Professional Documents
Culture Documents
(Fildlar) Final Paper
(Fildlar) Final Paper
(Fildlar) Final Paper
at De-gasolinang Sasakyan
Ikalawang Pangkat
Term 1 AY 2010 – 2011
Fildlar – C31
Mga Miyembro:
Guro:
Dr. Teresita Fortunato
2
Talaan ng Nilalaman
Pahina
I. INTRODUKSYON
Ni Rose Ann Tegio …………………………………………………………... 3
III. KONKLUSYON
Ni Rose Ann Tegio ………………………………………………………….. 2
8
IV. REKOMENDASYON
Ni Rose Ann Tegio……………………………………………………………
3
1
V. SANGGUNIAN …………………………………………………………….
3
2
3
3
4
INTRODUKSYON
Hulyo 4, 2007 nang ipakilala sa publiko ang “e-jeepney”, isang pampasaherong jeep na
kuryente ang ginagamit upang umandar imbes na gasolina na siyang nakasanayan natin. Ito ay sa
ilalim ng Climate Friendly Cities Project ng Green Independent Power Producers (GRIPP) na
na siyang pinagkukunan nito ng enerhiya. Kaya nitong tumakbo nang hanggang 120 kilometro
Hangad ng proyektong ito na mabawasan ang paggamit ng fossil fuels na isa sa mga
gasolinang ginagamit sa mga sasakyan. Nais din ng proyektong ito na mabawasan ang polusyon
sa hangin dulot ng ibinubugang usok ng mga sasakyan at mga solidong basura o solid wastes na
mula naman sa mga itinapong parte ng mga sasakyan (D. Yap, 2007).
Isang makabagong teknolohiya kung iisipin ang elektrikong sasakyan lalo na sa Pilipinas
sapagkat nasanay tayo sa mga de-gasolinang sasakyan. Ngunit, kung tutuusin, matagal nang
5
Noong 1830’s, naimbento ni Sibrandus Stratingh, isang Olandes ang electromagnetic
cart na siyang pinagmulan ng mga elektrikong sasakyan. Dahil tahimik, malinis, madaling
mas naging popular ito at mas ginagamit ng nakararami kahit pa pang-malapitan lang ang biyahe
Subalit, ang popularidad ng mga elektrikong sasakyan ay hindi rin nagtagal. Pagdating
ng 1920’s, mayroon nang magandang sistema ng mga kalye lalo na sa Amerika na nagdudugtong
sa mga lungsod. Dahil dito, mas kinailangan na ng mga sasakyang makapaglalakbay ng malayo.
Natuklasan din ang krudo sa Texas na nakapagpababa ng presyo ng gasolina. Isa rin sa mga
napakaraming de-gasolinang sasakyan na mas mura kaysa sa elektrikong sasakyan. Dahil sa mga
sanhing nabanggit, tuluyan nang naglaho ang mga elektrikong sasakyan. (“The history,” n.d.)
Taong 1960 nang magbalik ang elektrikong sasakyan dahil sa tumataas na presyo ng
langis at sa takot na maubos ang pinagkukunan ng huli. Ngunit, hindi ito gaanong kinagat ng
sambayanan dahil sa mataas na presyo nito at dahil mas nasanay na ang madla sa mga de-
gasolinang sasakyan. Hanggang ngayon ay patuloy pa rin ang paggawa at pagpapabuti ng mga
elektrikong sasakyan para sa ikabubuti ng kalikasan lalo na ngayon na mainit ang isyu ng
2009).
6
Pinagmulan ng De-gasolinang Sasakyan
Sinasabing ang pinakaunang tala tungkol sa sasakyan ay noong ika-15 siglo. Gumuhit at
nagdisenyo si Leonardo Da Vinci ng mga modelo ng sasakyan ngunit hanggang doon lang iyon.
Hindi siya gumawa ng mismong sasakyan. Sina Nicolas-Joseph Cugnot, William Murdoch at
Richard Trevithick naman ang nakaimbento ng sasakyang umaandar gamit ang singaw o steam.
Malaki at mabigat ito kaya sa patag na kalsada lamang ito maaaring umandar (Car History,
2010).
Kapag de-gasolinang sasakyan naman ang pag-uusapan partikular na kung sino ang
unang nakaimbento, maraming pangalan ang nakakabit. Ilan sa mga nababanggit ay sina
Siegfried Marcus ng Austria, Etienne Lenoir ng Pransya, George Brayton ng Amerika, Enrico
Bernardi ng Italya, Gottlieb Daimler at Wilhelm Maybach ng Alemanya at Karl Benz na isa ring
Aleman. Sa kanilang lahat, si Karl Benz ang madalas na nababanggit dahil siya ang unang
sasakyan partikular na sa malayuang biyahe. Siya rin ang unang nagprodyus ng de-gasolinang
kolehiyo ng siyensya ang mga risertser, minabuti ng mga huli na magsaliksik hinggil sa
ginagamit ng mga Pilipino. Sa papel na ito, tinalakay ang pinagkukunan ng gasolina na siyang
7
sasakyan batay sa kung alin ang mas nakabubuti sa kalikasan. Sa panahon ngayon, mainit ang
Pilipinas, isa sa mga hakbang na iyon ay ang paglulunsad ng e-jeepney. Ngunit, kailangan ding
naman pinaghambing din sa papel na ito ang pagiging episyente at pagiging matipid ng dalawang
uri ng sasakyang nabanggit. Binigyang diin din ang bahaging ginagampanan ng gobyerno hinggil
8
PAKSA NG RISERTS
Pangunahing Suliranin
2. Paghambingin ang dalawang uri ng sasakyan batay sa kung alin ang mas episyente.
3. Paghambingin ang dalawang uri ng sasakyan batay sa kung alin ang mas tipid gamitin.
sasakyan?
9
Anu-ano ang mga pinagkukunan ng gasolina na ginagamit sa mga sasakyan?
Ni Simon Gerard Mendiola
Ang langis ay nakukuha mula sa mga labi (fossil remains) ng mga sinaunang halaman at
hayop. Ang mga labing ito ay higit sampung milyong taon nang nakaimbak sa mga bato sa ilalim
ng lupa. Karamihan ng langis ay nabubuo dahil sa mga labi ng mga maliliit na halaman at hayop
na galing sa mga katubigan. Ang tawag sa mga maliliit na organismong ito ay “plankton”. Kung
tatantyahin, ang dami ng sinaunang plankton sa bawat galon ng gasolina ay aabot ng siyam na
pung toneladang plankton bawat isang galon ng gasolina. At ang bigat na ito ay higit
dalawampu’t pitong libong beses (27,000x) ang bigat kumpara sa gasoline (Gorelick, 2010).
Kaya naman maraming eksperto ang nagsasabi na hindi maasahan ang ganitong yamang lupa
Nabanggit sa naungang talata na ang langis ay mula sa mga labi ng mga sinaunang
organismo1 na tinatawag ring “fossil fuels”. Subalit ang langis ay isang maliit na bahagi lamang
ng “fossil fuels”. Kung bibigyang kahulugan, ang fossil fuel ay isang yamang lupa na halos lahat
2010) na tumatagal ng ilang milyong taon upang magsamasama at makagawa ng mga timpla
(compound). Ang proseso ng pagsasamang ito ay nakakagawa ng iba’t ibang timpla na may
karampatng komposisyon at bigat. Lahat ng mga timplang ito ay naghahalo sa mga bukal o sa
mga lugar na matatagpuan sa ilalim ng lupa (Hal. oil well, natural gas well at coal bed). Ang
pagsasamang ito ay maaring matagpuan sa iba’t ibang anyo tulad ng uling (coal), natural gas o
likido (tinatawag ring krudo). At ang lahat ng ito ay ginagamit upang mapagkunan ng enerhiya
1.
Mga bagay (buhay man o hindi) na pangunahing binubuo ng hydrogen at carbon.
10
Ayon sa Department of Energy (DOE), sa buong mundo isa ang uling sa
pinakamimithing yaman ng mga bansa, kasama na ang Pilipinas, dahil isa itong murang
ginagamit ito ng bansa para mapagkunan ng kuryente. Sa ngayon ang uling ay may dalawampu’t
Energy-Coal, 2005). Ang walumpu’t tatlong porsyento (73%) na suplay ng kuryente naman ay
Sa kabilang banda, ayon din sa DOE, ang natural gas sa Pilipinas ay hindi pa lubusang
Liquefied Petroleum Gas (LPG). Kasalukuyan, maliit lamang ang kontribusyon ng natural gas
Sa tatlong anyo nito, ang likido o krudong anyo ang pinaka-kapakikapakinabang dahil
hindi lang ito ginagamit para mapagkunan enrhiya kundi ginagamit din ito para sa imprastraktura
Pangpakintab o wax).
Ang pokus ng seksyon na ito ay kung saan at paano nakakakuha ng gasolina at iba pang
katulad na produkto nito. Bago talakayin kung paano nakakakuha ang gasolina mahalaga
munang malaman kung ano ang pagkakaiba o relasyon ng petrolyo at langis. Ayon kay Steven
Gorelick, ang petrolyo ay hindi direktang kapareho ng langis. Ang petrolyo ay tumutukoy sa
hilaw na produkto tulad ng natural gas at krudo na nakuha mula sa mga Oil rig o minahan,
11
samantalang ang langis naman ay tumutukoy sa krudong dumaan na sa proseso ng paglalantay
ang mga bansang ito ay miyembro ng Organization of Petroleum Exporting Countries (OPEC)
(Gorelick, 2010). Sa dami ng nagagagawang langis taon-taon, higit kalahati nito ay nauubos
lamang ng mga bansang US, China, Japan, India, Russia at Germany. Ang natirang suplay ay
pinaghahatian ng iba pang mga bansa kasama na rito ang Pilipinas. Pagkatapos maangkat ang
langis, ito ay lalantayin sa loob ng bansa upang makagawa ng gasolina. Ang mga lantayan sa
12
Paano nakukuha ang gasolina at iba pang produkto mula sa krudo?
Sa pamamagitan ng paglalantay ng krudo nakakakuha ng iba’t ibang klase ng langis.
o pagsasala. Sa proseso ng pagsasala o paglalantay, ang mga tipla (compound) na may parehong
komposisyon at bigat ay pinagsasama. Ang krudo ay una munang pinapainitan hanggang ito ay
maging singaw, pagkatapos ay pinapadaan ito sa isang moog o tore na may sisidlan bawat lebel.
mabibigat na timpla. Base sa paraang ito, mapapansin na ang mga timpla na magagaan o
mabababa ang densidad ay napupunta sa pinaka-mataas na bahagi ng moog, samantala ang mga
timpla na mabibigat o matataas ang densidad naman ay napupunta sa ilalim na bahagi ng moog
Habang pataas ang singaw sa loob ng tore, unti-unti itong namumuo at nagiging likido.
Ang singaw na unti unting nagiging likido ay naiipon sa mga sisidlan at yoon na ang pinal
13
bawat sisidlan ay ang sumusunod: (1) Liquefied petroleum gas (LPG), (2) naphtha (lighter
fluid), (3) gasolina, (4) gaas (kerosene) at gasolina ng mga eroplano, (5) diesel, (6) pampadulas
(lubricant) at pangpakintab (wax), (7) langis para sa barko (bunker fuel), (8) latak at aspalto
Sa walong lebel ng paglalantay, ang pangatlong lebel ang may pinakamalaking demand
sa merkado dahil ito ang pangunahing sangkap upang umandar ang mga sasakyan o kotse.
Sa kabila ng dami ng pakinabang sa mga yamang ito, mayroon itong malaking problema
dahil pagkatapos gamitin ng langis ay malaki ang nababahagi nito sa polusyon tulad ng usok at
init. Kaya naman gumagawa na ng mga makabagong hakbang ang mga eksperto upang
mabawasan ang grabeng polusyon at mabawasan ang pag init ng mundo. Isa na sa mga hakbang
na gingawa ng mga eksperto ay ang paggamit ng kuryente upang magpatakbo ang mga sasakyan
(Hal. e-Jeepney). Kung iisipin malaking tipid ang hakbang na ito dahil mula sa mga fossil fuel ay
Sa kabuoan, ang seksyong ito ay maaring paikliin sa pamamagitan ng Figure 3. Mula sa mga
labi ng mga sinaunang organismo, ito ay miminahin o hahanguin sa ilalim ng lupa. Ang mga
nahango ay maaring nasa anyo ng uling, natural gas o krudo. Sa tatlong nabangit, ang uling at
natural gas ay ang yaman na pwedeng gamitin pagkatapos na pagkatapos hanguin mula sa ilalim
proseso ng pagsasala ang mga ito. Samantala, ang krudo naman ay kailangan pang lantayin
upang maging gasolina para magamit sa sasakyan. Bukod pa rito, sa paglalantay ng krudo bahagi
lamang nito ang nagiging gasolina. Kaya naman kung iisipin, ang produksyon ng gasolina ay
14
masyado ng kakaunti upang matugunan ang pangagailangan ng buong mundo. Mula sa Figure 3
makikita na malaki ang lamang ng elektrikong sasakyan mula sa mga de gasolinang sasakayan
dahil mas marami itong mapagkukunan ng enerhiya o kuryente tulad ng init-geothermal, hangin,
tubig, uling at natural gas. Sa ganitong paraan, mababawasan ang dagdag na polusyon sa hangin
15
Fig 3. Modelo ng
Paglipat ng Enerhiya
sa mga Sasakyan Labi (Fossil) Minahan
Kuryente o Polusyon
Enerhiyang (basura,
napapalitan tulad usok at init) Lantayan
ng init- Planta ng Kuryente
geothermal, Tubig
at Hangin
LPG
Gasolina Butane
Gaas at gasolina
ng eroplano
De-Gasolinang Sasakyan
Elektrikong Sasakyan
Diesel
Pangpakintab at
Paghambingin ang dalawang uri ng sasakyan batay pampadulas
sa kung alin ang mas episyente. Langis ng Barko
Ni Rose Ann Tegio
Polusyon(uso
Aspalto
k at init)
16
Ang pagiging episyente o ang mabisang paggamit ng enerhiya ng isang sasakyan ay may
kaugnayan sa makinang nagpapaandar dito. Ang isang de-gasolinang sasakyan ay may tangke na
siyang nagbibigay ng gasolina sa makina. Ang makina ang nagpapaikot sa transmisyon na siya
namang nagpapagalaw sa sasakyan. Sa kabilang dako, ang isang elektrikong sasakyan ay may
mga batirya na siyang nagbibigay ng elektrisidad sa elektrikong motor. Ang elektrikong motor
Nice, 2000).
Elektrikon Tangke
Makina
g Motor
Transmisy Batirya
Transmisy on
on
a b
Figure 4. Larawan ng sasakyan na nagpapakita ng parte ng de-gasolinang sasakyan (a),
at ng elektrikong sasakyan (b).
mas episyente ang elektrikong motor sapagkat hanggang 75% ang nagagamit nitong enerhiya
mula sa batirya at ang 25% ay napupunta sa transisyong mekanikal. Samantala, 20% lamang ng
mekanikal at iba pa. Samakatuwid, hindi nasusulit ng de-gasolinang sasakyan ang enerhiya nito
17
kumpara sa elektrikong sasakyan. Nangangahulugan lamang ito na hindi episyente ang de-
Ayon pa kay Panch Puckett, presidente ng Solar Electric Co. (Solarco), kapag nakahinto
ang isang elektrikong sasakyan, tumitigil din ang motor kaya walang nasasayang na enerhiya
mula sa batirya na siyang mainam kapag trapik, hindi tulad ng de-gasolinang sasakyan na
gumagana pa rin ang makina kahit na nakahinto ang sasakyan kaya nasasayang ang gasolina.
Bukod doon, tahimik ang makina nito at hindi nanginginig kaya kaaya-aya itong gamitin. Ang
mga unang nakapagmaneho nga ng mga e-jeepneys ay nanibago dahil sa sobrang tahimik nito.
Sa katunayan, may mga radyo sila upang i-tsek kung gumagana ang makina ng sasakyan. Ayon
din kay Bise-presidente Jejomar Binay na dating alkalde ng Makati, na nabigyan din ng
pagkakataon na magmaneho ng e-jeepney, mistulang golf car ang kanyang minaneho (D. Yap,
2007).
Samantala, ang Tesla Motors Inc. ay nagsagawa ng sarili nilang pag-aaral hinggil sa
pagiging episyente ng iba’t ibang uri ng sasakyan sa kanilang whitepaper o ulat. Kinalkula nila
ang well-to-wheel energy efficiency ng iba’t ibang klase ng sasakyan kasama na ang de-
energy efficiency sa enerhiyang taglay ng source fuel. Sinusubaybayan ang enerhiyang ito
hanggang sa ito ay maging gasolina o kuryente at ibinabawas ang enerhiyang kinailangan para
maihatid ang gasolina o kuryente sa sasakyan. Ang naiulat na fuel efficiency ng mismong
sasakyan ay kasama rin sa pagkalkula ng well-to-wheel energy efficiency. Ang kanilang resulta
fuel na nagamit (km/MJ) – mas mataas na resulta, mas mainam. Lumabas sa kanilang
18
kalkulasyon na ang may pinakamataas na well-to-wheel energy efficiency ay ang elektrikong
sasakyan sa halagang 1.14 km/MJ kumpara sa de-gasolinang sasakyan na 0.51 km/MJ lamang
Nakakapaglakbay ang isang elektrikong sasakyan ng 50 hanggang 130 milya matapos itong
kargahan o i-charge ng walong oras. Hindi ito mainam gamitin sa malayuang biyahe lalo na sa
ngayon na bibihira pa lang ang mga charging stations. Hindi rin kaaya-aya na maghihintay ka pa
ng walong oras bago mo maipagpatuloy ang iyong biyahe. Mainam lang itong gamitin sa pang-
19
sasakyan.Bukod doon, nababawasan din ang performans ng elektrikong sasakyan kasabay ng
pagbawas ng enerhiya ng batirya nito hindi tulad ng de-gasolinang sasakyan na ganoon pa rin
ang performans kahit paubos na ang gasolina nito (Sallings, 2009; Writing, 2010).
sa loob lamang ng 3.5 hours – ang Tesla Roadster (Eberhard at Tarpenning, 2006). Isa itong
Paghambingin ang dalawang uri ng sasakyan batay sa kung alin ang mas tipid gamitin.
Ni Kathrina Davantes
20
Sa paghahambing ng dalawang uri ng sasakayan alimin kung alin ang mas-tipid gamitin.
Ang elektrikong sasakyan ay gumagamit lamang ng elektrisidad para ito’y ay mapagana. Subalit
ng elektrikong sasakyan ay ang “Tesla Roadster” na maaring i-charge lamang ng 3.5 na oras
gamit and 220 V, 70 amp outlet sa bahay. Ang diesel na gasolina naman para sa ordinaryong
sasakyan ay pumapatak ng P33-P35 kada litro. Sa isang normal na bahay ang outlet ay 1.5 kW –
3 kW, o 110-230 V. Ang electricidad dito sa Luzon ay pumapatak ng P10.3 per kW/h kasama na
doon ang transmisyon, distribusyon at ang buwis na hinihingi ng gobyerno, kung ang elektrikong
km. Ang de-gasolinang sasakyan naman ay pumapatak ng 12 km/Litro at ang isang Litro ng
Diesel gas ay nasa P33-36, o P274-300/100 km. Nakikita naman na mas mura ang gastusin sa
2006)
“tailpipe” o emisyon dahil hindi ito gumagamit ng “fuel” o panggatong, kombusyon ng systema,
di tulad ng ibang sasakyan. Dahil sa mas onti ang gumagalaw na parte ng elektrikong sasakyan
hindi gaano kinakailangan pag-gastusan ang pagpapanatili ng kalagayan nito. Hindi ito
mga emisyon tests para manatiling episyente ang sasakyan. Di tulad ng ordinaryong sasakyan na
kailangan palitan ng oil, filters at iba pa. Gagastos lamang sa pagpalit ng batirya ng elektrikong
makalipas ng mga 5-7 na taon depende sa uri ng batirya ng gamit, mahal ang pagpalit ng batirya
pero sa 5-7 na taon na iyon malaki na ang nagastos sa pagpapanatili ng ordinaryong sasakyan.
“The likely hood of your typical electric car cell battery life to be anywhere in the 130,000 to
21
150,000 mile range. Considering you don't have to perform regular maintenance like oil and air
filter changes, over the life of the vehicle the cost of replacing the battery would be far under gas
Subalit ang elektrikong sasakyan ay hindi maaasahan sa mga biyaheng malayauan dahil
sasakyan dapat ay alamin ang mga limitasyon nito. Hindi ito magandang patakbuhin ng sobrang
bilis dahil mabilis rin siyang mauubusan ng batterya, kaya naman ay madalas lang ginagamit ang
elektrikong sasakyan sa ciudad o pang araw-araw na biyahe sa trabaho. Mas matipid at maasahan
mararating ang pupuntahan, dahil kung mawalan man ng gasolina laging may nakahandang
estasyon ng gas sa mga daanan dito sa Pilipinas. Pero sa ibang bansa tulad ng Amerika mayroon
na rin silang mga “charging station” para sa mga elektrikong sasakyan. Kung magkakaroon
lamang ng mga “charging stations” dito sa Pilipinas, marami ang makaka-tipid sa paggamit ng
22
Paano mas nakabubuti sa kalikasan ang elektrikong sasakyan? Ang de-gasolinang
sasakyan?
Araw-araw, ang negosyo, mga personal na mga user at ang pangkalahatang publiko ay
gumagamit ng mga sasakyan para pumunta sa trabaho at paaralan, gumawa ng mga transaksyon
at masiyahan sa buhay. Hindi lang nila alam na sa dami ng mga de-gasolinang sasakyan sa
Ang sabi ni Von Hernandez, ang Executive Director ng Greenpeace Southeast Asia,
“Jeepneys and the transport sector are responsible for Metro Manila's pollution problems. 50
percent are attributed to the public transport sector and the majority of them are running on
diesel powered jeepneys. So if you can transform that one sector, think of the transformation that
can take place.” Ano nga ba ang pinagkaiba ng isang elektrikong sasakyan sa de-gasolinang
Ang mga elektrikong sasakyan ay mas nakakabuti sa kalikasan dahil hindi ito nagbibigay
kontribusyon sa polusyon tulad ng usok, init at ingay na maaring magdulot ng sakit tulad ng sakit
sa baga. Nakakabuti ito sa kalikasan dahil sa mga sumusunod; (1) pinanggagalingan ng enerhiya
ng elektrikong sasakyan, (2)walang usok na binubuga, (3) mayroong episyenteng motor, (4)
hindi gumagawa ng ingay, (5) may episyenteng batirya, at (6) minsan lang ang pagpapapalit ng
23
(1.) Pinanggagalingan ng enerhiya ng sasakyan
pinagkukunan nito ng kuryente – ang coal-burning power plants. Subalit, sa buong mundo
ang mga tao ay nagpasimula ng iba't-ibang mga paraan ng pagkuha ng enerhiya at gawin
itong kuryente. Ang mga ito ay ginawa gamit ang hangin, enerhiyang nagmumula sa araw at
Ang elektrikong sasakyan ay mas nakakabuti sa kalikasan dahil hindi ito nagbubuga ng
nitrous oxide at iba pang “green house gas” na pumapatay sa kalikasan. Kaya naman sa
katagalan, malaking tipid ang makukuha mula sa paggamit ng elektrikong sasakyan dahil
hindi na nito kailangan dumaan sa mga eksaminasyon tulad ng “Smoke Emission Testing”.
24
(3.) mayroong episyenteng motor
aspeto ng episyensi. Mas episyente ang motor ng elektrikong sasakyan dahil napakakaunting
init ang nilalabas nito kumpara sa mga de-gasolinang makina. Sa katunayan, dalawampung
upang mapatakbo ito at ang natitirang walumpung porsyento (80%) nito ay nagiging init
mga iba pang mga piyesa upang mapalamig ang makina. Ang mga piyesang ito ay binubuo
bentilador na nagbubuga ng hangin sa radyeytor para hindi ito uminit. Makikita na napaka
materyales ang kailangan para mapagana ito. Kaya naman kung elektrikong sasakyan na
itinampok sa riserts na ito ang gagamitin, malaki ang matitipid at maiaalis nito ang
pangangailangan ng mga piyesa para mapalamig ang motor. (Weather Imagery, 2007)
Ibig sabihin, ang mga de-gasolinang sasakyan ay patuloy pa ring komukunsumo ng gasolina
25
(4.) Hindi gumagawa ng ingay
Kapag tumatakbo ang elektrikong sasakyan, ito ay tahimik lamang dahil kakaunting
bahaging gumagalaw lalong lalo na sa bahagi ng makina. Ipinapakita sa ibang riserts na ang
mahusay na produksyon ng tanim at malaki ang naitutulong nito upang mabawasan ang
naman, tumatagal ito ng ilang oras bago mapuno ito Batiryang gawa sa “heavy lead-acid”
nasabing batirya ay ang Tesla Roadster Sports Coupe. Ito ay isang elektroniklong sasakyan
26
na lulumulubos sa gamit ng isang “lithium-ion” na batirya. Kung ang batiryang ito ay
kakargahan sa loob ng tatlo at kalahating oras, maari itong bumyahe ng 245 milya nang
walang tigil. Ngunit ang mga bateiryang ito (“heavy lead-acid” at “lithium-ion”) ay
nakakalason kaya naman dapat sundin ang wastong pagtapon ng mga ito. (Weather Imagery,
2007)
27
Sa katunayan, sinasabi na ang mga elektrikong sasakyan ay isa sa mga maaaring lumutas
umiikot sa lungsod araw-araw, sabi ni Mayor Jejomar C. Binay. Kung ang lahat ng mga jeepneys
isang malaking pagbawas sa lebel ng polusyon ng hangin ang bansa. Kung mangyayari ito,
pamamahala ng basura at positibong epekto sa climate change. (Green Car Congress, 2007)
28
Paano nagiging bahagi ang gobyerno hinggil sa paksang ito?
tradisyonal sa sasakyan ay malaking pagbabago para sa mga tao. Kaya naman, napakahalaga ng
mahalaga ang papel ng gobyerno dahil ito rin ang tutulong gawing katanggap-tanggap sa lipunan
Kung susuriin ang unang ang paglulunsad ng elektrikong sasakyan sa Makati noong 2007
sa pamumuno ni noong Mayor Jejomar Binay, naging mabagal ang pagproseso ng Land
Transportation Office (LTO) sa rehistrasyon ng mga elektrikong sasakyan. Ayon sa mga opisyal
ng Green Indpendent Power Producer (GRIPP) at Greenpeace, hindi kaagad nagamit sa mga
pampublikong daanan ang mga eletronikong sasakyan dahil hindi pa ito naklasipika ng LTO.
elektrikong sasakyan upang magawa ng tamang balangkas upang masimulang palaganapin ang
ibang bansa, marami pa ang kailangang mga patakarang dapat ipatupad ng pamahalaan ng
29
Pilipinas. Halimbawa, sa Taipei, Taiwan, nagpaplanong magbigay ang pamahalaan para sa mga
hanggang US$50,000. Bukod dito, plano nilang magpokus sa edukasyon tungkol sa elektrikong
sasakyan sa sampung iba’t-ibang lugar sa Taipei sa loob ng tatlong taon bago ito tuluyang
gawing electronic car zones (Tan, 2010). Sunod, sa UK naman, ang pamahalaan ay magbibigay
ng US$8,000 sa bawat isang bibili ng elektrikong sasakyan (katumbas ng halos 25% ng presyo
ng isang kotseng eletroniko) mula Enero 2011 hanggang March 2012 (Chestney, 2010).
elektrikong sasakyan upang tulungan ang mga kumpanya mababawas ang kanilang mga gastos.
Ito ang tutulong maibaba ang presyo ng mga elektrikong sasakyan (Kurtenbach, 2010).
sasakyan sa iba’t-ibang bahagi ng bansa, dapat ito magawa at magpatupad ng mga polisiyang
ng rehistrasyon ng mga elektrikong sasakyan. Pangalawa, dapat magbigay ng mga training at iba
pang anyo ng edukasyon upang lalong matutunan at matanggap ng mga Pilipino ang ganitong uri
ng transportasyon. Huli, dapat magbigay ng mga subsidiya at insentibo para sa mga kumpanya at
30
Paano magiging handa ang Pilipinas para sa mga elektrikong sasakyan?
Ni Jhon Philemon Macalinao
Marami na sa ating mga karatig bansa ang gumagamit ng sasakyang hindi umaandar sa
krudo. Karamihan sa mga ito ay umaandar lamang sa batirya. Ang halimbawa ng mga sasakyang
Marami na ang lumabas na “electric cars” ngunit ang mga ito ay mga hybrid at
naglalabas pa rin ng mga greenhouse gases. Ang Canada, Denmark, USA, UK ay ilan lamang sa
mga bansa na gumagamit ng mga sasakyang ito (“All-Electric Mini,” n.d.; “Study: Electric,”
n.d.). Kung mapapansin natin batay sa ekonomiya, maganda ang kalagayan ng mga nasabing
bansa na ito. Maaring magbigay kahulugan itong obserbasyon na ito sa aplikasyon ng mga
Sa ngayon, sa lungsod lang ng Makati at Taguig, Fort Bonifacio, makikita ang mga
“electric cars”. Ito ang mga sasakyang umaandar lamang sa batirya. Dapat ang ganitong uri ng
pampublikong transportasyon ay kalat na sa buong bansa at hindi lamang sa mga lugar na ito
31
Figure 6. Carbon emissions per capita for Philippines (metric tons carbon) – Oak Ridge National
Laboratory
Batay sa tsart (Figure 6) na ipinakita, patuloy na tumataas ang Carbon dioxide emissions
sa ating bansa (“Graph: Carbon,” n.d.) Dapat ay mabigyan aksyon ang pangyayaring ito dahil
Bago mabigyan aksyon ang suliranin na ito, dapat suriin muna natin kung handa na nga
ba ang bansa sa mga elektrikong sasakyan. Sa kasalukuyan, madalas nagaganap ang tinatawag na
blackout rotation (“Rotating brownouts,” n.d.). Ito ang pagkawala ng kuryente sa isang lugar sa
bansa sa panandaliang panahon at muling babalik at mawawalan naman ng enerhiya sa iba pang
32
lugar. Ang dahilan dito ay ang pagkakulang sa produksyon ng enerhiya. At kung gagamit pa ang
Isa pang dapat bigyan pansin ay ang presyo ng mga sasakyang ito. Mas mahal ang mga
elektrikong sasakyan kaysa sa mga kapareha ng mga sasakyan na ito na umaandar sa krudo.
Dahil mahal ang mga sasakyang ito, hindi ito basta basta mabibili ng ordinaryong
dahil sa mga tulong, cooperasyon, subsidiya mula sa lokal na pamahalaan at mga organisasyong
electric cars bilang kapalit sa mga pribadong sasakyan ngunit handa na ito para sa pampublikong
transportasyon. Sa kasalukuyan may ilang sasakyang kuryente, hindi pa rin ito magagmit para sa
mga iba pang sektor ng bansa dahil sa kalagayang ekonomikal ng mga lugar na ito. Maganda
ang magiging epekto nito sa kalidad ng hanging sumisimoy kung magkakalat ang gamit ng
sasakyan na ito pero hindi pa ito ngayon, dahil sa problema sa ekonomiya at ang produksyon ng
enerhiya.
33
Kung nakamit na ang magandang ekonomiya, at kinakailangang enerhiya, ang kailangan
na lamang ang pag-tangkilik ng tao dito. Dapat makita ng mga mamayan ang magandang epekto
nito. Marahil mahal ngunit babalik naman ito sa ating kalusugan. Kung magagawa ito,
34
KONKLUSYON
sasakyan kaysa sa de-gasolinang sasakyan kung ang pagbabasehan ay ang episyensi, pagiging
Sa isang banda, mas nakalalamang naman ang de-gasolinang sasakyan kung malayuang
biyahe ang pag-uusapan. Ngunit, sa pagdaan ng panahon at pagiging moderno nito, mas
Sa ngayon, bago pa lang ang konsepto ng elektrikong sasakyan dito sa Pilipinas. Upang
mas mapadali at mapabilis ang pagtanggap ng mga Pilipino sa ganitong uri ng sasakyan, may
mga hakbang na dapat gawin ang pamahalaan. Una, dapat ay patatagin muna ng pamahalaan ang
sasakyan. Huli, mas mainam kung magbibigay ang pamahalaan ng subsidiya at insentibo sa mga
mamumuhunan at bibili upang mahikayat ang mga Pilipino na tangkilikin ang elektrikong
sasakyan.
35
REKOMENDASYON
sasakyan sa kabuuan. Dito sa Pilipinas, mayroon na ring mga lugar na gumagamit ng elektrikong
gumawa rin ng riserts tungkol sa iba pang elektrikong sasakyan dito sa Pilipinas.
Mainam din na hingin ang opinyon ng mga Pilipino hinggil sa elektrikong sasakyan –
kung sa tingin nila ay makabubuti ito sa kanila, sa kalikasan at maging sa buong bansa.
36
SANGGUNIAN
2011 Electric Cars in the USA: Here’s the Lineup. Retrieved from
http://www.practicalenvironmentalist.com/automobiles/2011-electric-cars-usa.htm
Aning, J. (2007, November 20). Electronic car debuts in Makati City. Retrieved from
http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/metro/view/20071120-
102189/Electric_car_debuts_in_Makati_City
Car History. (2010, March 28). A brief history of the automobile. Retrieved from
http://www.car-history.org/a_brief_history_of_the_automobile/
Chestney, N. (2010, July 28). Government pledges ₤43 million in electric car subsidies.
Retrieved from http://uk.reuters.com/article/idUKTRE66R1JO2
Dennis Hartman (April 27, 2010). Gas Powered Cars Vs. Electric-Powered Cars. Retrieved from
http://www.ehow.com/about_6392356_gas_powered-cars-vs_-electric_powered-
cars.html
Eberhard, M. and Tarpenning, M. (2006, July 19). The 21st century electric car. Retrieved from
www.veva.bc.ca/wtw/Tesla_20060719.pdf
Gorelick, M. (2010). Oil Panic and The Global Crisis: Prediction and Myths. Chichester: Wiley-
Blackwell Publishing.
Green Car Congress (2007). Electric Jeepney Trials in the Philippines. Retrieved from
http://www.greencarcongress.com/2007/07/electric-jeepne.html
37
Green Facts (2005). Scientific Facts on Air Pollution. Retrieved from
http://www.greenfacts.org/en/particulate-matter-pm/index.htm
Kurtenbach, E. (2010, August 19). China electric car makers plan standards, research. Retrieved
from http://ph.news.yahoo.com/ap/20100819/tbs-as-china-electric-vehicles-618743b.html
Jamie Hyneman (May 19, 2008). MythBuster: Why Electric Vehicles Beat Gas in 5 Extreme
Tests. Retrieved from
http://www.popularmechanics.com/science/mythbusters/projects/4264025
Nice, K. and Layton J. (2000, July 20). How Hybrid Cars Work. HowStuffWorks.com. Retrieved
from http://auto.howstuffworks.com/hybrid-car.htm
Reyes, R. R. (2010, January 3). E-vehicles: batteries should be included in R&D. Retrieved from
http://www.ejeepney.org/content/e-vehicles-batteries-should-be-included-rd
Romero, F. (2009, January 13). A brief history of the electric car. Time. Retrieved from
http://www.time.com/time/business/article/0,8599,1871282,00.html
Sallings, L. (2009, September 25). Electric vs. gas cars. eHow.com. Retrieved from
http://www.ehow.com/about_5456046_electric-vs-gas-cars.html
Sokoken, P.L. & Canare, T. A. (2010). The peso and the price of electricity. Retrieved from
http://www.bworldonline.com/main/content.php?id=13886
Study: Electric cars not as green as you think. Retrieved from http://news.cnet.com/8301-
11128_3-10231102-54.html
Tan, J. (2010, January 5). Government mulling electric car subsidy package. Retrived from
http://www.taipeitimes.com/News/biz/archives/2010/01/05
38
Types of Energy (2010). Electric Vehicles and the Environment. Retrieved from
http://www.typesofenergy.co.uk/electric-vehicles-environment.html
Visaya, M. (2007, July 14). Electric jeepneys take centerstage in Makati's major avenues.
Asianjournal. Retrieved from http://fuel-efficient-vehicles.org/energy-news/?
p=600&cpage=1
Weather Imagery. (Dec. 13, 2007). Electric Vs. Gasoline Vehicles: Which is Better? from
http://www.weatherimagery.com/blog/electric-vs-gasoline-vehicle/
Writing, A. (2010, March 20). Disadvantages and benefits of electric cars. eHow.com. Retrieved
from http://www.ehow.com/list_6106903_disadvantages-benefits-electric-cars.html
Yap, D. (2007, July 5). E-jeepney electrifies Makati folk. Philippine Daily Inquirer. Retrieved
from http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/metro/view/20070705-74910/E-
jeepney_electrifies_Makati_folk
Yap, W. (2010, July 21). Pure plug-in electric car - The benefits of electric vehicle. Retrieved
from http://www.articlealley.com/article_1666970_31.html
39