Manluluwas sa piniliay

Pulos nipatigbabaw sa kaligdong sa niaging piniliay sa Mayo 10 ang

duha ka nasudnong surveys nga gihimo sa Social Weather Stations (SWS)
ug Pulse Asia. Kinabag-an sa mga botante niingon nga mas kasaligan ang
labing unang automated nga piniliay kay sa nangaging manumano nga
mga eleksiyon ug nga mas napalambo ang demokrasya sa Pilipinas.
Apan ang duha ka surveys nibisto sab sa mga suliran nga nasugatan
sa mga botante. Nag-una ang grabeng kalangay sa pagsud sa mga
presinto ug pagbotar. Ang kinabag-an nikumpisal nga naghuwat sila og
gikan sa usa ngadto sa duha ka oras, ang pipila mas taas pa, sa wa pang
kabotar.
-o0o-
Samtang gideklarar nang kalamposan sa piniliay nga naggamit sa
PCOS machines, angayng ilista ang labing dagkong kasaypanan sa mga
tagduma sa piniliay--ang Comelec ug Smartmatic:
● Sayop ang pasalig nga maabtan lang ang mga botante og labing taas
walo ka gutlo sa pagbotar;
● Sayop ang banabana nga makabotar ang usa ka libo ka mga botante
sa matag presinto sud sa 11 ka takna (gikan sa alas-7 sa buntag
hangtod sa alas-6 sa gabii);
● Sayop ang paggawal nga maproklamar na ang mga mananaog
sa lokal nga piniliay duha ka takna human sa pagtak-op sa mga
presinto; ug
● Sayop ang panghambog nga maproklamar nang mga mananaog sa
nasudnong piniliay sa 36-24 oras human sa botasyon.
-o0o-
Ang nakaluwas sa higanteng mga bulilyaso sa Comelec ug
Smartmatic mao ang kabayanihon nga gipakita sa kinabag-an sa mga
botante. Wa sila magmakuli pag-antos sa kaguliyang ug kahuot sa mga
presinto. Ang uban nila nilahutay hangtod sa kadlawon pagka sunod
adlaw, Mayo 12, aron lang maggamit ang ilang balaanong katungod pagpili.
Bisan ang kasaypanan sa Comelec, Smartmatic ug boards of election
inspectors (BEIs) sa mas sayon na lang untang iskutenyo (nagkabayloay
nga compact flash cards, way kinutobang pinangitaay og signal sa cell sites
ug pagkaguba sa PCOS) natabonan sa lapad nga pagbantay ug
pagpakabana sa kinabag-an paglikay nga kawaton na sab ang ilang
mandato.
-o0o-
Angayang ipadayon ang automated nga piniliay. Kon di na man
mahimo sa piniliay sa barangay ug Sangguniang Kabataan karong
Oktubre, sa sunod nga lokal ug nasudnong piniliay sa 2013. Kinahanglan
hinuon nga mas daghanon ang PCOS machines, aron nga di malumpong
ang 1,000 ka botante sa usa ka presinto, ug mas patas-an ang pagbansay-
bansay sa BEIs.
Ang atong kasinatian sa niaging piniliay makahimo natong mas
andam na sa sunod nga automated nga piniliay. Di pa hinuon hingpit nga
makapahuway ang lalis sa kahigayonan sa automated nga tikas. Kay ang
gikaintapang mga tikasan, nga nakalitan sa pagkahinayon sa automation
ug busa wa kalihok sa niaging piniliay, mas andam sa mas daghan nilang
maniobra paglubag sa bag-ong teknolohiya. [30] leo_lastimosa@abs-
cbn.com