∆ΙΑΤΡΗΣΗ (DRILLING)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (Σχ. 1)

• Είναι κατεργασία αφαίρεσης υλικού προς διάνοιξη οπής ή διεύρυνση ήδη υπάρχουσας οπής.
• Ως κοπτικό εργαλείο (ΚΕ) χρησιµοποιείται το ελικοειδές τρύπανο, που χαρακτηρίζεται ως ΚΕ
καθορισµένης γεωµετρίας και πολλαπλής σηµειακής επαφής.
• Η χρησιµοποιούµενη εργαλειοµηχανή (ΕΜ) είναι το δράπανο.
• Οι κινήσεις του ΚΕ κατά τη διάτρηση είναι:
(α) Η πρωτεύουσα κίνηση (-C) που αντιστοιχεί στην περιστροφική κίνηση του ΚΕ περί τον
κατακόρυφο άξονά του.
(β) Η δευτερεύουσα κίνηση (-Ζ) που αντιστοιχεί στη συνεχή αξονική κίνηση πρόωσης του ΚΕ
µέσα στο κατεργαζόµενο τεµάχιο (ΤΕ).

Σχήµα 1: Χαρακτηριστικά της διάτρησης

ΠΕΡΙ ∆ΡΑΠΑΝΩΝ
ΚΑΤΑΤΑΞΗ ∆ΡΑΠΑΝΩΝ

• Ανάλογα µε το βάρος τους: Ελαφρά, µεσαία και βαρέως τύπου.

• Ανάλογα µε το µέγεθος τους: Μικρά, µεσαία και µεγάλα.
• Ανάλογα µε τη διάταξη της κύριας ατράκτου: Κατακόρυφα και οριζόντια.
• Ανάλογα µε τον αριθµό των ατράκτων που λειτουργούν ταυτόχρονα: µονοάτρακτα, πολυάτρα-
κτα και ακτινωτά.
• Ανάλογα µε τον τρόπο κίνησης της ατράκτου: Χειροκίνητα, µηχανοκίνητα και αεροκίνητα.

1
ΕΙ∆Η ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ∆ΡΑΠΑΝΩΝ (Σχ.2)

Μηχανοκίνητα δράπανα: Επιτραπέζιο δράπανο, δράπανο στήλης, ακτινωτό δράπανο (radial),

δράπανο µεταφοράς, πολυάτρακτο δράπανο, πυργωτό δράπανο, δράπανο για οπές µεγάλου βάθους.

Χαρακτηριστικά παραδείγµατα δραπάνων παρουσιάζονται στο Σχ. 2, ενώ τυποποιηµένες

διαστάσεις και χαρακτηριστικά των βασικών τύπων δραπάνων παρέχονται στους Πίν. 1 και 2.

(α)

(β)
Σχήµα 2 (Συνεχίζεται)

2
 (γ) (δ)
Σχήµα 2: Τύποι δραπάνων: (α) ∆ράπανο στήλης, (β) ακτινωτό δράπανο (radial),
(γ) δράπανο µεταφοράς, (δ) πολυάτρακτο δράπανο.

ΤΟ ∆ΡΑΠΑΝΟ ΣΤΗΛΗΣ (Σχ. 2(α))

∆οµικά στοιχεία: Βάση, στήλη (ορθοστάτης, κορµός), σταθερή κεφαλή, κινητή κεφαλή, τράπεζα.

Περιγραφή

(i) H βάση πρέπει να είναι συµπαγής, στιβαρή και απόλυτα ευθυγραµµισµένη σε κατάλληλη
θεµελίωση.

(ii) Ο ορθοστάτης
• Προσαρµόζεται στη βάση και φέρει όλα τα άλλα δοµικά στοιχεία του δραπάνου.
• Είναι συνήθως χυτός, κοίλος, ορθογωνικής ή κυλινδρικής µορφής.
• Στην πρόσθια πλευρά του φέρει ολισθητήρες για τη µετακίνηση της κινητής κεφαλής και της
τράπεζας.

(iii) H τράπεζα
• Φέρει αύλακες µορφής Τ για τη συγκράτηση του ΤΕ ή την πρόσδεση των συσκευών
συγκράτησης αυτού.
• Όταν ο ορθοστάτης είναι κυλινδρικής µορφής, η τράπεζα µπορεί πέρα από την κατακόρυφη
κίνηση να εκτελεί και περιστροφική περί τον άξονα του ορθοστάτη.

(iv) Στη σταθερή κεφαλή βρίσκεται το κιβώτιο ταχυτήτων, το οποίο είναι συνήθως µε ολισθαίνοντες
οδοντοτροχούς, χωρίς να αποκλείεται η χρήση βαθµιδωτής ιµαντοκίνησης για την αύξηση του
πλήθους ταχυτήτων περιστροφής.

(v) Η κύρια άτρακτος

• Εξασφαλίζει την κύρια κίνηση για τη διάτρηση.

3
• Στο κάτω άκρο της διαµορφώνεται σε τυποποιηµένο κώνο Μors, όπου προσαρµόζεται το
τρυπάνι, ενώ στο άλλο άκρο της διαµορφώνεται σε πολύσφηνο που συναρµόζεται κατάλληλα στο
εσωτερικό του άξονα εξόδου του κιβωτίου ταχυτήτων.

(vi) H κινητή κεφαλή

• Περιέχει το κιβώτιο πρόωσης που παρέχει την κίνηση πρόωσης µε τη µορφή αξονικής µετα-
τόπισης της ατράκτου.
• Η κίνηση παρέχεται είτε κατευθείαν από την άτρακτο, είτε από κάποιο άξονα του κιβωτίου
ταχυτήτων.
• Η αλλαγή πρόωσης γίνεται µε ολισθαίνοντες οδοντοτροχούς, µε συµπλέκτες ή µε ολισθαίνουσα
σφήνα.
• Ο µηχανισµός πρόωσης µπορεί να λειτουργεί χειροκίνητα ή µηχανοκίνητα.

Πίνακας 1. Προδιαγραφόµενα στοιχεία δραπάνου

Πίνακας 2. Ονοµαστική ισχύς και χαρακτηριστικά στοιχεία κατακόρυφων δραπάνων

ΤΟ ΚΕ ∆ΙΑΤΡΗΣΗΣ (ΕΛΙΚΟΕΙ∆ΕΣ ΤΡΥΠΑΝΟ, κ. ΤΡΥΠΑΝΙ)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (Σχ. 3)

Το τρύπανο αποτελείται από το στέλεχος (κωνικό ή κυλινδρικό) που συµβάλλει στη συγκράτησή
του στην άτρακτο και το κοπτικό µέρος µε τα εξής χαρακτηριστικά:

4
• Φέρει δύο τουλάχιστον κύριες κόψεις. Κάθε κύρια κόψη λειτουργεί ως πλήρες και κανονικό ΚΕ.
• Η κόψη κορυφής ή εγκάρσια κόψη απλώς παραµορφώνει πλαστικά το υλικό ΤΕ ωθώντας το προς
τις κόψεις.
• Οι δευτερεύουσες κόψεις συµµετέχουν µερικώς στην αποπεράτωση της κοπής.
• Οι ελικοειδείς αύλακες χρησιµεύουν στην απόδοση ενδεδειγµένης γεωµετρίας στις κόψεις, στη
διαµόρφωση των οδηγητικών λωρίδων, στη βοστρυχοποίηση (κατσάρωµα) και αποµάκρυνση του
αποβλίττου και στη διευκόλυνση πρόσβασης του υγρού κοπής µέχρι τις κύριες κόψεις.
• Οι οδηγητικές λωρίδες (πτερύγια) εξασφαλίζουν την ασφαλή στήριξη και οδήγηση του
τρυπανιού και την ελάττωση της τριβής στην επιφάνεια επαφής ΚΕ/ΤΕ.

Σχήµα 3 Το ελικοειδές τρυπάνι

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΓΩΝΙΕΣ ΤΡΥΠΑΝΙΟΥ (Σχ. 3)

Γωνία κορυφής (point angle), ω

• Επιτρέπει την προοδευτική διείσδυση του ΚΕ.
• Η ηµιγωνία κορυφής (ω/2) είναι η αντίστοιχη της γωνίας τοποθέτησης κ κατά την τόρνευση.
• Τυπικές τιµές της ω για διάφορα υλικά ΤΕ παρέχονται στους Πίν. 3 και 5.

Γωνία έλικας αυλάκων (helix angle), σ:

• Βαίνει ελαττούµενη από την περιφέρεια προς το κέντρο του τρυπανιού.
 π⋅D
• Προσδιορίζεται από τη σχέση: σ = arctan  , όπου: h είναι το βήµα της έλικας.
 h 
• Τυπικές τιµές της σ για τους διάφορους τύπους τρυπάνου δίνονται στους Πίν. 4 και 5.

5
Γωνία αποβλίττου, γ
• Βαίνει ελαττούµενη από την περιφέρεια προς το κέντρο του τρυπανιού σύµφωνα µε τη σχέση

 (2r / D ) ⋅ tan σ 
γ = arctan  
 sin (ω / 2) 

όπου: r η απόσταση από τον άξονα του τρυπανιού.

• Κατασκευάζεται ανάλογα µε την ελίκωση του και µε τυπικές τιµές για τα διάφορα υλικά ΤΕ:
(i) 35ο-40ο: Για µαλακά και ανθεκτικά υλικά (Cu, Zn, Al, πλαστικά).
(ii) 20ο-30ο: Για µέσης σκληρότητας υλικά (χάλυβας, χυτοχάλυβας, χυτοσίδηρος).
(iii) 10ο-13ο: Για σκληρά και υψηλής αντοχής υλικά.

Γωνία ελευθερίας, α
• Βαίνει αυξανόµενη από την περιφέρεια προς το κέντρο του ΚΕ. Συνήθεις τιµές: 6ο-8ο.

Γωνία σφήνας, β
• Λαµβάνει µικρές τιµές για διάτρηση µαλακών υλικών και µεγάλες τιµές για διάτρηση σκληρών
υλικών.

Γωνία κόψης κορυφής (chisel angle), ψ

• Είναι η γωνία που σχηµατίζει η εγκάρσια κόψη µε τις κύριες κόψεις.
• Βέλτιστη τιµή ψ=55ο, µεγαλύτερες τιµές δυσχεραίνουν σηµαντικά την κοπή, ενώ µικρότερες
αποδίδουν πολύ κακή κοπή και αυξάνουν τον κίνδυνο θραύσης του τρυπάνου.

Πίνακας 3. Συνιστώµενες γωνίες κορυφής ω και έλικας σ για διάφορα υλικά ΤΕ

Υλικό ΤΕ Γωνία κορυφής, ω Γωνία έλικα, σ
Σκληρό κόµµι 30ο 10ο-15ο
Πλαστικά 50-80o 10ο-15ο
Σκληρό χαρτί, βακελίτης, µάρµαρο,
πετρώµατα, ύαλος 80-90o 10ο-15ο
Κράµατα Mg, ήλεκτρο, Fe, Zn 90ο-110o 35ο-40ο
Χάλυβας, χυτοσίδηρος, ντουραλουµίνιο 118-124o 20ο-30ο
Ορείχαλκος, κρατέρωµα 130ο 10ο-15ο
Cu, Pb, κράµατα Al 120-140o 35ο-40ο

Πίνακας 4. Συνιστώµενες γωνίες έλικας σ για τους

διάφορους τύπους τρυπανιού

6
 Πίνακας 5. Συνιστώµενοι τύποι τρυπανιών ανάλογα
µε το κατεργαζόµενο υλικό

ΥΛΙΚΑ ΤΡΥΠΑΝΙΟΥ
• Ανθρακούχος χάλυβας, βολφραµιούχος ή χρωµιούχος χάλυβας (τρυπάνια κατώτερης ποιότητας).
• Ταχυχάλυβας (ανώτερης ποιότητας τρυπάνια).
• Κόψεις από πλακίδα σκληροµετάλλου που επικολλούνται ή στερεώνονται µηχανικά (όταν
απαιτείται µεγάλος ρυθµός παραγωγής και µακρά ∆Ζ του ΚΕ).

ΦΘΟΡΑ ΤΡΥΠΑΝΙΟΥ
• Η φθορά του τρυπανιού είναι ανοµοιόµορφη.
• Εκδηλώνεται στην περιοχή της εγκάρσιας κόψης, κατά µήκος των κυρίων κόψεων, στις
ελεύθερες επιφάνειες, στις οδηγητικές λωρίδες και σπανιότερα ως φθορά κρατήρα στις επιφάνειες
αποβλίττου.
• Πρακτικοί κανόνες για τη φθορά τρυπανιού
1. Κατά την κατεργασία χάλυβα: Εντοπίζεται φθορά στις ελεύθερες επιφάνειες των κυρίων κόψεων,
αυξανόµενη προς την περιφέρεια του ΚΕ.
2. Κατά την κατεργασία χυτοσιδήρου: Εντοπίζεται φθορά στα πτερύγια ή/και στις άκρες των
κόψεων.
• Ποσοτικά µεγέθη για το πλάτος του πεδίου φθοράς
1. Τρύπανα από ταχυχάλυβα:
(i) Κατεργασία χάλυβα: Β=1.0-1.2 mm.
(ii) Κατεργασία χυτοσιδήρου: Β=0.5-1.2 mm.
2. Τρύπανα µε κόψεις σκληροµετάλλου:
(i) Για D=10-13 mm: Β=0.4 mm
(ii) Για D=14-18 mm: Β=0.6 mm
(iii) Για D=19-25 mm: Β=1.0 mm
(iv) Για D=26-30 mm: Β=1.3 mm.

7
ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΥΠΑΝΩΝ
Τα τρύπανα τυποποιούνται ως προς το µέγεθός τους, µε κριτήριο την ονοµαστική τους διάµετρο
και ως προς τη µορφή τους µε κριτήριο τη σκληρότητα του υλικού ΤΕ, βλ. Σχ. 4 και Πίν. 5 και 6.

Σχήµα 4: Τύποι τρυπάνων

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΡΥΠΑΝΟΥ
Για το συµβολισµό ενός τρυπάνου ακολουθείται η
τυποποίηση του Σχ. 5.

Σχήµα 5: Συµβολισµός τρυπάνου

Πίνακας 6: Εκλογή τύπου τρυπανιού, γωνίας κορυφής και υγρού κοπής

για διάφορα υλικά ΤΕ

8
ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ∆ΙΑΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΡΥΠΑΝΑ ΕΙ∆ΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Βλ. Σχ. 6 και 7.

Σχήµα 6: Συναφείς κατεργασίες διάτρησης.

1: Γλύφανση
2: Εµβύθιση
3: Σπειροτόµηση
4: Ισοπέδωση άκρου οπής
5: Εµβύθιση
6: Ισοπέδωση άκρου οπής.

Σχήµα 7: Ειδικά τρυπάνια.

1: ∆ιάτρησης οπών µε διάµετρο µεταβαλλό-

µενη κατά βήµατα
2: Ευθείας αύλακας
3: Αποπεράτωσης (3 ή 4 κόψεων και χωρίς
εγκάρσια κόψη)
4: Με ένθετες κόψεις
5: Με αγωγούς διέλευσης
6: ∆ιάνοιξης οπών µεγάλου βάθους,
7: Κεντροτρύπανο
8: Φρεζοτρύπανο,
9: Επιπέδωσης άκρων οπών.

ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΡΟΣ∆ΕΣΗΣ ΤΡΥΠΑΝΟΥ

Βλ. Σχ. 8.

9
ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΡΟΣ∆ΕΣΗΣ ΤΕ ΚΑΤΑ ΤΗ ∆ΙΑΤΡΗΣΗ

Bλ. Σχ. 9.

Σχήµα 8: Πρόσδεση τρυπάνου

στην άτρακτο.

Σχήµα 9: Μέθοδοι στήριξης ΤΕ κατά τη διάτρηση

ΚΙΝΗΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ∆ΙΑΤΡΗΣΗΣ/ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΙΤΤΟΥ (Σχ. 10 και 11)

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΟΠΗΣ
π⋅D⋅n
• Ταχύτητα κοπής, υ (m/min): υ = κατά τα γνωστά.
1000
• Πρόωση, s (mm/rev)
s
Πρόωση ανά κόψη, sz (mm/κόψη): s z = , όπου z ο αριθµός κόψεων του τρυπάνου.
z
Ταχύτητα πρόωσης, υv (mm/min): υ v = s ⋅ n

10
• Βάθος κοπής, a (mm):
D
(i) Πλήρης διάτρηση: a =
2
D−d
(ii) ∆ιεύρυνση οπής διαµέτρου d: a = .
2
Συνιστώµενες τιµές πρόωσης και ταχύτητας κοπής για τις διάφορες συνθήκες κοπής δίνονται στους
Πίν. 7–9.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΒΛΙΤΤΟΥ (Σχ. 10)

• Θεωρητικό πάχος αποβλίττου ανά κόψη, hz (mm): h z = s z ⋅ sin κ

• Θεωρητική διατοµή αποβλίττου, Α (mm2):
D⋅sz
(i) Πλήρης διάτρηση: A =
2
(D − d ) ⋅ s z
(ii) ∆ιεύρυνση οπής: A =
2
• Ρυθµός αφαίρεσης υλικού, Θ (cm3/min): Θ = Α ⋅ υ .

∆ΥΝΑΜΕΙΣ ΚΟΠΗΣ / ΡΟΠΗ ΣΤΡΕΨΗΣ / ΙΣΧΥΣ ΚΟΠΗΣ (Σχ. 11)

∆υνάµεις κοπής

Η συνολική δύναµη κοπής συναποτελείται από τις:

• ∆ύναµη κοπής FK: Ασκείται στις κύριες κόψεις.
• ∆ύναµη FEK: Ασκείται στην εγκάρσια κόψη.
• ∆ύναµη τριβής FΛ: Ασκείται στα πτερύγια.

Σχήµα 10: Σχηµατισµός αποβλίττου

Σχήµα 11: ∆υνάµεις κοπής στη διάτρηση

11
 Πίνακας 7: Συνιστώµενες προώσεις (ΚΕ: ταχυχάλυβας)

Πίνακας 8: Συνιστώµενες προώσεις (ΚΕ:κόψεις σκληροµετάλλου)

12
 Πίνακας 9: Συνιστώµενες ταχύτητες κοπής

Υπολογισµός της κύριας συνιστώσας της δύναµης κοπής

Η ανάλυση που ακολουθεί αναφέρεται ανά κόψη και στηρίζεται στην ηµιεµπειρική σχέση του
Kienzle.

Α. Πλήρης διάτρηση

Σχέση Kienzle: FHz = k s ⋅ A = 12 ⋅ k s ⋅ D ⋅ s z (daN)

Όµως, ισχύουν ακόµη
k s = k 1 ⋅ h z−ζ
h z = s z ⋅ sin κ = s z ⋅ sin ω2
όπου k1 και ζ οι σταθερές Kienzle (κατά τα γνωστά).

Ο k1 επιδέχεται διόρθωση µόνο λόγω κατεργασίας (Κκ) και λόγω φθοράς του ΚΕ (Κφ) ως εξής:

Κκ=1.0 για πλήρη διάτρηση ή Κκ=0.95 για διεύρυνση οπής.

Κφ=1.25÷1.40 (η µικρότερη τιµή ισχύει για κοπή χυτοσιδήρου και η µεγαλύτερη για κοπή χάλυβα).

Άρα, τελικά για την κύρια συνιστώσα της δύναµης κοπής θα ισχύει:

(
K κ K ϕ k 1 D ⋅ s z sin ω2 )(1−ζ )
FHz = (daN)
2 sin ω2

B. ∆ιεύρυνση οπής

Με παρόµοια ανάλυση προκύπτει αντίστοιχα

13
 (
K κ K ϕ k 1 ⋅ (D − d ) ⋅ s z sin ω2 )(1−ζ )
FHz = (daN)
2 sin ω2

Υπολογισµός ροπής στρέψης και ισχύος

Α. Πλήρης διάτρηση

1 ⋅F ⋅ D
Ροπή στρέψης: M d = 10 Hz (daN.cm)
2

Mdn M n
Ισχύς κοπής: Pc = (kW) ή Pc = d (PS)
97410 71620

Pc
Ισχύς κύριου Η/Κ: Pe = , όπου ηe ο συνολικός β.α.
ηe

Fv υ v Fv υ v
Ισχύς πρόωσης: Pv = (kW) ή Pv = (PS)
6
6.12 × 10 4.5 × 10 6

Pv
Ισχύς Η/Κ πρόωσης: Pve =
η ve

B. ∆ιεύρυνση οπής

1 ⋅F ⋅ D+d
Ροπή στρέψης: M d = 10 Hz (daN.cm)
2

Mdn M n
Ισχύς κοπής: Pc = (kW) ή Pc = d (PS)
97410 71620

Pc
Ισχύς κύριου Η/Κ: Pe = , όπου ηe ο συνολικός β.α.
ηe

Fv υ v Fv υ v
Ισχύς πρόωσης: Pv = (kW) ή Pv = (PS)
6
6.12 × 10 4.5 × 10 6
P
Ισχύς Η/Κ πρόωσης: Pve = v
η ve

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ (Σχ. 12)

L
Υπολογίζεται από τη σχέση: t c = i ⋅ (min)
s⋅n
όπου:

i o αριθµός ενεργών διαδροµών (πάσσων)

L = A + A a + A u (mm)

14
A (mm) το βάθος της οπής

D
Aa =1+ (mm) για πλήρη διάτρηση ή
2 tan ω
2
D−d
A a = 1+ (mm) για διεύρυνση οπής.
2 tan ω2

A u = 2 mm για διαµπερείς οπές ή

A u = 0 mm για τυφλές οπές.

Σχήµα 12: Υπολογισµός χρόνου διάτρησης

ΓΛΥΦΑΝΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Είναι κατεργασία αποπεράτωσης, κατά την οποία ήδη διανοιχθείσα οπή µε κάποια από τις γνωστές
µεθόδους (διάτρηση, εσωτερική τόρνευση κλπ.) διευρύνεται περαιτέρω µε αφαίρεση µικρής
ποσότητας υλικού.

Με τη γλύφανση επιτυγχάνεται µεγαλύτερη διαστατική και γεωµετρική ακρίβεια και βελτιωµένη

ποιότητα επιφάνειας στην κατεργαζόµενη οπή. Τούτο οφείλεται στο χρησιµοποιούµενο ΚΕ, το
γλύφανο, το οποίο είναι ΚΕ πολλαπλών κόψεων, µε συνέπεια η κατανοµή του φορτίου που δέχεται
να είναι πιο οµοιόµορφη και οι παραµορφώσεις που υφίσταται να είναι περιορισµένες. Επιπλέον,
λόγω των µικρών προώσεων και βαθών κοπής που εφαρµόζονται κατά τη γλύφανση, σηµειώνονται
αισθητά µικρότερα φορτία.

15
Εκτελείται µε το χέρι (χειρογλύφανα) ή µηχανικά (µηχανογλύφανα).

Η συνήθης διαστατική ακρίβεια, που επιτυγχάνεται µε τη γλύφανση, κυµαίνεται µεταξύ 25µm-

75µm, αλλά µπορεί να επιτευχθούν και µικρότερες τιµές.

Η αντίστοιχη τραχύτητα επιφάνειας είναι συνήθως της τάξης του Ra=1µm, αλλά και µικρότερες
τιµές είναι δυνατές.

ΓΛΥΦΑΝΑ

∆ιακρίνονται σε κυλινδρικά και κωνικά (Σχ. 13).

Τα κυλινδρικά γλύφανα σε σταθερής διαµέτρου (Σχ. 14) και ρυθµιζόµενης διαµέτρου (Σχ. 15).

Ανάλογα µε το είδος οδόντων οι δύο παραπάνω τύποι ταξινο-µούνται σε γλύφανα µε ευθείς οδόντες
και σε γλύφανα µε ελικοειδείς οδόντες (ήπια κατεργασία, καλλίτερη ποιότητα επιφάνειας).

Τα γλύφανα ρυθµιζόµενης διαµέτρου κατασκευάζονται ως γλύφανα µε ένθετες κοπτικές λεπίδες ή

ως γλύφανα µε κοχλιωτό κοπτικό πείρο (Σχ. 15).

Σε περιπτώσεις σταθερού γλυφάνου και περιστρεφόµενου τεµαχίου, χρησιµοποιούνται τα κοίλα

γλύφανα, τα οποία είναι διµερή και εµφανίζουν µικρότερη στιβαρότητα (Σχ. 16).

Στοιχεία για την γεωµετρία και τα υλικά κατασκευής των χρησιµοποιούµενων γλυφάνων και τις
συνθήκες γλύφανσης δίνονται στους Πίν. 10-13.

Σχήµα 13: Ονοµατολογία και είδη γλυφάνων Σχήµα 14: Γλύφανα σταθερής διαµέτρου

16
 Σχήµα 15: Γλύφανα ρυθµιζόµενης διαµέτρου Σχήµα 16: Κοίλα γλύφανα

ΣΠΕΙΡΟΤΟΜΗΣΗ

Οι σπειροτόµοι (για εσωτερική σπειροτόµηση) διακρίνονται σε ολόσωµους, κοίλους,

διαστελλόµενους, ρυθµιζόµενους και µε ένθετες οδοντωτές λεπίδες (Σχ. 16).

Οι ολόσωµοι σπειροτόµοι συναντώνται ως κυλινδρικοί ή κωνικοί και ως προς το είδος των

οδόντων, µε ευθείς ή ελικοειδείς οδόντες.

Οι κοίλοι σπειροτόµοι κατασκευάζονται µε διάµετρο µεγαλύτερη από 25 mm.

Οι διαστελλόµενοι σπειροτόµοι χρησιµοποιούνται κυρίως στην αποπεράτωση σπειρωµάτων.

Οι ρυθµιζόµενοι σπειροτόµοι οµοίως, µε υψηλές απαιτήσεις ακριβείας. Κατασκευάζονται µετά από

ειδική παραγγελία και έχουν υψηλό κόστος.

Οι σπειροτόµοι µε ένθετες οδοντωτές λεπίδες κατασκευάζονται µε διαµέτρους 40-150 mm και

προτιµώνται σε σπειροτόµηση τεµαχίων εν σειρά.

Υλικά κατασκευής σπειροτόµων: Κυρίως ταχυχάλυβας γενικής χρήσης 18-4-1 ή άλλος ισοδύ-
ναµός του, αλλά και ανθρακούχος χάλυβας ή χαλυβοκράµατα εργαλείων. Στους ρυθµιζόµενους
σπειροτόµους ή στους σπειροτόµους µε ένθετες οδοντωτές λεπίδες είναι δυνατή η χρησιµοποίηση
πλακιδίων σκληροµετάλλου.

Συνιστώµενες ταχύτητες κοπής για τη σπειροτόµηση δίνονται στον Πίν. 14.

Η χρήση υγρού κοπής κατά την εσωτερική σπειροτόµηση κρίνεται απαραίτητη.

17
Πίνακας 10. Συνιστώµενες χαρακτηριστικές γωνίες γλυφάνων

Πίνακας 11. Αριθµός οδόντων µηχανογλυφάνων

Πίνακας 12. Συνιστώµενες προώσεις s κατά τη γλύφανση

18
 Πίνακας 13. Συνιστώµενες ταχύτητες κοπής υ στη γλύφανση

(γ)

(α)

(δ)
(β)

Σχήµα 17: Σπειροτόµοι. (α) Ολόσωµοι, (β) Κοίλοι, (γ) ∆ιαστελλόµενοι ,

(δ) Ρυθµιζόµενοι / Με ένθετες οδοντωτές λεπίδες

19
Πίνακας 14. Συνιστώµενες ταχύτητες κοπής υ στη σπειροτόµηση

20