Professional Documents
Culture Documents
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ 1-32
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ 1-32
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ 1-32
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
Σύλλογος Κυπαρισσίων «Η ΑΡΚΑΔΙΑ»
ΕΚΔΟΤΗΣ – ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
σύμφωνα με το νόμο
Ρούλα Τσατσάκου – Θεοδωροπούλου
(Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου)
Αλκμήνης 3, Τ.Κ. 176 72 Καλλιθέα, τηλ.: 6932474529
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:
Στάθης Παρασκευόπουλος, Αριστείδης Γκιουλής, Γιάννης Βρεττός
ΕΞΩΦΥΛΛΟ – ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ
& ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ:
Έργα της Ζωγράφου Βασιλικής Μπινιώρη
EΚ∆ΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
3
εξάλου την σημαντική και συνάμα συγκινητική δωρεά της πινακοθή-
κης της στον Δήμο Κυπαρισσίας, με στιγμές από τη ζωή και το έργο
της.
Η ζωή της Βασιλικής Μπινιώρη, μιας εξέχουσας προσωπικότητας
της Τριφυλίας, πρωτοπόρου στον χώρο της εκπαίδευσης αλλά και ση-
μαντικής ζωγράφου ταυτίζεται με έναν διαρκή αγώνα για δημιουργία
και ποιότητα.
Η ίδια θεωρεί τους δύο χώρους, που αναμφίβολα άφησε το στίγμα
της, συγγενείς μιας και η εικόνα από μόνη της συνιστά μέσο με τερά-
στια παιδαγωγική αξία.
Με την δωρεά της αυτή –απόδειξη της μεγάλης της αγάπης για την
γενέτειρα– στέλνει ένα μήνυμα εξωστρέφειας για την πόλη και τους
κατοίκους της. Θα ήθελε να γίνει το έναυσμα για ένα ταξίδι στην ζω-
γραφική, στο ωραίο, στο υψηλό.
Επίσης στο τεύχος αυτό, υπάρχουν μικρά αφιερώματα σε σημαντι-
κούς λογοτέχνες της Κυπαρισσίας και της Τριφυλίας ευρύτερα.
Ακόμα υπάρχουν οι γνωστές σελίδες ποίησης, διηγήματα, κριτικές
και σκέψεις, αναφορές σε εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος
και παρουσιάσεις ποιητικών συλλογών και μυθιστορημάτων –ιδιαι-
τέρων προτάσεων για ανάγνωση τις ημέρες και τις νύχτες του Καλο-
καιριού–.
Αφήνοντάς σας με ευχές για
Καλή Ανάγνωση και Καλό Καλοκαίρι
εμμένουμε στην συμβουλή της κα. Μπινιώρη
προς τους νέους: να μείνουν πιστοί σε ότι τους
δημιουργεί εσωτερική έλξη, ομορφιά και αγάπη.
Με τιμή
το Δ.Σ. του Συλλόγου Κυπαρισσίων
«Η ΑΡΚΑΔΙΑ»
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
4
Για την παιδική μου φίλη...
Βασιλική Μπινιώρη
της Με την Βάσω Μπινιώρη είμαστε φίλες από το δημοτικό παρ' ότι εί-
Παναγιώτα
Σωτηροπούλου ναι μικρότερή μου. Πάντα τη θυμάμαι να κάθεται οκλαδόν στην πρώ-
– Τουρκολιά τη σειρά με τις αφέλειες της και πάντα περιποιημένη. Ήταν ένα ήσυχο
κοριτσάκι, ευάγωγο με αρχές από το σπίτι της.
Στο σπίτι της βίωσε απώλειες νηπίων αδελφών της και αυτή η με-
λαγχολία την ακολουθούσε για μεγάλο διάστημα στη ζωή της.
Ήταν άριστη σε όλα.
Θυμάμαι και εκείνη την υπέροχη ζωγραφιά της με μια ωραία κοπέλα
με φλουριά στο κεφάλι που τη συνόδευε η μοναδική αφιέρωσή της
με την υπέροχη καλλιγραφία του μυαλού και της ψυχής στο λεύκωμά
μου.
Πάντα με προσκαλούσε στις εκδρομές που έκανε με τους εκπαιδευ-
τικούς συμβούλους.
Οι γονείς της, της έδωσαν εφόδια. Τη θυμάμαι στο δημοτικό να παί-
ζει το βιολί που της είχαν χαρίσει οι γονείς της κι εμείς όλες οι άλλες
τη θαυμάζαμε και νιώθαμε περήφανες για εκείνη. Στα βραδινά τα παι-
δικά μας όνειρα είχε γίνει αφήγηση…
Η Βάσω άνοιξε τα φτερά της και πέταξε πάνω απ’ όλα τα κορίτσια
της εποχής.
Προσγειώθηκε στη Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών και απογειώ-
θηκε όταν αποφοίτησε με άριστα. Ήταν η πρώτη που εφάρμοσε την
ολική διδασκαλία στην Ελλάδα και στη συνέχεια έγινε η δεύτερη επι-
θεωρήτρια στην χώρα.
Η αγάπη της για την ζωγραφική την ακολουθούσε πάντα σε ότι κι
αν έκανε… Διδάχτηκε την τέχνη της σε διάφορα ταξίδια που έκανε
για τον σκοπό αυτό στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, κυρίως την
Ιταλία.
Οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στη ζωή που μου έδωσε την ευκαιρία
να είμαστε φίλες όλα αυτά τα χρόνια και να πορευόμαστε σε διαφορε-
τικούς μεν δρόμους, αλλά να συναντιόμαστε κάθε φορά στην επόμενη
διασταύρωση όπου η μία περίμενε την άλλη.
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
6
Βάσω Μπινιώρη.
(1935)
Γ' Δημοτικο σχολείο Α' Τάξη, (1958). Δασκάλα: Βάσω Μπινιώρη. Εκδρομή στο Κάστρο
Σπίτια στο Γαλαξίδι Ακουαρέλλα 51× 37cm
Λιμάνι Κυπαρισσίας Ακουαρέλλα 75× 65 cm
Βασιλική Μπινιώρη
Η επιτυχημένη εκπαιδευτικός
… η καταξιωμένη ζωγράφος
του
Στάθη
Παρασκευόπουλου
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
10
Άριστη ως δασκάλα, η Βάσω Μπινιώρη, υπηρέτησε αργότερα
και στην Κυπαρισσία, όπου θυμάμαι όλοι το συζητούσαν – δί-
δαξε στην πρώτη τάξη κι εφήρμοσε την «ολική μέθοδο διδασκα-
λίας» με μεγάλη επιτυχία, την βοηθούσε, βέβαια, και το «χέρι»
της, γιατί η μέθοδος αυτή έχει ανάγκη και της εικόνας. Έγραψε,
μάλιστα, κι ένα βιβλίο γύρω απ΄ αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας,
που ήταν πρωτοποριακός για την εποχή – όλοι, τότε, εφήρμοζαν
την αναλυτικοσυνθετική μέθοδο στα «πρωτάκια» – με τον τίτλο:
«Πως εφήρμοσα την ολική» (αν καλά θυμάμαι).
Η Βάσω Μπινιώρη δεν δημιούργησε δική της οικογένεια –ίσως
σ΄ αυτό έβαλε το χέρι της και η κακοτυχία– κι έζησε ελεύθερη
υπηρετώντας με θρησκευτική, θα΄ λεγα, αφοσίωση τις δυο μεγά-
λες αγάπες της την παιδαγωγική και τη ζωγραφική. Ως δασκάλα
αρίστευε, όπου κι αν βρέθηκε, όπου κι αν να δίδαξε. Ο υπηρε-
σιακός της φάκελος γεμάτος με άριστα και επαίνους. Μετά από
μετεκπαίδευση και επιτυχείς εξετάσεις έγινε Επιθεωρητής Δη-
μοτικών Σχολείων – και ήταν απ΄ τις λίγες δασκάλες, που πήραν
αυτόν τον τίτλο. Και όταν ο θεσμός καταργήθηκε, αυτή επιλέ-
χτηκε ως Σύμβουλος της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και απ΄ τη
νέα της θέση υπηρέτησε τη λαϊκή μας Εκπαίδευση. Παντού, απ΄
όπου πέρασε άφησε ηχηρό πέρασμα και κέρδισε το θαυμασμό
και την αγάπη των μαθητών, των γονιών τους και των συναδέλ-
φων της . Ίσχυσε για την Εκπαιδευτικό Βάσω Μπινιώρη, αυτό
που μας τόνιζε συχνά στο Πανεπιστήμιο ο καθηγητής Νικόλα-
ος Μελανίτης. «Ο αγαπών αγαπάτε και ο αγαπώμενος αγαπά».
Ευτύχησα μια Πρωτοχρονιά – καλεσμένος της– να βρεθώ με τη
γυναίκα μου στο σπίτι της (στην οδό Θεοδωρήτου Βρεσθένης)
και να διαπιστώσω την αγάπη που εισέπραξε από φίλους και
φίλες, αλλά και το ρόλο που έπαιξε – παίρνοντας άριστα – ως οι-
κοδέσποινα. Ακούραστη, ευγενέστατη, περιποιητική, εξέπεμπε
καλοσύνη και αγάπη και ακτινοβολούσε φως.
Η Βάσω Μπινιώρη όμως έχει και μια άλλη αγάπη, όπως προα-
ναφέρθηκε τη Ζωγραφική. Η Κυπαρισσία μας, με τη μακρόχρο-
νη παράδοση στα Γράμματα, στις Τέχνες και στον Πολιτισμό,
ευτύχησε – σε ότι αφορά τα εικαστικά – κοντά στη Μαρία Δαφ-
νομήλη και στην Κούλα Μαραγκοπούλου να΄ χει και τη Βάσω
Μπινιώρη. Σήμερα τη σκυτάλη του χρωστήρα την έχουν πάρει
άλλοι και την κρατούν ψηλά…
Βουδαπέστη
Ακουαρέλλα
69× 55cm
του
Τάσου Αριδά
Ε πιχειρώ σήμερα κάτι πολύ δύσκολο για μένα. Να σχολιάσω το
έργο μιας ζωγράφου, ενώ δεν είμαι δεινός στο λόγο, ούτε έχω
την ιδιότητα του τεχνοκριτικού.
Επιπλέον, προσπαθώντας χρόνια τώρα να θεραπεύσω την ίδια τέ-
χνη, βλέπω τη δυσκολία του να στοιχηθώ μ΄ αυτό που θα μπορούσε να
πει κανείς «προσωπική μου αλήθεια». Πόσο μάλλον να «ανακαλύψει»
κανείς την προσωπική αλήθεια του άλλου χωρίς να τον αδικήσει, όταν
μάλιστα δεν έχει φροντίσει εκ των προτέρων να τον έχει γνωρίσει προ-
σωπικά σε βάθος.
Οι ανωτέρω φόβοι και επιφυλάξεις μου υπαγόρευαν στην αρχή να
αρνηθώ να κάνω αυτόν τον σχολιασμό, ώσπου αποφάσισα ότι δεν μου
επιτρέπονται τέτοιοι δισταγμοί.
Δεν μου επιτρέπονται,διότι νιώθω ότι χρωστάω πολλά στους αθό-
ρυβους και σεμνούς σκαπανείς που υπηρετώντας όποια τέχνη προ-
ηγήθηκαν ημών. Αυτό το χρέος είναι απροσδιόριστο. Πιο πολύ είναι
ένστικτο.
Δεν μπορείς να μην αναγνωρίσεις ότι αυτοί προλείαναν το έδαφος,
ώστε να δεχτεί η άγονη ελληνική επαρχία το γεγονός ότι υπάρχουν
ενέργειες φαινομενικά «άχρηστες» κοινωνικά. Όπως είναι η υπηρε-
τική αφοσίωση στην όποια τέχνη που σ΄ αυτόν τον άτυχο τόπο, την
Ελλάδα, ανέκαθεν ήταν η ένδειξη της υψηλότερης έκφρασης της αν-
θρώπινης υποστάσεως, αυτής που εξύψωνε το «ανθρώπινο» ον σε ον
άνω θρώσκον.
Ας είμαστε ειλικρινείς· δεν ήταν μόνο η ελληνική επαρχία με αυτά
τα χαρακτηριστικά μειονεξίας απέναντι στις πρωτεύουσες των μεγά-
λων περιφερειών της. Τα σύνδρομα αυτά τα είχε –και τα έχει ακό-
μα– από τη γέννησή του ολόκληρο το νεοελληνικό κράτος απέναντι
στη λοιπή Ευρώπη. Και εμείς, οι μετά σπουδής σκλαβωμένοι στους
«ισμούς» των σχολών και παραζαλισμένοι από την υπερπληροφόρη-
ση, δεν προσέξαμε εγκαίρως τους ανθρώπους που θα μπορούσαν δια
του παραδείγματος της αυτοκαλλιέργειας και της αυτομορφώσεως
γνώμης να μας απελευθερώσουν από τα ανωτέρω αναφερόμενα.
Δεν προσέχτηκε όσο θα έπρεπε η θαρραλέα ζωγραφική πρόταση της
Ζωγράφου Μαραγκοπούλου, η σεμνή ειλικρίνεια της Μπινιώρη, ο ευαίσθητος
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
14
Τουρκία Ακουαρέλλα 36× 27cm
λυρισμός του Δαλακούρα και τόσων άλλων που δεν υπάρχει χώρος να
απαριθμήσω στο παρόν σημείωμα. Βέβαια, οι δυο προαναφερόμενες
ζωγράφοι δεν έχουν τον «ναϊφ» χαρακτήρα του τελευταίου. Είναι και
οι δύο πληροφορημένες για την τέχνη του καιρού τους. Στο βιογραφι-
κό τους ασφαλώς θα βρει κανείς πολλές συμμετοχές σε διεθνείς ορ-
γανώσεις, πολλές ατομικές εκθέσεις και διακρίσεις είτε στην Ελλάδα
είτε στο εξωτερικό, αλλά γι’ αυτόν που θέλει να δει ο κύριος πρεσβευ-
τής τους είναι το έργο τους.
Ειδικά η περίπτωση της Μπινιώρη είναι δηλωτική ζωγράφου που
βασίζεται στην ειλικρίνεια της έκφρασης και στην καθαρότητα της
γραφής. Η προσπάθεια της απόδοσης του φωτός και της διαύγειας που
προσδίδει αυτό στο θέμα, πιθανώς την οδήγησαν να επιλέξει κυρίως
την τεχνική της ακουαρέλλας και πράγματι κατορθώνει να κυριαρχή-
σει στα εικαστικά μέσω αυτής της τεχνικής. Η ανταύγεια που έχουν τα
τοπία της (τα οποία αποτυπώνουν και το ταξιδιωτικό της ημερολόγιο)
είναι αξιοθαύμαστη, είτε αποτυπώνει την ιδιαίτερη πατρίδα της, την
Κυπαρισσία, είτε τα αστικά τοπία της Πλάκας ή της Πόλης, είτε τα τα-
Tήνος 22–7–2010
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
16
Λιμάνι του Βόλου Λάδι 60× 80cm
Η αρθρογραφία της
Βασιλικής Μπινιώρη
για την Τ.Ε.
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
18
στην Κυπαρισσία και κατάγεται από το γειτονικό χωριό Βαρυ-
μπόπι (Μοναστήρι) Τριφυλίας, καθηγήτρια αισθητικής αγωγής
του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στο τεύχος 113 παρουσιάζει τον πανελληνίου φήμης Σιδηροκα-
στρίτη γλύπτη, Κώστα Γεωργακά.
Στο τεύχος 119 παρουσιάζει την Κυπαρίσσια Μαρία Δαφνομή-
λη–Αθανασοπούλου.
Στο τεύχος 120 παρουσιάζει τον καθηγητή Πανεπιστημίου στις
Η.Π.Α. Ιερέα Δημήτριο Κωνσταντέλο που κατάγεται από το
χωριό Σπηλιά Τριφυλίας.
Στο τεύχος 1/128–129 αναφέρεται για δεύτερη φορά στο έργο
της Κούλας Μαραγκοπούλου και φιλοτεχνεί το εξώφυλλο και το
οπισθόφυλλο αυτού του επετειακού τεύχους.
Κάποια από τα έργα της Β. Μπινιώρη κοσμούν τα εξώφυλλα του
περιοδικού της Τ.Ε. Στο τεύχος 85, το εξώφυλλο του περιοδικού
παρουσιάζει το καλντερίμι της Ελένης Χαμέρη, την Πλατανό-
βρυση και την ντάπια του φρουρίου.
Στο τεύχος 122, το εξώφυλλο παρουσιάζει το έργο της Μονα-
στήρι «Αγια–Σωτήρα» Τριφυλίας.
Στο τεύχος 29 η Β. Μπινιώρη παρουσιάζει ως επιθεωρήτρια της
Δημοτικής εκπαίδευσης μέσα από τις σελίδες του περιοδικού το
διεθνές συνέδριο Παιδαγωγικής στην Ελλάδα, που έγινε από την
American Montessori Society στα πλαίσια του εορτασμού του
διεθνούς έτους του παιδιού.
Στο τεύχος 52 γίνεται απ’ το περιοδικό περιληπτική αναφορά
στο εικαστικό της έργο.
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
22
γεννήθηκε μια μέρα όταν καθισμένος πάνω σ’ ένα τάφο στο νε-
κροταφείο των τυχοδιωκτών στη μακρινή Σομαλία, διάβαζε το
χοντρόδετο βιβλίο «το χρονικό του Μωρέως» που πάντα το κου-
βαλούσε μαζί του και αντλούσε από τις ιστορικές σελίδες του τη
φλόγα της περιπέτειας και τη χαρά του θησαυρού. Και τη στιγμή
που ήταν έτοιμος να το κλείσει και να ονειρευτεί Φράγκους με
μάχες και τεμαχισμένα πτώματα με κομμένα κεφάλια και χέ-
ρια, είδε να ξεπετάγονται μέσα από ένα τάφο δυο αρουραίοι. Κι
αμέσως μια δαιμονισμένη μανία τον κατέβαλε να τα σκοτώσει
με την κοφτερή λεπίδα τού σουγιά του, που κρεμόταν βαρύς κι
αστραφτερός από τη ζώνη του. Κι ως πήγε να τον σύρει, ο ένας
απ’ αυτούς φοβισμένος γύρισε πίσω και κρύφτηκε πάλι στον
τάφο. Ο άλλος όμως, βγάζοντας μια κακόηχη κραυγή, κι αφού
χάθηκε για λίγο μέσα σ’ ένα σύννεφο σκόνης που σήκωσε με τα
πόδια του, πήγε και στάθηκε τρέμοντας στην κορυφή ενός χω-
μάτινου σβώλου. Κι εκεί σαν ένας μικρός δαίμονας διαστροφής,
άφησε να κρέμεται απ’ το στόμα του μια ματωμένη και ακρωτη-
ριασμένη μικρή μαύρη ταραντούλα.
Ο Τσέχος τότε γέλασε με αυτή την αποτρόπαιη εικόνα που είδε
και τη θεώρησε καλό σημάδι. «Ο αρουραίος είναι ο στρατιώ-
της της Φραγκιάς και η ταραντούλα ο κρυμμένος θησαυρός! Ο
σβώλος με το χώμα το κάθε κάστρο το ισχυρό!» ψιθύρισε και
κοίταξε γύρω του θριαμβευτικά.
Η απόφαση είχε παρθεί. Από τότε με τη μανία της αναζήτησης
των κρυμμένων θησαυρών μέσα του, επισκεπτόταν το ένα κά-
στρο μετά το άλλο κι αδιαμαρτύρητα έψαχνε τις κρύπτες τους
για μια καλή και πλούσια σοδειά. Ο ίδιος έλεγε πως εκείνο που
τον έκανε να ψάχνει για κρυμμένους θησαυρούς στα ερειπωμένα
κάστρα ήταν οι θρύλοι. Οι θρύλοι που από πολύ παλιά μιλούσαν
για τους αμύθητους αυτούς θησαυρούς που έφερναν οι κατα-
κτητές μαζί τους και τους φύλαγαν στις κρύπτες τους ώσπου να
φύγουν.Πολλές φορές όμως, τους εγκατέλειπαν εκεί εξ αιτίας
κάποιας απρόσμενη κακοτυχίας και τους αποχωρίζονταν. Αυτό
γεννούσε ελπίδες στους τυχοδιώκτες που μπορούσαν να τους
βρούν και να τους κατακτήσουν.
Η συμφωνία που εξουσιοδοτούσε τον Τσέχο επιχειρηματία να
ριχτεί στα υπόγεια του κάστρου της και ν’ αρχίσει το κυνήγι του
χαμένου θησαυρού, έγινε πριν εφτά χρόνια με κάθε προφύλαξη
∆ΙΗΓΗΜΑ
23
και μυστικότητα.
Ήταν τότε που περπατούσαν δίπλα – δίπλα, τυλιγμένοι στα
χοντρά τους παλτά, δήμαρχος κι επιχειρηματίας κι αργά – αργά
σαν φίλοι παλιοί ανέβαιναν το καλντερίμι για την πάνω πόλη
κουβεντιάζοντας χαμηλόφωνα, μέσα στο πηχτό χειμωνιάτικο
σκοτάδι.Το τσουχτερό κρύο ήταν ανυπόφορο και η υγρασία τους
δυσκόλευε την όραση και την αναπνοή. Η σιωπή που απλωνό-
ταν παντού τους μεγάλωνε το φόβο και τους ανέβαζε το συναί-
σθημα ανασφάλειας στο κατακόρυφο. Που και που τα δυνατά
γαυγίσματα των σκύλων και οι κακόηχες κρωξιές των πουλιών
της νύχτας, έκαναν τις καρδιές τους να χοροπηδούν άταχτα σαν
τρελές.
«Να, εκεί είναι το σπίτι μου κι εκεί θα κλείσουμε τη συμφω-
νία του θησαυρού» του είπε μ’ ένα ύφος φιλικό ο δήμαρχος σαν
μπήκαν και κατηφόρισαν στο στενό δρομάκι που οδηγούσε στην
Πισωρούγα. Χαμογέλασε ο επιχειρηματίας και με μια ξενική
ακαλαίσθητη προφορά του αποκρίθηκε με υπεροπτικό ύφος:
«Για να δούμε όμως τι θα βρούμε!» και προσπάθησε μέσα στη
νύχτα να διακρίνει τα ερείπια του κάστρου που ορθώνονταν στα
δυτικά τους. Βάζοντας ύστερα ελαφρά το χέρι του πάνω στον
ώμο του δημάρχου, συμπλήρωσε γρήγορα χωρίς περιστροφές:
«Είναι μια δουλειά δύσκολη κι επικίνδυνη. Πολλές φορές κάθε
ένα από τούτα τα ερείπια γίνεται ο τάφος μας! Κι όμως δεν τα
προσπερνούμε αλλά τα πλησιάζουμε!»
Στο σπίτι του δημάρχου ο ξένος επισκέπτης έμεινε ως τα χαρά-
ματα. Είπαν πολλά και διάφορα και πριν κλείσουν τη συμφωνία
ο δήμαρχος σηκώθηκε ανήσυχος και φοβισμένος και στάθηκε
κοντά στο παράθυρο. Εκεί σαν κοίταξε έξω το πυκνό σκοτάδι
κι αφουγκράστηκε το δυνατό σφύριγμα του αέρα, τράβηξε στη
συνέχεια την άκρη της κουρτίνας κι έκρυψε το τζάμι. Το πυκνό
τώρα χειμωνιάτικο σκοτάδι κρύφτηκε και οι τραγικές μεταμορ-
φώσεις που προξενούσε στα δέντρα το λιγοστό φως του φωτι-
σμού εξαφανίστηκαν. Τότε βρήκε την ευκαιρία ο δήμαρχος να
πει: «Μη με θεωρήσεις φαντασιόπληκτο γι’ αυτό που θα σου πω,
αλλά πρέπει να στο ομολογήσω. Ο θησαυρός σύμφωνα με το
θρύλο βρίσκεται μέσα σ’ ένα βαθύ πηγάδι, είκοσι εφτά μέτρων
και θεωρείται στοιχειωμένο. Όσοι επιχείρησαν να κατέβουν μέ-
χρι σήμερα στο βυθό του, βρήκαν φριχτό θάνατο, κι έμειναν όλοι
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
24
Ήπειρος – Το νησάκι της λίμνης των Ιωαννίνων Ακουαρέλλα 72× 57cm
∆ΙΗΓΗΜΑ
25
σκύβοντας κοντά του, με σεβασμό: «Για κοίταξε εδώ!»
Ο δήμαρχος έσκυψε κι άρχισε να το παρατηρεί. Ήταν παλιό
και φθαρμένο μ’ ένα σκίτσο νεκροκεφαλής κοντά στο ερειπωμέ-
νο κάστρο του φόντου. Στο κάτω μέρος και στ’ αριστερά ήταν
σημειωμένο με βέλος μια γραφή με τα στοιχεία 27 + Ι432.
«Οι χαρακτήρες αυτοί σημαίνουν πολλά πράγματα για μας»
ψιθύρισε ο Τσέχος κι άρχισε να του εξηγεί: «Το 27 σημαίνει το
βάθος του πηγαδιού που είναι κρυμμένος ο θησαυρός, ο σταυ-
ρός το σύμβολο των Φράγκων χριστιανών και ο αριθμός Ι432
την πιθανή χρονολογία που έφυγαν από το κάστρο κι εγκατέλει-
ψαν το θησαυρό».
Έξω χάραζε. Ήταν τα τελευταία λόγια του τυχοδιώκτη σ’
εκείνη τη συνάντησή τους. Από τότε είχαν περάσει εφτά χρόνια
και καμία αξίωση ή επιθυμία δεν είχε εκφράσει για επικείμενη
επιχείρηση ανεύρεσης του θησαυρού. Ώσπου η είδηση πως μια
ομάδα τυχοδιωκτών θα ανέβαινε στο κάστρο τούτες τις μέρες,
για «τις δικές της έρευνες» έπεσε σαν βόμβα στα κεφάλια των
κατοίκων και τους έκανα άνω κάτω.
Έτσι με τη φήμη μετέωρη για τον σκοπό των τυχοδιωκτών
προσπαθούσαν να διακρίνουν έστω και μια αχνή αχτίδα φωτός
σε όσα επρόκειτο να συμβούν. Κι όταν οι τυχοδιώκτες το κρύο
πρωϊνο του Οκτώβρη στάθηκαν έξω από την πόρτα του κάστρου
αυτοί πιο πέρα τους κοίταζαν έκπληκτοι και σιωπηλοί.
Οι άντρες της αποστολής, δεκατρείς συνολικά, ψηλοί, γεροδε-
μένοι και νέοι, φορώντας στολές εκστρατείας και βαστάζοντας
εργαλεία εσκαφής στα χέρια τους, τους προσπέρασαν αμίλητοι
και παρακάμπτοντας τα δυο μαρμάρινα λιοντάρια που διακο-
σμούσαν την είσοδο του κάστρου κατευθύνθηκαν με αργό βη-
ματισμό στο πρώτο ευρύχωρο διάζωμα του φρουρίου. Από τότε
δεν τους ξαναείδαν παρά σαν πέρασαν δεκατέσσερις μέρες.
Ήταν τότε που ο εργοδηγός στο φθινοπωρινό σούρουπο με δυ-
νατό βοριά και θλιβερό μούχρωμα στον ουρανό της πόλης, καθι-
σμένος έξω από το κάστρο και κάτω από τον πλάτανο τους διη-
γιόταν με φοβισμένο πρόσωπο τις πολλές τους κακοτυχίες που
τους ρίμαξαν τη ζωή όσες μέρες ψάχνουν για το θησαυρό.
Φαινόταν καταπονημένος κι εκνευρισμένος όση ώρα διηγιό-
ταν και τα μάτια του ήταν πάντα καρφωμένα στο κάστρο γεμάτα
θλίψη και πόνο. Η όψη του γερασμένου προσώπου του, ήταν
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
26
πεισματικά σκληρή κι άγρια και μια ανατριχιαστική αίσθηση
από όσα συνέβαιναν στα υπόγεια του κάστρου, διαπερνούσε το
σκοτεινό βλέμμα του. Όμως παρόλα αυτά τους τα διηγιόταν με
μαεστρία κι εύκολα καταλάβαινες πως δεν έλεγε μυθοπλασίες
αλλά πραγματικές αναφορές. Τους έλεγε λοιπόν πως σαν βρήκαν
το πηγάδι με τον υποτιθέμενο κρυμμένο θησαυρό έπρεπε αμέ-
σως να ελέγξουν το έδαφος για να βεβαιωθούν αν υπήρχε νερό
ή όχι. Άρχισαν έτσι οι εκσκαφές για ν’ απομακρυνθούν τα χώμα-
τα με τους ειδικούς μεγάλους κάδους. Όσο όμως προχωρούσαν
στο βάθος δυσκολεύονταν οι εργάτες να φέρουν το σκαμμένο
χώμα πάνω. Τότε χρησιμοποίησαν τα καρούλια από τα οποία
κρεμούσαν τα σχοινιά με τους κάδους. Με το βίντζι ύστερα τους
ανέβαζαν πάνω και τους άδειαζαν. Δυστυχώς όμως μια μέρα ένα
ατύχημα στοίχισε τη ζωή ενός εργάτη. Ένας γεμάτος κάδος τον
χτύπησε στο κεφάλι και τον άφησε στον τόπο.
Οι εργασίες όμως συνεχίστηκαν με μεγαλύτερες δυσκολίες
γιατί βρήκαν νερό που ανακατεμένο με το χώμα είχε δημιουργή-
σει τόνους από λάσπη. Έπρεπε ασταμάτητα ν’ αντλούν το νερό
και να μεγαλώνουν το βάθος, βγάζοντας τη λάσπη. Ο αέρας
όμως άρχισε κάποια στιγμή να χάνει το οξυγόνο του και πολλοί
εργάτες λιποθύμησαν. Τότε βρήκαν τη μέθοδο του χωνιού για να
τους γλιτώσουν. Το μεγάλο αυτό χωνί φτιαγμένο από ύφασμα
αερόστατου κατέβαζε κάτω τον ανανεωμένο αέρα.
Μεγάλη όμως δυσκολία, τους έλεγε, συνάντησαν, στα βραχώ-
δη πετρώματα των τοιχωμάτων του πηγαδιού. Δεν επιτρεπόταν
να κάνουν τη διάνοιξη με φουρνέλα γιατί ήταν άκρως επικίνδυ-
νο. Έτσι οι βράχοι γκρεμίζονταν μόνο με βαριές και τσαπιά. Το
σκοτάδι πάλι ήταν το μεγάλο τους πρόβλημα. Το εξουδετέρωσαν
με καθρέφτες αλλά και πάλι το πρόβλημα δε λύθηκε στη ρίζα
του.
Εδώ σταμάτησε την αφήγησή του για να βυθιστεί σ’ έναν λογι-
σμό για λίγο. Ύστερα συνέχισε με θαυμαστή πάλι ακρίβεια των
λόγων του να λέει:
«Έχουμε όμως να αντιμετωπίσουμε και τα ερπετά του βάθους.
Τις τεράστιες μαύρες σαύρες και τα μεγάλα και δηλητηριώδη
φίδια που τυλίγονται στα πόδια μας και μας απειλούν θανάσιμα.
Μια νύχτα καθώς στεκόμουν κοντά σε μια ξύλινη εργαλειοθήκη,
τράβηξε την προσοχή μου ένα μαύρο πράγμα, κουλουριασμένο
∆ΙΗΓΗΜΑ
27
σ’ ένα μικρό στρογγυλό βράχο, που γυάλιζε εντυπωσιακά στο
λιγοστό φως που υπήρχε. Κοιτούσα για αρκετή ώρα αυτό το
παράξενο πράγμα που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση αλλά και
έκπληξη και αναρωτιόμουν τι να ήταν. Το πλησίασα και χωρίς
και πολλή σκέψη το άγγιξα με το χέρι μου. Και τότε ένιωσα ένα
δυνατό τσίμπημα στο δεξί μου δείκτη που πάγωσε το αίμα μου,
θα έλεγα, από τον πόνο και το φόβο μου. Κι αμέσως βλέπω να
ξετυλίγεται ένα πελώριο φίδι και να χάνεται σφυρίζοντας ανά-
μεσα στις σκόνες και τα χώματα. Τότε εγώ πήγα να λιποθυμήσω,
αλλά ευτυχώς ένας εργάτης μου έδωσε τις πρώτες βοήθειες και
συνήλθα. Ωστόσο σε λίγο το δάχτυλό μου έγινε τούμπανο. Πρή-
στηκε και γέμισε κόκκινες φλύκταινες και μελανές γραμμές. Με
πονούσε αφάνταστα κι έδειχνε πως όσο κι αν το φρόντιζα θα
μου γινόταν όσο περνούσε η ώρα ένας φριχτός εφιάλτης.
Απελπισμένος τότε άπλωσα το χέρι μου και με πλήρη συναί-
σθηση της τραγικότητας που βρισκόμουνα, έδειξα στους υπό-
λοιπους εργάτες το δαγκωμένο χέρι μου.
Η ματωμένη πληγή του, τους προκάλεσε τρόμο και στο θά-
μπος του λιγοστού φωτός είδα τα προσωπά τους αλλοιωμένα
με σκιές που φαίνονταν σαν τεθλασμένες και βαθουλές ρωγμές.
Ο δε νους τους και αυτός έδειξε να παραφρόνησε αφου κάποιοι
χλόμιασαν και ετοιμάστηκαν να σωριαστούν κάτω».
Τότε ένας συριστικός ήχος ακούστηκε από τα χείλη του ερ-
γοδηγού, που συμπλήρωσε με μια θλιβερή ειρωνεία: «Σας είπα
απλά μια σειρά από γεγονότα που αντιμετωπίσαμε» και με μια
λιγότερη ευφάνταστη τώρα διάθεση, συνέχισε: «Η λαϊκή πίστη
πως υπάρχει μια υπόγεια σήραγγα που οδηγεί στη θάλασσα, μας
έκανε να υπερασπιστούμε τη σοβαρότητά της και να ψάξουμε κι
εκεί για τον κρυμμένο θησαυρό. Όμως τα εμφανή ίχνη που βρή-
καμε από σκελετούς ανθρώπινους, μας ανησυχεί γιατί θεωρούμε
πως κάποιο στοιχειό υπάρχει εκεί που προξενεί τους θανάτους.
Παρά όμως τους φόβους μας αποφασίσαμε τελικά να στείλουμε
δυο άντρες σήμερα το πρωί σ’ αυτή την κολασμένη υπόγεια σή-
ραγγα, ρισκάροντας ακόμη και τη ζωή τους.
Ο συσχετισμός του τόπου και του χρόνου μ’ έπεισε πως κάτι
καλό θα βγει απ’ αυτή την επιχείρηση. Έτσι πήρα και την από-
φαση να σας διηγηθώ αυτή τη σπουδαία μας αποστολή, για να
ανακουφιστώ απ΄ το αβάσταχτο βάρος που νιώθω για την τύχη
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
28
Άνω Πόλη Κυπαρισσίας Ακουαρέλλα 68× 48cm
∆ΙΗΓΗΜΑ
29
Ποίηση Νίκου Δημογκότση
Μέσα απ’ τις σελίδες του περιοδικού, έχουν γίνει μικρές αναφορές στο ποιητικό έργο
του Ν.Δ. Οι εκπλήξεις από μέρους του, είναι κάθε φορά ευχάριστες. Μετά την βράβευσή
του σε διαγωνισμό που έγινε στη Θεσσαλονίκη και την έκδοση του πρώτου του βιβλίου,
ακολούθησε δεύτερη βράβευση. Αυτή τη φορά βραβεύτηκε από το Φιλολογικό σύλλο-
γο Παρνασσού, τον Ιούνιο του περασμένου έτους, στον ΚΣΤ΄ λογοτεχνικό διαγωνισμό
ποίησης.
Τα τρία ποιήματα που ακολουθούν, είναι από την ανέκδοτη ποιητική συλλογή του με
τίτλο: «Με τη φωνή της καρδιάς μου».
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
30
Οι χρηματιστές και οι πολεμοκάπηλοι
αλλεργικοί στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών
σε μυστικές συνάξεις πολέμους ετοιμάζουν.
Οι επικεφαλής της δικαιοσύνης ανερυθρίαστοι
επικυρώνουν το δίκαιο των κοσμοκρατόρων.
Οι ποδηγετημένοι δημοσιογραφίσκοι πειθήνιοι
κονδυλοφορούν τα επιχειρήματα των αφεντικών.
Κι εσύ κι εγώ
κι αυτός κι εκείνη
καλαμιές μοναχές στον κάμπο
εύκολα θεριζόμαστε.
Γι’ αυτό επιμένω.
Μένω απέναντι σας.
Οδός ονείρων εφτά.
Δεύτερο όροφο διαμέρισμα τρία.
Το όνομα μου Ειρήνη.
Κτυπήστε μου το κουδούνι.
Θα σας ανοίξω.
Παγκοσμιοποίηση
ΠΟΙΗΣΗ
31
Αμελήσαμε
“στον Μιχάλη Κατσαρό”
Αμελήσαμε
ο κοσμοκράτορας με τους μυστικοσυμβούλους του
χαράσσει τα νέα σύνορα.
Αίμα αθώων τα οριοθετεί.
Τα αγριοπερίστερα φοβισμένα τσιμπολογούν
στις άγονες ημέρες
τα νέα ιδεογράμματα ψιθυρίζοντας
αλίμονο στις νέες γενιές
ότι το φέρετρο σκεπάζει τώρα και ζωντανούς.
Αμελήσαμε
γυρίσαμε την σελίδα μας στο χθες
και ξεπήδησαν γκρίζες και σκοτεινές οι παλιές εικόνες.
Ο νέος Χίτλερ με άλλη όψη
και πιο έντονα μάτια,
οδηγεί τις θανατηφόρες
με χρυσά και όμορφα προσωπεία μέδουσες
κατά των εθνών.
Στις πόλεις άνθρωποι φαντάσματα
περιχαρακωμένοι στον ίσκιο τους,
μετρούν τρομαγμένοι και αποστεωμένοι ιδεών
τα προσωπικά τους αργύρια
και τα βρίσκουν λίγα.
Δεν μπορούν ν αγοράσουν
ούτε καν μεταλλαγμένα προϊόντα
ούτε καν λίγα γραμμάρια ευτυχίας.
Αμελήσαμε
το παρόν μας γέμει ξηρασίας
και το μέλλον μας παραδομένο στους λίγους
βοά στην υποχθόνια καταβαράθρωση του.
Αμελήσαμε…
ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ
32