
0..
o
~
QJ
o
......
> ON· .u 5 ::I
~ .: .0 • .-1
N
EI
CD o
Almere - Tummetot Amsterdam - Dapperdam
3. Amsterdam - Huize Henrietta
4. Amsterdam - Jor en Daantje o Amsterdam - Ossejan
6. Capelle aid IJssel - Kapoentje (2) Delft - Roezemoes
*) momenteel is 'TummetQt nog niet volledig bezet. lilt) inklusief buitenschoolse opvang.
HHH) inklusief buitenschoolse opvang en peuterspeelzaal.
De omcirkelde nummers verwijzen naar de purpose-built kinderdagverblijven
31
RUIMTELIJK- FUNCTIONELE ANALYSE
gebouwde kinderdagverblijven die eveneens ruim onder het gemiddelde ,zijn g eb l even , Toch zijner ook verbouwde situaties te vinden, die juist extra vee! ruimte hehben apgeleverd, zo a Ls De Goudvis (16) of Ploem (22), die elk een leegstaand schoalgebouw ter beschikking kregenen met resp. 18 m2 en 23 m2 bruta/kind tot de ruimst gehuisveste kinderdagverblijven beharen.
Uiteraard is voor de kinderen niet het totale bruto vloeroppervlak beschikbaar. Een deel van de ruimte gaat op aan verkeersruimte, persaneelsruimte, wanddikten, en dergelijke. Wardt de "kinderruimtel1 eruit gelicht, de zgn. "primaire hoofdruimte", dan blijkt aan groepsruimte netto gemiddeld 5 m2 per kind beschikbaar. Wardt tevens rekening gehouden met speelgangen en speelhallen. dan blijkt gemiddeld
6 00 .. ,2 . . ...- d van 3 m2 ~·n. lh k
per k~nd besch~kbaar te z~]n, var~eren .. ~. Dreuteoe
(8) tot 14 m2 in Ploem (22). Bij de "purpose built" kinderdagverblijven komen deze cijfers op gemiddeld bijna 7 002 speelruioote per kind, met een minimum van ca. 4 m2 in Dapperdam (2) en Ossejan (5) en een
. 10 2 . .
maximum van m an Kapoerrt je,
2.4.2 Beschikbare buitenoppervlakte
Zoals uit tabel 3 blijkt loopt oak het aantal m2 buitenterrein sterk uiteen, van nog geen 11 m2 per kind in Dreutelhoek (8) tot 57 002 per kind l.D Ploem (22), met een gemiddelde van 15 m2 per kind. Helooond (l4) en 't Hummelhuis (9) 1 iggen vr i j dicht bij dit gemiddelde. Bij de nieuw gebouwde centra loapt de hoeveelheid buitenterrein per kind ooinder sterk uiteen, maar toch nog altijd van ca. 3! 002 per kind in Dapperdam. (2) to t ca. 2 J 002 in Tummeto t (1). De 30 m2 per kind in Ajakabaja (l8) geeft een vertekend beeld, omdat de kinderen van de drie peuterspee1zaalgroepen hier eveneens gebruik van maken.
Doordat het aaotal m2 per kind sterk uiteenloopt en verschillende kinderdagverblij yen in ooeerdere bouwl.ag en z ij n gebouwd, is er weinig
32
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
Naam centrum
N
Ei
c .....
N S
C
.....
"C Q)
. ....
.0 Q) GIl C Q)
'"' . ....
;::I .0
21
C!) Almere - Tummetot ~ Amsterdam - Dapperdam
3. Amsterdam - Huize Henrietta
4. Amsterdam - Jor en Daantje ~ Amsterdam - Ossejan
6. Capelle aId IJssel - Kapoentje (2) Delft - Roezemoes
Tabel 3 Oppervlakte buitenterrein, totaal en (on)bebouwd gedeelte K) totaal buitengebied, inklusief groenstroken e.d.
De omcirkelde nummers verwijzen naar de purpose-built ldinderdagverblijven
33
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
samenhang tussen enerzijds het aantal m buitengebied resp. bruto vloeroppervlak per kind en anderzijds de totale grootte van het bouwterrein. Dit varieert dan ook sterk, van ca. 4 m2 per kind in Huize Henrietta (3) tot meer dan 75 m2 in Ploem (22). Laatstgenoemd centrum neemt met bijna 2350 m2 de meeste ruimte in van aUe hier gedokumenteerde kinderdagverblijven.
2.4.3 Opsplitsing volgens NEN 2630
In de Nederlandse norm NEN 2630 "0ppervlakten en inhouden van gebouwen - Begripsomschrijving en wijze van bepaling" wordt een onder scheid gemaakt in netto en bruto vloeroppervlakte. De bruto vloeroppervlakte betreft het totale vloeroppervlak binnen de buitengevel, terwijl het netto vloeroppervlak gemeten wordt tussen de begrenzende gebouwonderdelen. Anders gezegd: de netto vloeroppervlakte is het verschil tussen bruto vloeroppervlak en konstruktie-oppervlakte. dat wil zeggen de ruimte ingenomen door wanden, kolommen. borstweringen en niet-toegan-
kelijke (leiding)schachten.
De netto vloeroppervlakte kan weer worden onderverdeeld in: . nuttige oppervlakte:
dat deel van het netto oppervlak dat direkt gericht is op de doelstelling en het gebruik van het gebouw, zoals groepsruimten en personeelsruimten.
verkeersoppervlakte:
dat gedeelte van het netto vloeroppervlakt dat dient voor de verkeersafwikkeling en ontsluiting van het gebouw, bij voorbeeld trappenhuizen, gang en , wachtruimten en hallen. Gangen tellen dus niet mee voor het nuttige vloeroppervlak, maar het zal duidelijk zijn dat
2
speelgangen en speelhallen weI degelijk "nuttigell m kunnen zijn.
installatieoppervlakte:
ruimte, benodigd voor het onderbrengen en bedienen van de technische
34
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
N
El
~
.....
QI +.J 8 .....
;:l ~ '1:l ..... a a .<:
III .....
+.J 01 r=I ::l U ~
. ..,
tl
Almere - Tummetot
'1:l
o o
Amsterdam - Dapperdam
3. Amsterdam - Huize Henrietta
4. Amsterdam - Jar en Daantje o Amsterdam - Ossejan
6. Capelle aId IJssel - Kapoentje G Delft - Roezemoes
Tabel 4 Opsplitsing bruto vloeroppervlak volgens NEN 2630
De omcirkelde nummers verwijzen naar de. purpose-built kinderdagverblijven
35
RUIMTELIJK-FUNCTIONELE ANALYSE
installaties.
Toegespitst op kinderdagverblijven lijkt het zinvol de nuttige vloeroppervlakte verder op te splitsen in priIDaire hoofdruimte of IIkinderruimte", bedoeld voor de kinderen (spelen/slapen), secundaire hoofdruimte of I1personeelsruimte" (kantaar. pauzeruimte) en nevenruimte (keuken, berging, sanitaire ruimten).
Uitgaande van deze opsplitsing blijkt dat het gedeelte van het gebouw dat voor het spelen en slapen van de kinderen in gebruik is, varieert van 35% in De Kloek (17) tot 58% in Raezemaes (7) en Hakidas (10). Gemiddeld over aIle 23 gedokumenteerde kindercentra blijkt bijna de helft van de gebouwen als "kinderruimte" in gebruik te zijn.
Worden oak gang en en hallen waar geregeld gespeeld wardt tot kinderruimte gerekend, dan komt dit percentage op gemiddeld 56%. Met gemiddeld 6% aan persaneelsruimten en 15% aan nevenruimten komt het totale nuttig vloeroppervlak dus gemiddeld uit op ca. 70% van het totale bruto vloeroppervlak. De resterende 30% wordt ingenomen door verkeersruimte, CV-ruimte, wanden en kolommen.
36
------------- 1. TUMMETOT ALMERE
Goedewerf I, 1357 AM Almere
Beheerscommissie (ex. artike! 61) kinderdagverblij f
1982
ALGEMENE GEGEVENS
Adres
Instelling
Ingebruikname Opdrachtgever Eigenaar Ontwerper
Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders Idem
In hout-skeletbouw uitgevoerd, vrijstaand KDV in een bouwlaag, gesitueerd in een groengebied aan de rand van een woongebied in Almerehaven
Typering
ORGANISATORISCHE GEGEVENS
kinderdagverblijf voor kinderen van 6 weken tot 4 jaar
Samenstelling personeel
Soort kinderdagverblijf
Samenstelling groepen
groep leeftijd aantal
6 wk-] jr 4 (6)
2 jr-2Ur 8 ( 13)
3 2!jr-4 Jr 14 (21)
totaal 6 wk-4 jr 26 (40) directrice/groepsleidster 4 groepsleidsters (5 pers.) ! schoonmaak (extern)
Situering
/
1, r \
~1
r . c[ . d:"" 51
~ ~
~-----
U . - ---
Joto bui tenkan t
37
TUMMETOT
ALMERE
doorsnede
./ ./ ./
,
- .. >
/ ,
~<," __ ....d,r·
,," l , ..... 1
'/ ~
,~ -
f - .--
.J - - I .:.::: I - Ij
',,~-- .-- -._:_-.-/' ~.
--=*
....
- ,t-. I
pZattegrond
38
-I
----------------------------~---TUMMETOT
ALMERE
TOELICHTING PLAN
sterk symmetrische plan-ontwikkeling met groepsruimten gelegen rondom een centrale speelhal
• de sterk gelede groepsruimten hebben elk een eigen buiten speelgebied centrale hal vooral in gebruik bij binnenkomst en vertrek van de kinderen (weinig als speelruimte i.v.m. geluidoverlast)
groepsruimten d.m.v. flinke schuifdeuren te koppelen aan centrale bal toiletruimte/badkamer op overgang binnen/buiten
inpandige slaapruimte baby's zelden in gebruik. ontworpen als vierde groepsruimte tezamen met speelhok ernaast
personeelsruimte in gebruik bij vergaderingen en huishoudelijke activiteiten, niet ais pauze-ruimte
Een als zodanig gebouwd kinderdagverblijf, gesitueerd op de begane grond van een nieuw gebouwd woonblok in de Dapperbuurt.
kinderdagverblijf voor kinderen van 6 weken
Samenstelling personeel
directrice
adj. directrice 11 groepsleidsters kok (25 u)
huish. pers. (25 u)
foto bui tenkant
41
I
l
t
DAPPERDAM
AMSTERDAM
SCHAAL 1.: 300
f-l
-. I --
_j
i -
.......
-1 -
1 -
~"9
J::;;;J; r- u_
n -I
! doarenede
begane grond
--------
,-
souter1"ain
42
DAPPERDAM
AMSTERDAM
TOELICHTING PLAN
aIle ruimten gesitueerd aan een centrale middengang, de groepsruimten aan de straatzijde en de personeels- en baby-ruimten aan de achterzijde
toegang aan de achterzijde v~a een poortje vanaf de Wyttenbachtstraat bereikbaar
doordat de groepsruimten inspringen in de gang ontstaat een gang met wisselende breedte, met ramen naar de groepsruimten
het middenstuk van het gebouw is iets verhoogd
groepsruimte baby's in 3 compartimenten verdeeld (wassen, spelen. slapen) en toegankelijk via de badkamer
groepsruimten peuters door schuifdeur in tweeen te delen (slapen. spelen)
in de centrale keuken worden warme maaltijden klaar gemaakt kantoor adj. directrice is tevens werkkamer voor taalbegeleiding i.v.m. extra aandacht voor de taalontwikkeling van de buitenlandse kinderen
toepassing van rustige kleuren, wanden van schoonmetselwerk wit gesausd
visueel contact met de straat mogelijk door smalle hoge ramen buitengebied op een plaats bereikbaar vanuit de centrale gang, in de vorm van een langgerekte binnenplaats (6 x 60 m), omsloten door woonblokken van 4-hoog.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 481 2 65%
m
primaire hoofdruimten 248 2 40%
m
secundaire hoofdruimten 37 2 6%
m
nevenruimten 116 2 19%
m
Verkeersoppervlakte 113 2 18%
m
circulatieruimte 113 2 18%
ill
combinatie spelen/circulatie 2 - %
m
Installatieruimte 6 2 1%
m
Constructie-oppervlakte 100 2 16%
m
Totaal brute gebouwoppervlakte 620 2 100%
m
Terrein oppervlakte 860 2 100%
m
bebouwd terrein 620 2 72%
m
onbebouwd terrein 240 2 28%
m
43 DAPPERDAM
ingang direct gelegen aan de straat, met korte trap in portaal
groot aantal groeps- en stafruimten, verspreid over 5 bouwlagen in twee gekoppelde woonhu iz en verbonden door een centraal gelegen trappenhuis
slapen deels in de groepsruimten en deels in aparte slaapruimten
(1 slaapruimte voor 4 baby's en 2 slaapruimten op zolder vaar resp. 15 en 20 kinderen)
1n souterrain aIleen staf- en dienstruimten
elke gtoep heeft zln eigen wereldje binnen het gebouw
vrijwel geen directe verbindingen tussen groepsruimten onderling of met andere ruimten dan via hal en/of trap
relatie keuken - groepsruimten via goederenliftje vluchtweg van verdiepingen naar tuin via brandtrap buiten
keuken, badkamers, speelzolder en een deel van de sLaapruimten 1n gemeenschappelijk gebruik
de oorspronkelijk hoge ruimten zijn plaatseli~k verlaagd door toepassing van verhoogde vloeren (middengebied 1 etage) en verlaagde plafonds.
door hoge ramen ruime daglichttoetreding ondanks relatief gering gevelappervlak
buitenspeeigebied betegeld en omsloten door woonblokken oorspronkelijke schuifwand tussen groepsruimten 7en 8 op tweede verdieping vervangen door een vaste wand.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 659 2 72%
m
primaire hoofdruimten 428 2 47%
m
secundaire hoofdruimten 82 2 9%
m
nevenruimten 149 2 16%
m
Verkeersoppervlakte 143 2 15%
m
circulatieruimte 143 2 15%
m
combinatie spelen/circulatie 2 r.
m -
lnstallatieruimte 3 2 1%
m
Constructie-oppervlakte 116 2 12%
m
Totaal brute gebouwoppervlakte 92.1 2 100r.
m
Terrein oppervlakte 376 2 100%
m
bebouwd terrein 195 2 52%
m
onbebouwd terrein 181 2 48%
m
49 HUIZE HENRIETTE AMSTERDAM
ouitenaebied
"
,....~ 3 < ~ 6 7 e 9 'Om
- ,_",,_ -_-......
50
l
4. JOR EN DAANTJE AMSTERDAM
ALGEMENE GEGEVENS
Adres In s t.e 11 ing Ingebruikname Opdrachtgever
Eigenaar Ontwerper
Typering
ORGANISATORISCHE GEGEVENS
Saort kinderdagverblijf
Samens te 11 ing groepen
groep leeftijd aantal
6 wk-I br 8 (12)
2 I Ur-2br II (14)
3 1!j r-4 Jr 12 (16)
4 2!jr-4 jr 14 (16)
5 4 jr-9 jr 18 (20)
tot. 6 wk-9 Jr 63 (78) Situering
Palendwarsstraat 61, 1015 HV AMSTERDAM Vereniging Kinderdagverblijf Jor en Daantje
1981
Gemeente Amsterdam: ruwbouw Vereniging: afbouw en inrichting
Gemeente Amsterdam
arch. A. van Eyck, Th. v.d. Bosch, Amsterdam: ruwbouw
arch. Sj. Soeters, Amsterdam: afbouwfinrichting
tot kinderdagverblijf verbouwde, als winkels ontworpen ruimte in I en 2 lagen gesitueerd, onder woningwetwoningen in de Jordaan.
kinderdagverblijf veer kinderen van 6 we ken - 4 jaar en buitenscheelse opvang van kinderen van 4 - 9 jaar
Samenstelling personeel
directrice
adj. directrice 10 groepsleidsters
2 huish.fadm. personeel ! klusjesman
51·
JOR EN DAANTJE
AMSTERDAM
SCHAAL 1: 300
c.oor.inede
begane grond
4
.
~
~~j
J-~
"-.
• I
_./
le verdieping
52
l
T I
JOR EN DMNTJE
AMSTERDAM
TOELICHTING PLAN
ontsluiting d.m.v. twee entrees, gelegen aan beide einden van het gebouw en verbonden via de op de tussenverdieping gelegen speelgang
graepsruimten taegankelijk vanuit deze speelgang (trap ap - trap af) slaapruimten vanuit groepsruimten bereikbaar (klein trapje at) kantoor en personeelsruimte gesitueerd op de begane grond bij de ingangen
buitendeuren Ln groepsruimten niet als in-/uitgang Ln gebruik graepsruimten anderling verbonden via tussendeur
ruime keuken ap de begane grand (niet vaar wa.rme maaltijden) open sanitair blokje in de groepsruimte van de peuters
door 'split-level' veel niveau-verschillen met trapjes verbonden
• opvallende toepassing van (pastel)kleuren bij afwerking en inrichting buiten-speelruimte indirect te bereiken (via speelgang en portaal) en omsloten door woonbebouwing.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vlaeroppervlakte 479 2 62i.
m
primaire haafdruimten 333 2 43%
m
secundaire hoofdruimten 46 2 67-
m
nevenruimten 100 2 13%
m
Verkeersoppervlakte 21 1 2 27%
ill
circulatieruimte 93 2 12%
ill
combinatie spelen/circulatie J 18 2 lSi.
m
Installatieruimte 3 2 %
m -
Constructie-oppervlakte 84 2 11 %
ill
Totaal bruto gebouwoppervlakte 777 2 100i.
ill
Terrein oppervlakte 699 2 JOO%
m
bebouwd terrein 569 2 81%
ill
onbebouwd terrein 130 2 19%
m
53 JOR EN DAANTJE
Samenstelling groepen
groep leeftijd aantal
6 wk-1 Ur 8 (8)
2 I br-3!jr II ( I I )
3 Hjr-3~jr II ( I I )
4 3!j r-6 Jr 12 (12)
totaal 6 wk-6 Jr 42 (42) Situering
Lederambachtstraat 33, 1069 HK AMSTERDAM-OSDORP Amsterdamse Stichting Kinderdagverblijven
1976
Stichting De Ossejan Idem
arch. Ab Visser, Vinkeveen
" Tom Klesser, Amsterdam
een als zodanig gebouwd kinderdagverblijf. tezamen met EHBO-gebouwtje vrijstaand in een bouwlaag, gesitueerd in het stadsdeel Osdorp
kinderdagverblijf voor kinderen van 6 wk-4 jr en buitenschoolse opvang voor kinderen van 4 tot 6 jaar
Samenstelling personeel
directrice
8 groepsleidsters
~ kok
k huish. personeel
ioto buitenkant
55
DE OSSEJAN
AMSTERDAM-OSDORP
.1 __
56
doorsnede
pZattegl'ond
DE OSSEJAN
AMSTERDAM-OSDORP
TOELICHTING PLAN
ontsluiting d.m.v. een hoo£dingang via voorpleintje
aIle ruimten gelegen rondom de kleine, centrale hal, met groepsruimten op 20 en personeelsruimten en nevenruimten op NW
kantoortje Leiding centraal gelegen
geen aparte slaapruimten (oudere kinderen spelen tijdens het slapen van de jongsten in de centrale hal)
in de centrale keuken worden warme maaltijden klaargemaakt (apart keukentje baby's ontbreekt)
wasruimte bereikbaar via keuken
badkamer groep 3 en 4 ~n gemeenschappelijk gebruik
• geen uitwisseling van ruimtegebruik tussen kinderdagverblijf en EHBOgedeelte
relatief weinig visueel contact met buiten door hoog geplaatste ramen, geen zicht op straat; buitenspeeiruimte vanuit elke groepsruimte direct bereikbaar
door geringe plafondhoogte (2.35 m) is getracht de ruimte op 'kindermaat' af te stemmen
buitenspeelgebied door een laag muurtje afgescheiden van de omgeving.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 215 2 76%
m
primaire hoofdruimten 151 2 53%
m
secundaire hoofdruimten 20 2 7%
m
nevenruimten 44 2 16%
m
Verkeersoppervlakte 36 2 13i.
m
circulatieruimte 3 2 Ii.
m
combinatie spelen/circulatie 33 2 12%
m
Installatieruimte 2 2 I i.
m
Constructie-oppervlakte 30 2 11%
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 283 2 100%
m
Terrein oppervlakte 51 I 2 100%
m
bebouwd t~rrein 283 2 55%
m
onbebouwd terrein 228 2 45i.
m
57 buitengebieJ.
Damsterdiep 54, 2904 EN CAPELLE AID IJSSEL Stichting Kinderdagverblijf Kapoentje
1976
Gemeente Capelle aid IJssel Idem
Architectenbureau H.D. Bakker BV, Rotterdam Ais zodanig gebouwd kinderdagverblijf als onderdeel van sociaal-cultureel centrum 'De Terp', gesitueerd in de onderbouw daarvan
kinderdagverblijf voor kinderen van 16 - 4 jr
Samenstelling personeel
4 leidsters
foto buitenkant
59
KAPOENTJE
CAPELLE AID IJSSEL
o
o
bui. tierujebi.ed
, 2 :J " 5 5 '1 B s 10m
~ ---- ----.....
•
o
•
o
•
o
L _
- __ ____t.
~
11 'Ii-'4.FJ 51 ""
•
Ingang vanul! parkeergarage
60
o
o
plattegrond
o
o
o
o
KAPOENTJE
CAPELLE AID IJSSEL
TOELICHTING PLAN
~in graepsruimte voar 12- max. 20 kinderen, in twee delen verdeeld vaar meer en minder rustige activiteiten
. kantaor buiten de drukte van de groepsruimten gelegen en bereikbaar via hal en/of slaapruimte/berging
gedeeltelijk overdekt terras ais buitenspeelruimte, direct toegankeIijk vanuit groepsruimte en bestaande uit een betanvloer zander afwerklaag
toegang KDV vanuit p.arkeergarage, via sociaal-cul tureel centrum of via eigen ingang op voetgangersniveau (+ 3 m), de laatste slechts in gebruik ais personeeisingang
ingangshal ook in gebruik voor de peuterspeelzaal
nauwelijks enige werkrelatie met peuterspeelzaal en sociaal-cultureel centrum
apvallend grote aankleedtafel (4 kinderen) in slaapruimte persaneelstailet en kantaor in principe ook beschikbaar voar leidsters
P.S.Z.
oorspronkelijke ziekenkamer Ln gebruik als berging.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 205 2 64%
m
primaire hoofdruimten 141 2 44i.
m
secundaire hoofdruimten 22 2 7%
m
nevenruimten 42 2 13i.
m
Verkeersoppervlakte 82 2 267.
m
circulatieruimte 64 2 20i.
m
combinatie spelen/circulatie 18 2 6i.
m
Installatieruimte 2 7.
m -
Constructie-oppervlakte 33 2 10%
m
Totaal bruto gebouwappervlakte 320 2 100i.
m
Terrein appervlakte 420 2 100%
m
bebouwd terrein 304 2 72%
m
anbebouwd terrein 116 2 28i.
m
61 KAPOENTJE
CAPELLE AID IJSSEL
doorsnede
bru 9 str aa t
woningen
-.....---~--
~ ... _ ... _w :._
k I Merd'9 v. rb\.:..ijl -ft-
D_ - - ~ ~_[]L::=::::C: d~
o
0 _
D
o
verdieping
t: [l
o
[otio IS bici. t.euqeiried
62
ALGEMENE GEGEVENS
Adres Instelling Ingebruikname Opdrachtgever
Eigenaar Ontwerper Typering
ORGANISATORISCHE GEGEVENS
Soort kinderdagverblijf
Samens telling groepen
groep leeftijd aantal
6 wk-4 jr 16 (29)
2 6 wk-4 Jr 16 (29)
totaal 6 wk-4 Jr 32 (58) Situering
(' I
D",tenhofdreef
7. ROEZEMOES DELFT _" -------
Pijperring IA. 2625 EC DELFT
Stichting Kinderdagverblijf Roezemoes 1981
Woningbouwvereniging 'Volkshuisvesting' te Delft
Idem
Architectenbureau De Raad te Delft
Een als zodanig gebouwd KDV, vrijstaand en gebouwd in een bouwlaag, gelegen op de hoek van een wijkantsluitingsweg en een waanstraat in een nieuwbouwwijk
een kinderdagverblijf voar kinderen van 6 wk - 4 jaar
Samenstelling personeel
I directrice/groepsleidster 51/3 groepsleidsters
1/3 huishoudelijk personeel
Joto buitenkant
63
ROEZEMOES DELFT
dooY'snede
VIiiIl:t1~IIilt!) ~f'"'''~''''_''''''~
<1
~inte
"'_,v .p"<"" .. T .. u....>I 10-,,.1 ~ r.J..
plattegrond
64
ROEZEMOES
DELFT
TOELICHTING PLAN
geleed, vierkant gebouw met ~fin hoofdingang en centraal in het gebouw een ruime huiskamer, met daaromheen een omicop waaraan aIle ruimten zijn gelegen
groepsruimten gesitueerd aan de zuidkant. slaapruimten aan de noordkant
de zes kleine slaapkamers (3 - 5 kinderen) liggen in de stille zane de 'huiskamer' is een sterk meervoudig gebruikte ruimte: speelruimte voor de baby's, pauzeruimte leidsters, ontvangstruimte ouders, speelruimte voor de andere kinderen
een gemeenschappelijke toiletruimte tussen beide groepsruimten en een gemeenschappelijke badkamer naast de slaapa£deling
een 'serre' als overgangsruimte tussen beide groepsruimten en buiten functionele differentiatie in groepsruimten versterkt door de geiede vorm van de ruimte
kantoor directrice gesitueerd aan de achterzijde van het gebouw
. op het buitenspeelgebied is een aparte berging veer speelmateriaal gekemen.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 229 2 727-
m
prima ire hoofdruimten 186 2 587-
m
secundaire hoofdruimten 9 2 3%
m
nevenruimten 34 2 1 1%
m
Verkeersoppervlakte 51 2 16%
m
circuiatieruimte 51 2 16%
m
combinatie spelen/circulatie 2 - %
- m
Installatieruimte 3 2 J%
m
Constructie-oppervlakte 36 2 I 1%
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 319 2 JOO%
m
Terrein oppervlakte 750 2 100%
m
bebouwd terrein 319 2 43%
m
onbebouwd terrein 431 2 57%
m
6S ROEZEMOES DELFT ---------
..!..
bici t.enoebied
,.
1 .2 'K) rn
~~~--_,.----~~~---:
rota I s bai. ten aebi. ed.
. "
66
l I
I
ALGEMENE GEGEVENS
8. DREUTELHONK GOES
van der Spiegelstraat 7, 4461 LJ GOES Stichting Kinderdagverblijf Goes en omstreken 1979
Adres Ins telling Ingebruikname Opdrachtgever Eigenaar Ontwerper Typering
Idem
Gemeente Goes
Tot kantoor verbouwd woonhuis in twee bouwlagen, gelegen in een rijtje woonhuizen, later in gebruik genomen als kinderdagverhlijf
ORGANISATORISCHE GEGEVENS
Soort kinderdagverblijf
kinderdagverblijf voor kinderen van 6 wk-4 jr
Samenstelling groepen
groep
leeftijd aantal
Samenstelling personeel
2
6 wk-I!jr 4 (5) 1~jr-4-j-r 12 (18)
hoofdleider/directeur 3 groepsleidsters
totaal 6 wk-4 jr 16 (23)
Situering
~. ~ JSI
.,z ~1P11I'~llllrUL
toto buitenkant
67
DREUTELHONK GOES
senucr
b
r ; I
'<d:'~~_ -'--':~l-:-: ~~~.:_- ~~ -+ :.;..;..:;
-~~- .~--~ ~ t-
beqane qrond
68
dOOr'snede
verdieping
DREUTELHONK
GOES--------------~~----
TOELICHTING PLAN
twee gekoppelde ruimten voor twee groepen toiletruimte/badkamer/keuken uiterst bescheiden
• twee kleine slaapkamertjes op verdieping gang eerder scheidend dan verbindend element
geen directe verbinding tussen groepsruimten en buitenspeelruimte
• buitenspeelruimte niet meer dan een betegeld plaatsje
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 90 2 65%
m
primaire hoofdruimten 65 2 47%
m
secundaire hoofdruimten 5 2 4%
m
nevenruimten 20 2 14%
m
Verkeersoppervlakte 29 2 21%
m
circulatieruimte 29 ~2 21%
combinatie spelen/circulatie 2 %
- m -
Installatieruimte 2 %
- m -
Constructie-oppervlakte 19 2 14%
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 138 2 100%
m
Terrein oppervlakte 135 2 100%
m
bebouwd terrein 102 2 75%
m
onbebouwd terrein 33 2 25%
m
69 DREUTELHONK
GOES
.
r------r>'I"'-~~: :: I
,'~~ ~T 'I' , I
j
Jato's buitenqebied
70
I
i
j
------------- 9. 't HUMMELHUIS GRONINGEN -----
ALGEMENE GEGEVENS
Adres Instelling
Ingebruikname Opdrachtgever Eigenaar
Ontwerper Typering
ORGANISATORISCHE GEGEVENS
Soort kinderdagverblijf
Sameus tell ing groepen
groep leeftijd aantal
0 jr-I jr 6 ( 1 1 )
2 jr-2 jr 6 (9)
3 2 jr-3 jr 7 (16)
4 3 jr-4 jr 8 (12)
5 4 jr-6 jr 8 (9)
totaal 0 jr-6 jr 35 (57) Situering
Spilsluizen 3, 9712 NR Groningen Vereniging Oprichting en Instandhouding Kinderdagverblijven
1970
Niet bekend
Vereniging Oprichting en In$tandhauding Kinderdagverblijven
Niet bekend
Een tot kinderdagverblijf verbouwd waonhuis uit de 17e eeuw, waarvan de begane grand en de eerste verdieping gebruikt worden, gelegen in het centrum van de stad
kinderdagverblijf vaar kinderen van 6 wk - 4 jr en buitenschaalse opvang vaor kinderen van
4 - 6 jr
Samenstelling persaneel
haafdleidster
5 (9) graepsleidsters 3/4 huish. personeel
turlill'lQeI
foto buitenkant
71
• t HUMHELHU~S--G-RO-N~NGEN ---~----I
I
(j
\
+
\
rngaIlg
begane grond
..
72
L-
verdiepin(1
't HUMMELHUIS
GRONINGEN
TOELICHTING PLAN
voormalig woonhuis ingeklemd tussen gelijksoortige panden met voordeur aan de straat
• begane grond smalle, diepe plattegrond met lange middengang langs twee groepsruimten
op verdieping 3 groepsruimten met centrale averloap
kleine groepsruimten met klein aantal kinderen in sterk horizontale groepen
slaapruimten middengroepen nogal inpandig gelegen
directe ralatie tussen groepsruimten en slaapruimten voor de 0, I en 2-jarigen, waarbij de slaapruimten bovendien vanuit de gang toegankelijk zijn
drie badkamers (decentraal) en een centrale keuken
slechts een groepsruimte heeft directe verbinding met buitenspeelgebied
buitengebied bestaat uit 'stenen' binnenplaats en ruim 'groen' buitenspeelgebied.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 260 2 71%
m
primaire hoofdruimten 182 2 50%
m
secundaire hoofdruimten 18 2 5i.
ill
nevenruimten 60 2 16i.
m
Verkeersoppervlakte 56 2 15%
ill
circulatieruimte 56 2 i5%
m
comb ina tie spelen/circulatie 2 0%
- m
Installatieruimte 4 2 1%
ill
Constructie-oppervlakte 49 2 13%
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 369 2 100i.
ill
Terrein oppervlakte 843 2 )00i.
m
bebouwd terrein 232 2 28%
m
onbebouwd terrein 61 1 2 72%
m
73 ------ It HUMMELHUIS GRONINGEN ---
Ivoorhorst 401. 2592 TN Den Haag Stichting Hakidas
1972
Stichting Hakidas Idem
Ir. J. Mehrtens, Den Haag
Een als zodanig gebouwd K.D.V., bestaande uit een nagenoeg vrijstaand gebouw in twee bouwlagen, tezamen met een bibliotheek gelegen aan de voet van een woon£lat in het centrum van de wijk Mariahoeve
ORGANISATORISCHE GEGEVENS
Soort kinderdagverhlij£
Samens te 11 ing graepen
Groep
leeftijd
aantal
2
8 - 1 8 mud 6 (7 ) I~ - 3 jr 15 (19)
3 3 4 jr 15 (20)
totaal 0 - 4 Jr 36 (46)
SituePing
kinderdagverblijf voor kinderen van 8 mnd - 4 j aar
Samenstelling personael
directrice
6 groepsleidsters
toto buitenkant
75
HAKIDAS
DEN HAAG
B . El_
- -, -~ ~ .
. - -~ - ~
-
• - - , ""bKII'J:iIII.Ifi.'
. .. , ~
~!IIIIIIl~;=,;='=:===:flIII' I ;.-- ~ . ~ .. .:._ _ _ _ v
.. ~ ~ • ~ )~ ...... .J
1 -, '
1- ;' ~~. ~~IIi:L""":E.l.c-J~ ~fJit:.
- I. . . c-
~--?:-- -te-~ ..
, , ---L)-I
-_ -~
- _. .--,I--
I 'I'
" . ~~ I : 8-
~~--~- i:,
~ .
I·
I
,--
76
aoorsnede
begane grond
dakopbouia
l
HAKlDAS
DEN HAAG
TOELICHTING PLAN
klein overzichtelijk sterk geleed gebouw, bestaande uit drie vierkanten, ontsloten via een centraal gelegen ingangsgebied. met een extra verdieping ap een der vierkanten
groepsruimten gesitueerd aan een centraal ingangsgebied (karte Ioaplijnen)
de groepsruimte voor baby's is oak slaapruimte, een badkamer ontbreekt; door de haag geplaatste ramen is er weinig uitzicht
een gemeenschappelijke slaapruimte vaor de twee overige graepen op de verdieping, aangevuld met hier en daar een bedje in een groepsruimte
het dakterras bij de slaapruimte wardt niet gebruikt (te veel wind en lawaai)
vanuit kantoor overzicht op het hele gebouw, waarbij het kantoor niet afgescheiden is van de circulatieruimte
de buitenruimte is vanuit twee groepsruimten bereikbaar via het toilet-badkamer blokje.
Samenstelling groepen
groep leeftijd aantal
6wk- Ibr 10
2 I ~ - 4 jr 14
3 4 - 9 jr 16
totaal 6wk- 9 jr 40 Situering
J
11. 't KRUUSKE DEN HAAG ------
Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag Rode Kruis Ziekenhuis
1970
Rode Kruis Ziekenhuis
Idem
Noordhoek Hegt (geneesheer directeur)
Een tot kinderdagverblijf verbouwd gedeelte van het Ziekenhuis dat vroeger zusterhuis was, aangevuld met een houten noodgebouwtje in de tuin
kinderdagverblijf voor kinderen van personeel van het ziekenhuis voor kinderen van 0 - 4 jr en buitenschoolse opvang van 4 - 9 jr
Samenstelling personeel
hoofdleister
3 groepsleidsters (4 pers) 2 stagiaires
79
't KRUUSKE DEN HAAG
CJ fl[f1
l' rf -- ------,
g(OeJlSr. .
• "' .. I-I'It,,) IS ",2
doorenede bi,j(!ebouwt,ie
p'latrteqrond bijaeoou:wtje
80
doorenede hooj'dqebouu
l) La t teqrond ;lQO .-:"d[;~e bouu
o
-
-l
[
't KRUUSKE
DEN HAAG
TOELICHTING PLAN
het geheel op de begane grand gelagen kinderdagverblijf is zawel vanuit het ziekenhuis als direct van buiten toegankelijk
• oak het apart gelegen noodgebouwtje voor de BSO-kinderen in de tuin heeft een eigen toegang
de ruimten liggen aan weerszijden van een ru~me middengaug die aIleen als verkeersruimte in gebruik is
kleine slaapruimten zijn anderling verbanden daor ramen
apa rte keuken on tbreekt (maa I tij den via z iekenhui s keuke.n)
een centrale gemeenschappelijke badkamar
graepsruimte baby's zawel speel- als slaapruimte
speel-rustruimte voar oudere kinderen enigszins terzijde gelegen vanuit groepsruimte 11- 4 jr een directe relatie met buitengebied beperkte oppervlakte buitenspeelgebied zeer sterk gevarieerd met veel aandacht voor inrichting en detaillering; uitloopmogelijkheid naar achtergelegen groengebiedje.
Verlengde 2e Braamstraat 7a, 2563 TX Den Haag Stichting Dagapvang voar Kinderen '5 Gravenhage
1972
Stichting Dagopvang
Roza Stichting (Kloosterorde) Niet bekend
Tot kinderdagverblijf verbouwde voormalige kleuterschool, gesitueerd in een scholencomplex random een afsluitbaar pleintje in de binnenstad
kinderdagverblijf vaor kinderen van 2 - 4 jr en buitenschoolse opvang voor kinderen van 4 - 12 jaar en peuterspeelzaal
Samenstelling personeel
groep leeftijd aantal
2 ~- 4 jr 15 (62) directrice
2 2 - 6 jr 6+9 (17) 5 groepsleidsters (6 pers)
3 6 - 12 j r 18 (18) ! huish. personeel
totaal 2 - 12 jr 48 (97) ! klusjesman Situering
~
I , I __ l__l I I ~ ,-,"ll--'-' .._I --'----'--___,___.~
MiWd~k!itl'1:.1t
foto buitenkant
83
NICOLETTE
DEN HAAG
- -----=r
doorsnede
fl,
I! '
I I' -I
.:
.1
-~-;"I" 11'IUI irl '
.-~
I
,. z""., .. ~".
-I ,
, ~!
groepst (2~Jrl31m'l:
rlattegrond
•
_Iploin
84
NICOLETTE
DEN HAAG
TOELICHTING PLAN
symmetrische plattegrond met elk biok een eigen toegang
alle ruimten toegankelijk via donkere gangen met veel deuren gangruimte deels in gebruik als slaapruimte peuters
gang tevens in gebruik als speelruimte
• activiteiten van groep 3 in drie afzonderlijke ruimten
keukentje 1n deel van voormalige toiletruimte getimmerd
verlaagde plafonds in de groepsruimten (ook t.b.v. de akoestiek) aan achterzijde een geheel ingesloten, betegelde buitenruimte met grate zandbak, aan voorzijde schoolplein voor de oudere kinderen.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 188 2 60%
m
primaire hoofdruimten 155 2 49%
m
secundaire hoofdruimten 9 2 3%
m
nevenruimten 24 2 8%
m
Verkeersoppervlakte 79 2 25%
m
circulatieruimte 31 2 10%
m
combinatie spelen/circulatie 48 2 15%
m
lnstallatieruimte 2 z
- m -
Constructie-oppervlakte 47 2 15%
m
Totaal brute gebouwoppervlakte 314 2 100%
m
Terrein oppervlakte 517 2 100%
m
bebouwd terrein 314 2 61%
m
onbebouwd terrein 203 2 39%
m
85 NICOLETTE
Samenstelling groepen
groep leeftijd aantal
6 wk-l jr 8 (9)
2 -2 jr 10 (10)
3 2 -4 jr 14 (15)
4 4 -6 jr 13 (13)
+ 2~ -4 jr 15 (15)
5 4 -6 jr II (J I )
+ 2! -4 jr 9 (9)
6 2 -4 jr 15 (15) Situering
Cylinderstraat 6.2516 XS Den Haag Stichting Dagopvang voar kinderen
1977
Stichting Dagopvang vaar kinderen Gemeente Den Haag
Architectenburo De Bruyn Maassluis/Wassenaar Tot kinderdagverblijf verbouwde. vooroorlogse, lagere school in 2 bouwlagen + een zolder, gelegen in de Molenwijk te Den Haag
solide traditionele school met gangen waarlangs aan een zijde de activiteitenruimten zijn gelegen, bestaande uit royale hoge ruimten over drie bouwlagen, zonder lift
grate schuifdeuren tussen groepsruimten en gang
duidelijke scheiding in zone's: groepsruimten-personeelruimten-ingangsgebied
slapen sterk veischillend georganiseerd: in de groepsruimte (0-1 en 1-2 jaar) op een inpandige tussenverdieping (2-4 jaar) en in slaapruimte op zolder (2-4 jaar)
gemeensc.happelijke, half open keukentjes op de gang eigen sanitaire ruimte per groep
grote gemeenschappelijke speelruimte voar dynamisch spel op zolder. met klimtoestellen, schommels en grote zandbak
vouwwand tussen groepsruimten op begane grond zelden open indirecte verbinding tussen groepsruimten en buitengebied
ruim. gevarieerd buiten-gebied met grote oude bomen, niet naar leeftijd gedifferentieerde speelplekken. nadrukkelijk afgescheiden van de omgeving.
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 61 1 2 65%
m
primaire hoofdruimten 465 2 50?
m
secundaire hoofdruimten 32 2 3%
m
nevenruimten 114 2 12%
m
Verkeersoppervlakte 187 2 20%
m
circulatieruimte 100 2 II %
m
combinatie spelen/circulatie 63 2 7%
ill
2 - %
Installatieruimte - m
140 2 15%
Constructie-oppervlakte m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 938 2 100%
m
Terrein oppervlakte 889 2 100%
m
bebouwd terrein 325 2 37%
m
onbebouwd terrein 564 2 63%
m
89 PIETER BAS DEN HAAG
Samenstelling groepen
groep leeftijd aantal
6wk- qjr 9
2 H 4 jr 14
3 1 1 - 4 jr 14
2
4 4 - 9 jr 18
totaal 6wk- 9 jr 55 Situering
Molenstraat 34, 5701 KG Helmond Stichting Kinderdagverblijf Helmond 1981
Gemeente Helmond
Idem
Arch. en Ingenieursburo Gebr. de Vries B.V. Helmond
Een ais zodanig gebouwd, kinderdagverblijf; vr ij staand, in een bouwl aag , en ge legen aan drukke verkeersweg aan de rand van het centrum van Helmond
kinderdagverblijf vaor kinderen van 6 weken tot 4 Jaar en buitenschoolse opvang voor kinderen van 4 - 9 jaar
Samenstelling personeel
directrice
adj. directrice 7 groepsleidsters
2~ adm. en huish. personeel
foto buitenkant
91
KINDERDAGVERBLIJF
HELMOND
doorenede
dakopbow,;'
D D
D D
D D
begane grond
,
1
92
KINDERDAGVERBLIJF
HE LMO ND
TOELICHTING PLAN
geleed, rechthoekig en sterk symmetrisch ingedeeld gebouw met centraal een d.m.v. grate lichtkoepels overdekte patio/binnenspeelruimte, waarop aIle groepsruimten zich primair orienteren en waar1n uiteenlopende activiteiten plaatsvinden
de slaapkamertjes liggen aan de buitenzijde van de groepsruimten
• elke groepsruimte heeft een eigen badkamer (met twee toiletten en een douche), met uitzondering van de baby-ruimte waar aIleen een aankleedtafel met wasbak aanwezig 1S
de spoelruimte en wasruimte liggen nogal uit elkaar en zijn aIleen toegankelijk via groepsruimte 2 (I~ - 4 jaar)
de personeelsruimte op de verdieping is aIleen via groepsruimte 2 en de wasruimte te bereiken
. groepsruimten 3 en 4 hebben een directe verbinding met het buitenspeelgebied
het buitenspeelgebied is omsloten door een metalen hekwerk; voor de berging van het speelmateriaal is een houten schuurtje geplaatst
de vergaderkamer wordt ook gebruikt als speel-o-theek voor de kinderen van het kinderdagverblijf
OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 430 2 72%
m
primaire hoofdruimten 298 2 50%
m
secundaire hoofdruimten 51 2 9%
m
nevenruimten 81 2 147-
m
Verkeersoppervlakte 108 2 18%
ill
circulatieruimte 38 2 6%
m
combinatie spelen/circulatie 70 2 127-
m
lnstallatieruimten 7 2 1%
m
Constructie-oppervlakte 54 2 9%
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 599 2 100%
m
Terrein oppervlakte 1290 2 100%
m
bebouwd terrein 560 2 43%
m
onbebouwd terrein 730 2 57%
m
93