Remisyonda

Bipolar I Bozukluğu
Olan Hastalarda Eşlik Eden
Anksiyete Bozuklukları

Yrd.Doç
Yrd.Doç.Dr.Lut TAMAM
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri Anabilim Dalı

39. Ulusal Psikiyatri Kongresi

17 Ekim 2003
WOW Kremlin Palace - Antalya
1

Bipolar Bozukluk – Eksen 1 hastalıkları

komorbiditesi
ü BİPOLAR BOZUKLUKLARDA daha çok
madde kullanım ve kişilik bzk komorbiditesi
üzerinde durulmuş.
üSon yıllarda diğer eksen I bozuklukları
üzerinde durulmaya başlanmış.
üEn önemli çalışma Mc Elroy ve ark. (Am J
Psychiatry 2001) 288 bipolar hasta üzerinde
eksen 1 komorbiditesi araştırdıkları çalışma.
üBizim esin kaynağımız; Cosoff ve Haffner
(Aust NZJ Psychiatry 1998) psikotik hastalarda
(Sch, şizoaffektif, bipolar bzk) anksiyete
komorbiditesi 3

1
 Bipolar Bzk – Anksiyete Bzk
Komorbiditesi
n Çalışmalarda farklı sonuçlar, farklı sıklıklar
bulunmuş
n Genelde Anksiyete bzk komorbiditesi yüksek
oranda
u Değişik oranlar (%79’ a varan oranlarda )

t GENELDE 1’den fazla komorbid

anksiyete bzk
t Panik bozukluk

t Sosyal fobi

t Obsesif kompulsif bozukluk

4
t Basit fobi

Anksiyete bzk komorbiditesi neden

önemli?
n Açık bir şekilde kesin tanı
tanıyı, tedaviyi ve sü
süreci
etkiliyor.
n Tanısal sü
Tanı süreç
reçte mixed atağın dominant olduğu
disforik BP ile ilişkili olabilir.
n Ayrıca
u Semptom şiddetinde artış

u Sağaltıma kötü yanıt

u Özkıyım riskinde artış

u Madde kullanım sıklığında artış

u İş, sosyal ve global işlevselliğe ve

psikopatoloji düzeyine olumsuz etki ile ilişkili
olabilir.
5

AMAÇ
ü Remisyondaki Bipolar I Bozukluğu olan
hastalarda eşlik eden anksiyete bozukluklarının
yaşam boyu ve şu andaki yaygınlığını araştırmak

ü Eşlik eden anksiyete bozukluğunun değişik

sosyodemografik ve klinik özelliklerle ilişkisini
belirlemek

2
 GEREÇ - YÖNTEM
Çalışmaya Alınma Ölçütleri
ü Bipolar I Bozukluk Tanısı (DSM-IV)
ü Remisyonda olma (Son 1 aydır HAM-D, Mani
ölçekleri sonuçları (<7) ile doğrulanarak)
ü 18 yaşından büyük olma
ü Yazılı onam verme

Dışlama Ölçütleri
üBP-I dışında tanısı olanlar ( Şizoaffektif bzk, BP-II,
BP-BTA)
üSistemik ve nörolojik bzk olanlar
üİstekli olmayanlar

GEREÇ - YÖNTEM
Ç.Ü.T.F.Psikiyatri Anabilim Dalı
Bipolar Bozukluk Birimi
1999-2001

Yaş 18 - 64 (ort 33,4 ± 10,3)

Cins 41 (% 58,4 )
29 (% 41,6)

Toplam 70 olgu

GEREÇ - YÖNTEM

ü Bipolar Bozukluk Birimi veri toplama formu

ü SCID-CV (DSM-IV Yapılandırılmış Klinik Görüşme

Çizelgesi Anksiyete Bozuklukları Modülü)

ü STAI (Durumluk ve Sürekli Anksiyete Ölçeği)

ü SCL-90-R (Semptom tarama ölçeği)

3
 BULGULAR
Sosyodemografik Veriler
n ort aralık
aralı

Yaş
Yaş 18 - 64
33,4 ±10,3

Cins Kadın
Kadı 41 (% 58,4)
58,4)
Erkek 29 (% 41,6)
41,6)

Medeni Evli 31 (%44,3)

durum Bekar 39 (%55,7)

Eğitim İlkö
lköğretim 9 (% 12,9
12,9))
düzeyi
Ortaöğretim
Orta 27 (% 38,6)
38,6)
Yüksek 34 (% 48,6)
48,6)
10

Klinik özellikler
n (%) Ort aralık
aralı
İlk epizod olgular
olgularıı 12 (17.1)
Çoklu epizod 58 (82.9)
hastalık öyk
Ailede hastalı yküüs ü
BP 11 (15.7)
(15.7)
Skz 2 (2.9)
(2.9)
Diğer
Diğ 15 (21.4)
Alkol kö ba ğ.
k öt ü kul. ve bağ 23 (32.9)
Alkol- kullanım
Alkol- madde kullanı 12 (17.1)
öyk
yküüs ü
Psikotik özellikler 34 (48.5)
zkııyım giri
Özk ş imi
giriş 11 (15.7
15.7))
Hastalıık baş
Hastal ba ş lama yaşı
ya şı 22.9 ± 7.6 13 - 44
Baş
Ba ş lang
langııçtan beri sü s üre 10.7 ± 8.7 1 - 37
yat ışlar
Hastane yatış larıı 2.4 ± 2.0 0 - 11
Önceki epizod say sayııs ı 3.4 ± 1.8 1-8
Önceki manik epizod 2.6 ± 1.7 1-7
11
Önceki depresif epizod 0.7 ± 1.1 0-6

Yaşam Boyu (YB) Komorbid Anksiyete Bzk Yaygınlığı

En az Bir Anksiyete Bzk komorbiditesi – %61.4

1 Anksiyete Bzk % 22.8

2 ya da daha çok Anksiyete Bzk % 38.6

Anksiyete Bzk’u olmayan % 38. 6

12

4
Şu anda (ŞA- Current) Komorbid Anksiyete Bzk
Yaygınlığı

En az Bir Anksiyete Bzk komorbiditesi – %51.4

1 Anksiyete Bzk % 20

2 ya da daha çok Anksiyete Bzk % 31.4

Anksiyete Bzk’u olmayan % 48. 6

13

Eşlik eden anksiyete bozuklukları

38,6
40
35 32,9
30 25,7
25 22,9
20
20 17,1
14,312,9 14,3
15
10
10 5,7
5
0
0
PB Sosyal fobi Basit fobi YAB PTSB OKB

Yaşam boyu Şu anda 14

Komorbid Anksiyete bozukluğu yaygınlığı

üBizim çalışmamızda
ü YB %62
ü ŞA %52
•McElroy ve ark (2001)
ü YB anksiyete bzk %42
ü ŞA anksiyete bzk %32
ü Cosoff ve Hafner (1998)
ü % 70 (20 kişilik küçük bir örneklem)
ü Diğerleri
ü%39-%70 (Pini ve ark 1997, Myers ve Thase 2000)

15

5
Bu komorbidite sıklıkları literatürle
uyumlu mu?
n İki yö
yönden uymuyor
n İlki- değil.
lki- PB genelde bu kadar az değ
n Bazı çalış
Bazı alışmalarda sık gö
malarda PB en sı görülen komorbid anksiyete
bzk.
bzk.
(%37-
(%37- Pini ve ark J Affect Disord 1997)
(%20 (YB) – McElroy ve ark. Am J Psychiatry 2001)
n Diğer çalış
Diğ alışmalarda
malarda %15- arası. Sadece bir çalış
%15-43 arası alışmada
mada %7
(ŞA)( Kruger ve ark Bipolar Disord 2000)
n alışmam
Bizim çalış mamıızda en az gö
görülen anksiyete bzk (YB
%10; ŞA-%6)

16

Bu komorbidite sıklıkları literatürle

uyumlu mu?
n İkincisi OKB bu kadar fazla değ
değil (YB-
(YB-
%39)
n Literatü
Literatürde %7- arası değ
%7-30 arası değişiyor.
alışmada
n Sadece bir çalışmada (Kruger
(Kruger ve ark J
Affect Disord,1995) Aynı grup
Disord,1995) %35. Aynı
2000’ alışmalar
2000’deki çalış malarıında %7 OKB
bildirmiş.
komorbiditesi bildirmiş

17

Bu komorbidite sıklıkları literatürle

uyumlu mu?
n Diğerleri genelde literatü
Diğ aralıklara uymaktadı
literatürde belirtilen aralı uymaktadır.
Çalışma Literatür
n Basit fobi
u Yaşam boyu % 25,7 % 2,4-62
u Şu anda % 22,9
u
n Sosyal fobi
u Yaşam boyu % 20 % 5-47,2
u Şu anda % 17,1

n Yaygın anksiyete bozukluğu

u Yaşam boyu % 14,3 % 3-31,6
u Şu anda % 12,9

18

6
Peki bu değişken rakamlar nereden
kaynaklanıyor?
n alışma
Çalış gruplarının ve kullanı
ma grupları kullanılan yö
yöntemlerdeki
farklılıklar
farklı
Tanı dağı
u Tanı dağıllımı(Bazı
(Bazıları
ları (bizimki gibi) sadece
BP- hastalarından oluş
BP-I hastaları oluşurken diğ
diğerleri BP-
BP-II,
şizoaffektif, hastaları kapsı
izoaffektif, unipolar hastaları kapsıyor)
u Örneklem grubunun sosyodemografik özelliğ zelliği
Yapılandı
u Yapı landırılmış
lmış görüşme ölçeği kullanı
kullanılması
lması
u Görüşme sı sırası
rasında hastaları
hastaların atakta olup
olmamaları
olmamaları
sayısı
u Hasta sayı

19

PB sıklığını nasıl yorumladık?

n PB- arasında yakı
PB- depresyon arası yakın iliş
ilişki olduğ
olduğu
komorbiditenin sık olduğ
olduğu bildiriliyor.
n Eğer hastalarda daha çok depresif epizod
varsa (Pini
(Pini ve ark 1997 gibi) PB fazla
olabilir.
n Bizim örneklemimizde mani/depresyon
oranı 3.7.
oranı
n Bu PB sısıklığı
klığın
nı açıklayabilir…
klayabilir….

20

OKB sıklığını nasıl yorumladık?

n BP ile OKB arasında altta yatan diyatezin
olasılıkla benzer olması
t Epizodik OKB – BP ilişkisi

t Ailede benzer hastalık öyküsünün sıklığı

t Benzer nörotransmiter sistemlerinde (Öz.

5HT2) etkilenme
t Antidepresan ve duygudurum

düzenleyicilerine yanıt verme

21

7
 Sosyodemografik ve klinik özelliklerin
AB ile ilişkisi
Yaşam boyu anksiyete Şu anda anksiyete
Var Yok p Var Yok p
Yaş 34,9±10,1 30,9±10,14 0,11 35,7±8,9 31,0±11,3 0,06
Başlama yaşı 23,1±7,8 22,7±7,4 0,81 23,6±7,9 22,36±7,3 0,47
Hospitalizasyon 2,7±1,8 2,2±1,6 0,62 2,3±2,3 2,5±1,7 0,69
Epizod sayısı 3,7±1,8 2,9±1,8 0,10 3,5±1,7 3,2±1,9 0,54
Manik 2,7±1,8 2,3±1,6 0,39 2,5±1,7 2,6±1,8 0,78
Depr 0,8±1,8 0,6±0,8 0,35 0,9±1,3 0,6±1,8 0,16

Kadın olmak 29 (%67) 12 (%45) 0,057 27 (%75) 14 (%41) 0,004

Bekar olmak 22 (%51) 17 (%63) 0,33 16 (%44) 23 (%68) 0,051

İlk epizod 2 (%5) 10 (%37) <0,001 1 (%3) 11 (%32) <0,001
Alkol-madde 6 (%14) 6 (%23) 0,52 4 (%11) 8 (%24) 0,17
Psikotik öz 22 (%51) 12 (%44) 0,58 19 (%53) 15 (%44) 0,47
Özkıyım girişimi 8 (%19) 3 (%11) 0,51 7 (%19) 4 (%12) 0,38
Ailede hastalık 18 (%42) 10 (%37) 0,69 15 (%42) 13 (%38) 0,77
22

SD ve klinik özelliklerin AB ile ilişkisi

AB yok En az bir AB Birden çok AB p
Yaş 30,9±10,4 31,4±9,1 37,1±10,1 0,06
Başlama yaşı 8,4±8,3 11,2±7,7 12,8±9,4 0,17
Hospitalizasyon 2,2±1,6 2,2±1,5 2,6±2,6 0,70

STAI
Durumluk 32,7±8,3 34,3±10,7 41,2±10,9 0,007
Sürekli 38,9±7,7 42,6±6,8 51,6±7,8 <0,0001

SCL-90-R
GSI 0,48±0,51 0,67±0,38 1,15±0,53 <0,0001
Somatizasyon 0,47±0,49 0,58±0,41 1,06±0,69 0,001
Anksiyete 0,44±0,61 0,70±0,51 0,97±0,57 0,005
Obsesiflik 0,59±0,60 0,96±0,57 1,33±0,74 <0,0001
Depresyon 0,52±0,59 0,75±0,58 1,46±0,69 <0,0001
Kiş.Arası Has. 0,56±0,65 0,72±0,51 1,47±0,88 <0,0001
Psikoz 0,30±0,45 0,45±0,49 0,87±0,61 0,001
Paranoid fikir 0,48±0,68 0,63±0,49 1,19±0,72 0,001
Öfke-düşm. 0,56±0,76 0,72±0,53 0,99±0,79 0,109
Fobik ank. 0,31±0,54 0,37±0,43 0,70±0,55 0,02223

Yatış
Erken sıklığı
başlangıç
Alkol-
Yaş madde
kullanımı
Ailede
Özkıyım ruhsal
girişimi hastalık
öyküsü

Literatürde saptanan bu özelliklerin hiçbirini

grubumuzda saptayamadık 24

8
 SONUÇ
n varlığı ve
Anksiyete komorbiditesinin varlığı
hastalık sayı
komorbid hastalı sayısındaki artış
artış,, BP
hastalarındaki genel psikopatolojide artış
hastaları artışa
a
neden oluyor.
n TEDAVİ bu nedenle
ERKEN TANI ve TEDAVİ
NEMLİ ..
ÖNEMLİ
n geniş gruplar ve tedavi sü
Daha geniş sürecini de
alışmalara
dikkate alan çalışmalara ihtiyaç
ihtiyaç var.

25