NG Pandiwa Ay Ang Salitang Nagpapahiwatig NG Kilos

You might also like

Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 9

ng Pandiwa ay ang salitang nagpapahiwatig ng kilos, gawa o kalagayan.

Ito ay tinatawag
na Verb sa wikang Ingles.

[baguhin] Mga Uri ng Pandiwa ayon sa Kaukulan


[baguhin] Payak

Ito ay ipinalalagay na ang simuno.

Halimbawa:
Lubos na malasin, mahirapan, at masaktan ang nambababoy ng wikang ito.

[baguhin] Katawanin

Ito ay may simuno ngunit walang layong tumatanggap.

Halimbawa:
Ang masipag at determinado ay nagtatagumpay.

[baguhin] Palipat

Ito ay may simuno at tuwirang layon.

Halimbawa:
Naglinis ng silid si Aonica.

[baguhin] Mga Aspekto ng Pandiwa


[baguhin] Pangnagdaan/Naganap na o Perpektibo

Ito ay nagsasaad ng kilos o gawang natupad na.

Halimbawa:
Nagluto ng corned beef sa kusina si Michelle.

[baguhin] Pangkasalukuyan/Imperpektibo

Ito ay ang pagkilos na nasimulan na pero hindi pa tapos.

Halimbawa:
Natutunaw ang yelo sa baso.

[baguhin] Panghinaharap/Gaganapin o kontemplatibo

Ito ay ang kilos ay mangyayari pa lamang.


Halimbawa:
Kakain si Gerald sa carinderia.

[baguhin] Tahasan

Ito ay ginaganap ng simuno ang isinasaad na pandiwa.

Halimbawa:
Si Andres Bonifacio ang nagtatag ng Katipunan noong 1892.

[baguhin] Balintiyak

Ito ay hindi ang simuno ang gumaganap sa isinasaad ng pandiwa.

Halimbawa:
Ang pagtatatag ng katipunan ay pinasimulan ni Andres Bonifacio.

[baguhin] Kailanan ng Pandiwa


[baguhin] Isahan

Ito ay kapag ang pandiwa ay nasa payak na anyo.

Halimbawa:
Ang aso ay nagbabantay ng bahay tuwing gabi.

[baguhin] Maramihan

Ito ay marami ang simuno at kilos na isinasaad.

Halimbawa:
Ang mga aso ay nagsisipagbantay ng bahay tuwing hatinggabi.

[baguhin] Mga Panlaping Makadiwa


[baguhin] Panlaping Banghayin

Ito ay ang panlaping nagbabanghay sa sarili samantalang hindi nagbabago ang salitang-
ugat.

isa, maki, magka, maging, magsa, suma


Nyutral Naganap Nagaganap Magaganap
magbigay nagbigay nagbibigay magbibigay
magsagawa nagsagawa nagsasagawa magsasagawa

[baguhin] Panlaping Makabanghay

Ito ay kapwa nababanghay ang panlapi at salitang-ugat na nilalapian.

i, in, Ka- Ma-


Um Ma
o hin an an
An o Ma-
mag Maka mang
han in
Pa- Pag- Pag-
an an in
Nyutral Naganap Nagaganap Magaganap
lumilipad lumipad lumilipad lilipad
tumatakbo tumakbo tumatakbo tatakbo

[baguhin] Pagbabanghay ng mga Pandiwa


[baguhin] Pandiwa sa Ma

Ito ay nagsasaad ng kasadyaan o ikaaari.

mauna
nauna
nauuna
mauuna

[baguhin] Pandiwa sa Ipa

Ito ay nagsasaad ng utos o mungkahi.

ipaabot
ipinaabot
ipinapaabot
ipaaabot

[baguhin] Pandiwa sa Ipag

Ito ay nagbibigay ng utos o pakiusap.


ipagbili
ipinagbili
ipinagbibili
ipagbibili

[baguhin] Pandiwa sa Mag

Ito nagbibigay diwa sa pagganap.

magsabi
nagsabi
nagsasabi
magsasabi

[baguhin] Pandiwa sa Maki

Ito ay nagsasaad ng pakikisama sa gawa.

makibagay
nakibagay
nakikibagay
makikibagay

[baguhin] Panlaping Mapa

Ito ay nagbabadya ng maaaring maganap.

mapabuti
napabuti
napapabuti
mapapabuti

[baguhin] Panlaping Magka

Ito ay ginagamit para sa di-kusang pagkilos.

magkasundo
nagkasundo
nagkakasundo
magkakasundo

[baguhin] Panlaping Magsi

Ito ay para sa sabay-sabay na pagkilos.

magsikain
nagsikain
nagsisikain
magsisikain

[baguhin] Panlaping Maka

Ito ay nagsasaad ng kasadyaang pagkilos.

makatakas
nakatakas
nakakatakas
makakatakas

[baguhin] Panlaping Magsa

Ito ay nagsasaad ng magkatulad na pagkilos.

magsadula
nagsadula
nagsasadula
magsasadula

[baguhin] Mga Uri ng Pandiwang Di-Karaniwan


[baguhin] Maykaltas

Ito ay kapag may titik o pantig na kulang sa salita.

Kunin (kuhanin), damhin (damahin), bathin (bati-hin)

[baguhin] Maylipat

Ito ay may titik na nag-iiba ng lunan sa loob ng salita.

Tupdin (tuparin), tamnan (taniman) , sidlan (siliran)

[baguhin] Maypalit

Ito ay kapag mayroong isa o dalawang titik na napalitan ng iba.

Hagkan (halikan), datnan (datingan), tawanan (tawahan)

[baguhin] Maykutad

Ito ay may ponemang napapalitan ng iba.


Sarhi (sarhan), buksi (buksan) , dalhi (dalhan)

[baguhin] Metatesis

(pagkakaltas + paglipat) hal. mangtahi = mananahi

mambato = mamato

[baguhin] Pagkakaisa ng Simuno at Pandiwa


• Ang simunong nasa kailanang isahan ay nangangailangan ng pandiwang isahan
din.

Halimbawa:
Si Tonio ay naglalakbay sa kahabaan ng Edsa.

• Ang simunong nasa kailanang maramihan ay humihingi ng pandiwang


maramihan din.

Halimbawa:
Si Tonio at Juan ay nagsipagtapos sa kolehiyo.

[baguhin] Pokus ng Pandiwa

Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa simuno.

Aktor-pokus-nagtuturo na ang tagaganap o aktor ang siyang simuno ng pangungusap. ang


mga panlaping ito ay nasa aktor-pokus- um-, mag-, ma-, mang-, maka-, makapag-, maki-,
at magpa-.

Halimbawa:
Nagsayaw ng limbo rock ang mga kalahok sa paligsahan sa programang Eat
Bulaga.

[baguhin] Layon

Ang paksa ng pangungusap ay ang layon.

Halimbawa:
Ang aklat ay inilipat niya sa mesa.

[baguhin] Ganapan

Ang lugar o pook ang ganapan ng kilos.


Halimbawa:
Ang bakanteng lote ay tinataniman nila ng gulay.

[baguhin] Tagatanggap

Ang simuno ang pinaglalaanan ng kilos.

Halimbawa:
Ipagsasalok mo ng suka ang bisita para inumin nila..

[baguhin] Gamit

Ang kasangkapan o bagay na ginagamit ang gagawa ng kilos.

Halimbawa:
Ang abaka ay ipantatali niya sa duyan.

[baguhin] Sanhi

Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o sanhi.

Halimbawa:
Ikinagagalak niya ang pagtanggap sa kanyang pag-ibig.

[baguhin] Direksyon

Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Ang Chocolate Hills ay pinuntahan nila.

[baguhin] Kaganapan ng Pandiwa


Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa panag-uri.

[baguhin] Kaganapang Tagaganap

Ito ay ang bahagi ng panaguri ang gumaganap ng kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Ang unang anibersaryo ng kanilang kasal ay ipinagdiwang ng mag-asawang Leny
at Ariel.

[baguhin] Kaganapan sa Layon

Ito ay kung ano ang bagay na tinutukoy ng pandiwa.


Halimbawa:
Sumasayaw ng tinikling ang mga taga nayon.

[baguhin] Kaganapang Tagatanggap

Ito ay kung sino ang nakikinabang sa kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Nagluto si Nida ng Spaghetti para sa kanyang mga anak.

[baguhin] Kaganapang Ganapan

Ito ay nagsasaad ng lugar na ginaganapan ng kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Nag-aararo sa bukid ang ama ni Ryna Angelica

[baguhin] Kaganapang Kagamitan

Ito ay kung anong bagay o instrumento ang ginagamit upang magawa ang kilos ng
pandiwa.

Halimbawa:
Ang lamesa ay pinunasan ni Jonathan ng basahang tuyo .

[baguhin] Kaganapang Direksyon

Ito ay nagsasaad ng direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa,

Halimbawa:
Ang mga panauhin naming balikbayan ay ipinasyal namin sa Luneta .

[baguhin] Mga Gamit ng Pangngalang Pandiwa


Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping pag- at salitang ugat.

pag + sukat = pagsukat


pag + tulong = pagtulong

[baguhin] Bilang Simuno ng Pangungusap

Halimbawa:
Ang pagtulong sa kapwa ay pinagpapala.

[baguhin] Tuwirang Layon sa Pandiwa

Halimbawa:
Si keith dexter ay mahilig sa paglalaro ng volleyball.

[baguhin] Bilang Kaganapang Pansimuno

Halimbawa:
Ang susi sa tagumpay ay pagtitiis.

[baguhin] Bilang Di-tuwirang Layon

Halimbawa:
Si Andrew ay magtatayo ng paaralan ukol sa pagtuturo ng Ingles.
Ikinuha mula sa "http://tl.wikibooks.org/wiki/Tagalog/Pandiwa"
Kategorya: Tagalog

You might also like