É ZеÒÒÛеԲ¬Ðµ_ ¬óµûâN³AÒÒ_G...

(¨ÐµÒxе y«¿`±Ã ¨ÐµÒðyÐFÅ ¨ÐµÒ`ö¨ÐµÒéÛKµ ÛеkÚÆc byÐF ¥ñl³ÐAÒ.

tZеÒxе ë xDµ¿ ¬þÅÒ¶Û× ¬ñµGxе #¨DµÒßy«¥×I `öé`¯Â xݵ¥× yÐFxеÒá¨ÐµÒé-
n«³ÐAÒ. tZеÒxе `¯¶Xy[F I¨«$ bG.)

yÐFŬеÚâèÛ«¿Ò ty«n«Iy[F ³«`¯ÒÇxÐµá ´Ê±¨ÐµÒ¥ñl¹¥¡½_ª[F¨ÐµI »`±\S× ³«`¯ÒÇ-

x«áSÐµÒ ¹È¥Ýl q´@¡xݵ. y«xVµ y«ÛеÒ...yÐFŬеÚâèÛ«¿Ò `±Ãª[FÂxе xVµ¿y[F ³«`¯ÒÇxÐµá ´Ê±¨ÐµÒ¥ñl¹-
¿I WŬе_¥×I f¨Ðµ ßÏеål_ Û«y« ÀDµ`±\Ç_^é, yÐFŬеÚ_ I_S« ¢°_¬Ðµ ¨Ðµrß i¡á`±-
y«¿ `±ß¨ÐµÒe¡÷á I_ܱ xе¨«SÐµÒ ¨ÐµÒ`ö ¨ÐµÒéÛKµ ÛеkÚÆc. yÐFŬеÚâèÛ«¿Ò ¨ÐµÒª[FÂ¥×_f ¨DµÒÒ¿ÒÀеÒ-
dz«¨«¿I, Xßû ¨ÐµÒª[FÂ¥×yVF ÀVµ³ÐAÒyר«¿I üÐFª[FÂü« xеÅÒ¶xе âè¿©¯ãx« ¨ÐµÒðyÐFÅ ÛеkÚÆc. b´iñl-
¥Ýl¥× É ¨ÐµÒ¸Ûеo¬Ðµ³ÐA üÐFX ¨ÐµÒÒܯ½_ ³DAÑ¬ÐµÒ Ç^Ò_£_¥× `±Ãª[FÂxе ÛеkÚÆc Ç^Ò_@¡Iy[F fxеá-
âèª[F â°¥¡¥ñl `¯³ÐAÚ`¯_`±Ûе. ÛеkÚÆcy[F t³VAeÐl½ ¨ÐµZеÒ`¯Ò¥× b´iñl¥Ýl ´`±¦@ÐlҬеÚ_ t¸G -
`±¬Ðµo_ y×`¯_ #¬ÐµI ¨Ðµr³ÐA_¬¡ ¸ÛеÚ_`¯_ ÀVµÜ¯_G. ¨Ðµr³ÐAÒ ¨Ðµr³ÐA_¬¡ ¨Ðµ¿½y«Sе³AÒÒo_G. GÇÁ-
¥ñlI `±Ïеҥ¡½ ´âèå«¿Ò #³ÐAÀVµ¬Ðµ `±^ÒÂÇI Ûþ_üÐF Û«ßxе ¥ól£x«xݵ ÀVµß_G ÛеkÚÆc Ç^Ò_£_.
#yÐFÁS[µ xеÒ_f ¨DµÒÒÛе ¥ólÑ_G ÛеkÚÆc ¨Ðµ¿`¯ £¬ÐµÒÇ.
#¬ÐµxVµ syÐF yÐFŬе¥× ³«`¯ÒÇx«áS[µ¥¡P

»`±vª[FyjF xVµxÐµÒ #yÐFÁS[µ ¨«åVlá

#yÐFÁSVµ x« i¡á`± y«¿{á ¨ÐµÃx«á³AÒÒ.
#_Ûеߥ¡xVµ `±Ãª«ÂxÐµÒ xVµxÐµÒ t ¨Ðµre×½.
x«Y É ¬Ðµ÷½ ¨ÐµÃ_G.
@×¥ólSÐµÒ y[Fª[FyjF¿Òxеá b¿Ò½_G
¬×£Ò^Ò¨еÿé ʯáÜö ¬ÐµÒ¿é ¨ÐµÃx«á³ÐAÒ
x«Y É iólÑ¿ÒüÐFG ¨ÐµÃ_G
#XÀе ¿½I y[Fª[FyjF¿Ò @¡³«½ ¬óµ³ÐAÒÀеÒÇxеá üÐFG

1
syVF syÐFÁ ¨Ðµé^ ÅÒû÷âN³AÒÒ_G P ¢°_¬Ðµé³ÐAÒ.
t syVF syÐFÁ `±¿ÒÇ y×`¯_
#Iá IZеҨеé÷á ¬ÐµÒ_üÐF¥× ¬þy«ÁxеÒ
#Iá ¨Ðµé^Èá ¸ÛеÚ_`¯_ ÀVµn«xеÒ
syVF syÐFÁ ¨Ðµé^ y×`¯_ P
¢°_¬Ðµé³ÐAÒ.

`±Ãª[FÂxеé³ÐAÒ `±³«³AÒÒÛDµâÑ N³AÒÒ_G. Ö¯ÑIyÐF `±Ûе ç^Âxе¿ y[F_Ûе xе÷ûâN¬ÐµÒxеá xVµ¿-

¬Ðµ÷½ xDµ¬ÐµÒãª[F yÐFxеÒyþ¿Ç¥×½_f ³«¿Ò¬ÐµÒxеá yÐF{áª[FÀеÒyÐFÁ¿Ò #¬ÐµIá »yÐFÁS« ´`±n«_-
¬Ðµ_ü« £¬Ðµ yÐFI¨ÐµÚ¥ñlÛеÒ. I³ÐA_¬Ðµ³ÐA #Å´n«_¬Ðµ ZDµé¸ÛеÒS[µ¥¡ #¬ÐµxÐµÒ À«³DASÐµÒ {Sе y×`¯_ ÛVµnÐlÛVµ -
n«¿é `¯_Àеß_À«SÐµÒ GÇÁ¥ñlI `±Ï[µ¥¡. #¬ÐµI yÐFŬеÚâèÛ«¿ ܯ_`öx«Û«¿Ç ¦@ÐlZеÒ-
±` S[µ , ³«Lo_ #¬ÐµIá ¨Dµ÷¨Vµ ܯ_G. üÐF¬Ðµ ¨«³ÐA_ #¨DµÒßy«¥×I `öé`¯Â xݵ¥× #¬ÐµxÐµÒ yÐFxеÒá¨ÐµÒé-
ʯ۫y« ³«Lo_ yÐF_ª[F ÕÒÛе ÇxеÒÇ¥ñlÛеÒ. ¨ÐµÒ`ö¨ÐµÒéÛKµ ÛеkÚÆc byÐF ¥ñlSеxÐµá ¨ÐµÒ³ÐAål-
¨«³ÐAã Åxеá xVµ¿¬Ðµ÷½ âè¿©¯ãx« üÐFÒ_SDµ ¬Ðµ¿½Sµ[ ÷½_G. f¨Ðµß Ïеål_ Û«y« »Xãxе yÐF¿_ G_`±-
Ç_S« yÐF¥¡Iy[F syÐF ÛVµnÐl`±Ã iól_S«Ç_S«÷òxе_¬Ðµ â°üÐF³ÐAÒ{, nÐly[Fã{ #_G_-
fxе yÐFÅ ÛеkÚÆc. #_ÛеÒyVF, #¬ÐµI ´`±X `±¿¨Ðµ ß_¬¡, ´`±X yÐF¿¨Ðµß_¬¡ Lx嶦@ÐléÅÒ t¬Ðµ¶Öø±é-
`cü« ¨ÐµéßâN³AÒÒ_G. y«I, yÐFŬеÚ_¥× #_¬Ðµ³ÐAÒ¶¹¬¡ÚIyjF, £Üö ³ÐAÒ¶¹¬¡ÚIyjF Iy«³ÐAò-
³AÒÒxе »¿½¿Ò ²`¯ÒÇxеá yÐFÅ ÛеkÚÆc. #¬ÐµI yÐFŬеÚ_ Àе_´Sе I`±\¿Ò ÀDµß-
ûxе ÏÐµå«¿é ¨ÐµÃx«á³AÒÒ, ¨ÐµÒ_ÀÐµÒ ¬ÐµÒxеyÐF÷á ¨ÐµÒÒ¹ÕÒ¶Ûе f¿yÐFß_-
fxе ÏÐµå«¿é ¨ÐµÃx«á³AÒÒ. "I³ÐA `¯xе I³ÐA`¯xVµ. #ª«½üÐFI, x« #xеҦ@ÐléXI »_ÛеÒÇ Û«ÀеÒy×-
¨«÷?' #_^é yÐFŬеÚâèÛ«÷á ¬Ðµé{üÐF¿ xеSеyÐF¿ ¨ÐµÒ§ÛеҬеÚ_¬× âNªjF`±SVµ^Ò wßJG-
Ghxе #_Ûе ¨DµÒÑxе Î÷v ÛеkÚÆc. "»`±vª[FyDFÑx« »¨Ðµ ³DAÑx« x« yÐFÅ¬ÐµÚ âèÛе_ Û«I yÐFŬеÚ-
nÐly[F㠨е¿½xVµ £¬ÐµÒǬеÒ_G. #_Ûеҥ×I ¨Ðµ`¯Òã¨ÐµÃ yþ_¬Ðµ y«¥¡Iy[F {³ÐA ܯ_fx« `¯³VA..' #I `±ÛVµ -
`±ÛVµ ÀDµ`±\Çx«áSÐµÒ ÛеkÚÆc. yÐFÛе xе³ÐA_ü«IyjF, yÐFŬ¡ÚIyjF ¨ÐµÒ¸Ûеo `¯éG-
¨DµÒÒxе #_¬Ðµª[F t `¯ÒIá¬Ðµ¨DµÒÑxе ¬ñµS«I üÐFÒßã_f, t üÐFÒßã_ `±ÃI ´`±X yÐFŬе¥×xеé yÐFxе£-
ßf, yÐFŬеÚnÐly[F㠨еÒÒ_ÛÐµÒ ù nÐly[Fã #³AÒÒx« £¥¡Ûеé³VAxеI ³ÐAÒ˨еà ÀVµÜ¯xе¨«SÐµÒ ÛеkÚÆc.

` ¯ éªÝ FyVFʯ x« `¯ÚÛVµnÐl_

ÛеkÚÆc yÐFŬеÚ_¥× #¬Ðµo_¬Ðµ £¿_ü« yÐFIܱ_ÀVµG ¨Ðµé¬Ðµ§¦@ÐléÅÒ ¦@¡¨ÐµxVµ. b³ÐA¨DµÑ ùSÐµÒ `¯_¨Ðµ -
2
¬Ðµò³«¿ ¨Ðµ ZеÒ`¯Ò¥× ´`±¨«`¯ÎÏе `±S[µ_G ÛеkÚÆcy[F. " t ¬Ðµ³ÐA¨«¬Ðµ `¯éªÝF-
yVF`¯Ò ¨Ðµé´¬Ðµ¨VµÒ x« ¢°_¬ÐµÛVµnÐl_ #³AÒÒ_G. `¯_À«³ÐA¨VµÒ x«Ç ÅÒû-
÷_G' #_ª«SÐµÒ ÛеkÚÆc. #¬ÐµI yÐF¨ÐµÒéoI`¯Ò ³«LyjFZеé¿Ò, #¬ÐµI yÐFŬеÚâèÛ«¿ t´üÐF-
`ö¨ÐµÒé #¬ÐµIá »yÐFÁS« Ïеål_ ʯ`±Ã ´`±n«_¬Ðµ_ü« ¨Ðµrܱ³«SеI¨ÐµÚ¥ñlÛеÒ. f¨Ðµßy[F ¬Ðµ_´S[µ ÀеIâN-
³AÒÒxе`±\SÐµÒ YS« #_¬Ðµo´y[FZеҿy[F ðL³ÐA¨Ðµ S«Iy[F #xеҨеÒX Ûþ³ÐAyÐF-
¥ñlÛеÒ. y«I, À«¥¡ y«¿_ ¬Ðµ³ÐA ¨«¬Ðµ syÐF S«Ço¨DµÒ_^k y×`¯_ x«¿ÒüÐFÒ ³×Ë¿ âè^Ò `±Ãª[FÂ-
xе éßy[F ¨DµeÐl½S«Iy[F b´iñlÈ ´`±¦@ÐlҬеÚ_ #¬ÐµIy[F #xеҨеÒX_f_G. t x«¿ÒüÐFÒ³×-
Ë¿é ÛеkÚÆc WŬе_¥× ¨ÐµÒ³ÐAfâN¥ñlI `¯¶§¬ÐµÒ¿Ò. #`±\SVµ `¯¨Ðµé¸G¥× f³ÐAI-
´Ûе¥× ¨ÐµÃxÐµá ¬Ðµ_´S[µI f¨Ðµ ߢèß Àеé`¯ÒÇx«áSÐµÒ ÛеkÚÆc.
" t x«¿ÒüÐFÒ³×Ë¿é xVµxÐµÒ `±Ü¯Ü±¥¡½ålá³AÒÒâNZеéxеÒ. xVµxÐµÒ fxеá`±\SÐµÒ tSеÒ-
Çxеá ÀDµ^é ÀVµ¨ÐµÒ¿{á x«Ç üÐFÒ³VAã. ¨«ª[FI ¨ÐµÒxе ¢è³« x« ÀVµ¬ÐµÒ¿¬× ¬ÐµS[µ ¨ÐµéxеÒ. ¨«ª[FI y«Å-
÷_ÀеÒÇI ùS«JxеÒ. xVµxÐµÒ Y³ÐAÒJxÐµá ´`±X ³«³AÒÒ ÕÒÛ« ¨ÐµÒ¼½ y«Ê¯`±Ã Y³ÐAÒJ-
x«áxеÒ. x« fxеá¬Ðµx«Iá ¬Ðµ¿ÒÀеÒÇx«áxеÒ. ¨ÐµÒ¼½ t ³×Ë¿Ò ¨Ðµ¢èãZеé #I y«Ê¯`±Ã y«¿_-
¥×y[F tnÐlü« Àеén«xеÒ. #_¬Ðµ `±³ÐA¨ÐµnÐl_ x«Ç »`±\Sеé yÐF¿üÐF-
¥ñlÛеÒ. t x«¿ÒüÐFÒ ³×Ë¿é ¨ÐµÒ¼½ ³«¨ÐµÃ yÐFÛ«?' #I ³«`¯ÒÇx«áSÐµÒ ÛеkÚÆc. Ii¡-
Iy[F t x«¿ÒüÐFÒ ³×Ë¿é »`±vª[FyjF #¬ÐµI WŬе_¥× Xßû³«¥ñlÛеÒ.
ÛеkÚÆc üþ_¬ÐµÒ I_S« syÐF `±^³«I y×`±_ I_SеÒÇâN³AÒÒ ¨ÐµÃ_^Ò_G. sy×-
¢èß À«¥¡ ´`±n«_¬Ðµ_ü« Ö¯¿ZVµÒª[F ´`±¨«`ö_¥¡ü« ¨Dµeñl½ `±Ûеo_, ¨ÐµÒß_y×¢èß ¨ÐµÃxеá-
^ÒÂ_S[µ yÐF^Â¿Ò ¬óµûxе ù³ÐAÒ¥¡ ¨ÐµreÐl½Iáª[F{ Å`±k¬¡´üÐF`ö_¬× ¨ÐµÒÒ_ÀDµ ¬ÐµÒã¬ÐµÒ_G.

1960¿¥× ³«Ü¯xе yÐFŬе bG P

³«`¯Òy×
xVµxÐµÒ #Ïе ³«¥¡ t³ÐA £ÒÞ¨«å[lá.
x« üÐFÒßã_`±Ã y«³ÐAÒØ xDµ_£³ÐAÒ 50,000.
x«Ç »IÅÒG ¨ÐµÒ_G `¯_¬¡xе_.
¬þÅÒ¶Û×G ë »_S«y«¿_
`±Ã^Â@׬×_G.
¨DµÒÒÛеª[F `±Ã^¥× `¯v`cÂ_ü« ³«`¯Òy×
xVµxÐµÒ ´`±L÷á ÛVµÚÜc_ÀеxеÒ
3
»¨Ðµß b¥¡y«¥×yjF iþ³ÐA£SеxеÒ
y«{, tyÐF ¥ñlܯ_Û«,
{ yÐF_Sе¥ñlá yþ³ÐAÒÇÁX_ª«xеÒ
i¡´üÐF¬Ðµã, i¡´üÐF¬Ðµã
x« tyÐF÷ ¨ÐµÒð ´`±¨ÐµéÛеyÐF³ÐA¨DµÒÑ_G
x« t´üÐF`ö_ ¨ÐµÒk ¨ÐµÒk ´`±¨ÐµéÛе yÐF³ÐA¨DµÒÑ_G.

³DA_SÐµÒ Ûе n«@¡h¿ âè^Ò ÛеkÚÆc yÐFŬеÚ_ bÛVµ t´üÐF`ö_¬× ¨ÐµrûâN³AÒÒ_G. #³«ø`±¬Ýµ x«ZеÒyÐF-
¬ÐµÚ_¥×I âè¿©¯ãx« i¡wZDµéÛеo¨ÐµÒ_ #¬ÐµI tnÐl¿y[F ´`±X³ÐAé`±¨DµÒÑ_G. #¬ÐµI yÐFÅ¬ÐµÚ t¨Vµ n«-
Iy[F syÐF ³ÐAéâèIáfJ_G. EÛеo¨ÐµÒ_¥× #¬ÐµxÐµÒ yjF¿yÐF¦@¡üÐF¢èÚÅÒ #ZеéoSеÒ. 1974¥× #³«-
ø`±¬Ýµ àyÐFo³«Lo`¯ÅÒX¥× ÀVµÜ¯xе Àеߴ¬¡¬Ðµ¶yÐF¨DµÒÑxе ´`±`¯_üÐF_¥×I ¨DµÒÒÛеª[F `±_y[Fã ÛеkÚ-
ÆcÛVµ. " syÐF t÷¨Ýµ tÇ{, syÐF ¢èڬе_´¬Ðµo ZDµé¸ÛеÒS[µ ¬ÐµÒâèy[F{ ¦@ÐlÒi¡xVµá`¯Ò-
ÇI ¨ÐµÀ«JxеÒ. t t÷¨Ýµ tÇI x« ÀVµ¬ÐµÒ¥×½_f i¡ßâNI¨ÐµÚ-
yÐF_S[µ' #xеá t ¨«yÐFo_ »x×á Ÿ۫¿Òü« ÛеkÚÆc yÐFÅ¬ÐµÚ ¨Ðµoy[F㬡ÚIy[F YS« `±Ãx«G ¨«yÐFo_.
#xVµyÐF EÛеo¨Ðµé¿ t^ÒâN^½I ¬Ðµ^ÒÂÇI I¿£SÐµØ ÛеkÚÆc yÐFŬеÚ_ syÐF ³«W`±-
SеI üþ_¬ÐµÒyÐF. yÐFŬеÚ_¥× x«x«³«ì¿ Ö±Sе ³«ì¿ üÐF_Ûе ³ÐAü×e¡Iá #¬ÐµxÐµÒ »`±\SÐµÒ `¯Üö_Àе-
¥ñlÛеÒ. ´`±wyÐF¿Ò ۫߬е`±vS«Iá #¬ÐµxÐµÒ ùx«SÐµé ¦@Ðlß_Àе ¥ñlÛеÒ. #_ÛеÒyVF P ¬Ðµxе yÐFÅ-
¬ÐµÚ_¥× #¨ÐµÒ¶ #xÐµá ¨Ðµé^ ¨ÐµfJxе `±\Sе¥¡½ t `±Û«Iá âè¿©¯ãx«y[F ´`±wyÐFü« ¦@¡Å_ÀVµ ¸Û׳ÐA-
å[lI #¬ÐµxÐµÒ Å¨ÐµÒßÓ_ÀVµ -
¨«SеÒ. "#¨ÐµÒ¶ #_ªVF #¨VµÒ¶. t #¨ÐµÒ¶ #ÀеJ_ü« x« ¬Ðµ÷½ ¨Ðµé´¬Ðµ¨VµÒ. #G ÛVµnÐl¨ÐµÒé y«ÛеÒ, b_
y× t¨Vµ n«Iy[F ´`±wy« y«ÛеÒ. yVF¨Ðµ¿_ x« ¨Ðµoy[FãüÐF¬Ðµ_. x« yÐFŬ¡ÚIá syVF ŸÛе_ü« ÀеÛе -
¨ÐµSе_ #¿¨«^³AÒÒo, #_Ûе³ÐAé ³ÐAyÐF³ÐA y«¿Òü« ¨«ou¡oI¢èã³ÐAÒ. y«I, x« yÐFŬ¡Ú-
Iy[F #xVµyÐF ¨«ou¡ox«¿Ò ¥ñl¨ÐµÃ. syVF syÐFÁ #³ÐAì_ ¨ÐµÃ_G' #I ÀDµÊ±v-
¨«SÐµÒ ÛеkÚÆc. syÐFÁ ¨Ðµé^¥× ÀDµâèv¿_ªVF P ÛеkÚÆc yÐFŬ¡ÚxVµá syÐF ZеÒÒÛеԦ@ÐléÅÒü« ´Ê±ÅÒ_-
À«SеÒ. I³ÐA_¬Ðµ³ÐA ¨Ðµ¿`¯¿ ¨ÐµÒ¸Ûеo `±Ãª[FÂxе ¨Ðµr³ÐAÒ syÐF yÐF¿ü« ¨ÐµéßâN³AÒÒxе źè-
Ûе_¥× t xVµ¿I ¬Ðµ¿ÒÀеÒÇxVµ syÐF `¯¶§X¢è¸ÛµÐ xе_ü« yÐFŬ¡ÚIá ³«`¯ÒÇ-
x«áSеÒ. y«I, #¬ÐµI ´`±X yÐFŬ¡ ´`±`±_Àе_ ¬Ðµxе yÐFŬеü«xVµ âèSеÒÇ_G. #¬ÐµI ¨Ðµoy[Fã-
¬ÐµÚ_¥× ´`±`±_Àе_ ¬Ðµxе ´`±Xæ_@¡xVµá ¨Dµ¬ÐµÒÇÁ_G. »yÐFÁSе ù ¦@ÐléâN³«^_ Lß-
ûx«, t âN³«ª«Iy[F #¬ÐµI #Ïе ³«¿Ò tZеÒÒ¸Û«÷á #_G_À«³AÒÒ.

4
ÛеkÚÆc ¨Ðµé^¥×½xVµ ÀDµâèv¿_ªVF P

x« `±Û«¿Ò û_L¿³AÒÒ¬ñµ
xVµxÐµÒ xVµ¿I.
x« `±Û«¿Ò `±^³«I t´üÐFö ` ¨ÐµÒ³AÒÒ¬ñµ
xVµxÐµÒ Ö±xеҬеÒâèxеÒI.
x« `±Û«¿Ò ³«eÐl½³AÒÒ¬ñµ
xVµxÐµÒ xеGI.
x« `±Û«¿Ò wZеҬñµIZеҿ³AÒÒ¬ñµ
x« Ö±Û«¿Ò ¬ñµxDµªjFüÐF¿ üÐFéeÐlÒ½.
P #ø̀±ò³KA
_