Action Plan Peiraia

ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
Μέρος Α΄
ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΜΑΪΟΣ 2005
Πρόταση Επιχειρησιακού Σχεδίου Νομαρχίας Πειραιά – Μέρος Α
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 10
2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 12
2.1 ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ 14
3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 16

3.1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 16
3.1.1 Δήμος Πειραιά 27
3.1.2 Δήμος Αγίου Ιωάννη Ρέντη 27
3.1.3 Δήμος Αίγινας 28
3.1.4 Δήμος Αμπελακίων 28
3.1.5 Δήμος Δραπετσώνας 28
3.1.6 Δήμος Κερατσινίου 29
3.1.7 Δήμος Κορυδαλλού 29
3.1.8 Δήμος Κυθήρων 30
3.1.9 Δήμος Μεθάνων 31
3.1.10 Δήμος Νίκαιας 31
3.1.11 Δήμος Περάματος 31
3.1.12 Δήμος Πόρου 32
3.1.13 Δήμος Σαλαμίνας 32
3.1.14 Δήμος Σπετσών 33
3.1.15 Δήμος Τροιζήνος 33
3.1.16 Δήμος Ύδρας 34
3.1.17 Κοινότητα Αγκιστρίου 34
3.1.18 Κοινότητα Αντικυθήρων 35
3.2 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 36
3.2.1 Τελευταία απογραφή, μεταβολή πληθυσμού 37
Σελίδα 1 από 326

3.2.1.1 Δήμος Πειραιά 43

3.2.1.2 Δήμος Αγ. Ιωάννη Ρέντη 43
3.2.1.3 Δήμος Δραπετσώνας 43
3.2.1.4 Δήμος Κερατσινίου 43
3.2.1.5 Δήμος Κορυδαλλού 44
3.2.1.6 Δήμος Νίκαιας 44
3.2.1.7 Δήμος Περάματος 44
3.2.1.8 Δήμοι Μεθάνων και Τροιζήνος 44
3.2.1.9 Νησιωτικοί Δήμοι και Κοινότητες 45
3.2.2 Σύνθεση Πληθυσμού 46
3.2.3 Μέγεθος Νοικοκυριών 52
3.2.4 Πληθυσμιακές τάσεις (Δυναμική Νομαρχίας) 53
3.2.4.1 Δήμος Πειραιά 53
3.2.4.2 Δήμος Αγίου Ιωάννη Ρέντη 53
3.2.4.3 Δήμος Δραπετσώνας 53
3.2.4.4 Δήμος Κερατσινίου 54
3.2.4.5 Δήμος Κορυδαλλού 54
3.2.4.6 Δήμος Νίκαιας 54
3.2.4.7 Δήμος Περάματος 54
3.2.4.8 Δήμος Μεθάνων 55
3.2.4.9 Δήμος Τροιζήνος 55
3.2.4.10 Νησιωτικοί Δήμοι και Κοινότητες 55
3.3 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 56
3.3.1 Διαχείριση και Ποιότητα Υδάτων και Ατμόσφαιρας 56
3.3.1.1 Ποιότητα και Διαχείριση Υδάτων 56
3.3.1.1.1 Πόσιμο Νερό 56

3.3.1.1.1.1 Προέλευση Νερού, Δίκτυα Υδροδότησης 56

3.3.1.1.1.2 Ποιότητα νερού 57
3.3.1.1.1.3 Καταναλώσεις Νερού 58
3.3.1.1.1.4 Δομικά Υλικά Δικτύου Υδροδότησης 59
3.3.1.1.2 Υπόγειο Νερό και Υποδομή Εγγείων Βελτιώσεων 62
3.3.1.1.2.1 Υπόγειο Νερό 62
3.3.1.1.2.2 Υποδομές Εγγείων Βελτιώσεων 62
3.3.1.1.3 Νερά Κολύμβησης 65
3.3.1.2 Ποιότητα Ατμόσφαιρας 69
3.3.2 Κυκλοφορία 78
3.3.2.1 Οδικό Δίκτυο 78
3.3.2.2 Μέσα Μαζικής Μεταφοράς 79
3.3.2.3 Κυκλοφοριακά δεδομένα για τους δήμους εντός
Λεκανοπεδίου 81
3.3.2.4 Κυκλοφορία στους δήμους εκτός Λεκανοπεδίου 85
3.3.3 Χρήσεις Γης 86
3.3.4 Διαχείριση αποβλήτων 89
3.3.4.1 Στερεά Απόβλητα 89
3.3.4.2 Υγρά Απόβλητα 91
3.3.5 Λοιπά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά 95
3.3.5.1 Γεωμορφολογικά και Υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά 95
3.3.5.1.1 Δήμοι εντός του Λεκανοπεδίου 95
3.3.5.1.2 Σαλαμίνα 95
3.3.5.1.3 Αίγινα 96
3.3.5.1.4 Αγκίστρι 97
3.3.5.1.5 Ύδρα 97

3.3.5.1.6 Σπέτσες 98
3.3.5.1.7 Ευρύτερη Περιοχή Τροιζηνίας 99
3.3.5.1.8 Κύθηρα 101
3.3.5.1.9 Σεισμικότητα 102
3.3.5.2 Κλιματικά και Μετεωρολογικά Χαρακτηριστικά 104
3.3.5.2.1 Περιοχή Δήμων εντός Λεκανοπεδίου 104
3.3.5.2.2 Περιοχές Δήμων εκτός Λεκανοπεδίου 105
3.3.5.2.2.1 Σαλαμίνα – Αίγινα - Αγκίστρι 105
3.3.5.2.2.2 Ύδρα – Σπέτσες 105
3.3.5.2.2.3 Ευρύτερη περιοχή Τροιζηνίας 105
3.3.5.2.2.4 Κύθηρα 106
3.3.5.3 Ηχορύπανση 107
3.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
109
3.4.1 Απασχόληση – Ανεργία 110
3.4.1.1 Εξέλιξη των ποσοστών συμμετοχής και απασχόλησης 110
3.4.1.2 Εξέλιξη Ανεργίας 113
3.4.2 Οικονομικά Χαρακτηριστικά Πληθυσμού 116
3.4.2.1 Κλαδική και επαγγελματική διάρθρωση του ΟΕΠ 116
3.4.2.2 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 121
3.4.3 Επίπεδο Εκπαίδευσης Πληθυσμού 128
3.4.4 Υγεία - Πρόνοια 142
3.4.4.1 Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας 142
3.4.4.2 Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας 144
3.4.5 Πολιτισμός 147
3.4.6 Αθλητισμός 154

3.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 157

3.5.1 Τομεακή διάθρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων 157
3.5.2 Παραγωγικοί Τομείς: 167
3.5.2.1 ΓΕΩΡΓΙΑ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ 167
3.5.2.2 ΑΛΙΕΙΑ 169
3.5.2.2.1 Αλιευτικά Σκάφη 169
3.5.2.2.2 Υδατοκαλλιέργειες 173
3.5.2.2.3 Μεταποίηση Κτηνοτροφικών & Αλιευτικών Προϊόντων 175
3.5.2.3 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ (ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ – ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ) 179
3.5.2.3.1 Βιομηχανία 180
3.5.2.3.2 Βιοτεχνία 183
3.5.2.3.3 Ναυπηγοεπισκευές 188
3.5.2.4 ΕΜΠΟΡΙΟ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ- ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 192
3.5.2.4.1 Εμπόριο 197
3.5.2.4.2 Τουρισμός 200
3.5.2.4.2.1 Ξενοδοχεία 200
3.5.2.4.2.2 Ενοικιαζόμενα Δωμάτια 207
3.5.2.4.2.3 Αγροτουρισμός 209
3.5.2.4.2.4 Λοιπές Υποδομές 211
3.5.2.5 ΝΑΥΤΙΛΙΑ 212
3.5.2.5.1 Εμπορικός Στόλος 213
3.5.2.5.2 Λοιπά Πλοία 215
3.5.2.5.3 Επιχειρήσεις Ναυτιλιακού Κλάδου 217
3.5.3 Ειδικές Περιοχές ανάπτυξης 220
3.5.3.1 Λιμάνι του Πειραιά 220
3.5.3.1.1 Επιβατικό Λιμάνι 220

3.5.3.1.2 Σταθμός Διακίνησης Συμβατικού Φορτίου (Conventional

Cargo) 221
3.5.3.1.3 Σταθμός Διακίνησης Αυτοκινήτων 225
3.5.3.2 ΒΙΠΑ Σχιστού 226
3.5.3.3 Ελαιώνας 228
3.6 ΥΠΟΔΟΜΕΣ 230
3.6.1 Υγεία – Πρόνοια 230
3.6.2 Εκπαίδευση 237
3.6.3 Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες 241
3.6.3.1 Τηλεπικοινωνίες 244
3.6.3.1.1 Σταθερή Τηλεφωνία 244
3.6.3.1.2 Κινητή Τηλεφωνία 248
3.6.3.2 Πληροφορική και Διαδίκτυο 252
3.6.3.2.1 Κοινωνία της Πληροφορίας 256
3.6.4 Ενέργεια 259
3.6.5 Τρέχοντα έργα υπό την εποπτεία της Νομαρχίας Πειραιά 262
3.6.6 Υπηρεσίες της Νομαρχίας (Υποδομές - Oργάνωση) 295
3.6.6.1 Κτιριακή Υποδομή 295
3.6.6.2 Μηχανογραφική Υποδομή 298
3.6.6.3 Προσωπικό 300
3.6.6.4 Ειδικά Ζητήματα Υποδομής 301
3.6.6.5 Οργανισμοί Νομαρχίας Πειραιά 302
3.6.6.5.1 Οργανισμός Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης & Προστασίας
302
3.6.6.5.1.1 Πολιτιστικός & Επιμορφωτικός Οργανισμός 303
3.7 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΚΑΙ
ΑΠΕΙΛΩΝ (SWOT) 303

3.7.1 Ανάλυση πλεονεκτημάτων 305

3.7.1.1 Φυσικό περιβάλλον των περιοχών εκτός λεκανοπεδίου 305
3.7.1.2 Κλιματικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής 305
3.7.1.3 Καθαρά Ύδατα Κολύμβησης 305
3.7.1.4 Το αεροδρόμιο Κυθήρων και ελικοδρόμιο Αντικυθήρων
(προσβασιμότητα) 306
3.7.1.5 Δραστηριότητες Αγροτουρισμού 306
3.7.1.6 Το λιμάνι του Πειραιά 306
3.7.1.7 Το εμπορικό κέντρο του Πειραιά 307
3.7.1.8 Εύκολη προσβασιμότητα του Πειραιά 307
3.7.1.9 Πανεπιστήμιο Πειραιά 307
3.7.1.10 Αύξηση Πληθυσμού (εκτός λεκανοπεδίου περιοχές) 308
3.7.1.11 Υψηλό ποσοστό ομοδημοτών 308
3.7.1.12 Ναυτιλία και συναφείς δραστηριότητες 308
3.7.1.13 Περιοχή του Ελαιώνα 308
3.7.1.14 ΒΙΠΑ Σχιστού 308
3.7.2 Ανάλυση αδυναμιών 309
3.7.2.1 Ποικιλότητα των περιοχών της Νομαρχίας 309
3.7.2.2 Δυσλειτουργία των Υπηρεσιών της Νομαρχίας 309
3.7.2.3 Συνεργασία Φορέων 310
3.7.2.4 Δυσκολίες προσβασιμότητας στις εκτός λεκανοπεδίου
περιοχές 310
3.7.2.5 Προβλήματα οδικού δικτύου στις εκτός λεκανοπεδίου
3.7.2.6 Ασθενής δημογραφική βάση στις εκτός λεκανοπεδίου
3.7.2.7 Γήρανση Πληθυσμού 311

3.7.3 Προσδιορισμός ευκαιριών 311

3.7.3.1 Εκμετάλλευση Παλαιών Βιομηχανικών/Βιοτεχνικών Κτιρίων
στις περιοχές κοντά στο λιμάνι του Πειραιά 311
3.7.3.2 Χρήση του Λιμανιού ως διαμετακομιστικού και
μεταφορτωτικού κέντρου (trans-shipment hub) ανατολικής μεσογείου.
312
3.7.3.3 Επέκταση Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Σταθερής Τροχιάς
312
3.7.3.4 Γαλάζιες Σημαίες 312
3.7.3.5 Εκμετάλλευση των εκτάσεων του ΟΛΠ 313
3.7.3.6 Διοικητική εξάρτηση από την Περιφέρεια Αττικής 313
3.7.4 Προσδιορισμός Απειλών 314
3.7.4.1 Κυκλοφοριακό πρόβλημα στις αστικές περιοχές 314
3.7.4.2 Μετακίνηση από τον Πειραιά των ναυτιλιακών επιχειρήσεων
314
3.7.4.3 Κρίση στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος 314
3.7.4.4 Υποβάθμιση περιοχών του Πειραιά 315
3.7.4.5 Συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ΙΧ αυτοκινήτων 315
3.7.4.6 Υπεράντληση της υδροφόρου λεκάνης Τροιζηνίας 315
3.7.4.7 Υπερχρήση λιπασμάτων για αγροτικούς σκοπούς 315
3.7.4.8 Διαχείριση αποβλήτων στους δήμους εκτός λεκανοπεδίου
316
3.7.4.9 Μείωση Αλιευτικών Δραστηριοτήτων 316
3.7.4.10 Ανεργία 316
3.7.4.11 Τάση μείωσης της επιχειρηματικότητας 316
3.7.4.12 Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων στη Νήσο Ψυττάλεια
317
3.7.5 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ 317

3.7.5.1 Χρηματοδότηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης 317

3.7.5.2 Εσωτερικότητες: Ποιοι και πως επιδρούν στην χάραξη
πολιτικής και αναπτυξιακού σχεδιασμού από τους ενδονομαρχιακούς
φορείς 321
4. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 303

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το παρόν αποτελεί πρόταση επιχειρησιακού σχεδίου ανάπτυξης για τη
Νομαρχία Πειραιά. Κατά την εκπόνηση της πρότασης επιχειρησιακού σχεδίου
έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην λεπτομερή περιγραφή της υφιστάμενης
κατάστασης της Νομαρχίας Πειραιά για όλους τους παράγοντες (κοινωνικούς,
οικονομικούς, περιβαλλοντικούς) που επιδρούν στην γενικότερη ανάπτυξη της
περιοχής. Απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο υποστήριξης
προτάσεων για χρηματοδότηση (decision making tool) που αφορούν τόσο τα
έργα που προτείνονται σε εφαρμογή της στρατηγικής που αναπτύσσεται από
το παρόν επιχειρησιακό σχέδιο αλλά και για μελλοντικά έργα που θα προτείνει,
και για τα οποία θα επιδιώξει χρηματοδότηση, με δική της πρωτοβουλία η
Νομαρχία Πειραιά.
Για την ρεαλιστική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης επιχειρήθηκε η
συνεργασία με όλους τους φορείς της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά
(μεταξύ άλλων Υπηρεσίες της Νομαρχίας, Δήμοι και Κοινότητες,
Επαγγελματικοί Φορείς και Επιμελητήρια, Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί,
Πανεπιστήμιο, Οικολογικές Οργανώσεις) αλλά και μεγάλου αριθμού φορέων
εκτός των ορίων της Νομαρχίας όπως Υπουργεία (π.χ. Υπουργείο
Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων., Υπουργείο Υγείας),
Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας (π.χ. ΕΥΔΑΠ, ΟΑΣΑ, ΕΘΕΛ, ΔΕΗ) και άλλες
υπηρεσίες και οργανισμούς περιφερειακού (π.χ. Περιφέρεια Αττικής) ή
εθνικού επιπέδου (π.χ. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, Εθνική Επιτροπή
Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας).
Η περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης παρουσιάζεται με εποπτικό τρόπο
μέσω μεγάλου αριθμού γραφημάτων, πινάκων και χαρτών, χρησιμοποιώντας
σύγχρονα εργαλεία (όπως Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών - GIS) έτσι
ώστε να είναι φιλική προς τον αναγνώστη και επιδιώκοντας την διευκόλυνση
της διεξαγωγής σωστών συμπερασμάτων.
Κύριο χαρακτηριστικό και σημαντική ιδιαιτερότητα που καταδεικνύεται και από
την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης είναι η ποικιλότητα
(ανομοιομορφία) που παρουσιάζουν οι δήμοι της Νομαρχίας Πειραιά. Για
παράδειγμα γεωμορφολογικά υπάρχουν ηπειρωτικοί και νησιωτικοί δήμοι.

Δημογραφικά υπάρχουν δήμοι με πολύ μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού (δήμοι

εντός Λεκανοπεδίου) και με πολύ μικρή (νησιωτικοί δήμοι). Οικονομικά
υπάρχουν δήμοι με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα (π.χ. Αγ. Ιωάννης
Ρέντη) και στον αντίποδα αμιγώς αγροτικοί δήμοι (π.χ. Τροιζήνα). Η
παραπάνω δυαδικότητα εμφανίζεται στην πλειοψηφία των τομέων που έχουν
αναλυθεί και αποτελεί σημαντική ιδιομορφία που επηρεάζει ιδιαίτερα την
εκπόνηση του επιχειρησιακού σχεδίου και διαφοροποιεί τόσο την ανάπτυξη
της στρατηγικής όσο και την εφαρμογή της.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, στόχος του παρόντος επιχειρησιακού
σχεδίου είναι η υποστήριξη των προτάσεων που θα υποβληθούν για τη
χρηματοδότηση τόσο από Εθνικούς όσο και Κοινοτικούς πόρους με έμφαση
στο Δ’ Κ.Π.Σ. αλλά και από ιδιωτικά κονδύλια (επιχειρήσεις και τράπεζες).
Για πρακτικούς λόγους το κείμενο έχει διαιρεθεί σε δύο μέρη (Α και Β), το
πρώτο εκ των οποίων περιλαμβάνει την εισαγωγή, την μεθολογία εκπόνησης
του έργου, την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και τους βασικούς
άξονες ανάπτυξης, ενώ στο δεύτερο μερος προτείνονται έργα και δράσεις με
στόχο την υλοποίηση της αναπτυξιακής πολιτικής της Νομαρχίας Πειραιά.

2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την σύνταξη του παρόντος
Επιχειρησιακού Σχεδίου συνίσταται στους παρακάτω βασικούς άξονες:
• Επικοινωνία με τα στελέχη της Νομαρχίας τα οποία προΐστανται των

Διευθύνσεων, καθώς και με άλλα στελέχη που μας υποδείχθηκαν από
τους Διευθυντές και Προϊστάμενους της κάθε Διεύθυνσης.
• Επικοινωνία με άλλους τοπικούς φορείς όπως Επιμελητήρια,

Επαγγελματικές Ενώσεις κλπ.
• Επικοινωνία με άλλους φορείς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα όπως ΔΕΗ,

ΕΥΔΑΠ, ΕΘΕΛ, ΟΑΣΑ κλπ.
• Επικοινωνία με κοινωνικούς φορείς όπως περιβαλλοντικές οργανώσεις,

σύλλογοι ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Σκοπός της επικοινωνίας με όλους του ανωτέρω φορείς, ήταν η συλλογή και
η στατιστική ανάλυση δεδομένων (πληθυσμιακών, κοινωνικών, εργασιακών,
οικονομικών) ώστε να αποτυπωθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια η
υφιστάμενη κατάσταση, και να εξαχθούν τα σχετικά συμπεράσματα για την
κοινωνική και οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η επικράτεια που
καλύπτεται διοικητικά από τη Νομαρχία Πειραιά.
Η διαδικασία συλλογής δεδομένων έγινε κατά κύριο λόγο μέσω συνεντεύξεων
με τα στελέχη της Νομαρχιας Πειραιά και των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, καθώς και με
στελέχη των κοινωνικών και οικονομικών φορέων της περιοχής, κατόπιν
αποστολής σχετικής επιστολής εκ μέρους του Νομάρχη Πειραιά κ. Γιάννη
Μίχα, με την οποία ενημέρωνε τους εμπλεκόμενους φορείς για την σύνταξη
του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου και ζητούσε τη συμβολή τους με τους
ακόλουθους τρόπους
• παροχή των υπαρχόντων στοιχείων σχετικών με το αντικείμενο και την

δραστηριότητα που αναπτύσσει κάθε φορέας εντός των διοικητικών ορίων
της Νομαρχίας Πειραιά.

• υποβολή προτάσεων για έργα και δράσεις που πρέπει να περιληφθούν

στο Επιχειρησιακό Σχέδιο ειδικότερα ενόψει του επερχόμενου Δ’
Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
Σκοπός των συνεντεύξεων αυτών ήταν να καθοριστεί το είδος και το πλήθος
των δεδομένων και των προτάσεων που κάθε φορέας ήταν σε θέση να
συνεισφέρει για την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης καθώς και το
χρονοδιάγραμμα παροχής των δεδομένων αυτών.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής διαπιστώθηκε η διάθεση όλων των
τοπικών φορέων της περιοχής να συμβάλλουν δημιουργικά στη σύνταξη του
Επιχειρησιακού Σχεδίου μέσω της παροχής στοιχείων, της ανάδειξης των
τοπικών προβλημάτων και της υποβολής προτάσεων για τη βελτίωση του
οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου των πολιτών της Νομαρχίας.
Εκτός της παραπάνω περιγραφόμενης διαδικασίας χρησιμοποιήθηκαν δύο
άλλες πηγές δεδομένων για την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης.
• Πραγματοποιήθηκε έρευνα στα αρχεία και τους πίνακες της Ε.Σ.Υ.Ε ώστε
να αποτυπωθούν στατιστικά διάφορες πλευρές της παρούσας οικονομικής
και κοινωνικής δραστηριότητας στη Νομαρχία Πειραιά.
• Έγινε έρευνα στο Internet, με έμφαση στη χρήση όσο το δυνατόν πιο
«επίσημων» ιστοσελίδων όπως υπουργεία, Ε.Ο.Τ., Ο.Λ.Π., γνωστά
ελληνικά portals κλπ., ώστε τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν από
αυτές τις ιστοσελίδες να αποτελούν την όσο το δυνατόν πιο έγκυρη εκδοχή
της υφισταμένης κατάστασης που τεκμηριώνουν.
Κεντρικό ρόλο στην αποτύπωση της υφισταμένης κατάστασης έπαιξε επίσης
η γεωγραφική αναπαράσταση των στατιστικών μεγεθών (ποσοτικών και
ποιοτικών) με τη βοήθεια της χρήσης τεχνολογίας Γεωγραφικών
Πληροφοριακών Συστημάτων (G.I.S) όπου αυτό ήταν εφικτό, ώστε να
βελτιωθεί η εποπτικότητα και η αναγνωσιμότητα των στοιχείων. Μέσω της
χρήσης ψηφιακών χαρτών και θεματικής χαρτογραφίας επιχειρήθηκε να δοθεί
η γεωγραφική διάσταση της υφιστάμενης κατάστασης, καθώς η Νομαρχία
Πειραιά παρουσιάζει γεωγραφικές ιδιαιτερότητες όπως η ύπαρξη νησιωτικών
δήμων και απομακρυσμένων περιοχών (Τροιζηνία, Κύθηρα / Αντικύθηρα),
εντός των διοικητικών της ορίων.

Λόγω του μεγάλου όγκου των δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για την
παρουσίαση της υφιστάμενης κατάστασης, τα οποία είναι σε πολλές
περιπτώσεις αδύνατον να περιληφθούν αυτούσια εντός του κειμένου, η
έμφαση στην παρουσίαση των στοιχείων έχει δοθεί κυρίως στους ακόλουθους
δύο άξονες
• Συγκεντρωτική παρουσίαση συνολικά της εικόνας της Νομαρχίας σε σχέση

με την ευρύτερη εικόνα της Αττικής και της Χώρας.
• Κατανομή των στοιχείων ανά δήμο. Για παράδειγμα αναφέρεται κατανομή

ξενοδοχειακών μονάδων ανά κατηγορία (Α, Β, Γ κλπ.) για την Αίγινα αλλά
όχι ξεχωριστά για Αγ. Μαρίνα, Σουβάλα κ.ο.κ.
Παρ΄ όλα αυτά, όπου υφίστανται αναλυτικότερα στοιχεία σε επίπεδο δήμου /
τοποθεσίας, από τα οποία έχει γίνει η εξαγωγή της συγκεντρωτικής εικόνας,
αυτά περιέχονται ως Παραρτήματα στο τέλος του κειμένου. Τέλος, η
προέλευση των δεδομένων αναφέρεται στη λίστα παραπομπών στο τέλος του
κειμένου για περαιτέρω ανάλυση.
2.1 ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
Το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο επιτελεί δύο βασικές λειτουργίες. Αφ’ ενός

τείνει να αποτυπώσει την υφιστάμενη κατάσταση της Νομαρχίας Πειραιά ως
γεωγραφική & διοικητική επικράτεια σε όλες τις πλευρές (δημογραφία,
οικονομία, κοινωνική δραστηριότητα κλπ.). Αφ’ ετέρου σκοπεύει να
τεκμηριώσει την ανάγκη για συγκεκριμένα έργα και δράσεις που μπορούν να
αναληφθούν από την Νομαρχία Πειραιά επάνω στην καταγεγραμμένη
υφιστάμενη κατάσταση. Συνοπτικά, η δομή του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι
λοιπόν η ακόλουθη:
Τα κεφάλαια 1 (Εισαγωγή) και 2 (Μεθοδολογία) αναφέρονται γενικά στην
ανάγκη σύνταξης του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου καθώς και στην
διαδικασία συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων κατά την καταγραφή της
υφιστάμενης κατάστασης.
Το κεφάλαιο 3 περιέχει την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης καθώς
και τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτήν. Πιο συγκεκριμένα, εκτός
από τα πληθυσμιακά, γεωγραφικά, περιβαλλοντικά, και κοινωνικά

χαρακτηριστικά της Νομαρχίας Πειραιά, εξετάζεται επίσης και η οικονομική

δραστηριότητα σε επίπεδο Νομαρχίας τόσο σε σχέση με την τομεακή της
διάρθρωση (Γεωργία, Μεταποίηση, Υπηρεσίες κλπ.) όσο και σε σχέση με την
ποσοτική και γεωγραφική της κατανομή εντός των περιοχών της Νομαρχίας.
Κατόπιν, εξετάζονται κάποιες περιοχές με ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναμική οι
οποίες παρουσιάζουν ένα ειδικό ενδιαφέρον για την Νομαρχία Πειραιά. Τέλος,
αναλύονται οι αναπτυξιακές ευκαιρίες που προσφέρει στο σύνολό της η
Νομαρχία Πειραιά ως διοικητική και γεωγραφική επικράτεια, και
αντιπαραβάλλονται με τους πιθανούς κινδύνους και εμπόδια που μπορεί να
οδηγήσουν στην μη αξιοποίηση των ευκαιριών αυτών.
Στο κεφάλαιο 4 καταγράφονται οι βασικοί Άξονες Ανάπτυξης επάνω στους
οποίους θα πρέπει να κινηθεί η αναπτυξιακή στρατηγική της Νομαρχίας τα
επόμενα χρόνια, σε σχέση βέβαια και με τους εξωτερικούς και εξωτερικούς
παράγοντες που επηρεάζουν την υλοποίηση των Αξόνων αυτών.
Τέλος, στο κεφάλαιο 5, προτείνεται μια σειρά από έργα και δράσεις που
μπορούν να υλοποιηθούν ώστε να εφαρμοσθεί με επιτυχία η αναπτυξιακή
πολιτική της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Πειραιά για τα επόμενα χρόνια.

3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
3.1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Νομαρχία Πειραιά είναι από τα πιο ιδιόμορφα νομαρχιακά διαμερίσματα της

χώρας, λόγω των ανομοιομορφιών (π.χ. περιλαμβάνει νησιωτικές και
ηπειρωτικές περιοχές) και αντιθέσεων (π.χ. περιλαμβάνει αστικές με μεγάλη
πλυθησμιακή πυκνότητα και αγροτικές με πολύ μικρή πληθυσμιακή
πυκνότητα περιοχές) που παρουσιάζουν οι περιοχές της. Η γεωγραφική θέση
των περιοχών που διοικητικά ανήκουν στη Νομαρχία Πειραιά απεικονίζονται
εποπτικά σε σχέση με το σύνολο του Ελληνικού αλλά και Ευρωπαϊκού χώρου
στην Εικόνα 1.
Καλύπτει μία έκταση 930 Κm2 (4,09% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας
Αττικής), περιλαμβάνοντας 16 Δήμους και 2 Κοινότητες (Εικόνα 2). Στα
διοικητικά του όρια ανήκουν 9 νησιωτικοί δήμοι και Κοινότητες: Σαλαμίνα
(Περιλαμβάνει τους Δήμους Σαλαμίνας και Αμπελακίων), Αίγινα, Αγκίστρι
(Κοινότητα), Πόρος, Ύδρα, Σπέτσες, Κύθηρα και Αντικύθηρα (Κοινότητα), οι
Δήμοι οι οποίοι βρίσκονται γεωγραφικά στην Πελοπόννησο (Τροιζήνος και
Μεθάνων) και οι Δήμοι οι οποίοι βρίσκονται εντός Λεκανοπεδίου (Πειραιά, Αγ.
Ιωάννη Ρέντη, Δραπετσώνας, Κερατσινίου, Κορυδαλλού, Νίκαιας, Περάματος).
Η μορφολογία (Εικόνα 3) των περιοχών που βρίσκονται εντός των διοικητικών
οριών της Νομαρχίας είναι πολυποίκιλη περιλαμβάνοντας χερσαίες,
παραθαλάσσιες και νησιωτικές περιοχές (Εικόνα 4, Εικόνα 5, Εικόνα 6,
Εικόνα 7, Εικόνα 8, Εικόνα 9 και Εικόνα 10).
Οι Δήμοι και οι Κοινότητες χαρακτηρίζονται από ιδιόμορφα γεωγραφικά
στοιχεία και αξιόλογη ιστορία που προσδίδουν στον κάθε Δήμο και στη κάθε
Κοινότητα χωριστά ιδιαίτερη φυσιογνωμία και καταγράφονται ανά διοικητική
μονάδα παρακάτω:

Εικόνα 1. Εποπτική απεικόνιση της γεωγραφικής θέσης της Νομαρχίας

Πειραιά.

Εικόνα 2. Εποπτική απεικόνιση της διοικητικής διαίρεσης της Νομαρχίας

Πειραιά.

Εικόνα 3. Γεωμορφoλογικός χάρτης της Νομαρχίας Πειραιά.

Εικόνα 4. Πανοραμική άποψη περιοχών της Νομαρχίας Πειραιά με χρήση δορυφορικής εικόνας και ψηφιακού μοντέλου εδάφους.

Εικόνα 5. Γεωγραφική θέση των Δήμων της Νομαρχίας Πειραιά εντός Λεκανοπεδίου από δορυφορική εικόνα.
ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΣΠΑΤΩΝ
ΠΕΝΤΕΛΗ
ΥΜΗΤΤΟΣ
ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ

Εικόνα 6. Πανοραμική άποψη των Δήμων της Νομαρχίας Πειραιά εντός Λεκανοπεδίου με χρήση Δορυφορικής Εικόνας και ψηφιακού
μοντέλου εδάφους.

Εικόνα 7. Πανοραμική άποψη Δήμων Μεθάνων, Πόρου, Τροιζήνος, Σπετσών και Ύδρας με χρήση δορυφορικής εικόνας και
ψηφιακού μοντέλου εδάφους.
Δ. ΜΕΘΑΝΩΝ
Δ. ΠΟΡΟΥ
Δ. ΤΡΟΙΖΗΝΟΣ
Δ. ΥΔΡΑΣ
Δ. ΣΠΕΤΣΩΝ

Εικόνα 8. Πανοραμική άποψη των Δήμων Τροιζήνος, Πόρου και Μεθάνων με χρήση δορυφορικής εικόνας και ψηφιακού μοντέλου
εδάφους.
Δ. ΜΕΘΑΝΩΝ
Δ. ΠΟΡΟΥ

Εικόνα 9. Πανοραμική άποψη των Δήμων Αίγινας και Κοινότητας Αγκιστρίου με χρήση δορυφορικής εικόνας και ψηφιακού μοντέλου
εδάφους.
Δ. ΑΙΓΙΝΑΣ
Κ. ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ
Δ. ΜΕΘΑΝΩΝ

Εικόνα 10. Πανοραμική άποψη του Δήμου Κυθήρων με χρήση Δορυφορικής Εικόνας και ψηφιακού μοντέλου εδάφους.
Αγ. Πελαγία
Δ. ΚΥΘΗΡΩΝ
Αεροδρόμιο
Αβλέμονας
Χώρα

3.1.1 Δήμος Πειραιά

Ο Πειραιάς αναπτύσσεται στη χερσόνησο που περικλείεται ανάμεσα στο
Φαληρικό όρμο και το Δήμο Δραπετσώνας στα δυτικά. Στη χερσόνησο αυτή
βρίσκονται διάφορα υψώματα και λόφοι με σημαντικότερο το λόφο του
Προφήτη Ηλία (λόφος Μουνιχίας ή Καστέλα) με υψόμετρο 87 m. Ο λόφος του
Προφήτη Ηλία παρουσιάζει προς τη θάλασσα απότομες ακτές, εξαιτίας
παλιών καθιζήσεων και καταπτώσεων. Στις καταπτώσεις και καθιζήσεις αυτές
οφείλεται και ο σχηματισμός της νησίδας Σταλίδας, ή Κουμουνδούρου.
Νοτιότερα από το λόφο του Προφήτη Ηλία αναπτύσσεται το βραχώδες ύψωμα
της Ακτής με υψόμετρο 58 m.
Η ιστορία του Πειραιά [ 1 ] χαρακτηρίζεται από πολλές και ποικίλες
μεταπτώσεις, με περιόδους ακμής και παρακμής. Στην καταγραφή της
ιστορικής πορείας του Πειραιά, υπήρξε καθοριστική η επίδραση του φυσικού
χώρου και της γεωγραφικής του θέσης. Ο Πειραιάς, πριν αξιοποιηθεί, στις
αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και αναδειχθεί σε επίνειο της Αθήνας, ήταν - και
έμεινε για αρκετούς αιώνες – δευτερεύουσας σημασίας περιοχή. Εξελίχθηκε
όμως στο πρώτο λιμάνι της χώρας μας, επειδή διαμορφώθηκε σε
υποδειγματική για κάθε εποχή εγκατάσταση και απέκτησε αρκετά εύκολα όλα
τα τυπικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός μεγάλου ναυτιλιακού και
εμποροβιομηχανικού κέντρου. Η πορεία της πόλης και του λιμένα εμφανίζεται,
στα πλαίσια του πειραϊκού χώρου, κοινή.
3.1.2 Δήμος Αγίου Ιωάννη Ρέντη

Ο Δήμος Αγ. Ιωάννη Ρέντη έχει έκταση 4,5 Κm2 και συνιστά το ανατολικό όριο
της Νομαρχίας Πειραιά. Οι περιοχές που διοικητικά του ανήκουν είναι αμιγώς
πεδινές και δεν βρέχεται από θάλασσα.
Ο Αγ. Ιωάννης Ρέντης είναι επίσης ένας δήμος με μεγάλη ιστορία. Το 358 π.Χ.
ο Επίκουρος ίδρυσε στο Ρένδιο Πεδίο την περίφημη φιλοσοφική σχολή. Από
τον 1ο ως τον 12ο μ.Χ αιώνα ονομαζόταν Δήμος Ελαιέων, εξ αιτίας της
περιοχής του Ελαιώνα που ακόμα και σήμερα διατηρεί αυτή την ονομασία.
Από τον 16ο αιώνα εμφανίζεται και με την ονομασία Ρέντης εξ αιτίας των
πηγών που έρεαν εκεί [2].

3.1.3 Δήμος Αίγινας

Το νησί έχει έκταση 87 Κm2, και τριγωνικό σχήμα. Στη μεγαλύτερή του έκταση
είναι ορεινό και καλύπτεται από μικρούς ορεινούς όγκους, ενώ υπάρχει μια
μεγάλη πεδινή έκταση στα δυτικά. Στα ανατολικά οι ακτές είναι βραχώδεις και
σχηματίζουν γκρεμούς. Κοντά στην Αίγινα βρίσκονται μερικά ακατοίκητα
μικρότερα νησιά που διοικητικά ανήκουν στο Δήμο Αίγινας. Αναφέρεται η
μικρή νήσος Μονή στα νοτιοδυτικά.
Το ψηλότερο βουνό της Αίγινας είναι το Όρος (Προφήτης Ηλίας) με 532 m
υψόμετρο που βρίσκεται στα νότια του νησιού. Άλλοι ορεινοί σχηματισμοί είναι
το Πλατυβούνι με 442 m υψόμετρο και το βουνό Δέντρου με 343 m υψόμετρο.
Από τις αρχαιολογικές έρευνες έχει αποδειχθεί πως οι πρώτοι κάτοικοι του
νησιού έφθασαν στην Αίγινα [ 3] από την Πελοπόννησο το 3500 π.Χ. και
εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται η Κολώνα, αριστερά
από το λιμάνι.
3.1.4 Δήμος Αμπελακίων

Ο Δήμος Αμπελακίων έχει έκταση περίπου 15 Κm2 και καλύπτει σε έκταση
ένα σημαντικό και κατά κύριο λόγο πεδινό τμήμα της νήσου Σαλαμίνα.
Τα Αμπελάκια αποτελούν ένα ξεχωριστό Δήμο στο χώρο που βρισκόταν το
αρχαίο λιμάνι της Σαλαμίνας, στο βυθό του οποίου υπάρχουν ερείπια αρχαίων
κτισμάτων. Εκεί βρίσκεται ο τύμβος των Σαλαμινομάχων [2].
3.1.5 Δήμος Δραπετσώνας

Η Δραπετσώνα συνορεύει με τους Δήμους Νίκαιας και Πειραιά. Αποτελείται
από εκτάσεις με χαμηλό υψόμετρο, έχει έκταση περίπου 1,7 Κm2 και είναι ο
μικρότερος σε έκταση Δήμος της Νομαρχίας Πειραιά.
Η Δραπετσώνα χτισμένη στον όρμο της Δραπετσώνας, που στην αρχαιότητα
είχε στρατηγική σημασία, προέρχεται από τον αρχαίο Δήμο ‘Θυμαιτάδαι’.
Υπάρχουν αναφορές [2] για την ύπαρξη αρχαίου ναού στην περιοχή, καθώς
και κάποιου οικισμού του οποίου οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την
αλιεία.

3.1.6 Δήμος Κερατσινίου

Ο Δήμος Κερατσινίου έχει έκταση περίπου 7,6 Κm2 και συνορεύει με τους
Δήμους Χαϊδαρίου, Νίκαιας, Πειραιά, Δραπετσώνας και Περάματος.
Αποτελείται κυρίως από πεδινές εκτάσεις με εξαίρεση ένα μικρό μέρος του
όρους Αιγάλεω, και δε βρέχεται καθόλου από θάλασσα.
Ο αρχαίος οικιστικός πυρήνας του σημερινού Δήμου Κερατσινίου βρισκόταν
στην πλαγιά του λόφου του Αγ. Γεωργίου. Οι θεμελιώσεις που
καταστράφηκαν με την ανέγερση του ναού του Αγ. Γεωργίου και τα ευρήματα
δεξιά και αριστερά της Λεωφόρου Δημοκρατίας στα 1933 και 1935 πείθουν για
την χρονολόγηση του οικισμού στην 3η χιλιετία π.Χ. Το όνομά του Δήμου
ήταν πιθανότατα Θυμαιτάδαι και οι κάτοικοί του βρίσκονταν σε καλές σχέσεις
με τους γειτονικούς συνοικισμούς της ευρύτερης πειραϊκής έκτασης με τους
οποίους αποτελούσαν το Τετράκωμον του Ηρακλέους. Οι Θυμαιτάδαι σιγά -
σιγά ενσωματώθηκαν με τους λοιπούς Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στον
Πειραιά του χρυσού αιώνα, αλλά ο οικισμός στην περιοχή, αν και ξέπεσε,
ποτέ όμως δεν εγκαταλείφθηκε, τουλάχιστον μέχρι την ρωμαϊκή κατάκτηση
(148-146 π.Χ.) [ 4].
3.1.7 Δήμος Κορυδαλλού

Ο Δήμος Κορυδαλλού έχει συνολική έκταση περίπου 4,3 Κm2 και βρίσκεται σε
σημείο που είναι ο κόμβος της βιομηχανικής ζώνης, του κέντρου της Αθήνας
και του Πειραιά. Θεωρείται το κέντρο της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά και
της Δυτικής Αττικής. Είναι ένας από τους τρεις δήμους της Νομαρχίας Πειραιά
που δε βρέχεται από θάλασσα και αποτελείται κυρίως από πεδινές εκτάσεις
με εξαίρεση ένα μικρό τμήμα του όρους Αιγάλεω.
Ο Δήμος Κορυδαλλού στην αρχαιότητα, ήταν ένας από τους 100 δήμους της
Αττικής που ίδρυσε ο μεγάλος Αθηναίος πολιτικός Κλεισθένης, στο τέλος του
6ου αιώνα π.Χ. Η θέση του προσδιορίζεται στους ανατολικούς πρόποδες του
Αττικού όρους Αιγάλεω, γνωστή από το Στράβωνα. Για αρκετά χρόνια ο
Κορυδαλλός έπαιρνε διαφορετικές ονομασίες ανάλογα με τους ιδιοκτήτες της
εποχής ενώ μόλις το 1923, η περιοχή παίρνει ξανά το όνομα που είχε στην
αρχαιότητα: Κορυδαλλός [ 5].

3.1.8 Δήμος Κυθήρων

Το ανάγλυφο του νησιού των Κυθήρων δεν χαρακτηρίζεται από έντονες
εξάρσεις. Μορφολογικά το νησί χαρακτηρίζεται από την παρουσία δύο
οροσειρών, ανατολική και δυτική, ανάμεσα στις οποίες σχηματίζεται οροπέδιο.
Οι υψηλότερες κορυφές του νησιού βρίσκονται στο νοτιοδυτικό τμήμα του. Το
ψηλότερο βουνό του νησιού είναι ο Μυρμηγικιάρης με υψόμετρο 506 m. Άλλες
κορυφές είναι ο Διγενής, η Αγία Ελέσα και η Βίγλα.
Τα Κύθηρα [6] είναι γνωστά από την αρχαιότητα ως το νησί της Αφροδίτης. Οι
Μινωίτες είχαν καταστήσει από πολύ νωρίς τα Κύθηρα ενδιάμεσο σταθμό των
ταξιδιών τους προς τη Δύση κι είχαν δημιουργήσει τον οικισμό Σκάνδεια, στη
σημερινή Παλαιόπολη, καθώς και σημαντικό ιερό κορυφής στη Θέση Αγιος
Γεώργιος στο Βουνό.
Aπό τον 6ο αιώνα μ.Χ. το νησί φαίνεται ότι αρχίζει να κατοικείται πιο
συστηματικά. Κατά το 10ο και 11ο αιώνα μ.Χ. αποκτά ξανά κάποια σημασία
και υπάγεται στη Μονεμβασία. Την εποχή αυτή κτίζεται και η οχυρή
πρωτεύουσα των Βυζαντινών χρόνων, ο 'Αγ. Δημήτριος, σημερινή
Παλαιοχώρα, που είχε πλήθος εκκλησιών και σημαντικό αριθμό κατοίκων. Ο
'Αγ. Δημήτριος κατακτάται και καταστρέφεται το 1537 από Αλγερινούς
πειρατές υπό τον Χαίδερίν Βαρβαρόσα. Την εποχή αυτή στο νησί κυριαρχούν
οι Ενετοί με την οικογένεια των Βενιέρων, απογόνων του Ενετού τυχοδιώκτη
Μάρκου Βενιέρη, που κατέκτησε τα Κύθηρα το 1207. Οι Ενετοί
αντιλαμβάνονται την καίρια θέση του νησιού στην είσοδο της ανατολικής
Μεσογείου και καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες για την οχύρωση και
κατοίκησή του. Το φεουδαρχικό όμως σύστημα που εφαρμόζουν δημιουργεί
δυστυχία στους κατοίκους, οι οποίοι συγχρόνως έχουν να αντιμετωπίσουν τις
συχνές πειρατικές επιδρομές. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η μεγάλη μείωση
του πληθυσμού και οι συχνές διαμαρτυρίες στις Ενετικές αρχές για τον τρόπο
διοίκησης του νησιού .Οι Ενετοί πάντως κυριαρχούν έως το 1797 με εξαίρεση
ένα μικρό διάστημα που το νησί κατακτήθηκε από τους Τούρκους (1715). Το
1797 τα Κύθηρα, όπως όλα τα Επτάνησα, κατακτώνται από τους Γάλλους και
το 1809 από τους Αγγλους οι οποίοι κρατούν το νησί μέχρι το 1864, οπότε
ενώθηκε κι αυτό με την Ελλάδα μαζί με τα άλλα Επτάνησα

3.1.9 Δήμος Μεθάνων

Ο Δήμος Μεθάνων έχει έκταση περίπου 50 Κm2, καταλαμβάνει όλη τη
χερσόνησο των Μεθάνων, η οποία αποτελεί τμήμα της βορειοανατολικής
παραθαλάσσιας ζώνης της Πελοποννήσου και νότια συνορεύει με το Δήμο
Τροιζηνίας.
Τα Μέθανα, είναι γνωστά από την αρχαιότητα για τις ιαματικές πηγές τους,
είναι μια μεγάλη, σχεδόν στρογγυλή, χερσόνησος της Πελοποννήσου στο
Σαρωνικό. Τόπος παρθένος, πλούσιος σε αντιθέσεις που συναρπάζουν τον
επισκέπτη. Η πόλη βρίσκεται κάτω από το επιβλητικό ηφαίστειο που κατέληξε
στη μορφή αυτή μετά από μακραίωνες διεργασίες, όπως αναφέρουν ο
Στράβων, ο Οβίδιος και ο Παυσανίας [7].
Η ιστορία της περιοχής των Μεθάνων φτάνει μέχρι την εποχή του λίθου, όπως
μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα στην Παλαιοχώρα, στον Άγιο
Σπυρίδωνα, στο Θρονί, στα Δριτσέϊκα, στην Ογα, στη Χειρόμα, στη Χελώνα,
στη Χώριζα, στον Άγιο Κωνσταντίνο, στον Άγιο Γεώργιο και στον Άγιο
Νικόλαο.
3.1.10Δήμος Νίκαιας
Ο Δήμος Νίκαιας έχει έκταση 6,7 Κm2. Είναι από τους δυτικότερους δήμους
της Νομαρχίας Πειραιά στο λεκανοπεδίο Αττικής, αποτελείται κυρίως από
πεδινές εκτάσεις και ένα μικρό μέρος του όρους Αιγάλεω.
Στην ιστορική του διαδρομή ο Δήμος Νίκαιας, διαφύλαξε και πρόβαλε τον
πλούτο των παραδόσεων, τον πολιτισμό, τις τέχνες και τα γράμματα με βάση
τα ιδεώδη του Ελληνικού Μικρασιατικού στοιχείου που εγκαταστάθηκε εκεί [2].
3.1.11Δήμος Περάματος
Ο Δήμος Περάματος βρίσκεται στο Νοτιοδυτικό άκρο της περιοχής
πρωτευούσας. Αποτελεί το δυτικότερο άκρο του Πολεοδομικού
Συγκροτήματος της Αθήνας και έχει έκταση περίπου 14 Κm2. Στη βόρεια
πλευρά του Δήμου εκτείνεται το όρος Αιγάλεω ενώ ο δήμος διαθέτει σχετικά
μεγάλη ακτογραμμή λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ηπειρωτικός δήμος με
σχετικά μικρή έκταση.

Ιστορικά, ο Δήμος Περάματος αναπτύσσεται μετά το 1924 με την μεταφορά

της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης (ΝΕΖ) από την περιοχή Αγ. Διονυσίου
του Πειραιά στην παραλία Περάματος. Το 1928 δημιουργούνται οι δύο
προσφυγικοί συνοικισμοί στο Δυτικό Ακρο και στο Νέο Ικόνιο. Αρχικά το
Πέραμα αποτελούσε τόπο αναψυχής των κατοίκων του Πειραιά. Μετά το 1950
το Πέραμα προσελκύει πληθυσμό από άλλα μέρη της Ελλάδας ο οποίος
απασχολείται στα ναυπηγεία της παραλίας, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο
μέρος της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας της Ελλάδος, και
σταδιακά αλλάζει χαρακτήρα [8].
3.1.12Δήμος Πόρου
Το νησί του Πόρου έχει έκταση 49 Κm2 και βρίσκεται 32 ναυτικά μίλια νότια
του Πειραιά. Είναι ηφαιστιογενές νησί με πυκνή βλάστηση, λόφους και
γραφικούς κόλπους. Η ψηλότερη κορυφή του νησιού είναι η Βίγλα με
υψόμετρο 358 m. Στο Δήμο διοικητικά ανήκει και μέρος της Πελοπονήσου.
Η περιοχή του Δήμου Πόρου από την αρχαιότητα αποτελείται από δύο νησιά,
τη Σφαιρία, που πήρε το όνομά της από τον Ηνίοχο του Πέλοπα, Σφαίρο, και
την Καλαυρεία (καλή αύρα). Η Καλαυρεία αρχικά ήταν αφιερωμένη στο θεό
Απόλλωνα ο οποίος την παραχώρησε στο θεό Ποσειδώνα, ως αντάλλαγμα
για τους Δελφούς. Η Καλαυρεία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την Σφαιρία,
κατάφυτη με άφθονα νερά, ενώ η Σφαιρία είναι ένας βράχος ηφαιστειακής
προέλευσης.
Ο Πόρος διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο κατά την επανάσταση του 1821, από
την περίοδο της οποίας σώζονται πολλά μνημεία. Υπήρξε έδρα της
κυβέρνησης από 15 Απριλίου - 16 Ιουνίου 1827. Τον Οκτώβρη του 1828 στον
Πόρο έγινε η σύσκεψη των τριών Δυνάμεων, οι οποίες καθόρισαν τα σύνορα
του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Από τον Πόρο ξεκίνησε ο συμμαχικός
στόλος για τη νικηφόρα ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Στο λιμάνι του
Πόρου εγκαταστάθηκε το 1830 ο πρώτος πολεμικός ναύσταθμος της
Ελεύθερης Ελλάδας [9].
3.1.13Δήμος Σαλαμίνας
Η Σαλαμίνα είναι το μεγαλύτερο νησί του Σαρωνικού, απέχει μόλις ένα ναυτικό
μίλι από τον Πειραιά και αποτελεί ένα σύγχρονο οικιστικό κέντρο [ 10 ].

Εμφανίζει λοφώδες εδαφικό ανάγλυφο μεγάλης ποικιλότητας που

παρουσιάζει έντονη ανάπτυξη στα νότια και ομαλότερη ανάπτυξη στο βόρειο
τμήμα. Υπάρχουν ημιορεινοί όγκοι στα νότια και νοτιοδυτικά αλλά και στο
κεντρικό και ανατολικό τμήμα, ενώ στο βόρειο τμήμα υπάρχουν σποραδικά
λοφώδεις εκτάσεις. Στο νοτιοδυτικό τμήμα δεσπόζει το ύψωμα της Νταρνίζας
με υψόμετρο 345 m. Πεδινές εκτάσεις υπάρχουν κυρίως στο βόρειο τμήμα και
μεταξύ του κεντρικού και νότιου τμήματος.
Η Σαλαμίνα είναι ξακουστή για την ιστορική ναυμαχία του 480 π.Χ. Είναι η
πατρίδα του μεγάλου τραγικού ποιητή Ευριπίδη, αλλά και του ομηρικού
Αίαντα, καθώς και τόπος διαμονής και δημιουργίας του ποιητή Αγγελου
Σικελιανού και φιλοξενίας του Γεώργιου Καραϊσκάκη.
3.1.14Δήμος Σπετσών
Οι Σπέτσες είναι ένα νησί που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της εισόδου του
Αργολικού κόλπου, κοντά στις νότιες ακτές της Αργολίδας, από τις οποίες
χωρίζεται με το στενό των Σπετσών. Είναι το δυτικότερο από τα νησιά του
Αργοσαρωνικού. Έχει σχήμα σχεδόν ελλειψοειδές με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Το
έδαφος του νησιού είναι ημιορεινό και μεγάλο τμήμα του στα δυτικά
καλύπτεται από πευκοδάση, σε αντίθεση με τη γειτονική Ύδρα, που στερείται
βλάστησης. Υψηλότερη κορυφή του νησιού είναι ο Προφήτης Ηλίας με
υψόμετρο περίπου 348 m.
Παλιά λεγόταν Πιτυούσα που σήμαινε πευκόφυτη. Πρωτοκατοικήθηκε την
εποχή του χαλκού. Το νησί της ηρωίδας Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας
αποτέλεσε, όπως είναι γνωστό, σημαντική ναυτική δύναμη την περίοδο της
Τουρκοκρατίας και πρωτοστάτησε στην Επανάσταση του 1821 [2].
3.1.15Δήμος Τροιζήνος
Ο Δήμος Τροιζήνος έχει έκταση 191 Κm2. Γεωγραφικά βρίσκεται κοντά στην
Πελοπόννησο και συνορεύει με τον Νομό Αργολίδας. Το φυσικό περιβάλλον
παρουσιάζει μια ποικιλομορφία περιλαμβάνοντας πεδινές, ορεινές και
ημιορεινές περιοχές.
Η Τροιζήνα θεωρείται η πατρίδα του ήρωα Θησέα που ήταν γιος του Πόρου
και της Αίθρας – εκ κλεψιγαμίας. Η αρχαία Τροιζήνα βρισκόταν ΒΔ της

σημερινής. Ο Δήμος Τροιζήνος διαθέτει πλούσια και μακρόχρονη ιστορία την

οποία μαρτυρούν πλήθος αρχαιοτήτων όπως τα απομεινάρια της Ακρόπολης,
τα τείχη, ο πύργος των Ελληνιστικών χρόνων, η Επισκοπή, το Διαβολογέφυρο,
οι νερόμυλοι στον Ποταμό και στο Βλυχό, το Μοναστήρι της Κεχαριτωμένης,
το παλιό βυζαντινό Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου [2].
3.1.16Δήμος Ύδρας
Η Ύδρα είναι νησί του Βορείου Μυρτώου Πελάγους και βρίσκεται σε μικρή
απόσταση από τις νοτιοανατολικές ακτές της Αργολίδας, δυτικά από την
είσοδο του Σαρωνικού κόλπου. Το νησί της Ύδρας έχει σχήμα μακρόστενο, με
διεύθυνση Δ/ΝΔ-Α/ΒΑ, έκταση 49,6 Km2 και μήκος ακτών 56 Κm. Είναι ορεινό,
βραχώδες νησί με χαμηλή βλάστηση. Υψηλότερες κορυφές του νησιού είναι
το Κλιμάκιο ή Έρωτας με υψόμετρο 590 m στο κέντρο του και η Γερακίνα στα
νοτιοδυτικά με υψόμετρο 346 m.
Το όνομα της Ύδρας οφείλεται στα άφθονα νερά, που ανάβλυζαν από τις
πλούσιες πηγές που είχε στην αρχαιότητα. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού
ήταν οι Δρύοπες. Οι ιστορικοί αναφέρουν το νησί με το όνομα του Υδρέα και
στο εσωτερικό του έχουν διασωθεί ίχνη αρχαίων οικισμών. Από πολύ νωρίς η
Ύδρα χρησιμοποιήθηκε ως ναυτικός σταθμός, με αποτέλεσμα να
πρωτοστατήσει στο θαλάσσιο εμπόριο και στις επικοινωνίες. Ιδιαίτερη άνθιση
παρουσιάζει το εμπόριο στο τέλος του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου.
Τότε οι Υδραίοι εκμεταλλεύτηκαν την Άγγλο-Γαλλική διαμάχη και αποκόμισαν
τεράστια κέρδη [11].
3.1.17Κοινότητα Αγκιστρίου
Η έκταση του μικρού αυτού νησιού είναι μόλις 13 Km2. Παρά τη μικρή έκταση
του νησιού, στην επιφάνεια του διακρίνονται αρκετές υψομετρικές
διαβαθμίσεις με 3 λοφώδεις σχηματισμούς, το Μακρυπούντα στην ανατολική
πλευρά με 294 m υψόμετρο, το Δρυμώνα στο κέντρο του νησιού με 225 m και
τη Βίγκλια στο νοτιοδυτικό με 200 m υψόμετρο. Το μεγαλύτερο μέρος του
νησιού είναι ορεινό και δασοσκεπές. Στις απολήξεις των σχηματισμών στη
θάλασσα σχηματίζονται αρκετές βραχώδεις ακτές. Στα βορειοανατολικά του
Αγκιστρίου βρίσκεται το μικρό νησάκι Μετώπη, ενώ στα νοτιοδυτικά αυτού
βρίσκεται η νήσος Δωρούσα.

Η αρχαία ονομασία του νησιού [12] είναι Κεκρυφάλεια και σημαίνει στολισμένη
κεφαλή. Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι το νησί κατοικήθηκε για πρώτη
φορά πριν από περίπου 2.500 χρόνια. Η ιστορία του Αγκιστρίου επηρεάστηκε
πολλές φορές από την ιστορία της Αίγινας. Υπήρξαν αρκετές περίοδοι κατά
τις οποίες στο νησί δεν υπήρχαν κάτοικοι. Το 1821 κατοικήθηκε και πάλι αλλά
με ελάχιστο αριθμό κατοίκων ώστε να αναφερθεί στην απογραφή. Από το
1835 που σχηματίστηκε η Κοινότητα Αγκιστρίου έχουμε σημαντική αύξηση
πληθυσμού.
3.1.18Κοινότητα Αντικυθήρων
Το νησί των Αντικυθήρων (κοινώς Τσιριγότο) που οι ντόπιοι ονομάζουν "Λιοί"
είναι ένας βράχος μέσα στη θάλασσα, νότια της Πελοποννήσου, ανάμεσα στα
Κύθηρα και την Κρήτη. Έχει έκταση 20 Km2 και μήκος ακτών 24 Km. Το νησί
έχει σχήμα ατρακτοειδές και το έδαφος του είναι βραχώδες και άνυδρο άρα
και άγονο. Στην κοινότητα υπάγονται διοικητικά οι ακατοίκητες βραχονησίδες
Ναυτίλος, Πόρι, Πορέτι, Θερμόνες και Ψειρά [13].
Στις αρχαίες πηγές αναφέρεται ως Αίγυλα ή Αιγιλία. Το μόνο ιστορικό γεγονός
που συνδέεται με το νησί είναι η φυγή του βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη του
Γ', μετά την ήττα του στη Σελλασία (222 π.Χ).Ο Κλεομένης στο δρόμο του για
την Αίγυπτο έμεινε μια μέρα στην Αίγυλα περιμένοντας το πλοίο. Στο νησί
σώζεται μια τειχισμένη πόλη, έκτασης περίπου 300 στρεμμάτων, που
χρονολογείται από τα τέλη του 4ου έως τις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ.
Η πόλη, όπως φαίνεται από τις επιγραφικές μαρτυρίες αλλά και από τα
αρχαιολογικά ευρήματα, συμμετείχε στην πειρατική δραστηριότητα που
ανέπτυξαν κατά την ελληνιστική εποχή οι κρητικές πόλεις. Από τις έως τώρα
ανασκαφές διαπιστώνουμε ότι την κυριαρχία στο νησί πρέπει να είχε η πόλη
της Δυτικής Κρήτης Φαλάσαρνα, της οποίας η πειρατική δράση ήταν γνωστή
και η οποία καταστράφηκε, όπως και η Αίγιλα, κατά την εκστρατεία των
Ρωμαίων, το 69-67 π.Χ., κατά της ‘Πειρατείας’. Το νησί πέρασε φάση
πλήρους ερήμωσης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 300 ετών μεταξύ
των ετών 1423-1782.Η πλειοψηφία των σημερινών κατοίκων έφτασαν στα
Αντικύθηρα στα τέλη του 18ου και του 19ου αιώνα από την περιοχή της
Κίσσαμου και των Σφακιών της Κρήτης.

3.2 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Τα Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά της Νομαρχίας Πειραιά βασίζονται κυρίως

στην ανάλυση των δεδομένων της επίσημης απογραφής πληθυσμού της
Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος (ΕΣΥΕ) των ετών 1991 και 2001,
αλλά υπάρχουν και αναφορές στις απογραφές προηγούμενων δεκαετιών
(1971 και 1981) όπου απαιτείται διαχρονική ανάλυση των τάσεων.
Στόχος της δημογραφικής ανάλυσης είναι η εκτίμηση της ιδιαίτερης
φυσιογνωμίας των Δήμων και Κοινοτήτων της Νομαρχίας καθώς και η
αναζήτηση των τάσεων και της εξέλιξης του πληθυσμού κατά τη τελευταία
δεκαετία. Για το σκοπό αυτό αναζητήθηκαν στοιχεία που αφορούν την εξέλιξη
και τη σύνθεση του πληθυσμού όπως επίσης και το μέγεθος των νοικοκυριών.
Για τη διευκόλυνση της ανάγνωσης των πινάκων της ΕΣΥΕ και της ανάλυσης
των στοιχείων, παρατίθενται οι παρακάτω βασικοί ορισμοί [14]:
Πραγματικός Πληθυσμός περιφέρειας (δήμου, κοινότητας ή οικισμού): Το
σύνολο των, για οποιαδήποτε αιτία, παρόντων σε αυτή προσώπων κατά την
ημέρα της απογραφής, είτε αυτά διαμένουν μονίμως στην περιφέρεια (δήμο,
κοινότητα ή οικισμό) αυτή είτε βρέθηκαν να διαμένουν προσωρινώς ή τυχαίως.
Νόμιμος Πληθυσμός (δημότες): Ο νόμιμος πληθυσμός αποτελείται από τον
αριθμό των δημοτών, δηλαδή από το σύνολο των ατόμων κάθε ηλικίας και
φύλου, που είναι καταχωρημένα στα αντίστοιχα δημοτολόγια και εφόσον κατά
την ημέρα της απογραφής βρίσκονταν στη Χώρα και απογράφηκαν ως
παρόντες ή απουσίαζαν προσωρινά στο εξωτερικό.
Αστικός Πληθυσμός: Περιλαμβάνει τον πληθυσμό των δήμων και κοινοτήτων,
των οποίων ο πολυπληθέστερος οικισμός έχει 10.000 κατοίκους και άνω,
καθώς επίσης, και τον πληθυσμό των 18 πολεοδομικών συγκροτημάτων στο
σύνολο τους, ανεξάρτητα από το μέγεθος του πληθυσμού του
πολυπληθέστερου οικισμού (δήμου ή κοινότητας) του συγκροτήματος.
Αγροτικός Πληθυσμός: Περιλαμβάνει τον πληθυσμό των δήμων και
κοινοτήτων, των οποίων ο πολυπληθέστερος οικισμός έχει λιγότερους από
2.000 κατοίκους, εκτός αυτών που ανήκουν στα πολεοδομικά συγκροτήματα.

Νοικοκυριό θεωρήθηκε: α) Κάθε πρόσωπο που ζούσε μόνο, είτε σε χωριστή

κατοικία, είτε σε νοικιασμένο δωμάτιο, αλλά - στην τελευταία αυτή περίπτωση
- δε γευμάτιζε μαζί με το πρόσωπο ή την οικογένεια από την οποία νοίκιασε το
δωμάτιο, β) κάθε ομάδα δύο ή περισσοτέρων προσώπων (συγγενών ή μη), τα
οποία ζούσαν στην ίδια κατοικία και τα οποία λάμβαναν μαζί τα γεύματα τους.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η διοικητική διαίρεση του Νομού Αττικής σε
Νομαρχίες (Αθηνών, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Πειραιά) ισχύει
από την εφαρμογή του Ν. 2539/97. Για την απογραφή του 1991 ισχύει η
διαίρεση του Ν. Αττικής σε ‘Περιφέρεια Πρωτευούσης’ και ‘Υπόλοιπο Αττικής’
ενώ για την απογραφή του 2001 ισχύει η διοικητική διαίρεση σε Νομαρχίες.
3.2.1 Τελευταία απογραφή, μεταβολή πληθυσμού

Η Νομαρχία Πειραιά αποτελεί το δεύτερο σε πληθυσμό Νομαρχιακό
Διαμέρισμα στην Περιφέρεια Αττικής μετά το Νομαρχιακό Διαμέρισμα Αθηνών.
Συγκεντρώνει το 14,4% του πραγματικού πληθυσμού της Περιφέρειας
Πρωτευούσης και το 4,9% του συνόλου της χώρας (ΕΣΥΕ 2001 - παράρτημα).
Πρέπει να σημειωθέι ότι οι αναφορές σε πληθυσμό της παρούσης ενότητας
αφορούν αποκλειστικά τον πραγματικό πληθυσμό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, ο πραγματικός πληθυσμός
στο Νομαρχιακό Διαμέρισμα Πειραιά ανέρχεται στους 541.504 κατοίκους
παρουσιάζοντας αύξηση πληθυσμού από το 1991 κατά 3,27%. Η ποσοστιαία
μεταβολή του πληθυσμού (Γράφημα 1) είναι χαμηλότερη της αντίστοιχης
αυξήσεως του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής καθώς και του
συνολικού πληθυσμού της Χώρας (6,77% και 6,86% αντίστοιχα).
Τα δεδομένα της πληθυσμιακής κατανομή ανά Δήμο από τις απογραφές των
ετών 1991 και του 2001 καθώς και η ποσοστιαία μεταβολή που καταγράφηκε
μεταξύ των δύο απογραφών, αποτυπώνεται στον Πίνακας 1.

Πίνακας 1. Μεταβολή Πληθυσμού Δήμων & Κοινοτήτων Νομαρχίας Πειραιά.
Μεταβολή
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ 1991 2001
1991-2001
Δήμος Πειραιά 182.671 175.697 -3,82
Δήμος Αγίου Ιωάννη Ρέντη 14.218 15.060 5,92
Δήμος Αίγινας 11.639 13.552 16,44
Δήμος Αμπελακίων 6.760 7.060 4,44
Δήμος Δραπετσώνας 13.094 12.944 -1,15
Δήμος Κερατσινίου 71.982 76.102 5,72
Δήμος Κορυδαλλού 63.184 67.456 6,76
Δήμος Κυθήρων 3.021 3.354 11,02
Δήμος Μεθάνων 2.056 2.057 0,05
Δήμος Νίκαιας 87.597 93.086 6,27
Δήμος Περάματος 24.119 25.720 6,64
Δήμος Πόρου 3.570 4.348 21,79
Δήμος Σαλαμίνας 27.512 30.962 12,54
Δήμος Σπετσών 3.603 3.916 8,69
Δήμος Τροιζήνος 6.084 6.507 6,95
Δήμος Ύδρας 2.387 2.719 13,91
Κοινότητα Αγκιστρίου 791 920 16,31
Κοινότητα Αντικυθήρων 70 44 -37,14
ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ 524.358 541.504 3,27

Γράφημα 1. Μεταβολή Πραγματικού Πληθυσμού Ελλάδος, Περιφέρειας Αττικής

και Νομαρχίας Πειραιά σύμφωνα με τα στοιχεία των απογραφών των ετών
1991 και 2001.
10.964.020
12.000.000
10.259.900
10.000.000
8.000.000
6.000.000
3.761.810
3.523.407
4.000.000
2.000.000 524.358
541.504
0
ΕΛΛΑΔΑ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΙΑΣ
1991 Πραγματικός Πληθυσμός 2001 Πραγματικός Πληθυσμός
Συγκριτικά με την μεταβολή του πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής και

ολόκληρης της χώρας, η Νομαρχία Πειραιά εμφανίζει χαμηλή και σε
ορισμένους δήμους αρνητική μεταβολή πληθυσμού (Εικόνα 11). Η
πραγματική εικόνα της πληθυσμιακής τάσης της Νομαρχίας δίνεται κυρίως
από τους Δήμους όπου διαμένει ο μεγαλύτερος πληθυσμιακός όγκος. Οι
δήμοι Πειραιά, Κερατσινίου, Κορυδαλλού, Νίκαιας, Αγ. Ιωάννη Ρέντη,
Δραπετσώνας και Περάματος συγκεντρώνουν το 82% του πραγματικού
πληθυσμού της Νομαρχίας Πειραιά. Η μεταβολή του πληθυσμού σε αυτούς
τους δήμους κατά τα έτη 1991-2001 κυμαίνεται μεταξύ -3,82% έως 6,76%.
Αξιοσημείωτη είναι η μείωση του πληθυσμού στο Δήμο Πειραιά (-3,82%) όπου
συγκεντρώνεται το 32,45% του πληθυσμού της Νομαρχίας. Οι Δήμοι Αίγινας,
Κυθήρων, Πόρου, Σαλαμίνας, Σπετσών, Τροιζήνας, και Ύδρας καθώς και η
Κοινότητα Αγκιστρίου παρουσιάζουν ποσοστιαία αύξηση του πληθυσμού τους
μεγαλύτερη των αντίστοιχων αυξήσεων της Περιφέρειας Αττικής (6,77%) και
της χώρας (6,86%). Ωστόσο, η υψηλή αυτή ποσοστιαία αύξηση του
πληθυσμού δεν αντανακλά την πληθυσμιακή εικόνα της Νομαρχίας
δεδομένου ότι ο πληθυσμός στις περιοχές αυτές αντιστοιχεί στο 12,24% του
πληθυσμού της Νομαρχίας.

Εικόνα 11. Εποπτική απεικόνιση της Μεταβολής Πληθυσμού ανά διοικητική

μονάδα της Νομαρχίας Πειραιά με βάση τις απογραφές των ετών 1991 και 2001.

Η μέση πυκνότητα της Νομαρχίας είναι της τάξεως των 582 κατοίκων ανά
Km2. Η πυκνότητα αυτή είναι αρκετά μεγαλύτερη της αντίστοιχης της χώρας
αλλά αρκετά μικρότερη της πυκνότητας της Περιφέρειας Αττικής (83 και 988
κάτοικοι / Km2 αντίστοιχα) (Εικόνα 12). Οι Δήμοι της περιοχής πρωτεύουσας
εμφανίζουν πολλαπλάσια πυκνότητα πληθυσμού σε σχέση με τους
υπόλοιπους Δήμους, με ακραία αντίθεση αυτή μεταξύ των Δήμων Κυθήρων
και Πειραιά όπου η αναλογία πυκνότητας πληθυσμού είναι 1/1.300. Η
συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων - πλην ορισμένων νησιωτικών Δήμων -
παρουσιάζουν πολλαπλάσια πυκνότητα πληθυσμού συγκριτικά με το
αντίστοιχο κοινοτικό μέσο όρο (115 κάτοικοι / Km2). Αναλυτικότερα, η
πυκνότητα του πληθυσμού των Δήμων και Κοινοτήτων της Νομαρχίας
παρουσιάζονται στον Πίνακας 2.
Πίνακας 2. Πυκνότητα Πληθυσμού σε Km2.
Πυκνότητα Πληθυσμού
Δήμος / Κοινότητα
(κατοικοι ανά Km2)
ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 15.687
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ 3.347
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΝΑΣ 153
ΔΗΜΟΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ 474
ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ 7.614
ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ 9.513
ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 14.990
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ 12
ΔΗΜΟΣ ΜΕΘΑΝΩΝ 41
ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΑΙΑΣ 13.893
ΔΗΜΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 1.681
ΔΗΜΟΣ ΠΟΡΟΥ 89
ΔΗΜΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 381
ΔΗΜΟΣ ΣΠΕΤΣΩΝ 154
ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΙΖΗΝΟΣ 34
ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΑΣ 42
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ 68
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ 2

Εικόνα 12. Εποπτική απεικόνιση της Πληθυσμιακής Πυκνότητας ανά διοικητική

μονάδα της Νομαρχίας Πειραιά με βάση την απογραφή του 2001.

Στις επόμενες παραγράφους παρουσιάζεται η δημογραφική εικόνα του κάθε

Δήμου και Κοινότητας της Νομαρχίας Πειραιά.
3.2.1.1 Δήμος Πειραιά
Ο Δήμος Πειραιά, είναι πληθυσμιακά ο μεγαλύτερος της Νομαρχίας.

Διαχρονικά όμως ο πληθυσμός του παρουσιάζει πτωτική τάση. Παρόλο που
τα δεδομένα των δύο τελευταίων απογραφών (έτη 1991 και 2001),
παρατηρείται μία επιβράδυνση της πληθυσμιακής μείωσης, με μεταβολή
μικρότερη (-3,8%) από αυτή της προηγούμενης δεκαετίας (-7%), ο πληθυσμός
ακολουθεί σταθερή πτωτική πορεία τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ο Δήμος
Πειραιά παρόλη την μείωση του πληθυσμού, εξακολουθεί να συγκεντρώνει
την πλειοψηφία του πληθυσμού της Νομαρχίας και παράλληλα να κατέχει τα
πρωτεία μεταξύ των Δήμων και Κοινοτήτων όσον αφορά τη πυκνότητα του
πληθυσμού (15.687 κάτοικοι ανά Km2).
3.2.1.2 Δήμος Αγ. Ιωάννη Ρέντη
Στο Δήμο Αγ. Ιωάννη Ρέντη, σημειώθηκε μεγάλη πληθυσμιακή μείωση μεταξύ
1971 και 1991 (-19%) με κορύφωση της μείωσης την πρώτη δεκαετία. Τη
δεκαετία 1991-2001 σημειώθηκε αύξηση της τάξεως του 6%. Ο Δήμος
συνιστά επίσης έναν από τους πυκνοκατοικημένους Δήμους της Νομαρχίας
(3.347 κάτοικοι ανά Km2).
3.2.1.3 Δήμος Δραπετσώνας
Ο Δήμος Δραπετσώνας, παρουσίασε σημαντική πληθυσμιακή μείωση μεταξύ

‘71 και ‘01. Οι μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο
στην κατηγορία αυτών που παρουσίασαν υψηλούς γενικά ρυθμούς μείωσης.
Η μείωση εντοπίζεται κύρια κατά τη δεκαετία του ‘80 (-11%). Την δεκαετία ‘91-
‘01 ο Δήμος εξακολούθησε να παρουσιάζει μείωση με σημαντικά χαμηλότερο
όμως ρυθμό (-1,14%). Η πυκνότητα του Δήμου είναι αρκετά υψηλή (7.614
κάτοικοι ανά Km2).
3.2.1.4 Δήμος Κερατσινίου
Ο πληθυσμός στο Δήμο Κερατσινίου σημείωσε μείωση της τάξης του -3%
κατά τη δεκαετία 1981-1991. Συνολικά όμως ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά την

εικοσαετία ‘71-‘91 κατά 6%. Η αύξηση αυτή εντοπίζεται στη δεκαετία του ’70.
Παρά την ελαφριά μείωση που καταγράφηκε κατά την απογραφή του ‘91,
στην τελευταία απογραφή ο πληθυσμός σημείωσε αύξηση της τάξης του
5,72%. Ο Δήμος Κερατσινίου συνιστά τον τρίτο σε πληθυσμό Δήμο της
Νομαρχίας με πυκνότητα πληθυσμού 9.513 κάτοικους ανά Km2.
3.2.1.5 Δήμος Κορυδαλλού
Ο πληθυσμός του Δήμου Κορυδαλλού παρουσιάζει συνεχή θετική

πληθυσμιακή εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Η απογραφή του 2001 έδειξε
πραγματικό πληθυσμό 67.456 και σημειώθηκε μεταβολή της τάξης του 6,76%
μεταξύ ‘91-‘01. Ο Δήμος Κορυδαλλού συνιστά τον τέταρτο σε πληθυσμό Δήμο
της Νομαρχίας και έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη πληθυσμιακή πυκνότητα μετά
το Δήμο Πειραιά.
3.2.1.6 Δήμος Νίκαιας
Ο Δήμος Νίκαιας σημείωσε θετική πληθυσμιακή εξέλιξη της τάξης του 6,26%.
Σημαντική αύξηση είχε καταγραφεί κατά την δεκαετία του ’70, ενώ τα επόμενα
χρόνια ο πληθυσμός κινήθηκε σε πλαίσια στασιμότητας, με μικρές
αυξομειώσεις. Ο Δήμος εμφανίζει μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού και συνιστά
το δεύτερο σε πληθυσμό Δήμο της Νομαρχίας.
3.2.1.7 Δήμος Περάματος
Στο Δήμο Περάματος σημειώθηκε μικρή πληθυσμιακή αύξηση κατά την

δεκαετία ‘91-‘01, ακολουθώντας την αύξηση των προηγούμενων δεκαετιών. Η
αύξηση εντοπίζεται στη δεκαετία του ‘70, ενώ στο διάστημα ‘81-‘91, ο
πληθυσμός κινήθηκε σε πλαίσια χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης. Η
πληθυσμιακή πυκνότητα του Δήμου είναι 1.681 κάτοικοι / Km2.
3.2.1.8 Δήμοι Μεθάνων και Τροιζήνος
Το χερσαίο κομμάτι της Νομαρχίας στην Πελοπόννησο διατήρησε τον

πληθυσμό του σημειώνοντας πολύ μικρές θετικές διαφοροποιήσεις (Δ.
Μεθάνων 0,04%, Δ. Τροιζήνος 6,95%). Παρόλα αυτά οι Δήμοι Μεθάνων και
Τροιζήνος είναι αρκετά αραιοκατοικημένοι (πυκνότητα των κατοίκων 41,06 και
33,87 κάτοικοι / Km2 αντίστοιχα).

3.2.1.9 Νησιωτικοί Δήμοι και Κοινότητες
Το νησιωτικό τμήμα σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (1991, 2001)

παρουσιάζει μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση από το χερσαίο. Εντούτοις, οι
αυξήσεις είναι μικρές αναλογικά με τα απόλυτα νούμερα ενώ ο πληθυσμός
που συγκεντρώνεται στους Δήμους αυτούς αντιστοιχεί μόλις στο 12,35% του
συνολικού πληθυσμού της Νομαρχίας.
Σε αρκετούς νησιωτικούς Δήμους σημειώθηκε πληθυσμιακή αύξηση κατά την
τελευταία δεκαετία, με μεγαλύτερα ποσοστά να εμφανίζονται στον Πόρο
(21,8%), την Αίγινα (16,4%), την Ύδρα (14%), το Αγκίστρι (16,3%). Αξιόλογη
αύξηση παρατηρήθηκε και στη Σαλαμίνα (12,5%) και τα Κύθηρα (11%).
Αντίθετα ο Δήμος Αμπελακίων (Ν. Σαλαμίνα) σημείωσε μικρή πληθυσμιακή
αύξηση (4,4%).
Η Αίγινα και η Σαλαμίνα εξαιτίας της άμεσης γειτνίασης με την Αττική είναι τα
πολυπληθέστερα νησιά της Νομαρχίας. Οι Σπέτσες αύξησαν κατά μικρό
ποσοστό τον πληθυσμό τους (8,7%).
Η Κοινότητα Αντικυθήρων αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα ερήμωσης
παρουσιάζοντας πληθυσμιακή αποδυνάμωση της τάξης του 37%. Εντούτοις,
το ποσοστό αυτό θα πρέπει να εκτιμηθεί σε σχέση με το απόλυτο νούμερο
που σημαίνει.
Η πυκνότητα του πληθυσμού στα νησιά είναι μικρή και κυμαίνεται από 2,19
κάτοικοι / Km2 στην Κοινότητα Αντικυθήρων έως 473,83 κάτοικοι / Km2 στο
Δήμο Αμπελακίων που παρουσιάζει μεγαλύτερη πυκνότητα λόγω της
γειτνίασης του με την περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής. Αξιοσημείωτο είναι
το γεγονός ότι στα νησιά της Νομαρχίας που αποτελούν το 68,41% της
συνολικής έκτασης της Νομαρχίας κατοικεί μόλις το 12,35% του πληθυσμού.
Το ποσοστό αυτό γίνεται πιο σημαντικό όταν προστεθούν και οι Δήμοι
Τροιζήνος και Μεθάνων. Συνολικά οι νησιωτικοί Δήμοι και οι Δήμοι οι οποίοι
γεωγραφικά βρίσκονται στην Πελοπόννησο αποτελούν το 94,4% της
συνολικής έκτασης της Νομαρχίας και κατοικεί μόλις το 13,93% του συνολικού
πληθυσμού.

3.2.2 Σύνθεση Πληθυσμού

Το 97% του πληθυσμού της Νομαρχίας Πειραιά είναι αστικός (Πίνακας 3). Το
ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο του αντίστοιχου στο σύνολο της χώρας (73%)
αλλά σε παρόμοια επίπεδα με τις υπόλοιπες Νομαρχίες της Περιφέρειας
Αττικής πλην της Νομαρχίας Αθηνών στην οποία ο πληθυσμός είναι 100%
αστικός (ΕΣΥΕ 2001 - παράρτημα). Το μεγάλο ποσοστό αστικού πληθυσμού
είναι αναμενόμενο δεδομένου ότι ο μεγαλύτερος πληθυσμιακός όγκος της
Νομαρχίας κατοικεί στους Δήμους οι οποίοι βρίσκονται εντός Λεκανοπεδίου.
Πίνακας 3. Πραγματικός Πληθυσμός κατά αστικότητα σύμφωνα με τα

αποτελέσματα της απογραφής του έτους 2001.
Πραγματικός Πληθυσμός κατά Αστικότητα
Σύνολο Αστικός Αγροτικός
Διοικητική Μονάδα
(κάτοικοι) (κάτοικοι) (κάτοικοι)
ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ 10.964.020 7.980.414 2.983.606
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΘΗΝΩΝ 2.664.776 2.664.776 0
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 151.612 147.632 3.980
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ 403.918 386.845 17.073
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ (Σύνολο) 541.504 525.560 15.944
ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 175.697 175.697 0
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ 15.060 15.060 0
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΝΑΣ 13.552 7.783 5.769
ΔΗΜΟΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ 7.060 7.060 0
ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ 12.944 12.944 0
ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ 76.102 76.102 0
ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 67.456 67.456 0
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ 3.354 0 3.354
ΔΗΜΟΣ ΜΕΘΑΝΩΝ 2.057 0 2.057
ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΑΙΑΣ 93.086 93.086 0
ΔΗΜΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 25.720 25.720 0
ΔΗΜΟΣ ΠΟΡΟΥ 4.348 4.348 0
ΔΗΜΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 30.962 30.962 0
ΔΗΜΟΣ ΣΠΕΤΣΩΝ 3.916 3.916 0
ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΙΖΗΝΟΣ 6.507 2.707 3.800
ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΑΣ 2.719 2.719 0
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ 920 0 920
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ 44 0 44

Το ποσοστό του αγροτικού πληθυσμού στο σύνολο των νήσων της

Νομαρχίας είναι 18,16%, το οποίο εμφανίζεται αρκετά μικρότερο σε σύγκριση
με άλλες νησιωτικές περιοχές (π.χ. Νομαρχίας Κυκλάδων 65%) και αποτελεί
αξιοσημείωτη ιδιομορφία. Καθαρά αγροτικό χαρακτήρα εμφανίζουν οι
περιοχές των Κυθήρων και Αντικυθήρων, τα Μέθανα και το Αγκίστρι. Στις
περιοχές της Αίγινας και της Τροιζήνας παρόλο ότι κυριαρχεί ο αστικός
πληθυσμός υπάρχει σημαντικό ποσοστό αγροτικού πληθυσμού.
Ο δείκτης γήρανσης συνιστά βασικό στοιχείο στην ανάδειξη του
δημογραφικού προφίλ μίας περιοχής. Ο δείκτης αυτός αφορά την αναλογία
του πληθυσμού άνω των 65 ετών προς τον πληθυσμό κάτω των 14 ετών. Για
την Νομαρχία Πειραιά, ο δείκτης γήρανσης (1,66) κυμαίνεται σε παρόμοιο
επίπεδο με το δείκτη γήρανσης τόσο του συνόλου της χώρας (1,64), όσο και
της Περιφέρειας Αττικής (1,58) (βλ. παράρτημα). Με βάση τα πληθυσμιακά
στοιχεία του 1999, ο δείκτης γήρανσης στην Ε.Ε. των 15 διαμορφώνεται στο
0,94 ενώ στα 12 νέα κράτη (10 νέες χώρες και 2 υπό ένταξη) είναι 0,70
δείχνοντας έτσι τον πληθυσμιακό δυναμισμό τους [15].
Η πληθυσμιακή πυραμίδα συνιστά τη γραφική απεικόνιση του πληθυσμού
κατά φύλο και ηλικία. Η λεπτή βάση που παρουσιάζεται στην πληθυσμιακή
πυραμίδα της Νομαρχίας Πειραιά (Γράφημα 2) απεικονίζει την τάση γήρανσης
του πληθυσμού. Επιπλέον, οι νέοι άντρες κάτω των 19 ετών είναι
περισσότεροι από την αντίστοιχη ηλικιακή κατηγορία γυναικών και παράλληλα
οι γηραιές γυναίκες είναι περισσότερες από την αντίστοιχη ηλικιακή κατηγορία
γυναικών. Παρόλο που ο γυναικείος πληθυσμός ξεπερνά τον ανδρικό κατά
5,12%, στην ηλικιακή κατανομή παρατηρούμε ότι: στις ηλικίες από 0-35 ετών
οι άνδρες υπερτερούν αριθμητικά, ενώ αντιστροφή υπάρχει από την ηλικία
των 35 και πάνω. Η αριθμητική διαφορά υπέρ των γυναικών γίνεται
περισσότερο αισθητή από τις ηλικίες 60 ετών και άνω (βλ. παράρτημα).

Γράφημα 2. Πληθυσμιακή Πυραμίδα Νομαρχίας Πειραιά.
85 + 85 +
80-84 80-84
75-79 75-79
70-74 70-74
65-69 65-69
60-64 60-64
55-59 55-59
50-54 50-54
45-49 45-49
Θήλεις 40-44 40-44
35-39 35-39 Άρρενες
30-34 30-34
25-29 25-29
20-24 20-24
15-19 15-19
10-14 10-14
5-9 5-9
0-4 0-4
Αναλυτικότερα για τους Δήμους και τις Κοινότητες, η ηλικιακή σύνθεση του
πληθυσμού παρουσιάζεται στο Γράφημα 3.
Γράφημα 3. Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού ανά διοικητική μονάδα της

Νομαρχίας Πειραιά.
100%
80%
60%
40%
20%
0%
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
ΜΕΘΑΝΑ
ΠΕΡΑΜΑ
ΤΡΟΙΖΗΝΑ
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
ΡΕΝΤΗΣ
ΣΠΕΤΣΕΣ
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
ΑΓΚΙΣΤΡΙ
ΑΙΓΙΝΑ
ΝΙΚΑΙΑ
ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ
ΠΟΡΟΣ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΥΔΡΑ
ΚΥΘΗΡΑ
0-19 20-39 40-59 60+
Η τάση γήρανσης του πληθυσμού εμφανίζεται και κατά τη μελέτη των

πληθυσμιακών στοιχείων των Δήμων και Κοινοτήτων της Νομαρχίας
ξεχωριστά ενώ η αύξηση της γήρανσης γίνεται περισσότερο αισθητή με το
χρόνο λαμβάνοντας υπόψη τα πληθυσμιακά στοιχεία των απογραφών των
ετών 1991 και 2001. Όλοι οι Δήμοι και οι Κοινότητες εμφανίζουν αύξηση της
γήρανσης του πληθυσμού πλην του Δήμου Κυθήρων, ο δείκτης γήρανσης του

οποίου μειώθηκε από 2,90 το 1991 σε 2,58 το 2001. Επιπλέον ο δείκτης

γήρανσης της συντριπτικής πλειοψηφίας των Δήμων και Κοινοτήτων της
Νομαρχίας είναι μεγαλύτερος του αντίστοιχου δείκτη του συνόλου της χώρας
αλλά και σε αρκετές περιπτώσεις μεγαλύτερος του αντίστοιχου δείκτη της
Περιφέρειας Αττικής. Οι Δήμοι Κερατσινίου, Κορυδαλλού, Νίκαιας και
Περάματος έχουν τους χαμηλότερους δείκτες, εντούτοις παραμένουν αρκετά
υψηλοί. Τα πρωτεία στη γήρανση έχουν οι Δήμοι και οι Κοινότητες εκτός
λεκανοπεδίου Αττικής με ιδιαίτερη τάση γήρανσης στην Κοινότητα
Αντικυθήρων στην οποία δεν κατοικούν άτομα κάτω των 19 ετών, ενώ οι άνω
των 65 ετών καλύπτουν το 41% του συνολικού πληθυσμού της Κοινότητας
(βλ. παράρτημα).
Στα δημοτολόγια των Δήμων και Κοινοτήτων της Νομαρχίας Πειραιά για το
έτος 2001, είναι εγγεγραμμένοι 375.043, αριθμός που αντιστοιχεί στο 69,26%
του συνόλου του πραγματικού πληθυσμού της Νομαρχίας (Πίνακας 4). Το
ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της Περιφέρειας Αττικής.
Πίνακας 4. Ποσοστά ομοδημοτών – ετεροδημοτών – αλλοδαπών Ελλάδος,

Περιφέρειας Αττικής και Νομαρχίων Περιφέρειας Αττικής.
Γεωγραφικό Πραγματικός Ποσοστό Ποσοστό Ποσοστό

Διαμέρισμα Πληθυσμός Ομοδημοτών Ετεροδημοτών Αλλοδαπών
Σύνολο Ελλάδος 10.964.020 70,52 22,21 7,27
Περιφέρεια Αττικής 3.761.810 59,63 30,36 10,01
Νομαρχία Αθηνών 2.664.776 56,93 32,57 10,50
Ν. Αν. Αττικής 403.918 58,66 30,51 10,83
Ν. Δυτ. Αττικής 151.612 74,60 17,05 8,35
Νομαρχία Πειραιά 541.504 69,26 23,10 7,50
Η πληθυσμιακή σύνθεση της Νομαρχίας έχει επιπλέον, επηρεαστεί από την

εισροή προσφύγων και μεταναστών κύρια κατά την τελευταία δεκαετία. Το
7,5 % του απογραφέντος πληθυσμού είναι αλλοδαποί (40.586). Ειδικότερα,
στους δήμους και τις κοινότητες της Νομαρχίας το ποσοστό των αλλοδαπών
παρουσιάζεται στον Πίνακας 5.

Πίνακας 5. Ποσοστό αλλοδαπών στους Δήμους και τις Κοινότητες της

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ΔΗΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ
Δήμος Πειραιά 175.697 15.870 9%
Δήμος Αγ. Ιωάννης Ρέντη 15.060 2.215 14,7 %
Δήμος Αίγινας 13.552 1.048 7,7 %
Δήμος Αμπελακίων 7.060 383 5,4 %
Δήμος Δραπετσώνας 12.944 769 5,9 %
Δήμος Κερατσινίου 76.102 4.309 5,7 %
Δήμος Κορυδαλλού 67.456 4.022 6,0 %
Δήμος Κυθήρων 3.354 513 15,3 %
Δήμος Μεθάνων 2.057 126 6,1 %
Δήμος Νίκαιας 93.086 6.059 6,5 %
Δήμος Περάματος 25.720 1.553 6%
Δήμος Πόρου 4.348 331 7,6 %
Δήμος Σαλαμίνας 30.962 1.608 5,2 %
Δήμος Σπετσών 3.916 454 11,6 %
Δήμος Τροιζήνος 6.507 856 13,1 %
Δήμος Υδρας 2.719 364 13,4 %
Κοινότητα Αγκιστρίου 920 104 11,3 %
Κοινότητα Αντικυθήρων 44 2 4,5 %
Μεγάλος αριθμός αλλοδαπών είναι συγκεντρωμένος στους Δήμους Πειραιά,

Νίκαιας, Κερατσινίου και Κορυδαλλού (Εικόνα 13) ενώ σε σχέση με τον
υπάρχοντα πληθυσμό, η συγκέντρωση αλλοδαπών μεγαλύτερη του 10%
καταγράφηκε στις περιοχές του Δήμου Κυθήρων (15,29%), Δήμου Αγ. Ιωάννη
Ρέντη (14,7%), Δήμου Ύδρας (13,38%), Δήμου Τροιζήνας (13,15%), Δήμου
Σπετσών (11,6%) και Κοινότητας Αγκιστρίου (11,3%).

Εικόνα 13. Εποπτική απεικόνιση του Ποσοστού Αλλοδαπών ανά διοικητική

μονάδα της Νομαρχίας Πειραιά.

3.2.3 Μέγεθος Νοικοκυριών

Όσον αφορά το μέγεθος των νοικοκυριών παρατηρείται ότι, σύμφωνα με την
απογραφή του έτους 2001, η πλειοψηφία των νοικοκυριών διαθέτει από 2 έως
3 μέλη.
Αναλυτικότερα, τα μονομελή νοικοκυριά αποτελούν το 20,5% του συνόλου, τα
διμελή το 27,5%, τα τριμελή το 22,85 %. Σημαντικό ποσοστό εμφανίζεται και
για τα τετραμελή (21,4%), ενώ τα νοικοκυριά με 5 και άνω αντιστοιχούν
περίπου στο 8 % του συνόλου (παράρτημα). Τα νοικοκυριά στους Δήμους και
τις Κοινότητες της Νομαρχίας Πειραιά όπως προκύπτουν από τα δεδομένα
των απογραφών των ετών 1991 και 2001, παρουσιάζονται αναλυτικά στον
Πίνακας 6.
Πίνακας 6. Αριθμός νοικοκυριών ανά διοικητική μονάδα της νομαρχίας Πειραιά

σύμφωνα με τις απογραφές των ετών 1991 και 2001.
Αριθμός Αριθμός
Νοικοκυριών Νοικοκυριών
Νομαρχίας Πειραιά
1991 2001
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΡΕΝΤΗ 4.597 5.262
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΝΑΣ 3.966 4.744
ΔΗΜΟΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ 2.129 2.455
ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ 4.143 4.603
ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ 22.773 26.361
ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 19.635 22.167
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ 1.228 1.365
ΔΗΜΟΣ ΜΕΘΑΝΩΝ 732 776
ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΑΙΑΣ 28.768 32.973
ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 60.766 64.989
ΔΗΜΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 6.983 8.380
ΔΗΜΟΣ ΠΟΡΟΥ 1.270 1.454
ΔΗΜΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 7.987 10.188
ΔΗΜΟΣ ΣΠΕΤΣΩΝ 1.183 1.378
ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΙΖΗΝΟΣ 1.945 2.249
ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΑΣ 798 924
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ 277 334
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ 34 29

3.2.4 Πληθυσμιακές τάσεις (Δυναμική Νομαρχίας)
3.2.4.1 Δήμος Πειραιά
Ο Δήμος Πειραιά συνιστά το κέντρο της Νομαρχίας Πειραιά, συγκεντρώνει το

μεγαλύτερο πληθυσμιακό όγκο (32,45%) σε σχέση με τους υπόλοιπους
Δήμους της Νομαρχίας, ενώ ο πληθυσμός είναι καθαρά αστικός. Οι μεταβολές
του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο στην κατηγορία αυτών που
παρουσιάζουν αρνητικούς ρυθμούς μεταβολών. Είναι ένας από τους τρεις
δήμους της Νομαρχίας που σημείωσαν αρνητική μεταβολή. Παρόλη την
αρνητική μεταβολή τυο πληθυσμού, η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι η
μεγαλύτερη μεταξύ των Δήμων και Κοινοτήτων της Νομαρχίας (15.687
κάτοικοι / Km2) και παράλληλα ο πληθυσμός του Δήμου εμφανίζει γηρασμένη
φυσιογνωμία.
3.2.4.2 Δήμος Αγίου Ιωάννη Ρέντη
Η δημογραφική εικόνα του Δήμου μπορεί να χαρακτηριστεί ως δυσμενής. Ο

πληθυσμός του Δήμου είναι καθαρά αστικός και οι μεταβολές του συνολικού
πληθυσμού με βάση τις απογραφές των τελευταίων δεκαετιών κατατάσσουν
τον Δήμο στην κατηγορία αυτών που παρουσιάζουν αρκετά χαμηλούς
ρυθμούς μεταβολών ενώ παρουσιάζει γηρασμένη φυσιογνωμία, αντίστοιχη
του Δήμου Πειραιά. Ο Δήμος Αγ. Ιωάννη Ρέντη είναι ο Δήμος με τον
υψηλότερο αριθμό (απόλυτο νούμερο) αλλοδαπών.
3.2.4.3 Δήμος Δραπετσώνας
Ο πληθυσμός του Δήμου Δραπετσώνας είναι καθαρά αστικός και η γενικότερη

δημογραφική εικόνα του Δήμου μπορεί να χαρακτηριστεί ως δυσμενής. Οι
μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο στην κατηγορία
αυτών που παρουσιάζουν αρνητικούς ρυθμούς μεταβολών και είναι ένας από
τους τρεις δήμους της Νομαρχίας που παρουσίασαν μείωση του πληθυσμού.
Ο πληθυσμός του Δήμου εμφανίζει γηρασμένη φυσιογνωμία ενώ η
πληθυσμιακή πυκνότητα είναι αρκετά υψηλή και φτάνει στους 7.614 κατοίκους
ανά Km2.

3.2.4.4 Δήμος Κερατσινίου
Ο πληθυσμός στο Δήμο Κερατσινίου παρουσίασε αύξηση της τάξεως του

5,7%. Οι τάσεις που εντοπίζονται δεν αναμένεται μεσοπρόθεσμα να
ανατρέψουν το συγκεκριμένο προφίλ του πληθυσμού. Το Κερατσίνι είναι από
τους Δήμους με το χαμηλότερο δείκτη γήρανσης της Νομαρχίας και μικρότερο
δείκτη των αντίστοιχων της Περιφέρειας και του συνόλου της χώρας. Οι
μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο Κερατσινίου
στην κατηγορία αυτών που παρουσιάζουν χαμηλούς ρυθμούς μεταβολών,
οπότε ο Δήμος αναμένεται να εμφανίζει ανάλογη δημογραφική εικόνα τα
προσεχή έτη.
3.2.4.5 Δήμος Κορυδαλλού
Οι μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο Κορυδαλλού

στην κατηγορία αυτών που παρουσιάζουν μέσους ρυθμούς μεταβολών
αντίστοιχους της Περιφέρειας Αττικής και του συνόλου της χώρας. Ο
πληθυσμός παρουσιάζει γηρασμένη φυσιογνωμία και ο δείκτης γήρανσης
παρουσιάζει κατά τη δεκαετία 1991-2001 αυξητική τάση. Παρόλα αυτά ο
δείκτης γήρανσης παραμένει μικρότερος από τον αντίστοιχο της Νομαρχίας.
3.2.4.6 Δήμος Νίκαιας
Οι μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο Νίκαιας στην

κατηγορία αυτών που παρουσιάζουν μέσους ρυθμούς μεταβολών
πληθυσμός έχει γηρασμένη φυσιογνωμία και ο Δήμος αναμένεται να
παρουσιάσει ανάλογη δημογραφική εικόνα κατά τα προσεχή έτη.
3.2.4.7 Δήμος Περάματος
Οι μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο στην

αντίστοιχους της Περιφέρειας Αττικής και του συνόλου της χώρας. Ο δείκτης
γήρανσης, παρόλο ότι παρουσιάζει κατά τη δεκαετία 1991-2001 μια συνεχή
αυξητική τάση, είναι λίγο πάνω από τη μονάδα και είναι ο μικρότερος στην

3.2.4.8 Δήμος Μεθάνων
Ο Δήμος Μεθάνων παρουσιάζει σχετικά δυσμενή δημογραφική εικόνα. Κατά

τη δεκαετία 1991-2001 δεν παρουσιάστηκε αύξηση του πληθυσμού ενώ ο
δείκτης γήρανσης (3,73) είναι ο μεγαλύτερος της Νομαρχίας.
3.2.4.9 Δήμος Τροιζήνος
Οι μεταβολές του συνολικού πληθυσμού κατατάσσουν τον Δήμο στην

πληθυσμός έχει γηρασμένη φυσιογνωμία και στα Νότια του Δήμου κατοικεί
ένας σημαντικός αριθμός αλλοδαπών (13,15% του συνολικού πληθυσμού του
Δήμου).
3.2.4.10Νησιωτικοί Δήμοι και Κοινότητες
Οι νησιωτικοί Δήμοι και Κοινότητες εμφανίζουν ικανοποιητικούς ρυθμούς

μεταβολής πληθυσμού σε επίπεδο ποσοστών, η αύξηση όμως είναι πολύ
μικρή σε απόλυτους αριθμούς λόγω του μικρού πληθυσμού. Επιπρόσθετα, ο
δείκτης γήρανσης με βάση τα στοιχεία των απογραφών των ετών 1991 και
2001 παρουσιάζει αυξητική τάση και βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Ιδιαίτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στην Κοινότητα Αντικυθήρων όπου δεν
κατοικούν άτομα κάτω των 14 ετών και το 41% του πληθυσμού είναι άνω των
65 ετών. Το νησιωτικό τμήμα της Νομαρχίας Πειραιά παρουσιάζει επίσης και
υψηλά ποσοστά αλλοδαπών στο σύνολο του πληθυσμού. Δεδομένης της
νεαρής ηλικίας των οικονομικών μεταναστών οι οποίοι εισέρχονται στην χώρα
μας προς αναζήτηση εργασίας, ο υψηλός δείκτης γήρανσης των νησιωτών
αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Επομένως βασικό κομμάτι των
παραγωγικών ηλικιών αποτελλούν κυρίως οι αλλοδαποί. Πρέπει επίσης να
σημειωθεί ότι το ποσοστό των αλλοδαπών που χρησιμοποιήθηκε για τις
ανάγκες του παρόντος αφορά μόνο τους καταγεγραμμένους και νόμιμα
παρευρισκόμενους αλλοδαπούς ενώ πιθανότατα θα είναι υψηλό και το
ποσοστό των ‘παράνομων’ αλλοδαπών.

3.3 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
3.3.1 Διαχείριση και Ποιότητα Υδάτων και Ατμόσφαιρας
3.3.1.1 Ποιότητα και Διαχείριση Υδάτων
Στην παρούσα παράγραφο παρουσιάζονται τα δεδομένα που αφορούν την

ποιότητα και διαχείριση των υδάτων στα όρια της Νομαρχίας. Για να
διευκολυνθεί η παρουσίαση των δεδομένων, αυτά έχουν διαχωριστεί στις
παρακάτω επιμέρους ενότητες:
o Πόσιμο Νερό
o Νερό για Άρδευση και Υπόγειο Νερό
o Ύδατα Κολύμβησης
Απουσιάζουν τα επιφανειακά νερά, επειδή στα όρια της Νομαρχία δεν

υπάρχουν λίμνες και ποτάμια, παρά μόνο διάφοροι χείμαρροι οι οποίοι έχουν
παροχή νερού περιστασιακά και αν υπάρχει έντονη βροχόπτωση.
3.3.1.1.1Πόσιμο Νερό
3.3.1.1.1.1 Προέλευση Νερού, Δίκτυα Υδροδότησης
Το μεγαλύτερο μέρος της Νομαρχίας Πειραιά υδροδοτείται με πόσιμο νερό

από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ [16]. Αυτό περιλαμβάνει τους δήμους:
o Αγ. Ιωάννη Ρέντη
o Δραπετσώνας
o Κερατσινίου
o Κορυδαλλού
o Νίκαιας
o Πειραιά
o Περάματος
o Σαλαμίνας (μικτό σύστημα, υπάρχει και δημοτική υδροδότηση)
o Αίγινας (εκτός αρμοδιότητος ΕΥΔΑΠ, ενίσχυση υδροδότησης)
o Αμπελακίων (εκτός αρμοδιότητος ΕΥΔΑΠ, ενίσχυση υδροδότησης)

καθώς και την κοινότητα Αγκιστρίου (εκτός αρμοδιότητος ΕΥΔΑΠ, ενίσχυση

υδροδότησης).
Το νερό της ΕΥΔΑΠ προέρχεται από τον ταμιευτήρα του Μαραθώνα [17]. Ο
Ταμιευτήρας του Μαραθώνα χρησιμοποιείται κυρίως για την αποθήκευση
νερού για λόγους ασφαλείας λόγω της εγγύτητας του με την Αθήνα,
τροφοδοτούμενος από τον ταμιευτήρα Υλίκης καθώς και από τον ταμιευτήρα
Μόρνου μέσω του υδραγωγείου Υλίκης και του ενωτικού υδραγωγείου
Μόρνου - Υλίκης.
Οι υπόλοιπες περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά (εκτός ΕΥΔΑΠ) υδροδοτούνται
από τοπικά δίκτυα τα οποία τροφοδοτούνται με νερό είτε από τοπικές
γεωτρήσεις είτε από μεταφερόμενο νερό με βυτιοφόρα και υδροφόρα πλοία
(κυρίως νησιωτικοί δήμοι, π.χ. Δήμος Σπετσών [18]).
3.3.1.1.1.2 Ποιότητα νερού
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ [17], το νερό της περιοχής Λεκανοπεδίου

Αττικής είναι αρίστης ποιότητας, ασφαλές και πληρεί τους όρους των σχετικών
υγειονομικών διατάξεων. Θεωρείται από τα καλύτερα της Ευρώπης,
λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ευρώπη ως πόσιμο νερό χρησιμοποιείται κατά
κόρον το εμφιαλωμένο. Πόσιμο νερό χαρακτηρίζεται το νερό που είναι καθαρό
από φυσική, χημική, βιολογική και μικροβιολογική άποψη και μπορεί να
καταναλώνεται χωρίς να κινδυνεύει η υγεία του ανθρώπου. Το πόσιμο νερό
πρέπει να είναι άχρωμο, άοσμο, δροσερό και με ευχάριστη γεύση. Δεν πρέπει
να έχει μεγάλη σκληρότητα γιατί αυτή προκαλεί δυσκολίες στην καθημερινή
αλλά και τη βιομηχανική του χρήση. Δεν πρέπει να περιέχει μεγάλη ποσότητα
οργανικών ουσιών, βαρέων μετάλλων ούτε και παθογόνα παράσιτα ή
μικρόβια. Η θερμοκρασία του νερού πρέπει να είναι σταθερή στους 10-15
βαθμούς Cο (Κελσίου). Κατά τον ποιοτικό έλεγχο του νερού που διενεργείται
στα εξειδικευμένα εργαστήρια της ΕΥΔΑΠ, ερευνώνται βασικά τα ακόλουθα
χαρακτηριστικά:
o Οσμή
o Γεύση
o Χρώμα
o Θολότητα

o Θερμοκρασία
o Αλκαλικότητα
o Οξύτητα
o PΗ
o Μικροβιολογική σύσταση
o Σκληρότητα
Επίσης ερευνάται εκτάκτως η περιεκτικότα του νερού σε διάφορες χημικές,

χλωριούχες και θειικές ενώσεις.
Για τις περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από την ΕΥΔΑΠ, η ποιότητα του
πόσιμου νερού παρακολουθείται περιστασιακά με δειγματοληπτικές
μικροβιολογικές και φυσικοχημικές αναλύσεις σε ιδιωτικά και κρατικά
εργαστήρια (π.χ. Γενικό Χημείο του Κράτους). Δεν έχουν αναφερθεί σημαντικά
προβλήματα ποιότητας με εξαίρεση το Δημοτικό Διαμέρισμα Τακτικούπολης
του Δήμου Τροιζήνος όπου παρατηρήθηκε υψηλή περιεκτικότητα σε νιτρικά
και νιτρώδη άλατα [ 19] που πιθανότατα οφείλεται στην εκτεταμένη χρήση
λιπασμάτων για αργοτικούς σκοπούς τις γύρω περιοχές.
3.3.1.1.1.3 Καταναλώσεις Νερού
Στατιστικά στοιχεία για τις καταναλώσεις νερού είναι διαθέσιμα (Παράρτημα)

με λεπτομέρειες μόνο για τις περιοχές που υδροδοτούνται από την ΕΥΔΑΠ
[16]. Παρατηρώντας τα δεδομένα φαίνεται ότι οι συνολικές ετήσιες
καταναλώσεις (δεδομένα για τα έτη 2002 και 2003) δεν διαφέρουν σημαντικά
(36,6 και 35,6 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού για το 2002 και 2003
αντίστοιχα). Παρόλα αυτά πηγές της ΕΥΔΑΠ αναφέρουν ότι διαχρονικά οι
καταναλώσεις νερού αυξάνονται σημαντικά (περίπου 6% την τελευταία 8-ετία
για όλο το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ [ 20 ]) όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο
λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχή ανάπτυξη των δραστηριοτήτων στο
λεκανοπέδιο Αττικής.
Η μόνη αξιοσημείωτη διαφοροποίηση που προκύπτει από τα στοιχεία
καταναλώσεων των δήμων του Πειραιά που εξυπηρετούνται από την ΕΥΔΑΠ
αφορά τα οικιακά τιμολόγια του Δήμου Αγ. Ιωάννου Ρέντη όπου κατά το 2003
καταναλώθηκαν κατά μέσον όρο 164 κυβικά μέτρα νερού έναντι 134 το 2002
(αύξηση 22 %). Πρέπει να σημειωθεί ότι κατά μέσον όρο οι καταναλώσεις ανά

οικιακό μετρητή κυμαίνονται από 110 έως 135 κυβικά μέτρα νερού για όλους
του Δήμους της Νομαρχίας Πειραιά που υδροδοτούνται από την ΕΥΔΑΠ.
Εικόνα 14. Εποπτική απεικόνιση των μηκών αγωγών και των υλικών
κατασκευής του πρωτεύοντος δικτύου ύδρευσης των Δήμων της Νομαρχίας
Πειραιά που εξυπηρετούνται από την ΕΥΔΑΠ.
3.3.1.1.1.4 Δομικά Υλικά Δικτύου Υδροδότησης
Σημαντικό πρόβλημα που αφορά το πόσιμο νερό μπορεί να αποτελέσει το

δίκτυο υδροδότησης. Για το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ (πρωτεύον δίκτυο - Εικόνα 14,
δευτερεύον δίκτυο - Εικόνα 15, τριτεύον δίκτυο - Εικόνα 16), εκτός από τα
προβλήματα παλαιότητας (υπολογίζεται ότι η μέση παλαιότητα του δικτύου
της ΕΥΔΑΠ είναι 35 χρόνια [16]) υπάρχει και το πιθανολογούμενο πρόβλημα
της ποιότητας των υλικών κατασκευής. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν
ολόκληρο το δευτερεύον δίκτυο (98%) και το τριτεύον δίκτυο (90%) της
ΕΥΔΑΠ είναι κατασκευασμένα από σωλήνες αμιαντοτσιμέντου [16]. Πρέπει να

σημειωθεί ο αμίαντος σε υλικά δικτύου ύδρευσης δεν αποτελεί άμεση απειλή

για την ανθρώπινη υγεία [21], αφού σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση
Υγείας, απαιτείται λήψη πολύ μεγάλης ποσότητας αμιάντου που δεν είναι
δυνατόν να ληφθεί μέσω διάλυσης στο νερό. Παρόλα αυτά η χρήση του
αμιάντου σταματάει γενικώς από 1/1/2005 σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή
Ένωση και είναι πιθανό να δημιουργηθεί ανάγκη αντικατάστασης των
συγκεκριμένων τμημάτων του δικτύου ύδρευσης.
κατασκευής του δευτερεύοντος δικτύου ύδρευσης των Δήμων της Νομαρχίας
Επιπλέον υπάρχουν διαθέσιμες αναφορές που αφορούν προβλήματα των

δικτύων υδροδότησης των Δήμων που δεν εξυπηρετούνται από την ΕΥΔΑΠ:
o προβλήματα απωλειών λόγω παλαιάς κατασκευής (Δήμος Ύδρας [22],
Δήμος Μεθάνων [23])

o ανάγκη αντικατάστασης λόγω παλαιότητας και λόγω κατασκευής από

αμιαντοσωλήνες (Δήμος Τροιζήνος [19], Δήμος Ύδρας [22], Δήμος
Μεθάνων [23])
o ελλείψεις σε δεξαμενές και αγωγούς συνδέσεων συγκεκριμένων
οικισμών (Δήμος Μεθάνων [23])
κατασκευής του τριτεύοντος δικτύου ύδρευσης των Δήμων της Νομαρχίας
Γενικά φαίνεται ότι οι υποδομές υδροδότησης, ειδικότερα των Δήμων εκτός

λεκανοπεδίου Αττικής χρειάζονται υποστήριξη.

3.3.1.1.2Υπόγειο Νερό και Υποδομή Εγγείων Βελτιώσεων
3.3.1.1.2.1 Υπόγειο Νερό
Το υπόγειο νερό γενικότερα αποτελεί σημαντικό φυσικό πλούτο για μία

περιοχή. Η υπερχρήση ή κατάχρηση οποιουδήποτε φυσικού πλούτου οδηγεί
αργά ή γρήγορα σε υποβάθμιση ή και ακύρωση του και το ίδιο συμβαίνει και
με το υπόγειο νερό.
Στην περίπτωση της Νομαρχίας Πειραιά σημαντική χρήση του υπόγειου νερού
και σχετική ανάγκη υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή της Τροιζηνίας
(υδροφόρα λεκάνη του κάμπου Τροιζήνας) από την οποία εξυπηρετούνται οι
ανάγκες υδροδότησης και άρδευσης των Δήμων Τροιζήνος, Μεθάνων, Ύδρας
και μερικώς του Πόρου. Λόγω της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης και
υπεράντλησης υπογείου νερού ο υδροφορέας της Τροιζήνας έχει οδηγηθεί σε
εξάντληση και έχει υποστεί υφαλμύρωση σε μεγάλο βαθμό [19, 23]. Επιπλέον
υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ρύπανσης από την εντατική χρήση χημικών
λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις [23].
Αποτέλεσμα είναι η ποιότητα του νερού για άρδευση να έχει υποβαθμιστεί
δραματικά και η ποιότητα του νερού ύδρευσης να έχει καταστεί ακατάλληλη
για χρήση ως πόσιμο.
Το παραπάνω αποτελεί σημαντική απειλή τόσο για την οικονομία της
περιοχής, η οποία σε μεγάλο βαθμό είναι αγροτική, όσο και για το φυσικό
περιβάλλον το οποίο υποβαθμίζεται γενικότερα. Αναγνωρίζοντας την μεγάλη
σημασία του γεγονότος έχουν εκπονηθεί αρκετές μελέτες και έχουν γίνει
ορισμένες διορθωτικές ενέργειες για την ανατροπή των υφιστάμενων
προβλημάτων (βλέπε υποδομές εγγείων βελτιώσεων) αλλά το πρόβλημα
προς το παρόν παραμένει.
3.3.1.1.2.2 Υποδομές Εγγείων Βελτιώσεων
Όσον αφορά τις υποδομές Εγγείων Βελτιώσεων, στις περιοχές που διοικητικά
ανήκουν στην Νομαρχία Πειραιά υπάρχουν πολλές υδροληψίες (πηγάδια,
γεωτρήσεις) που χρησιμοποιούνται:
o Για την άρδευση των καλλιεργούμενων αγροτικών εκτάσεων (αγροτική
χρήση)

o Για την άρδευση καλλωπιστικών, γκαζόν, πρασίνου

o Για την ύδρευση οικιών σε περίπτωση που δεν υπάρχει δημοτικό ή
άλλο δίκτυο για να καλύψει τις υδρευτικές ανάγκες (υδρευτική χρήση)
o Για τις υδρευτικές ανάγκες κτηνοτροφικών μονάδων (κτηνοτροφική
χρήση)
Οι υδροληψίες μπορεί να είναι Δημοτικές, Κοινοτικές και Λοιπών ΝΠΔΔ, είτε

να ανήκουν σε ιδιώτες.
Η πλέον οργανωμένη μορφή υδροληψιών είναι αυτές που ανήκουν στις
Τοπικές Οργανώσεις Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ), όπου υπάρχουν
αντίστοιχα αρδευτικά δίκτυα τα οποία κατά διαστήματα βελτιώνονται,
συντηρούνται και επεκτείνονται προκειμένου να ανταποκριθούν στις
αντίστοιχες ανάγκες. Λειτουργούν δύο ΤΟΕΒ, οι οποίοι έχουν συσταθεί από
το 1960:
• Ο ΤΟΕΒ Λεμονοδάσους (Πόρου) όπου υπάρχει μια γεώτρηση για την

κάλυψη των αρδευτικών αναγκών λεμονοδέντρων που εκτείνονται σε
μία έκταση περίπου 600 στρεμάτων
• Ο ΤΟΕΒ Λεμονοπερίβολου (Τροιζήνας) υπάρχουν δύο γεωτρήσεις
για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών περίπου 1250 στρεμμάτων
καλλιεργειών
Πέραν των ανωτέρω λειτουργεί και ένα αρδευτικό δίκτυο στην περιοχή του
Μυλοποτάμου (Κυθήρων) για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών μίας
έκτασης περί των 500 στρεμμάτων.
Γενικότερα στην περιοχή της Νομαρχίας Πειραιά υπάρχει μεγάλος αριθμός
υδροληψιών για αγροτική χρήση, πολλές από τις οποίες έχουν ανορυχθεί
παλαιά (σε περιόδους που δεν απαιτείτο έκδοση άδειας ανόρυξης), με
αποτέλεσμα να μην είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός τους αφού δεν είναι
καταγεγραμμένες. Μετά το 1990 όποτε θεσπίστηκε η Νομοθεσία για την
έκδοση αδειών (ΠΔ 256/89), ανορύχθηκαν πολλές υδροληψίες για αγροτική
και κτηνοτροφική χρήση κατόπιν αδείας από την Διεύθυνση Εγγείων
Βελτιώσεων της Νομαρχίας Πειραιά.
Μόνο κατά την τελευταία δεκαετία (1994 - 2004) εκδόθηκαν για λογαριασμό
ιδιωτών περίπου 400 άδειες ανόρυξης είτε νέων υδροληψιών είτε
αντικατάστασης υφιστάμενων παλαιών για αγροτική και κτηνοτροφική χρήση.

Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα εκδόθηκαν και περίπου και 70 άδειες

υδροληψιών για λογαριασμό Δήμων, Κοινοτήτων και Λοιπών ΝΠΔΔ.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία της Διεύθυνσης Εγγείων Βελτιώσεων [24]
της Νομαρχίας Πειραιά κατά το έτος 2000 ο συνολικός όγκος που
καταναλώθηκε για άρδευση στις περιοχές δικαιοδοσίας της Νομαρχίας είναι
24.125.358 κυβικά μέτρα νερού το οποίο αντλήθηκε από επιφανειακούς ή
υπόγειους φυσικούς και τεχνητούς υδάτινους πόρους.
Η εκτίμηση της Διεύθυνσης Εγγείων Βελτιώσεων είναι ότι η πραγματική
κατανάλωση είναι κατά πολύ μεγαλύτερη δεδομένου ότι δεν υπάρχει
λεπτομερής καταγραφή όλων των λειτουργούντων πηγαδιών και γεωτρήσεων.
Γενικότερα τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά έργα υποδομής που
αφορούν το χώρο των εγγείων βελτιώσεων, όπως για παράδειγμα:
o Εκπονήθηκε υδρογεωλογική μελέτη τεχνητού εμπλουτισμού περιοχής
Τροιζηνίας
o Εκτελέστηκαν έξι (6) γεωτρήσεις τεχνητού εμπλουτισμού υδροφόρου
ορίζοντα περιοχής Τροιζηνίας
o Εκπονήθηκε τεχνική μελέτη για την κατασκευή ανασχετικών φραγμάτων
στην κοίτη των χειμάρρων Βυρού και Σκοτεινής στην Αίγινα με σκοπό
τον τεχνητό εμπλουτισμό των υπογείων υδροφορέων της ευρύτερης
περιοχής
o Έγινε επέκταση και συντήρηση του δικτύου άρδευσης του ΤΟΕΒ
Λεμονοδάσους (Πόρου)
o Έγινε επέκταση και συντήρηση του δικτύου άρδευσης του ΤΟΕΒ
Λεμονοπεριβόλου (Τροιζηνίας)
o Έγινε κατασκευή νέων τσιμενταυλάκων και καθαρισμός των παλαιών
του ΤΟΕΒ Λεμονοδάσους (Πόρου)
o Για τον ΤΟΕΒ Λεμονοδάσους (Πόρου) εντάχθηκαν στο Γ’ ΚΠΣ τα
παρακάτω έργα:
o Διάνοιξη νέας γεώτρησης προϋπολογισμού 27.730 €
o Εγκατάσταση αντλητικού συγκροτήματος προϋπολογισμού 30.916 €

o Για τον ΤΟΕΒ Λεμονοπεριβόλου (Τροιζηνίας) εντάχθηκαν στο Γ’ ΚΠΣ τα

παρακάτω έργα:
o Διάνοιξη νέας γεώτρησης προϋπολογισμού 28.674 €
o Εγκατάσταση αντλητικού συγκροτήματος προϋπολογισμού 40.356 €
3.3.1.1.3Νερά Κολύμβησης
Η ποιότητα των νερών κολύμβησης στην Ελλάδα παρακολουθείται

συστηματικά από το 1988 σύμφωνα με την ισχύουσα οδηγία 76/160/ΕΟΚ [25]
‘περί της ποιότητας υδάτων κολύμβησης’. Το πρόγραμμα παρακολούθησης
των νερών κολύμβησης οργανώνεται και συντονίζεται από την σχετική
υπηρεσία του Υ.Π.Ε.ΧΩ.Δ.Ε. (Τμήμα Νερών, Διεύθυνση Περιβαλλοντικού
Σχεδιασμού, Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος) και συνχρηματοδοτείται από
την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
Η επιλογή των περιοχών που παρακολουθούνται στα πλαίσια του
προγράμματος έχει γίνει από το Υ.Π.Ε.ΧΩ.Δ.Ε. σε συνεργασία με τις σχετικές
Περιφερειακές και Νομαρχιακές συναρμόδιες υπηρεσίες και είναι συνήθως:
o οργανωμένες πλαζ
o ελεύθερες πλαζ όπου συχνάζει σημαντικός αριθμός λουομένων
o ακτές που έχουν τιμηθεί με το βραβείο ‘ΓΑΛΑΖΙΑ ΣΗΜΑΙΑ’
o περιοχές που είτε απαγορεύεται η κολύμβηση, είτε τα παράκτια νερά
δέχονται έντονες περιβαλλοντικές πιέσεις.
Σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 76/160/ΕΟΚ [25] και την Κοινή Υπουργική
απόφαση 46399/86 για κάθε παρακολουθούμενο σημείο πρέπει να γίνονται
δύο (2) δειγματοληψίες κάθε μήνα της κολυμβητικής περιόδου και μία (1)
δειγματοληψία πριν από την αρχή της κολυμβητικής περιόδου. Για την
Ελλάδα η κολυμβητική περίοδος τοποθετείται στο χρονικό διάστημα από Μάιο
μέχρι Οκτώβριο και κυμαίνεται από 5 έως 5,5 μήνες ανάλογα με το κλίμα κάθε
περιοχής. Έτσι για κάθε σημείο δειγματοληψίας πρέπει να λαμβάνονται
έντεκα (11) με δώδεκα (12) δείγματα κάθε χρόνο με δυνατότητα μείωσης σε
έξι (6) έως επτά (7) δείγματα στην περίπτωση όπου τα δείγματα που έχουν
ληφθεί κατά τα δύο προηγούμενα έτη συμμορφώνονται με τις υποχρεωτικές
τιμές ορίων που θέτει η οδηγία.

Οι δειγματοληψίες και αναλύσεις των δειγμάτων έχουν γίνει με ευθύνη

διαπιστευμένων εργαστηρίων τα οποία επιλέγηκαν κατόπιν σχετικού
διαγωνισμού.
Οι αναλύσεις των δειγμάτων αφορούν τόσο την μικροβιολογική όσο και την
φυσικοχημική ποιότητα των νερών. Η κατηγοριοποίηση των υδάτων
κολύμβησης (Παράρτημα) γίνεται ανά σημείο δειγματοληψίας ανά ομάδα
χαρακτηριστικών (μικροβιολογικά και φυσικοχημικά) με βάση τη συμμόρφωση
των αποτελεσμάτων των αναλύσεων με τις τιμές ορίων (επιθυμητές ‘G’ και
υποχρεωτικές ‘Ι’) που καταγράφονται στην οδηγία 76/160/ΕΟΚ (Παράρτημα).
Για να είναι αποδεκτά τα νερά για κολύμβηση, πρέπει σύμφωνα με τις
απαιτήσεις της οδηγίας 76/160/ΕΟΚ να είναι κατηγορίας ‘GI’ ή ‘EI’ όσον
αφορά την μικροβιολογική ποιότητα και κατηγορίας ‘Α’ όσον αφορά την
φυσικοχημική ποιότητα.
Για το 2003 στα όρια της Νομαρχίας Πειραιά διενεργήθηκαν δειγματοληψίες
σε 69 ακτές (90 διαφορετικές θέσεις δειγματοληψίας) και πάρθηκαν 12
δείγματα από κάθε θέση δειγματοληψίας [ 26 ]. Είναι χαρακτηριστικό της
ποιότητας των υδάτων ότι όλες οι θέσεις αντιστοιχούν σε κατηγορία GI όσον
αφορά την μικροβιολογική ποιότητα των υδάτων και κατηγορίας A όσον
αφορά την φυσικοχημική ποιότητα των υδάτων που είναι οι ανώτερες ποιοτικά
κατηγορίες. Η γεωγραφική κατανομή των ακτών της Νομαρχίας Πειραιά που
συμμετείχαν στο πρόγραμμα παρουσιάζεται στην Εικόνα 17 [27].

Εικόνα 17. Χάρτης των περιοχών της Νομαρχίας Πειραιά όπου απεικονίζονται
εποπτικά τα σημεία ελέγχου των υδάτων κολύμβησης.

Παρά το γεγονός ότι η ποιότητα των νερών κολύμβησης των ακτών της
Νομαρχίας Πειραιά συμμορφώνεται απόλυτα με τις ευρωπαϊκές
προδιαγραφές, καμία από τις ακτές της Νομαρχίας Πειραιά τιμήθηκε με την
Γαλάζια Σημαία κατά το 2004 (η Ελλάδα είχε για το 2004 βραβευμένες με τη
Γαλάζια Σημαία 378 ακτές και 7 μαρίνες [28, 29]).
Η ‘Γαλάζια Σημαία’, είναι σύμβολο ποιότητας σε πάνω από 36 χώρες και
απονέμεται με αυστηρά κριτήρια σε οργανωμένες ακτές και μαρίνες που
διαχειρίζονται παράκτιοι Δήμοι, ξενοδόχοι και άλλοι φορείς. Στα κριτήρια για
την απονομή της Γαλάζιας Σημαίας περιλαμβάνονται:
1. Καθαριότητα θάλασσας και ακτής

• Ποιότητα των νερών κολύμβησης, που να επιβεβαιώνεται με
δειγματοληπτικές μετρήσεις
• Μη απόρριψη βιομηχανικών λυμάτων στην ακτή
• Επεξεργασία αστικών λυμάτων, όπως απαιτεί η Κοινοτική Οδηγία
• Επαρκείς κάδοι απορριμμάτων, που να αδειάζονται σε τακτά διαστήματα
• Περιοδικός καθαρισμός της ακτής από σκουπίδια, αποτσίγαρα κλπ.
2. Οργάνωση ακτής και ασφάλεια επισκεπτών
• Συνεχής πληροφόρηση του κοινού για την ποιότητα των νερών
κολύμβησης
• Άμεση ενημέρωση αν τα νερά έχουν καταστεί ανασφαλή για τους
λουομένους
• Σχέδια για την αντιμετώπιση κάποιου ατυχήματος ρύπανσης, με άμεση
ενημέρωση του κοινού
• Επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, με ελεγχόμενο σύστημα αποχέτευσης
• Εκπαιδευμένοι ναυαγοσώστες - ή άμεση πρόσβαση σε τηλέφωνο -
σωστικά εφόδια και Α' βοήθειες
• Ασφαλής δίοδος στην ακτή και φροντίδα για άτομα με ειδικές ανάγκες
• Απαγόρευση της οδήγησης οχημάτων και μοτοποδηλάτων στην ακτή
• Απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης
• Επιτήρηση κατοικιδίων ζώων στην ακτή

3. Προστασία της φύσης και περιβαλλοντική εκπαίδευση

• Έντυπες πληροφορίες και αναρτημένες οδηγίες συμπεριφοράς για την
ακτή
• Δραστηριότητες που να προβάλουν ενεργά τη προστασία του φυσικού
περιβάλλοντος της ακτής
Τα παραπάνω καταδεικνύουν ένα ανεκμετάλλευτο δυναμικό σε αυτόν τον

τομέα. Είναι φανερό ότι με την κατάλληλη οργάνωση και σωστή διαχείριση
των ακτών της Νομαρχίας Πειραιά μπορούν πολλές από αυτές να
αποκτήσουν την Γαλάζια Σημαία που αποτελεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα
όσον αφορά την προσέλκυση τουριστών.
3.3.1.2 Ποιότητα Ατμόσφαιρας
Η κατάλληλη ποιότητα της ατμόσφαιρας είναι πολύ σημαντικό αγαθό γιατί η

υποβάθμιση της οδηγεί σε σημαντικά προβλήματα υγείας. Για αυτό το λόγο
έχει θεσπιστεί μια σειρά από νομοθετήματα που αφορούν την ποιότητα της
ατμόσφαιρας τόσο σε κοινοτικό [30, 31, 32, 33], όσο και σε εθνικό επίπεδο
[34, 35, 36].
Το Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, που ανήκει στη Διεύθυνση Ελέγχου
Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Θορύβου (ΕΑΡΘ) του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. είναι
υπεύθυνο για τη λειτουργία του δικτύου μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης
εντός του Λεκανοπεδίου Αττικής [37]. Οι δεκαεπτά (17) σταθμοί μέτρησης
ατμοσφαιρικής ρύπανσης εντός Λεκανοπεδίου απεικονίζονται στην Εικόνα 18.

Εικόνα 18. Χάρτης της περιοχής Λεκανοπεδίου Αττικής που εμφανίζονται οι

θέσεις μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στα πλαίσια του
προγράμματος του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. [37].
ΘΡΑ
ΛΙΟ
ΛΥΚ
ΕΛΕ
ΜΑΡ
ΠΕΡ ΓΑΛ
ΠΑΤ Αγ. ΠΑΡ
ΑΡΙ ΓΟΥ
ΓΕΩ ΑΘΗ ΖΩΓ
ΠΕΙ-1
Ν. ΣΜΥ
ΠΕΙ-2
Στα όρια της Νομαρχίας Πειραιά, λειτουργούν μόνο δύο σταθμοί [37]:
o Πειραιάς (ΠΕΙ-1) που χαρακτηρίζεται ως Αστικός-Κυκλοφορίας και οι
παράμετροι που μετρούνται είναι SO2 (διοξείδιο του θείου), NΟx (οξείδια
του αζώτου), CO (μονοξείδιο του άνθρακα), O3 (Όζον),
ΑΣ10 (αιωρούμενα σωματίδια ισοδύναμη αεροδυναμική διάμετρο έως 10
μm), TSP (ολικά αιωρούμενα σωματίδια).
o Πανεπιστήμιο Πειραιά (ΠΕΙ-2) που χαρακτηρίζεται ως Αστικός-
Υποβάθρου και οι παράμετροι που μετρούνται είναι SO2, NΟx και O3.

Η μέτρηση των ρύπων γίνεται σε συνεχή βάση σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου.
Ο χρόνος απόκρισης των αυτομάτων αναλυτών είναι της τάξης του ενός
λεπτού, δηλαδή ο κάθε αναλυτής δίνει μια τιμή περίπου κάθε λεπτό. Με ένα
μικροεπεξεργαστή, που βρίσκεται σε κάθε αυτόματο σταθμό και που είναι
συνδεδεμένος με τους αυτόματους αναλυτές, υπολογίζονται κάθε ώρα οι
μέσες ωριαίες τιμές ρύπανσης. Οι τιμές αυτές μεταβιβάζονται στον κεντρικό
υπολογιστή της Υπηρεσίας, μέσω τηλεφωνικής γραμμής και με αυτό τον
τρόπο είναι δυνατή η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων ατμοσφαιρικής
ρύπανσης της περιοχής. Οι μέθοδοι μέτρησης για κάθε ρύπο παρουσιάζονται
στον Πίνακας 7.
Πίνακας 7. Μέθοδοι μέτρησης των ρύπων που παρακολουθούνται στους

σταθμούς εντός των ορίων της Νομαρχίας Πειραιά [37].
Ρύπος Μέθοδος μέτρησης
Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) Απορρόφηση στο υπέρυθρο (NDIR)

Οξείδια του αζώτου (ΝΟ,NO2) Χημειοφωταύγεια
Όζον (O3) Απορρόφηση στο υπεριώδες
Διοξείδιο του θείου (SO2) Φθορισμομετρία
Αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ10–TSP) Απορρόφηση β ακτινοβολίας
Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων μέτρησης προκύπτουν κάποια

γενικά συμπεράσματα για την ποιότητα της ατμόσφαιράς στην περιοχή του
Λεκανοπεδίου. Η διαχρονική εξέλιξη των τιμών δείχνει ότι, παρ' όλο που
υπάρχουν στις διάφορες θέσεις, αυξομειώσεις των μέσων ετήσιων τιμών
ρύπανσης από χρόνο σε χρόνο, η τάση εξέλιξης είναι γενικά πτωτική ή
παρουσιάζεται τάση σταθεροποίησης, ανάλογα με τον ρύπο. Η εξέλιξη αυτή
μπορεί να αποδοθεί, κύρια στην ποιοτική αναβάθμιση του στόλου των
ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης αυτοκινήτων, στην εφαρμογή του μέτρου της
κάρτας ελέγχου καυσαερίων (ΚΕΚ), στα μέτρα ελέγχου εκπομπής ρύπων από
διάφορες πηγές, στη χρήση καυσίμων με καλύτερες τεχνικές προδιαγραφές
κ.λ.π. Η πτωτική τάση σε ορισμένους ρύπους, έχει ιδιαίτερη σημασία
δεδομένου ότι διαχρονικά υπάρχει αύξηση των ρυπογόνων δραστηριοτήτων
της πόλης. Ειδικά για κάθε ρύπο έχουν παρατηρηθεί τα παρακάτω [37]:

• Για το διοξείδιο του θείου, υπάρχει σημαντική τάση μείωσης των τιμών
(Γράφημα 4) που συνδέεται με τη μείωση της περιεκτικότητας του
πετρελαίου ντίζελ θέρμανσης σε θείο από 0,3% σε 0,2% κ.β. και του
πετρελαίου ντίζελ κίνησης από 0,050 σε 0,035% κ.β το 2000.
Γράφημα 4. Διαχρονική μεταβολή μέσων ετήσιων τιμών SO2 σε μg/m3 [37].
80
70
60
SΟ2 (μg/m3)
50
40
30
20
10
0
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ΕΤΗ
Μαρούσι Ν. Σμύρνη Περιστέρι Πειραιάς-1
• Για το διοξείδιο του αζώτου υπάρχει τάση σταθεροποίησης ή μείωσης των

τιμών τα τελευταία χρόνια. Στο Γράφημα 5 απεικονίζονται γραφικά οι μέσες
ετήσιες τιμές NO2 από το 1984 μέχρι το 2003 για πέντε σταθμούς
μέτρησης της περιοχής του Λεκανοπεδίου.

Γράφημα 5. Διαχρονική μεταβολή μέσων ετήσιων τιμών NO2, σε μg/m3 [37].
140
120
100
ΝΟ2 (μg/m 3)
80
60
40
20
0
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ΕΤΗ
Πατησίων Αθηνας Αριστοτέλους Πειραιάς-1 Γεωπονική
• Για το μονοξείδιο του αζώτου υπάρχει τάση σταθεροποίησης ή ελαφρούς

μείωσης των τιμών όπως φαίνεται και το Γράφημα 6 όπου παρουσιάζονται
οι μέσες ετήσιες τιμές ΝΟ από το 1987 μέχρι το 2003 για πέντε
διαφορετικούς σταθμούς μέτρησης.
Γράφημα 6. Διαχρονική μεταβολή μέσων ετήσιων τιμών ΝΟ σε μg/m3 [37].
250
200
ΝΟ (μg/m 3)
150
100
50
0
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ΕΤΗ
Πατησίων Αθηνάς Αριστοτέλους Πειραιάς-1 Γεωπονική

• Για το μονοξείδιο του άνθρακα, παρουσιάζεται γενικά τάση μείωσης ή

σταθεροποίησης των τιμών σε μικρό αριθμό σταθμών όπως φαίνεται και
στο Γράφημα 7.
Γράφημα 7. Διαχρονική μεταβολή μέσων ετησίων τιμών CO, σε mg/m3 [37].
10
8
CO (mg/m )
3
0
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ΕΤΗ
Πατησίων Αθηνάς Πειραιάς-1 Γεωπονική
• Για το όζον υπάρχει γενικώς μια τάση σταθεροποίησης των τιμών. Στο
Γράφημα 8 παρουσιάζεται ενδεικτικά η διαχρονική μεταβολή των μέσων
ετήσιων τιμών του όζοντος για τέσσερις διαφορετικούς σταθμούς μέτρησης.

Γράφημα 8. Διαχρονική μεταβολή μέσων ετήσιων τιμών Ο3, σε μg/m3 [37].
70
60
50
Ο3 (μg/m 3)
40
30
20
10
0
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ΕΤΗ
Πατησίων Αθηνάς Πειραιάς-1 Γεωπονική
• Για τον καπνό επίσης παρατηρείται τάση σταθεροποίησης ή μείωσης των

τιμών τα τελευταία χρόνια, όπως παρουσιάζεται και στο Γράφημα 9.
Γράφημα 9. Διαχρονική μεταβολή μέσων ετήσιων τιμών καπνού, σε μg/m3 [37].
200
150
ΚΑΠΝΟΣ (μg/m 3)
100
50
0
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ΕΤΗ
Πατησίων Αθηνάς Αριστοτέλους Πειραιάς Γεωπονική
Από τις συγκρίσεις των μετρήσεων των διαφόρων ρύπων με τα ισχύοντα όρια
ποιότητας ατμόσφαιρας που καθορίζονται στις Κοινοτικές Οδηγίες [30, 31, 32,
33] (Παράρτημα), προκύπτουν σημαντικά προβλήματα υπερβάσεων σε
ορισμένους ρύπους. Όσον αφορά τις μετρήσεις των σταθμών στα όρια της

Νομαρχίας Πειραιά προκύπτουν για το 2003 οι παρακάτω υπερβάσεις ορίων

[37]:
o στο σταθμό ΠΕΙΡΑΙΑΣ-1 παρατηρήθηκε υπέρβαση του στόχου της
μέσης ετήσιας τιμής ΑΣ10 (43,2 μg/m3 [31]) όπου μετρήθηκε για το 2003
η τιμή των 54 μg/m3.
o όσον αφορά το όζον παρατηρήθηκαν αρκετές υπερβάσεις του ορίου
ενημέρωσης κοινού (μέση ωριαία τιμή 180 μg/m3 [33]) σε διάφορους
σταθμούς συμπεριλαμβάνομένων των σταθμών που βρίσκονται στα
όρια της Νομαρχίας Πειραιά (Γράφημα 10) αλλά σε καμία περίπτωση
δεν υπήρχε υπέρβαση του ορίου συναγερμού του πληθυσμού (μέση
ωριαία τιμή για τρεις συνεχόμενες ώρες 240 μg/m3 [33])
Γράφημα 10. Αριθμός υπερβάσεως του ορίου ενημέρωσης κοινού για τις
μετρήσεις όζοντος κατά το 2003 ανά σταθμό μέτρησης [37]
50
ΑΡΙΘΜΟΣ ΗΜΕΡΩΝ ΜΕ ΩΡΙΑΙΕΣ
40
ΤΙΜΕΣ ΟΖΟΝΤΟΣ >180 μg/m3
40
32
30 27
25
20
20 15 16 16
12 12
9 9
10 6
0 0
0
ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ
ΜΑΡΟΥΣΙ
ΓΑΛΑΤΣΙ
ΠΑΤΗΣΙΩΝ
ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ
Ν.ΣΜΥΡΝΗ
ΛΥΚΟΒΡΥΣΗ
ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ-1
ΠΕΙΡΑΙΑΣ-2
ΑΘΗΝΑΣ
ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΕΣ
ΛΙΟΣΙΑ
ΖΩΓΡΑΦΟΥ
ΕΛΕΥΣΙΝΑ
Γενικά η κατάσταση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ανά ρύπο, για την περιοχή
του Λεκανοπεδίου σήμερα (δεδομένα του 2003 [37]) συνοψίζεται στα
παρακάτω:
o Καπνός και αιωρούμενα σωματίδια ΑΣ10 : Η ρύπανση από καπνό
αξιολογείται ότι βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα, για τις συνθήκες που
επικρατούν σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως την περιοχή του
Λεκανοπεδίου. Τα αιωρούμενα σωματίδια ΑΣ10, παρουσιάζουν

σημαντικές υπερβάσεις των ορίων της νέας οδηγίας της Ε.Ε. στην
πλειονότητα των σημείων μέτρησης. Είναι από τους «νέους» ρύπους
που άρχισαν να εξετάζονται πρόσφατα σε επίπεδο Ε.Ε. και αποτελούν
σημαντικό πρόβλημα για τις περισσότερες από τις Χώρες της Ε.Ε. Ο
ρύπος αυτός αξιολογείται ότι βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα.
o Διοξείδιο του θείου (SO2) : Ο ρύπος αυτός που παλαιότερα
αποτελούσε σημαντικό πρόβλημα, έχει καταπολεμηθεί και δεν
ξεπερνάει τα όρια (παλιά και νέα) σε καμιά θέση μέτρησης. Δεν
αποτελεί σήμερα πρόβλημα για την περιοχή του Λεκανοπεδίου.
o Διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) : Το διοξείδιο του αζώτου σε σχέση με
τους στόχους και τα όρια (τα όρια θα ισχύσουν από 1-1-2010) της νέας
οδηγίας, παρουσιάζει σημαντικές υπερβάσεις. Έτσι, η ρύπανση από
το ρύπο αυτό αξιολογείται σαν σημαντική, ιδιαίτερα για τα επόμενα
χρόνια, που θα τεθεί σε πλήρη ισχύ η νέα οδηγία.
o Όζον (Ο3) : Το όζον δεν παρουσίασε κατά τα τελευταία τρία χρόνια
υπέρβαση των ορίων συναγερμού με βάση την παλιά οδηγία, όμως
υπήρξαν υπερβάσεις του ορίου ενημέρωσης του κοινού και του ορίου
προστασίας της υγείας. Από το Σεπτέμβριο του 2003 τέθηκαν σε ισχύ
τα όρια της νέας οδηγίας (για ενημέρωση και συναγερμό). Με βάση τα
όρια αυτά κατά τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν υπερβάσεις του ορίου
συναγερμού. Οι υπερβάσεις αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο στη
γεωγραφική θέση της Χώρας (μεγάλη ηλιοφάνεια και υψηλές
θερμοκρασίες, συνθήκες που ευνοούν το σχηματισμό του όζοντος) και
παρουσιάζονται σε όλες τις νότιες Χώρες της Ε.Ε. Έτσι, η ρύπανση
από το όζον αξιολογείται και αυτή σαν σημαντική.
o Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) : Ο ρύπος αυτός βρίσκεται σε χαμηλά
επίπεδα, δεν ξεπερνάει τα όρια της νέας οδηγίας και ουσιαστικά δεν
αποτελεί πρόβλημα για την περιοχή του Λεκανοπεδίου.
o Μόλυβδος (Pb) : Ο μόλυβδος βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και
δεν αποτελεί πρόβλημα.

o Βενζόλιο : Συγκρίνοντας τις μέσες ετήσιες τιμές συγκέντρωσης του

βενζολίου στην περιοχή του Λεκανοπεδίου προκύπτει ότι η
συγκέντρωση του βενζολίου κυμαίνεται σε επίπεδα μεγαλύτερα από
το στόχο της ΕΕ (10 μg/m3). Πρέπει να τονισθεί ότι η συγκέντρωση του
βενζολίου στην περιοχή του Λεκανοπεδίου είναι συγκρίσιμη με τη
συγκέντρωση του βενζολίου στις αστικές περιοχές της ΕΕ όπως το π.χ.
το Λονδίνο. Η περιοχή του Λεκανοπεδίου μειονεκτεί ως προς τις άλλες
περιοχές της Ευρώπης λόγω του ζεστού κλίματος το οποίο ευνοεί την
εξάτμιση των πτητικών ενώσεων όπως είναι το βενζόλιο.
Επιπρόσθετα από τις σχετικές μελέτες του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. [37] προκύπτει ότι:
o Οι τιμές συγκέντρωσης SO2, CO και ‘μαύρου καπνού’ κατά τη διάρκεια
των χειμερινών μηνών είναι υψηλότερες σε σχέση με αυτές που
παρατηρούνται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
o Οι υψηλότερες τιμές CO τυπικά παρατηρούνται μεταξύ 8:00 και 10:00
και μεταξύ 21:00 και 23:00.
o Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, οι συγκεντρώσεις όλων των
ρύπων εκτός του όζοντος υποχωρούν.
Από τα παραπάνω δεδομένα προκύπτει ότι ένας από τους κυριότερους

παράγοντες που συνεισφέρουν στην έξαρση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
είναι η κυκλοφορία των οχημάτων με μηχανές εσωτερικής καύσης.
3.3.2 Κυκλοφορία
3.3.2.1 Οδικό Δίκτυο
Στην Εικόνα 19 παρατίθεται το οδικό δίκτυο των περιοχών της Νομαρχίας

Πειραιά. Για πολλοστή φορά παρατηρούμε την ποικιλότητα των περιοχών της
Νομαρχίας. Υπάρχει πυκνό οδικό δίκτυο στους Δήμους εντός Λεκανοπεδίου,
ικανοποιητικά πυκνό σε κάποιους από τους νησιωτικούς Δήμους και πολύ
αραιό έως ελάχιστο στους υπόλοιπους Δήμους.

Λαμβάνοντας υπόψη τη γενικότερη βελτίωση των οδικών υποδομών στην

περιοχή του Λεκανοπεδίου, στα πλαίσια της οργάνωσης των Ολυμπιακών
Αγώνων δεν κρίνεται αναγκαίο στην παρούσα στιγμή να δοθεί προτεραιότητα
σε έργα βελτίωσης των υφιστάμενων υποδομών του οδικού δικτύου χωρίς
βέβαια να λείπουν οι εξαιρέσεις.
Αντίθετα η υποδομή του οδικού δικτύου των εκτός λεκανοπεδίου Αττικής
περιοχών της Νομαρχίας Πειραιά (Σπετσών [18], Τροιζήνος [19], Μεθάνων
[23]) έχει πολλές ανάγκες που αφορούν τόσο την κατασκευή νέων αρτηριών
όσο και ανακατασκευή και συντήρηση των υφιστάμενων.
3.3.2.2 Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
Και στη λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) υπάρχει σημαντική
διαφορά μεταξύ των Δήμων της περιοχής του Λεκανοπεδίου και τους
υπόλοιπους.
Κυρίαρχο ΜΜΜ, λόγω της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας του Νομού είναι η
ναυσιπλοΐα η οποία αναπτύσσεται λεπτομερώς σε άλλο κεφάλαιο.
Όσον αφορά τα μέσα σταθερής τροχιάς περιορίζονται στους συρμούς του
ΗΣΑΠ (Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών Πειραιά Α.Ε.), ο οποίος διαθέτει ένα
απλό σταθμό (Φάληρο) που εξυπηρετεί κυρίως τις παρακείμενες αθλητικές
εγκαταστάσεις (Γήπεδο Καραϊσκάκη και Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας) και ένα
τερματικό σταθμό (Πειραιάς) ο οποίος εξυπηρετεί το Λιμάνι. Σύμφωνα με
στοιχεία που έχει συλλέξει ο ΗΣΑΠ [38] τα δρομολόγια των συρμών του έχουν
συχνότητα από 3’30’’ τις ώρες αιχμής έως 15’ για τις καθημερινές ημέρες και
από 5’45’’ έως 15’ τα Σαββατοκύριακα. Όσον αφορά την επιβατική κίνηση για
στον σταθμό του Πειραιά εισέρχονται για επιβίβαση 35 - 40 χιλιάδες επιβάτες
καθημερινώς και περίπου οι μισοί τα Σαββατοκύριακα (~20.000 τα Σάββατα
και ~17.000 τις Κυριακές). Οι αντίστοιχοι αριθμοί για το σταθμό του Φαλήρου
είναι ~10.000 τις καθημερινές, ~6.000 τα Σάββατα και ~4.500 τις Κυριακές.
Το ΤΡΑΜ διαθέτει μόνο ένα τερματικό σταθμό (Φάληρο) αλλά υπάρχουν
μελέτες και εισηγήσεις για τη δημιουργία επεκτάσεων έτσι ώστε να
εξυπηρετούνται και άλλες περιοχές τόσο του Δήμου Πειραιά αλλά και άλλων
δήμων της Νομαρχίας Πειραιά [39].

Την ευθύνη των οδικών ΜΜΜ που λειτουργούν στους Δήμους της Νομαρχίας
Πειραιά εντός του Λεκανοπεδίου έχει η Εταιρεία Θερμικών Λεωφορείων
(ΕΘΕΛ) που είναι θυγατρική του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας
(ΟΑΣΑ). Για την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά το συγκοινωνιακό δίκτυο της
ΕΘΕΛ έχει έκταση περίπου 1.300 χιλιομέτρων, λειτουργώντας 55
λεωφορειακές γραμμές στις οποίες δρομολογούνται 354 λεωφορεία για τη
διενέργεια 3.094 δρομολογίων με συχνότητες που κυμαίνονται από 5 έως 30
λεπτά. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, κατά τις ώρες αιχμής
αυξάνονται τα δρομολόγια έτσι ώστε να μειώνεται η συχνότητα τους. Οι
λεωφορειακές γραμμές του Πειραιά χωρίζονται σε:
o 4 λεωφορειακές γραμμές κορμού (συνδέουν το κέντρο του Πειραιά με τα
κέντρα περιφερειακών Δήμων)
o 3 διαδημοτικές λεωφορειακές γραμμές (συνδέουν περιφερειακούς
δήμους)
o 4 τοπικές λεωφορειακές γραμμές (λειτουργούν ως τροφοδότες των
γραμμών κορμού)
o 1 λεωφορειακή γραμμή αεροδρομίου (λειτουργεί ως express)
o 1 express λεωφορειακή γραμμή (με περιορισμένο αριθμό στάσεων)
o 1 πανεπιστημιακή λεωφορειακή γραμμή
o 40 ακτινικές λεωφορειακές γραμμές (συνδέουν το κέντρο του Πειραιά με
τα κέντρα των όμορων Δήμων)
Ο αριθμός των εκτελεσθέντων δρομολογίων στην ευρύτερη περιοχή του

Πειραιά από το 2000 και μετά αυξάνεται συνεχώς, και η αύξηση προβλέπεται
να συνεχιστεί. Αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται και ο αριθμός των διανυθέντων
οχηματοχιλιομέτρων, που είναι κρίσιμος παράγοντας προσδιορισμού του
εκτελούμενου συγκοινωνιακού έργου, που το 2003 ανήλθε σε 14.128.030 Κm,
αυξημένος κατά 2.932.196 Κm, και προβλέπεται να είναι ακόμα μεγαλύτερος
το 2005. Όσον αφορά την επιβατική κίνηση κατά το 2003 μετακινήθηκαν με τα
λεωφορεία της ΕΘΕΛ 41.829.936 επιβάτες και εκτιμάται ότι στα ίδια επίπεδα
κυμαίνεται η κίνηση και το 2004. Έχει παρατηρηθεί ότι μετά το 2000 ο αριθμός
των επιβατών που χρησιμοποιεί εισιτήριο έχει μειωθεί, γεγονός που οφείλεται
στην συνεχώς αυξανόμενη χρήση των καρτών πολλαπλών διαδρομών.

Η ΕΘΕΛ για το 2004, σκοπεύοντας να παρέχει ποιοτικότερες υπηρεσίες, είχε

προγραμματίσει για την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά τις παρακάτω
δραστηριότητες:
o απόσυρση 54 λεωφορείων παλαιάς τεχνολογίας (IKARUS)
o δρομολόγηση 11 λεωφορείων MIDI στη γραμμή Βώκου
o δρομολόγηση 154 λεωφορείων νέας τεχνολογίας EURO III
o μείωση των συχνοτήτων δρομολόγησης τις ώρες αιχμής
o ένταξη 283 λεωφορείων νέας τεχνολογίας EURO III μέχρι το τέλος του
2004 στις γραμμές της ευρύτερης περιοχής Πειραιά.
Γενικότερα η οδικές αστικές συγκοινωνίες της περιοχής είναι ικανοποιητικές. Η

ΕΘΕΛ λειτουργεί το συγκοινωνιακό της έργο με γνώμονα τόσο την κατάλληλη
εξυπηρέτηση του πολίτη, όσο και την προστασία του περιβάλλοντος.
Για την κατάσταση των ΜΜΜ στους Δήμους εκτός Λεκανοπεδίου Αττικής δεν
υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, το οποίο από μόνο του αποτελεί σημαντικό
πρόβλημα.
Πιθανολογείται ότι υπάρχουν τοπικές γραμμές συγκοινωνίας που λειτουργούν
με βάση την ιδιωτική ή την Δημοτική / Κοινοτική πρωτοβουλία. Ιδιαίτερα στους
Δήμους με έντονη τουριστική κίνηση το θέμα των ΜΜΜ είναι πολύ σημαντικό.
Τα ΜΜΜ αποτελούν σημαντικό παράγοντα επιλογής τόπου διακοπών και
αναψυχής και για αυτήν την αιτία οι περιοχές που αποβλέπουν σε ανάπτυξη
μέσω του τουρισμού πρέπει να διαθέτουν άρτιες υποδομές ΜΜΜ και να
προσφέρουν ανάλογες υπηρεσίες.
Είναι λοιπόν σημαντική προτεραιότητα να καταγραφεί η υφιστάμενη
κατάσταση των ΜΜΜ στους Δήμους εκτός λεκανοπεδίου και να μελετηθούν
τρόποι επίλυσης των όποιων υφιστάμενων δυσλειτουργιών καταγραφούν.
3.3.2.3 Κυκλοφοριακά δεδομένα για τους δήμους εντός Λεκανοπεδίου
Δεδομένα για την κυκλοφορία είναι διαθέσιμα μόνο για τις περιοχές της
Νομαρχίας Πειραιά που βρίσκονται εντός Λεκανοπεδίου και ειδικότερα για τις
περιοχές γύρω από το λιμάνι και το εμπορικό κέντρο του Πειραιά. Αυτές οι
περιοχές στις οποίες εμφανίζονται και κυκλοφοριακά προβλήματα λόγω της
μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού και οχημάτων.

Εικόνα 19. Χάρτης των περιοχών της Νομαρχίας Πειραιά όπου απεικονίζεται
το υπάρχον οδικό δίκτυο.

Γενικότερα για την περιοχή του Λεκανοπεδίου έχει εκτιμηθεί ότι σε μία τυπική
εργάσιμη ημέρα ο πληθυσμός πλησιάζει τα 5 εκατομμύρια και οι αστικές
μετακινήσεις υπολογίζονται σε 8 εκατομμύρια [ 40]. Από τα 8 εκατομμύρια
μετακινήσεων περίπου το 40% γίνονται για μετάβαση από και προς την
εργασία ενώ υπολογίζεται ότι ο ημερήσιος αριθμός των αστικών μετακινήσεων
θα ανέλθει στα 10 εκατομμύρια έως το τέλος της δεκαετίας για την περιοχή
του Λεκανοπεδίου. Επιπλέον υπολογίζεται ότι αναλογούν 2,1 κάτοικοι ανά
ιδιωτικό επιβατικό αυτοκίνητο [40] ενώ ο δείκτης ιδιοκτησίας είναι στα 490
οχήματα ανά 1000 κατοίκους (δεδομένα 2002 [41]) και υπολογίζεται ότι θα
προσεγγίσει τα 600 οχήματα ανά 1000 κατοίκους [40] στο τέλος της
τρέχουσας δεκαετίας λαμβάνοντας υπόψη μια μέση ετήσια αύξηση των ΙΧ
οχημάτων της τάξεως των 100 - 120 χιλιάδων οχημάτων. Επιπρόσθετα οι
κάτοικοι του λεκανοπεδίου έχουν τον υψηλότερο τροχαίων ατυχημάτων με 2,3
ανά 1000 κατοίκους (δεδομένα 2002 [41]) έναντι 1,5 που είναι ο μέσος όρος
για όλη τη χώρα, μία εικόνα που δείχνει να βελτιώνεται αφού υπήρχε 12%
μείωση κατά το 2003 [41].
Μεγάλο μέρος των ημερησίων αστικών μετακινήσεων εντός του Λεκανοπεδίου
λαμβάνουν χώρα σε περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά όπου το πρόβλημα έχει
δύο όψεις:
o Τους υψηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους κατά μήκος των κύριων
οδικών αξόνων κατά τις ώρες μετάβασης και αποχώρησης από την
εργασία δηλαδή τις πρώτες πρωινές ώρες (07:00 – 10:00) και τις
απογευματινές (17:00 – 19:00). Οξύτατο πρόβλημα τις ώρες αυτές
παρατηρείται στους άξονες που διατρέχουν κάθετα τους Δήμους της
Νομαρχίας Πειραιά όπως οι Λεωφόροι Γρ. Λαμπράκη και Πέτρου Ράλλη
(Κερατσίνι - Κορυδαλλός - Νίκαια) με κατάληξη την μόνιμα
μποτιλιαρισμένη γέφυρα Κηφισού, και στους άξονες από και προς τον
Πειραιά (οδός Πειραιά, αρχή 34ου Συντάγματος Πεζικού από Γλυφάδα -
Σ.Ε.Φ). Ενδεικτική περίπτωση αποτελεί επίσης η Λεωφόρος Σχιστού η
οποία έχει μποτιλιαρίσματα μήκους ενός χιλιομέτρου (1 Κm) κατά τις
πρωινές ώρες στο ύψος του φαναριού των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά
καθώς επιβαρύνεται εκτός από την πρωινή κίνηση και με τα βαρέα

οχήματα που προέρχονται από το λιμάνι και το τελωνείο περάματος

(νταλίκες, οχήματα μεταφοράς αυτοκινήτων, κλπ.) και σε αυτό το σημείο
εκτός του φωτεινού σηματοδότη η ανισόπεδη προς Εθνική Αθηνών -
Κορίνθου είναι πλάτους μίας μόνο λωρίδας [42].
o Το κυκλοφοριακό και το πρόβλημα στάθμευσης εντός της πόλης του
Πειραιά λόγω της ύπαρξης τριών σημείων που προκαλούν αυξημένη
κίνηση, του λιμανιού (εμπορικού και επιβατικού )και του εμπορικού
κέντρου του Πειραιά κατά κύριο λόγο αλλά και του Πανεπιστημίου
Πειραιά κατά δεύτερο λόγο 43 . Παρά τις τελευταίες παρεμβάσεις
διαπλάτυνσης της οδού Κόνωνος και τη συνεχή παρουσία τροχονόμων
κατά μήκος του λιμανιού, το πρόβλημα στο λιμάνι συνεχίζει να υφίσταται
κυρίως από τον Αγ. Διονύσιο έως την Κόνωνος όλες τις ώρες της
ημέρας, είναι δε εντονότερο τις ώρες άφιξης πλοίων από δημοφιλείς
προορισμούς π.χ. Κρήτη, Λέσβος κλπ. ¨Όσο δε για το πρόβλημα της
στάθμευσης, ενδεικτικά της οξύτητας του προβλήματος είναι τα
ακόλουθα στοιχεία που παραθέτει η Ένωση Ελλήνων
Συγκοινωνιολόγων 44:
o 22.500 αυτοκίνητα είναι ανά πάσα στιγμή σταθμευμένα εντός του
κέντρου της πόλης του Πειραιά καθημερινά.
o 18.000 από αυτά είναι σταθμευμένα νόμιμα.
o 4.500 από αυτά είναι σταθμευμένα παράνομα παρεμποδίζοντας και
επιβαρύνοντας περαιτέρω την κυκλοφορία.
o Το μήκος των παρκαρισμένων αυτοκινήτων στους δρόμους του κέντρου
του Πειραιά φτάνει συνολικά στα 27,5 χιλιόμετρα.
o 3 αυτοκίνητα θα χρησιμοποιήσουν την ίδια θέση στάθμευσης κατά την
διάρκεια της ημέρας στο κέντρο του Πειραιά. Ενδεικτικά, στην Κυψέλη
που θεωρείται η χειρότερη περιοχή για στάθμευση στην Αθήνα ο
αντίστοιχος αριθμός είναι 2.
o 34 λεπτά της ώρας είναι ο μέσος όρος που σπαταλούν οι οδηγοί για
εύρεση στάθμευσης. Σημειώνεται ότι η μη εύρεση στάθμευσης είναι

ιδιαίτερα επιβαρυντική για την κυκλοφορία γιατί τα 34 αυτά λεπτά το

όχημα είναι σε συνεχή κίνηση εντός της πόλης καθώς ο οδηγός ψάχνει
για θέση στάθμευσης.
Γενικότερα οι υποδομές όσον αφορά τους οδικούς άξονες και τα ΜΜΜ για την
βελτίωση του κυκλοφοριακού προβλήματος υπάρχουν, αλλά το πρόβλημα
παραμένει για τους παρακάτω λόγους:
o έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού και πολυαρχία στα θέματα μεταφορών
(Υ.Π.Ε.ΧΩ.Δ.Ε., Υπουργείο Μεταφορών, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης,
Τοπική Αυτοδιοίκηση, ΟΑΣΑ)
o Έλλειψη χώρων στάθμευσης
o Έλλειψη κουλτούρας χρήσης των ΜΜΜ από την πλευρά των πολιτών
Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από το γεγονός ότι κατά την περίοδο των

Ολυμπιακών Αγώνων που υπήρχαν σε μεγάλο βαθμό τα παραπάνω (κυρίως
ο κεντρικός σχεδιασμός και η αλλαγή της κουλτούρας λόγω των
απαγορεύσεων) και παρότι ήταν μία περίοδος με αυξημένες ανάγκες
μετακίνησης δεν παρουσιάστηκαν σημαντικά προβλήματα και το σύστημα
λειτούργησε στο σύνολο του πολύ ικανοποιητικά.
3.3.2.4 Κυκλοφορία στους δήμους εκτός Λεκανοπεδίου
Όσον αφορά τους δήμους εκτός Λεκανοπεδίου Αττικής, υπάρχουν κατά

τόπους προβλήματα κυκλοφορίας, αλλά περιορίζονται στις περιοχές με
έντονη τουριστική δραστηριότητα και μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες
που η τουριστική κίνηση είναι αυξημένη.
Το παραπάνω δε σημαίνει ότι αυτά τα περιορισμένα προβλήματα δεν
υφίστανται. Αντίθετα απαιτείται να δοθούν λύσεις άμεσα διότι η ανάπτυξη των
συγκεκριμένων περιοχών βασίζεται στον τουρισμό, και η ποιότητα των
υπηρεσιών που προσφέρονται υποβαθμίζεται σημαντικά από τέτοιου είδους
προβλήματα.

3.3.3 Χρήσεις Γης

Οι χρήσεις γης των περιοχών που ανήκουν στη δικαιοδοσία της Νομαρχίας
Πειραιά, απεικονίζονται εποπτικά στην Εικόνα 20. Τα δεδομένα βασίζονται σε
έργο του 1990 [45] διότι δυστυχώς τα στοιχεία αντίστοιχου έργου νεότερης
χρονολογίας (2000) δεν είναι ακόμα διαθέσιμα. Παρόλα αυτά στις
συγκεκριμένες περιοχές εκτιμάται ότι δεν έχουν γίνει σημαντικές
διαφοροποιήσεις και μπορούν με ασφάλεια να χρησιμοποιηθούν για τους
σκοπούς του παρόντος επιχειρηματικού σχεδίου.
Εξετάζοντας με προσοχή τα δεδομένα παρατηρείται μία έντονη
διαφοροποίηση των περιοχών στις παρακάτω κατηγορίες:
o Περιοχές που αποτελούνται κυρίως από Αστικό Ιστό. Περιλαμβάνουν
τους Δήμους Πειραιά, Νίκαιας, Κερατσινίου, Κορυδαλλού.
o Περιοχές όπου υπάρχει σημαντική Βιομηχανική Δραστηριότητα.
Περιλαμβάνει κυρίως το Δήμο Αγ. Ιωάννη Ρέντη και κατά δεύτερο λόγο
το Δήμο Δραπετσώνας.
o Περιοχές όπου συνυπάρχει ο αστικός ιστός με τις γεωργικές περιοχές
και το φυσικό περιβάλλον. Περιλαμβάνει τους Δήμους Σαλαμίνας και
Αμπελακίων.
o Περιοχές που επικρατούν οι γεωργικές δραστηριότητες και το φυσικό
περιβάλλον. Περιλαμβάνουν τους νησιωτικούς Δήμους Αίγινας, Ύδρας,
Σπετσών, Κυθήρων, Πόρου, την ευρύτερη περιοχή Τροιζηνίας (Δήμοι
Τροιζήνας και Μεθάνων) και τις κοινότητες Αγκιστρίου και Αντικυθήρων.
Για πολλοστή φορά καταδεικνύεται η διαφορετικότητα μεταξύ των περιοχών

εντός Λεκανοπεδίου (συμπεριλαμβανομένων των Δήμων Σαλαμίνας και
Αμπελακίων) με τις υπόλοιπες περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά. Όλοι οι Δήμοι
του λεκανοπεδίου περιλαμβάνουν αστικό ιστό σε ποσοστό μεγαλύτερο του
50 % με εξαίρεση το Δήμο Αγ. Ιωάννη Ρέντη που περιλαμβάνει 82%
βιομηχανικό ιστό και το Δήμο Περάματος που διαθέτει μεγάλες εκτάσεις
φυσικού περιβάλλοντος (73%) αλλά παραμένει αναξιοποίητο.
Όσον αφορά το βιομηχανικό ιστό εκτός από το Δήμο Αγ. Ιωάννη Ρέντη
εμφανίζεται σε σημαντικό ποσοστό και στο Δήμο Δραπετσώνας (47%) και με

εξαίρεση τα Κύθηρα (εμφανίζεται σε ποσοστό 0,2 %) απουσιάζει εντελώς από

τις περιοχές εκτός λεκανοπεδίου Αττικής.
Αντιστοίχως οι γεωργικές περιοχές απουσιάζουν παντελώς από τις περιοχές
της Νομαρχίας εντός του Λεκανοπεδίου και παρουσιάζουν σημαντικά
ποσοστά στους Δήμους της ευρύτερης περιοχής Τροιζηνίας και των Νησιών.
Το φυσικό περιβάλλον απουσιάζει παντελώς από τους Δήμους Αγ. Ιωάννη
Ρέντη και Δραπετσώνας και ουσιαστικά δεν υπάρχει στον Δήμο Πειραιά
(3,6%), ενώ είναι αρκετά περιορισμένο στους υπόλοιπους Δήμους εντός του
Λεκανοπεδίου (με εξαίρεση το Πέραμα). Όπως είναι αναμενόμενο στους
νησιωτικούς Δήμους υπάρχει αρκετά μεγάλο ποσοστό γης δηλωμένο ως
φυσικό περιβάλλον.
Το γεγονός ότι στις περιοχές εκτός λεκανοπεδίου υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις
φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για τη μελλοντική
τουριστική ανάπτυξη. Με κατάλληλη αξιοποίηση και προώθηση μοντέρνων
δραστηριοτήτων που απαιτούν ύπαρξη φυσικού περιβάλλοντος (π.χ. trekking,
παρακολούθηση πτηνών, περιηγήσεις κ.τ.λ.) υπάρχει δυνατότητα
προσέλκυσης τουριστών που μέχρι σήμερα δεν έχουν ενδιαφερθεί να
επισκεφτούν την περιοχή.

Εικόνα 20. Χάρτης με εποπτική απεικόνιση των χρήσεων γης των περιοχών
της Νομαρχίας Πειραιά [45].

3.3.4 Διαχείριση αποβλήτων
3.3.4.1 Στερεά Απόβλητα
Για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την ευθύνη όσον αφορά την
περιοχή του Λεκανοπεδίου έχει ο Ενιαίος Σύνδεσμός Δήμων και Κοινοτήτων
Νομού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ). Ο Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α, στο πλαίσιο του Περιφερειακού
Σχεδιασμού Περιβαλλοντικής Διαχείρισης των Απορριμμάτων, όπως αυτή
προσδιορίζεται και από την κοινοτική νομοθεσία, έθεσε και θέτει τις βάσεις για
τη μακρόπνοα βιώσιμη, επιστημονικά άρτια και τεχνολογικά ολοκληρωμένη,
διαχείριση των απορριμμάτων. Με τον εθνικό σχεδιασμό που χαράσσει το
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., με τις συστηματικές και συντονισμένες προσπάθειες όλου του
προσωπικού, με την αξιοποίηση των εθνικών πόρων και των πόρων από το
Κ.Π.Σ. και το Ταμείο Συνοχής έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια στην
ριζική αναδιάρθρωση των υποδομών για τη διαχείριση των απορριμμάτων
εντός Λεκανοπεδίου σχεδιάζοντας και υλοποιώντας μία σειρά από σημαντικά
έργα υποδομής για την αποτελεσματικότερη και περιβαλλοντικά φιλλική
διαχείριση των απορριμμάτων της περιοχής του Λεκανοπεδίου Αττικής.
Ο ΕΣΔΚΝΑ εκτός από τους Δήμους της περιοχής του Λεκανοπεδίου
εξυπηρετεί μέσω σταθμών μεταφόρτωσης και τους δήμους:
o Σαλαμίνας
o Αμπελακίων
o Αίγινας
όπως και την Κοινότητα Αγκιστρίου.

Τα τελευταία χρόνια ο Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. έχει προχωρήσει στο σχεδιασμό και
υλοποίηση σημαντικότατων έργων υποδομής για τη διαχείριση των
απορριμμάτων της περιοχής του Λεκανοπεδίου:
o το υπερσύγχρονο εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης στα Άνω Λιόσια
o τη σύγχρονης τεχνολογίας Μονάδα Αποτέφρωσης δυναμικότητας 30
τόνων ημερησίως, που λύνει το πρόβλημα των παθογόνων και

μολυσματικών νοσοκομειακών αποβλήτων της περιοχής του

Λεκανοπεδίου και όλης της Ελλάδος.
o τη λειτουργία του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.
ΙΙ ) στα Άνω Λιόσια, που δέχεται ημερησίως περισσότερους από 5.500
τόνους απορριμμάτων και την επέκτασή του.
o την αξιοποίηση του παραγόμενου από τα απορρίμματα βιο-αερίου, σε
Μονάδα Συμπαραγωγής Θερμικής και Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η μονάδα
παράγει καθημερινά 14 MW ηλεκτρικής ενέργειας και 15 MW θερμικής
ενέργειας και είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες μιας πόλης 20.000
κατοίκων.
o την σταδιακή μορφολογική και βλαστηκή αποκατάσταση ανενεργών
λατομείων και παλαιών ανεξέλεγκτων χωματερών που μετατρέπονται
σε χώρους πρασίνου και αναψυχής.
o τη δημιουργία του Περιβαλλοντικού Πάρκου Σχιστού με στόχο την
απόδοση προς χρήση στους δημότες του λεκανοπεδίου.
o τη λειτουργία του Προγράμματος Ανακύκλωσης Χαρτιού, στο οποίο
συμμετέχουν 62 δήμοι και 1.000.000 πολίτες.
Στις υπόλοιπες περιοχές της Νομαρχίας (εκτός Λεκανοπεδίου) υπάρχουν

διάφορα προβλήματα σε σχέση με την διαχείριση των στερεών αποβλήτων,
με εξαίρεση τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα [46] όπου υπάρχει και λειτουργεί
Χώρος Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (Χ.Υ.Τ.Α.).
Πιο συγκεκριμένα στους δήμους Ύδρας [22] και Μεθάνων [23] λειτουργούν
οργανωμένες χωματερές αλλά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν Χ.Υ.Τ.Α.,
πράγμα που εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους τόσο για τη δημόσια υγεία όσο
και για το φυσικό περιβάλλον. Ειδικότερα για το περιβάλλον υπάρχει
σημαντικός κίνδυνος μόλυνσης τόσο του υδροφόρου ορίζοντα όσο και των
ακτών της περιοχής λόγω του καρστικοποιημένου ασβεστολιθικού
υποβάθρου και των ηφαιστειακών δομών της περιοχής.
Στους δήμους Σαλαμίνας, Σπετσών [18] και Τροιζήνας [19] η κατάσταση είναι
δυσκολότερη αφού λειτουργούν ανεξέλεγκτες χωματερές όπου τα
προβλήματα για το περιβάλλον και οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία είναι

πολλαπλάσια. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις έχουν γίνει μελέτες για
δημιουργία σταθμών μεταφόρτωσης έτσι ώστε να μεταφέρονται τα
απορρίμματα σε Χ.Υ.Τ.Α. της περιοχής πρωτεύουσας, αλλά ακόμα δεν έχουν
παρθεί τελικές αποφάσεις.
Γενικότερα στον τομέα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και παρά το
γεγονός ότι έχουν γίνει αρκετά έργα υποδομής τα τελευταία χρόνια (κυρίως
εντός Λεκανοπεδίου από τον Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α.) υπάρχει ανάγκη τόσο για την
βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών όσο και για δημιουργία νέων.
Ειδικότερα σε κάποιους από τους Δήμους εκτός λεκανοπεδίου Αττικής (π.χ.
Σπέτσες και Τροιζήνα) η δημιουργία νέων υποδομών διαχειρίσεις των
στερεών αποβλήτων ή μεταφοράς αυτών πρέπει να αποτελέσει
προτεραιότητα διότι αποτελεί άμεσο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και την
υποβάθμιση του περιβάλλοντος με πολλές επακόλουθες αρνητικές
επιπτώσεις.
3.3.4.2 Υγρά Απόβλητα
Από το Ν. 1068/80 προκύπτει η αρμοδιότητα της ΕΥΔΑΠ [17] στον τομέα της
επεξεργασίας των λυμάτων και της προστασίας του περιβάλλοντος εντός του
Λεκανοπεδίου Αττικής στο οποίο ανήκει γεωγραφικά και μεγάλο μέρος των
ορίων της Νομαρχίας Πειραιά. Στις αρχές του 1980 ολοκληρώθηκε ο
σχεδιασμός ενός ολοκληρωμένου συστήματος αποχέτευσης και επεξεργασίας
λυμάτων που περιελάμβανε την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας
βοθρολυμάτων και λυμάτων στην Μεταμόρφωση Αττικής και αστικών
αποβλήτων στη νήσο Ψυττάλεια (Εικόνα 21).
Η εγκατάσταση της Μεταμόρφωσης λειτουργεί από το 1985 σε πλήρη
ανάπτυξη (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια επεξεργασία).
Η εγκατάσταση της Ψυττάλειας (που γεωγραφικά ανήκει στη Νομαρχία
Πειραιά) λειτουργεί από το 1994 σε πρώτη φάση (πρωτοβάθμια επεξεργασία -
διαχείριση παραγόμενης λάσπης) και βρίσκεται υπό κατασκευή η δεύτερη
φάση (αερισμός - δευτεροβάθμια καθίζηση).

Εικόνα 21. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών αποβλήτων στην νήσο

Ψυττάλεια.
Η αποχέτευση της περιοχής του Λεκανοπεδίου Αττικής πραγματοποιείται με

αγωγούς ομβρίων και ακαθάρτων. Οι μεν αγωγοί ομβρίων καταλήγουν με
φυσική ροή στη θάλασσα, οι δε αγωγοί ακαθάρτων καταλήγουν στη θαλάσσια
περιοχή της Ψυττάλειας αφού προηγηθεί ο βιολογικός καθαρισμός των
λυμάτων στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας.
Το αποχετευτικό δίκτυο του Λεκανοπεδίου είναι χωριστικό εκτός από το
κέντρο της Αθήνας όπου το δίκτυο είναι παντορροϊκό. Το συνολικό μήκος του
δικτύου αποχέτευσης είναι 5.800 χλμ. και καλύπτει το 92% των
αποχετευτικών αναγκών της περιοχής του Λεκανοπεδίου. Οι αγωγοί
ακαθάρτων μεγάλης διατομής (ΚΑΑ, ΣΚΑΑ κ.α.) διέρχονται από περιοχές των
οποίων οι κλίσεις επιτρέπουν τη φυσική ροή των λυμάτων λόγω της
βαρύτητας (αγωγοί βαρύτητας). Εξαίρεση αποτελεί ο Παραλιακός
Συλλεκτήρας της ακτής Σαρωνικού, η λειτουργία του οποίου γίνεται με μια
αλληλουχία 42 ενδιάμεσων αντλιοστασίων. Το δίκτυο των αντλιοστασίων
επεκτείνεται συνεχώς και προβλέπεται η κατασκευή και νέων αντλιοστασίων
σε άλλες περιοχές με αποδέκτη την εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων στην
Ψυττάλεια.
Οι εγκαταστάσεις της Ψυττάλειας αποτελούν σημαντική υποδομή όχι μόνο για
τον Πειραιά αλλά για όλο το Λεκανοπέδιο Αττικής γενικότερα. Παρόλα αυτά τα
τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί αρκετά προβλήματα με τη λειτουργία της

εγκατάστασης. Το πιο πρόσφατο γεγονός είναι ανάκληση της άδειας

εγκατάστασης και λειτουργίας του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων στην
οποία προχώρησε στις 11/11/2004 η Νομαρχία Πειραιά [ 47 ]. Η αιτία
ανάκλησης της άδειας ήταν η παράβαση των όρων της περιβαλλοντικής
μελέτης που αφορούν τον τρόπο διαχείρισης της παραγόμενης λάσπης με
αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται οι πολίτες της ευρύτερης περιοχής από τις
αποπνικτικές οσμές, ενώ η ελλοχεύει και ο κίνδυνος πιθανής ρύπανσης του
θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η Νομαρχία Πειραιά, ήδη από το 2003 με
επιστολές και έγγραφα προς τον αρμόδιο υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, την ΕΥΔΑΠ, τον
ΕΣΔΚΑ, το υπουργείο Υγείας και την Περιφέρεια, είχε προειδοποιήσει ότι
απειλείται η δημόσια υγεία από τη μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και
είχε επισημάνει ότι τον Ιούνιο η λάσπη που είχε συσσωρευτεί στο νησί
ανέρχονταν στους 80.000 τόνους, ενώ σήμερα έχει ξεπεράσει τους 150.000.
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι υπάρχει άμεση ανάγκη υποστήριξης των
εγκαταστάσεων της Ψυττάλειας έτσι ώστε να είναι δυνατό να εξυπηρετήσει τις
ανάγκες ολόκληρης της περιοχής του Λεκανοπεδίου Αττικής, έργο που είναι
ήδη σε εξέλιξη (Β’ φάση του συνολικού έργου).
Για τους δήμους της Νομαρχίας Πειραιά που βρίσκονται εκτός λεκανοπεδίου
Αττικής η κατάσταση δεν είναι ξεκάθαρη και δεν υπάρχει κεντρικός
σχεδιασμός.
Όσον αφορά την αποχέτευση ακάθαρτων λυμάτων στους περισσότερους
δήμους εκτός λεκανοπεδίου Αττικής εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού
δεν υπάρχουν (Δήμος Αίγινας, Κοινότητα Αγκιστρίου) είναι υπό μελέτη (Δήμος
Σπετσών [18], Δήμος Ύδρας [22]) ή κατασκευή (Δήμος Τροιζήνας [19], Δήμος
Μεθάνων [23]) με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντικό πρόβλημα ανεξέλεγκτης
διάθεσης των λυμάτων με όλα τα αρνητικά επακόλουθα.
Πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση του Δήμου Μεθάνων [23]
χρησιμοποιούνται ιδιωτικοί βόθροι (είτε απορροφητικοί, είτε στεγανοί), από
τους οποίους λαμβάνονται τα λύματα με βυτιοφόρα και απορρίπτονται σε
ειδικά διαμορφωμένο λάκκο πλησίον της χωματερής. Στην περίπτωση του
Δήμου Σπετσών [18] ακολουθείται παρόμοια πρακτική με τελική απόθεση των
βοθρολυμάτων σε ακατάλληλο σημείο του νησιού με υπαρκτό κίνδυνο
υποβάθμισης του υδροφόρου ορίζοντα και των θαλάσσιων υδάτων. Για την

Κοινότητα Αντικυθήρων [46] δεν υπάρχει κανένα σύστημα αποχέτευσης ή

επεξεργασίας λυμάτων και ούτε έχει προταθεί ποτέ η κατασκευή του διότι
θεωρείται μη υλοποιήσιμο για τέτοιου μεγέθους περιοχή.
Για την αποχέτευση ομβρίων, χρησιμοποιούνται επιφανειακά ρέματα τα οποία
καταλήγουν στη θάλασσα. Σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται
προβλήματα πλημμύρων (όταν εμφανίζονται έντονες βροχοπτώσεις) όπως
για παράδειγμα στις περιοχές:
o Ρέμα Σχολείων και Ρέμα Αγίου Χαραλάμπου στη Λουτρόπολη του
Δήμου Μεθάνων [23]
o Μεγάλο Ρέμα Καλλονής στον οικισμό Καλονής, Ρέμα Κρεμαστό στον
οικισμό Τροιζήνας και γενικότερο πρόβλημα στον οικισμό Καρατζά του
Δήμο Τροιζήνας [19].
Όπως και στον τομέα των στερεών αποβλήτων, έτσι και στον τομέα των
υγρών αποβλήτων είναι αναγκαίο να γίνουν επενδύσεις για τη δημιουργία
νεών υποδομών τόσο για την υποστήριξη των υφιστάμενων (π.χ. για την
Ψυττάλεια) όσο και για την κάλυψη αναγκών που δεν έχουν καμία
οργανωμένη υποστήριξη μέχρι σήμερα. Η απουσία υποδομών διαχείρισης
υγρών αποβλήτων εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για το περιβάλλον
(μόλυνση υδροφόρου ορίζοντα και θαλάσσιων υδάτων) και τη δημόσια υγεία.
Επιπλέον και ειδικότερα για τους Δήμους εκτός λεκανοπεδίου είναι αναγκαίο
να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα υποδομής για την αποφυγή καταστροφών
από πλημμύρες.

3.3.5 Λοιπά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά
3.3.5.1 Γεωμορφολογικά και Υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά
Έχει σημειωθεί σε αρκετά σημεία του παρόντος επιχειρηματικού σχεδίου η

ιδιομορφία της Νομαρχίας Πειραιά να της ανήκουν διοικητικές μονάδες που
εκτείνονται σε πολύ διαφορετικές και ανομοιογενείς από πολλές απόψεις
περιοχές. Τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά των περιοχών της Νομαρχίας
δεν αποτελούν εξαίρεση. Για αυτό το λόγο θα εξεταστούν οι διαφορετικές
περιοχές της Νομαρχίας ξεχωριστά.
3.3.5.1.1Δήμοι εντός του Λεκανοπεδίου
Η ευρύτερη περιοχή του Πειραιά (Δήμοι της Νομαρχίας Πειραιά εντός του
Λεκανοπεδίου) αναπτύσσεται στα Νοτιο-Δυτικά της Αττικής. Αποτελείται
κυρίως από πεδινές εκτάσεις και το πιο ενδιαφέρον γεωλογικό στοιχείο της
ευρύτερης περιοχής είναι το όρος Αιγάλεω. Τον κύριο γεωλογικό κορμό του
αποτελούν Τριαδικοί – Ιουρασικοί συμπαγείς ασβεστόλιθοι και δολομίτες
στους οποίους παρατηρείται έντονη καρστικοποίηση.
3.3.5.1.2Σαλαμίνα
Η Σαλαμίνα εμφανίζει λοφώδες εδαφικό ανάγλυφο μεγάλης ποικιλότητας που

παρουσιάζει έντονη ανάπτυξη στα νότια και ομαλότερη ανάπτυξη στο βόρειο
τμήμα. Υπάρχουν ημιορεινοί όγκοι στα νότια και νοτιοδυτικά αλλά και στο
κεντρικό και ανατολικό τμήμα, ενώ στο βόρειο τμήμα υπάρχουν σποραδικά
λοφώδεις εκτάσεις. Στο νοτιοδυτικό τμήμα δεσπόζει το ύψωμα της Νταρνίζας
με υψόμετρο 345 m. Πεδινές εκτάσεις υπάρχουν κυρίως στο βόρειο τμήμα και
μεταξύ του κεντρικού και νότιου τμήματος.
Η γεωλογική δομή της Σαλαμίνας χαρακτηρίζεται από μία αυτόχθονη σειρά
ιζημάτων έχει απωθηθεί ένα αλλόχθονο σύστημα από σχιστοκερατόλιθους,
αναμεμιγμένους με υπερβασικά πετρώματα. Στο ανώτερο στρώμα
απαντώνται νεογενή κα Τεταρτογενή πετρώματα.
Τα εδάφη του νησιού ιδιαίτερα στο νοτιοδυτικό τμήμα, σύμφωνα με
εδαφολογικό χάρτη του Υπουργείου Γεωργίας, κατά το μεγαλύτερο μέρος
παρέχουν τη δυνατότητα για την ανάπτυξη οικονομικών δασών.

3.3.5.1.3Αίγινα
Η Αίγινα έχει έκταση 85 Κm2, και τριγωνικό σχήμα. Στο βόρειο τμήμα του
νησιού βρίσκονται οι παλαιότεροι σε ηλικία γεωλογικοί σχηματισμοί που
αποτελούνται από μεσοζωϊκες αποθέσεις σχιστοκερατόλιθων με
πρασινολιθικές εκρήξεις ενώ πάνω σε αυτούς βρίσκονται κρητιδικοί
ασβεστόλιθοι. Οι ασβεστόλιθοι αυτοί καταλαμβάνουν τις βουνώδεις ράχες της
Δραγωνέρας και των Παληόμυλων. Τα ασβεστολιθικά πετρώματα έχουν κλίση
προς τα βορειοδυτικά έως δυτικά κα βρίσκονται σε τεκτονική επαφή με
στρώματα σχιστόλιθων με ψαμμίτες και γκραουβάκες. Οι μεσοζωικοί
σχηματισμοί είναι ελάχιστα υδροφόροι έως υδατοστεγείς, ενώ οι κρητιδικοί
ασβεστόλιθοι της Δραγωνέρας και των Παληόμυλων είναι υδροπέρατοι.
Στο κεντρικό τμήμα του νησιού αναπτύσσονται αποθέσεις από νεογενή
αργιλομαργαϊκά ιζήματα που εκτείνονται από την πόλη της Αίγινας μέχρι την
περιοχή Κοντού και Μεσαγρού. Οι νεογενείς σχηματισμοί είναι σχεδόν
υδατοστεγείς έως ελάχιστα υδροπερατοί. Εξαίρεση αποτελούν οι ενστρώσεις
ψαμμιτικού υλικού που είναι υδροφόροι και φιλοξενούν τη γεώτρηση Αιγίης
βάθους 165 m. Επίσης σε τμήμα των αργιλλομαργαϊκών ιζημάτων της
περιοχής Αγ. Γεωργίου βρίσκεται η συλλεκτήριος στοά του βαθύτερου κλάδου
του υδραγωγείου.
Οι ηφαιστειακοί σχηματισμοί του νησιού διακρίνονται σε μικτά πετρώματα από
ενστρώσεις αργίλου και μαργών που εναλλάσσονται με τόφφους και λάβες με
μορφή ρευμάτων και σε καθαρά ηφαιστειακές λάβες. Τα πρώτα δεν
παρουσιάζουν μεγάλο υδρολογικό ενδιαφέρον με εξαίρεση κάποιες τοπικές
πηγές που εμφανίζονται στην επαφή διαπερατών και αδιαπέρατων
διαστρώσεων. Η δυναμικότητα του υδροφόρου ορίζοντα των ηφαιστειακών
λαβών θεωρείται μάλλον περιορισμένη.

3.3.5.1.4Αγκίστρι
Η έκταση του μικρού αυτού νησιού είναι μόλις 13 Κm2. Το μεγαλύτερο μέρος
του νησιού είναι ορεινό και δασοσκεπές. Ο κύριος όγκος του νησιού
αποτελείται από ασβεστόλιθους. Αυτοί σε όλη τη βόρεια περιμετρική ζώνη του
νησιού καλύπτονται από πλειοκαινικές μάργες, πλειοστοκαινικούς ψαμμίτες,
πλειοστοκαινικά κροκαλοπαγή και ολοκαινικές επιστρώσεις. Αναφέρεται ότι
βορειοανατολικά της Σκάλας είχε γίνει το 323 π.χ. σεισμός που βύθισε τμήμα
του νησιού.
3.3.5.1.5Ύδρα
Η Ύδρα είναι νησί του Βορείου Μυρτώου Πελάγους και βρίσκεται σε μικρή
απόσταση από τις νοτιοανατολικές ακτές της Αργολίδας, δυτικά από την
είσοδο του Σαρωνικού κόλπου.
Γεωλογικά, το νησί της Ύδρας δομείται από τους παρακάτω γεωλογικούς
σχηματισμούς με την αντίστοιχη σ’ αυτούς υδρογεωλογική συμπεριφορά:
1. Προσχώσεις. Εμφανίζονται κυρίως ως:
Πληρώματα των μικρών ανοικτών στη θάλασσα κοιλάδων (Ύδρας,
Παλαμηδά, Βλυχού, Μανδρακίου), τα οποία εξελίχθηκαν από
κορήματα πλευρών
Ριπίδια μεγάλων σχετικά κλίσεων στα νότια του νησιού.
Η σύνθεσή τους ποικίλει ανάλογα με τον τροφοδότη και κοκκομετρικά

κυμαίνονται από μέγεθος άμμου ως ευμεγέθους λατύπας. Βρίσκονται πάνω
από ασβεστόλιθους ή σχιστοκερατόλιθους. Όλες σχεδόν οι προσχώσεις είναι
υδρολογικά στείρες την θερινή περίοδο λόγω μικρού αναπτύγματος και
ασβεστολιθικού υποστρώματος, με εξαίρεση ίσως ορισμένες περιοχές πάνω
σε σχιστοκερατόλιθους, όπου μπορεί να υπάρχει πολύ ασθενής υδροφορία.
2. Ασβεστόλιθοι. Αποτελούν τα 2/3 περίπου του νησιού. Έχουν πληγεί από
ρήγματα (εφελκυσμού ΒΔ, Β, και ΒΑ διεύθυνσης και βαρύτητας Α και ΒΑ
διεύθυνσης). Τα ρήγματα αυτά προπαρασκεύασαν τη σημερινή
μορφολογία του νησιού. Οι ασβεστόλιθοι στην Ύδρα διατάσσονται σε:

Έναν ορίζοντα που βρίσκεται πάνω από την σχιστοκερατολιθική

διάπλαση που περιγράφεται παρακάτω. Αυτός αναπτύσσεται
γεωγραφικά βόρεια της γραμμής Βλυχός- Ύδρα-Μ. Αγίας Τριάδας –
Ομπόρι.
Ένα δεύτερο ορίζοντα σαν φακοί, διαστρώσεις και ανάλογες μορφές
που παρεμβάλλεται της σχιστοκερατολιθικής διάπλασης.
Έναν τρίτο ορίζοντα που διατάσσεται πάνω στη σχιστοκερατολιθική
διάπλαση.
Οι ασβεστόλιθοι του πρώτου ορίζοντα έχουν πάχος 100 m περίπου και μέτρια
κλίση προς τα ΒΑ. Έχουν γενικά βαθύ και αραιό υδρογραφικό δίκτυο έντονο
καρστ, πυκνή και με προχωρημένη διεύρυνση κατάτμηση. Οι πραγματικές
ταχύτητες κυκλοφορίας του νερού στους ασβεστόλιθους αυτούς αναμένονται
να είναι μεγάλες. Έτσι η υπόγεια αποστράγγιση τους γίνεται προς τη θάλασσα
ταχύτατα και μετωπικά σχεδόν αμέσως μετά τη βροχόπτωση.
Οι ίδιες γενικά συνθήκες επικρατούν και στους άλλους ασβεστόλιθους που
παρεμβάλλονται στη σχιστοκερατολιθική διάπλαση ή που βρίσκονται κάτω
από αυτή.
3. Σχιστοψαμμιτοκερατολιθική διάπλαση. Δομεί περίπου το 1/3 του νησιού.
Βρίσκεται κάτω από ασβεστόλιθους του Ομπορι και πάνω από
ασβεστόλιθους του Κατώτερου Ιουρασσικού. Ο σχηματισμός αυτός έχει
πάχος μερικές εκατοντάδες μέτρα, είναι υδρολογικά αδιαπέραστος και δρα
ως ρυθμιστής της αποστράγγισης των ασβεστόλιθων που βρίσκονται
πάνω σ’ αυτόν καθώς και στους ασβεστόλιθους που παρεμβάλλονται σ’
αυτόν.
3.3.5.1.6Σπέτσες
Οι Σπέτσες είναι ένα νησί που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της εισόδου του
Αργολικού κόλπου, κοντά στις νότιες ακτές της Αργολίδας, από τις οποίες
χωρίζεται με το στενό των Σπετσών.
Οι Σπέτσες δομούνται από τους παρακάτω γεωλογικούς σχηματισμούς με την
αντίστοιχη υδρογεωλογική συμπεριφορά:

o Σύγχρονες αποθέσεις. Συναντώνται σε περιοχές κοντά στην ακτή.

Καταλαμβάνουν μικρή έκταση, έχουν πολύ μικρό πάχος και
αποτελούνται από αργιλοαμμώδη υλικά και χάλικες. Από
υδρογεωλογικής πλευράς συμπεριφέρονται ως περατός σχηματισμός
αλλά λόγω της περιορισμένης ανάπτυξης και της επιδεκτικότητας στη
θαλάσσια προσβοή διαμορφώνουν υδροφόρους ορίζοντες μικρής
απόδοσης και χαμηλής ποιότητας.
o Κροκαλοπαγή με μαργαϊκές και ψαμμιτικές ενστρώσεις. Καταλαμβάνουν
το μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Χαρακτηρίζονται από μέτρια ως καλή
συνεκτικότητα και αποτελούνται από κροκάλες ποικίλου μεγέθους ως
επί το πλείστον ασβεστολιθικής σύστασης και δευτερευόντως
κερατολιθικής και ψαμμιτικής με ψαμμιτομαργαϊκό κυρίως συνδετικό
υλικό. Δίνουν πυκνό υδρογραφικό δίκτυο που σε συνδυασμό με τις
μεγάλες κλίσεις ευνοούν την ταχεία αποστράγγιση σε βάρος της
κατείσδυσης. Από υδρογεωλογικής πλευράς συμπεριφέρονται ως
μέτρια περατός σχηματισμός με υδροφορία μικρής παροχετευτική
ικανότητας.
o Ασβεστόλιθοι. Εμφανίζονται στο νότιο τμήμα και καταλαμβάνουν μικρή
έκταση. Λόγω έντονης καρστικοποίησης οι ασβεστόλιθοι
συμπεριφέρονται ως πολύ περατός σχηματισμός.
3.3.5.1.7Ευρύτερη Περιοχή Τροιζηνίας
Η ευρύτερη περιοχή της Τροιζηνίας παρουσιάζει μεγάλη μορφολογική ποικιλία

και μπορεί να διακριθεί σε τρείς γεωμορφολογικές μονάδες.
1. το νησί του Πόρου με σχετικά ήπιο και μερικώς λοφώδες ανάγλυφο.
2. τη χερσόνησο των Μεθάνων, που διακρίνεται από το ορεινό ανάγλυφο, με
απόκρημνα πρανή και με προβλήματα ευστάθειας στις θέσεις που
επικρατούν τα ηφαιστειακά πετρώματα.
3. το υπόλοιπο ηπειρωτικό τμήμα της επαρχίας Τροιζηνίας, το οποίο μπορεί
να διακριθεί σε δύο τμήματα που χωρίζονται μεταξύ τους κατά τη

διεύθυνση Β - Ν. Από τα δύο αυτά τμήματα το δυτικό χαρακτηρίζεται από

έντονο ανάγλυφο και απότομες κλίσεις λόγω της επικράτησης των
ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Το ανατολικό τμήμα, που καταλαμβάνει και
μεγαλύτερη έκταση από το δυτικό, κυριαρχείται από τις Αδέρες και
χαρακτηρίζεται και αυτό από μεγάλες κλίσεις, όχι όμως τόσο απότομες
όσο στο δυτικό.
Όσον αφορά την γεωλογία της περιοχής, οι κυριότεροι γεωλογικοί

σχηματισμοί που απαντούν στην περιοχή της Τροιζηνίας είναι:
• Ασβεστόλιθοι
• Σχιστοκερατόλιθοι, Διαβάσες, Σπηλίτες
• Ασβεστόλιθοι – Κροκκαλοπαγή Κρητιδικής Ηλικίας
• Φλύσχης
• Τεταρτογενείς αποθέσεις
Στις τεταρτογενείς αποθέσεις της πεδιάδας της Τροιζήνας εντοπίζεται

πλούσιος υδροφόρος ορίζοντας που αποτελεί αντικείμενο συστηματικής
εκμετάλλευσης, όπως αναφέρεται σε άλλα σημεία του παρόντος, με
αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί πρόβλημα υφαλμύρωσης.
Στη χερσόνησο των Μεθάνων κοντά στο χωριό Καμένη Χώρα υπάρχει
κρατήρας ηφαιστείου βάθους 60 m και διαμέτρου 150 m. Από πλευράς
σεισμικότητας, ολόκληρη η περιοχή της Τροιζηνίας κατατάσσεται στη ζώνη
μέσης σεισμικής επικινδυνότητας (Βαθμός Ι).
Λόγω των μεγάλων κλίσεων του όρους Αδέρες και της μικρής
υδροπερατότητας του εδάφους (μικρός συντελεστής κατείσδυσης),
παρουσιάζονται προβλήματα σταθερότητας του εδάφους και διάβρωση από
τη ροή ρεμάτων και χειμάρρων. Εδαφικές καθιζήσεις έχουν παρουσιαστεί στη
θέση Βούρα του Δήμου Μεθάνων. Αρκετά μεγάλη περιοχή εύφορης
γεωργικής γης βρίσκεται στον κάμπο της Τροιζηνίας και στην κοιλάδα της
Καλλονής.

3.3.5.1.8Κύθηρα
Το ανάγλυφο του νησιού των Κυθήρων δεν χαρακτηρίζεται από έντονες

εξάρσεις. Μορφολογικά το νησί χαρακτηρίζεται από την παρουσία δύο
οροσειρών, ανατολική και δυτική, ανάμεσα στις οποίες σχηματίζεται οροπέδιο.
Όσον αφορά τη γεωλογία του νησιού, τα Κύθηρα αποτελούν το γεωλογικό
σύνδεσμο της Πελοποννήσου με την Κρήτη και ανήκουν στην περιοχή των
εξωτερικών ζωνών των Ελληνίδων. Όσον αφορά την γεωτεκτονική του νησιού,
τα Κύθηρα διασχίζονται από δύο κύρια συστήματα ρηγμάτων
προσανατολισμού Β.ΒΔ-Ν.ΝΑ και Β.ΒΑ-Ν.ΝΔ. Τα συστήματα αυτά
θεωρούνται ως πιθανά αίτια της δημιουργίας της σημερινής μορφολογίας και
ακτογραφίας του νησιού.
Το ΙΓΜΕ κατά την περίοδο 1980-1983 έκανε μια σειρά από έρευνες
προκειμένου να μελετήσει λεπτομερώς την υδρογεωλογία των Κυθήρων. Οι
έρευνες αυτές κατέληξαν στα παρακάτω συμπεράσματα:
• Οι ασβεστόλιθοι και οι δολομιτικοί ασβεστόλιθοι της ζώνης Τριπόλεως,

εξαιτίας της αυξημένης τους περατότητας περικλείουν σημαντικά
αποθέματα υπόγειου νερού. Το νερό αυτό όμως είναι ακατάλληλο για
ύδρευση λόγω της θάλασσας με την οποία οι υδροφόροι αυτοί
σχηματισμοί έρχονται σε επαφή. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η
περιεκτικότητα του νερού των σχηματισμών αυτών σε χλωριόντα
κυμαίνεται στα 7000 ppm.
• Ικανοποιητικά αποθέματα νερού εντοπίσθηκαν στους ασβεστόλιθους και
μαργαϊκούς ασβεστόλιθους της ζώνης Ωλονού-Πίνδου. Αυτοί οι
σχηματισμοί είναι συνήθως διαρρηγμένοι και σε μικρότερο βαθμό
καρστικοποιημένοι και επικάθονται σε συμπαγείς σχηματισμούς που
αποτελούν το αδιαπέρατο υπόβαθρο.
Η περιοχή των Κυθήρων χαρακτηρίζεται από έντονη σεισμική δραστηριότητα.

Οι εστίες των διαφόρων σεισμών που απαντούν στο νησί οφείλεται τόσο στο
διαγώνιο ρήγμα στο εσωτερικό του νησιού, όσο και στις περιφερειακές

ρηξιγενείς βαθμίδες. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα σεισμολογικά δεδομένα η

περιοχή των Κυθήρων κατατάσσεται από άποψη σεισμικότητας στην
κατηγορία μέσης επικυνδινότητας (Βαθμός ΙΙ).
3.3.5.1.9Σεισμικότητα
Πρόσφατα έγινε τροποποίηση των διατάξεων του «Ελληνικού Αντισεισμικού

Κανονισμού ΕΑΚ-2000» με το ΦΕΚ 1154 / ΕΑΚ 2003 [48] λόγω αναθεώρησης
του Χάρτη Σεισμικής Επικινδυνότητας. Οι συντελεστές σεισμικότητας για όλες
τις περιοχές της Νομαρχία Πειραιά απεικονίζονται εποπτικά στην Εικόνα 22.

Εικόνα 22. Εποπτική απεικόνιση της σεισμικότητας των περιοχών της

Νομαρχίας Πειραιά

3.3.5.2 Κλιματικά και Μετεωρολογικά Χαρακτηριστικά
3.3.5.2.1Περιοχή Δήμων εντός Λεκανοπεδίου
Το κλίμα της ευρύτερης περιοχής των δήμων της Νομαρχίας Πειραιά που
βρίσκονται εντός του Λεκανοπεδίου μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εύκρατο
μεσογειακό με κύρια χαρακτηριστικά το ξηρό και θερμό καλοκαίρι και τον ήπιο
και υγρό σχετικά χειμώνα. Στη συνέχεια δίνονται συνοπτικά ορισμένα
μετεωρολογικά στοιχεία που βασίζονται σε δεδομένα των σταθμών της
Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (Ε.Μ.Υ.) του Πειραιά (λεπτομερείς
πίνακες δίδονται στο Παράρτημα Ι) και της Ελευσίνας για την χρονική περίοδο
από το 1958 έως 1996 για τον Πειραιά και έως 1988 για την Ελευσίνα:
• Άνεμοι: Οι άνεμοι που κυριαρχούν στην περιοχή του σταθμού της Ε.Μ.Υ.
στον Πειραιά είναι οι Βορειοανατολικοί (από το Σεπτέμβριο έως το Μάρτιο)
ακολουθούμενοι από Νότιους (από Απρίλιο έως Ιούνιο) και Βόρειους
(Ιούλιο - Αύγουστο). Η συνηθισμένη έντασή τους είναι 2 - 3 Beaufort. Η
νηνεμία εμφανίζεται με συχνότητα μόλις 2,6%. Στην περιοχή του σταθμού
της Ε.Μ.Υ. στην Ελευσίνα κυριαρχούν οι βόρειοι άνεμοι ενώ η άπνοια
εμφανίζεται με σαφώς μεγαλύτερη συχνότητα που είναι 38,8%.
• Θερμοκρασία: Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 18,8 και 18,0 οC για τον
Πειραιά και την Ελευσίνα αντίστοιχα. Οι μέσες ελάχιστες θερμοκρασίες
ο
είναι αντίστοιχα 10,9 και 9,8 C και παρατηρούνται τον Ιανουάριο και
Φεβρουάριο. Οι μέσες μέγιστες θερμοκρασίες είναι 27,8 και 26,6 οC και
εμφανίζονται τον Αύγουστο.
• Βροχοπτώσεις: Το μέσο ετήσιο ύψος βροχοπτώσεων στην ευρύτερη
περιοχή ανέρχεται σε 332 και 387 mm για τον Πειραιά και την Ελευσίνα
αντίστοιχα. Με εντονότερη βροχόπτωση το μήνα Δεκέμβριο και
ασθενέστερη τον Ιούλιο (σταθμός Πειραιά)

3.3.5.2.2Περιοχές Δήμων εκτός Λεκανοπεδίου
3.3.5.2.2.1 Σαλαμίνα – Αίγινα - Αγκίστρι
Δεν υπάρχει στη νήσο Σαλαμίνα σταθμός της Εθνικής Μετεωρολογικής

Υπηρεσίας. Τα μετεωρολογικά στοιχεία που προέρχονται από τους σταθμούς
της Ε.Μ.Υ. Ελευσίνας και του Πειραιά και που αναφέρθηκαν παραπάνω θα
μπορούσαν να δώσουν ενδείξεις για τις κλιματολογικές συνθήκες που
επικρατούν στο νησί μια που η απόσταση είναι πολύ μικρή. Σε γενικές
γραμμές πάντως η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται από ήπια ψυχρή
περίοδο, χαμηλές βροχοπτώσεις και ξηρή θερινή περίοδο.
3.3.5.2.2.2 Ύδρα – Σπέτσες
Τα στοιχεία που αναφέρονται στη συνέχεια είναι ενδεικτικά (βασίζονται σε

δεδομένα του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Ύδρας και Σπετσών) αφού στην
Ύδρα δεν υπάρχει και στις Σπέτσες δεν λειτουργεί ο υπάρχων
μετεωρολογικός σταθμός.
Το κλίμα της Ύδρας και των Σπετσών χαρακτηρίζεται ως μεσογειακό με ήπιο
χειμώνα και δροσερό και υγρό καλοκαίρι. Οι άνεμοι που επικρατούν στην
περιοχή είναι οι Βορειοδυτικοί. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού όμως,
επικρατούν οι Βορειοανατολικοί άνεμοι (μελτέμια). Όσον αφορά τη
θερμοκρασία, η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 18,5 οC, ενώ οι θερμότεροι
μήνες είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος με μέση θερμοκρασία 26,9 οC. Το
ετήσιο ύψος των βροχοπτώσεων στην Ύδρα ανέρχεται στα 350 mm, ενώ ο
αριθμός των ημερών βροχής ανέρχεται περίπου στις 70 ετησίως.
3.3.5.2.2.3 Ευρύτερη περιοχή Τροιζηνίας
Στην ευρύτερη περιοχή Τροιζηνίας λειτουργούν οι παρακάτω μετεωρολογικοί

και βροχομετρικοί σταθμοί:
o Μετεωρολογικός Σταθμός Πόρου
o Μετεωρολογικός Σταθμός Μπάφι
o Βροχομετρικός Σταθμός Τραχείας

o Βροχομετρικος Σταθμός Τροιζήνας

o Βροχομετρικος Σταθμός Καρατζά
o Βροχομετρικος Σταθμός ΟΤΕ Αρδιτσαίας
Τα στοιχεία που παρατίθενται στην συνέχεια προέρχονται από τους

μετεωρολογικούς σταθμούς Πόρου και Μπάφι βασιζόμενα σε δεδομένα
μετρήσεων της τελευταίας εικοσαετίας.
ο
• Θερμοκρασία: Η μέση ετήσια θερμοκρασία του αέρα είναι 17,5 C
ο
(σταθμός Πόρου) και 16,9 C (σταθμός Μπάφι).
• Βροχοπτώσεις: Το συνολικό ετήσιο ύψος βροχοπτώσεων κυμαίνεται στα
556 mm όπως μετρήθηκε στο μετεωρολογικό σταθμό του Πόρου και στα
720 mm όπως μετρήθηκε στο μετεωρολογικό σταθμό του Μπάφι.
3.3.5.2.2.4 Κύθηρα
Το κλίμα των Κυθήρων είναι καθαρά νησιωτικό με μικρές βροχοπτώσεις, με

σταθερή θερμοκρασία που δεν παρουσιάζει απότομες μεταβολές. Στη
συνέχεια δίνονται συνοπτικά ορισμένα μετεωρολογικά στοιχεία που
προκύπτουν από μετρήσεις του μετεωρολογικού σταθμού της Ε.Μ.Υ. στα
Κύθηρα για την περίοδο 1931 - 1973.
• Άνεμοι: Η επικρατούσα διεύθυνση των ανέμων είναι Βορειοανατολική. Ως

προς την ένταση τους ισχυροί άνεμοι εμφανίζονται αρκετά συχνά στα
Κύθηρα. Συγκεκριμένα άνεμοι με ένταση πάνω από 6 Beaufort
παρουσιάζονται για πάνω από το 35% των ημερών κατά τους μήνες
Δεκέμβριο ως Μάρτιο, καθώς και τον Οκτώβριο. Άνεμοι άνω των 8
Beaufort εμφανίζονται συνηθέστερα τον Μάρτιο και τον Οκτώβριο (3-4
ημέρες μηνιαίως), ενώ σε ίδια περίπου συχνότητα παρουσιάζονται και
τους μήνες Νοέμβριο ως Απρίλιο. Η νηνεμία εμφανίζεται με συχνότητα
20%.
• Θερμοκρασία: Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 16,5 οC. Η μέση ελάχιστη
θερμοκρασία είναι αντίστοιχα 9,1 οC και σημειώθηκε τον Ιανουάριο, ενώ η
μέση μέγιστη είναι 29,3 οC και σημειώθηκε τον Ιούλιο και Αύγουστο.

• Βροχοπτώσεις: Το συνολικό ετήσιο ύψος βροχοπτώσεων στην περιοχή

των Κυθήρων ανέρχεται σε 540 mm. Οι βροχές τους καλοκαιρινούς μήνες
είναι σπάνιες, ενώ αρκετά βροχερός μήνας είναι ο Νοέμβριος.
3.3.5.3 Ηχορύπανση
Οι πιο σημαντικές πηγές θορύβου, που ευθύνονται για την υποβάθμιση του
ακουστικού περιβάλλοντος, είναι οι ακόλουθες:
o Η κυκλοφορία των μέσων μεταφοράς κάθε είδους
o Οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις
o Οι εγκαταστάσεις αναψυχής και διασκέδασης
o Οι οικιακές συσκευές
Οι περιοχές με ιδιαίτερο πρόβλημα υποβάθμισης του ακουστικού

περιβάλλοντος, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Υπουργείου
Περιβάλλοντος, είναι σχεδόν όλες οι αστικές περιοχές της χώρας. Βεβαίως το
πρόβλημα είναι σαφώς εντονότερο στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως την
περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής, (που συγκεντρώνει το 40% του
πληθυσμού, το 50% της βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας, το
55 % των οχημάτων και το 70 % των Υπηρεσιών) και η Θεσσαλονίκη [49].
Εκτός από τις μεγάλες αστικές περιοχές, εντονότατο πρόβλημα θορύβου
αντιμετωπίζουν και σχεδόν όλες οι τουριστικές περιοχές της χώρας. Οι
συνέπειες φαίνεται ότι επηρεάζουν τόσο την ποιότητα των παρεχόμενων
υπηρεσιών, με αποτέλεσμα τη μείωση του τουριστικού ρεύματος, όσο και την
ποιότητα ζωής των μονίμων κατοίκων αυτών των περιοχών.
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι εκτός από τους αστικούς δήμους της
Νομαρχίας Πειραιά στους οποίους υπάρχει έντονο πρόβλημα υποβάθμισης
του ακουστικού περιβάλλοντος (κυρίως λόγω αυξημένης κίνησης μέσων
μεταφοράς), το ίδιο ισχύει σε μικρότερο όμως βαθμό και για τους νησιωτικούς
δήμους με έντονη τουριστική κίνηση (π.χ. Ύδρα, Σπέτσες) ιδιαίτερα κατά τα
χρονικά διαστήματα που η τουριστική κίνηση είναι αυξημένη (λόγω
λειτουργίας εγκαταστάσεων αναψυχής και διασκέδασης).
Γενικότερα παρατηρείται μία δυσκολία εξεύρεσης στοιχείων σχετικά με την
ηχορύπανση παρόλο που υπάρχουν προγράμματα μέτρησης αυτής από τις

αρμόδιες αρχές ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Εκτιμάται ότι ο

κυριότερος λόγος αυτής της δυσκολίας είναι ότι η ηχορύπανση γενικά
αξιολογείται ως χαμηλής επικινδυνότητας, ιδιαίτερα σε σχέση με άλλες μορφές
ρύπανσης όπως για παράδειγμα η ατμοσφαιρική (όπου υπάρχουν παρόμοια
προγράμματα μέτρησης και είναι πολύ εύκολο να βρεθούν τα δεδομένα).

3.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
Τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού της Νομαρχίας

Πειραιά που παρουσιάζονται σε αυτήν την ενότητα είναι αποτέλεσμα της
ανάλυσης των δεδομένων που προέρχονται:
1. από την επίσημη απογραφή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας
Ελλάδος (ΕΣΥΕ) των ετών 1991 και 2001, με περιορισμένες αναφορές
σε στοιχεία απογραφών προηγούμενων δεκαετιών (1971-1991) όπου
απαιτέιται διαχρονική ανάλυση των τάσεων
2. από στοιχεία που διατέθηκαν από διάφορες Υπηρεσίες / Διευθύνσεις
της Νομαρχίας Πειραιά (π.χ. Δημόσιας Υγείας, Κοινωνικής Πρόνοιας,
Πολιτισμού και Αθλητισμού)
3. από στοιχείων που διατέθηκαν από τους Δήμους και Κοινότητες της
4. από στοιχεία που παρουσιάζονται στις επίσημες ιστοσελίδες των
Δήμων και Κοινοτήτων της Νομαρχίας Πειραιά (κυρίως για θέματα
πολιτισμού και αθλητισμού)
Στόχος της παρούσας ενότητας είναι η ανάλυση και εκτίμηση της ιδιαίτερης
κοινωνικό-οικονομικής φυσιογνωμίας των Δήμων και Κοινοτήτων της
Νομαρχίας καθώς και η αναζήτηση της εξέλιξης του πληθυσμού κατά τη
τελευταία δεκαετία. Για το σκοπό αυτό αναζητήσαμε στοιχεία που αφορούν
μεταξύ άλλων την εξέλιξη του Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού (ΟΕΠ), την
κλαδική και επαγγελματική διάρθρωση του ΟΕΠ, την εξέλιξη της ανεργίας, το
Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ), το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού
και την υφιστάμενη κατάσταση στους τομείς υγείας πρόνοιας και πολιτισμού.
Για τη διευκόλυνση της ανάγνωσης των πινάκων της ΕΣΥΕ και της ανάλυσης
των στοιχείων, παρατίθενται οι παρακάτω βασικοί ορισμοί [14]:
• Οικονομικώς Ενεργοί χαρακτηρίστηκαν:

o Οι απασχολούμενοι: που είναι οι πολίτες που διακρίνονται σε στις δύο
παρακάτω κατηγορίες:
σε πολίτες που δήλωσαν ότι εργάζονται με σκοπό το κέρδος ή για να
πάρουν μια αμοιβή ή, ακόμη, ως άμισθοι βοηθοί στην οικογενειακή
επιχείρηση ή τη γεωργική εκμετάλλευση, εφόσον εργάζονται σε
αυτήν κάθε ημέρα, τουλάχιστον, το 1/3 του κανονικού ωραρίου ή

περισσότερο από 90 ημέρες το χρόνο και επομένως, εργάστηκαν

πάνω από 15 ώρες κατά την προηγούμενη της απογραφής
εβδομάδα
σε πολίτες που απάντησαν ότι εργάζονται, αλλά την προηγούμενη
της απογραφής εβδομάδα εργάστηκαν λιγότερο από 15 ώρες ή
καθόλου, λόγω εποχικότητας, καιρικών συνθηκών, αδείας ή
ασθενείας.
o Οι άνεργοι: που ορίζονται ως πολίτες που δήλωσαν ότι ζητούν εργασία
και ενεργούν προς αυτή την κατεύθυνση. Οι άνεργοι διακρίνονται στις
παρακάτω επιμέρους κατηγορίες:
σε πολίτες που έχασαν την εργασία τους για οποιοδήποτε λόγο
στους «νέους», δηλαδή πολίτες που ζητούσαν εργασία για πρώτη
φορά
• Οικονομικώς μη Ενεργοί χαρακτηρίστηκαν οι πολίτες που δήλωσαν ότι δεν
εργάζονται και ούτε ποτέ αναζήτησαν εργασία.
3.4.1 Απασχόληση – Ανεργία
3.4.1.1 Εξέλιξη των ποσοστών συμμετοχής και απασχόλησης
Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του έτους 2001, ο ΟΕΠ στη

Νομαρχία Πειραιά αποτελεί το 40,6% (219.975 άτομα) του πραγματικού
πληθυσμού της Νομαρχίας και αντιστοιχεί στο 13,1% του ΟΕΠ της
Περιφέρειας Αττικής (1.675.947) (βλ. παράρτημα).
Η Νομαρχία έχει το μικρότερο ποσοστό ΟΕΠ συγκριτικά τόσο με τις
υπόλοιπες Νομαρχίες της Περιφέρειας Αττικής όσο και με το σύνολο της
χώρας. Επιπλέον, έχει το μικρότερο ποσοστό απασχολούμενων πλην της
Νομαρχίας Δυτικής Αττικής (Πίνακας 8). Οι μεταβολές των ποσοστών
απασχόλησης σε όλες τις Νομαρχίες της Περιφέρειας αλλά και στο σύνολο
της χώρας αναδεικνύουν τα προβλήματα που υπάρχουν στην αγορά εργασίας
κατά την τελευταία δεκαετία.

Πίνακας 8. Ποσοστό Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού και Απασχολούμενων

για Ελλάδα και Νομαρχίες Περιφέρειας Αττικής όπως καταγράφηκαν από τις
απογραφές των ετών 1991 και 2001.
Ποσοστό ΟΕΠ και Απασχολούμενων (1991-2001)
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΑΘΗΝΩΝ
ΔΥΤΙΚΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΠΕΙΡΑΙΑ
ΧΩΡΑΣ
ΕΤΗ
Ποσοστό ΟΕΠ 1991 37,9 38,3 39,3 37,6 36,1 34,2

επί συνόλου
πληθυσμού 2001 42,2 44,6 45,6 44,3 41,7 40,6
Ποσοστό 1991 91,9 91,6 91,8 92,3 90,3 89,9

απασχολούμενων
επί συνόλου ΟΕΠ 2001 88,9 90,4 90,8 90,2 87,6 88,5
Μεταβολή
4,3 6,3 6,3 6,7 5,6 6,4
Ποσοστού ΟΕΠ
Μεταβολή Ποσοστού
-3,0 -1,2 -1,0 -2,1 -2,7 -1,4
Απασχολούμενων
Το μεγαλύτερο ποσοστό του ΟΕΠ (63,9 %) της Νομαρχίας Πειραιά

αποτελείται από άνδρες. Από τον ανδρικό ΟΕΠ απασχολείται το 90,1 %, ενώ
9,9 % δήλωσε ανεργία. Όσον αφορά το γυναικείο πληθυσμό, η ανεργία τον
πλήττει σημαντικά περισσότερο με δείκτη ανεργίας 14,3 %. Πρέπει επίσης να
σημειωθεί ότι το 60,9% του γυναικείου πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας δήλωσε
οικονομικά μη ενεργό, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον αντρικό πληθυσμό
είναι πολύ μικρότερο (29,8 %). Παρόλα αυτά παρατηρείται ραγδαία αύξηση
της συμμετοχής του γυναικείου πληθυσμού στον ΟΕΠ της Νομαρχίας Πειραιά
αλλά και στο σύνολο των Νομαρχιών της Περιφέρειας Αττικής και της χώρας
(Πίνακας 9). Είναι χαρακτηριστικό ότι το γυναικείο εργατικό δυναμικό της
Νομαρχίας Πειραιά αυξάνεται κατά την περίοδο 1991-2001 με ρυθμούς
υψηλότερους από τους αντίστοιχους της Περιφέρειας Αττικής και του συνόλου
της χώρας (45,3 % έναντι 38,2 % της Περιφέρειας Αττικής και 41,0 % του
συνόλου της χώρας).

Πίνακας 9. Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός κατά φύλο για την Ελλάδα, και
Νομαρχίες της Περιφέρειας Αττικής όπως καταγράφηκαν από τις απογραφές
των ετών 1991 και 2001.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ
ΑΘΗΝΩΝ
ΔΥΤΙΚΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΠΕΙΡΑΙΑ
ΧΩΡΑΣ
ΟΕΠ
έτη
κατά φύλο
1991 2.650.670 862.621 627.411 77.515 32.995 124.700

Άρρενες
ΟΕΠ
2001 2.881.366 1.002.798 704.292 114.726 43.117 140.663
Μεταβολή 1991-2001 8,7 % 16,3 % 12,3 % 48,0 % 30,7 % 12,8 %
1991 1.235.487 487.033 386.361 33.944 12.140 54.588

Θήλεις
ΟΕΠ
2001 1.741.456 673.149 509.595 64.103 20.139 79.312
Μεταβολή 1991-2001 41,0 % 38,2 % 31,9 % 88,9 % 65,9 % 45,3 %
Παρακάτω, παρουσιάζονται οι τάσεις που χαρακτηρίζουν τα δύο διακριτά

τμήματα της Νομαρχίας Πειραιά:
o το αστικό τμήμα, στο οποίο ανήκουν οι Δήμοι του Λεκανοπέδιου Αττικής
o το υπόλοιπο μέρος στο οποίο ανήκουν οι νησιωτικοί Δήμοι και
Κοινότητες μαζί με αυτούς της ευρύτερης περιοχής Τροιζηνίας (Δήμοι
Τροιζήνος και Μεθάνων).
Στο αστικό τμήμα της Νομαρχίας, ο ΟΕΠ εμφανίζει από το 1991 μέχρι το 2001
αύξηση 21,7 %. Η αύξηση του ΟΕΠ οφείλεται περισσότερο στην αύξηση του
γυναικείου ΟΕΠ (42,6 %) παρά του ανδρικού.
Σε αντίθεση, στο υπόλοιπο τμήμα της Νομαρχίας, ο ΟΕΠ παρουσιάζει
μεγαλύτερη αύξηση (29,9 %) κατά τη δεκαετία 1991-2001. Και σε αυτό το
τμήμα είναι αξιοσημείωτη η πολύ μεγάλη αύξηση του γυναικείου ΟΕΠ
(72,7 %).
Ο ΟΕΠ της Νομαρχίας παρουσιάζει αύξηση ως ποσοστό του πληθυσμού
(από 34,2 % το 1991 σε 40,6 % το 2001). Παρόλα αυτά το ποσοστό που

αντιπροσωπεύει ο ΟΕΠ της Νομαρχίας Πειραιά σε σύγκριση με το αντίστοιχο

ποσοστό στο σύνολο της Περιφέρειας Αττικής και των επιμέρους Νομαρχιών
της είναι χαμηλότερο, όπως επίσης είναι χαμηλό και το ποσοστό των
απασχολούμενων της Νομαρχίας επί του συνόλου του ΟΕΠ (μόνο η
Νομαρχία Δυτικής Αττικής εμφανίζει χαμηλότερο ποσοστό) αναδεικνύοντας το
υψηλό πρόβλημα ανεργίας που παρουσιάζει η Νομαρχία Πειραιά.
3.4.1.2 Εξέλιξη Ανεργίας
Η ‘Ανεργία’ ορίζεται ως το πηλίκο των ανέργων μιας περιοχής προς το σύνολο

του ΟΕΠ, συνήθως εκφράζεται ως ποσοστό επί της εκατό και αποτελεί βασικό
δείκτη του παραγωγικού συστήματος [15]. Το ποσοστό ανεργίας για την
Νομαρχία Πειραιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για το 2001 (Πίνακας
10), βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (11,5 %) και έχει παρουσιάσει αύξηση
σε σχέση με το ποσοστό του 1991. Το ποσοστό είναι μεγαλύτερο από τα
αντίστοιχα της Περιφέρειας Αττικής (9,7 %) και του συνόλου της χώρας
(11,1 %). Πρέπει σημειωθεί, ότι επαγγελματικοί και συνδικαλιστικοί φορείς
(π.χ. Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ) αμφισβητούν τα ποσοστά αυτά,
θεωρώντας ότι στην πραγματικότητα τα ποσοστά είναι πολύ μεγαλύτερα.
Πίνακας 10. Δείκτες Ανεργίας (Σύνολο χώρας, Νομαρχίες Περιφέρειας Αττικής).
Δείκτης Ανεργίας (%)

1991 2001 Μεταβολή
Σύνολο χώρας 8,1 11,1 3,0
Περιφέρεια Αττικής 8,4 9,7 1,3
Νομαρχία Αθηνών 8,2 9,2 1,0
Νομαρχία Αν. Αττικής 7,7 9,8 2,1
Νομαρχία Δυτ. Αττικής 9,7 12,5 2,8
Νομαρχία Πειραιά 10,1 11,5 1,4
Οι άρρενες άνεργοι συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό στο σύνολο των

ανέργων της Νομαρχίας έναντι του γυναικείου πληθυσμού (Πίνακας 11).
Εντούτοις, το ποσοστό αυτό δε θα μπορούσε να εκτιμηθεί ανεξάρτητα από το
χαμηλό ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στον ΟΕΠ. Κυριότερη αιτία αυτού
του γεγονότος είναι ότι συχνά τα ισχύοντα κοινωνικά πρότυπα περιορίζουν

τον γυναικείο πληθυσμό στην ανατροφή της οικογένειας και γενικότερα

περιορίζουν την είσοδο του στην αγορά εργασίας.
Πίνακας 11. Συμμετοχή στην ανεργία κατά φύλο (Ν. Πειραιά).
Άνεργοι κατά φύλο (Ν. Πειραιά)

1991 2001
Άρρενες 9.673 53,7 % 13.990 55,2 %
Θήλεις 8.355 46,3 % 11.343 44,8 %
Σύνολο 18.028 100,0 % 25.333 100,0 %
Πρατηρείται ότι και για τα δύο φύλλα, η ανεργία εμφανίζει υψηλότερα

ποσοστά στους νέους με έμφαση στις ηλικίες 20-24 και 30-34 (Πίνακας 12). Η
ανεργία στους άρρενες παραμένει σε ίδια περίπου επίπεδα κατά την δεκαετία
1991 – 2001 ενώ στο γυναικείο πληθυσμό εμφανίζεται μία τάση μείωσης της
ανεργίας στις μικρές ηλικίες (<24) και αύξηση στις μεγαλύτερες (>30).
Πίνακας 12. Ποσοστό ανέργων κατά φύλο και ηλικία για τη Νομαρχία Πειραιά
με βάση στοιχεία των απογραφών των ετών 1991 και 2001.
ποσοστό ανέργων κατά φύλο και ηλικία (%)

Ηλικίες 2001 1991
Άρρενες Θήλεις Άρρενες Θήλεις
10-19 11,4 11,0 10,1 20,5
20-24 25,2 25,7 25,5 33,2
25-29 16,7 19,5 17,2 17,2
30-34 26,8 29,8 29,6 22,5
45-64 20,0 14,0 17,4 6,7
65+ 0 0 0,2 0,1
Η διάρθρωση της ανεργίας ανά διοικητική μονάδα (Δήμο ή Κοινότητα) της

Νομαρχίας Πειραιά παρουσιάζεται στον Πίνακας 13. Η ανάλυση των
στοιχείων της ΕΣΥΕ δείχνει μεγάλη ανομοιογένεια στους δείκτες ανεργίας των
διαφορετικών περιοχών της Νομαρχίας. Η ανεργία πλήττει περισσότερο τους
Δήμους Αίγινας, Σαλαμίνας, Αμπελακίων, Δραπετσώνας, Πόρου, Νίκαιας και
την Κοινότητα Αγκιστρίου (Εικόνα 23). Σε δώδεκα από τις δεκαοκτώ

διοικητικές μονάδες της Νομαρχίας Πειραιά παρουσιάζεται υψηλότερη ανεργία

από το σύνολο της Περιφέρειας Αττικής και το σύνολο της χώρας. Κατά τη
δεκαετία 1991 - 2001 το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε με ραγδαίους ρυθμούς
στις περισσότερες περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά.
Πίνακας 13. Δείκτες ανεργίας ανά διοικητική μονάδα της Νομαρχίας Πειραιά
σύμφωνα με τα στοιχεία των απογραφών των ετών 1991 και 2001.
Δείκτης Ανεργίας (%)

1991 2001
ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 10,0 11,3
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ 10,2 11,3
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΝΑΣ 9,1 16,2
ΔΗΜΟΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ 10,3 14,2
ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ 12,1 13,3
ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ 10,9 11,5
ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 10,0 10,9
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ 4,0 9,0
ΔΗΜΟΣ ΜΕΘΑΝΩΝ 4,6 7,3
ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΑΙΑΣ 10,8 12,0
ΔΗΜΟΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 11,5 11,0
ΔΗΜΟΣ ΠΟΡΟΥ 5,8 14,9
ΔΗΜΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 8,7 12,5
ΔΗΜΟΣ ΣΠΕΤΣΩΝ 6,4 9,0
ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΙΖΗΝΟΣ 3,4 4,3
ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΑΣ 4,7 9,3
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ 8,1 13,6
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ 7,7 4,4

3.4.2 Οικονομικά Χαρακτηριστικά Πληθυσμού
3.4.2.1 Κλαδική και επαγγελματική διάρθρωση του ΟΕΠ
Η συντριπτική πλειοψηφία του ΟΕΠ της Νομαρχίας Πειραιά είναι μισθωτοί,

ένα μικρό ποσοστό είναι εργοδότες και ένα ακόμη μικρότερο εργάζεται για
δικό του λογαριασμό (Πίνακας 14).
Πίνακας 14. Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός της Νομαρχία Πειραιά κατά θέση
στο επάγγελμα.
ΟΕΠ κατά θέση στο επάγγελμα άτομα ΠΟΣΟΣΤΟ (%)

Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι 11.049 5,0
Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό 19.629 8,9
Εργοδότες 22.795 10,4
Μισθωτοί 163.250 74,2
Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη 3.252 1,5
Σύνολο ΟΕΠ 219.975 100,0
Η απογραφή του 2001, έδειξε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του ΟΕΠ στη
Νομαρχία Πειραιά απασχολείται (Πίνακας 15) σε κλάδους του τριτογενή τομέα
(εμπόριο, τουρισμός, δημόσια διοίκηση, μεταφορές, επικοινωνίες, κ.λ.π.) ενώ
είναι πολύ μικρό το ποσοστό που απασχολείται σε κλάδους του πρωτογενή
τομέα.
Ειδικότερα, στους Δήμους και τις Κοινότητες της Νομαρχίας Πειραιά
παρατηρούνται τα παρακάτω:

Εικόνα 23. Εποπτική απεικόνιση των δεικτών ανεργίας ανά διοικητική μονάδα

• Στο τμήμα της Νομαρχίας Πειραιά που βρίσκεται στο Λεκανοπέδιο, η

πλειοψηφία του οικονομικά ενεργού πληθυσμού είναι μισθωτοί (Πίνακας
16) και απασχολούνται στον τριτογενή και δευτερογενή τομέα. Παρά την
κρίση αποβιομηχάνισης των τελευταίων δεκαετιών, η απασχόληση στον
τομέα της μεταποίησης παραμένει σημαντική αλλά είναι εντοπισμένη στις
βιομηχανικές - βιοτεχνικές περιοχές (Δραπετσώνα, Κερατσίνι, Πέραμα,
Νίκαια, Σαλαμίνα, κλπ ) (παράρτημα).
• Στο υπόλοιπο τμήμα της Νομαρχίας (νησιωτικό τμήμα και ευρύτερη
περιοχή και Τροιζηνίας), η πλειοψηφία του οικονομικά ενεργού πληθυσμού
είναι επίσης μισθωτοί, αλλά και απασχολούνται στον πρωτογενή και
δευτερογενή τομέα. Είναι αξιοσημείωτα τα υψηλά ποσοστά των
εργαζομένων για δικό τους λογαριασμό στους Δήμους Κυθήρων, Μεθάνων,
Τροιζήνας και την Κοινότητα Αντικυθήρων καθώς και τα υψηλά ποσοστά
εργοδοτών στους Δήμους Σαλαμίνας και Ύδρας (βλ. Πίνακας 16).

Πίνακας 15. Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας (Ν. Πειραιά - 2001).
κλάδος οικονομικής δραστηριότητας άτομα ποσοστό (%)

Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικί Οργανισμοί, Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας 17.157 7,8
Λοιπές Υπηρεσίες 10.773 4,9
Μεταποιητικές Βιομηχανίες 33.166 15,1
Ορυχεία και Λατομεία 202 0,1
Ξενοδοχεία και Εστιατόρια 11.734 5,3
Γεωργία, Κτηνοτροφία, Θήρα, Αλιεία και Δασοκομία 4.168 1,9
Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα - Υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση 18.738 8,5
Εκπαίδευση 9.299 4,2
Παροχή Ηλεκτρικού Ρεύματος, Φυσικού Αερίου και Νερού 1.178 0,5
Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα 7.831 3,6
Κατασκευές 15.725 7,2
Μεταφορές, Αποθήκευση και Επικοινωνίες 27.314 12,4
Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο και Επισκευή Αυτοκινήτων Οχημάτων
40.138 18,3
Μοτοσικλετών και Ειδών Προσωπικής και Οικιακής Χρήσης
Μη δυνάμενοι να καταταγούν κατά κλάδο 22.552 10,2
Σύνολο ΟΕΠ 219.975 100,0

Πίνακας 16. Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός κατά θέση στο επάγγελμα ανά διοικητική μονάδα Νομαρχίας Πειραιά.
Δ. ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
Κ. ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ
Δ. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
Δ. ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ
Δ. ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ
Δ. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ
Δ. ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗ
Δ. ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ
Κ. ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ
Δ. ΜΕΘΑΝΩΝ
Δ. ΚΥΘΗΡΩΝ
Δ. ΣΠΕΤΣΩΝ
Δ. ΠΕΙΡΑΙΑ
Δ. ΝΙΚΑΙΑΣ
Δ. ΑΙΓΙΝΑΣ
Δ. ΠΟΡΟΥ
Δ. ΥΔΡΑΣ
θέση στο επάγγελμα
Δεν δήλωσαν
4,8 3,0 6,2 6,0 6,2 5,3 5,0 2,3 2,6 5,4 5,0 4,2 6,2 3,3 2,2 3,2 3,2 4,4
επάγγελμα & νέοι
Εργαζόμενοι για δικό

7,9 7,4 15,9 9,3 7,8 7,7 8,1 25,5 27,2 9,3 7,9 10,9 9,4 11,5 30,3 10,7 15,4 30,4
τους λογαριασμό
Εργοδότες 9,9 6,5 14,6 11,0 8,7 9,9 11,7 12,0 10,8 10,2 8,7 13,6 11,7 20,1 9,9 20,4 14,4 13,0
Μισθωτοί 76,4 81,9 59,5 71,6 76,4 76,0 74,0 55,0 52,8 73,8 77,3 67,4 70,6 60,5 46,7 63,0 62,0 47,8
Συμβοηθούντα & μη
1,0 1,2 3,8 2,1 1,0 1,1 1,2 5,2 6,6 1,3 1,1 3,9 2,1 4,6 10,9 2,7 5,0 4,4
αμειβόμενα μέλη

3.4.2.2 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μετράει το εισόδημα και την δαπάνη

της οικονομίας μιας χώρας και αποτελεί το καλύτερο μέτρο της οικονομικής
ευημερίας μιας κοινωνίας. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ δείχνει το εισόδημα και την
δαπάνη του μέσου ατόμου σε μια οικονομία. Υψηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ
φανερώνει υψηλότερο επίπεδο οικονομικής ευημερίας.
Αρμόδια υπηρεσία μέτρησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος στην
Ελλάδα είναι η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε). Οι μετρήσεις
δίνονται σε επίπεδο Χώρας, Περιφερειών και Νομών και η Νομαρχία Πειραιά
περιγράφεται με βάση τα οικονομικά μεγέθη του Νομού Αττικής στον οποίο
περιλαμβάνεται χωρικά.
Στα πλαίσια του παρόντος σχεδίου συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν τα προς
διάθεση δεδομένα της Ε.Σ.Υ.Ε, για όλα τα επίπεδα μέτρησης (Χώρας,
Γεωγραφικής ζώνης, Περιφερειών, Νομών) και για τα έτη από 1995 μέχρι
σήμερα. Οι μετρήσεις είναι ετήσιες ενώ για τους περισσότερους δείκτες δεν
υπάρχουν στοιχεία για τα τελευταία έτη (τρία έως πέντε) διότι δεν έχουν
δημοσιευθεί ακόμα από την αρμόδια υπηρεσία. Τα συγκριτικά στοιχεία που
αφορούν την Αττική, επιλέχθηκε να είναι κύρια σε επίπεδο Γεωγραφικής
ζώνης ώστε τα μεγέθη τιμών να είναι συγκρίσιμα.
Με βάση τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι:
o οι περιοχές του νομού Αττικής συμμετέχουν με το μεγαλύτερο ποσοστό
στην διαμόρφωση του ΑΕΠ (Γράφημα 11 και Γράφημα 12) όμως ο
ρυθμός αύξησης ο οποίος είναι μικρότερος από τον ρυθμό αύξησης του
Εθνικού ΑΕΠ (Γράφημα 11).
o σε επίπεδο Γεωγραφικής Ζώνης οι κάτοικοι του Νομού Αττικής, άρα και
της Νομαρχίας Πειραιά βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο οικονομικής
ευημερίας (Γράφημα 13, Γράφημα 14) το οποίο βρίσκεται λίγο πιο πάνω
από το μέσο όρο της χώρας χωρίς δυναμική ανόδου και αρκετά πιο
κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε των 15 (Εικόνα 24). Υψηλότερο κατά
κεφαλή ΑΕΠ έχουν οι κάτοικοι στους νομούς Δωδεκανήσου, Κορινθίας
και Κοζάνης ενώ το πιο υψηλό έχει ο νομός Βοιωτίας με τιμή 2,6 πάνω
από το μέσο όρο (Πίνακας 17).

Γράφημα 11. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Ελλάδος και Αττικής από το 1995
έως 2001.
45.000.000 Δρχ
40.000.000 Δρχ
35.000.000 Δρχ
Εκατομμύρια
30.000.000 Δρχ
25.000.000 Δρχ
20.000.000 Δρχ
15.000.000 Δρχ
10.000.000 Δρχ
1995 1996 1997 1998 1999* 2000* 2001*
Έτη *Τιμές Πρόβλεψης
Ελλάδα Αττική
Γράφημα 12. Ποσοστό συμμετοχής των γεωγραφικών ζωνών στο Ακαθάριστο

Εγχώριο Προϊόν για τα έτη 1995 έως 2001
40
35
30
ποσοστό %
25
20
15
10
5
1995 1996 1997 1998 1999* 2000* 2001*
Έτη * Τιμές Πρόβλεψης
Αττική % Νησιά Αιγαίου, Κρήτη Βόρεια Ελλάς Κεντρική Ελλάς

Πίνακας 17. Τιμές Κατά Κεφαλή ΑΕΠ για Νομούς Της Ελλάδος.
Τιμές Κατά κεφαλή ΑΕΠ
Νομοί ΤΙΜΕΣ ΕΤΟΥΣ 2001
Μέσος όρος χώρας 11970
Νομός Αττικής 12643
Νομός Κοζάνης 14234
Νομός Δωδεκανήσου 14228
Νομός Κορινθίας 15618
Νομός Βοιωτίας 31109
Είναι προφανές ότι τα παραπάνω συμπεράσματα στηρίζονται στην υπόθεση

ότι οι οικονομίες σε επίπεδο νομών είναι κλειστές, χωρίς εισροές και εκροές
εργατικού δυναμικού. Η υπόθεση αυτή μπορεί όμως να οδηγήσει σε
υπερεκτίμηση ή υποεκτίμηση της οικονομικής ευημερίας των κατοίκων του
νομού με βασικό παράδειγμα υπερεκτίμησης το Νομό Βοιωτίας, η οποία
οφείλεται στο γεγονός ότι ενώ συγκεντρώνει το 35% της επιχειρηματικής
δραστηριότητας της χώρας το εργατικό δυναμικό στην πλειοψηφία του δεν
κατοικεί στο νομό [50], [51].
Ένα άλλο θέμα που σχετίζεται πάλι με τις δραστηριότητες της οικονομίας και
τα διοικητικά ή γεωγραφικά σύνορα, είναι του μεγέθους της χωρικής μονάδας
μέτρησης των οικονομικών δραστηριοτήτων σε σχέση με το μέγεθος της
περιοχής εξέτασης. Υπάρχουν δύο περιπτώσεις:
o όταν η χωρική μονάδα μέτρησης καλύπτει γεωγραφικές ή διοικητικές
οντότητες μεγαλύτερες έκτασης ή βαθμίδας από την περιοχή εξέτασης
o όταν η χωρική μονάδα μέτρησης καλύπτει γεωγραφικές ή διοικητικές
οντότητες μικρότερης έκτασης ή βαθμίδας από την περιοχή εξέτασης.

Γράφημα 13. Κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν κατά γεωγραφική

ζώνη για τα έτη 1995 έως 2001
4.200.000 Δρχ
Σε τρέχουσες τιμές
3.700.000 Δρχ
3.200.000 Δρχ
2.700.000 Δρχ
2.200.000 Δρχ
1995 1996 1997 1998 1999* 2000* 2001*
Ελλάς Κεντρική Ελλάς Βόρεια Ελλάς Αττική Νησιά Αιγαίου, Κρήτη
Γράφημα 14. Σχέση του κατά κεφαλή Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος των
γεωγραφικών ζωνών με το Εθνικό από το 1995 έως 2001.
110
108
106
104
102
ποσοστο %
100
98
96
94
92
90
1995 1996 1997 1998 1999* 2000* 2001*
Κεντρική Ελλάς Βόρεια Ελλάς Αττική Νησιά Αιγαίου, Κρήτη

Εικόνα 24. Κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανά Νομό της Ελλάδας.

Γράφημα 15. Σχέση του κατά κεφαλή Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος

Ελλάδας και Αττικής με το μέσο Ευρωπαϊκό (ΕΕ-15) από 1994 έως 2005.
76
ΠΟΣΟΣΤΟ % ΤΟΥ M.O EU-15
74
72
70
68
66
64
62
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
ETH *ΠΡΟΒΛΕΨΗ
Greece ΑΤΤΙΚΗ
Το πρόβλημα στην πρώτη περίπτωση, στην οποία ανήκει και η Νομαρχία

Πειραιά είναι ότι πρέπει τα συμπεράσματα να προκύψουν με παρέκταση
χωρίς να ληφθούν υπόψη οι δεδομένες ανομοιογένιες και ανισότητες σε
οικονομικό επίπεδο που υπάρχουν μέσα στο νομό σε επίπεδο νομαρχίας
αλλά και δήμων. Ακόμα και εάν τα δεδομένα ήταν σε επίπεδο νομαρχίας το
πρόβλημα θα εξακολουθούσε να ισχύει γιατί η Νομαρχία Πειραιά συγκροτείται
από Δήμους με εντελώς διαφορετικά οικονομικά χαρακτηριστικά και
δυνατότητες.
Για παράδειγμα όταν η μέτρηση γίνεται σε επίπεδο νομού δεν μπορεί να
υπάρξει αποτύπωση της διαφοράς στην οικονομική ευημερία ανάμεσα στο
κάτοικο των Αντικυθύρων με τον κάτοικο του Δήμου Ύδρας.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα (Γράφημα 16) παρουσίαση των οικονομικών
ανισοτήτων μπορεί να γίνει μόνο σε επίπεδο νομού και να αντληθούν
συμπεράσματα για ανισότητες σε γεωγραφικές ζώνες ή περιφέρειες.
Εκτίμηση της οικονομικής ευημερίας για περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά
μπορεί να προκύψουν με συσχέτιση με νομούς έχοντας κριτήρια γεωγραφικά,
οικονομικά, πληθυσμιακά κ.α χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα πληροφορία
για την οικονομική ευημερία στην Επαρχεία των Κυθήρων μπορεί αντληθεί
από το νομό Λακωνίας, ενώ για τους νησιωτικούς Δήμους της Νομαρχίας με
βάση τα Δωδεκάνησα εξαιτίας των κοινών χαρακτηριστικών (Γράφημα 16).

Γράφημα 16. Σχέση κατά κεφαλή Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος διαφόρων

νομών με το Εθνικό από 1995 έως 2001.
130
120
110
ποσοστό %
100
90
80
70
60
1995 1996 1997 1998 1999* 2000* 2001*
Ροδόπη Θεσσαλονίκη Σέρρες Αργολίδα

Λακωνία Δωδεκάνησα Κρήτη
Ωστόσο συσχετίσεις όπως η προηγούμενη μπορούν να αποφευχθούν εάν οι

μετρήσεις γίνονται σε επίπεδο νομαρχίας ή ακόμα καλύτερα για δήμους ή
ζώνες με κοινά οικονομικά χαρακτηριστικά. Το παραπάνω αίτημα θα οδηγήσει
στην ορθή αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης στην Νομαρχία Πειραιά,
το οποίο είναι και η βάση για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό.

3.4.3 Επίπεδο Εκπαίδευσης Πληθυσμού

Τα τελευταία χρόνια το μορφωτικό επίπεδο στη Νομαρχία Πειραιά έχει
βελτιωθεί σημαντικά ακολουθώντας την τάση που υπάρχει και σε επίπεδο
Περιφέρειας (Πίνακας 18, Πίνακας 19, Πίνακας 20). Στη δεκαετία ’71 - ’81 το
επίπεδο εκπαίδευσης ήταν πολύ χαμηλό και η μεγάλη πλειοψηφία του
πληθυσμού ήταν απόφοιτοι Δημοτικού.
Κατά την εικοσαετία ’81 - ’01 σημειώθηκε σημαντική αναβάθμιση του
μορφωτικού επιπέδου. Οι απόφοιτοι Δημοτικού και Γυμνασίου - Λυκείου
αυξήθηκαν, τα ποσοστά των αναλφάβητων και της σχολικής διαρροής
μειώθηκαν, τα ποσοστά τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σημείωσαν σημαντικότατη
αύξηση (Εικόνα 25). Εντούτοις, σε όλους του Δήμους και τις Κοινότητες της
Νομαρχίας Πειραιά η πλειοψηφία του πληθυσμού εξακολουθεί να έχει
στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση με αποτέλεσμα η Νομαρχία να
χαρακτηρίζεται από χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.
Τα νησιά, που στο παρελθόν παρουσίαζαν έντονο πρόβλημα
αναλφαβητισμού και χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, έχουν βελτιώσει κατά
πολύ τα ποσοστά αποφοίτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, ενώ το ποσοστό των ατόμων με τριτοβάθμια εκπαίδευση
παρουσιάζει συνεχή αυξητική τάση. Ωστόσο το σύνολο των νήσων
εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.

Πίνακας 18. Μεταβολή επιπέδου μόρφωσης πληθυσμού ανά κατηγορία σε σύνολο Χώρας, Περιφέρεια Αττικής και Νομαρχία Πειραιά
με βάση τα στοιχεία των απογραφών των ετών 1991 και 2001.
μεταβολή 1991-2001 μεταβολή 1991-2001 μεταβολή 1991 - 2001

κατηγορία επιπέδου μόρφωσης
Ελλάδα (%) Περ. Αττικής (%) Νομαρχία Πειραιά (%)
Αναλφάβητοι - 39,4 - 40,0 - 45,3
Που δεν τελείωσαν το Δημοτικό αλλά γνωρίζουν

- 10,0 - 13,6 - 15,0
γραφή και ανάγνωση
Απόφοιτοι Στοιχειώδους Εκπαίδευσης - 12,0 - 17,7 - 18,0
Που Τελείωσαν τη Γ' τάξη Γυμνασίου 19,6 10,1 12,9
Απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης 27,7 12,5 21,8
Πτυχιούχοι ΤΕΙ (ΚΑΤΕ ΚΑΤΕΕ) 131,3 126,7 116,4
Πτυχιούχοι Ανωτέρων Σχολών 592,4 534,1 476,0
Πτυχιούχοι Ανωτάτων Σχολών 47,2 39,0 53,0
Κάτοχοι Μεταπτυχιακών - Διδακτορικών Τίτλων 124,3 120,8 156,7

Πίνακας 19. Μεταβολή επιπέδου μόρφωσης πληθυσμού αρρένων ανά κατηγορία σε σύνολο Χώρας, Περιφέρεια Αττικής και
Νομαρχία Πειραιά με βάση τα στοιχεία των απογραφών των ετών 1991 και 2001.
Άρρενες μεταβολή 1991-2001 μεταβολή 1991-2001 μεταβολή 1991 - 2001

κατηγορία επιπέδου μόρφωσης Ελλάδα (%) Περ. Αττικής (%) Νομαρχία Πειραιά (%)
Αναλφάβητοι -38,0 -32,9 -41,8
Δεν τελείωσαν το Δημοτικό αλλά γνωρίζουν

-14,3 -17,6 -21,2
Απόφοιτοι Στοιχειώδους Εκπαίδευσης -13,3 -19,0 -20,4
Τελείωσαν τη Γ' τάξη Γυμνασίου 22,1 12,5 13,1

Πίνακας 20. Μεταβολή επιπέδου μόρφωσης πληθυσμού θηλέων ανά κατηγορία σε σύνολο Χώρας, Περιφέρεια Αττικής και Νομαρχία
Πειραιά με βάση τα στοιχεία των απογραφών των ετών 1991 και 2001.
Θήλεις μεταβολή 1991-2001 μεταβολή 1991-2001 μεταβολή 1991 - 2001

κατηγορία επιπέδου μόρφωσης Ελλάδα (%) Περ. Αττικής (%) Νομαρχία Πειραιά (%)
Αναλφάβητοι -39,9 -42,5 -46,7
Δεν τελείωσαν το Δημοτικό αλλά γνωρίζουν

-6,7 -10,8 -10,8
Απόφοιτοι Στοιχειώδους Εκπαίδευσης -10,7 -16,6 -16,1
Τελείωσαν τη Γ' τάξη Γυμνασίου 16,6 7,5 12,7

Εικόνα 25. Εποπτική απεικόνιση του επιπέδου μόρφωσης πληθυσμού ανά

διοικητική μονάδα Νομαρχίας Πειραιά κατά την απογραφή του έτους 2001.

Η Νομαρχία Πειραιά έχει υψηλή αντιστοιχία μαθητών ανά εκπαιδευτικό σε

όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης (Πίνακας 21, Πίνακας 22, Πίνακας 23). Ένας
νηπιαγωγός έχει υπό την επίβλεψη του 19 νήπια ενώ το αντίστοιχο στο
σύνολο της χώρας είναι μόλις 1:15 (1 νηπιαγωγός : 15 νήπια). Αντίστοιχα
ένας/μία δάσκαλος/α διδάσκει σε 15 μαθητές ενώ στο σύνολο της χώρας η
αντιστοιχία είναι 1:13 (1 δάσκαλος/α : 13 μαθητές).
Πίνακας 21. Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση – αντιστοιχία μαθητών / εκπαιδευτικών

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (2000-2001)
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΑΝΤ/ΧΙΑ ΑΝΤ/ΧΙΑ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΘ/ΩΝ- ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΘ/ΩΝ-
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
ΕΚΠ/ΚΩΝ ΕΚΠ/ΚΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 144657 9626 1:15 641368 48852 1:13
Ν. ΑΘΗΝΩΝ 9218 510 1:18 53509 3643 1:15
Ν. ΑΝ. ΑΤΤΙΚΗΣ 11683 640 1:18 62823 4086 1:15
Ν. ΔΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ 8741 462 1:19 41168 2718 1:15
Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ 10806 580 1:19 60520 4086 1:15
Πίνακας 22. Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση – αντιστοιχία μαθητών /

εκπαιδευτικών
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (2000-2001)
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ
ΑΝΤ/ΧΙΑ ΑΝΤ/ΧΙΑ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΘ/ΩΝ- ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΘ/ΩΝ-
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
ΕΚΠ/ΚΩΝ ΕΚΠ/ΚΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 360248 33640 1:11 244164 21079 1:12
Ν. ΑΘΗΝΩΝ 29210 2472 1:12 23981 1960 1:12
Ν. ΑΝ. ΑΤΤΙΚΗΣ 34244 2977 1:11 27598 2499 1:11
Ν. ΔΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ 24311 2136 1:11 16099 1323 1:12
Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ 36604 3101 1:12 28219 2348 1:12

Πίνακας 23. Τριτοβάθμια Εκπαίδευση – αντιστοιχία μαθητών / εκπαιδευτικών

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ (2000-2001)
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ
ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ-
ΤΜΗΜΑ & ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΛΛΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
ΔΙΔΑΣΚΕΙ Σ'ΑΥΤO ΔΙΔΑΣΚΕΙ Σ'ΑΥΤΌ
ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 7489 705 48 1:10
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6906 264 23 1:24

ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος εκπαιδευτικών θεμάτων της

Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά η σχολική διαρροή, ήτοι ο
αριθμός των μαθητών που εγκατέλειψαν το δημοτικό σχολείο στην ευρύτερη
περιοχή της Νομαρχίας Πειραιά παρουσιάζει για τα έτη 2000-2004, την
ακόλουθη πορεία (Πίνακας 24).
Πίνακας 24. Σχολική Διαρροή (Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, 2000-2004)

ΣΧΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΡΟΗ 2000-2004
ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΤΗ
ΤΑΞΕΙΣ
2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 ΣΥΝΟΛΟ
Α' 25 23 33 13 94
Β' 22 18 22 31 93
Γ' 19 20 14 21 74
Δ' 15 16 11 18 60
Ε' 17 14 18 17 66
ΣΤ' 14 25 15 14 68
ΣΥΝΟΛΟ 112 116 113 114 455
Η σχολική διαρροή στην Νομαρχία Πειραιά παρουσιάζεται σε αρκετά χαμηλά

επίπεδα με υψηλότερη διαρροή στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.
Είναι σημαντικό να αναφερθούμε στο γεγονός ότι στη Νομαρχία Πειραιά όπως
και στο σύνολο της χώρας εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια ένας πολύ
σημαντικός θεσμός. Πρόκειται για τα «Ολοήμερα σχολεία», έναν θεσμό που
συνιστά καινοτομία, με εκπαιδευτικές και κοινωνικές εκπαιδευτικές επιπτώσεις.
Τα «ολοήμερα σχολεία» λειτούργησαν με σκοπό να εξυπηρετήσουν κυρίως
τους εργαζόμενους γονείς. Ο Θεσμός αφορά επομένως την πρωτοβάθμια

εκπαίδευση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων για

το έτος 2003-2004, στην Νομαρχία Πειραιά λειτουργούν 66 (38,4%) ολοήμερα
νηπιαγωγεία (Πίνακας 25) και 152 ολοήμερα δημοτικά (78%) (Πίνακας 26). Το
ποσοστό των νηπιαγωγείων είναι αρκετά χαμηλό και δυσχεραίνει σημαντικά
τους γονείς των νηπίων δεδομένου και του μη αυτόνομου της ηλικίας τους.
Στην ευρύτερη περιοχή της Νομαρχίας, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και
σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΣΚ λειτουργούν 2 ειδικά νηπιαγωγεία στους
Δήμους Πειραιά και Κορυδαλλού και 9 ειδικά δημοτικά στους Δήμους Πειραιά
(4 σχολεία), Δραπετσώνα (1 σχολείο), Κερατσίνι (1 σχολείο), Κορυδαλλός (1
σχολείο), Πέραμα (1 σχολείο), Σαλαμίνα (1 σχολείο). Η συντριπτική
πλειοψηφία των νηπιαγωγείων ( 94,8%) λειτουργούν μόνο πρωί ενώ μόλις το
5,2% λειτουργεί με βάρδια πρωί-απόγευμα. Η πλειοψηφία των δημοτικών
(93,85%) λειτουργεί επίσης με πρωινή βάρδια και μόλις το 5,2% με βάρδια
πρωί απόγευμα.
Η Νομαρχία Πειραιά αριθμεί 75 γυμνάσια, 53 Λύκεια, 23 ΤΕΕ και 19 ΣΕΚ
(Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα) [52]. Οι περισσότεροι νησιωτικοί Δήμοι έχουν
1 γυμνάσιο και 1 Λύκειο ενώ δε λειτουργούν καθόλου ΤΕΕ και ΣΕΚ (Πίνακας
27, Πίνακας 28, Πίνακας 29, Πίνακας 30). Η πλειοψηφία των μονάδων
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Νομαρχίας συγκεντρώνεται στους αστικούς
Δήμους.
Παράλληλα, λειτουργούν 12 ειδικά γυμνάσια και 6 ειδικές μονάδες Λυκείων
στους Δήμους Πειραιά (1 μουσικό γυμνάσιο, 3 εσπερινά γυμνάσια, 2
πειραματικά γυμνάσια,1 εσπερινό λύκειο, 2 πειραματικά λύκεια), Κορυδαλλό
(1 εσπερινό γυμνάσιο και 1 εσπερινό λύκειο), Νίκαια (1 εσπερινό γυμνάσιο και
1 εσπερινό λύκειο) και Πέραμα (1 εσπερινό γυμνάσιο και 1 εσπερινό λύκειο).
Στο Δήμο Πειραιά λειτουργούν και 3 ειδικά ΤΕΕ (1 ειδικό και 2 εσπερινά), ενώ
δεν υπάρχουν ειδικά ΣΕΚ σε ολόκληρη τη Νομαρχία Πειραιά. Η συντριπτική
πλειοψηφία των Γυμνασίων (74,7%) και των Λυκείων (83%) καθώς και, το
52,2% των ΤΕΕ λειτουργούν με πρωινή βάρδια.

Πίνακας 25. Απογραφική κατάσταση των νηπιαγωγείων της Νομαρχίας Πειραιά για το σχολικό έτος 2003-2004
ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004
ΒΑΡΔΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΔΙΚΗ ΠΟΣΟΣΤΟ
Διοικητική Μονάδα ΟΛΟΗΜΕΡΑ
ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΟΛΟΗΜΕΡΩΝ ΜΟΝΟ ΜΟΝΟ ΠΡΩΙ/
ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ
ΠΡΩΙ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 43 1 20 47 40 3
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ 7 4 57 7
ΑΙΓΙΝΑ 9 2 22 9
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ 4 1 25 4
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 4 1 25 4
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 21 7 33 21
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 22 1 15 68 21 1
ΚΥΘΗΡΑ 2 1 50 2
ΜΕΘΑΝΑ 1 1 100 1
ΝΙΚΑΙΑ 26 7 27 21 5
ΠΕΡΑΜΑ 8 3 38 8
ΠΟΡΟΣ 2 1 50 2
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 12 1 8 12
ΣΠΕΤΣΕΣ 2 1 50 2
ΤΡΟΙΖΗΝΑ 6 1 17 6
ΥΔΡΑ 2 2
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ 0
ΣΥΝΟΛΟ 172 2 66 163 9
ΠΟΣΟΣΤΟ % ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 100 1 38 95 5

Πίνακας 26. Απογραφική κατάσταση των δημοτικών της Νομαρχίας Πειραιά για το σχολικό έτος 2003-2004
ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004
ΒΑΡΔΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΔΙΚΗ ΠΟΣΟΣΤΟ
Διοικητική Μονάδα ΟΛΟΗΜΕΡΑ
ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΟΛΟΗΜΕΡΩΝ ΜΟΝΟ ΜΟΝΟ ΠΡΩΙ/
ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 59 4 53 90 58 1
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ 6 6 100 6
ΑΙΓΙΝΑ 8 5 63 8
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ 5 4 80 5
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 5 1 4 80 5
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 25 1 22 88 25
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 19 1 11 58 12 7
ΚΥΘΗΡΑ 6 6 100 6
ΜΕΘΑΝΑ 1 1 100 1
ΝΙΚΑΙΑ 25 19 76 21 4
ΠΕΡΑΜΑ 10 1 9 90 10
ΠΟΡΟΣ 2 2 100 2
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 10 1 6 60 10
ΣΠΕΤΣΕΣ 1 1 100 1
ΤΡΟΙΖΗΝΑ 10 2 20 10
ΥΔΡΑ 2 1 50 2
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ 195 9 152 183 12
ΠΟΣΟΣΤΟ % ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ 100 5 78 94 6

Πίνακας 27. Απογραφική κατάσταση των γυμνασίων της Νομαρχίας Πειραιά για το σχολικό έτος 2003-2004
ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004
Διοικητική
Διοικητική Μονάδα Διοικητική Μονάδα ΜΟΝΟ ΜΟΝΟ ΠΡΩΙ/
Μονάδα ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 26 6 (1 ΜΟΥΣΙΚΟ, 3 ΕΣΠΕΡΙΝΑ, 2 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ) 19 4 3
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ 2 2

ΑΙΓΙΝΑ 2 1 1
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ 1 1
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 2 2
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 7 7
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 8 1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ 1 6 1
ΚΥΘΗΡΑ 1 1
ΜΕΘΑΝΑ 1 1
ΝΙΚΑΙΑ 12 1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ 9 2 1
ΠΕΡΑΜΑ 4 1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ 3 1
ΠΟΡΟΣ 1 1
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 4 4
ΣΠΕΤΣΕΣ 1 1
ΤΡΟΙΖΗΝΑ 1 1
ΥΔΡΑ 1 1
ΣΥΝΟΛΟ 75 9 56 13 6

Πίνακας 28 Απογραφική κατάσταση των Λυκείων της Νομαρχίας Πειραιά για το σχολικό έτος 2003-2004
ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 21 3 (1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ, 2 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ) 19 1 1

ΑΙΓΙΝΑ 1 1
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ 1 1
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 4 4
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 6 1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ 3 2 1
ΚΥΘΗΡΑ 1 1
ΜΕΘΑΝΑ 1 1
ΝΙΚΑΙΑ 6 1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ 5 1
ΠΕΡΑΜΑ 3 1 ΕΣΠΕΡΙΝΟ 2 1
ΠΟΡΟΣ 1 1
ΣΠΕΤΣΕΣ 1 1
ΥΔΡΑ 1 1
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ
ΣΥΝΟΛΟ 53 6 44 5 4

Πίνακας 29 Απογραφική κατάσταση των ΤΕΕ της Νομαρχίας Πειραιά για το σχολικό έτος 2003-2004
ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΕΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004
ΒΑΡΔΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Διοικητική Μονάδα ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΟΝΟ ΜΟΝΟ ΠΡΩΙ/
ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 10 3 (1 ΕΙΔΙΚΟ, 2 ΕΣΠΕΡΙΝΑ) 4 3 1 2

ΑΙΓΙΝΑ 1 1
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 2 1 1
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 4 2 2
ΚΥΘΗΡΑ
ΜΕΘΑΝΑ
ΝΙΚΑΙΑ 1 1
ΠΕΡΑΜΑ 2 1 1
ΠΟΡΟΣ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 2 1 1
ΣΠΕΤΣΕΣ
ΥΔΡΑ
ΣΥΝΟΛΟ 24 3 12 9 1 2
ΠΟΣΟΣΤΟ % ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 100 13 50 38 4 8

Πίνακας 30 Απογραφική κατάσταση των ΣΕΚ της Νομαρχίας Πειραιά για το σχολικό έτος 2003-2004
ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 8 8
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ
ΑΙΓΙΝΑ 1 1
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 5 5
ΚΥΘΗΡΑ
ΜΕΘΑΝΑ
ΝΙΚΑΙΑ 1 1
ΠΕΡΑΜΑ 1 1
ΠΟΡΟΣ
ΣΠΕΤΣΕΣ
ΥΔΡΑ
ΣΥΝΟΛΟ 19 19
ΠΟΣΟΣΤΟ % ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 100 100

3.4.4 Υγεία - Πρόνοια

Η Νομαρχία Πειραιά για την ικανοποίηση των ανωτέρω αναγκών λειτουργεί τις
διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας των οποίων οι
δραστηριότητες παρουσιάζονται στις επόμενες ενότητες.
3.4.4.1 Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας
Η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Νομαρχίας Πειραιά είναι η διεύθυνση η

οποία έχει ως αποστολή αφενός να μεριμνά για την διασφάλιση της δημόσιας
υγείας, αφετέρου την εποπτεία των νοσοκομειακών μονάδων και λοιπών
υπηρεσιών υγείας και την εκπόνηση και εφαρμογή σχετικών αναπτυξιακών
προγραμμάτων σε συνδυασμό με την αξιολόγηση και αξιοποίηση των
αποτελεσμάτων τους, μέσα στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας και της
γενικότερης κυβερνητικής πολιτικής. Τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας
συγκροτούν τα παρακάτω τμήματα :
Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής
Τμήμα Αδειών Επαγγελμάτων Υπηρεσιών Υγείας
Τμήμα Υγειονομικού Ελέγχου Λιμένος Πειραιά
Τμήμα Υγειονομικού Ελέγχου
Τμήμα Φαρμάκων-Φαρμακείων
Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης
Γραφείο Ιατρών
Στην προσπάθεια να υπογραμμιστεί το έυρος των δραστηριοτήτων της

Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Νομαρχίας, καθώς και τον όγκο εργασίας
τον οποίο έχουν επιφορτιστεί οι εργαζόμενοι της, στις εμόμενες παραγράφους
καταγράφονται οι δραστηριότητες του τμήματος Υγειονομικού Ελέγχου [ 53 ]
κατά το διάστημα από 18-10-2004 έως 15-12-2004 (διάστημα περίπου δύο
μηνών), οπότε και πραγματοποιήθηκαν υγειονομικοί έλεγχοι σε:
1. καταστήματα και επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος
2. ανθυγιεινές εστίες
3. ξενοδοχειακές μονάδες
4. κολυμβητικές δεξαμενές

5. εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (οικιακής- αστικής ή

βιομηχανικής προέλευσης)
6. ηχομετρήσεις και άδειες μουσικών οργάνων
7. παράκτιες περιοχές
8. καταγγελίες πολιτών για θέματα δημόσιας υγείας
9. νοσηλευτικά ιδρύματα
10. οίκους ευγηρίας και σχολικά συγκροτήματα
11. σχολές γυμναστικής κλπ.
Γενικά, διερευνήθηκαν περιπτώσεις τροποποίησης αδειών ίδρυσης και

λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, παράνομης
λειτουργίας άλλων επιχειρήσεων και υγειονομικοί έλεγχοι για την αδειοδότηση
νέων καταστημάτων. Παράλληλα, το Τμήμα προέβη στη διενέργεια
δειγματοληψιών πόσιμου και θαλάσσιου ύδατος, ύδατος από το σύστημα
κλιματισμού του Γενικού Νοσοκομείου Νίκαιας για την ανίχνευση ‘Legionella
Pneumonophila’ και απέστειλε τα σχετικά δείγματα για μικροβιολογικό
εργαστηριακό έλεγχο.
Στο σύνολο διενεργήθηκαν 1.765 υγειονομικοί έλεγχοι εκ των οποίων οι 1.458
αφορούσαν καταστήματα και επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος. Όσον
αφορά τους τελευταίους, 9 περιπτώσεις καταστημάτων κρίθηκαν ως
«Ακάθαρτα», 1.143 ως «Σχετικώς Καθαρά» και 88 ως «Καθαρά», ενώ οι
λοιποί 218 αφορούσαν νέες αδειοδοτήσεις καταστημάτων. Διευκρινίζεται ότι,
στις 9 περιπτώσεις των «Ακαθάρτων» καταστημάτων ασκήθηκαν ισάριθμες
μηνύσεις, ευρέθησαν 33 συνολικά καταστήματα που λειτουργούσαν άνευ
αδείας και 27 τροποποιήσεις όρων λειτουργίας.
Το Τμήμα Υγειονομικού Ελέγχου δραστηριοποιείται και σε πρόσθετα
αντικείμενα όπως ο έλεγχος λειτουργίας συστημάτων ‘HACCP’ (Hanzard
Analysis and Critical Control Points – Ανάλυση Κινδύνων και Κρίσιμα Σημεία
Ελέγχου) σε επιχειρήσεις που ασχολούνται με τρόφιμα και ποτά (Πίνακας 31).

Πίνακας 31. Πρόσθετα αντικείμενα δραστηριοποίησης του Τμήματος

Υγειονομικού Έλεγχου της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Νομαρχίας
Πειραιά για το χρονικό διάστημα από 18-10-2004 έως 15-12-2004.
Πλήθος
Αντικείμενο
Περιπτώσεων
Υδροφόρα 1
Εργοστάσια (πλην τροφίμων – Ποτών) 4
Καταστήματα Ωδικών Πτηνών- Κατοικίδιων 5

Ζώων
Έλεγχος HACCP 2
Υγειονομικός Έλεγχος Παράκτιας Ζώνης 1

Δραπετσώνας – Κερατσινίου
Υγειονομικός Έλεγχος Ψυτάλλειας 2
Υγειονομικός Έλεγχος και Αξιολόγηση Μελετών 3

Κολυμβητικών Δεξαμενών
3.4.4.2 Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας
Όσοι από τους Δήμους και τις Κοινότητες της Νομαρχίας Πειραιά στερούνται
κοινωνικών υπηρεσιών καλύπτονται σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο
επίπεδο από τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας.
Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας είναι υπεύθυνη για την χορήγηση
επιδομάτων σε διάφορες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες καθώς και τον έλεγχο
των δικαιολογητικών που απαιτούνται για την απόκτηση των επιδομάτων από
τους δικαιούχους. Οι κοινωνικές ομάδες αυτές περιλαμβάνουν:
o Άτομα με Ειδικές Ανάγκες
o Τυφλούς
o Άπορους
Η Διεύθυνση χορηγεί επιπλέον, στεγαστικό βοήθημα σε ηλικιωμένους

χαμηλού εισοδήματος ώστε να αντιμετωπίζουν με μικρότερες δυσκολίες τις
δαπάνες στέγασης (ενοίκια), οικονομική βοήθεια για την προστασία των
παιδιών σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, όπως πολυμελείς
οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, άνεργες / χαμηλόμισθες μητέρες με ανήλικα
παιδιά χωρίς σύζυγο / σύντροφο, οικογένειες με σοβαρά οικονομικά

προβλήματα π.χ. πατέρας με βαριά αναπηρία κλπ, παλιννοστούντες από την

πρώην Σοβιετική Ένωση. Η Διεύθυνση είναι επίσης υπεύθυνη για την
χορήγηση της Οικονομικής Ενίσχυσης Ομογενών από την πρώην Σοβιετική
Ένωση ηλικίας 65 ετών και άνω οι οποίοι εγκαθίστανται στην Ελλάδα,
περιλαμβάνει δε και ένα εφάπαξ μετεγκατάστασης. Η Διεύθυνση χορηγεί
επίσης έκτακτα βοηθήματα μετά από φυσικές καταστροφές (σεισμούς,
πλημμύρες κλπ.) κατ’ εντολή των εμπλεκομένων υπουργείων.
Ο Πίνακας 32 παρουσιάζει τον αριθμό των επιδοματούχων της Νομαρχίας
Πειραιά ανά διοικητική μονάδα για τα έτη 2001 έως 2004, σύμφωνα με
στοιχεία της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας [ 54].
Πίνακας 32. Επιδοματούχοι της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας ανα

διοικητική μονάδα της Νομαρχίας Πειραιά.
Διοικητική Μονάδα 2001 2002 2003 2004

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 3.330 3.749 4.071 4.203
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 2.403 2.727 3.103 3.264
ΝΙΚΑΙΑ 2.308 2.726 3.133 3.336
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 1.370 1.565 1.766 1.832
ΡΕΝΤΗΣ 360 389 439 440
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 164 237 347 427
ΠΕΡΑΜΑ 786 1.028 1.237 1.314
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 686 871 1.085 1.207
ΑΙΓΙΝΑ 117 133 136 154
ΠΟΡΟΣ 57 63 68 68
ΜΕΘΑΝΑ 23 18 22 20
ΥΔΡΑ 14 15 22 18
ΣΠΕΤΣΕΣ 18 24 28 28
ΚΥΘΗΡΑ 12 14 14 15
Ο αριθμός Δικαιούχων Πιστοποιητικών Κοινωνικής Προστασίας Απόρων -

ανασφαλίστων για Ιατροφαρμακευτική Κάλυψη για τα έτη 2001-2004 (από 1-
1-2001 έως 2-12-2004) είναι :
o 1164 για το 2001
o 1278 για το 2002
o 1424 για το 2003
o 1378 για το 2004
Από τα υπάρχοντα στοιχεία προκύπτει ότι ενώ τα έτη 2002 και 2003 υπήρχε
αύξηση στον αριθμό των δικαιούχων (9,8 % και 11,4 % αντίστοιχα), κατά το
2004 παρατηρήθηκε μικρή μείωση της τάξεως του 3,2 %.
Εκτός της χορήγησης επιδομάτων / οικονομικών βοηθημάτων, η Διεύθυνση
Κοινωνικής Πρόνοιας εποπτεύει και αδειοδοτεί όλα τα κοινωνικού χαρακτήρα
ιδρύματα που λειτουργούν εντός των ορίων της Νομαρχίας Πειραιά. Ελέγχεται
η κατάλληλη λειτουργία των γηροκομείων και οι συνθήκες διαβίωσης των
ηλικιωμένων σε αυτά, και ως επακόλουθο, χορηγείται ή ανάκαλείται άδεια
λειτουργίας εφόσον διαπιστωθούν παραβάσεις. Επιπρόσθετα ελέγχονται
ιδρύματα που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες όπως τα Κέντρα Διημέρευσης
Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες τα οποία υποχρεούνται να καταθέτουν στην
Διεύθυνση αναλυτικούς προϋπολογισμούς για να δικαιούνται επιχορήγησης
από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας.
Η Διεύθυνση επίσης ελέγχει τις συνθήκες λειτουργίας των ιδιωτικών και
δημοτικών παιδικών σταθμών (όλων δηλαδή των παιδικών σταθμών που δεν
ανήκουν στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Παιδείας) και προβαίνει στην
σχετική αδειοδότηση αυτών.
Άλλη αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας είναι ο έλεγχος
συνθηκών λειτουργίας και η αδειοδότηση ιδιωτικών και άλλων μη-κρατικών
Κατασκηνώσεων (π.χ. Κατασκηνώσεις Εκκλησίας), καθώς και η εποπτεία
λειτουργίας των κρατικών κατασκηνώσεων που λειτουργούν εντός των ορίων
της Νομαρχίας.
Στα πλαίσια της προστασίας ευπαθών Κοινωνικών ομάδων η Διεύθυνση
εκδίδει και μια σειρά από πιστοποιητικά / κάρτες και άλλα έγγραφα τα οποία
διευκολύνουν την πρόσβαση των δικαιούχων σε ιατροφαρμακευτική
περίθαλψη αλλά και άλλες κοινωνικές υπηρεσίες. Τα κύρια πιστοποιητικά και
έγγραφα που εκδίδει η υπηρεσία είναι τα εξής:
• Κάρτα Ελευθέρας για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (Πίνακας 33).
Πρόκειται για κάρτα χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς από άτομα με
ειδικές ανάγκες - ΑμΕΑ (άτομα με αναπηρία, τυφλοί κλπ.) Η Κάρτα Ελευθέρας
παρέχει δωρεάν μετακίνηση με όλα τα αστικά μέσα συγκοινωνίας εντός της
Αττικής (μετρό, λεωφορεία, κλπ.) καθώς και έκπτωση 50% για τα υπεραστικά
μέσα συγκοινωνίας (ΚΤΕΛ, ΟΣΕ κλπ.). Η Διεύθυνση χειρίζεται την έκδοσή

των Καρτών Ελευθέρας (δικαιολογητικά) καθώς και την ανανέωσή τους σε

ετήσια βάση.
Πίνακας 33. Αριθμός καρτών ελευθέρας για άτομα με ειδικές ανάγκες που έχει
εκδόσει η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Πειραιά.
Κουπόνια Ελεύθερης 2001 2002 2003 2004

Κυκλοφορίας ΑμΕΑ 9.905 10.730 12.514 13.553
• Άδειες Πρόσβασης Δακτυλίου
Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας έχει την αρμοδιότητα έκδοσης ειδικών

αδειών πρόσβασης και στάθμευσης εντός του Δακτυλίου για οχήματα που
εξυπηρετούν άτομα με ειδικές ανάγκες εφόσον είναι απαραίτητο να
εισέρχονται συχνά εντός του Δακτυλίου για ιατρικούς λόγους (π.χ. θεραπείες).
• Πιστοποιητικό Κοινωνικής Προστασίας για Απόρους
Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας εκδίδει Πιστοποιητικό Κοινωνικής

Προστασίας καθώς και ανάλογο Βιβλιάριο Υγείας για άπορους ή / και
ανασφάλιστους πολίτες ώστε αυτοί να δικαιούνται Ιατροφαρμακευτικής
κάλυψης και περίθαλψης από τα Δημόσια Νοσοκομεία.
3.4.5 Πολιτισμός
Η Νομαρχία Πειραιά συμμετέχει ενεργά στα πολιτισμικά δρώμενα της χώρας.
Στα όρια της Νομαρχίας εδρεύουν και δραστηριοποιούνται πλήθος
πολιτιστικών φορέων. Οι καταγεργαμμένοι φορείς στην Νομαρχία είναι 324, εκ
των οποίων 197 είναι ενεργοί, ενώ οι υπόλοιποι 127 δεν παρουσιάζουν
σημαντική δραστηριότητα μετά τη σύσταση τους.
Σημαντική πολιτιστική δραστηριότητα έχει να επιδείξει ο Πολιτιστικός
Επιμορφωτικός Οργανισμός της Νομαρχίας Πειραιά (Π.Ο.Ν.Π.) ο οποίος
αριθμεί σήμερα περισσότερα από 330 μέλη με το ενδιαφέρον των πολιτών για
συμμετοχή στις δραστηριότητες του να αυξάνεται συνεχώς και λειτουργεί με
ετήσιο προϋπολογισμό της τάξεως των 350000 € [ 55 ]. Μια από τις πιο
ιδιέταιρες δραστηριότητες του ΠΟΝΠ είναι η ίδρυση της Ορχήστρας
Σαξοφώνων της Νομαρχίας Πειραιά που δημιουργήθηκε την άνοιξη του
2003,και αποτελεί ένα εξαίσιο μουσικό σύνολο με πνευστά και κρουστά. Η
Ορχήστρα Σαξοφώνων, είναι η μοναδική στην περιοχή των Βαλκανίων και η
επίσημη πρώτη της, έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2003, στο Ιστορικό Μουσείο

της Ύδρας και έκτοτε οι συμμετοχές της στα τοπικά, εθνικά, αλλά και διεθνή
πολιτιστικά δρώμενα, είναι ιδιαίτερα σημαντικές [ 56].
Στις δραστηριότητες του ΠΟΝΠ περιλαμβάνονται:
o Διοργάνωση Θεατρικών Παραστάσεων (‘Ο ασυλλόγιστος’ του Μολιέρου
σε Μέθανα και Πόρο – Σεπ 2004, ‘Ηρακλής, ο ιδρυτής των Ολυμπιακών
Αγώνων – Σεπ 2004, )
o Διοργάνωση Καλλιτεχνικών Εκθέσεων (‘Χαράζοντας σχήματα στους
Βράχους της Ύδρας’ με έργα Ελλήνων Χαρακτών του 20ου αιώνα –
Ιούλιος 2003, Έκθεση Ζωγραφικής του Σπύρου Βασιλείου στον ναυτικό
Όμιλο Ελλάδος – Ιούλιος 2004, Έκθεση Ζωγραφικής – Γλυπτικής του
Ιωάννη Σπηλιώπουλου στην χώρα των Κυθήρων – Ιούλιος 2004)
o Συναυλίες (‘Θεογεννήτωρ Μαρία’ του Μάριου Τόκα στο Πνευματικό
Κέντρο του Μητροπολιτικού Ναού Αγίας Τριάδος Πειραιά – Μάρτιος
2003, Εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας περιβάλλοντος με την Ελένη
Τσαλιγκοπούλου στην πλατεία Κοραή – Ιούνιος 2004, Στέφανος
Κορκολής σε Ύδρα, Πόρο, Αίγινα και Σπέτσες – Αύγουστος &
Σεπτέμβριος 2004)
o Διοργάνωση Φεστιβαλ (7ο & 8ο Φεστιβάλ Μαθητικών Χορωδιών στο
Μέγαρο ΟΛΠ – Μάιος 2003 & 2004 αντίστοιχα)
o Συνδιοργάνωση και συμμετοχή σε δραστηριότητες των δήμων
(Καρναβάλι Μεθάνων – Φεβ 2004, Εορτασμός Καθαράς Δευτέρας στον
Πόρο – Φεβ 2004, Εορτασμός Σαλαμινείων στα Αμπελάκια Σαλαμίνας –
Σεπ 2003 & 2004)
o Διοργάνωση και συμμετοχή σε Αθλητικές Εκδηλώσεις (Ιστιοπλοϊκοί
Αγώνες κλάσης Optimist στα Μέθανα – Ιούνιος 2004)
o Λειτουργία Πολιτιστικών Επιμορφωτικών Τμημάτων (Σεμινάρια
Μηναγραφημένης Λογιστικής, Παραδοσιακοί Χοροί, Κοινωνικοί Χοροί,
Κέντημα Μηχανής, Κοπτική – Ραπτική, Ζωγραφική, Αγιογραφία,
Κατασκευές Κοσμημάτων – Κεριών, Εκμάθηση Μουσικών Οργάνων,
Μακιγιαζ, Μανικιούρ – Πεντικιούρ – Ονυχοπλαστική, Δημιουργική
Απασχόληση, Θεατρικό Παιχνίδι, Σεμινάρια Πληροφορικής, Σεμινάρια

Εμπορικής Διαχείρισης, Henna – Tattoo, Εκμάθηση Παραδοσιακών

Κρουστών, Μοντέρνος Χορός, Χορογυμναστική, Γιόγκα, Παιδικά
Τμήματα)
Η πολιτιστική δραστηριότητα εντός των ορίων της Νομαρχίας δεν περιορίζεται

στην δραστηριότητα του ΠΟΝΠ, αλλά υπάρχει και πλούσια δραστηριότητα
από τους Δήμους και τις Κοινότητες της Νομαρχίας η οποία παρουσιάζεται
χωρίς να εξαντλείται στα παρακάτω:
• Αρχαιολογικοί Χώροι. Όπως σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχεί και στη

Νομαρχία Πειραιά μεγάλος αριθμός Αρχαιολογικών χώρων με
χαρακτηριστικότερους τους παρακάτω:
o Σπηλιά της Αρετούσας (Πειραιάς)
o Αρχαίο Θέατρο Ζέας (Πειραιάς)
o Ερείπια αρχαίου Πειραϊκού Τείχους (Πειραιάς)
o Θεμέλια της ‘Σκευοθήκης’ του Φίλωνος (Πειραιάς)
o Ιερό Δελφινίου Απόλλωνα (Αίγινα)
o Δωρικός Ναός Αφαίας (Αίγινα)
o Ιερό Ελλανίου Δία (Αίγινα)
o Αρχαία Ακρόπολη στο Βαθύ Μεγαλοχωρίου (Μέθανα)
o Αρχαίος Πύργος στη θέση θρονί (Μέθανα)
o Μυκηναϊκός οικισμός και ιερό στο λόφο του Αγ. Κωνσταντίνου (Μέθανα)
o Αρχαίο φρούριο στη χερσόνησο «Νησάκι» (Μέθανα)
o Αρχαίο φρούριο και ναός στη θέση Ο.Γ.Α. (Μέθανα)
o Αρχαίο Θέατρο Ιδρύματος Αναργυρείου & Κοργοαλενείου Σχολής
Σπετσών
o Δωρικός ναός του Ποσειδώνα (Πόρος)
• Μουσεία. Τα Μουσεία αποτελούν σημαντικούς χώρους πολιτιστικής
δραστηριότητας όπου φυλάσεται η κληρονομία κάθε περιοχής. Στη
Νομαρχία Πειραιά λειτουργεί σημαντικός αριθμός μουσείων τόσο στο
ηπειρωτικό μέρος όσο και στο νησιωτικό με σημαντικότερα τα παρακάτω:
o Πειραϊκό Αρχαιολογικό Μουσείο
o Ναυτικό Μουσείο (Πειραιάς)

o Μουσείο Πάνου Αραβαντινού (Πειραιάς)

o Μουσείο ‘Αβέρωφ’ (Πειραιάς)
o Αρχαιολογικό Μουσείο Αίγινας
o Μουσείο Αφαίας (Αίγινα)
o Λαογραφικό Μουσείο (Αίγινα)
o Διαχρονικό Μουσείο - Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο (Αίγινα)
o Μουσείο Χρήστου Καπράλου (Αίγινα)
o Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου
o Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας (Σαλαμίνα)
o Ιστορικό Μουσείο Σπετσών
o Ιδιωτικό Μουσείο Μπουμπουλίνας
o Ιστορικό Μουσείο Ύδρας
o Εκκλησιαστικό Μουσείο Ύδρας
o Μουσείο Οικογένειας Κουντουριώτη (Ύδρα)
• Πινακοθήκες – Γκαλερί. Στα όρια της Νομαρχίας Πειραιά υπάρχει
σημαντικό αριθμός αιθουσών τέχνης που χρησιμοποιούνται περιστασιακά
για εκθέσεις έργων τέχνης από τις οποίες ξεχωρίζουν οι παρακάτω:
o Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά
o Γκαλερί ‘Ακρόπρωο’ (Σπέτσες)
o Αίθουσα Τέχνης ‘Μελίνα Μερκούρη (Ύδρα)
o Σχολή Καλών Τεχνών στο Αρχοντικό Τομπάζη (Ύδρα)
• Βιβλιοθήκες. Στις περιοχές της Νομαρχία λειτουργεί σημαντικός αριθμός
βιβλιοθηκών που έχουν δημιουργηθεί κυρίως από Δημοτική πρωτοβουλία,
με σημαντικότερες τις παρακάτω:
o Δημοτική Βιβλιοθήκη Πειραιά
o Δημοτική Βιβλιοθήκη Δήμου Αγίου Ιωάννη Ρέντη
o Δημοτική Βιβλιοθήκη Αίγινας
o Δημοτική Βιβλιοθήκη Δραπετσώνας
o Δανειστική Βιβλιοθήκη – Αναγνωστήριο Πνευματικού Κέντρου Δήμου
Κορυδαλλού
o Βιβλιοθήκη Πνευματικού Κέντου Δήμου Νίκαιας

o Βιβλιοθήκη Πνευματικού Κέντρου Δήμου Περάματος

o Δημοτική Βιβλιοθήκη Πόρου
o Δημοτική Βιβλιοθήκη Σαλαμίνας
o Βιβλιοθήκη Ιστορικού Μουσείου Ύδρας
• Θέατρα. Εντός των ορίων της Νομαρχίας Πειραιά λειτουργεί σημαντικός
αριθμός χώρων Θεατρικών δραστηριοτήτων, με εξαίρεση όμως αυτά που
λειτουργούν υπό την αιγίδα των Δήμων δεν υπάρχει κάποιο κεντρικό
μητρώο καταγραφής. Τα δημοτικά θέατρα είναι τα ακόλουθα:
o Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
o Βεάκειο θερινό Δημοτικό Θέατρο (Πειραιάς)
o Δημοτικό Κινηματοθέατρο ‘ΟΝΕΙΡΟ’ (Άγιος Ιωάννης Ρέντη)
o Δημοτικό Θέατρο Αίγινας
o Θέατρο Πολιτιστικού Κέντρου ‘Μελίνα Μερκούρη’ (Κερατσίνι)
o Δημοτικό Θέατρο Θ. Βέγγος (Κορυδαλλός)
o Δημοτικό Κηποθέατρο Νίκαιας
o Δημοτικό Κινηματοθέατρο ‘Έσπερος’ (Νίκαια)
o Ανοιχτό Δημοτικό Θέατρο ‘Κατράκειο’ (Νίκαια)
o Θέατρο Καποδιστριακής Στέγης Σπετσών
• Κινηματογράφοι. Αντίστοιχα με τα θέατρα και οι κινηματογράφοι δεν είναι
καταγεγραμμένοι κεντρικά με εξαίρεση βάσεις δεδομένων ιδιωτικής
πρωτοβουλίας που στοχεύουν σε ενημέρωση των καταναλωτών και συχνά
περιέχουν μη επίκαιρα στοιχεία και για αυτό το λόγο δεν
χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή του παρόντος.
o Θερινός Δημοτικός Κινηματογράφος ‘ΟΝΕΙΡΟ’ (Άγιος Ιωάννης Ρέντη)
o Χειμερινός Κινηματογράφος REX (Δραπετσώνα)
o Θερινός Κινηματογράφος Μελίνα (Δραπετσώνα)
o Θερινός Κινηματογράφος Σινε Παράδεισος (Κορυδαλλός)
o Θερινός Κινηματογράφος Μαρίνα (Σπέτσες)
o Θερινός Κινηματογράφος Τιτάνια (Σπέτσες)
o Επιπρόσθετα εντός των ορίων της Νομαρχίας Πειραιά λειτουργεί
μεγάλος αριθμός ιδιόκτητων κινηματογραφικών αιθουσών.

• Πολιτιστικά & Πνευματικά Κέντρα. Τα πολιτιστικά και πνευματικά κέντρα

αποτελούν σημαντικές κοιτίδες πολιτισμού για κάθε περιοχή. Εντός της
Νομαρχίας Πειραιά παρατηρούμε σημαντική δραστηριότητα από τα
παρακάτω πνευματικά και πολιτιστικά κέντρα:
o Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αγίου Ιωάννη Ρέντη
o Καποδιστριακό Πνευματικό Κέντρο (Αίγινα)
o Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Δραπετώνας
o Πολιτιστικό Κέντρο Ταμπουρίων (Κερατσίνι)
o Πολιτιστικό Κέντρο ‘Μελίνα Μερκούρη’ (Κερατσίνι)
o Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού
o Πνευματικό Κέντρο Δήμου Νίκαιας
o Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Σαλαμίνας
o Πολιτιστικός Σύλλογός Σπετσών
• Εκκλησιαστικοί Ναοί και Μονές. Σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχει
πληθώρα εκκλησιαστικών ναών και μοναστηριών που αποτελούν εκτός
από χώρους θρησκευτικής λατρείας και σημεία πολιτιστικής
δραστηριότητας και διατήρησης πολιτιστικής ταυτότητας και κληρονομίας.
Παραδείγματα τέτοιων χώρων αποτελούν οι παρακάτω εκκλησιστικοί ναοί
και μονές:
o Μητρόπολη Αίγινας
o Άγιος Νικόλαος Θαλασσινός (Αίγινα)
o Μονή Αγίας Τριάδος – Άγιος Νεκτάριος (Αίγινα)
o Μονή Παναγίας Χρυσολεόντισσας (Αίγινα)
o Μοναστήρι Ζωοδόχου Πηγής (Πόρος)
o Καθεδρικός Ναός Ύδρας
• Λοιπές Υποδομές Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος. Σημαντική πολιτιστική
δραστηριότητα παρατηρείται επίσης στους παρακάτω χώρους:
o Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά
o Κυβερνείο Καποδίστρια, Ιστορικό Αρχείο (Αίγινα)
o Οικία Κωνσταντίνου Κανάρη (Αίγινα)
o Ευνάρδειο – παλιό Μουσείο (Αίγινα)

o Οικία Σπυρίδωνα Τρικούπη (Αίγινα)

o Οικία Κοντοσταύλου (Αίγινα)
o Ερείπια Ρωσικού Ναυστάθμου (Πόρος)
o Μικρό Κάστρο νήσου Μπούρτζι (Πόρος)
o Σχολή Εμποροπλοιάρχων Ύδρας
o Οικία Λάζαρου Κουντουριώτη (Ύδρα)
• Φιλαρμονικές Ορχήστρες. Εκτός από την Ορχήστρα Σαξοφώνων του
ΠΟΝΠ λειτουργούν και πολλές άλλες Ορχήστρες στην περιοχή του
Πειραιά με σημαντικότερες τις παρακάτω:
o Φιλαρμονική Ορχήστρα Αίγινας
o Φιλαρμονική Δήμου Κορυδαλλού
o Δημοτική Φιλαρμονική Περάματος
o Φιλαρμονική Δήμου Σαλαμίνας
• Χορωδίες - Χορευτικές & Θεατρικές Ομάδες. Μεγάλη δραστηριότητα
παρατηρείται κυρίως από την πλευρά των δήμων όσον αφορά το Χορό, τη
Χορωδία και το Θέατρο μέσω της λειτουργίας Χορωδιών και Χορευτικών
και Θεατρικών ομάδων και παραδείγματα τις παρακάτω:
o Δημοτική Χορωδία Αίγινας
o Δημοτική Χορωδία Δραπετσώνας
o Δημοτικό Ωδείο Κορυδαλλού
o Δημοτικό Ωδείο Πνευματικού Κέντρου Δήμου Νίκαιας
o Σχολή Μπαλλέτου Δήμου Κορυδαλλού
o Σχολή Παραδοσιακών Χορών Δήμου Κορυδαλλού
o Σχολή Μοντέρνων Χορών Δήμου Κορυδαλλού
o Χορωδιακό Εργαστήρι Πνευματικού Κέντρου Δήμου Νίκαιας
o Χορευτική Ομάδα Έρευνα (Σαλαμίνα)
o Θεατρική Ομάδα Δήμου Δραπετσώνας
o Θεατρικά Τμήματα Πνευματικού Κέντρου Δήμου Νίκαιας
o Θεατρικό Εργαστήρι Δήμου Σαλαμίνας
Επιπρόσθετα πολλές άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες πραγματοποιούνται

κάθε χρόνο που για λόγους οικονομίας δεν κρίνεται σκόπιμο να

παρουσιαστούν λεπτομερώς στο παρόν κείμενο και περιλαμβάνουν

συναυλίες και καλλιτεχνικές εκθέσεις (ζωγραφική, χαρακτική, γλυπτική κ.α.),
λειτουργία εργαστηρίων για παιδιά (π.χ. Ζωγραφικής στο Δήμο Κορυδαλλού)
και ενηλίκους (π.χ. Εικαστικό στο Δήμο Κορυδαλλού, Βιτρώ Πνευματικού
Κέντρου Δήμου Νίκαιας, Λαογραφικό Εργαστήρι Σπετσών), λειτουργία
συλλόγων (π.χ. Μουσικός Σύλλογος Σπετσών) και λεσχών (π.χ. Φιλολογική
Λέσχη Δήμου Κορυδαλλού, Κινηματογραφική Λέσχη Πνευματικού Κέντρου
Δήμου Νίκαιας), διοργάνωση εκδηλώσεων (π.χ. Καρναβάλι Μεθάνων,
Μεθάνεια στο Δήμο Μεθάνων, Ναυτική Εβδομάδα στο Δήμο Πόρου,
Καραϊσκάκεια στο Δήμο Σαλαμίνας, Εορτασμός ‘Αρμάτας’ στο Δήμο
Σπετσών, Φεστιβαλ Μαριονέτας Δήμου Ύδρας, Μιαούλια στο Δήμο Ύδρας).
3.4.6 Αθλητισμός
Η αθλητική παράδοση και δραστηριότητα εντός των ορίων της Νομαρχίας
Πειραιά είναι σημαντικότατη όχι μόνο για την ίδια την περιοχή αλλά και για
ολόκληρη τη χώρα. Οι αθλητικές δραστηριότητες εκτείνονται σε πολύ μεγάλο
αριθμό αθλημάτων και συγκεντρώνονται στη μεγάλη τους πλειοψηφία στους
δήμους εντός της ευρύτερης περιοχής ττου λεκανοπεδίου Αττικής.
Γενικότερα ο τομέας του αθλητισμού αρχίζει να αναπτύσσει στον Πειραιά
αξιόλογη δραστηριότητα στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Το
1885 ιδρύθηκε ο "Όμιλος Ερετών", το πρώτο ναυταθλητικό σωματείο της
χώρας μας, που από το 1888 στεγάζεται στο Πασαλιμάνι, σε κτίριο που
σώζεται ως σήμερα. Οι αθλητές του, καθώς και οι αθλητές του τμήματος
στίβου του "Πειραϊκού Συνδέσμου" που ιδρύθηκε 9 χρόνια αργότερα (1894),
διακρίθηκαν στην πρώτη νεότερη Ολυμπιάδα, που οργανώθηκε στην Αθήνα
το 1896.
Το ποδόσφαιρο εμφανίζεται για πρώτη φορά στον Πειραιά το 1906, με την
ίδρυση ομάδας από τους μαθητές του μοναδικού τότε Πειραϊκού Γυμνασίου
και ακολουθεί η ίδρυση δύο νέων ομάδων, από τις οποίες θα προέλθουν,
αρχικά ο Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Πειραιά (ΑΠΣΠ) και τελικά, μετά
τη διάσπαση του τελευταίου, ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός. Ιδιαίτερη αναφορά
πρέπει να γίνει για τον Ολυμπιακό που σήμερα έχει εξελιχθεί σε έναν από
τους μεγαλύτερους συλλόγους της Ελλάδος, έχοντας κατακτήσει πολλούς
τίτλους τόσο σε πανελλήνιο όσο και πανευρωπαϊκό επίπεδο και έχοντας
δραστηριότητα σε πλοιάδα αθλημάτων (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλλεϋ,

υδατοσφαίριση, στίβος, άρση βαρών, πάλη, πυγμαχία, κολύμβηση,

καταδύσεις, ιστιοπλοΐα, κωπηλασία, χάντμπολ, πινγκ - πονγκ κ.α.).
Όσον αφορά τις υποδομές για την εξάσκηση του αθλητισμού βασικότερες
υποδομές αποτελούν δύο αθλητικές εγκαταστάσεις υπερτοπικής σημασίας, το
Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ) και στο Γήπεδο Καραϊσκάκη, οι οποίες και
καταλαμβάνουν έκταση περίπου 95 στρεμμάτων.
Γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή της Νομαρχίας υπάρχουν πολλές και
ποικίλες υποδομές για την εξάσκηση αθλητισμού τόσο οργανωμένα μέσω
αθλητικών συλλόγων όσο και μεμονομένα από τους πολίτες παραδείγματα
των οποίων αποτελούν τα παρακάτω:
• Στάδια
o Ανοικτό Στάδιο Αγίου Ιωάννου Ρέντη
o Δημοτικό Στάδιο Δραπετσώνας
o Δημοτικό Στάδιο Κερατσινίου
o Εθνικό Στάδιο Κερατσινίου
• Αθλητικά Γυμναστήρια
o Παπαστράτειο Εθνικό Γυμναστήριο (Πειραιάς)
o Θεμιστόκλειο Γυμναστήριο (Πειραιάς)
o Συγκρότημα Δημοτικών Γυμναστηρίων της Ζωοδόχου Πηγής (Πειραιάς)
o Κλειστό γυμναστήριο ‘Μελίνα Μερκούρη’ (Άγιος Ιωάννης Ρέντη)
o Κλειστό γυμναστήριο του Δήμου Δραπετσώνας
o Κλειστό Γυμναστήριο ‘ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ’ (Δραπετσώνα)
o Κλειστό Γυμναστήριο Κερατσινίου
o Κλειστό Γυμναστήριο ΕΑΚ (Κορυδαλλός)
o Κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο Μεθάνων
o Γυμναστήριο Νίκαιας – Κορυδαλλού (το ομώνυμο γήπεδο ποδοσφαίρου
χρησιμοποιείται από την ΠΑΕ Προοδευτική)
o Γυμναστήριο Νεαπόλεως (το ομώνυμο γήπεδο ποδοσφαίρου
χρησιμοποιείται από τις ΠΑΕ Ιωνικός και Χαληδόνα)
o Γυμναστήριο ‘Πλάτων’ (Νίκαια)
• Ποδοσφαιρικά Γήπεδα
o Γήπεδο ποδοσφαίρου ‘Μελισσουργός’ (Άγιος Ιωάννης Ρέντη)
o Γήπεδο ποδοσφαίρου της ‘Νίκης’ Ρέντη (Άγιος Ιωάννης Ρέντη)

o Γήπεδο ποδοσφαίρου Δήμου Δραπετσώνας
o Γήπεδο ποδοσφαίρου «ΑΓΕΤ Χαραυγή» (Κερατσίνι)
o Γήπεδο ποδοσφαίρου Λουτρόπολης (Μέθανα)
o Γήπεδο ποδοσφαίρου ‘Γρηγορίου Ε’ (Νίκαια)
o Γήπεδο ‘Καραμπίνη’ (Νίκαια)
• Αθλητικά Κέντρα
o Το αθλητικό κέντρο του Δήμου Δραπετσώνας που διαθέτει γήπεδα
μπάσκετ και βόλλεϋ με ελαστικό τάπητα καθώς και αίθουσες ενόργανης
γυμναστικής και άρσης βαρών.
o Το Αθλητικό κέντρο Πρέσσοφ του Δήμου Κερατσινίου που περιλαμβάνει
σε έκταση 22 στρεμμάτων γήπεδα βόλλεϋ, μπάσκετ, τένις, στίβου και
χάντμπολ.
o Το Αθλητικό Συγκρότημα Ε.Α.Κ. που διαθέτει, μεταξύ άλλων γήπεδο
ποδοσφαίρου με στίβο.
o Δημοτικό Κέντρο Μαζικού Αθλητισμού Μεθάνων.
o Κέντρο Ναυταθλητισμού Μεθάνων
• Κολυμβητήρια
o Κλειστό κολυμβητήριο της Σχολής Δοκίμων (Πειραιάς)
o Ανοικτό κολυμβητήριο στα Βοτσαλάκια (Πειραιάς)
o Κολυμβητήριο εντός του γυμναστηρίου Πλάτων (Νίκαια)
Στις παραπάνω υποδομές προστίθενται και πολλές άλλες υποδομές

μικρότερου μεγέθους όπως για παράδειγμα ανοιχτα γήπεδα μπάσκετ,
αίθουσες γυμναστηρίων (ιδιωτικές και δημόσιες), γήπεδα τέννις και γήπεδα
ποδοσφαίρου 5 Χ 5 τα οποία δεν κρίνεται σκόπιμο να αναλυθούν για τις
ανάγκες του παρόντος.
Πρέπει επίσης να τονιστεί η παράδοση της ευρύτερης περιοχής στο
Ναυταθλητισμό με μεγάλο αριθμό συλλόγων τόσο στις ηπειρωτικές περιοχές
της Νομαρχίας, αλλά και στις νησιωτικές.

3.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
3.5.1 Τομεακή διάθρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων

Βασική πηγή αριθμητικών δεδομένων, τα οποία περιγράφουν την τομεακή
διάθρωση της οικονομίας της Νομαρχίας του Πειραιά είναι η Εθνική Στατιστική
Υπηρεσία Ελλάδος (ΕΣΥΕ). Το πρόβλημα που υπάρχει, όπως και στην
ανάλυση του ΑΕΠ, είναι ότι οι μετρήσεις γίνονται σε επίπεδο νομού και όχι σε
επίπεδο Νομαρχίας. Συνεπώς τα συμπεράσματα πρέπει να συναχθούν με
βάση δεδομένα που περιγράφουν την οικονομία μιας ευρύτερης περιοχής
από την υπό εξέταση περιοχή, κάτι το οποίο είναι επισφαλές δεδομένου της
οικονομικής ανομοιογένιας που χαρακτηρίζει το Νομό Αττικής. Επιπλέον για
τα τελευταία έτη δεν υπάρχει οικονομική πληροφορία διότι δεν έχουν
δημοσιευθεί ακόμη δεδομένα σε επίπεδο Νομών από την ΕΣΥΕ.
Το έλλειμμα αυτό έγινε σημαντική προσπάθεια να καλυφθεί με έρευνα σε
άλλες πηγές (πρωτογενής έρευνα) αντλώντας ξεχωριστά πληροφορίες για
όλους τους κλάδους των τομέων της οικονομίας που αναπτύσσονται στην
Νομαρχία Πειραιά. Τα συμπεράσματα της έρευνας αυτής παρουσιάζονται
στην συνέχεια μαζί με πίνακες με στοιχεία οικονομικά που περιγράφουν την
τομεακή διάθρωση στον Νομό Αττικής.

Γράφημα 17. Συνεισφοράς τομέων της Γεωργίας και ων Υπηρεσιών της

οικονομίας του Ν. Αττικής στην οικονομία της Ελλάδος για τα έτη 1990 έως
1998.
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
Μεταποίηση % μεταποίησης χώρας Υπηρεσίες % υπηρεσιών χώρας

Γεωργία % γεωργίας χώρας
Γράφημα 18. Συμμετοχή των τομέων της οικονομίας στο ΑΕΠ του Ν. Αττικής
για τα έτη 1990 έως 1998.
100%
80%
60%
40%
20%
0%
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
Γεωργία % ΑΕΠ Βιομηχανία % ΑΕΠ Υπηρεσίες % ΑΕΠ
Από την επεξεργασία των στοιχείων της ΕΣΥΕ προκύπτει ότι για τον νομό
Αττικής:

o κυριαρχεί ο τριτογενής τομέας του οποίου όμως η συμμετοχή συνολικά

σε επίπεδο χώρας μειώνεται (Γράφημα 17, Γράφημα 18 και Γράφημα
19)
Γράφημα 19. Συμμετοχή των Υπηρεσιών στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν του
Ν. Αττικής για τα έτη 1990 έως 1998.
Υπ ηρεσίες % ΑΕΠ
82
80
78
76
74
72
70
68
66
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
ΕΤΗ
o ο πρωτογενής τομέας συρρικνώνεται συνεχώς με συμμετοχή κάτω του

1% στο ΑΕΠ του Νομού Αττικής. Όσον αφορά την συμμετοχή στο
πρωτογενή τομέα της χώρας, με βάση την ακαθάριστη προστιθέμενη
αξία ο κλάδος της αλιείας έχει υποχωρήσει σημαντικά όπως και ο
κλάδος της γεωργίας ο οποίος είχε και την μεγαλύτερη συνεισφορά στον
πρωτογενή τομέα (Γράφημα 21 και Γράφημα 22).
o σημαντική υποχώρηση έχει και ο δευτερογενής τομέας ή τομέας της
βιομηχανίας ο οποίος την τελευταία δεκαετία έχει υποχώρηση της τάξης
του 25% στην συμμετοχή του στο ΑΕΠ (Γράφημα 24), με βασική
διαφορά από τον πρωτογενή τομέα ότι οι κλάδοι του συνεχίζουν να
συμμετέχουν με ίδια σχεδόν ποσοστά στην συνολική κλαδική
παραγωγή της χώρας (Γράφημα 25, Γράφημα 26, Γράφημα 27,
Γράφημα 28 και Γράφημα 29). Της αναλογεί ο κύριος όγκος της
επιχειρηματικής δραστηριότητας: 70% του κύκλου εργασιών των
μεταποιητικών επιχειρήσεων της χώρας, 64% των
κατασκευαστικών, 67% και 50% των επιχειρήσεων χονδρικού και
λιανικού εμπορίου αντίστοιχα. Στην περιοχή του Λεκανοπεδίου και το
υπόλοιπο Αττικής αναλογεί το 38% των επενδύσεων των
βιομηχανικών επιχειρήσεων της χώρας την περίοδο 2000-2001,

σύμφωνα με την Ετήσια Βιομηχανική Έρευνα της ΕΣΥΕ, οι οποίες
αυξήθηκαν τη διετία αυτή.
Γράφημα 20. Ποσοστό συμμετοχής του Ν. Αττικής το έτος 2001, στη συνολική
ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για τους κύριους κλάδους των
Υπηρεσιών.
Αναλύοντας τα δεδομένα απασχόλησης του ενεργού πληθυσμού για το

νησιώτικο τμήμα της Νομαρχίας Πειραιά και στοιχεία που συγκεντρώθηκαν
στα πλαίσια του παρόντος σχεδίου, προκύπτει ότι:
o ο πρωτογενής τομέας αποτελεί την βασική οικονομική δραστηριότητα
στους Δήμους Τροιζηνίας και Κυθήρων, χωρίς να υπάρχουν τάσεις
αυξητικές.
o Στο Δήμο Σαλαμίνας και Αμπελακίων η μείωση στις δραστηριότητες
του δευτερογενή τομέα είναι εντονότερη σε σχέση με τους άλλους
Δήμους και μόνο στο Δήμο Τροιζήνος υπήρξε αύξηση.
o Όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του ενεργού πληθυσμού απασχολείται σε
δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα, γεγονός το οποίο συμβαδίζει με
την αύξηση της συμμετοχής των υπηρεσιών του Νομού Αττικής στο
ποσοστό του ΑΕΠ.

o Οι οικονομικές δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα στη Νομαρχία

Πειραιά συγκεντρώνονται κύρια στους ηπειρωτικούς Δήμους, με τους
Δήμους Πειραιά και Ρέντη να συγκεντρώνουν το 56% των μονάδων
μεταποίησης.
Γράφημα 21. Συμμετοχή της Γεωργίας στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν του
Νομού Αττικής για τα έτη 1990 έως 1998.
Γεωργία % ΑΕΠ
1,8
1,6
1,4
1,2
0,8
0,6
0,4
0,2
0
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
ΕΤΗ
Γράφημα 22. Ποσοστό συμμετοχής του Νομού Αττικής στη συνολική

ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για τους κλάδους της Γεωργίας,
Κτην/φιας και Δασών.
ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΤΗΝ/ΦΙΑ ΔΑΣΗ
68.997
2001 2.635.750
64.852
2000 2.555.555
62.531
1999 2.591.918
2.539.195 58.421
1998
2.414.642 62.611
1997
1996 2.289.178 99.330
2.297.327 99.673
1995
0% 20% 40% 60% 80% 100%
ποσοστό %
ΥΠΟΛ. ΕΛΛΑΔΑ Αττική

Γράφημα 23. Ποσοστό συμμετοχής του Νομό Αττικής στη συνολική

ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για τον κλάδο της Αλιείας.
ΑΛΙΕΙΑ
18.916
2001 123.601
16.525
2000 104.264
16.694
1999 94.960
15.442
1998 85.481
17.245
1997 80.649
17.553
1996 85.811
20.864
1995 61.860
0% 20% 40% 60% 80% 100%
π οσοστό %
Γράφημα 24. Συμμετοχή της Βιομηχανίας στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν του
Νομού Αττικής για τα έτη 1990 έως 1998.
Βιομηχανία % ΑΕΠ
30
25
20
15
10
0
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
ΕΤΗ

Γράφημα 25. Συμμετοχή των κλάδων της Βιομηχανίας στο Ακαθάριστο Εθνικό
Προϊόν του Νομού Αττικής για τα έτη 1990 έως 1998.
20
18
16 5,07 6,04
5,29 5,67
14
1,37 1,28 1,16
12 1,11
10
8
6 10,96 11,41 10,97 11,5
4
2
0,02 0,02 0,09 0,08
0
1995 1996 1997 1998
Μεταλλεία - Ορυχεία % ΑΕΠ Μεταποίηση % ΑΕΠ Ενέργεια % ΑΕΠ Κατασκευές % ΑΕΠ

ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για τον κλάδο της Μεταποίησης.
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
169.297
2001 617.254
153.250
2000 569.372
151.670
1999 575.379
541.843 139.610
1998
1997 485.179 121.962
1996 458.236 129.389
1995 465.150 131.439
0% 20% 40% 60% 80% 100%
π οσοστό %


ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για τους κλάδους της Ενέργειας.
ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ, ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΚΑΙ ΥΔΡΕΥΣΗ
617.254 169.297
2001
569.372 153.250
2000
575.379 151.670
1999
139.610
1998 541.843
1997 485.179 121.962
458.236 129.389
1996
465.150 131.439
1995
0% 20% 40% 60% 80% 100%
π οσοστό %

ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για το κλάδο των Κατασκευών.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
978.671
2001 2.175.379
840.408
2000 1.868.057
784.893
1999 1.744.665
1.614.947 726.533
1998
1997 1.380.763 621.177
1996 1.266.197 511.909
1995 1.111.349 507.656
0% 20% 40% 60% 80% 100%
π οσοστό %


ακαθάριστη προστιθέμενη άξια της Χώρας για το κλάδο των ορυχείων και
μεταλλείων.
ΜΕΤΑΛΕΙΑ ΟΡΥΧΕΙΑ
9.176
2001 232.810
9.947
2000 223.368
9.848
1999 199.019
192.644 10.352
1998
177.912 10.031
1997
1996 178.743 2.989
159.390 2.665
1995
0% 20% 40% 60% 80% 100%
ποσοστό %
Πίνακας 34. Δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα Δήμων της Νομαρχίας

Πειραιά εντός του Λεκανοπεδίου.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ

ΔΗΜΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Κυριαρχούν οι κλάδοι των τροφίμων, της ένδυσης-υπόδησης και των προϊόντων
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
από μη μεταλλικά ορυκτά.
Κυρίαρχη είναι η παρουσία των κλάδων τροφίμων, ένδυσης-υπόδησης, επίπλων
και κατασκευών μεταφορικών μέσων, που στην προκειμένη περίπτωση
ΝΙΚΑΙΑΣ
συνδέεται με τα συνεργεία επισκευής αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων που
κυριαρχούν στην περιοχή
Βιομηχανίας – βιοτεχνίας. Στο Κερατσίνι, οι κυρίαρχοι μεταποιητικοί κλάδοι είναι
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ τα τρόφιμα, οι υφαντικές βιομηχανίες, η ένδυση – υπόδηση, οι βιομηχανίες
προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά και η ναυπηγοεπισκευή.
ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ Κυριαρχία του ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου.
ΑΓΙΟΥ Κυριαρχούν οι μονάδες επίπλων, οι χημικές βιομηχανίες, οι βιομηχανίες τελικών
ΙΩΑΝΝΟΥ προϊόντων από μέταλλο και οι βιομηχανίες κατασκευής ηλεκτρικών μηχανών και
ΡΕΝΤΗ συσκευών.
Είναι εγκατεστημένες ορισμένες σημαντικές, μεγάλες βιομηχανίες, αλλά και
ΠΕΙΡΑΙΑ
αρκετές μικρομεσαίες επιχειρήσεις ορισμένων κλάδων.
Εξειδίκευση στον κλάδο των χημικών προϊόντων (λόγω της ύπαρξης του
εργοστασίου Λιπασμάτων), στις βιομηχανίες κατασκευής προϊόντων από μη
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
μεταλλικά ορυκτά, ενώ σημαντική είναι και η παρουσία μονάδων που συνδέονται
με τον κλάδο της ναυπηγοεπισκευαστικής.

Πίνακας 35. Κατανομή οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά τομέα οικονομικής

δραστηριότητας στο νησιωτικό τμήμα της Νομαρχίας Πειραιά.
Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής
1971 1981 1991 1971 1981 1991 1971 1981 1991
Νήσος Αίγινα 24,6% 17,6% 8,7% 30,0% 31,3% 25% 43,1% 45,3% 53,8%
Δήμος Αίγινας 21,6% 17,6% 8,9% 28,3% 30,3% 21,4% 47,7% 45,9% 56,8
Αγροτικές περιοχές 28,5% 17,5% 8,4% 32,2% 32,9% 29,9% 37,1% 44,5% 49,5
Ν. Αίγινας
Επαρχία Κυθήρων 77,3% 67,5% 35,3% 9,7% 7,1% 18% 12% 24,1% 41,1%
Δήμος Αμπελακίων 10,1% 5,2% 4,2% 39,7% 33,4% 22,7% 46,6% 57,8% 55,2%
Νήσος Σαλαμίνα 16,3% 7,9% 3,6% 40,4% 35,8% 22,7% 41,8% 50,8% 60%
Δήμος Σαλαμίνας 15,6% 8,2% 3,3% 42,4% 37,7% 20,7% 41,1% 48,1% 63,9%
Αγροτικές περιοχές 44,6% 9,5% 4,0% 18,1% 28,7% 29,1% 36,1% 56,5% 49,0%
Ν.Σαλαμίνας
Νήσος Σπέτσες 12,1% 10% 6,8% 30,4% 25,4% 26% 55,4% 62,1% 57,3%
Επαρχία Τροιζηνίας 65,2% 50,1% 41,5% 11,8% 16,5% 13,5% 22,0% 31,0% 37,6%
Αγροτικές περιοχές 75,8% 66,0% 51,9% 8,6% 14,4% 13,1% 14,9% 18,5% 29,2%
Επαρχίας
Τροιζηνίας
Νήσος Ύδρα 9,0% 6,3% 4% 24,7% 24,2% 27,5% 61,4% 66,7% 61,0%
Δήμος Πόρου 28,7% 12,9% 14,6% 22,8% 21,6% 14,7% 46,4% 60,4% 59,7%

3.5.2 Παραγωγικοί Τομείς:
3.5.2.1 ΓΕΩΡΓΙΑ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Η αγροτική και κτηνοτροφική δραστηριότητα στην Περιφέρεια Αττικής δεν είναι

ιδιαίτερα ανεπτυγμένες. Το μεγαλύτερο μέρος των υπαρχόντων
εκμεταλλεύσεων βρίσκεται στην Ανατολική Αττική.
Στη Νομαρχία Πειραιά οι δραστηριότητες αυτές αναπτύσσονται στο νησιωτικό
τμήμα και τις περιοχές Τροιζήνα και Μέθανα.
Πιο κάτω παρουσιάζεται η θέση της Νομαρχίας στην Περιφέρεια όσον αφορά
την γεωργική και κτηνοτροφική χρήση των εδαφών σύμφωνα με τα στοιχεία
της Απογραφής Γεωργίας – Κτηνοτροφίας 1999/2000 που διενεργήθηκε στα
πλαίσια του Παγκόσμιου Προγράμματος Απογραφής Γεωργίας 1999/2000
[57]:
Πίνακας 36. Κατανομή Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων κατά Γεωργική χρήση για

την Αττική και τις Νομαρχίες της.
Χρησιμοποιούμενη Αροτραίες Οικογενειακοί Μόνιμες Μόνιμα λιβάδια

Συνολικός γεωργική έκταση καλλιέργειες λαχανόκηποι καλλιέργειες και βοσκότοποι
Γεωργικές
αριθμός
Εκμεταλλεύσεις
εκμ/σεων Αριθμός Αριθμ. Αριθμ. Αριθμ. Αριθμ.
Εκτάσεις Εκτάσεις Εκτάσεις Εκτάσεις Εκτάσεις
Εκμτ. Εκμτ. Εκμτ. Εκμτ. Εκμτ.
26.239 25.925 540.094 5.553 152.978 1.605 904 24.061 338.227 429 47.985
3.039 3.020 43.074 450 9.487 38 31 2.727 30.226 13 3.330
12.923 12.791 237.798 2.456 58.380 351 248 12.047 155.300 157 23.870
3.993 3.855 124.297 1.351 64.120 650 273 3.267 57.635 76 2.269
6.284 6.259 134.924 1.296 20.992 566 352 6.020 95.065 183 18.515

Πίνακας 37. Κατανομή Κτηνοτροφικών Εκμεταλλεύσεων κατά Κατηγορία

Ζωικού Κεφαλαίου για την Αττική και τις Νομαρχίες της.
ΚΥΨΕΛΕΣ
ΒΟΟΕΙΔΗ ΠΡΟΒΑΤΟΕΙΔΗ ΑΙΓΟΕΙΔΗ ΧΟΙΡΟΙ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ
Κτηνοτροφικέ ΜΕΛΙΣΣΩΝ
ς
Εκμεταλλεύσε Αριθμ Αρ. Αριθμ Αριθμ Αριθμ Αριθμ Αριθμ
ις Αρ. Αρ. Αρ. Αρ. Αρ.
. Ζώω . . . . .
Ζώων Ζώων Ζώων Ζώων Ζώων
Εκμτ. ν Εκμτ. Εκμτ. Εκμτ. Εκμτ. Εκμτ.
6.23 114.28 59.68 18.04 13.73 2.461.06

Αττική 145 1.479 1.531 354 210 3.657
0 2 7 5 3 9
Νομαρχία
3 49 17 1.110 24 2.285 8 4.737 10 2.524 29 382.772
Αθηνών
Νομαρχία
1.52 12.10 11.19 1.003.46
Ανατολικής 65 617 54.848 528 105 68 4.213 1.185
3 8 6 3
Αττικής
Νομαρχία
3.95 28.06 1.018.51
Δυτικής 33 284 39.722 198 16 777 22 1.872 619
6 2 1
Αττικής
Νομαρχία 17.23
44 702 561 18.602 781 225 1.335 110 5.124 1.824 56.323
Πειραιά 2
Όπως παρατηρείται, στα όρια της Νομαρχίας Πειραιά ο αριθμός των

αγροτικών εκμεταλλεύσεων αντιστοιχεί στο ¼ (24%) περίπου του αριθμού των
εκμεταλλεύσεων της Περιφέρειας Αττικής, και είναι εντοπισμένη κύρια στο
Νησιωτικό τμήμα και στην Ευρύτερη Περιοχή της Τροιζηνίας (Δήμοι Τροιζήνας
& Μεθάνων).
Ο τομέας της κτηνοτροφίας επίσης δεν παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη σε
σχέση με το σύνολο της χώρας αλλά κατέχει σημαντική θέση στην Περιφέρεια
Αττικής. Οι περιοχές κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης της Νομαρχίας
αντιστοιχούν στο 48,06% του συνόλου των εκμεταλλεύσεων στην Περιφέρεια.
Ο αριθμός ζώων, ανεξαρτήτως είδους, που εκτρέφονται αντιστοιχούν στο
9,8% του αντίστοιχου αριθμού σε επίπεδο Περιφέρειας. Ο τομέας είναι
ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στην εκτροφή προβάτων και αιγοειδών. Σημαντική
είναι και η εκτροφή πουλερικών ενώ στη μελισσοκομία η Νομαρχία κατέχει την
πρώτη θέση στην Περιφέρεια σε ότι αφορά τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων
και τον αριθμό των κυψελών.

3.5.2.2 ΑΛΙΕΙΑ
Η αλιεία αποτελεί μία από τις βασικές δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα
εντός της Νομαρχίας Πειραιά κυρίως λόγω της ύπαρξης των νησιών (Πόρος,
Αίγινα Σπέτσες, Αγκίστρι κλπ.). Απασχολεί δε τόσο Έλληνες όσο και
αλλοδαπούς εργαζόμενους, με τους τελευταίους να εργάζονται κυρίως υπό
καθεστώς ειδικής άδειας εργασίας (μετακλητές άδειες 6-μηνης, 9-μηνης ή 12-
μηνης διάρκειας που χορηγούνται κάθε χρόνο) η οποία έχει χορηγηθεί
κατόπιν διακρατικής συμφωνίας με άλλες χώρες π.χ. Αίγυπτος [ 58 ].
Ενδεικτικό του αριθμού απασχολούμενων με την αλιεία εντός της Νομαρχίας
Πειραιά αποτελεί η ύπαρξη είκοσι (20) επαγγελματικών συλλόγων και δύο (2)
συνεταιρισμών αλιείας εντός των ορίων της Νομαρχίας, όπως φαίνεται και
από τον παρακάτω πίνακα:
3.5.2.2.1Αλιευτικά Σκάφη
Τα αλιευτικά σκάφη που είναι εγγεγραμμένα στην Νομαρχία Πειραιά

χωρίζονται σε τρεις (3) διαφορετικές κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθός τους
και το είδος της δραστηριότητάς τους, τις ακόλουθες:
o ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΑΛΙΕΙΑΣ. Μικρότερης κυρίως χωρητικότητας και
πληρώματος που εργάζονται τοπικά
o ΜΕΣΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ. Κυρίως Μηχανότρατες, Γρί-Γρί, Μικτά που εργάζονται
εντός της Ελληνικής Επικράτειας.
o ΥΠΕΡΠΟΝΤΙΑΣ ΑΛΙΕΙΑΣ. Μεγάλα σκάφη που εργάζονται στις ανοιχτές
θάλασσες και ωκεανούς, εκτός της Ελληνικής Επικράτειας. Τα σκάφη
αυτά υπόκεινται σε υγειονομικό έλεγχο από την Νομαρχία Πειραιά, ο
οποίος διενεργείται ως επί το πλείστον εκτός της Ελληνικής Επικράτειας,
σε λιμένες άλλων χωρών όπου και κατά καιρούς ελλιμενίζονται για
ανεφοδιασμό και επισκευές. Ο υγειονομικός αυτός έλεγχος διενεργείται
από αρμόδιους κτηνιάτρους της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής της
Νομαρχίας Πειραιά [59].

Πίνακας 38. Επαγγελματικοί Αλιευτικοί Σύλλογοι & Συνεταιρισμοί της

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
1 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ ''Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ'' ΑΓΚΙΣΤΡΙ
2 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΙΓΙΝΑ

"Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ"
3 ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΛΙΕΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΑΙΓΙΝΗΣ "Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ" ΑΙΓΙΝΑ
4 ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
5 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ" ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
6 ΕΝΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΜΕΘΑΝΩΝ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ ΜΕΘΑΝΑ
7 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ "Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ" ΠΕΙΡΑΙΑΣ
8 ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛIEYTIΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΑΤΤΙΚΗΣ & ΝΗΣΩΝ ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ '' Ο ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ ''
9 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΜΙΚΡΟΛΙΜΑΝΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ "Ο ΑΓΙΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ"
10 ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΨΑΡΑΔΩΝ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ "ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ" ΠΕΡΑΜΑ
11 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΠΟΡΟΥ - ΓΑΛΑΤΑ ΠΟΡΟΣ
12 ΕΝΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ ΠΟΡΟΣ
13 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΑΓΙΟΣ ΤΡΥΦΩΝ" ΠΟΡΟΥ ΓΑΛΑΤΑ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ ΠΟΡΟΣ
14 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΔΗΜΟΥ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ "Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑ

ΑΝΔΡΕΑΣ"
15 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ "Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ" ΣΑΛΑΜΙΝΑ
16 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ & ΑΛΙΕΡΓΑΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΣΠΕΤΣΩΝ "Ο ΣΠΕΤΣΕΣ

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ"
17 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΑΛΙΕΡΓΑΤΩΝ ΣΠΕΤΣΩΝ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΣΠΕΤΣΕΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ"
18 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΨΑΡΑΔΩΝ & ΝΑΥΤΙΚΩΝ Ν. ΥΔΡΑΣ ''Ο ΑΓ. ΥΔΡΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΥΔΡΑΙΟΣ''
19 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΨΑΡΑΔΩΝ & ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΑΝΤΩΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΥΔΡΑ
20 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΥΔΡΑΣ "Ο ΜΙΑΟΥΛΗΣ" ΥΔΡΑ
ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ
1 ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΓΡΙ-ΓΡΙ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ "Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑ

ΑΝΔΡΕΑΣ"
2 ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΥΠΕΡΠΟΝΤΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΑΛΙΕΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ - ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ & ΝΗΣΩΝ

Τα στατιστικά της δεκαετίας 1995-2004 [60] υποδεικνύουν ότι παρατηρείται

σταθερή μείωση του αριθμού αλιευτικών σκαφών ανά έτος, στοιχείο που
υποδεικνύει και την ελάττωση της αλιευτικής δραστηριότητας (και επομένως
και της απασχόλησης στον τομέα της αλιείας) στο αντίστοιχο διάστημα εντός
Πιο αναλυτικά ο αριθμός των εγγεγραμμένων στην Νομαρχία Πειραιά
αλιευτικών σκαφών ανά έτος την τελευταία δεκαετία είναι ως ακολούθως:
Πίνακας 39. Επαγγελματικά Αλιευτικά Σκάφη ανά Κατηγορία και Έτος
έτη
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Αλιευτικά
σκάφη
ΠΑΡΑΚΤΙΑ 1.454 1.419 1.415 1.410 1.356 1.308 1.301 1.291 1.252 1.224
ΜΕΣΗ 149 143 141 136 133 115 115 114 103 95
ΥΠΕΡΠΟΝΤΙΑ 49 44 43 41 41 41 41 41 39 31
ΣΥΝΟΛΟ 1.652 1.606 1.599 1.587 1.530 1.464 1.457 1.446 1.394 1.350
Όπως φαίνεται και από τον ανωτέρω πίνακα η μείωση του αριθμού των
σκαφών κατά την δεκαετία 1995-2004 πλησιάζει το 37% για τα Υπερπόντια
Αλιευτικά (-18 σκάφη), το 36% για τα αλιευτικά Μέσης Αλιείας (-53 σκάφη ) και
το 16% για τα σκάφη παράκτιας αλιείας (-230 σκάφη).

Γράφημα 30. Επαγγελματικά Αλιευτικά Σκάφη ανά Κατηγορία και Έτος στη
Επαγγελματικά Αλιευτικά Σκάφη ανά Κατηγορία και Έτος

ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ
2000 Παράκτια
Μέσης Χωρ.
1652 Υπερπόντια
1606 1599 1587
1530
1500 1454 1464 1457 1446
1419 1415 1410 1394
1356 1350
1308 1301 1291
Σύνολο Σκαφών
1252 1224
1000
500
149 143 141 136 133 115 115 114 103 95

49 44 43 41 41 41 41 41 39 31
0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Έτος
Η φθίνουσα πορεία της αλιευτικής δραστηριότητας στην Νομαρχία Πειραιά

καθ’ όλη την δεκαετία 1995 - 2004 όπως προκύπτει από το ανωτέρω
γράφημα τεκμηριώνεται περαιτέρω από τον χαμηλό αριθμό των
επιδοτούμενων σκαφών που προέβησαν σε εκσυγχρονισμό σε σχέση με τον
αριθμό των αλιευτικών σκαφών που αποσύρθηκαν την ίδια περίοδο.
Πίνακας 40. Επιδοτούμενα Αλιευτικά Σκάφη που Εκσυγχρονίστηκαν ανά

Κατηγορία και Είδος (1995-2004).
έτη
199 199 199 199 199 200 200 200 200 200
Αλιευτικά 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4
σκάφη
ΠΑΡΑΚΤΙΑ 1 - - 2 6 3 1 - 4 -
ΜΕΣΗ 2 - 1 - 4 5 2 - 2 1
ΥΠΕΡΠΟΝΤ
- - - - - - - - - -
ΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ 3 - 1 2 10 8 3 - 6 1
0,18 0,00 0,06 0,13 0,65 0,55 0,21 0,00 0,43 0,07
ΣΥΝΟΛΟ

(%)
Πίνακας 41. Επιδοτούμενα Αλιευτικά Σκάφη που Αποσύρθηκαν ανά Κατηγορία

και Είδος (1995-2004).
έτη 199 199 199 199 199 200 200 200 200 200
Αλιευτικά
5 6 7 8 9 0 1 2 3 4
σκάφη
ΠΑΡΑΚΤΙΑ 27 8 3 5 63 18 - 56 9 16
ΜΕΣΗ 6 - 2 4 1 1 - 9 - 1
ΥΠΕΡΠΟΝΤ
4 1 2 1 - 1 - - 3 2
ΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ 37 9 7 10 64 20 - 65 12 19
ΣΥΝΟΛΟ 2,24 0,56 0,44 0,63 4,18 1,37 0,00 4,50 0,86 1,41
(%)
Όπως παρατηρούμε τόσο σε απόλυτο αριθμό όσο και σε ποσοστό επί του
συνόλου των αλιευτικών σκαφών για κάθε έτος από το 1995 έως και το 2004
τα εκσυγχρονιζόμενα σκάφη είναι σαφώς λιγότερα από τα σκάφη τα οποία
έπαψαν να αλιεύουν.
Τέλος, επιδότηση για ναυπήγηση νέου αλιευτικού σκάφους είχαμε μόνο σε
δύο (2) περιπτώσεις όπου και εγκρίθηκαν επενδυτικά σχέδια για δύο σκάφη
αντιστοίχως, ένα παράκτιο με ολοκλήρωση το 1996 και ένα μέσης αλιείας με
ολοκλήρωση το 2000.
3.5.2.2.2Υδατοκαλλιέργειες
Εκτός της αλιείας υφίσταται και οργανωμένη δραστηριότητα

υδατοκαλλιέργειας, εντός της Νομαρχίας Πειραιά η οποία περιλαμβάνει
μονάδες υδατοκαλλιέργειας, συσκευαστήρια ιχθύων, ιχθυογεννητικούς
σταθμούς και θύννεια. Η δραστηριότητα αυτή απαντάται στις νησιωτικές
περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά, και η εξέλιξή της ως προς τις υπάρχουσες
εγκαταστάσεις τις σχετικές με την ιχθυοκαλλιέργεια κατά την δεκαετία 1995-
2004 περιέχεται συνοπτικά στον Πίνακας 42.

Πίνακας 42. Ιχθυοκαλλιέργεια εντός της Νομαρχίας Πειραιά (1995 - 2004).
199 199 199 199 199 200 200 200 200 200
ΕΤΟΣ
5 6 7 8 9 0 1 2 3 4
Υφιστάμενες
Μονάδες.
18 17 18 19 20 22 22 22 22 22
Υδατοκαλλιέργει
ας
Επέκταση
Υφιστάμενων
Μονάδων 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2
ας
Συσκευαστήρια
1 2 3 3 3 3 3 3 3 3
Ιχθύων
Ιχθυογεννητικοί
1 1 1 1 2 2 2 2 2 2
Σταθμοί
Θυννεία
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
(ΝΤΑΛΙΑΝΙ)
Δημόσια
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Ιχθυοτροφεία
Η κατανομή των ανωτέρω εγκαταστάσεων σχετικών με την ιχθυοκαλλιέργεια

για το 2004 ανά περιοχή περιγράφεται στον Πίνακας 43.
Πίνακας 43. Γεωγραφική Κατανομή Εγκαταστάσεων Ιχθυοκαλλιέργειας στην

Νομαρχία Πειραιά κατά το 2004.
ΝΗΣΟΣ
ΠΟΡΟΣ ΝΗΣΟΙ
ΚΑΙ ΔΟΚΟΣ
ΔΙΑΠΟΡΙ
ΕΥΡΥΤΕΡΗ &
ΟΙ ΝΗΣΟΙ ΜΕΘΑΝ ΣΑΛΑΜΙΝ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΡΙΚΕΡΙ
(ΕΠΑΡΧΙΑ Α Α
ΤΗΣ (ΕΠΑΡΧΙ
ΑΙΓΙΝΑΣ)
ΕΠΑΡΧΙΑΣ Α
ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ ΥΔΡΑΣ)
Σ
Υφιστάμενες
Μονάδες
4 4 2 6 6
ας
Συσκευαστήρια
2 - - - 1
Ιχθύων
Ιχθυογεννητικοί
1 - - - 1
Σταθμοί

Θυννεία
- - - 1 -
(ΝΤΑΛΙΑΝΙ)
Δημόσια
1 - - - -
Ιχθυοτροφεία
ΣΥΝΟΛΟ 8 4 2 7 8
Γράφημα 31. Κατανομή Εγκαταστάσεων Ιχθυοκαλλιέργειας στην Νομαρχία

Πειραιά κατά το 2004.
Υφιστάμενες Εγκαταστάσεις Υδατοκαλλιέργειας

εντός της Νομαρχίας Πειραιά κατά το έτος 2004
ΝΗΣΟΣ ΠΟΡΟΣ ΚΑΙ

ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ
ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
ΔΙΑΠΟΡΙΟΙ ΝΗΣΟΙ
8 8 (ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΙΓΙΝΑΣ)
ΝΗΣΟΙ ΔΟΚΟΣ & ΤΡΙΚΕΡΙ

(ΕΠΑΡΧΙΑ ΥΔΡΑΣ)
ΜΕΘΑΝΑ
4
7 2
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
3.5.2.2.3Μεταποίηση Κτηνοτροφικών & Αλιευτικών Προϊόντων
Εκτός της παραγωγής κτηνοτροφικών & αλιευτικών προϊόντων στην

Νομαρχία Πειραιά υφίστανται και μονάδες συσκευασίας και μεταποίησης των
προϊόντων αυτών. Οι μονάδες αυτές είτε μετατρέπουν τα πρωτογενή
προϊόντα ζωικής και αλιευτικής παραγωγής (κρέας, ψάρι) σε εμπορεύσιμη /
συσκευασμένη μορφή ώστε να είναι κατάλληλα για προώθηση στην ευρύτερη
αγορά είτε παράγουν υποπροϊόντα από αυτά όπως αλλαντικά. Όλες οι
μονάδες συσκευασίας κτηνοτροφικών & αλιευτικών προϊόντων υπόκεινται σε
τακτικούς Κτηνιατρικούς ελέγχους οι οποίοι διενεργούνται από την αρμόδια
Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Νομαρχίας.
Συνοπτικά οι μονάδες συσκευασίας και μεταποίησης κτηνοτροφικών &
αλιευτικών προϊόντων που έχουν αδειοδοτηθεί και λειτουργούν εντός της
νομαρχίας Πειραιά [61] παρουσιάζονται ανά κατηγορία στον Πίνακας 44.
Πίνακας 44. Μονάδες συσκευασίας και μεταποίησης κτηνοτροφικών &

αλιευτικών προϊόντων που έχουν αδειοδοτηθεί και λειτουργούν εντός της
νομαρχίας Πειραιά.
ΔΡΑΠΕ- ΚΕΡΑ- ΚΟΡΥΔΑΛ- ΣΑΛΑ- ΤΡΟΙΖΗ-
ΠΕΙΡΑΙΑΣ NIKAIA ΡΕΝΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑ ΠΟΡΟΣ
ΤΣΩΝΑ ΤΣΙΝΙ ΛΟΣ ΜΙΝΑ ΝΙΑ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
6 2 3 1 1 1
ΑΛΙΕΥΜΑΤΩΝ
1 2 5
ΑΛΛΑΝΤΟΠΟΙΙΑΣ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 1 4 2 8
ΚΡΕΑΤΟΣ
ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ
ΣΚΛΗΡΩΝ & 1 1
ΗΜΙΣΚΛΗΡΩΝ
ΤΥΡΙΩΝ
2 2
ΤΑΡΑΜΑ
ΠΛΟΙΑ
12
ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ
ΨΥΓΕΙΑ 2 1 3
ΩΟΣΚΟΠΙΚΟ
1
ΚΕΝΤΡΟ
ΣΥΝΟΛΟ 13 1 3 6 2 22 2 1 1 1

Γράφημα 32. Γεωγραφική Κατανομή Μεταποιητικών Μονάδων Κτηνοτροφικών

& Αλιευτικών Προϊόντων Στην Νομαρχία Πειραιά.
ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ & ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ *

13; 25%
1; 2%
1; 2% 1; 2%
1; 2%
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
2; 4% 3; 6%
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
NIKAIA
ΡΕΝΤΗΣ
6; 12% ΣΑΛΑΜΙΝΑ
ΑΙΓΙΝΑ
ΠΟΡΟΣ
ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ
2; 4%
* Δεν περιλαμβάνονται τα πλοια-

22; 41% εργοστάσια καθώ ς έχουν έδρα
τον Πειραιά αλλά εργάζονται στις
ανοιχτές θάλασσες
Παρατηρούμε ότι υφίσταται έντονη μεταποιητική δραστηριότητα στο Δήμο

Ρέντη καθώς η μεταποιητική δραστηριότητα εκεί είναι συνυφασμένη με τη
λειτουργία της κρεαταγοράς. Το ίδιο συμβαίνει και με τον δήμο Νίκαιας ο
οποίος είναι όμορος με τον Ρέντη και είναι επίσης κοντά στην κρεαταγορά.
Επιπλέον έντονη μεταποιητική δραστηριότητα αναπτύσσεται στον δήμο
Πειραιά λόγω του λιμανιού το οποίο προσφέρει πρόσβαση στα ημερήσια
αποθέματα ψαριών του Σαρωνικού, αλλά και στο Κερατσίνι λόγω της
Ιχθυόσκαλας Κερατσινίου. Στις υπόλοιπες περιοχές (Αίγινα, Πόρος,
Τροιζηνία) ο αριθμός των μεταποιητικών μονάδων είναι μικρός αλλά
σχετίζεται άμεσα με τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες κυρίως στο χώρο
της Κτηνοτροφίας. Το επόμενο γράφημα δείχνει πιο αναλυτικά όλα τα
προαναφερθέντα καθώς παρουσιάζει την κατανομή των μεταποιητικών
μονάδων κατά δήμο αλλά και κατά είδος μονάδας μεταποίησης.

Γράφημα 33. Κατανομή Μεταποιητικών Μονάδων & Αλιευτικών Προϊόντων

Κατά Είδος Μεταποίησης Στην Νομαρχία Πειραιά.
Κατανομή Μεταποιητικών Μονάδων & Αλιευτικών Προϊόντων Κατά Είδος

Μεταποίησης Στην Νομαρχία Πειραιά
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΛΙΕΥΜ ΑΤΩΝ

22
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΛΛΑΝΤΟΠΟΙΙΑΣ
25
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΡΕΑΤΟΣ

13
20
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΣΚΛΗΡΩΝ &
ΗΜ ΙΣΚΛΗΡΩΝ ΤΥΡΙΩΝ
15 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΑΡΑΜ Α
6
3 ΠΛΟΙΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ
10 2 1 2
1 8 3 2
2 1 ΨΥΓΕΙΑ
6 1 1 1
5 2 4 2
1 1 5 ΩΟΣΚΟΠΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
2 1
Σ Υ ΟΣ Γ ΕΙ
2 2 1
Ν ΚΟ Α
Ω Υ
Ο
0 3
Ψ ΛΟ Σ Τ Η ΡΙ
Λ ΠΙ
Ο
ΣΥΝΟΛΟ
Π Ρ ΓΑ Α Σ Τ Η ΡΙΑ Α Α
1
Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η ΡΙ
Σ
ΚΟ
ΙΑ Τ Η Ρ Α Α Λ ΙΕ Υ
1
ΙΑ
1
Ι
Ε
Ν
Α
Κ
IA
ΣΩ
Ρ
Ι
Ρ
ΤΣ
ΕΝ
Σ
A
ΓΟ Α Τ Σ ΥΣ ΕΞ ΝΤ Α Τ
ΕΙ
ΕΡ Ρ ΓΑ Α Σ Τ
Σ
Ο
ΕΤ
IK
Α
Π
ΤΗ
ΤΡ
ΡΙ ΙΑ ΕΠ ΛΑ Μ
ΛΛ
ΣΤ Α Ρ Κ Ε ΕΡ Ο Π Ω Ν
Γ
Ε ΡΓ
ΕΡ
Α
N
Π
Α
Ν
Ο
ΙΝ
Α ΑΜ Υ Γ Α ΟΙ
ΡΑ
Α
Κ
ΙΝ
Ε
ΡΕ
ΣΙ
Μ
Δ
ΡΟ
ΙΑ
ΙΓ
Δ
ΡΥ
Σ Η
Α Α
ΛΑ
Ν
Α
Ο
Ο
Η
ΣΑ
ΙΖ
Κ
Ο
ΤΡ
Α
Σ Ι ΣΙΑ ΙΑ Σ
Λ
Α
Σ ΣΚ
ΣΚ Ρ
ΛΗ Ε Α
Ρ. ΤΟ
. Σ
Στο γράφημα αυτό φαίνεται πιο καθαρά ότι η μεταποίηση στο Δήμο Ρέντη
είναι συνδεδεμένη με την κρεαταγορά καθώς από τις 25 επιχειρήσεις
μεταποίησης κρέατος (επεξεργασία & αλλαντικά) οι 13 βρίσκονται στο δήμο
Ρέντη ενώ άλλες 6 στη Νίκαια. Αυτό δείχνει και η κατανομή των
επαγγελματικών ψυγείων σε Ρέντη (3) για κρέατα και Πειραιά – Δραπετσώνα
(2 + 1) για ψάρια και γενικότερα για εξυπηρέτηση του λιμανιού. Αντίστοιχα,
στον Δήμο Πειραιά εντοπίζεται η κύρια μεταποιητική δραστηριότητα στα
αλιευτικά είδη τόσο λόγω της ύπαρξης των πλοίων-εργοστασίων (12) όσο και
των σταθερών μονάδων συσκευασίας αλιευμάτων (ψάρι - 6 & ταραμά – 2).
Επίσης μονάδες συσκευασίας αλιευμάτων βρίσκεται στα νησιά (Σαλαμίνα,
Πόρος & Τροιζηνία) καθώς και στο Κερατσίνι λόγω της Ιχθυόσκαλας.

3.5.2.3 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ (ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ – ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ)
Η μεταποιητική δραστηριότητα είναι και αυτή έντονη στην Νομαρχία Πειραιά

λόγω της ύπαρξης βιομηχανικών ζωνών και της έντονης βιοτεχνικής
δραστηριότητας που παρουσιάζουν ο Πειραιάς και οι υπόλοιποι ηπειρωτικοί
δήμοι. Παρ΄ όλα αυτά, όπως φαίνεται από την αναλυτική παρουσίαση της
βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας που ακολουθούν, υφίστανται
δύο βασικά προβλήματα και στους δύο αυτούς κλάδους μεταποίησης:
1. Η υπερσυγκέντρωση της μεταποιητικής δραστηριότητας στην πόλη του
Πειραιά σε σχέση με τους λοιπούς ηπειρωτικούς δήμους με ότι αυτή
συνεπάγεται για την ποιότητα ζωής και την περιβαλλοντική επιβάρυνση
της πόλης του Πειραιά αλλά και το ανά δήμο παραγόμενο Α.Ε.Π.
2. Την φθίνουσα πορεία χρόνο με το χρόνο της μεταποιητικής
δραστηριότητας με τις ανάλογες επιπτώσεις στις θέσεις εργασίας κατά
την τελευταία πενταετία (1999-2004).
Σε ότι αφορά το πρώτο ζήτημα, της υπερσυγκέντρωσης της μεταποιητικής
δραστηριότητας στον Πειραιά, η ποσοτική ανάλυση των μητρώων μελών τόσο
του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (Ε.Β.Ε.Π) [62] όσο και του
Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά (Β.Ε.Π.) [ 63] δείχνουν ότι το 41% των
βιομηχανικών μονάδων και το 38% των βιοτεχνικών μονάδων αντίστοιχα έχει
έδρα τον Δήμο Πειραιά. Επιπλέον, η κατανομή των εταιρειών κατά νομική
μορφή (Α.Ε., Ο.Ε., Ε.Π.Ε κλπ.) δείχνει μία άποψη της υπερσυγκέντρωσης
αυτής καθώς οι μεγαλύτερες σε κεφάλαιο εταιρείες (Α.Ε. – Ε.Π.Ε) τείνουν να
συγκεντρώνονται κατά κύριο λόγο στον Πειραιά τόσο στην βιομηχανία (47 %
των Α.Ε. – 31 % των Ε.Π.Ε.) όσο και στην βιοτεχνία (42 % των Α.Ε. – 33 %
των Ε.Π.Ε) σε σχέση με τους υπόλοιπους Δήμους.
Όσο δε για την πορεία της μεταποιητικής δραστηριότητας ανά έτος,
καταγράφεται τάση επιβράδυνσής της εντός Νομαρχίας Πειραιά κατά την
τελευταία πενταετία. Πιο συγκεκριμένα ο ρυθμός δημιουργίας νέων
επιχειρήσεων είναι κάθε χρόνο και μικρότερος ενώ την ίδια περίοδο ο ρυθμός
παύσης λειτουργίας υφιστάμενων επιχειρήσεων αυξάνεται για όλη την
περίοδο 1999-2004 όπως φαίνεται αναλυτικά στις ακόλουθες παραγράφους
για την βιομηχανία και τη βιοτεχνία.

3.5.2.3.1Βιομηχανία
Η εικόνα της βιομηχανικής δραστηριότητας εντός της νομαρχίας Πειραιά αλλά

και της εξέλιξης αυτής ανά έτος αποτυπώνεται χαρακτηριστικά μέσω των
στοιχείων που παραθέτει το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά
(Ε.Β.Ε.Π) [64] μέσω του μητρώού μελών του όπου και καταγράφονται εκτός
των άλλων και οι βιομηχανικές μονάδες της περιοχής.
Πίνακας 45. Γεωγραφική Κατανομή Βιομηχανικών Μονάδων Νομαρχίας

Πειραιά (Ε.Β.Ε.Π.).
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ
ΠΕΡΙΟΧΗ
ΜΟΝΑΔΕΣ
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 0
ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗΣ 30
ΝΙΚΑΙΑ 1
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 41
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 4
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 4
ΠΕΡΑΜΑ 7
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 4
ΚΥΘΗΡΑ 0
ΑΙΓΙΝΑ 0
ΠΟΡΟΣ - ΜΕΘΑΝΑ 2
ΣΠΕΤΣΕΣ 0
ΣΥΝΟΛΟ 93
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα αλλά και από τα επόμενα
γραφήματα παρατηρείται υπερσυγκέντρωση βιομηχανικών μονάδων σε δύο
(2) δήμους της Νομαρχίας τον Δήμο Πειραιά (41 – 44%) και τον Δήμο Αγ. Ι.
Ρέντη (30 – 32%) οι οποίοι και περιέχουν το 76 % του συνόλου των
βιομηχανικών μονάδων της νομαρχίας. Αντίθετα στους υπόλοιπους
ηπειρωτικούς Δήμους (Κερατσίνι – 4%, Νίκαια – 1%, Δραπετσώνα – 4%,
Πέραμα – 8%, Κορυδαλλός – 0%) η κατανομή των βιομηχανικών μονάδων
είναι δυσανάλογα μικρή (σύνολο 20% για τους 5 αυτούς δήμους).
Γράφημα 34. Γεωγραφική Κατανομή Βιομηχανικών Μονάδων - Μελών Ε.Β.Ε.Π.

εντός της Νομαρχίας Πειραιά.
Κατανομή Βιομηχανικώ ν Επιχειρήσεω ν - Μελώ ν Ε.Β.ΕΠ

εντός της Νομαρχίας Πειραιά
50
41
Αριθμός Επιχειρήσεων
40
30
30
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
20
10 7
4 4 4
1 2
0 0 0 0
0
Ι
Σ
Α
ΑΣ
Σ
Α
ΙΑ
ΝΑ
ΙΝ
Α
ΡΑ
Α
Σ
ΤΗ
ΣΕ
ΑΜ
Ν
ΙΝ
Α
ΛΟ
ΤΣ
ΑΙ
Α
ΓΙ
Η
ΣΩ
ΙΚ
Ν
ΕΤ
ΑΜ
Θ
Θ
Ρ
ΕΡ
ΑΙ
ΡΑ
ΡΕ
Λ
Ε
ΕΙ
ΕΤ
ΚΥ
ΣΠ
ΔΑ
Μ
Λ
Π
ΚΕ
Π
.Ι .
ΣΑ
ΑΠ
ΤΙ
Σ
ΡΥ
ΑΓ
ΡΟ
ΑΝ
ΔΡ
ΚΟ
Ο
ΡΑ
Π
Η
Θ
ΚΥ
Περιοχή
Γράφημα 35. Γεωγραφική Κατανομή % Βιομηχανικών Μονάδων - Μελών

Ε.Β.Ε.Π. εντός της Νομαρχίας Πειραιά.
Κατανομή % Βιομηχανικώ ν Επιχειρήσεω ν - Μελώ ν Ε.Β.ΕΠ

εντός της Νομαρχίας Πειραιά
2; 2%
4; 4%
7; 8%
4; 4% 30; 32%
ΑΓ.Ι. ΡΕΝΤΗΣ
4; 4%
ΝΙΚΑΙΑ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
ΠΕΡΑΜΑ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
ΠΟΡΟΣ ΜΕΘΑΝΑ
1; 1%
41; 45%

Ενδιαφέρον έχει και η καταγραφή της εξέλιξης της παύσης λειτουργίας και της
δημιουργίας νέων βιομηχανικών μονάδων όπως προκύπτει από τα στοιχεία
του Ε.Β.Ε.Π. Το ακόλουθο γράφημα απεικονίζει παραστατικά την εξέλιξη
παύσης – έναρξης βιομηχανικών μονάδων στην Νομαρχία Πειραιά για την
περίοδο 1999-2004.
Γράφημα 36. Έναρξη – Παύση Λειτουργίας Βιομηχανικών Μονάδων - Μελών

Ε.Β.Ε.Π. (1999-2004) στη Νομαρχία Πειραιά.
ΈΝΑΡΞΗ - ΠΑΥΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ - ΜΕΛΩΝ

ΤΟΥ Ε.Β.ΕΠ (1999-2004*)
10
8
ΑΡ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
6 6
5 5 5
4 4
ΠΑΥΣΗΣ
3 3 ΈΝΑΡΞΗ
Γενική Τάση Παύσης
2
Γενική Τάση Έναρξης
1 1
0 0
1999 2000 2001 2002 2003 2004
ΕΤΟΣ * 1/1 - 30/10/04
Όπως γίνεται αντιληπτό από το γράφημα υπάρχει μια σαφής κάμψη στο
ρυθμό δημιουργίας νέων βιομηχανικών μονάδων από το 1999 έως το 2004 με
αντίστοιχη άνοδο στην παύση λειτουργίας υφιστάμενων μονάδων.
Χαρακτηριστικά το 1999 άνοιξαν πέντε (5) νέες βιομηχανικές μονάδες ενώ
έκλεισαν τέσσερις (4) ενώ περίπου ίδια ήταν η κατάσταση και το 2000. Από το
2001 όμως και πέρα οι βιομηχανικές μονάδες που έκλεισαν ξεπέρασαν τον
αριθμό αυτών που ιδρύθηκαν (έξι εναντίον τριών) και η τάση αυτή
συνεχίστηκε με αποκορύφωμα το 2004 όπου έως το τέλος Οκτωβρίου 2004
είχαμε την παύση λειτουργίας εννέα (9) επιχειρήσεων και μη δημιουργία νέων
(0). Τα νούμερα μπορεί σε απόλυτους αριθμούς να φαίνονται μικρά, αλλά εάν
σκεφτούμε ότι στο Ε.Β.Ε.Π. εγγράφονται μεγάλες κυρίως βιομηχανικές
μονάδες με εργατικό δεκάδων ή και εκατοντάδων εργαζομένων, και ότι το

σύνολο αυτών των μονάδων αυτή τη στιγμή είναι 93 μονάδες όπως

αναφέρθηκε νωρίτερα στον πίνακα κατανομής των βιομηχανικών μονάδων,
τότε το 2004 έκλεισε το 9% περίπου των μονάδων αυτών αλλά δεν
αντικαταστάθηκαν από νέες επιχειρήσεις.
3.5.2.3.2Βιοτεχνία
Ο κλάδος της βιοτεχνίας κατέχει επίσης σημαντική θέση στην μεταποιητική

δραστηριότητα εντός της Νομαρχίας Πειραιά καθώς περιλαμβάνει μεγάλο
αριθμό επιχειρήσεων τόσο στον τομέα της παραγωγής καταναλωτικών
αγαθών (ρούχα παπούτσια, έπιπλα κλπ.) όσο και σε τομείς παραπλήσιους ή
συμπληρωματικούς της βιομηχανίας αλλά ασφαλώς σε μικρότερη κλίμακα
παραγωγής από ότι οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες όπως κατασκευή
μηχανών, συσκευών και άλλες.
Πιο αναλυτικά η ποσοτική κατανομή της βιοτεχνικής δραστηριότητας ανάλογα
με το αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας, όπως προκύπτει από το
μητρώο μελών του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά (Β.Ε.Π.) [65] είναι η
ακόλουθη:
Γράφημα 37. Κατανομή Μελών Β.Ε.Π. κατά Οικονομική Δραστηριότητα.

Όπως φαίνεται από το γράφημα σημαντικό κομμάτι της βιοτεχνικής

δραστηριότητας στη Νομαρχία Πειραιά αποτελούν:
o η κατασκευή & επισκευή μεταφορικών μέσών (18,54%),
o η παραγωγή ειδών ρουχισμού & συναφών ειδών υφάσματος (9,36%),
o η παραγωγή ειδών διατροφής και ποτού (8,56% + 0,21% = 8,77%
σύνολο) ,
o οι αλληλοεξαρτώμενες δραστηριότητες της βιομηχανίας ξύλου και της
παραγωγής επίπλων (6,09% + 3,51% = 9,6% σύνολο)
o η κατασκευή συμβατικών και ηλεκτρικών μηχανών και συσκευών
(5,31 % + 1,23% = 6,54% σύνολο),
o οι αλληλοεξαρτώμενες δραστηριότητες της μεταλλουργίας και
παραγωγής τελικών προϊόντων μετάλλου (2,81% + 4,54% = 7,35%
σύνολο)
Παρατηρείται επίσης ένας μεγάλος αριθμός ανομοιογενών ή μη
κατηγοριοποιημένων βιοτεχνικών επιχειρήσεων (περίπου το 30%).
Η γεωγραφική κατανομή των βιοτεχνικών μονάδων αποκαλύπτει μια πιο
ισορροπημένη εξάπλωση της βιοτεχνικής δραστηριότητας σε σχέση με την
βιομηχανία καθώς έντονη δραστηριότητα εμφανίζεται σε όλους τους
ηπειρωτικούς δήμους καθώς και σε κάποια από τα νησιά της Νομαρχίας
Πειραιά. Πιο αναλυτικά η γεωγραφική κατανομή της βιοτεχνικής
δραστηριότητας ανά διοικητική μονάδα της Νομαρχίας παρουσιάζεται στο
Γράφημα 38.

Γράφημα 38. Κατανομή Μελών Β.Ε.Π ανά Δήμο.
ΜΕΛΗ Β.Ε.Π ΑΝΑ ΔΗΜΟ
3500
3221
3000
2500
Αρ. Μελών
2000 ΜΕΛΗ
1419
1500
1049
1000 799
556 476
500 328
207 180 122
57 17 41 29
0
Ι
ΡΑ
Α
Α
Α
Σ
ΗΣ
ΡΑ
Σ
ΛΑ Α
Α
ΙΝ
ΣΕ
ΙΝ
ΙΑ
ΑΙ
Ν
ΙΝ
ΛΟ
Ι
ΑΜ
Ν
ΗΝ
ΝΤ
Δ
ΣΩ
ΡΑ
ΙΓ
ΙΚ
Μ
ΑΤ
ΕΤ
ΥΘ
ΕΘ
Ύ
ΑΛ
ΕΡ
Α
ΙΖ
ΡΕ
ΕΙ
ΕΤ
ΕΡ
ΣΠ
ΡΟ
Κ
Δ
Π
Π
ΣΑ
ΗΣ
ΡΥ
Π
/Τ
ΡΑ
Ν
Δήμος / Περιοχή
Ν
Σ
Δ
ΡΟ
Α
ΙΩ
Ο
Γ.
Π
Α
Γράφημα 39. Κατανομή Μελών Β.Ε.Π. % ανά Δήμο
Κατανομή Μ ελών Β.Ε.Π. στην Νομαρχία Πειραιά (%)

37,89%
5,60%
1,44%
3,86%
0,48%
0,34%
6,54%
2,44%
2,12%
ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ

12,34% ΑΙΓΙΝΑ
16,69% ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
0,20% 9,40% ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ
0,67% ΚΥΘΗΡΑ
ΜΕΘΑΝΑ
ΝΙΚΑΙΑ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΠΕΡΑΜΑ
ΠΟΡΟΣ / ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
ΣΠΕΤΣΕΣ
ΎΔΡΑ

Όπως φαίνεται από το γράφημα της ποσοστιαίας κατανομής, παρότι ο Δήμος

Πειραιά περιέχει αρκετά μεγάλο κομμάτι της βιοτεχνικής δραστηριότητας
(37,89%), σημαντική βιοτεχνική δραστηριότητα εμφανίζουν ο Δήμος Νίκαιας
(16,69%), ο Δήμος Κερατσινίου (12,34%), ο Δήμος Κορυδαλλού (9,40%), ο
Δήμος Αγ. Ι. Ρέντη (6,54%), ο Δήμος Περάματος (5,60%), και ο Δήμος
Δραπετσώνας (2,12%). Όπως βλέπουμε, οι λοιποί ηπειρωτικοί δήμοι εκτός
του Δήμου Πειραιά περιέχουν το 52,69% των βιοτεχνικών επιχειρήσεων της
Νομαρχίας Πειραιά (συνολικά 4479 από 8501 μέλη), ενώ και τα νησιά έχουν
μια καθόλου αμελητέα συμμετοχή στο σύνολο με συνολικά 801 μέλη δηλ. το
9,42% των βιοτεχνικών επιχειρήσεων, με την Σαλαμίνα (3,86%), την Αίγινα
(2,44%) και τον Πόρο (περιέχει την Τροιζηνία) με (1,44%) να ξεχωρίζουν.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα άποψη της κατηγοριοποίησης των μελών του Β.Ε.Π.
αποτελεί η κατανομή κατά νομική μορφή δηλαδή Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ο.Ε. κλπ.
(Γράφημα 40).
Γράφημα 40. Κατανομή των μελών του Β.Ε.Π. νομική μορφή.
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΕΛΩΝ Β.Ε.Π % ΚΑΤΑ ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ
77,18%
ΑΤΟΜ ΙΚΕΣ
Ε.Π.Ε.
Μ .Ε.Π.Ε.
Α.Ε.
Ο.Ε.
Ε.Ε.
ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΕΣ
3,64%
0,01% 0,63%
1,48% 14,48% 2,58%
Παρατηρούμε ότι πάνω από τα δύο τρίτα των μελών του Β.Ε.Π. (77,18%)
είναι ατομικές επιχειρήσεις και περίπου το 16% είναι Ο.Ε. (14,48%) και Ε.Ε.
(1,48%). Αντίστοιχα μόνο το 6,85% είναι Α.Ε. (2,58%) ή Ε.Π.Ε (3,64% +

0,63% Μ.Ε.Π.Ε = 4,27%). Αυτό μας δείχνει ότι η βιοτεχνική δραστηριότητα

έχει έντονο «μικρομεσαίο» χαρακτήρα στην Νομαρχία Πειραιά.
Η εξέλιξη της έναρξης – παύσης βιοτεχνικών εταιρειών κατά την τετραετία
2001 – 2004 (Γράφημα 41) αποτυπώνει την επιβράδυνση τόσο της
βιοτεχνικής δραστηριότητας όσο και της τοπικής οικονομίας γενικότερα στην
Γράφημα 41. Έναρξη / Παύση Βιοτεχνικών Επιχειρήσεων - Μελών Β.Ε.Π. στην

Νομαρχία Πειραιά (2001-2004)
ΕΝΑΡΞΗ - ΠΑΥΣΗ ΜΕΛΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Β.Ε.Π.)

ΣΤΗΝ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ (2001-2004)
2000
1635
1600
1527 1467
1390
ΑΡ. ΜΕΛΩΝ
1200
893
800
651 825
685 ΕΝΑΡΞΗ
ΠΑΥΣΗ
400
ΤΑΣΗ ΕΝΑΡΞΗΣ
ΤΑΣΗ ΠΑΥΣΗΣ
0
2001 2002 2003 2004
ΕΤΟΣ
Στο Γράφημα 41 παρουσιάζεται ότι ο ρυθμός δημιουργίας νέων επιχειρήσεων

τείνει να είναι πτωτικός από το 2001 έως σήμερα όπως δείχνει και η σχετική
καμπύλη τάσης, με το 2004 να έχει 11% λιγότερες νέες επιχειρήσεις σε σχέση
με το 2001 (1467 έναντι 1635 αντίστοιχα), παρά τη μικρή ανάκαμψη που
δείχνει να έχει στο 2004 σε σχέση με το 2003. Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο ο
ρυθμός παύσης λειτουργίας υφιστάμενων βιοτεχνικών μονάδων είναι
συνεχώς αυξητικός ώστε μέσα στο 2004 να έχουν κλείσει περίπου 37%
περισσότερες επιχειρήσεις από ότι στο 2001 (893 έναντι 651). Το 2001 ο
αριθμός των βιοτεχνικών επιχειρήσεων που σταματούσαν να λειτουργούν
εντός της Νομαρχίας Πειραιά αποτελούσε το 38% των νέων επιχειρήσεων
(651 προς 1635), ή σε απόλυτο νούμερο +984 επιχειρήσεις. Αντιστοίχως, το
2004 οι παύσεις λειτουργίας αποτελούν το 60% των ενάρξεων (893 προς

1467) ή σε απόλυτο νούμερο +574. Όπως φαίνεται, το 2004 η πραγματική

αύξηση στο μητρώο μελών του Β.Ε.Π. είναι μικρότερη του 2001 κατά 410
βιοτεχνικές μονάδες, δηλαδή η συνολική αύξηση του 2004 αποτελεί το 41%
της αύξησης του μητρώου κατά το 2001. Εάν δε συνυπολογίσουμε ότι πολλά
από τα παραγόμενα προϊόντα από τον βιοτεχνικό κλάδο είναι καταναλωτικά
προϊόντα (έπιπλα, ρούχα, τρόφιμα κλπ.) τότε είναι αντιληπτό ότι τα ανωτέρω
υποδεικνύουν την επιβράδυνση τόσο του ίδιου του βιοτεχνικού κλάδου όσο
και της γενικότερης οικονομίας στη Νομαρχία Πειραιά.
3.5.2.3.3Ναυπηγοεπισκευές
Η Νομαρχία Πειραιά είναι περιοχή έντονης ναυπηγοεπισκευαστικής

δραστηριότητας η οποία είναι σύμφυτη με την λειτουργία του λιμανιού του
Πειραιά η οποία συγκεντρώνει κυρίως επισκευαστική δραστηριότητα, αλλά και
της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος η οποία αποτελεί το
επίκεντρο της Ναυπηγικής δραστηριότητας. Πιο αναλυτικά, η κατανομή της
ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας ανά είδος επιχείρησης αλλά και
περιοχή περιέχεται στον ακόλουθο πίνακα [66]:
Πίνακας 46. Ναυπηγοεπισκευαστικές Επιχειρήσεις στη Νομαρχία Πειραιά.
ΠΕΡΙΟΧΗ
ΔΡΑΠ
ΚΟΡΥ- ΣΑΛΑ
ΠΕΙΡΑΙ ΠΕΡΑΜ ΚΕΡΑ Ε- ΝΙΚΑΙ ΑΙΓΙΝ
ΔΑΛΛ -
ΑΣ Α -ΤΣΙΝΙ ΤΣΩΝ Α Α
ΟΣ ΜΙΝΑ
Α
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
ΦΑΝΟΠΟΙΪΑ 2 2
ΥΔΡΟΒΟΛΕΣ 1 1
ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ 5 1 1
ΥΑΛΟΤΕΧΝΙΚΕΣ
1
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΟ 23 10 6 3 2
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ,
ΑΝΟΙΓΜΑΤΟΣ, 1
ΦΟΡΤΟΕΚΦΟΡΤΩ
ΣΗΣ ΚΑΙ
ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ

ΦΟΡΤΙΟΥ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΗΡΩΝ 1
ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ
ΟΛΕΣ ΤΙΣ
1
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΟ 12 15 2 1 2 1
ΝΑΥΠΗΓΟ -
2 1
ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΟ
ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ 1 22 6 1
ΜΟΝΩΣΕΙΣ 5 5 4 1
ΜΗΧΑΝΟΥΡΓΕΙΟ 65 30 17 14 4
ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ -
1
ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ
ΜΗΧΑΝΕΣ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ 1
ΚΑΥΣΗΣ
ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ
ΣΚΑΛΩΣΙΕΣ
ΛΕΒΗΤΟΠΟΙΕΙΟ 2 2
ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΙ -
7 11 1 1 2
ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ
ΙΚΡΙΩΜΑΤΑ 2
ΘΕΡΜΑΝΣΗ -
ΨΥΞΗ – 15 2
ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ
ΗΛΕΚΤΡΟΫΔΡΑΥΛ
1 5
ΙΚΑ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ 18 3 1 1 1
ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ 42 8 19 4 1 4 2
ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ 2 1
ΕΠΙΤΟΠΙΟ
ΡΕΚΤΙΦΙΕ 1
ΑΞΟΝΩΝ
ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ -
ΜΕΤΑΣΚΕΥΕΣ 3 2 1
ΠΛΟΙΩΝ

ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ
1
ΣΩΣΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ
ΕΝΔΙΑΙΤΗΣΕΙΣ 1
ΕΛΙΚΕΣ 1
ΕΛΑΣΜΑΤΟΥΡΓΕΙ
33 52 12 5 1
Ο
ΕΛΑΙΟΧΡΩΜΑΤΙΣ
1 1
ΜΟΙ
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ 5 1 1
ΧΩΡΩΝ
ΓΕΝΙΚΕΣ
1
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΒΑΦΕΣ 5 8 1
ΑΡΜΟΣΕΙΣ -
3
ΕΞΑΡΜΟΣΕΙΣ
1
ΑΜΜΟΒΟΛΕΣ 18 14 1 1 3 1
4
ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 5 2
28 19 9 3 1 2
ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 3 1
0 6 1 0 2 2

Γράφημα 42. Ναυπηγεία στη Νομαρχία Πειραιά
ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ

24 Πειραιάς
Πέραμα
Σαλαμίνα
Αίγινα
7
1 1
Όπως φαίνεται και από το παραπάνω γράφημα το σύνολο σχεδόν των

ναυπηγείων της Νομαρχίας Πειραιά βρίσκεται στη Ζώνη Περάματος –
Σαλαμίνας.
Εκτός όμως από την Ναυπηγική δραστηριότητα, η οποία επικεντρώνεται στο
Πέραμα, υπάρχει ένας σημαντικός ακόμη αριθμός συναφών δραστηριοτήτων
οι οποίες απλώνονται σε ολόκληρο το φάσμα της Ναυπηγοεπισκευής και οι
οποίες είναι κατανεμημένες εκτός της ζώνης της Περάματος, και σε άλλους
Δήμους της περιοχής με ανάλογη συμμετοχή στον συνολικό αριθμό των
απασχολούμενων.

Γράφημα 43. Λοιπές Ναυπηγοεπισκευαστικές Επιχειρήσεις στη Νομαρχία

Πειραιά.
ΛΟΙΠΕΣ ΝΑΥΠΗΓΟΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
279; 47%
172; 29%
Πειραιάς
Πέραμα
Κερατσίνι
Δραπετσώ να
Κορυδαλλός
Νίκαια
Σαλαμίνα
15; 2% 91; 15%
12; 2%
3; 0% 30; 5%
Όπως φαίνεται και στο παραπάνω διάγραμμα το 53% (323 επί συνόλου 602)
των συναφών Ναυπηγοεπισκευαστικών επιχειρήσεων, δηλαδή πάνω από το
μισό της λοιπής Ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας είναι κατανεμημένη
σε δήμους εκτός της Ζώνης του Περάματος, με τον Δήμο του Πειραιά να
καταλαμβάνει το 29% αυτών, ακολουθούμενο από το Κερατσίνι και τη
Δραπετσώνα.
3.5.2.4 ΕΜΠΟΡΙΟ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ- ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ο κλάδος των υπηρεσιών είναι κρίσιμης σημασίας για την Νομαρχία καθώς
περιέχει τόσο την εμπορική δραστηριότητα όσο και τον τουρισμό ο οποίος
είναι ζωτικής σημασίας για τα νησιά αλλά και την πόλη του Πειραιά. Μια
πρώτη γενική κατανομή του τομέα των υπηρεσιών μας δίνει το μητρώο μελών
του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Πειραιά (Ε.Ε.Π.) [ 67 ] από όπου και
προέρχεται ο ακόλουθος πίνακας, ο οποίος περιέχει την συγκεντρωτική
κατανομή κατά δήμο:

Πίνακας 47. Κατανομή Μελών Ε.Ε.Π κατά Δήμο.
Περιοχή / Δήμος Μέλη Ε.Ε.Π.

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 8085
ΝΙΚΑΙΑ 3218
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 1136
ΑΙΓΙΝΑ 1009
ΠΕΡΑΜΑ 754
ΑΓ.Ι.ΡΕΝΤΗΣ 713
ΠΟΡΟΣ 590
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 387
ΚΥΘΗΡΑ 285
ΥΔΡΑ 248
ΜΕΘΑΝΑ 193
ΣΠΕΤΣΕΣ 84
ΣΥΝΟΛΟ 21445
Γράφημα 44. Ποσοστιαία Κατανομή Μελών Ε.Ε.Π. κατά Δήμο.
Κατανομή Μελών Ε.Ε.Π. κατά Δήμο / Περιοχή
37,70%
ΑΓ.Ι.ΡΕΝΤΗΣ
ΑΙΓΙΝΑ
3,52%
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
2,75% ΚΥΘΗΡΑ
ΜΕΘΑΝΑ
5,30%
ΝΙΚΑΙΑ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΠΕΡΑΜΑ
15,01% ΠΟΡΟΣ
0,39%
0,90% ΣΑΛΑΜΙΝΑ
1,16% ΣΠΕΤΣΕΣ
1,33% 3,32% ΥΔΡΑ
11,03% 4,71%
1,80%
11,09%

Από την ανάλυση της ποσοστιαίας κατανομής προκύπτει ότι εκτός του Δήμου
του Πειραιά ο οποίος και λόγω του λιμανιού συμμετέχει με ένα σημαντικό
ποσοστό (37,70%), σημαντική δραστηριότητα στον κλάδο των υπηρεσιών
υφίσταται στους Δήμους Νίκαιας (15,01%), Κερατσινίου (11,09%) και
Κορυδαλλού (11,03%). Παρ’ όλα αυτά άλλοι ηπειρωτικοί δήμοι της Νομαρχίας
έχουν δυσανάλογη συμμετοχή με μικρά ποσοστά όπως η Δραπετσώνα
(1,80%), ο Αγ. Ι. Ρέντης (3,52%) και το Πέραμα (3,52%). Συνολικά, οι
ηπειρωτικοί δήμοι της Νομαρχίας πλην του Πειραιά εκπροσωπούν το 45,77%
του τομέα των υπηρεσιών. Αξιοσημείωτη είναι και η συμμετοχή των νησιών
στον κλάδο των υπηρεσιών κυρίως λόγω του τουρισμού και των συναφών με
αυτόν δραστηριοτήτων παροχής υπηρεσιών. Έτσι, στα νησιά έχουμε
συνολικά το 16,53% των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών με τη Σαλαμίνα
(5,30%) και Αίγινα (4,71%) και τον Πόρο (2,75%) να προΐστανται.
Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κατανομή κατά νομική μορφή, όπως
προκύπτει από το μητρώο του Ε.Ε.Π., όπου λόγω και της φύσης του τομέα
των υπηρεσιών παρουσιάζει έντονο το ποσοστό των ατομικών επιχειρήσεων
και των Ο.Ε. & Ε.Ε.
Πίνακας 48. Κατανομή Μελών Ε.Ε.Π. κατά Νομική Μορφή
ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΜΕΛΗ Ε.Ε.Π.

Φ.Π. 19036
Ο.Ε. 1571
Ε.Ε. 264
Ε.Π.Ε. 309
Μ.Ε.Π.Ε. 132
Α.Ε. 68
Διάφορες 65
Σύνολο 21445

Γράφημα 45. Κατανομή % Μελών Ε.Ε.Π. κατά Νομική Μορφή.
Κατανομή Μελώ ν Ε.Ε.Π. κατά Νομική Μορφ ή
88,77%
Φ .Π.
Ο.Ε.
Ε.Ε.
Ε.Π.Ε.
Μ.Ε.Π.Ε.
Α.Ε.
Διάφορες
0,30%
1,23% 7,33%
0,32% 1,44%
0,62%
Από το γράφημα φαίνεται ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι

ατομικές / φυσικού προσώπου (88,77%). Σημαντικό ποσοστό αποτελούν και
οι Ο.Ε. (7,33%) και Ε.Ε. (1,24%), συνολικά 8,56%. Αντίθετα, οι Α.Ε. (0,32%)
και Ε.Π.Ε. (1,44% + Μ.Ε.Π.Ε. 0,62% = 2,06% συνολικά) αποτελούν μικρό
ποσοστό επί του συνόλου. Πιο αναλυτικός είναι και ο ακόλουθος πίνακας που
περιέχει την κατανομή των μελών του μητρώου του Ε.Ε.Π. κατά Νομική
Μορφή και Δήμο όπου πιο αναλυτικά φαίνεται το είδος των επιχειρήσεων του
τομέα υπηρεσιών που υπάρχουν σε κάθε Δήμο της Νομαρχίας.
Πίνακας 49. Κατανομή μελών Ε.Ε.Π. κατά Δήμο και Νομική Μορφή.
Δήμος Φ.Π. Ο.Ε. Ε.Ε. Ε.Π.Ε. Μ.Ε.Π.Ε. Α.Ε. Διάφορες Σύνολο

ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗΣ 571 101 9 23 1 6 2 713
ΑΙΓΙΝΑ 918 71 8 5 - 3 4 1009
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 352 26 3 3 - 2 1 387
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 2158 177 19 12 2 4 6 2378
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 2149 163 25 25 2 0 1 2365
ΚΥΘΗΡΑ 275 8 1 1 - - - 285

ΜΕΘΑΝΑ 189 3 - 1 - - - 193

ΝΙΚΑΙΑ 2937 221 28 18 5 2 7 3218
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 6898 650 143 203 114 45 32 8085
ΠΕΡΑΜΑ 704 37 5 3 2 1 2 754
ΠΟΡΟΣ 555 18 9 5 1 1 1 590
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 1047 64 5 6 3 4 7 1136
ΣΠΕΤΣΕΣ 63 13 1 4 2 - 1 84
ΥΔΡΑ 220 19 8 - - - 1 248
ΣΥΝΟΛΟ 19036 1571 264 309 132 68 65 21445
Γράφημα 46. Κατανομή Μελών Ε.Ε.Π. κατά Δήμο & Νομική Μορφη.
Από το παραπάνω γράφημα συμπεραίνουμε ότι μια σχετική συγκέντρωση

των Α.Ε. και Ε.Π.Ε. (+ Μ.Ε.Π.Ε) που έτσι κι αλλιώς αποτελούν μικρό ποσοστό
επί του συνόλου, παρατηρείται στον Δήμο του Πειραιά.

3.5.2.4.1Εμπόριο
Η υφισταμένη κατάσταση της Εμπορικής δραστηριότητας εντός της

Νομαρχίας Πειραιά περιγράφεται παραστατικά από την γεωγραφική κατανομή
των εγγεγραμμένων μελών του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά
(Ε.Β.Ε.Π) στον εμπορικό κλάδο [ 68 ]. Τονίζεται δε ότι η καταγραφή αυτή
αφορά όπως είναι αντιληπτό το επίσημο / νόμιμο εμπόριο καθώς στον
Πειραιά λόγω και της ύπαρξης του λιμανιού υπολογίζεται από το Ε.Β.Ε.Π ότι
υπάρχει έντονο παρεμπόριο όπως και στην υπόλοιπη Αττική το οποίο όπως
δεν έχει προς το παρόν τεκμηριωθεί λόγω μη ύπαρξης στοιχείων.
Γράφημα 47. Κατανομή Εμπορικών Επιχειρήσεων κατά Δήμο εντός της

Κατανομή Εμπορικώ ν Επιχειρήσεω ν - Μελώ ν Ε.Β.ΕΠ εντός

της Νομαρχίας Πειραιά
5.000
4.323
Αριθμός Επιχειρήσεων
4.000
3.000
ΕΜΠΟΡΙΟ
2.000
1.106
636 714 789
1.000
160 199 158 17 83 73 32
0
Ι
Σ
Α
ΑΣ
Σ
Α
ΙΑ
ΝΑ
Ν
Α
ΡΑ
Α
Σ
ΤΗ
ΣΕ
ΑΜ
ΣΙ
Ν
ΙΝ
Α
ΛΟ
ΑΙ
Α
ΓΙ
Η
ΣΩ
ΙΚ
Τ
Ν
ΕΤ
ΑΜ
Θ
Θ
Ρ
ΕΡ
ΑΙ
ΡΑ
ΡΕ
Λ
Ε
ΕΙ
ΕΤ
ΚΥ
ΣΠ
ΔΑ
Μ
Π
ΚΕ
Π
.Ι .
ΣΑ
ΑΠ
ΤΙ
Σ
ΡΥ
ΑΓ
ΡΟ
ΑΝ
ΔΡ
ΚΟ
Ο
ΡΑ
Π
Η
Θ
ΚΥ
Περιοχή

Γράφημα 48. Ποσοστιαία Κατανομή Εμπορικών Επιχειρήσεων κατά Δήμο

εντός της Νομαρχίας Πειραιά.
Κατανομή % Εμπορικώ ν Επιχειρήσεω ν - Μελώ ν Ε.Β.ΕΠ εντός

της Νομαρχίας Πειραιά
17; 0% 83; 1%
ΑΓ.Ι. ΡΕΝΤΗΣ
158; 2% 73; 1%
199; 2% 32; 0% ΝΙΚΑΙΑ
636; 8% ΠΕΙΡΑΙΑΣ
789; 10%
714; 9% ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
160; 2%
1.106; 13% ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
ΠΕΡΑΜΑ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
ΚΥΘΗΡΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ
ΑΙΓΙΝΑ
ΠΟΡΟΣ ΜΕΘΑΝΑ
ΣΠΕΤΣΕΣ
4.323; 52%
Παρατηρούμε ότι η εμπορική δραστηριότητα είναι συγκεντρωμένη σχεδόν

αποκλειστικά σε πέντε (5) ηπειρωτικούς Δήμους της Νομαρχίας (Πειραιάς
52%, Νίκαια 13%, Κερατσίνι 10%, Αγ. Ι. Ρέντης 9%, Κορυδαλλός 8%), δηλ.
συνολικά το 92% της εμπορικής δραστηριότητας. Αυτό μεν είναι ίσως
φυσιολογικό όσον αφορά τα νησιά που στηρίζονται εισοδηματικά σε άλλες
δραστηριότητες (γεωργία / κτηνοτροφία, τουρισμός) αλλά καταδεικνύει επίσης
ότι οι Δήμοι Περάματος (ίσως λόγω της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης και
της παρατεταμένης κρίσης που αυτή διέρχεται) και Δραπετσώνας είναι
ουσιαστικά αμέτοχοι στην εμπορική δραστηριότητα με μόλις 1% και 2%
αντίστοιχα επί του συνόλου.
Μια άλλη χρήσιμη πλευρά των στοιχείων του Ε.Β.Ε.Π. σχετικά με την
εμπορική δραστηριότητα στην Νομαρχία Πειραιά μας δίνει το παρακάτω
γράφημα όπου και περιέχονται στοιχεία σχετικά με την λειτουργία νέων και
την παύση λειτουργίας εμπορικών επιχειρήσεων κατά την τελευταία πενταετία
(1999-2004).

Γράφημα 49. Έναρξη & Παύση Λειτουργίας Εμπορικών Επιχειρήσεων στην

Νομαρχία Πειραιά (1999-2004).
ΈΝΑΡΞΗ - ΠΑΥΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ - ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ

Ε.Β.ΕΠ (1999-2004*)
1.200
1.000
930 940
904
836
ΑΡ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
819
800
600
526
470
400 370
393
368 391
349
ΠΑΥΣΗ
ΕΝΑΡΞΗ
200
Γενική Τάση Έναρξης
Γενική Τάση Παύσης
0
1999 2000 2001 2002 2003 2004
* 1/1 - 30/10/04
ΕΤΟΣ
Όπως φαίνεται και από το γράφημα, καταγράφεται μια σταδιακή αλλά σαφής
μείωση του ρυθμού δημιουργίας νέων επιχειρήσεων εντός της πενταετίας
(από 930 το 1999 σε μόλις 526 το 2004) με ταυτόχρονη αύξηση του ρυθμού
κλεισίματος ή μεταφοράς λειτουργίας εκτός των ορίων της Νομαρχίας
εμπορικών επιχειρήσεων (από 349 το 1999 σε 470 το 2004). Ποσοστιαία αυτό
σημαίνει ότι το 2004 άνοίξαν μόλις το 56% (526) των νέων επιχειρήσεων που
άνοιγαν το 1999 (940) ενώ την ίδια περίοδο έκλεισαν το 134% (470) των
επιχειρήσεων που έκλειναν το 1999 (349). Επιπλέον συμπεράσματα
εξάγονται εάν συγκρίνουμε το ποσοστό παύσης προς λειτουργίας εμπορικών
επιχειρήσεων του 1999 το οποίο είναι (349 / 940 %) = 37%, και σε απόλυτο
νούμερο +591 εμπορικές επιχειρήσεις, με το αντίστοιχο του 2004 δηλ. (470 /
526 %) = 89% - σε απόλυτο νούμερο +56 εμπορικές επιχειρήσεις, δηλαδή το
2004 προστίθενται καθαρά μόλις το 9,5% (56 / 591 %) νέων εμπορικών
επιχειρήσεων εντός της Νομαρχίας Πειραιά σε σχέση με το 1999. Επειδή η
εμπορική δραστηριότητα σχετίζεται άμεσα με την καταναλωτική δύναμη μίας
περιοχής συμπεραίνουμε ότι τα παραπάνω στοιχεία μας υποδεικνύουν σαφή

επιβράδυνση της οικονομίας της Νομαρχίας Πειραιά η οποία έχει προφανείς

επιπτώσεις και στον τομέα του Εμπορίου.
3.5.2.4.2Τουρισμός
Ο τουρισμός στην Νομαρχίας Πειραιά είναι ο κύριος άξονας γύρω από τον
περιστρέφεται ο τομέας των υπηρεσιών κυρίως στα νησιά όπου και σχεδόν
αποκλειστικά υφίσταται τουριστική δραστηριότητα. Παρ΄ όλα αυτά όπως
φαίνεται και από την ανάλυση των τουριστικών υποδομών που ακολουθεί, ο
τουρισμός στη Νομαρχία Πειραιά δεν έχει εκπληρώσει την πλήρη δυναμική
του με βάση τις αντικειμενικές δυνατότητες που προσφέρουν κρίσιμοι
παράγοντες για την ανάπτυξη του τουρισμού όπως:
o Το λιμάνι του Πειραιά που αποτελεί το ακτοπλοϊκό κέντρο της χώρας
o Η ύπαρξη των νησιών
o Άλλες φυσικές ομορφιές και ιδιαιτερότητες όπως το ηφαίστειο των
Μεθάνων και το φαράγγι του Λαγκαδά στην Αγία Πελαγία Κυθήρων.
Στη συνέχεια περιγράφεται αναλυτικά η υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα
των τουριστικών υποδομών (ξενοδοχειακή υποδομή, μαρίνες κλπ.) της
3.5.2.4.2.1 Ξενοδοχεία
Η υποδομή σε ξενοδοχειακές μονάδες είναι πάντοτε ένα ασφαλές μέγεθος για

την καταγραφή της συνολικότερης ανάπτυξης του τουρισμού σε μια περιοχή
καθώς συνδέεται απόλυτα όχι μόνο με τον αριθμό αλλά και με το εισοδηματικό
επίπεδο των τουριστών που προσελκύονται από μια περιοχή. Ο ακόλουθος
πίνακας περιέχει την συνολική κατανομή των ξενοδοχειακών μονάδων στην
Νομαρχία Πειραιά κατηγοριοποιημένες ανά κατηγορία (Lux, A, B, κλπ.) όπως
παρέχεται από τον Ε.Ο.Τ. [69].

Πίνακας 50. Κατανομή Ξενοδοχειακών Μονάδων κατά Κατηγορία στην

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΜΟΝΑΔΕΣ
LUX 0
A 9
B 54
Γ 113
Δ 27
Ε 24
ΣΥΝΟΛΟ 227
Γράφημα 50. Κατανομή Ξενοδοχειακών Μονάδων κατά Κατηγορία στην

Κατανομή Ξενοδοχειακών Μονάδων στη Νοαμρχία

ΝομαρχίαΠειραιά
Πειραιά
κατά Κατηγορία
119; 47%
LUX
Α
Β
Γ
Δ
Ε
40; 16%
57; 23%
9; 4%
24; 10%
0; 0%
Από το Γράφημα 50 προκύπτουν τα εξής:
• Δεν υπάρχουν Ξενοδοχεία Πολυτελείας (LUX) στην Νομαρχία Πειραιά.
• Τα Ξενοδοχεία Α Κατηγορίας αποτελούν το 4% μόνο του συνόλου της

ξενοδοχειακής Υποδομής.

• Τα Ξενοδοχεία Β Κατηγορίας αποτελούν περίπου το ¼ (23%) του συνόλου

της ξενοδοχειακής Υποδομής.
• Σχεδόν τα μισά ξενοδοχεία της Νομαρχίας (47%) είναι Γ κατηγορίας.

Ενδεικτική επίσης είναι η σύγκριση της ξενοδοχειακής υποδομής της
Νομαρχίας Πειραιά σε σχέση τόσο με την Αττική όσο και με το σύνολο της
Ελληνικής Επικράτειας που ακολουθεί με βάση τα στοιχεία του Ε.Ο.Τ. [69].
Πίνακας 51. Σύγκριση Ξενοδοχειακής Υποδομής Νομαρχίας Πειραιά με Αττική

και Ελλάδα
LUX Α Β Γ Δ Ε Σύνολο
ΝΟΜ. ΠΕΙΡΑΙΑ 0 9 54 113 27 24 227
ΑΤΤΙΚΗ 19 64 129 315 100 63 671
ΕΛΛΑΔΑ 110 887 1616 4398 1152 537 8590
% της Αττικής - 14,06% 41,86% 35,87% 27,00% 38,10% 33,83%
% της Ελλάδος - 1,01% 3,34% 2,57% 2,34% 4,47% 2,64%
Φαίνεται ότι παρά την ύπαρξη των νησιών, η Νομαρχία Πειραιά έχει συνολικά
μόνο το 33,83% των ξενοδοχείων της Αττικής και μόλις το 2,64 % των
ξενοδοχείων της Ελληνικής Επικράτειας. Στα δε υψηλότερου εισοδήματος
ξενοδοχεία (κατηγορίες πολυτελείας, Α & Β), τα οποία συνήθως δημιουργούν
και πολλές θέσεις εργασίας η συμμετοχή της Νομαρχίας Πειραιά είναι ακόμη
μικρότερη.
o Κατηγορία Πολυτελείας (LUX). Δεν υπάρχει ξενοδοχείο αυτής της
κατηγορίας στη Νομαρχία Πειραιά (0%) ενώ υπάρχουν 19 σε ολόκληρη
την Αττική και 110 σε όλη την Ελλάδα.
o Κατηγορία Α. Το 14,06% της Αττικής δηλαδή 9 από 64 ξενοδοχειακές
μονάδες μόνο, και μόλις το 1,01% της επικράτειας (9 από 887).
o Κατηγορία Β. Το 41,86% της Αττικής (54 από 129) λόγω των νησιών,
αλλά μόλις το 3,34% της Ελλάδος.
Στις λοιπές κατηγορίες (Γ, Δ & Ε) η Νομαρχία Πειραιά δεν ξεπερνά σε καμία
περίπτωση το 38% ως προς την Αττική και το 4,5 % επί του συνόλου της
Ελλάδος ανά κατηγορία.

Μια άλλη όψη της υφιστάμενης κατάστασης στην ξενοδοχειακή υποδομή μας
δίνει και η γεωγραφική κατανομή κατά Δήμο / Περιοχή όπως περιέχεται στον
ακόλουθο πίνακα [69].
Πίνακας 52. Κατανομή Ξενοδοχειακών Μονάδων κατά Δήμο / Περιοχή στην

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ
ΠΕΡΙΟΧΗ / ΔΗΜΟΣ
ΜΟΝΑΔΕΣ
ΑΙΓΙΝΑ 84
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 39
ΚΥΘΗΡΑ 28
ΑΓΚΙΣΤΡΙ 22
ΣΠΕΤΣΕΣ 21
ΥΔΡΑ 19
ΠΟΡΟΣ 17
ΜΕΘΑΝΑ 7
ΓΑΛΑΤΑΣ 4
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 3
ΝΙΚΑΙΑ 2
ΣΥΝΟΛΟ 227

Γράφημα 51. Κατανομή % Ξενοδοχειακών Μονάδων κατά Δήμο / Περιοχή στην

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ & ΝΗΣΩΝ

7; 3% 2; 1%
28; 11% 39; 16%
ΑΙΓΙΝΑ
3; 1%
ΓΑΛΑΤΑΣ
4; 2% ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ
17; 7% ΚΥΘΗΡΑ
ΜΕΘΑΝΑ
3; 1% ΝΙΚΑΙΑ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΠΟΡΟΣ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
21; 8%
ΣΠΕΤΣΕΣ
84; 33% ΥΔΡΑ
ΑΓΚΙΣΤΡΙ
19; 8%
22; 9%
Από το Γράφημα 51 δείχνει ότι η πλειοψηφία των ξενοδοχειακών μονάδων

βρίσκεται στα νησιά, περίπου το 81% (201 από 249 μονάδες). Πιο ισχυρή
είναι η υποδομή της Αίγινας η οποία έχει το 33% των μονάδων
ακολουθούμενη από τα Κύθηρα (28 – 11%), το Αγκίστρι (22 – 9%) το οποίο
φαίνεται να παρουσιάζει αξιοσημείωτη ανάπτυξη, τις Σπέτσες (21 – 8%), την
Ύδρα (19 – 8%) και τον Πόρο (17 - 7%). Από τους ηπειρωτικούς Δήμους
μόνον ο Πειραιάς έχει αξιόλογη παρουσία σε ξενοδοχειακές μονάδες (39 -
16%) λόγω του λιμανιού σημάδι ότι οι υπόλοιποι ηπειρωτικοί δήμοι δεν έχουν
εκμεταλλευτεί την προνομιακή τους παρουσία πλησίον του λιμανιού ώστε να
εξυπηρετήσουν περαστικούς επιβάτες και επισκέπτες.
Η παραπάνω περιγραφόμενη κατανομή είναι ποσοτική και δεν έχει ποιοτικά
χαρακτηριστικά αλλά λαμβάνει υπ’ όψη μόνο τον απόλυτο αριθμό των
μονάδων. Μια πιο χαρακτηριστική εικόνα η οποία αποκαλύπτει και ποιοτικά
χαρακτηριστικά σχετικά με το είδος του τουριστικού εισοδήματος που
προσελκύει κάθε νησί αποτυπώνεται στον Πίνακας 53 όπου και
παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση κατά κατηγορία και Δήμο των
ξενοδοχειακών μονάδων της Νομαρχίας Πειραιά.
Πίνακας 53. Κατανομή Ξενοδοχειακών Μονάδων κατά Κατηγορία & Δήμο /

Κοινότητα στην Νομαρχία Πειραιά.
ΔΗΜΟΣ /
LUX Α Β Γ Δ Ε Σύνολο
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
ΑΙΓΙΝΑ 1 11 52 9 11 84
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 8 20 5 6 39
ΚΥΘΗΡΑ 2 11 13 2 28
ΑΓΚΙΣΤΡΙ 3 6 13 22
ΣΠΕΤΣΕΣ 3 4 7 3 4 21
ΥΔΡΑ 3 8 6 2 19
ΠΟΡΟΣ 8 7 2 17
ΜΕΘΑΝΑ 3 3 1 7
ΓΑΛΑΤΑΣ 1 2 1 4
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 2 1 3
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 1 2 3
ΝΙΚΑΙΑ 2 2
Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα του Πίνακας 53 εξάγονται τα παρακάτω

συμπεράσματα:
• Ξενοδοχεία LUX Κατηγορίας. Όπως προαναφέρθηκε δεν υπάρχουν

Ξενοδοχεία Πολυτελείας πουθενά στην Νομαρχία.
• Ξενοδοχεία Α Κατηγορίας. Παρ’ ότι η Ύδρα και οι Σπέτσες έχουν από 8%

των ξενοδοχειακών μονάδων επί του συνόλου, έχουν ωστόσο και από 3
ξενοδοχεία Α Κατηγορίας επί συνόλου 9 μονάδων στη Νομαρχία Αττικής.
Τα υπόλοιπο 3 ξενοδοχεία Α Κατηγορίας κατανέμονται 2 στα Κύθηρα και 1
στην Αίγινα.
• Ξενοδοχεία Β Κατηγορίας. Στην κατηγορία αυτή, η Αίγινα και τα Κύθηρα

έχουν τις περισσότερες μονάδες, από 11, δηλαδή από 19% επί του

συνόλου αντίστοιχα. Σημαντική συμμετοχή έχουν ο Πειραιάς, ο Πόρος και

η Ύδρα με 8 μονάδες και 14% επί του συνόλου αντίστοιχα. Με μικρότερο
αριθμό Ξενοδοχείων Β κατηγορίας εμφανίζονται ποσοστά οι Σπέτσες (4 –
7%), και το Αγκίστρι και τα Μέθανα (3 – 5%).
• Ξενοδοχεία Γ Κατηγορίας. Στην Κατηγορία αυτή κυριαρχεί η Αίγινα με το

44% των Ξενοδοχείων Γ Κατηγορίας επί του συνόλου (52 μονάδες)
ακολουθούμενη από τον Πειραιά με 11% (20 μονάδες) και τα Κύθηρα με
11% (13 μονάδες). Μικρότερα ποσοστά Ξενοδοχείων Γ Κατηγορίας έχουν
ο Πόρος (6%), οι Σπέτσες (6%), η Ύδρα (5%), το Αγκίστρι (5%) και τα
Μέθανα (5%).
• Ξενοδοχεία Δ Κατηγορίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των Ξενοδοχείων Δ

Κατηγορίας βρίσκεται στο Αγκίστρι με 33% (13 μονάδες) ακολουθούμενο
από την Αίγινα με 23% (9 μονάδες) και τον Πειραιά με 13% (5 μονάδες). Οι
υπόλοιπες μονάδες είναι μοιρασμένες σε Σπέτσες (8%), Ύδρα (5%),
Σαλαμίνα (5%), Κύθηρα (5%) και Γαλατά (3%) από τα νησιά, καθώς και
στους ηπειρωτικούς Δήμους της Νίκαιας και του Κορυδαλλού με 5% και
3% αντίστοιχα
• Ξενοδοχεία Ε Κατηγορίας. Και σε αυτή την κατηγορία η Αίγινα είναι πρώτη

σε μονάδες με διαφορά μάλιστα αφού συγκεντρώνει το 46% του συνόλου
των Ξενοδοχείων Ε Κατηγορίας της Νομαρχίας (11 μονάδες). Σε αυτή την
κατηγορία μονάδες έχουν επίσης ο Πειραιάς με 25% (6 μονάδες), οι
Σπέτσες με 17% (6 μονάδες) και με μικρά ποσοστά ο Πόρος (8%) και τα
Μέθανα (4%).
Το Γράφημα 52 παρουσιάζει παραστατικά την κατανομή των μονάδων ανά
Κατηγορία και Δήμο / Κοινότητα.

Γράφημα 52. Κατανομή Ξενοδοχειακών Μονάδων Νομαρχίας Πειραιά κατά

Κατηγορία και Δήμο.
3.5.2.4.2.2 Ενοικιαζόμενα Δωμάτια
Εκτός των ξενοδοχείων, στη Νομαρχία Πειραιά υφίσταται και ένας μεγάλος
αριθμός από επιχειρήσεις ενοικιαζομένων δωματίων και διαμερισμάτων
οικογενειακής κυρίως κλίμακας, οι οποίες είναι όλες κατανεμημένες στις
νησιωτικές περιοχές της Νομαρχίας. Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει την
κατανομή των επιχειρήσεων ενοικιαζομένων δωματίων στα νησιά της
Νομαρχίας [70, 71, 72, 73, 74, 75, 76].

Πίνακας 54. Κατανομή Επιχειρήσεων Ενοικιαζομένων Δωματίων κατά Δήμο /

Κοινότητα στη Νομαρχία Πειραιά.
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΔΗΜΟΣ
ΜΟΝΑΔΩΝ
ΠΟΡΟΣ 158
ΑΙΓΙΝΑ 155
ΣΠΕΤΣΕΣ 113
ΜΕΘΑΝΑ 105
ΚΥΘΗΡΑ 92
ΑΓΚΙΣΤΡΙ 42
ΥΔΡΑ 28
ΣΥΝΟΛΟ 693
Γράφημα 53. Κατανομή % Επιχειρήσεων Ενοικιαζομένων Δωματίων κατά

Δήμο / Κοινότητα στη Νομαρχία Πειραιά.
ENOIKIAZOMENA ΔΩΜΑΤΙΑ ΝΗΣΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

42; 6%
105; 15%
28; 4% 155; 22%
ΑΓΚΙΣΤΡΙ
ΑΙΓΙΝΑ
ΚΥΘΗΡΑ
ΠΟΡΟΣ
ΣΠΕΤΣΕΣ
113; 16%
ΥΔΡΑ
ΜΕΘΑΝΑ
92; 13%
158; 24%

Όπως παρατηρούμε από το γράφημα όλα τα νησιά πλην της Σαλαμίνας έχουν
επιχειρήσεις ενοικιαζομένων δωματίων και ο συνολικός αριθμός είναι αρκετά
καταμερισμένος. Χαρακτηριστικά, ο Πόρος που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό
με 24% (158 επιχειρήσεις) ακολουθείται από την Αίγινα με 22% (155
επιχειρήσεις), τις Σπέτσες με 16% % (113 επιχειρήσεις), τα Μέθανα με 15%
(105 επιχειρήσεις), και με μικρότερα ποσοστά το Αγκίστρι (6% - 42
επιχειρήσεις) και την Ύδρα (4% - 28 επιχειρήσεις).
3.5.2.4.2.3 Αγροτουρισμός
Ο Αγροτουρισμός αποτελεί ένα σύνολο διαφόρων τουριστικών

δραστηριοτήτων μικρής κλίμακας, οικογενειακής ή συνεταιριστικής, μορφής
που αναπτύσσονται σε αγροτικό χώρο από ανθρώπους που απασχολούνται
στη γεωργία. Βασικό σκοπό έχει να δωθούν εναλλακτικές λύσεις στην
απασχόληση των γεωργών και να βελτιώσει το εισόδημά τους.
Οι στόχοι του προγράμματος Αγροτουρισμού είναι:
o Η συμπλήρωση και βελτίωση του γεωργικού εισοδήματος.
o Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας του αγροτικού
πληθυσμού.
o Η συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού στον τόπο της διαμονής του.
o Η βελτίωση και διάθεση των τοπικών γεωργικών και βιοτεχνικών
προϊόντων.
o Η προστασία του περιβάλλοντος.
o Η διατήρηση, η προβολή και η αξιοποίηση της αρχιτεκτονικής και
πολιτιστικής μας κληρονομιάς και τέλος
o Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού ως ειδική μορφή τουρισμού η οποία
φαίνεται να έχει σημαντική ζήτηση στην αγορά του εξωτερικού και του
εσωτερικού.
Ο αγροτουρισμός αναπτύσσεται με ταχύ θα λέγαμε ρυθμό στη χώρα μας αλλά
και στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο της πολιτικής
στον τομέα του Τουρισμού που ακολουθεί η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, όσο
και στην προτίμηση των ανθρώπων να κάνουν τις διακοπές τους στην
ύπαιθρο.

Μέσα από το πρόγραμμα αγροτουρισμού που υλοποιείται στην Ελλάδα

καταβάλλεται προσπάθεια για την οργάνωση και λειτουργία μιας σειράς
δραστηριοτήτων στην Κοινότητα ή στην περιοχή. Οι δραστηριότητες αυτές
παρέχουν στον επισκέπτη άνετη διαμονή, αναψυχή, ξεκούραση, δυνατότητες
για άθληση, για χόμπι κ.α. και είναι:
o ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια ή διαμερίσματα
o εστιατόρια οικογενειακής μορφής με τοπική παραδοσιακή κουζίνα
o χώροι για άθληση
o χώροι αναψυχής σε περιοχές με φυσικές ομορφιές
o πολιτιστικές εκδηλώσεις
o εργαστήρια παραγωγής ειδών λαϊκής τέχνης με χαρακτηριστικά της
τοπικής παράδοσης ή ειδών διατροφής που αξιοποιούν τα ντόπια
προϊόντα.
Οι αγρότες και αγρότισσες που πραγματοποιούν αγροτουριστικές
δραστηριότητες παρακολουθούν υποχρεωτικά εκπαιδεύσεις επαγγελματικής
κατάρτισης σε τομείς ανάλογους με την απασχόλησή τους, ώστε να
αποκτήσουν επαγγελματική ικανότητα για να παρέχουν στους τουρίστες καλές
υπηρεσίες και προϊόντα ποιότητας.
Στην περιοχή της Νομαρχίας Πειραιά ο αγροτουρισμός παρουσιάζει ανάπτυξη
τα τελευταία χρόνια στο νησιωτικό χώρο. Τα αγροτουριστικά καταλύματα στο
νομό εντοπίζονται στον Πόρο και τα Κύθηρα (Πίνακας 55).
Πίνακας 55. Μονάδες Αγροτουρισμού στη Νομαρχία Πειραιά.
ΠΟΡΟΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΩΝ
7 Α 62
ΚΥΘΗΡΑ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΩΝ
4 Α 38
2 Β 20

3.5.2.4.2.4 Λοιπές Υποδομές
Εκτός των Ξενοδοχείων και των ενοικιαζομένων δωματίων υπάρχουν και

άλλες υποδομές που σχετίζονται με τον τουρισμό στη Νομαρχία Πειραιά και
των οποίων η παρουσία ή έλλειψη έχει άμεση επίδραση στη γενικότερη
αποτελεσματικότητα της προσέλκυσης τουριστών. Πιο συγκεκριμένα οι
υποδομές αυτές όπως προέκυψαν από τον Ε.Ο.Τ. είναι ως εξής:
o Camping. Υπάρχει μόνο 1 camping στο Γαλατά και είναι Γ’ κατηγορίας.
Δεν υπάρχει κανένα camping Α και Β κατηγορίας καθώς επίσης και
κανένα camping γενικότερα στα νησιά. Ενδεικτικά για σύγκριση,
λειτουργούν 13 camping σε όλη την Αττική, και 350 σε ολόκληρη την
Ελλάδα.
o Μαρίνες. Υπάρχει μόνο 1 στα Μέθανα με χωρητικότητα 70 σκάφη.
o Εταιρείες Ενοικίασης Γιωτ (yacht chartering). Υπάρχουν 15 τέτοιες
εταιρείες στον Πειραιά καθώς και 1 στον Πόρο. Εκτός των εταιρειών
ενοικίασης γιωτ στον Πειραιά, υπάρχουν και ακόμα 60 εταιρείες με
παρόμοιο αντικείμενο στην υπόλοιπη Αττική.
o Αεροδρόμια / Ελικοδρόμια – Υπάρχει 1 μικρό αεροδρόμιο στα Κύθηρα
και 1 ελικοδρόμιο στα Αντικύθηρα.
o Τουριστική Αστυνομία. Δύο μόνιμοι σταθμοί Τουριστική Αστυνομίας
είναι σε λειτουργία όλο το χρόνο σε Πειραιά και Αίγινα, αλλά κατά την
τουριστική σαιζόν λειτουργούν άλλοι 4 σε Μέθανα, Πόρο, Σπέτσες και
Ύδρα αντίστοιχα.
o Σχολές Κατάδυσης – Λειτουργούν 4 σχολές κατάδυση στον Πειραιά
αλλά καμία δεν πάει σε άλλο νησί της Νομαρχίας Πειραιά για
καταδύσεις εκτός της Αίγινας, αλλά προτιμούν παράκτιες παραλίες της
Αττικής.
o SPA: Τέλος, υπάρχει ένα σπα στη Σουβάλα της Αίγινας.
Όπως γίνεται αντιληπτό υπάρχουν μερικές προφανείς ελλείψεις στην
υποδομή όπως οι μαρίνες στα νησιά του Σαρωνικού. Με 75 εταιρείες
ενοικίασης γιωτ σε όλη την Αττική και το λιμάνι του Πειραιά σε κοντινή για τα
δεδομένα της ιστιοπλοΐας απόσταση από τα νησιά θα ήταν λογικό να υπάρξει

μια εξ΄ ολοκλήρου αναβάθμιση της υποδομής των νησιών ώστε να

ελλιμενίζονται σε αυτά ιστιοπλοϊκά σε κατάλληλα διαμορφωμένες μαρίνες.
3.5.2.5 ΝΑΥΤΙΛΙΑ
Η Ελληνική Ναυτιλία έχει χαρακτηριστεί ως η βαριά βιομηχανία της χώρας

καθώς συνεισφέρει σημαντικά ποσά σε συνάλλαγμα ετησίως στην οικονομία
της χώρας (Γράφημα 54), και απασχολεί περί τις 200.000 εργαζόμενους εκ
των οποίων το περίπου 30% εντός των πλοίων [77]. Η πόλη του Πειραιά είναι
το επίκεντρο της εγχώριας ναυτιλιακής δραστηριότητας, καθώς πάνω του
50% των Ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών (πλοιοκτησία, πράκτορες κλπ.)
έχουν έδρα την πόλη του Πειραιά.
Ενδεικτικά της σημασίας της πόλης του Πειραιά για την εγχώρια ναυτιλία
αποτελούν επίσης το ότι ο Πειραιάς αποτελεί την έδρα του Ναυτικού
Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Ταμείου Ασφάλισης Ναυτικών Πρακτόρων &
Υπάλληλων (Τ.Α.Ν.Π.Υ), καθώς και το ότι ο Πειραιάς αποτελεί την έδρα για
οκτώ (8) εφοπλιστικές ενώσεις (Πίνακας 56).
Γράφημα 54. Εξέλιξη εισροών Ναυτιλιακού Συναλλάγματος, 1989-2002 (ποσά

σε εκατ. $ ΗΠΑ και από 2000 σε €) [78]

Πίνακας 56. Εφοπλιστικές Ενώσεις με έδρα τον Πειραιά.
ΕΦΟΠΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΜΕ ΕΔΡΑ ΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

1 ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΦΟΠΛΙΣΤΩΝ
2 ΕΝΩΣΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΦΟΡΤΗΓΩΝ
3 ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΒΑΤΗΓΩΝ
4 ΕΝΩΣΗ ΑΚΤΟΠΛΟΩΝ ΕΠΙΒΑΤΗΓΩΝ
5 ΕΝΩΣΗ ΑΚΤΟΠΛΟΩΝ ΦΟΡΤΗΓΩΝ
6 ΕΝΩΣΗ ΡΥΜΟΥΛΚΩΝ
7 ΕΝΩΣΗ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΩΝ
8 ΕΝΩΣΗ ΠΛΟΙΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
3.5.2.5.1Εμπορικός Στόλος
Η Ελλάδα διαθέτει έναν εκ των κορυφαίων εμπορικών στόλων παγκοσμίως.

Αποτελείται συνολικά από 3480 ποντοπόρα πλοία τελούντα υπό ελληνική
πλοιοκτησία, συνολική χωρητικότητας 10.000.000 κόρων περίπου [78]. Από
αυτά περίπου το 27 % τελούν υπό ελληνική σημαία (Γράφημα 55) δηλαδή
είναι διαχειριζόμενα από ναυτιλιακά γραφεία που βρίσκεται στην Ελλάδα.
Ο κλάδος παρουσίασε μια τάση ύφεσης από τα μέσα μέχρι τα τέλη της
προηγούμενης δεκαετίας, αλλά έχει επανακάμψει και δείχνει αυξητικές τάσεις
μετά το 1999 (Γράφημα 56) το οποίο αποδεικνύεται και από την αύξηση των
εισροών ναυτιλιακού συναλλάγματος (Γράφημα 54). Αξιοσημείωτο γεγονός
αποτελεί η σημαντική (διαχρονικά) μείωση του ανθρώπινου δυναμικού
(ναυτεργατικό δυναμικό) που απασχολείται στα Ελληνόκτητα Πλοία (Γράφημα
57). Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2000 οι Έλληνες ναυτικοί που
απασχολούνταν σε Ελληνόκτητα πλοία ήταν κατά 70% λιγότεροι σε σχέση με
το 1980 και 30% λιγότεροι σε σχέση με το 1990. Οι 6000 θέσεις ναυτεργατών
σε Ελληνόκτητα πλοία είναι σημαντικός αριθμός για την συνολική ανεργία της
χώρας και της περιοχής του Πειραιά ειδικότερα.
Ο αριθμός των ναυτιλιακών εταιρειών που έχουν έδρα εντός της Ελληνικής
επικράτειας ανέρχεται σε περίπου 800 εταιρείες. Από αυτές το 50% περίπου
έχουν ως έδρα τους την πόλη του Πειραιά [77].

Γράφημα 55. Εξέλιξη του εμπορικού στόλου των Ελλήνων (πλοία >1000 gt) [78].
Γράφημα 56. Δύναμη Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας (πλοία > 100 gt) [78]

Γράφημα 57. Ναυτεργατικό δυναμικό εμπορικού στόλου των Ελλήνων [78].
3.5.2.5.2Λοιπά Πλοία
Εκτός της υπερπόντιας εμπορικής ναυτιλίας η οποία έχει έντονη παρουσία

στην πόλη του Πειραιά, υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός πλοίων μικρής
και μέσης χωρητικότητας, που χρησιμοποιούνται στην ακτοπλοΐα αλλά και
άλλες δραστηριότητες, και τα οποία έχουν έδρα τόσο τον Πειραιά όσο και
κάποια από τα νησιά της Νομαρχίας. Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει
αναλυτικά την κατανομή του νηολογίου των λοιπών αυτών πλοίων κατά τύπο
πλοίου και κατά περιοχή.

Πίνακας 57. Κατανομή Νηολογίου Νομαρχίας Πειραιά.
Περιοχή Πειραιάς Πόρος Σπέτσες Ύδρα Αίγινα

Τύπος Πλοίου
Αλιευτικά 465 14 22 14 34
Γιώτ Ενοικιαζόμενα 75 - - - -
Γιοτ Ιδιωτικά 631 - - - -
Δεξαμενόπλοια 156 - - - -
Τροφοδοσίας Πλοίων
Δράγες (Βυθοκόροι) 46 - - - -
Επιβατηγά - 28 30 47
Επιβατηγά (Δελφίνια, 184 - - - -

παντόφλες κλπ)
Επιβατηγά Ferry Boat 155 - - - -
Επιβατηγά Διάφορα έως 1423 - - - -

150 κόρους
Επιβατηγά μικρά (<10 46 - 11 - -

κόρων)
Επιβατηγά Τουριστικά - - 13 - -
Θαλαμηγοί Αναψυχής - - 7 - -
Καταδυτικά 28 - - - -
Λάντζες (έως 20-25 κόρους) 58 - - - -
Ναυαγοσωστικά 15 - - - -
Περισυλλογής Αποβλήτων 31 - - - -
ΣΥΝΟΛΟ 3313 42 53 44 81

Γράφημα 58. Κατανομή Νηολογίου Νομαρχίας Πειραιά.
Καταν ομή Νηολογίου
3313
94%
Πειραιάς
Πόρος
Σπέτσες
Ύδρα
Αίγινα
81
2%
42
44 53 1%
1% 2%
Όπως φαίνεται και από το παραπάνω γράφημα, η συντριπτική πλειοψηφία και

των πλοίων που είναι νηολογημένα στη Νομαρχία Πειραιά έχουν έδρα την
πόλη του Πειραιά.
3.5.2.5.3Επιχειρήσεις Ναυτιλιακού Κλάδου
Η πόλη του Πειραιά καθώς και οι περί αυτής δήμοι (Δραπετσώνα, Κερατσίνι,
Πέραμα) συγκεντρώνουν έναν μεγάλο αριθμό εταιρειών σχετικών με τον
Ναυτιλιακό κλάδο, τόσο ναυτιλιακών εταιριών / πλοιοκτησίας όσο άλλων
εταιριών σχετικών με τις δραστηριότητες και τη λειτουργία του Ναυτιλιακού
κλάδου. Ο ακόλουθος πίνακας περιέχει αναλυτικά τις εταιρείες που
δραστηριοποιούνται στον κλάδο της Ναυτιλίας με έδρα τον Πειραιά και τους
γύρω δήμους κατηγοριοποιημένες ανά αντικείμενο δραστηριότητας [79].

Πίνακας 58. Εταιρείες Ναυτιλιακού Κλάδου στον Πειραιά.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
ΕΚΤΙΜΗΤΕΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ (AVERAGE ADJUSTERS) 14
ΤΡΑΠΕΖΕΣ 34
ΚΑΥΣΙΜΑ – ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΟΣ (BUNKERING) 32
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ (CLAIMS CONSULTANTS) 15
ΟΙΚΟΝ. - ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ 21
ΑΣΦΑΛ. ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ (INSPECTION SERVICES) 24
ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ 29
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ (MARINE / TECHNICAL) 90
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ & ΕΠΙΚ/ΝΙΕΣ (MARINE ELECTRONICS &
16
COMMS)
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ P & I (P & I CLUBS) 25
ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ (PARTS SUPPLIERS) 213
ΓΡΑΦΕΙΑ ΝΗΟΛΟΓΙΟΥ (REGISTRIES / CLASSIFICATION) 20
ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ 33
ΝΑΥΤΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ (SHIP AGENTS) 108
MANAGEMENT ΠΛΟΙΩΝ 5
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ (SHIPBROKERS) 152
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΕΣ (ΠΛΟΙΟΚΤΗΣΙΑ) 353
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ SOFTWARE 11
ΣΥΝΟΛΟ 1195

Γράφημα 59. Εταιρείες Ναυτιλιακού Κλάδου στον Πειραιά.
ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚOY ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
400
353
350
300
250
213
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
200
152
150
108
90
100
50 34 32 29 33
14 15 21 24 16 25 20
5 11
0
ΤΡ
ΕΠ
Α
Ν
Ο
ΤΕ
Α
ΕΚ
ΓΡ Λ Α
Ν Ε ΥΕ
Ν
Κ
ΣΥ
Η
ΣΦ
ΝΤ
ΑΥ Α Κ
ΙΚ
ΣΦ
ΣΦ
ΑΥ
ΑΥ EM Κ ΤΟ
ΑΥ Α Κ
A
ΑΥ
ΛΕ Ε Σ
Α
ΣΙ
ΧΝ
Α
Μ
ΤΙ
NA
Ο
Π
ΑΛ
ΑΛ
ΤΙ
Κ
Φ
ΑΛ
ΤΙ
ΤΙ
ΤΙ
ΑΛ
Σ
ΚΤ ΝΑ
Μ
ΕΖ
Ν.
ΙΚ
ΛΙ
Ε
ΙΜ
ΛΙ N T
ΛΙ Σ
Η
ΙΣ
ΙΑ
.
Ρ
ΕΣ
ΥΛ
Ο
ΙΕ
ΤΕ
Α
Α
ΕΠ
Ο
ΛΟ
ΤΙ
ΙΠ
Κ
Κ
Ν
Σ
Ν
-Α
Ο
Σ
Ε
Κ
E
ΤΙ
Ο ΛΟ
Ο
ΙΘ
Η
ΙΚ
ΡΑ
ΓΙ
ΙΑ
ΕΣ
Α
Ι
Κ
Ν
SO
ΕΩ
Υ
ΣΤ
Α
ΠΩ
Π
Α
ΛΟ
ΕΦ
ΤΙ
ΡΑ Ν
P
Π
&
Ο
ΙΚ
FT
ΡΗ
ΛΙ
ΛΕ
&
ΓΙ
Ο
ΖΗ
ΕΠ
Κ
Α
W
ΡΕ
ΔΙ
Ο
I
ΤΕ
ΙΩ
ΤΟ
ΙΩ
Σ
Μ
ΙΚ
AR
ΑΣ
Σ
Ν
Σ
ΙΩ
ΡΕ
/Ν
E
Μ
ΣΕ
ΙΕ
Σ
Ο
Σ
Ω
Σ
Γράφημα 60. Κατανομή Εταιρειών Ναυτιλιακού Κλάδου στον Πειραιά κατά

Αντικείμενο Δραστηριότητας.
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚOY ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
353; 30% ΕΚΤΙΜΗΤΕΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ

152; 13% ΤΡΑΠΕΖΕΣ
ΚΑΥΣΙΜΑ - ΑΝΕΦ ΟΔΙΑΣΜΟΣ
5; 0% 11; 1%
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ
ΟΙΚΟΝ. - ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ
14; 1%
ΑΣΦ ΑΛ. ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ
ΑΣΦ ΑΛΕΙΕΣ
34; 3% ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ & ΕΠΙΚ/ΝΙΕΣ
32; 3% ΑΣΦ ΑΛΙΣΤΙΚΕΣ P & I
ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ
ΓΡΑΦ ΕΙΑ ΝΗΟΛΟΓΙΟΥ
108; 9% 15; 1% ΕΠΣΙΚΕΥΕΣ
21; 2% ΝΑΥΤΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ
33; 3%
MANAGEMENT ΠΛΟΙΩΝ
24; 2% ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ
20; 2% 29; 2%
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΕΣ
213; 18% 90; 8%
25; 2% 16; 1% ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ SOFTW ARE

3.5.3 Ειδικές Περιοχές ανάπτυξης
3.5.3.1 Λιμάνι του Πειραιά
Το λιμάνι του Πειραιά αποτελεί για δεκαετίες το κέντρο της οικονομικής

δραστηριότητας τόσο της πόλης του Πειραιά όσο και των γύρω δήμων
(Κερατσίνι, Πέραμα κλπ.). Αποτελεί δε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια τόσο
της Μεσογείου όσο και της Ευρώπης γενικότερα, καθώς αποτελεί ταυτόχρονα
τον κεντρικό κόμβο της ακτοπλοΐας στην Ελλάδα (εγχώρια αλλά και προς
άλλες χώρες), έναν βασικότατο λιμένα φορτοεκφόρτωσης συμβατικού στην
Νοτιοανατολική Μεσόγειο, και τέλος έναν από τους κύριους σταθμούς
φορτοεκφόρτωσης αυτοκινήτων σε όλη την Ευρώπη και την Μεσόγειο [80].
Πιο αναλυτικά στοιχεία για καθεμία από τις ανωτέρω τρεις δραστηριότητες
που λαμβάνουν χώρα στο λιμάνι του Πειραιά περιέχονται ακολούθως.
3.5.3.1.1Επιβατικό Λιμάνι
Το μέγεθος της επιβατικής δραστηριότητας και της σημασίας του λιμανιού

τόσο για την Ελληνική όσο και για την Ευρωπαϊκή ακτοπλοΐα αποτυπώνεται
γλαφυρά στα ακόλουθα στοιχεία που παρέχει ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιά
(Ο.Λ.Π) ο οποίος αποτελεί και τον φορέα διοίκησης και διαχείρισης του
λιμανιού.
«Ο Πειραιάς είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης και ένα από τα

μεγαλύτερα στον κόσμο στην επιβατική κίνηση. Εξυπηρετεί 19.000.000
επιβάτες ετησίως (περιλαμβανομένης και της πορθμιακής γραμμής Σαλαμίνας -
Περάματος από την οποία διακινούνται 8,7 εκατ. επιβάτες ετησίως) γεγονός
που τον κατατάσσει στην τρίτη θέση παγκοσμίως.
Αποτελεί το βασικό συνδετικό κρίκο της ηπειρωτικής Ελλάδας με τα νησιά του
Αιγαίου και την Κρήτη αλλά και τη βασική θαλάσσια πύλη της Ευρωπαϊκής
Ένωσης στο νοτιανατολικό της άκρο.
Διαθέτει 6 επιβατικούς σταθμούς (δύο για επιβάτες εξωτερικού), χώρους
στάθμευσης και πλήρεις υπηρεσίες προς τα πλοία σε 24ωρη βάση όλο το
χρόνο. Τα όρια του Κεντρικού Λιμανιού αποτελούν οι μώλοι Θεμιστοκλέους και
Κράκαρη.
Η λιμενική ζώνη έχει 5 προβλήτες και το συνολικό μήκος των κρηπιδοτοίχων
είναι 8.500 μ. ενώ τα βάθη ποικίλουν από 7 έως 10 μ.» [80].

Ενδεικτικά επίσης της επιβατικής κίνησης και της συνεχούς τάσης αυτής
αποτελεί το ακόλουθο γράφημα που περιέχει την κίνηση επιβατών μέσω του
λιμανιού (εγχώρια, προς το εξωτερικό και συνολική) για τη περίοδο 1996 –
2002 [80].
Γράφημα 61. ΕΠΙΒΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ 1996-2002(σε αριθμό επιβατών).
3.5.3.1.2Σταθμός Διακίνησης Συμβατικού Φορτίου (Conventional

Cargo)
Η φορτοεκφόρτωση και γενικότερη διακίνηση του συμβατικού φορτίου (φορτίο

Ro Ro, χύδην και υπόλοιπο γενικό φορτίο) γίνεται από το λιμάνι Ηρακλέους
στο Κερατσίνι. Στη λιμενική αυτή ζώνη, που αποτελεί κομμάτι του ευρύτερου
λιμανιού του Πειραιά είναι εγκατεστημένοι κατάλληλοι αποθηκευτικοί χώροι
(στεγασμένοι και υπαίθριοι), καθώς και κατάλληλος μηχανολογικός
εξοπλισμός όπως ηλεκτροκίνητοι και αυτοκινούμενοι γερανοί, περονοφόρα
και ελκυστήρες διαφόρων τύπων [80].

Τα παρακάτω γραφήματα φορτοεκφόρτωσης εσωτερικού και εξωτερικού,

αποδεικνύουν την επίσης αυξανόμενη εμπορευματική διακίνηση στο λιμάνι
του Πειραιά κατά την περίοδο 1996-2002 τόσο από / προς το εσωτερικό της
χώρας όσο και από / προς διεθνείς προορισμούς [80].
Γράφημα 62. Εκφόρτωση Εξωτερικού.
Γράφημα 63. Φόρτωση Εξωτερικού.

Γράφημα 64. Εκφόρτωση Εσωτερικού.
Γράφημα 65. Φόρτωση Εσωτερικού.

Γράφημα 66. Σύνολο Φορτοεκφόρτωσης 1996 – 2002.
Ανάλογη αύξηση στην εμπορευματική διακίνηση αποτυπώνεται και με βάση

τον αριθμό των διακινούμενων εμπορευματοκιβωτίων για την ίδια περίοδο
[80].
Γράφημα 67. Διακίνηση Εμπορευματοκιβωτίων 1996-2002.

3.5.3.1.3Σταθμός Διακίνησης Αυτοκινήτων
Το λιμάνι του Πειραιά έχει αποκτήσει σημαντικό ρόλο στην εμπορευματική

διακίνηση αυτοκινήτων και αποτελεί κύριο κόμβο αποθήκευσης και διανομής
για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η σημασία του
λιμανιού του Πειραιά και στον τομέα της διακίνησης αυτοκινήτων
αποτυπώνεται στα ακόλουθα στοιχεία που παρέχει ο Ο.Λ.Π.
«Περίπου 350.000 αυτοκίνητα διακινούνται από τις εγκαταστάσεις του

Οργανισμού ετησίως. Η διακίνηση αυτοκινήτων και λοιπών οχημάτων στο
λιμάνι του Πειραιά εξυπηρετείται από δύο εγκαταστάσεις που βρίσκονται στο
Κερατσίνι. Η χωρητικότητα αποθήκευσης των εγκαταστάσεων υπερβαίνει
σήμερα τις 10000 μονάδες επιβατικών αυτοκινήτων .
Για τον τομέα διακίνησης αυτοκινήτων έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους
μεγάλες εταιρείες για τη χρήση του Λιμανιού ως διαμετακομιστικού και
μεταφορτωτικού κέντρου (trans-shipment hub) κυρίως για τις αγορές της
Μαύρης Θάλασσας, της Μέσης Ανατολής και της Αδριατικής.
Για το λόγο αυτό κατασκευάζεται συμπληρωματική παρόμοια μονάδα στην
περιοχή Καρβουνόσκαλας Κερατσινίου, ενώ πρόκειται να αποδοθεί πρόσθετη
χερσαία επιφάνεια με την κατεδάφιση παλαιών αποθηκών. Τα έργα αυτά
αναμένονται να διπλασιάσουν τη χερσαία επιφάνεια που διατίθεται σήμερα»
[80].
Ο συνεχώς αυξανόμενος ρόλος του λιμανιού του Πειραιά στην διακίνηση
αυτοκινήτων αποτυπώνεται επίσης και στο ακόλουθο γράφημα που περιέχει
την διακίνηση αυτοκινήτων για την περίοδο 1996-2002 [80].

Γράφημα 68. Αυτοκίνητα Πλοίων Εξωτερικού 1996-2002.
3.5.3.2 ΒΙΠΑ Σχιστού
Από 35ετίας και πλέον η ανάγκη χωροταξικής αυτονομίας των παραγωγικών

μονάδων σε οργανωμένα βιομηχανικά και βιοτεχνικά πάρκα με
θεσμοθετημένη υποδομή και χρήση είναι άμεση για τον Πειραιά και την
ευρύτερη περιοχή [81]. Το Βιομηχανικό Πάρκο Σχιστού (ΚΥΑ Ανάπτυξης και
ΠΕΧΩΔΕ αρ. 32757/1118/09.09.98 - ΦΕΚ 1011Β’/29.09.1998 - «Μετονομασία
της Βιομηχανικής Περιοχής Αττικής Β’ Σχιστού σε Βιομηχανικό Πάρκο Σχιστού
- ΒΙΠΑ Σχιστού») οριοθετήθηκε σε έκταση 310 στρεμμάτων το 1988, στην
περιοχή που βρίσκεται επί της λεωφόρου Σχιστού του Νομού Αττικής (ΦΕΚ
100 ΚΑΙ 180/Β/88) προκειμένου να δέχεται δραστηριότητες μόνον μέσης και
χαμηλής όχλησης και να χρησιμοποιηθεί για τη μετεγκατάσταση χυτηρίων και
συναφών δραστηριοτήτων του ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου. Η δομημένη
κάλυψή του ΒΙΠΑ ανέρχεται στο 50% του συνόλου, με ποσοστό 15% σε οδικό
δίκτυο, και 35% χώρους πρασίνου, η δε μελέτη πολεοδόμησης του τμήματος
της οριοθετημένης έκτασης εμβαδού 188 στρεμμάτων, υποβλήθηκε στις
29/6/98 στην Περιφέρεια Αττικής για έγκριση. Ακολούθησαν η έγκριση των
περιβαλλοντικών όρων, η παραχώρηση εκτάσεων στην ΕΤΒΑ από το
Υπουργείο Γεωργίας και την Εκκλησία της Ελλάδος και ολοκληρώθηκαν τα
έργα υποδομής, διανοίχτηκαν δρόμοι, κατασκευάστηκαν δίκτυα ακαθάρτων

και ομβρίων υδάτων, ολοκληρώθηκε η δεξαμενής ύδρευσης και

εγκαταστάθηκαν τα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου και τηλεπικοινωνιών.
Το έργο υλοποιείται από την ΕΤΒΑ με χρηματοδότηση από τα ΠΕΠ Αττικής,
Β΄και Γ΄ΚΠΣ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης, της Περιφέρειας,
της Νομαρχίας και του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά
Ήδη υπερκαλύφθηκαν οι 89 προβλεπόμενες θέσεις μετεγκατάστασης
παραγωγικών μονάδων στο Βιομηχανικό Πάρκο εφ' όσον η συσταθείσα
Επιτροπή Αξιολόγησης το έτος 2000, επέλεξε τους δικαιούχους των
βιομηχανιών οικοπέδων βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, οι οποίοι
δικαιούχοι ήδη ανέλαβαν την διαχείριση του Βιομηχανικού Πάρκου Σχιστού
συστήνοντας τον προβλεπόμενο από τον Νόμο 2545/97 Φορέα Διαχείρισης
με την εκλογή 9μελούς Διοικητικού Συμβουλίου. Το έργο προβλέπεται να
ολοκληρωθεί μέχρι το 2006 (σταδιακή μετεγκατάσταση των οικοπεδούχων
επιχειρήσεων [82]), θα απασχολήσει 500 εργαζόμενους, δημιουργώντας εκ
παραλλήλου 250 νέες θέσεις εργασίας, το σύνολο δε των ιδιωτικών
κεφαλαίων θα ξεπεράσει το ποσό των 100 εκατ. ευρώ επενδυτικά.
Με την μετεγκατάσταση επιχειρήσεων στο Βιομηχανικό Πάρκο Σχιστού
εξασφαλίζεται επιτέλους τόσο η εύρυθμη και απρόσκοπτη παραγωγική
διαδικασία όσο και την καλύτερη εργασιακή ποιότητα, με δεδομένη την
τόνωση της απασχόλησης και την προσέλκυση επενδύσεων, εφόσον οι
ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις, οι συναφείς προς τον κλάδο
επιχειρήσεις και τα χυτήρια (ΚΥΑ ΥΠΑΝ και ΥΠΕΧΩΔΕ αριθμ.
32757/1118/09/09/98, ΦΕΚ 1011 Β/29/09/98), μετά από μία μακρά περίοδο
διωγμού και ύφεσης, θα έχουν την δυνατότητα να λειτουργήσουν νόμιμα,
απρόσκοπτα και επ' ωφελεία της οικονομίας γενικότερα. Το Βιομηχανικό
Πάρκο Σχιστού θα αποτελέσει το πρώτο Ναυπηγοεπισκευαστικό Κέντρο της
Μεσογείου και ήδη μελετάται η επέκτασή του με πρωτοβουλία ιδιωτικών
επενδύσεων.
Σημαντικό αναπτυξιακό σχέδιο που αφορά το ΒΙΠΑ Σχιστού είναι η
πιθανότητα επέκτασης του Πάρκου σε παρακείμενες αποχαρακτηρισμένες
δημόσιες εκτάσεις που θα μπορέσουν να υποδεχτούν περισσότερες
βιομηχανικές επιχειρήσεις που μπορούν να φτάσουν ακόμα και τις 200 [82].

3.5.3.3 Ελαιώνας
Η περιοχή του Ελαιώνα (περίπου 9.000 στρ.) γνωστή από την αρχαιότητα με
τα ίδιο τοπωνύμιο , εμπίπτει στα διοικητικά όρια των δήμων Αθηναίων,
Αιγάλεω, Περιστερίου, Ταύρου και Αγ. Ιωάννη Ρέντη και καταλαμβάνει
κεντρική περιοχή του οικιστικού ιστού της Πρωτεύουσας (απέχει 3 χλμ. από
την Ομόνοια). Συνδέει τις αναβαθμισμένες ανατολικές με τις υποβαθμισμένες
δυτικές συνοικίες της Αθήνας, επηρεάζει σημαντικά την οικονομική της ζωή
και συγχρόνως διαθέτει ελεύθερη γη που θα μπορούσε με κατάλληλες
ρυθμίσεις να ανακουφίσει την πνιγμένη με μπετόν νεφόπληκτη Αθήνα.
Η περιοχή τέμνεται από μεγάλους οδικούς άξονες με διαμπερή κυκλοφορία
(Εθνική Οδός, Λ. Αθηνών, Ιερά Οδός, Πέτρου Ράλλη) και από τις γραμμές του
ΟΣΕ, ενώ το τοπικό οδικό δίκτυο είναι ανεπαρκές έως ανύπαρκτο.
Συμπίπτει με τον Ιερό Ελαιώνα των αρχαίων Αθηναίων που ήταν επιπλέον
περιοχή αναψυχής και εξοχικών περιπάτων.
Η σημερινή Ιερά οδός που τον διασχίζει από ανατολικά προς δυτικά
ακολουθεί με ελάχιστες αποκλίσεις την πορεία της αρχαίας, εκατέρωθεν της
οποίας υπήρχαν τα νεκροταφεία της πόλεως των Αθηνών. Η έκταση των
ελαιόδενδρων στη θέση των ΤΕΙ Αιγάλεω, εκεί που διασταυρώνεται η Π.
Ράλλη με την Θηβών αποτελεί το μοναδικό εναπομείναν δείγμα του κάποτε
φυσικού "ελαιοτοπίου" που συνδέεται με την ιστορική ονομασία της περιοχής.
Τα Βυζαντινά και Νεώτερα μνημεία, σχεδόν εξαφανισμένα και αυτά
ανακαλύπτονται σποραδικά από τους μικρού μεγέθους ναούς, που βρίσκονται
ως επί το πλείστον δυτικά του άξονα της Aγ. 'Αννης.
Πρόκειται για την περιοχή της Πρωτεύουσας με τη μακροβιότερη βιομηχανική
ιστορία, από τα ελαιοτριβεία και τα κεραμοποιεία (κοντά στην Ιερά Οδό) του
18ου και 19ου αιώνα, τα προπολεμικά σαπωνοποιεία και χαρτοποιεία, μέχρι
τις πιο πρόσφατες "πιάτσες" των βυρσοδεψείων κατά μήκος της οδού
Ορφέως. των δεκαετιών του '50 και του '60 και έως τα σύγχρονα
συγκροτήματα πολυεπιχειρήσεων των κλάδων τροφίμων χημικών προϊόντων
ηλεκτρικών συσκευών και πλαστικών.
Στο μεσοπόλεμο, τμήματα της περιοχής προμήθευαν με κηπευτικά την πόλη
της Αθήνας. Υπολείμματα των παραπάνω εκτάσεων μαζί με τις κατοικίες των
γαιoκτημόνων σώζονται ακόμα.

Ο Ελαιώνας σήμερα με τις 2.000 περίπου βιομηχανικές-βιοτεχνικές μονάδες

και τους 40.000 απασχολούμενους στον δευτερογενή τομέα δεν κατέχει απλά
σημαντικό μερίδιο του βιομηχανικού παραγωγικού δυναμικού της
Πρωτεύουσας αλλά και ολόκληρης της Χώρας.
Οι δεσμοί που αναπτύχθηκαν μεταξύ της βιομηχανικής δραστηριότητας και
του χώρου του Ελαιώνα είχαν ως αφετηρία πλεονεκτήματα, που αφορούσαν
την θέση του αφ' ενός και τις φυσικές του ιδιότητες αφ' ετέρου:
• Θέση κομβική και προνομιακή αφού συνδυάζει γειτνίαση με το πρώτο

λιμάνι της Χώρας, την μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά και τις περιοχές
κατοικίας με διαθέσιμο εργατικό δυναμικό. Θέση επίσης κεντρική ως προς
την πληθωρική οικοδομική δραστηριότητα στο Λεκανοπέδιο, κατά τις
δεκαετίες του '60 και '70.
• Φυσικές ιδιότητες ιδανικές για τους πρωτοεμφανιζόμενους βιομηχανικούς

κλάδους (κεραμοποιεία, βυρσοδεψεία, σαπωνοποιεία κ.λ.π.) λόγω των
άφθονων τότε υπογείων υδάτων, της καταλληλότητας του χώματος για
αργιλοληψίες, του χαμηλού υψομέτρου και της ευνοϊκής τοπογραφίας
(πεδινή θέση, ομαλό έδαφος). Πρόσθετο πλεονέκτημα συνιστά και η
διάθεση μεγάλων εκτάσεων με χαμηλές τιμές γης για την κάλυψη των
αναγκών εκτατικής ανάπτυξης των βιομηχανικών εγκαταστάσεων.
Παρότι πολλά από τα παραπάνω πλεονεκτήματα περιορίσθηκαν ή και
εξαντλήθηκαν με την πάροδο του χρόνου και την βιομηχανική εκμετάλλευση
(υπόγεια νερά, καταλληλότητα χώματος για αργιλοληψίες κ.λ.π.), ο Ελαιώνας
εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να διαθέτει χαρακτηριστικά που έλκουν την
βιομηχανική δραστηριότητα όπως:
• γειτνίαση με το μεγαλύτερο καταναλωτικό κέντρο της Χώρας και το λιμάνι

του Πειραιά,
• κυκλοφοριακή υποδομή στην περίμετρο του Ελαιώνα και κομβική

κυκλοφοριακή θέση η οποία συνιστά και σήμερα σημαντικό πλεονέκτημα
της περιοχής ιδιαίτερα για κλάδους με υψηλές δαπάνες για μεταφορικά,
• προσφερόμενες μεταφορικές υπηρεσίες,
• διάθεση εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού,
• γειτνίαση με συνεργαζόμενες μονάδες κ.λ.π.

3.6 ΥΠΟΔΟΜΕΣ
3.6.1 Υγεία – Πρόνοια

Η Νομαρχία Πειραιά καθώς και η Νομαρχία Δυτικής Αττικής και ένα
γεωγραφικό τμήμα της Νομαρχίας Αθηνών, υπάγονται στο Γ’ Περιφερειακό
Σύστημα Υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης [83], στη Νομαρχία Πειραιά (βλ. Εικόνα 26 Υγειονομικός Χάρτης
Νομαρχίας Πειραιά) εδρεύουν 6 εκ των μεγαλυτέρων νοσοκομείων της χώρας,
3 Κέντρα Υγείας, 10 Περιφερειακά Ιατρεία, 14 Ιδιωτικές Κλινικές και Ιατρικά
Κέντρα, 16 Δομές ψυχικής Υγείας, 21 διαγνωστικά Κέντρα, 31 Δομές ΙΚΑ, 4
Επιστημονικές Εταιρείες, 3 Επιστημονικοί Σύλλογοι, και 7 εταιρείες
Ιατροτεχνολογικού Εξοπλισμού (Πίνακας 59).
Οι νοσοκομειακές μονάδες που βρίσκονται εντός των ορίων της Νομαρχίας
Πειραιά είναι:
4. Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας ‘Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ’
5. Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά ‘ΤΖΑΝΕΙΟ’
6. Ειδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά ‘ΜΕΤΑΞΑ’
7. Γενικό Νοσοκομείο – Κέντρο Υγείας Κυθήρων ‘ΤΡΙΦΥΛΛΕΙΟ’
8. Ναυτικό Νοσοκομείο Σαλαμίνας
9. Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού ‘Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ’
Τα 4 εκ των 6 Νοσοκομείων της Περιφέρειας βρίσκονται στο Ηπειρωτικό

τμήμα της Νομαρχίας ενώ τα υπόλοιπα δύο, στα νησιά Σαλαμίνα (Ναυτικό
Νοσοκομείο) και Κύθηρα («Τριφύλλειο» Γενικό Νοσοκομείο). Επιπλέον, οι 2
από τις νοσοκομειακές μονάδες (Ναυτικό Νοσοκομείο Σαλαμίνας και
Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού) απευθύνονται σε ειδικές
πληθυσμιακές κατηγορίες.
Σύμφωνα με στοιχεία του Γ’ Περιφερειακού Συστήματος Υγείας [84], το 2001 η
εικόνα των νοσοκομείων της Νομαρχίας Πειραιά δίνεται στον παρακάτω
πίνακα (Πίνακας 60).

Πίνακας 59. Υγειονομικές Υπηρεσίες Νομαρχίας Πειραιά.

ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ
ΔΟΜΕΣ
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΚΛΙΝΙΚΕΣ- ΔΟΜΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ
ΨΥΧΙΚΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΚΕΝΤΡΑ
ΥΓΕΙΑΣ
ΚΕΝΤΡΑ
ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 10 16 0 0 2 13 7
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ 0 1 0 0 0 0 0
ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΝΑΣ 0 0 1 1 0 0 0
ΔΗΜΟΣ 0 1 0 0 0 0 0
ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ 0 0 0 0 0 0 0
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
ΔΗΜΟΣ 1 1 0 0 0 1 0
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ
ΔΗΜΟΣ 1 6 0 0 1 1 8
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ 0 0 2 0 1 0 0
ΔΗΜΟΣ ΜΕΘΑΝΩΝ 0 0 1 0 0 0 0
ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΑΙΑΣ 1 4 0 0 1 5 1
ΔΗΜΟΣ 0 2 0 0 0 0 0
ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ
ΔΗΜΟΣ ΠΟΡΟΥ 0 0 1 0 0 0 0
ΔΗΜΟΣ 1 0 0 1 1 1 0
ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ
ΔΗΜΟΣ ΣΠΕΤΣΩΝ 0 0 0 0 0 0 0
ΔΗΜΟΣ 0 0 2 1 0 0 0
ΤΡΟΙΖΗΝΟΣ
ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΑΣ 0 0 1 0 0 0 0
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 0 0 1 0 0 0 0
ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 0 0 1 0 0 0 0
ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ

Πίνακας 60. Στατιστικά στοιχεία των 4 βασικών Νοσοκομείων της Νομαρχίας
Γενικό
Γενικό
Νοσοκομείο Γενικό Αντικαρκινικό
Νοσοκομείο
Στατιστικά - Κέντρο Νοσοκομείο Νοσοκομείο
Νίκαιας "Ο
Στοιχεία (2001) Υγείας Πειραιά Πειραιά
Άγιος
Κυθήρων "Τζάνειο" "Μεταξά"
Παντελεήμων"
"Τριφύλλειο"
Αριθμός κλινών 20 476 716 434
Νοσηλευθέντες 419 26.368 33.545 23.720
Εξετασθέντες 8.031 56.394 71.885 52.883
στα ΤΕΙ
Εξετασθέντες --- 136.256 186.063 ---
στα ΤΕΠ
Προσωπικό 51 1.434 1.929 986
Προϋπολογισμός 1.023.005 € 35.588.691 € 44.352.280 € 36.799.208 €
Το Γενικό Νοσοκομείο Κυθήρων λειτουργεί από το 1959, ως ενοποιημένη

μονάδα με το Κέντρο Υγείας Κυθήρων. Έχει, επιπλέον, στην ευθύνη και
εποπτεία του 3 Περιφερειακά Ιατρεία (Χώρας, Καρβουνάδων και
Αντικυθήρων). Παρέχει υγειονομική κάλυψη στον πληθυσμό των Κυθήρων και
Αντικυθήρων - δηλαδή σε ένα σύνολο 3500 περίπου κατοίκων. Στο
περιφερειακό ιατρείο Αντικυθήρων εφαρμόζεται τηλεϊατρική σε συνεργασία με
το Σισμανόγλειο νοσοκομείο. Οι ειδικευμένοι γιατροί του νοσοκομείου
πραγματοποιούν προγραμματισμένες επισκέψεις στα Περιφερειακά ιατρεία.
Επισκέπτονται σε εβδομαδιαία βάση το Γηροκομείο του νησιού.
Πραγματοποιούνται επίσης επισκέψεις κατ' οίκον σε ανήμπορα άτομα.
Διαθέτει 20 ανεπτυγμένες κλίνες για βασικά Παθολογικά και Χειρουργικά
περιστατικά. και σύγχρονο ακτινολογικό εργαστήριο. Παράλληλα, συμβάλλει
σημαντικά στην ενημέρωση του πληθυσμού ευθύνης του για θέματα υγείας.

Εικόνα 26. Εποπτική απεικόνιση της γεωγραφικής κατανομής των

υγειονομικών υποδομών της Νομαρχίας Πειραιά

Το Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο» ιδρύθηκε το 1866 κατόπιν

δωρεάς του Νικήτα Τζαννή, εμπόρου από τα Κύθηρα. To νοσηλευτήριο
λειτούργησε για πρώτη φορά το 1873 ως Αδελφάτο. Το 1934 μετά από δωρεά
του Δημητρίου Σαλιπούλα έγινε η ανέγερση του Σαλιπούλειου που
λειτούργησε ως Χειρουργικό τμήμα. Το 1971, στη θέση του αρχικού κτιρίου
εγκαινιάσθηκε το εξαόροφο κτίριο στο οποίο λειτουργούν μέχρι σήμερα τα
περισσότερα τμήματα του νοσοκομείου. Το 1999 άρχισε -και έχει ήδη
ολοκληρωθεί- η ανέγερση πενταόροφης νέας πτέρυγας στη θέση του παλαιού
κτιρίου.
Το Τζάνειο καλύπτει υγειονομικά μεγάλο αριθμό πολιτών του Δήμου Πειραιά,
της Νοτιοδυτικής Αττικής καθώς και κατοίκων νησιωτικών περιοχών που
φθάνουν ακτοπλοϊκώς στο λιμάνι του Πειραιά. Διαθέτει 17 κλινικά τμήματα
ειδικοτήτων παθολογικού και χειρουργικού τομέα. Με το νοσοκομείο
διασυνδέεται επιστημονικά και λειτουργικά το πολυϊατρείο του Δήμου
Δραπετσώνας.
Σημαντικούς τομείς αποτελούν:
o Η λειτουργία του Μαστογράφου
o Τα εργαστήρια με εκσυγχρονισμένο εξοπλισμό.
o η αναζήτηση ιών από μεταγγίσεις με ειδικές μεθόδους μοριακής
βιολογίας για αποσαφήνιση αμφίβολων περιστατικών.
o Οι οφθαλμολογικές επεμβάσεις με ειδικές μεθόδους.
o Το αξιόλογο Διαβητολογικό Κέντρο.
o Η λειτουργία Απογευματινών Ιατρείων όλων των ειδικοτήτων με
δυνατότητα ταυτόχρονης εκτέλεσης εργαστηριακών εξετάσεων.
o Η εκπαίδευση σε Νοσηλευτικές Ειδικότητες
o Η λειτουργία Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης για τη συνεχιζόμενη
εκπαίδευση όλων των εργαζόμενων στο ΕΣΥ και ανέργων.
Το Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας "Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ" θεμελιώθηκε

το 1937, αλλά η ιστορία του αρχίζει από την εποχή της Μικρασιατικής
καταστροφής. Διαθέτει 28 κλινικά τμήματα παθολογικών και χειρουργικών
ειδικοτήτων και λειτουργεί μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων ιατρείων. Σε ημέρες
γενικής εφημερίας εξυπηρετεί περί τα 1800 έως 2000 περιστατικά.

Πρόσφατα αναπτύχθηκε δερματολογικό και αντιφυματικό ιατρείο με

ικανοποιητικά μέχρι σήμερα αποτελέσματα, ενώ ολοκληρώνεται και η
δημιουργία του ανοσολογικού εργαστηρίου που θα εξυπηρετήσει τους
ασθενείς του νοσοκομείου και θα δημιουργήσει μία πηγή εσόδων για το
Νοσοκομείο.
Το αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά "ΜΕΤΑΞΑ" ιδρύθηκε το 1955 στη
μνήμη του Σπυρίδωνος και της Δέσποινας Μεταξά. Το 1982 μετατράπηκε σε
ΝΠΔΔ με την επωνυμία "Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Πειραιά Μεταξά".
Από το 2001 αποτελεί αποκεντρωμένη μονάδα του Γ΄Πε.Σ.Υ. με το σημερινό
του όνομα. Είναι το μοναδικό ογκολογικό νοσοκομείο της Περιφέρειας Αττικής,
και εξυπηρετεί καθημερινά στα κλινικά του τμήματα, εργαστήρια και εξωτερικά
ιατρεία 600 περίπου ασθενείς.
Στο πλαίσιο του νοσοκομείου:
o Λειτουργεί κλινική μιας ημέρας που εξυπηρετεί κατά μέσο όρο 70
ασθενείς ημερησίως.
o Παρέχεται κατ' οίκον νοσηλεία από διεπιστημονική ομάδα σε
ογκολογικούς ασθενείς τελικού σταδίου.
o Λειτουργεί ιατρείο πόνου, στο οποίο παρέχονται ανακουφιστικές και
ψυχοκοινωνικές φροντίδες σε εσωτερικούς και εξωτερικούς ασθενείς για
την αντιμετώπιση του ογκολογικού ή άλλης αιτιολογίας πόνου από
αναισθησιολόγους και Ψυχιάτρους του νοσοκομείου.
o Λειτουργούν απογευματινά ιατρεία.
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας [54] της

Νομαρχίας Πειραιά στο χώρο της Πρόνοιας έχουμε τις παρακάτω δομές
(Πίνακας 61, Πίνακας 62, Πίνακας 63, Πίνακας 64, Πίνακας 65):
Πίνακας 61. Παιδικές Εξοχές και Κατασκηνώσεις Ηλικιωμένων
ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΕΞΟΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ

ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΠΟΡΟΣ 2
ΑΙΓΙΝΑ 1

Πίνακας 62. Μονάδες Προσχολικής Αγωγής
ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ
ΑΓΩΓΗΣ & ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ
ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ
2001 2002 2003 2004
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 18 699 732 750 710
ΝΙΚΑΙΑ 7 268 255 253 257
Ν. ΦΑΛΗΡΟ 3 61 57 189 189
Π. ΚΟΚΚΙΝΙΑ 2 25 24 65 69
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 3 86 93 96 95
ΑΓ. ΣΟΦΙΑ 2 22 142 136 131
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 14 245 249 325 326
ΥΠΑΠΑΝΤΗ 1 68 70 71 70
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 2 39 43 44 43
ΠΕΡΑΜΑ 1 80 81 80 83
ΑΜΦΙΑΛΗ 2 98 100 99 100
ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗΣ 3 75 75 75 75
ΠΟΡΟΣ 1 25 25 25 25
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 2 20 20 54 54
Πίνακας 63. Μονάδες Παιδικής Μέριμνας
ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 5
ΝΙΚΑΙΑ 1
Πίνακας 64. Εποπτευόμενοι Φορείς
ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
ΝΙΚΑΙΑ 4
ΦΑΛΗΡΟ 2
Π. ΚΟΚΚΙΝΙΑ 1
ΚΑΣΤΕΛΛΑ 1
ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ 1
ΣΑΝΤΑΡΟΖΑ-ΒΟΛΟΝΑΚΗ, 1
ΚΑΣΤΕΛΛΑ

Πίνακας 65. Μονάδες ΑμΕΑ
ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

ΣΑΛΑΜΙΝΑ 2
ΚΑΜΙΝΙΑ 1
ΑΙΓΙΝΑ 1
3.6.2 Εκπαίδευση
Στην Νομαρχία Πειραιά λειτουργούν όλες οι βαθμίδες εκπαίδευσης. Σύμφωνα
με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (2001) στην Νομαρχία Πειραιά κατά την έναρξη του
σχολικού έτους 2000-2001 λειτούργησαν 943 εκπαιδευτικές μονάδες (Πίνακας
66).
Πίνακας 66. Σχολικές μονάδες (σχολ. έτος 2000-2001).
Β βάθμια Γ βάθμια
Εκπαίδευση Εκπαίδευση
Α βάθμια Εκπαίδευση (έναρξη σχολ. (έναρξη σχολ. (έναρξη σχολ.
Έτους 2000/1) Έτους 2000/1) Έτους 2000/1)
Νηπιαγωγεία Δημοτικά
Γεωγραφικό
Διαμέρισμα Σύνολο Ιδιωτικά Σύνολο Ιδιωτικά Γυμνάσια Λύκεια ΤΕΙ ΑΕΙ
Σύνολο χώρας 5675 116 6212 387 1925 1292 14 18
Περιφέρεια
Αττικής 1555 1067 1143 107 520 409 2 8
Νομαρχία Πειραιά 301 17 352 35 165 123 1 1
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά ο αριθμός

των σχολικών μονάδων στην Νομαρχία Πειραιά το σχολικό έτος 2004/5
παραμένει σταθερός (301 σχολικές μονάδες) συγκριτικά με το σχολικό έτος
2000/01. Αναλυτικότερα, οι σχολικές μονάδες ανά Δήμο καθώς και η
αντιστοιχία μαθητών – σχολικών μονάδων, δίνονται στον πίνακα [Πίνακας 67]

Πίνακας 67. Σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και αντιστοιχία

μαθητών - εκπαιδευτικών (2004-2005).
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2004-2005)
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ
ΔΗΜΟΣ / ΑΡΙΘΜΟΣ
ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ / ΣΧΟΛ.
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΜΟΝΑΔΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
ΠΕΙΡΑΙΑ 74 10.079 136,2
ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗ 9 1.215 135,0
ΑΙΓΙΝΑΣ 18 975 54,2
ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ 8 487 60,9
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ 7 1.009 144,1
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ 46 5.293 115,1
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 29 4.395 151,6
ΚΥΘΗΡΩΝ 8 271 33,9
ΜΕΘΑΝΩΝ 2 110 55,0
ΝΙΚΑΙΑΣ 36 6.135 170,4
ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 18 1.655 91,9
ΠΟΡΟΥ 4 317 79,3
ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 21 1.911 91,0
ΣΠΕΤΣΩΝ 2 296 148,0
ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ 15 434 28,9
ΥΔΡΑΣ 4 167 41,8
ΣΥΝΟΛΟ 301 34.749 115,4

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΣΚ (Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων) το σχολικό

έτος 2003-2004, το 10,8% των σχολείων της πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Νομαρχίας Πειραιά μισθώνουν αίθουσες. Το
μεγαλύτερο ποσοστό μισθωμένων αιθουσών έχουν τα ΣΕΚ (Σχολικά
Εργαστηριακά Κέντρα) αγγίζοντας το 52,6% (Πίνακας 68).

Πίνακας 68. Σχολεία που μισθώνουν αίθουσες (σχολικό έτος 2003-2004)

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ ΤΕΕ ΣΕΚ
Μονάδα ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
ΠΟΥ ΜΙΣΘΩΝΟΥΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 43 7 59 6 26 1 21 6 9 2 8 4
ΑΓ. Ι. ΡΕΝΤΗΣ 7 1 6 1 2 1 1
ΑΙΓΙΝΑ 9 1 8 2 1 1 1 1
ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ 4 5 1 1 1
ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ 4 5 2 2 2 1
ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 21 1 25 7 4
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ 22 2 19 8 2 6 4 1 5 5
ΚΥΘΗΡΑ 2 2 6 1 1
ΜΕΘΑΝΑ 1 1 1 1
ΝΙΚΑΙΑ 26 1 25 12 1 6 1 1
ΠΕΡΑΜΑ 8 10 4 3 2 1
ΠΟΡΟΣ 2 2 1 1
ΣΑΛΑΜΙΝΑ 12 6 10 3 4 2 2 1
ΣΠΕΤΣΕΣ 2 1 1 1 1
ΤΡΟΙΖΗΝΑ 6 2 10 1 1 1 1
ΥΔΡΑ 2 2 1 1
Κ. ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ 1 1 1
Κ. ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ 172 23 195 11 75 4 53 7 23 3 19 10
ΠΟΣΟΣΤΟ % 100 13 100 6 100 5 100 13 100 13 100 53

Η πλειοψηφία των σχολικών μονάδων της Νομαρχίας Πειραιά που ελέχθησαν

από τον ΟΣΚ κατά το σχολικό έτος 2003-2004 κρίθηκε καλή. Εντούτοις τα
περισσότερα σχολικά κτίρια χτίστηκαν τις δεκαετίες του 1980 και 1990 ενώ
είναι σημαντικός και ο αριθμός των σχολείων που συμπληρώνουν πολλές
δεκαετίες ζωής (πριν την δεκαετία του ’70).
Στη δεύτερη ημερίδα που διοργανώθηκε από τον ΟΣΚ σε συνεργασία με την
ΤΕΔΚΝΑ «Ο.Σ.Κ.-Τοπική Αυτοδιοίκηση σε μια κοινή και συντονισμένη δράση
για την ποιοτική αναβάθμιση της σχολικής στέγης» στις 6/6/2003 και στην
οποία συμμετείχαν οι Δήμοι που βρίσκονται στα όρια των Νομαρχιών Πειραιά
και Δυτικής Αττικής, συζητήθηκαν διεξοδικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει
η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε θέματα εκπαιδευτικών υποδομών.
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αφορούν το γενικότερο πλαίσιο
των υποδομών των σχολικών κτιρίων της Νομαρχίας, είναι η διπλή βάρδια
λειτουργίας (πρωί – απόγευμα) η οποία οφείλεται στην έλλειψη σχολικών
μονάδων. Παραδείγματα προβλημάτων αποτελούν:
o Υπήρχε μεγάλος αριθμός αιτημάτων για την αντικειμενικοποίηση των
κριτηρίων χρηματοδότησης στους Ο.Τ.Α.
o Αναφέρθηκαν τα προβλήματα που δημιουργούνται στις
προκατασκευασμένες σχολικές αίθουσες.
o Εκτενής ήταν η αναφορά στη δημιουργία χώρων εκτόνωσης των
μαθητών στα πλαίσια των σχολικών εγκαταστάσεων, όπως
γυμναστήρια και αίθουσες ηλεκτρονικών υπολογιστών και στην
αναμόρφωση των αύλειων χώρων.
o Ένα σημαντικό θέμα ήταν η έλλειψη εξοπλισμού σχολικών κτιρίων με
φωτοτυπικά, θρανία, φοριαμούς.
o Τέλος, τονίστηκε η αναγκαιότητα προσεισμικού ελέγχου των σχολικών
μονάδων καθώς και η πυρασφάλεια
3.6.3 Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες

Μια σημαντική υποδομή τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τους πολίτες
είναι οι επικοινωνίες, που γενικά περιλαμβάνουν ταχυδρομικές υπηρεσίες
(έντυπη επικοινωνία), τηλεπικοινωνίες και χρήση διαδικτύου. Στοιχεία τόσο για

τις υποδομές όσο και για τη χρήση των διαφορετικών τύπων επικοινωνιών
δεν υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο, παρά μόνο σε εθνικό επίπεδο [85].
Γενικά από έρευνα [ 86 ] της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και
Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) προκύπτει ότι εκτός από την παραδοσιακή μέθοδο της
έντυπης επικοινωνίας το ευρύ κοινό χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο το
τηλέφωνο, τόσο το σταθερό όσο και το κινητό (Γράφημα 69). Το φαξ και το
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο χρησιμοποιούνται με πολύ χαμηλή συχνότητα (15%
και 8% αντίστοιχα). Η εικόνα που κυριαρχεί γενικά για τους διάφορους τύπους
επικοινωνίας είναι ότι ο παραδοσιακός τρόπος της έντυπης επικοινωνίας έχει
το πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους ενώ οι επιλογές του φαξ και του e-mail
πλεονεκτούν όσον αφορά την ταχύτητα (Γράφημα 70).
Γράφημα 69. Χρήση μεθόδων επικοινωνίας εκτός της αποστολής εντύπου

υλικού από το ευρύ κοινό [86].

Γράφημα 70. Χρησιμότητα μεθόδων επικοινωνίας για το ευρύ κοινό [86].
Όσον αφορά τις επιχειρήσεις τα δεδομένα καταδεικνύουν την σχεδόν

καθολική χρήση (> 75%) όλων των μορφών επικοινωνίας (Γράφημα 71).
Ειδικότερα στο χώρο των επιχειρήσεων επικρατεί η άποψη ότι οι επιλογές του
φαξ και του e-mail επικρατούν σε όλους τους τομείς (ταχύτητα, ευκολία
χρήσης, χαμηλό κόστος, αποτελεσματικότητα, εξέλιξη και ευελιξία) έναντι της
έντυπης επικοινωνίας (Γράφημα 72).
Γράφημα 71. Χρήση μεθόδων επικοινωνίας εκτός της αποστολής εντύπου

υλικού από επιχειρήσεις [86].

Γράφημα 72. Χρησιμότητα μεθόδων επικοινωνίας για τις επιχειρήσεις [86].
Παρακάτω αναλύονται οι δραστηριότητες των τηλεπικοινωνιών και της

πληροφορικής στην Ελλάδα (στοιχεία 2003 [85]):
3.6.3.1 Τηλεπικοινωνίες
Η εγχώρια τηλεπικοινωνιακή αγορά, υπολογιζόμενη ως προς τον κύκλο

εργασιών εκτιμάται ότι το 2003 παρουσίασε αύξηση της τάξης του 5,4%
(έναντι αύξησης 11,8% το 2002) φτάνοντας το ποσό των 7,5 δισεκατομμυρίων
€. Το σημαντικότερο μερίδιο της αγοράς (περισσότερο του 50%) κατείχε ο
Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ) ενώ οι εταιρίες παροχής
κινητής τηλεφωνίας κατείχαν ένα ποσοστό λίγο μεγαλύτερο του 40%. Γενικά
υπολογίζεται ότι τα μικτά κέρδη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται
στον κλάδο υπερβαίνουν τα 2,5 δισεκατομμύρια € και παρουσιάζουν σταθερά
ανοδική τάση από το 1998 μέχρι το 2003 [85].
3.6.3.1.1Σταθερή Τηλεφωνία
Επανάσταση στην εγχώρια αγορά τηλεφωνίας τα τελευταία χρόνια και μετά

την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών, αποτέλεσε η υπηρεσία της παροχής
σταθερής τηλεφωνίας από νέους εναλλακτικούς φορείς (εκτός ΟΤΕ) η οποία
εξελίσσεται με πολύ γοργούς ρυθμούς, φτάνοντας ήδη σε μερίδιο αγοράς της
τάξεως του 12% για το δεύτερο εξάμηνο του 2003 (Γράφημα 73).

Γράφημα 73. Μερίδια αφοράς εξερχόμενων κλήσεων από σταθερό τηλέφωνο

[85].
Ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο αποτελεί η κατανομή των εξερχόμενων

κλήσεων από σταθερό τηλέφωνο (Γράφημα 74) όπου φαίνεται ότι οι διεθνείς,
υπεραστικές και προς κινητό κλήσεις παραμένουν σταθερές ενώ οι κλήσεις
για σύνδεση στο διαδίκτυο (dial up) αυξάνουν με γοργό ρυθμό και αντίστοιχα
μειώνονται οι αστικές κλήσεις.
Γράφημα 74. Ποσοστιαία σύνθεση εξερχόμενης κίνησης από σταθερό

τηλέφωνο [85].
Σημαντικό στοιχείο για τη σταθερή τηλεφωνία αποτελεί το κόστος της. Είναι

χαρακτηριστικό ότι τόσο το μηνιαίο πάγιο (Γράφημα 75) όσο και το κόστος
των κλήσεων (αστικές κλήσεις και υπεραστικές κλήσεις - Γράφημα 76) στην
Ελλάδα προσφέρονται υπηρεσίες σχετικά χαμηλού κόστους σε σχέση με τις

αντίστοιχες υπηρεσίες που προσφέρονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής

Ένωσης (ΕΕ-15).
Γράφημα 75. Μηνιαίο πάγιο κόστος ενοικίασης γραμμής [85].
Παρόλα αυτά συγκρίνοντας το μέσο μηνιαίο έξοδο τόσο των οικιακών

(Γράφημα 77), όσο και των επαγγελματιών (Γράφημα 78) χρηστών
παρατηρείται ότι η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά ψηλά στους σχετικούς πίνακες.
Βασικότερη αιτία αυτής της υψηλής θέσης είναι η τόσο αυξημένη συχνότητα
χρήσης όσο και ο αυξημένος χρόνος χρήσης του σταθερού τηλεφώνου.

Γράφημα 76. Κόστος αστικών και υπεραστικών κλήσεων [85].
Γράφημα 77. Μέσο μηνιαίο έξοδο οικιακού χρήστη τηλεφώνου [85].

Γράφημα 78. Μέσο μηνιαίο έξοδο επαγγελματία χρήστη τηλεφώνου [85].
3.6.3.1.2Κινητή Τηλεφωνία
Στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας δραστηριοποιούνται τέσσερις επιχειρήσεις:

o COSMOTE.
o VODAFONE
o TΙM (πρώην STET HELLAS)
o Q-TELECOM
με τις τρεις πρώτες να έχουν εξασφαλίσει σχετική άδεια για την εμπορική
διάθεση και εκμετάλλευσης δικτύων 3ης γενιάς.
Οι συνδρομές και η διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας στις 15 χώρες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάζονται στο Γράφημα 79. Οι συνδρομές
παρουσιάζουν συνεχή αύξηση (Γράφημα 80, στο οποίο παρουσιάζονται και
τα σχετικά μερίδια αγοράς), φτάνοντας τα 10,4 εκατομμύρια στα μέσα του
2003. Όσον αφορά τη διείσδυση στην Ελλάδα (76%) είναι χαμηλότερα από
τον κοινοτικό μέσο όρο (80,9%) αλλά και πολύ κοντά σε αυτόν.

Γράφημα 79. Διείσδυση κινητής τηλεφωνίας στην Ευρώπη των 15 [85].
Γράφημα 80. Εξέλιξη συνδρομών κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα [85].
Λαμβάνοντας υπόψη γραφήματα έρευνας [87] που αφορούν τη χρήση κινητού

τηλεφώνου ανά ηλικιακή ομάδα (Γράφημα 81), επίπεδο εκπαίδευσης
(Γράφημα 82) και αστικότητα (Γράφημα 83) παρατηρείται ότι η χρήση
μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, αυξάνεται με το επίπεδο εκπαίδευσης και
ελαφρώς μικρότερη στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές σε σχέση με τις
αστικές. Εκτιμάται ότι η κυριότερη αιτία αυτών των αποτελεσμάτων είναι ότι
για τη χρήση κινητού τηλεφώνου απαιτείται έστω και μικρή εξοικείωση με τις
νέες τεχνολογίες η οποία δεν είναι αυτονόητη για τους πολίτες που είναι
αυξημένης ηλικίας, κατώτερης εκπαίδευσης και αγροτικής προέλευσης.

Γράφημα 81. Χρήση κινητού τηλεφώνου ανά ηλικιακή ομάδα [87].
Γράφημα 82. Χρήση κινητού τηλεφώνου ανά μορφωτικό επίπεδο [87].

Γράφημα 83. Χρήση κινητού τηλεφώνου ανά τόπο διαμονής [87].
Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα της έρευνας δείχνει ότι σε πολύ σύντομο
χρονικό διάστημα το κινητό τηλέφωνο έχει γίνει πολύ σημαντικό μέρος της
καθημερινότητας των πολιτών (Γράφημα 84).
Γράφημα 84. Σημαντικότητα κινητού τηλεφώνου [87].
Από τα παραπάνω καταδεικνύεται η μεγάλη σημασία που έχουν οι

τηλεπικοινωνίες για την καθημερινότητα τόσο όσο αφορά την επαγγελματική
αλλά και την απλή χρησή. Ιδιαίτερα η κινητή τηλεφωνία έχει καταφέρει να
διεισδύσει ταχύτατα (μέσα σε περίπου 10 χρόνια) σε πολύ μεγάλο ποσοστό

του πληθυσμού και έχει γίνει ήδη πολύ σημαντικό εργαλείο για υψηλό μέρος
του πληθυσμού (66%).
3.6.3.2 Πληροφορική και Διαδίκτυο
Η χρήση Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Η/Υ) και η διείσδυση τους στα

νοικοκυριά αυξάνεται με το χρόνο, όπως φαίνεται και στο Γράφημα 85.
Γράφημα 85. Διείσδυση διαδικτύου και Η/Υ στον πληθυσμός και στα
νοικοκυριά [85].
Ειδικότερα για τη χρήση του διαδικτύου η έντονη αυξητική τάση χρήσης του
διαφαίνεται και από την τρομακτική αύξηση τόσο των dial-up κλήσεων οι
οποίες σχεδόν διπλασιάστηκαν (75% αύξηση) από το πρώτο εξάμηνο του
2001 μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2003 (Γράφημα 86) όσο και των δικτυακών
τόπων με κατάληξη ‘.gr’ (Γράφημα 86) οι οποίοι 12-πλασιάστηκαν σε μία
πενταετία (από το 1998 μέχρι το 2003).
Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο χρήση Η/Υ όσο και η χρήση του διαδικτύου,
όπως είναι αναμενόμενο άλλωστε, φθίνουν σημαντικά με την αύξηση της
ηλικίας (Γράφημα 87 και Γράφημα 90). Επίσης παρατηρούμε ότι η αύξηση
χρήσης των παραπάνω εξαλείφεται με την αύξηση της ηλικίας. Ο κυριότερος
λόγος αυτός της πτωτικής τάσης είναι η μικρή εξοικείωση των ηλικιωμένων με
τέτοιου είδους τεχνολογίες, λόγω του ότι δεν υπήρχαν στο παρελθόν.

Αναμένεται με τα χρόνια αυτή η πτωτική τάση να εξομαλυνθεί και είναι

πιθανόν μετά από μερικές δεκαετίες μην υπάρχει.
Γράφημα 86. Εξέλιξη όγκου κλήσεων dial-up και καταχωρημένων δικτυακών

τόπων με την κατάληξη ‘.gr’[85].
Γράφημα 87. Διείσδυση χρήσης Η/Υ ανά ηλικιακή ομάδα [87].
Όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο των χρηστών Η/Υ και του διαδικτύου
(Γράφημα 88 και Γράφημα 91), καταγράφεται μια συντριπτική υπεροχή της
ανώτατης εκπαίδευσης σε σχέση με την κατώτερη, με την μέση εκπαίδευση
να βρίσκεται περίπου σε ενδιάμεσο επίπεδο. Παρόμοια με την περίπτωση
των ηλικιακών ομάδων και εδώ παρατηρείται ότι η αύξηση χρήσης των Η/Υ
και του διαδικτύου μειώνεται σημαντικά με την πτώση του μορφωτικού
επιπέδου.

Γράφημα 88. Διείσδυση χρήσης Η/Υ ανά μορφωτικό επίπεδο [87].
Η ομαδοποίηση που προκύπτει από τον τόπο διαμονής του πληθυσμού

(αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές) δίνει επίσης ενδιαφέροντα
στοιχεία. Είναι εμφανές ότι η χρήση των Η/Υ και του διαδικτύου γίνεται σε
πολύ μεγαλύτερο βαθμό στα αστικά κέντρα σε σχέση με τις ημιαστικές και τις
αγροτικές περιοχές (Γράφημα 89 και Γράφημα 92). Το γεγονός ότι οι
αγροτικές περιοχές δεν συμμετέχουν ισότιμα στην χρήση τέτοιου είδους νέων
τεχνολογιών, αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα διότι δεν είναι δυνατό να
παρακολουθήσουν με ίσους όρους την εξέλιξη των πληροφοριών και να
εκμεταλλευτούν τη χρήση τους. Ειδικότερα το διαδίκτυο αποτελεί για κάθε
είδους δραστηριότητα σημαντικότατη πηγή πληροφοριών.
Γράφημα 89. Διείσδυση χρήσης Η/Υ ανά τόπο διαμονής [87].

Γράφημα 90. Διείσδυση χρήσης internet ανά ηλικιακή ομάδα [87].
Γράφημα 91. Διείσδυση χρήσης internet ανά μορφωτικό επίπεδο [87].

Γράφημα 92. Διείσδυση χρήσης internet ανά τόπο διαμονής [87].
Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν μία υστέρηση στη χρήση νέων

τεχνολογιών που αφορά τις πληθυσμιακές ομάδες των ηλικιωμένων, των
κατοίκων αγροτικών περιοχών και των πολιτών με κατώτερη μόρφωση.
Πρέπει να μελετηθούν και να προταθούν λύσεις για την εξαφάνιση ή βελτίωση
τέτοιου είδους ‘ανισοτήτων’.
3.6.3.2.1Κοινωνία της Πληροφορίας
Στα πλαίσια της αναβάθμισης των υφιστάμενων υποδομών της ως διοικητικού

οργανισμού η Νομαρχία Πειραιά συμμετέχει ενεργά στην υλοποίηση έργων
κάτω από το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» του Γ’ Κ.Π.Σ. Η
συμμετοχή αυτή αφορά τόσο έργα τα οποία θα αναβαθμίσουν την
επιχειρησιακή ικανότητα αλλά και το επίπεδο των προσφερόμενων
υπηρεσιών προς τον πολίτη μέσω της χρήσης της πληροφορικής, όσο και
έργα που αποβλέπουν στην αύξηση της διείσδυσης των νέων τεχνολογιών
όπως του Internet στο γενικότερο επίπεδο του πληθυσμού.
Πιο συγκεκριμένα, στο στάδιο της υλοποίησης βρίσκεται πλέον το έργο
«Προμήθεια και εγκατάσταση βασικού εξοπλισμού και υποδομών στις
Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις Αθηνών & Πειραιά» [ 88 ] το οποίο αφορά τα
ακόλουθα:

o Προμήθεια & Εγκατάσταση βασικού μηχανογραφικού εξοπλισμού όπως

PCs, File Servers, Printers κλπ.
o Υλοποίηση & Εγκατάσταση τοπικών δικτύων (LANs) δεδομένων &
φωνής στα κτίρια της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Πειραιά,
συμπεριλαμβανομένων όλων των απαραίτητων δικτυακών υποδομών
(καλωδίωση, hubs, switches κλπ.).
o Προμήθεια & Εγκατάσταση Τηλεφωνικών Κέντρων.
Συμπληρωματικά σε αυτό το έργο, έγκειται το έργο «Εφαρμογή συστημάτων

πληροφορικής – υποστηρικτικές λειτουργίες των Ν. Α. Αθηνών & Πειραιά» [88]
το οποίο βρίσκεται επίσης στο στάδιο της υλοποίησης κατόπιν έγκρισής του
από το Ε.Π. «Κοινωνία της Πληροφορίας». Το έργο αυτό είναι
συμπληρωματικό του προηγούμενου καθώς στοχεύει στην ανάπτυξη και
εγκατάσταση μηχανογραφικών εφαρμογών οι οποίες στοχεύουν στην
επιχειρησιακή αξιοποίηση της ανωτέρω περιγραφείσας υποδομής, με έμφαση
στις ακόλουθες λειτουργίες:
o Πρωτόκολλο & Διαχείριση Εγγράφων.
o Διαχείριση Τεχνικών Έργων
o Οικονομική & Λογιστική Διαχείριση
o Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού
o Έρευνα, Τεκμηρίωση, Σχεδιασμός & Προγραμματισμός Έργων και
Δράσεων της Ν.Α. Πειραιά.
Εκτός των δύο ανωτέρω έργων τα οποία όπως προαναφέρθηκε έχουν ως

σκοπό την αναβάθμιση των παρεχόμενων από την Νομαρχία υπηρεσιών, η
Ν.Α. Πειραιά & Νήσων στοχεύει και στην διάδοση των νέων τεχνολογιών στον
ευρύτερο πληθυσμό μέσω δράσεων που εμπίπτουν στο αντικείμενο του Ε.Π.
«Κοινωνία της Πληροφορίας». Ένα τέτοιο σύνολο δράσεων αποτελεί και το
έργο «Προώθηση της Ευρυζωνικότητας στην περιοχή της Νομαρχίας Πειραιά»
[88], το οποίο κατόπιν αντίστοιχης πρότασης της Νομαρχίας έχει ήδη ενταχθεί
στο μέτρο 4.2 της «ΚτΠ». Το έργο αυτό διάρκειας 2 ετών, αποτελείται από
δράσεις που αποσκοπούν στην προώθηση της χρήσης Internet μέσω
ευρυζωνικών δικτύων (τεχνολογιών xDSL - ADSL, XDSL κλπ.) τόσο προς
τους παραγωγικούς φορείς της Νομαρχίας όσο και προς το ευρύτερο κοινό.
Πιο συγκεκριμένα το έργο συνίσταται στις ακόλουθες διακριτές δράσεις:

o Μελέτη της υφιστάμενης ζήτησης ευρυζωνικών υπηρεσιών και των

δυνατοτήτων ανάπτυξης ευρυζωνικών υποδομών,
o Ενημέρωση των φορέων της περιοχής Νομαρχίας Πειραιά καθώς και
των τηλεπικοινωνιακών φορέων για τις ευκαιρίες και δυνατότητες
ανάπτυξης ευρυζωνικών υποδομών.
o Προβολή των ευκαιριών που προσφέρει το ευρυζωνικό Internet μέσω
αντίστοιχων ενεργειών όπως ημερίδες, ενημερωτικές εκδηλώσεις,
διαφημίσεις και εκπομπές σε ΜΜΕ, και παροχή έντυπου ενημερωτικού
υλικού.
o Εγκατάσταση και λειτουργία χώρου επίδειξης των ευρυζωνικών
υπηρεσιών (ενσύρματων και ασύρματων).
Εκτός των ανωτέρω έργων τα οποία έχουν ενταχθεί στο Ε.Π. «Κοινωνία της
Πληροφορίας» και ήδη υλοποιούνται, η Νομαρχία Πειραιά έχει επίσης
υποβάλλει προς ένταξη και άλλες προτάσεις που στοχεύουν στην περαιτέρω
εισαγωγή της Πληροφορικής στην λειτουργία της Νομαρχίας. Χαρακτηριστικά
αναφέρεται η πρόταση για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (e-government) η
οποία αποσκοπεί στην εξάλειψη της γραφειοκρατίας που χαρακτηρίζει την
συναλλαγή των πολιτών με τις υπηρεσίες της Νομαρχίας αξιοποιώντας τις
δυνατότητες του Internet. H πρόταση αυτή προσβλέπει στους ακόλουθους
στόχους:
o στην διεκπεραίωση του συνόλου των διεπαφών πολίτη – Νομαρχίας
μέσω της χρήσης της νέας τεχνολογίας (Web, e-mail, fax)
o στην βελτίωση των παρεχόμενων από την Ν.Α. Πειραιά υπηρεσιών και
παρεμβάσεων προς ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (άστεγοι, εξαρτημένοι)
αλλά και άλλες ειδικού ενδιαφέροντος κοινωνικές ομάδες (π.χ.
αλλοδαποί εργαζόμενοι).
o στην κάλυψη αναγκών ηλεκτρονικής παρακολούθησης και εκτέλεσης
έργων από την πλευρά της Ν.Α.
H εν λόγω πρόταση, έχει ήδη υποβληθεί από την Νομαρχία στην διαχειριστική
αρχή της ΚτΠ με τίτλο «Πιλοτικό Πληροφοριακό Σύστημα Διοικητικής
Εξυπηρέτησης Πολιτών και Διαχείρισης Νομαρχιακού Προγράμματος
Δημοσίων Επενδύσεων της Νομαρχίας Πειραιά» και τελεί υπό έγκριση.

3.6.4 Ενέργεια
Στην μεταβιομηχανική εποχή, δεδομένα τα οποία περιγράφουν την
κατανάλωση και την παραγωγή ενός προϊόντος όπως η ενέργεια, μπορούν να
δώσουν πληροφορία για την οικονομική ευημερία και δυνατότητες μιας
κοινωνίας. Η αυτάρκεια αρχικά και η δυνατότητα παροχής της ενέργειας ως
προϊόν στην συνέχεια αποτελεί στόχο των κοινωνιών σε όλα τα επίπεδα
οργάνωσης.
Στοιχεία για τα επίπεδα κατανάλωσης υπάρχουν όσο αφορά τον Νομό Αττικής.
Όπως φαίνεται στον Πίνακας 69 και στο Γράφημα 93, η κατανάλωση του
ηλεκτρικού ρεύματος για οικιακή χρήση αυξάνεται με σταθερό ρυθμό ενώ για
βιομηχανική χρήση παραμένει σταθερή με τάσεις μείωσης. Η αύξηση αυτή
ξεπερνά την πληθυσμιακή αύξηση γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι
ανά κάτοικο η κατανάλωση αυξήθηκε στην διάρκεια της προηγούμενη
δεκαετίας.
Πίνακας 69. Δεδομένα κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος για τον Νομό

Αττικής και τα έτη από 1990 έως 1998.
χρηση και καταναλωση ηλεκτρικου ρευματος

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ
ΡΕΥΜΑ 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
(σε MWh)
Συνολική
κατανάλωση 8.662.667 9.151.520 9.567.390 9.672.723 10.092.469 10.564.650 10.926.478 11.297.100
ηλεκτρ.ρεύματος
Οικιακή χρήση
4.050.733 4.438.872 4.710.628 4.489.052 4.646.298 4.844.286 5.170.851 5.178.800
ηλεκτρ. ρεύματος
Βιομηχανική
χρήση 2.377.553 2.307.480 2.177.369 2.333.098 2.305.664 2.385.242 2.226.404 2.228.100
ηλεκτρ. ρεύματος

Γράφημα 93. Οικιακή και Βιομηχανική Χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος για τον
Νομό Αττικής και τα έτη από 1990 έως 1998.
5500000
5000000
4500000
4000000
MWh
3500000
3000000
2500000
2000000
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Οικιακή χρήση ηλεκτρικού ρεύματος

Βιομηχανική χρήση ηλεκτρ. ρεύματος
Σε επίπεδο Νομαρχίας δυνατότητες άσκησης ενεργειακής πολιτικής σε

επιτελικό επίπεδο δεν υπάρχουν, διότι αρμοδιότητα για το θέμα έχει η
κεντρική εξουσία της χώρας. Ωστόσο στα πλαίσια ενός αναπτυξιακού
σχεδιασμού από πλευράς Νομαρχίας πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε:
o οι υποδομές ενέργειας να καλύπτουν της ανάγκες της περιοχής
o να αξιοποιηθεί όλο το διαθέσιμο ενεργειακό δυναμικό
Τα οφέλη από την ύπαρξη και δημιουργία ενεργειακών μονάδων οδηγούν σε

γενικότερη αναβάθμιση της περιοχής και δεν αφορούν μόνο το οικονομικά
μεγέθη ή θέματα απασχόλησης.
Στην Εικόνα 27, παρουσιάζονται οι βασικές υποδομές παροχής ενέργειας
στην Νομαρχία Πειραιά ενώ αρκετά χρήσιμη είναι η πληροφορία για το
διαθέσιμο ενεργειακό δυναμικό όσον αφορά την αιολική ενέργεια στις
περιοχές του Δήμου Κυθήρων.

Εικόνα 27. Ενεργειακός Χάρτης Νομαρχίας Πειραιά.

3.6.5 Τρέχοντα έργα υπό την εποπτεία της Νομαρχίας Πειραιά

Στα πλαίσια του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου συγκεντρώθηκαν τα έργα
και οι προτάσεις έργων των τελευταίων χρόνων της Νομαρχίας Πειραιά με
σκοπό την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με:
o υφιστάμενη κατεύθυνση των αναπτυξιακών ενεργειών
o τους πόρους και τους φορείς χρηματοδότησης
και την χρησιμοποίηση των στοιχείων για το σχεδιασμό της αναπτυξιακής

πολιτικής.
Τα δεδομένα υπήρχαν σε πίνακες ηλεκτρονικής (xls ή doc αρχεία) ή σε
έγγραφα αναλογικής μορφής και είχαν διαφορετικές μορφοποιήσεις με
αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στην επεξεργασία και ανάλυση τους. Για το
λόγο δημιουργήθηκε μια σχεσιακή βάση δεδομένων (ACCESS) στην οποία
αποθηκεύτηκαν όλα τα έργα και οι προτάσεις έργων. Ο σχεδιασμός της βάση
επιτρέπει την συνολική επεξεργασία όλων των έργων άσχετα από το φορέα
χρηματοδότησης, τον τύπο του έργου ή άλλα στοιχεία ενώ αποδόθηκαν μετά
από επεξεργασία κοινά χαρακτηριστικά όπως για παράδειγμα ο τύπος του
έργου.
Εικόνα 28. Βάση δεδομένων με τα έργα της Ν. Πειραιά.

Τα έργα έχουν ταξινομηθεί σε δύο βασικές κατηγορίες:

o Σε εκείνα που έχει υπάρξει χρηματοδότηση και στην συνέχεια θα
αναφέρονται ως Έργα με έγκριση.
o Σε εκείνα τα οποία δεν χρηματοδοτήθηκαν και παρέμειναν σε επίπεδο
πρότασης ή μελέτης. Στην συνέχεια θα περιγράφονται ως Έργα χωρίς
έγκριση.
Στη πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται έργα τα οποία εκτελέστηκαν ή είναι

υπό εκτέλεση ή έχει εγκριθεί ή χρηματοδότηση τους. Αφορούν την περίοδο
2003-2004 εκτός από μικρό αριθμό για τα οποία συμπεριλήφθηκαν διότι το
μεγαλύτερο τμήμα της χρηματοδότησης δόθηκε την παραπάνω χρονική
περίοδο (Γράφημα 94).
Γράφημα 94. Συνολική κατανομή οικονομικών πόρων για έργα με βάση το

στάδιο εξέλιξης. Έτη 2003 και 2004.
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ

ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
ΟΡΙΜΟ ΕΡΓΟ € 98.316.131
ΕΡΓΟ ΥΠΟ ΠΡΟΤΑΣΗ € 16.998.148
ΕΡΓΟ ΥΠΟ ΠΕΡΑΤΩΣΗ € 2.617.512
ΕΡΓΟ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ € 115.647.867
ΕΡΓΟ ΥΠΟ
€ 16.288.808
ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗ
€0 € 40.000.000 € 80.000.000 € 120.000.000 € 160.000.000
Από την επεξεργασία των δεδομένων για την κατηγορία αυτή προέκυψαν τα
εξής:
o οι υποδομές αντλούν σημαντικό τμήμα των πόρων (Γράφημα 95). Οι
ανάγκες χρηματοδότησης έργων οδοποιίας, λιμενικών, αποχέτευσης
αλλά και η ενίσχυση της αντιπλημμυρικής προστασίας είναι υψηλές.

o Η κατανομή της χρηματοδότησης ανά Δήμο δεν είναι ισομερής. Για

Δήμους όπως το Κερατσίνι ή το Πέραμα οι πόροι που δόθηκαν ή
προβλέπεται να δοθούν είναι ελάχιστοι σε σχέση με άλλους Δήμους
όπως της Αίγινας ή της Τροιζήνας (Γράφημα 96.).
o Βασική πηγή χρηματοδότησης είναι το ΠΕΠ Αττικής ή πόροι που
προέρχονται από το ΚΠ.
Γράφημα 95. Συνολική κατανομή οικονομικών πόρων ανά κατηγόρια έργου.

Περίοδος 2003 έως 2004.

Γράφημα 96. Συνολική κατανομή οικονομικών πόρων για έργα ανά δήμο.
Περίοδος 2003 έως 2004.
Γράφημα 97. Συνολική συνεισφορά φορέων χρηματοδότησης. Περίοδος 2003

έως 2004.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Ν.Π.Δ.Δ: ΝΟΜΙΚΆ ΠΡΌΣΩΠΑ ΔΗΜΟΣΊΟΥ ΔΙΚΑΊΟΥ
Τ.Ε.Ο: ΤΑΜΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ
ΣΑΕΠ: ΣΥΛΛΟΓΙΚΈΣ ΑΠΟΦΆΣΕΙΣ ‘ΕΡΓΩΝ ΠΕΡΙΦΈΡΕΙΑΣ
ΣΑΝΑ: ΣΥΛΛΟΓΙΚΈΣ ΑΠΟΦΆΣΕΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΊΚΗΣΗΣ

Πίνακας 70. Έργα στην Κοινότητα Αγκιστρίου υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
A/A ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
(με ΦΠΑ)
1. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΘΕΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΤΟ 2003-2004
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΕΜΜΑΤΩΝ
ΣΑΕΠ 085 -
ΝΗΣΟΥ ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ ΑΠΌ
1 160.000 € ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2003 - Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ
ΑΤΤΙΚΗΣ
- ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ. ΠΕΙΡΑΙΑ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΑΣΙΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ

2 ΔΙΚΤΥΟΥ Κ. ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ 80.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ (ΤΕΟ ΑΕ) ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
(ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ)
2. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΤΟ 2005
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΛΙΜΕΝΟΣ Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ
1 3.061.292 €
ΜΕΓΑΛΟΧΩΡΙΟΥ Ν.ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ ΣΑΕΠ 085/3
3. ΕΡΓΑ ΥΠΟ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗ
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ
1 ΧΩΡΟΥ ΛΙΜΕΝΟΣ 200.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ
ΜΕΓΑΛΟΧΩΡΙΟΥΝ.ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ
2 200.000 € ΚΑΠ
ΧΩΡΩΝ Ν.ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ

Πίνακας 71. Έργα στο Δήμο Αίγινας υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΕΦΥΡΑΣ
1 ΡΕΜΑΤΟΣ ΣΚΟΤΕΙΝΗΣ ΑΝΙΤΣΑΙΟΥ 145.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΙΓΙΝΑΣ
ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ
ΟΔΟΣTΡΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΛΗ
ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΟΔΩΝ ΠΡΟΣ
2 4.031 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΛΩΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΜΕΣΑΓΡΟ ΣΤΗ
ΘΕΣΗ ΒΕΡΓΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ
ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΑΙ
ΥΠΕΧΩΔΕ
3 ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ 250.000 € ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
(ΤΕΟ Α.Ε)
ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ΑΙΓΙΝΑΣ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΓΙΟΥ
4 150.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΑΙΓΙΝΑΣ
ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΤΟΤΗΤΑΣ
5 45.000 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ
ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ΑΙΓΙΝΑΣ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ
6 ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. 245.000 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΙΓΙΝΑΣ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ

7 ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Ε. Ο. ΑΙΓΙΝΑ 49.000 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΠΕΡΔΙΚΑ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΟΥ
8 ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΌ ΦΑΡΟ ΕΩΣ 950.872 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΠΕΡΔΙΚΑ
ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΔΡΟΜΩΝ ΑΓ.
9 11.387 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΜΑΡΙΝΑΣ Δ.Δ. ΜΕΣΑΓΡΟΥ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΟΥ
ΑΠΌ ΛΙΜΑΝΙ ΑΙΓΙΝΑΣ ΕΩΣ ΦΑΡΟ- ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ
1 991.200 €
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΗΜΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΣΑΕΠ 085/3
ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ν. ΑΙΓΙΝΑΣ
ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΑ ΦΡΑΓΜΑΤΑ ΣΤΑ
ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ
2 ΡΕΜΑΤΑ: ΒΥΡΟΥ & ΣΚΟΤΕΙΝΗΣ 377.600 €
ΣΑΝΑ /3
ΑΙΓΙΝΑΣ

1 200.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ
ΔΙΚΤΥΟΥ
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ
2 200.000 € ΚΑΠ
ΧΩΡΩΝ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ
3 ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 600.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ
"ΚΥΒΕΡΝΕΙΟ" ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

4. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΑΘΗΚΑΝ Η ΘΑ ΠΡΟΤΑΘΟΥΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΖΩΝΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
1 700.000 €
ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΡΥΠΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ Ν.
ΑΙΓΙΝΑΣ
ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΛΙΜΕΝΑ
2 41.972.600 €
ΣΤΟ ΛΕΟΝΤΙ ΑΙΓΙΝΑΣ
ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ
ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
3 ΑΠΌ ΑΙΓΙΝΑ ΕΩΣ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ ΔΙΑ 5.700.000 €
ΜΕΣΑΓΡΟΥ ΚΑΙ ΝΑΟΥ ΑΦΑΙΑΣ Ν.
ΑΙΓΙΝΑΣ
Πίνακας 72. Μελέτες στο Δήμο Αίγινας υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
A/A ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΑΜΟΙΒΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΕΡΓΟΥ (με ΦΠΑ)
1. ΑΝΑΤΕΘΕΙΣΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Α’ Φάση: 16.461.000 € Χρηματοδότηση:

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΛΙΜΕΝΑ ΣΤΟ
1 ΛΕΟΝΤΙ ΑΙΓΙΝΑΣ
Β’ Φάση: 13.393.000 € 626.000 € α) ΑΝ. ΠΟΡΟΣ
Γ’ Φάση: 12.118.600 € β) ΚΑΠ
ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΤΑΣ 155.725 € Χρηματοδότηση:
2 ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
892.149,67
(ΠΡΟΕΚΤΙΜΟΥΜΕΝΗ) ΚΑΠ

2. ΜΕΛΕΤΕΣ Δ. ΑΙΓΙΝΑΣ
Η Μελέτη εντάχθηκε στη ΣΑΜΠ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΩΝ ΟΔΩΝ ΑΙΓΙΝΑ - 160.000,00 € 085/3 και βρίσκεται στο στάδιο
1 ΚΥΨΕΛΗ - ΒΑΘΥ - ΒΑΓΙΑ & ΜΕΣΑΓΡΟΣ -
(ΠΡΟΕΚΤΙΜΟΥΜΕΝΗ) αξιολόγησης των αιτήσεων της
ΤΟΥΡΛΟΣ Ν. ΑΙΓΙΝΑΣ
πρόσκλησης ενδιαφέροντος
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΥ 100.000,00 € 085/3 και βρίσκεται στο στάδιο
2 & ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΝΑΩΝ ΑΦΑΙΑΣ
(ΠΡΟΕΚΤΙΜΟΥΜΕΝΗ) αξιολόγησης των αιτήσεων της
& ΕΛΛΑΝΙΟΥ ΔΙΟΣ Ν. ΑΙΓΙΝΑΣ
Πίνακας 73. Έργα στο Δήμο Κερατσινίου υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΠΛΑΤΕΙΩΝ-
1 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ
500.000 €
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΑΝΟΥΣ ΟΔΟΥ

2 ΜΕΛΠΟΜΕΝΗΣ
45.000 €

Πίνακας 74. Έργα στη Κοινότητα Αντικυθήρων υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΛΙΚΟΔΡΟΜΙΟΥ ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ

1 ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ
450.000 €
ΣΑΕΠ 3
ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΑΠΌ

ΥΠΕΧΩΔΕ
2 ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΣΤΟΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΡΟΜΟ 50.000 €
ΤΕΟ Α.Ε.
ΑΝΤΙΚΥΘΥΡΩΝ
ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ ΥΦΑΛΩΝ ΟΓΚΟΛΙΘΩΝ ΣΤΟ

1 ΛΙΜΑΝΙ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ
45.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ -ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΟΥ

2 ΔΙΚΤΥΟΥ
100.000 € ΚΑΠ

Πίνακας 75. Έργα στο Δήμο Κορυδαλλού υπό την επίβλεψη της Ν. Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΩΝ ΟΜΒΡΙΩΝ ΣΤΟ

1 Δ. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
3.668.378 € ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΑΝΑ 3
ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

2 ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ
500.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ
ΣΥΜΒΑΣΗ
1 ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΜΕΡΚΑΤΗ 600.000 € ΚΑΠ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΩΝ ΟΜΒΡΙΩΝ

2 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ 49.000 € ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ
ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ
3. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΑΘΗΚΑΝ 'Η ΘΑ ΠΡΟΤΑΘΟΥΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΟΥ ΟΜΒΡΙΩΝ ΟΔΟΥ
1 Αθηνών (Λεωφ. Γρ. Λαμπράκη) ΣΤΟ ΔΗΜΟ 4.500.000 €
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΩΝ ΟΜΒΡΙΩΝ ΣΤΟ
2 ΔΗΜΟ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ (Β’ ΦΑΣΗ)
3.350.000 €

Πίνακας 76. Έργα στο Δήμο Κυθήρων υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ ΥΠΕΧΩΔΕ

1 ΔΙΚΤΥΟ Ν. ΚΥΘΗΡΩΝ
150.000 €
ΤΕΟ Α.Ε.
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΝΗΣΟΥ

ΣΑΕΠ 085 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
2 ΚΥΘΗΡΩΝ ΑΠΌ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2003 - Ν.Α. 160.000 €
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΑΘΗΝΩΝ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ. ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ
ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ ΑΠΌ ΣΑΕΠ 085 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
3 ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2003 - Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ -
160.000 €
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ. ΠΕΙΡΑΙΑ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΑΣΙΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ
4 Ν. ΚΥΘΗΡΩΝ (ΔΗΜΟΣ)
150.000 €
ΤΕΟ Α.Ε.
ΑΝΤΙΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΟΔΟΥ

5 ΧΩΡΑ-ΚΑΨΑΛΙ Ν.ΚΥΘΗΡΩΝ
30.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ

6 ΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΤΟΥ ΚΑΨΑΛΙΟΥ Ν. 10.952 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΚΥΘΗΡΩΝ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΙΜΕΝΟΒΡΑΧΙΩΝΑ
7 ΔΙΑΚΟΦΤΙΟΥ Ν. ΚΥΘΗΡΩΝ
250.000 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ

2. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΘΕΙ & ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΤΟ 2005

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΟΥ ΑΓ.
ΠΕΛΑΓΙΑΣ ΠΟΤΑΜΟΥ - ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ
1 ΠΟΤΑΜΟΥ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΗΜΑΝΣΗΣ &
1.650.000 €
ΣΑΝΑ3
ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΥΘΗΡΩΝ
ΣΗΜΑΝΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ
2 ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ
420.000 € ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΠΟΡΟΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΣ ΓΗΠΕΔΟΥ 5Χ5
1 ΠΟΤΑΜΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ
45.000 € ΚΑΠ
2 ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΠΟΤΑΜΟΥ 400.000 € ΚΑΠ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΟΥ ΑΓ.
ΠΕΛΑΓΙΑΣ - ΚΑΨΑΛΙΟΥ Ν. ΚΥΘΗΡΩΝ ΑΠΌ ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΝ
1 Χ.Θ. 11+250 ΕΩΣ 15+850 (ΑΡΩΝΙΑΔΙΚΑ -
2.310.000 €
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 2005
ΔΟΚΑΝΑ)

Πίνακας 77. Μελέτες στο Δήμο Κυθήρων υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΕΚΤΙΜΟΥΜΕΝΗ
ΑΜΟΙΒΗ
1. ΜΕΛΕΤΕΣ ΥΠΟ ΑΝΑΘΕΣΗ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΜΑΚΡΩΝΑ
ΣΑΜΠ 085/3 085/3 και βρίσκεται στο στάδιο
1 ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΓΕΦΥΡΩΝ ΣΤΟ ΣΤΡΑΠΟΔΙ Ν. 120.000 €
2004 αξιολόγησης των αιτήσεων της
ΚΥΘΗΡΩΝ
ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΗΤΑΤΩΝ
2 ΚΥΘΗΡΩΝ
60.000 € ΣΑΕΠ 085 085 και βρίσκεται στο στάδιο της
εκπόνησης
2. ΑΝΑΤΕΘΕΙΣΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
ΕΧΕΙ ΣΥΝΤΑΧΘΕΙ &

ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΨΑΛΙΟΥ -
1 ΧΩΡΑΣ ΚΥΘΗΡΩΝ
100.000 € ΣΑΕΠ 085 ΥΠΕΒΛΗΘΕΙ ΣΤΗΝ
ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΥΠΕΔΑΦΟΥΣ
ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΙ ΕΧΕΙ ΣΥΝΤΑΧΘΕΙ &
2 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ 25.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΥΠΕΒΛΗΘΕΙ ΣΤΗΝ
ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΚΥΘΗΡΩΝ

Πίνακας 78. Έργα στο Δήμο Μεθάνων υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

1 ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΜΕΘΑΝΩΝ
80.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ (ΤΕΟ ΑΕ)
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΜΕΘΑΝΩΝ Π.Ε.Π. ΑΤΙΚΚΗΣ ΣΑΕΠ

2 (Β΄ΦΑΣΗ)
5.185.030 €
085/3
ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΠΡΟΒΛΗΤΑ

1 ΜΕΘΑΝΩΝ
370.000 € ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ-ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΟΥ
2 ΔΙΚΤΥΟΥ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΑΝΑΔΕΙΞΗ
1 ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΔΕΗ ΜΕΘΑΝΩΝ 767.000 €
ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΠΟΛ. ΚΕΝΤΡΟ
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΔΡΟΜΟΥ ΒΑΘΥ -
2 ΜΕΘΑΝΩΝ
400.000 €
ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

3 ΚΟΥΝΟΥΠΙΤΣΑΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ (Β’ ΦΑΣΗ)
1.400.000 €

Πίνακας 79. Έργα ευρύτερης σημασίας στο Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ
ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΧΑΜΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ ΤΟΥ
1 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ
315.330 € ΥΠ. ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ ΓΕΝΙΚΩΝ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ & ΑΝΑΔΙΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
2 ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ
8.217.168 € ΥΠ. ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΟ Π.Γ.Ν. ΝΙΚΑΙΑΣ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΘΟΡΩΝ ΑΣΦΑΛΤΙΚΟΥ
ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΔΗΜΩΝ ΥΠΕΧΩΔΕ
3 ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΙΝΑΣ
89.762 €
(ΤΕΟ Α.Ε)
ΚΑΙ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ

4 ΠΟΛΙΤΩΝ (ΚΕΠ) ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ
58.679 €
ΠΟΡΟΣ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ

ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΡΣΗ
5 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΑΠΌ ΕΝΤΟΝΑ ΦΥΣΙΚΑ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΡΕΜΜΑΤΩΝ
ΥΠΕΧΩΔΕ
6 ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΟΥ 700.000 €
ΣΑΕ 072/1
ΝΟΜ/ΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΦΡΕΑΤΙΩΝ
7 ΥΔΡΟΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 300.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ ΣΑΕ 072/1 ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΤΕΡΠΣ
8 ΑΚΤΩΝ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΙΝΑΣ, ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ ΚΑΙ 70.000 € ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΠΕΙΡΑΙΑ (ΥΠΕΧΩΔΕ)
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ

9 ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΥ ΣΤΕΓΑΖΟΥΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 242.092 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΤΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ
10 ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΥΟ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΩΝ 108.907 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ
11 ΣΕΙΣΜΟΠΛΗΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ 668.696 € ΥΠΕΧΩΔΕ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ (6η ΕΡΓΟΛΑΒΙΑ)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΛΥΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΙΣΚΩΝ ΣΤΙΣ

12 ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΓΑΛΑΤΑ
ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΧΩΡΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Β΄ ΚΑΙ Γ΄

ΥΠ. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
13 ΟΡΟΦΟΥ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ 127.031 €
ΤΑΧΔΙΚ
ΠΕΙΡΑΙΑ
ΕΠΙΣΚΕΥΗ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΕΙΣΜΟΠΛΗΚΤΟΥ
ΚΤΗΡΙΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ
14 ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΑΔΕΛΦΩΝ ΣΠ.
73.000 €
ΑΔΕΛΦΩΝ ΣΠ. ΤΥΠΑΛΔΟΥ
ΤΥΠΑΛΔΟΥ
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ
15 ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ 344.510 € ΤΑΧΔΙΚ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΠΕΙΡΑΙΑ

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

16 ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ 44.800 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΟΔΗΓΩΝ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΩΝ
ΔΙΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ
17 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ 43.054 € ΤΑΧΔΙΚ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 55

ΡΙΖΙΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ
ΟΚΑΑ ΑΕ
1 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ 16.222.720 €
ΕΥΡ. ΕΝΩΣΗ
ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΡΕΑΤΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ - ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ
ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ
2 ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 53 ΚΑΙ
1.467.351 € ΤΑΜΕΙΟ ΤΕΑΠΑΛΠ
ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ ΤΕΑΠΑΛΠ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΘΟΡΩΝ ΚΕΛΥΦΟΥΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

3 ΚΤΙΡΙΟΥ ΜΙΧΑΛΗΝΕΙΟΥ
212.400 €
(ΣΑΕ 012)
ΑΝΑΠΛΑΣΗ - ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ

ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ
4 ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 53 ΚΑΙ
1.467.351 € ΤΑΜΕΙΟ ΤΕΑΠΑΛΠ
ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ ΤΕΑΠΑΛΠ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΘΟΡΩΝ ΚΕΛΥΦΟΥΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

5 ΚΤΙΡΙΟΥ ΜΙΧΑΛΗΝΕΙΟΥ
212.400 €
(ΣΑΕ 012)
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΟΥ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

6 ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΟΔΗΓΩΝ 70.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ
ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΩΝ

«ΟΔΥΣΣΕΙΑ» ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ

1 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
37.500 € ΚΑΠ
2 «ΑΡΤΕΜΙΣ» 10.000 € ΚΑΠ
ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΖΩΝΗΣ

3 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ
Γ΄ ΚΠΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ

4 ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ 250.000 €
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
5 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΕΞΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ 145.000 € ΚΑΠ
ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
6 ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
240.000 € ΚΑΠ
7 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 2003-2005 900.000 € ΚΑΠ
8 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ 2003-2005 1.000.000 € ΚΑΠ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗ

9 ΔΙΟΙΚΗΣΗ (ΔΙΚΤΥΩΣΗ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ 750.000 € ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ κ.λπ.)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ
10 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ


ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΙΧΘΥΟΣΚΑΛΑΣ ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ
1 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ
585.288 €
Ε. Π. ΑΛΙΕΙΑΣ
2 ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ ΟΡΟΥΣ ΑΙΓΑΛΕΩ 3.500.000 €
Πίνακας 80. Έργα στο Δήμο Νίκαιας υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΝΤΩΝ
ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ ΤΗΣ
1 7/9/99 ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ ΤΟΥ Ν.
293.470 € ΥΠΕΧΩΔΕ ΣΑΕ 069/3 ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ- ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ -ΕΞΩΡΑΙΣΜΟΣ
2 ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΧΕΡΣΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Ν. 14.984 € ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ 2004 ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΠΕΙΡΑΙΑ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΑΣΙΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

1 ΔΗΜΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ
500.000 € ΤΕΟ


ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ
1 ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΩΝ- ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΩΝ 600.000 € ΚΑΠ
ΠΡΑΣΙΝΟΥ
Πίνακας 81. Έργα στο Δήμο Πειραιά υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ- ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ
ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΩΡΟΥ ΣΤΟ
ΣΤΑΔΙΟ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ
1 (εγκατάσταση ηλεκτρονικού συστήματος 43.977 € ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΕΤΕΡΠΣ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
εντολών ελέγχου και καταγραφής
συνδεδεμένου με το σύστημα αυτόματου
ποτίσματος)
ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ
2 ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
150.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ ΥΑΣ ΣΑΕ 069 ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ΕΧΕΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΕΙ ΤΟ 30% ΤΟΥ

1 ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΟΔΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 2.300.000 €
(ΣΑΕ 012) ΕΡΓΟΥ


ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΟΔΟΥ ΑΓ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ
1 ΚΑΜΙΝΙΩΝ
500.000 €
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΧΩΡΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΑΙ

2 ΠΛΑΤΕΙΩΝ
500.000 €

ΘΑ ΚΑΤΑΤΕΘΕΙ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΩΝ ΟΜΒΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΌΤΑΝ ΠΡΟΚΗΡΥΧΘΕΙ Η
1 ΟΔΟ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ Ν. ΦΑΛΗΡΟ
645.000 €
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ
ΜΕΤΡΟΥ
Πίνακας 82. Έργα στο Δήμο Περάματος υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ

1 ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ (ΠΕΡΑΜΑ)
300.000 € ΤΕΟ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
2 ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 55.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ

1 ΣΤΗΘΑΙΟ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΔΗΜΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ 40.000 € ΤΕΟ
2 ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΝΩ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ
300.000 € ΚΑΠ
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ-

3 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ
350.000 € ΚΑΠ
Πίνακας 83. Έργα στο Δήμο Πόρου υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

ΥΠΕΧΩΔΕ
1 ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ 150.000 €
(ΤΕΟ Α.Ε)
ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ΠΟΡΟΥ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΩΡΥΓΩΝ,
ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΑ,ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΩΛΗΝΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ
2 PVC ΚΑΙ ΦΡΕΑΤΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΕΒ
60.000 € ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΥΠ. ΓΕΩΡΓΙΑΣ
ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΥΣ ΠΟΡΟΥ


ΔΙΚΤΥΟ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΠΕΠ
1 ΔΗΜΟΥ ΠΟΡΟΥ
3.009.526 €
ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΑΝΑ3
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΕΡΟΥΣΑΣ
2 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ Ε. Ο. ΠΟΡΟΣ 79.000 € ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΠΟΡΟΣ
ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ
1 ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ Δ. ΠΟΡΟΥ
500.000 € ΚΑΠ
1 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΣ 2.000.000 €
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ &

2 ΑΞΙΟΠΟιΗΣΗΣ ΔΥΤΙΚΩΝ ΚΡΗΠΙΔΩΜΑΤΩΝ 2.930.000 €
ΛΙΜΕΝΑ ΠΟΡΟΥ
Πίνακας 84. Έργα στο Δήμο Αγ. Ι. Ρέντη υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΑΙ

1 ΠΕΖΟΔΡΟΜΩΝ
500.000 € ΚΑΠ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

2 ΓΗΠΕΔΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ
15.000 € ΚΑΠ
Πίνακας 85. Έργα στους Δήμος Σαλαμίνος και Αμπελακίων υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)
ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΟΔΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

1 ΗΛΙΑΚΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
29.347 € ΑΝ. ΠΟΡΟΣ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ

2 ΔΙΚΤΥΟ Ν. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
146.750 €
(ΤΕΟ Α.Ε)

ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ ΑΠΌ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΣΑΕΠ 085
3 2003 - Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ.
160.000 €
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΝΗΣΟΥ
ΣΑΕΠ 085
4 ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ ΑΠΌ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2003 - 320.000 €
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ
Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ. ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΤΗΣ Λ.
5 ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Ν. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
250.000 € ΥΠ. ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ - ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΟΥ

6 ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΧΩΡΟΥ ΤΥΜΒΟΥ

7 ΣΑΛΑΜΙΝΟΜΑΧΩΝ (εργασίες περίφραξης)
44.983 € ΕΙΔΙΚΟΣ ΑΝ. ΠΟΡΟΣ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ

ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΟΔΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

1 ΔΗΜΗΤΡΑΝΙ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
115.000 € ΑΝ. ΠΟΡΟΣ
ΣΗΜΑΝΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ

2 ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
131.000 € ΑΝ. ΠΟΡΟΣ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ
1 ΔΙΚΤΥΟ Ν. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
348.322 €
ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΛΕΩΦΟΡΟΥ
2 ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ
400.000 €
ΑΓΩΓΟΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ-
3 ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΑΝΙ-ΔΗΜΗΤΡΑΝΙ- 600.000 €
ΚΥΡΙΖΑ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΥΜΒΟΥ
4 ΣΑΛΑΜΙΝΟΜΑΧΩΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ 200.000 €
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ
5 ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΥΜΒΟΥ ΣΑΛΑΜΙΝΟΜΑΧΩΝ 90.000 €

ΑΓΩΓΟΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ - ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΑΠΌ
1 ΣΑΤΕΡΛΙ ΕΩΣ ΚΑΝΑΚΙΑ Ν. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
2.758.620 €
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΩΝ –

2 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΗΜΑΝΣΗΣ & ΟΔΙΚΗΣ 1.712.000 €
ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ν. ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΥΡΙΖΑΣ Ν.
3 ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
500.000 €

Πίνακας 86. Έργα στο Δήμο Σπετσών υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

1 ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ Ν. ΣΠΕΤΣΩΝ
150.000 €
(ΤΕΟ Α.Ε)
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΑΣΙΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ

2 Ν. ΣΠΕΤΣΩΝ (ΔΗΜΟΣ)
80.000 €
(ΤΕΟ Α.Ε)
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ

3 ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΠΕΤΣΩΝ
500.000 €
(ΤΕΟ Α.Ε)

ΥΠΕΧΩΔΕ
4 ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ 150.000 €
(ΤΕΟ Α.Ε)
ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ΣΠΕΤΣΩΝ
ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΜΟΛΩΝ-
5 ΚΡΗΠΙΔΩΜΑΤΩΝ ΛΙΜΕΝΟΣ ΣΠΕΤΣΩΝ - Α' 257.700 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΦΑΣΗ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ -
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΟΔΟΥ ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ
1 ΣΠΕΤΣΩΝ ΑΠΟ ΝΕΟ ΛΙΜΑΝΙ ΕΩΣ ΠΑΛΑΙΟ
2.053.200 €
ΣΑΝΑ 3
ΛΙΜΑΝΙ


ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΣ ΓΗΠΕΔΟΥ
1 ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΣΤΙΣ ΣΠΕΤΣΕΣ
65.000 € ΚΑΠ

2 ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΗΣΟΥ ΣΠΕΤΣΩΝ
400.000 € ΚΑΠ

ΜΕΛΕΤΗ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ
ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ
1 ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΖΩΝΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ 2.770.359 €
ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟΥ ΣΠΕΤΣΩΝ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ (ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΣ –
ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ
2 ΟΜΒΡΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΔΩΝ) 500.000 €
ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΥΛΙΝΑΣ ΣΠΕΤΣΩΝ
Πίνακας 87. Έργα στο Δήμο Τροιζήνος υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ-ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ
1 ΔΡΟΜΟΥ ΓΑΛΑΤΑ (ΔΗΜΟΣ)
150.000 €
(ΤΕΟ ΑΕ)
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗ

ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟ
2 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΟΔΟ Π. ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ-
ΔΡΥΟΠΗΣ-ΓΑΛΑΤΑ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ ΣΤΗΝ

ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΔΟ ΓΑΛΑΤΑ- ΝΑΥΠΛΙΟΥ
3 ΑΠΌ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΕΩΣ ΤΟ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΑΛΑΤΑ
ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ
4 ΔΙΚΤΥΟ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
160.000 € ΥΠΕΧΩΔΕ (ΤΕΟ Α.Ε) ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ

ΣΑΕΠ 085 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
5 ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ ΑΠΌ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2003 - 720.000 €
ΑΤΤΙΚΗΣ
Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ. ΠΕΙΡΑΙΑ
ΔΙΚΤΥΟΥ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ ΑΠΌ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΣΑΕΠ 085 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
6 2003 - Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ - ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Ν.Δ.
640.000 €
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΑ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΩΡΥΓΩΝ,
ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΑ,ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΩΛΗΝΩΝ
ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠ.
7 PVC ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΧΑΛΥΒΔΟΣΩΛΗΝΩΝ 58.882 €
ΓΕΩΡΓΙΑΣ
ΣΤΟΝ ΤΟΕΒ ΛΕΜΟΝΟΠΕΡΙΒΟΛΟΥ
ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΩΤΕΙΝΗΣ
ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΣΤΟ 5ο ΧΛΜ Ε.Ο.
ΥΠΕΧΩΔΕ
8 ΓΑΛΑΤΑ-ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΤΗΣ 44.000 €
(ΤΕΟ ΑΕ)
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑΤΑ
ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΣΤΙΣ
ΥΠ. ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ
9 ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΤΟ 90.000 €
ΠΡΟΝΟΙΑΣ
ΓΑΛΑΤΑ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ - ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ
10 ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
102.714 € ΑΝ. ΠΟΡΟΣ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ


ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΛΕΚΑΝΩΝ ΔΙΗΘΗΣΗΣ ΜΕ
ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΑ ΦΡΑΓΜΑΤΑ ΣΤΑ ΡΕΜΑΤΑ
1 ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ ΚΑΙ ΦΡΑΝΤΖΙ
468.000 € ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΑΝΑ 3
ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΠΤΩΣΕΩΝ
ΦΥΣΙΚΩΝ & ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΠΡΑΝΩΝ &
2 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΟΥ Π. ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ -
10.300.000 € ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΑΝΑ 3
ΚΟΜΒΟΥ ΚΑΛΛΟΝΗΣ (ΝΕΑ ΧΑΡΑΞΗ)

1 ΔΙΚΤΥΟΥ
300.000 € ΚΑΠ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗΣ
1 ΚΑΡΑΤΖΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ
5.711.996 €
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΨΗΦΤΑΣ

2 ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ & ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
1.100.000 €
ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

3 ΔΡΥΟΠΗΣ ΔΗΜΟΥ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ
2.490.000 €

Πίνακας 88. Έργα στο Δήμο Ύδρας υπό την επίβλεψη της Νομαρχίας Πειραιά.
ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ
(με ΦΠΑ)

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΕΧΩΔΕ
1 ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΔΟ ΒΛΥΧΟΥ-ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ
102.715 €
(ΤΕΟ Α.Ε)
2 ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΛΙΜΕΝΑ (ΒΛΥΧΟ) 43.000 € ΚΑΠ ΠΕΡΑΙΩΘΗΚΕ
2 ΕΡΓΑ ΥΠΟ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗ
1 ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΑΣΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ 100.000 € ΤΕΟ

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ- ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
2 ΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙΩΝ ΝΗΣΟΥ ΥΔΡΑΣ

200.000 € ΚΑΠ
ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΗΣΟΥ ΥΔΡΑΣ
3 ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΑΘΗΚΑΝ 'Η ΘΑ ΠΡΟΤΑΘΟΥΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

1 ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΥΔΡΑΣ 700.000 €
ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ
2 ΥΔΡΑ (ΜΙΚΡΟ ΚΑΜΙΝΙ ΕΩΣ ΒΛΥΧΟ)
980.000 €
3 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΣΤΟ ΒΛΥΧΟ 1.065.260 €
4 ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΖΩΝΗΣ 770.000 €

(ΗΛ/ΦΩΤΙΣΜΟΣ–ΥΔΡΕΥΣΗ–ΠΛΑΚΟΣΤΡΩΣΕΙΣ)

Όσον αφορά τον προγραμματισμό των έργων για την περίοδο 2003 -2004
προκύπτει ότι:
o μέσα στο έτος 2003 δημοπρατήθηκαν και εκτελούνται 52 έργα
συνολικού προυπολογισμού 51.000.000 €.
o έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση είτε από το Γ’ Κ.Π.Σ. (ΠΕΠ Αττικής –
Τομεακά προγράμματα) είτε από εθνικούς πόρους για την υλοποίηση
35 έργων συνολικού προϋπολογισμού 17.000.000 €.
o εκπονήθηκαν μελέτες και εξασφαλίσθηκαν οι απαιτούμενες
αδειοδοτήσεις για την υλοποίηση 26 έργων συνολικού προϋπολογισμού
99.000.000 €. Το συνολικό των συγκεκριμένων έργων είναι καθόλα
ώριμα για την ένταξη σε επιχειρησιακά προγράμματα και
χρηματοδότηση.
Ακόμα όπως προκύπτει από τα δεδομένα για την περίοδο 2003 –2004, παρά
τις αυξημένες ανάγκες για έργα υποδομής, η χρηματοδότηση κατευθύνθηκε
και σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού και σε θέματα εξυπηρέτησης του πολίτη.
Αναλυτικά σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού δόθηκε έμφαση στην
αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας και έγιναν οι ακόλουθες
ενέργειες:
o υλοποιήθηκαν επιδοτούμενα προγραμμάτα επαγγελματικής κατάρτισης
ανέργων από το ΚΕΚ ΝΕΛΕ Πειραιά για 366 άτομα συνολικού
προϋπολογισμού 1.178.000 €.
o υλοποιήθηκαν προγραμμάτα κατάρτισης και βελτίωσης των δεξιοτήτων
για 160 εργαζόμενους σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ.
o ενεργοποίηση του προγράμματος «Τοπικές Πρωτοβουλίες
Απασχόλησης» ύψους 3.250.000 € μέσω του οποίου θα
δημιουργηθούν 300 νέες θέσεις εργασίας και θα παρασχεθούν
συμβουλευτικές υπηρεσίες σε 1200 άνεργους της περιοχής.
o συμμετοχή στο πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας
«Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις υπέρ των γυναικών».
o έγκριση τριών επιχειρησιακών σχεδίων στα προγράμματα μερικής
απασχόλησης στα οποία θα συμμετάσχουν 64 άνεργοι.

Όσον αφορά τα θέματα εξυπηρέτησης και προστασίας του πολίτη:

o Χρηματοδοτήθηκε προγράμματα εκπαίδευσης του προσωπικού και
μηχανογράφησης των υπηρεσιών.
o τέθηκαν σε λειτουργία το πρώτο Νομαρχιακό Κέντρο Εξυπηρέτησης
Πολιτών στο Κερατσίνι.
o υλοποιήθηκε μεγάλο πρόγραμμα αναμόρφωσης των εσωτερικών
χώρων των υπηρεσιών.
o χρηματοδοτήθηκαν ενέργειες με σκοπό την ταχύτερη διεκπεραίωση
υποθέσεων όπως ταξινόμηση επιβατικών αυτοκινήτων, άδειες άσκησης
επαγγέλματος.
o δόθηκαν τα απαραίτητα κονδύλια για την αντιμετώπιση έκτακτων
καταστάσεων όπως κρούσματα άτυπης πνευμονίας (SARS) στο
κρουαζιερόπλοιο Aurora.
o υπήρξε παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε σεισμόπληκτους και
οικονομικούς μετανάστες.

3.6.6 Υπηρεσίες της Νομαρχίας (Υποδομές - Oργάνωση)

Ένας από τους σκοπούς του παρόντος Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι και η
αναβάθμιση της υποδομής της ίδιας της Νομαρχίας ως οργανισμού διοίκησης
καθώς και ο εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών που προσφέρει προς του
πολίτες. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρξει σχετική μέριμνα ώστε τα
έργα που θα προκύψουν μέσα από το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο να
εξυπηρετούν και τον άξονα της αναβάθμισης της υποδομής και των
παρεχόμενων υπηρεσιών. Πριν γίνει όμως αυτό θα πρέπει να γίνει μια
καταγραφή στην υφιστάμενη κατάσταση των υποδομών της Νομαρχίας, με
έμφαση στα κύρια προβλήματα και δυσλειτουργίες που αυτή αντιμετωπίζει
κατά την καθημερινή εφαρμογή του μοντέλου διοίκησης και λειτουργίας της,
όπως αυτό ορίζεται από το καταστατικό του Οργανισμός Εσωτερικής
Οργάνωσης & Λειτουργίας Νομαρχίας Πειραιά.
Όπως αναφέρεται και στην μεθοδολογία, στην αρχή του παρόντος
Επιχειρησιακού Σχεδίου, σημαντικό στάδιο της συλλογής δεδομένων
αποτέλεσε η προσωπική επικοινωνία με τα στελέχη της Νομαρχίας, μέσω
επανειλημμένων συνεντεύξεων με τους αρμόδιους Διευθυντές σε όλες σχεδόν
τις Διευθύνσεις της Νομαρχίας αλλά και με υφισταμένους τους
(Προϊστάμενους Τμημάτων εντός μίας Διεύθυνσης αλλά και απλούς
υπαλλήλους). Σκοπός των συνεντεύξεων αυτών δεν ήταν μόνο να
διαπιστωθεί το είδος των δεδομένων που μπορούσε να παρέχει κάθε
Διεύθυνση αλλά και να διαπιστωθεί πως μπορεί να αναβαθμιστεί τόσο το
επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και η εσωτερική λειτουργικότητα κάθε
διεύθυνσης. Από τις συνεντεύξεις αυτές με τα στελέχη της νομαρχίας
προέκυψαν τα ακόλουθα ως τα κύρια ζητήματα εσωτερικής υποδομής που
πρέπει να επιλυθούν τα επόμενα χρόνια.
3.6.6.1 Κτιριακή Υποδομή
Η διασπορά των διαφόρων Διευθύνσεων της Νομαρχίας σε διάφορα κτίρια

εντός της πόλης του Πειραιά αναφέρθηκε επανειλημμένα ως ένας από τους
βασικούς παράγοντες που δημιουργούν διοικητική δυσλειτουργία εντός της
Νομαρχίας. Η μετακίνηση τόσο των στελεχών της Νομαρχίας από και προς το
κεντρικό κτίριο της Ακτής Ποσειδώνος όσο και μεταξύ των Διευθύνσεων κατά
τη διάρκεια των εργάσιμων ωρών είναι αποτρεπτική με τις κυκλοφοριακές
συνθήκες που επικρατούν αυτές τις ώρες στην πόλη του Πειραιά. Το ίδιο
πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι πολίτες που πρέπει να μετακινηθούν μεταξύ

Διευθύνσεων για να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν. Το πρόβλημα γίνεται δε
οξύτερο αν συνυπολογίσει κανείς ότι κανένα από τα υπάρχοντα κτίρια της
Νομαρχίας δεν διαθέτει το ίδιο ή παραπλεύρως θέσεις για στάθμευση είτε για
το προσωπικό είτε για τους επισκέπτες. Ενδεικτικός της διασποράς των
κτιρίων και των υπηρεσιών της νομαρχίας είναι ο ακόλουθος πίνακας στον
οποίο περιέχονται οι Διευθύνσεις της Νομαρχίας και η τοποθεσία που
βρίσκεται κάθε μια από αυτές.
Πίνακας 89. Κτιριακή Διασπορά των Διευθύνσεων και των Οργανισμών της
ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
Διεύθυνση Εγγείων Βελτιώσεων Μενάνδρου 22 Αθήνα Αθήνα
Διεύθυνση Αγροφυλακής Ψαρών & Μπότσαρη 7 Δραπετσώνα
Διεύθυνση Μεταφορών & Επικοινωνιών Ψαρών & Μπότσαρη 7 Δραπετσώνα
Διεύθυνση Διοίκησης Ακτή Ποσειδώνος 14-16 Πειραιάς
Διεύθυνση Σχεδιασμού & Προγραμματισμού Ακτή Ποσειδώνος 14-16 Πειραιάς
Διεύθυνση Κ.Ε.Π. Αριάδνης 2 & Πηνειού 4 Πειραιάς
Διεύθυνση Βιομηχανίας & Ορυκτού Πλούτου Γρ. Λαμπράκη 12 Πειραιάς
Διεύθυνση Εργασίας Γρ. Λαμπράκη 12 Πειραιάς
Διεύθυνση Πολεοδομίας & Περιβάλλοντος Γρ. Λαμπράκη 12 Πειραιάς
Οργανισμός Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης & Γρ. Λαμπράκη 12 Πειραιάς

Προστασίας
Διεύθυνση Αλιείας Δημοσθένους 1-3 Πειραιάς
Διεύθυνση Γεωργίας Δημοσθένους 1-3 Πειραιάς
Εθνικής Αντιστάσεως 2 &

Διεύθυνση Οργάνωσης & Πληροφορικής Πειραιάς
Τσαμαδού 18

Διεύθυνση Προμηθειών Πειραιάς
Τσαμαδού 18


Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών Πειραιάς
Τσαμαδού 18

Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών Πειραιάς
Τσαμαδού 18

Πειραϊκή Ανάπτυξη Πειραιάς
Τσαμαδού 18
Πολιτισμός & Επιμορφωτικός Οργανισμός Ζωσιμαδών 44 Πειραιάς
Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Ηρώων Πολυτεχνείου 19 Πειραιάς
Διεύθυνση Κοινων. Πρόνοιας Ηρώων Πολυτεχνείου 19 Πειραιάς
Διεύθυνση Εμπορίου & Τουρισμού Ηρώων Πολυτεχνείου 82 Πειραιάς
Διεύθυνση Κτηνιατρικής Ηρώων Πολυτεχνείου 82 Πειραιάς
Διεύθυνση Πολιτισμού & Αθλητισμού Ηρώων Πολυτεχνείου 82 Πειραιάς
Διεύθυνση Παιδείας & Θρησκευμάτων Τζαβέλλα 88 Πειραιάς
Κ.Ε.Κ. ΝΕΛΕ Τζαβέλλα 88 Πειραιάς
Ν.Ε.Λ.Ε Τζαβέλλα 88 Πειραιάς
Παρατηρούμε ότι η Νομαρχία Πειραιά ως διοικητικός οργανισμός υφίσταται σε

εννέα (9) κτίρια εντός του Πειραιά, καθώς και σε ένα στη Δραπετσώνα και
στην Αθήνα, σύνολο έντεκα (11) διαφορετικά κτίρια πολλά από αυτά
διασκορπισμένα ή διαμετρικά αντίθετα μέσα στην πόλη του Πειραιά όπως π.χ.
Ηρώων Πολυτεχνείου 82 (Δ. Εμπορίου, Δ. Κτηνιατρικής, Δ. Πολιτισμού) και Γρ.
Λαμπράκη 12 (Δ. Βιομηχανίας, Δ. Εργασίας, Πολεοδομία, Οργανισμός
Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης).
Μια άλλη διάσταση του θέματος είναι και η οικονομική καθώς η Νομαρχία
ενοικιάζει τα περισσότερα από τα κτίρια που φαίνονται στον προηγούμενο
πίνακα, και ξοδεύει ετησίως υψηλότατο ενοίκιο συνολικά για όλα τα κτίρια
αλλά και ανάλογα ποσά για την συντήρησή τους. Με τα κονδύλια που
διατίθενται για την κάλυψη των ενοικίων θα μπορούσε κάλλιστα η Νομαρχία
να χρηματοδοτεί την αποπληρωμή ενός μακροπρόθεσμου δανείου το οποίο
θα είχε ληφθεί με σκοπό την ανέγερση ενός ενιαίου κτιρίου της Νομαρχίας, το
οποίο θα στέγαζε την συντριπτική πλειοψηφία των υπηρεσιών, τμημάτων και
Διευθύνσεων της Νομαρχίας.
Ένα άλλο πρόβλημα που δημιουργεί η υπάρχουσα κτιριακή υποδομή είναι ότι
δεν μπορεί να στεγάσει τις τρέχουσες αλλά και μελλοντικές λειτουργικές
ανάγκες σε προσωπικό. Πολλές διευθύνσεις έθεσαν θέμα περιορισμένου
διαθέσιμου χώρου τόσο για την εργασία των υπαλλήλων, μόνιμων και
συμβασιούχων που διαθέτουν, όσο και για τη στέγαση του αρχείου τους και
άλλων δραστηριοτήτων.
Έτσι προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην απόκτηση μιας μόνιμης κτιριακής
υποδομής που θα στεγάσει την πλειοψηφία των Διευθύνσεων & Οργανισμών
της Νομαρχίας, θα συγκεντρώσει όλες τις προσφερόμενες υπηρεσίες προς
τον πολίτη σε ένα σημείο και θα βελτιώσει την συνολική λειτουργία της
Νομαρχίας.
Κάποιες λύσεις μπορεί να δοθούν από την αξιοποίηση των παλαιών ή / και
εγκαταλελειμμένων κτιρίων εντός της πόλης του Πειραιά. Η Νομαρχία έχει ήδη
ξεκινήσει ένα αντίστοιχο πρόγραμμα το οποίο βρίσκεται στη φάση του
σχεδιασμού, και το οποίο αναμένεται να συνεισφέρει τόσο λύσεις στο κτιριακό
πρόβλημα της Νομαρχίας όσο και αισθητική αναβάθμιση των περιοχών όπου
βρίσκονται τα κτίρια αυτά.
3.6.6.2 Μηχανογραφική Υποδομή
Ένα καθολικό αίτημα που διατυπώνεται από τις Διευθύνσεις της Νομαρχίας
είναι η έλλειψη μηχανοργάνωσης η οποία είναι ορατή και δια γυμνού
οφθαλμού σε όποιον κάνει μια γρήγορη επίσκεψη στα γραφεία των
περισσοτέρων Διευθύνσεων. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι με τον όρο
μηχανοργάνωση δεν εννοείται απλά η προμήθεια και γραμματειακή χρήση
υπολογιστών και ανάλογου εξοπλισμού. Μηχανοργάνωση ορίζεται η
διεκπεραίωση της πλειοψηφίας των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού μέσω
αντίστοιχων εφαρμογών στον Η/Υ, οι οποίες στο σύνολό τους επιταχύνουν το
παραγόμενο έργο αλλά προσφέρουν και τα ακόλουθα σε σχέση με την
κλασική γραφειοκρατική διαδικασία του χαρτιού:

o Γρήγορη, εξατομικευμένη αναζήτηση και πρόσβαση στα δεδομένα

ειδικά σε αρχεία της τάξεως των δεκάδων χιλιάδων φακέλων /
εγγραφών.
o Εξαγωγή στατιστικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών από την
καθημερινή δραστηριότητα του οργανισμού για χρήση από τη διοίκηση
(data mining)
o Διαμοίραση και κοινή χρήση της πληροφορίας (information sharing)
μεταξύ των τμημάτων του οργανισμού δηλ. η αρχή ότι η πληροφορία
πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμη και αξιοποιήσιμη και από άλλα
τμήματα σε έναν οργανισμό
o Ομοιομορφία (data uniformity) των στοιχείων που χρησιμοποιούνται
από πολλά τμήματα ενός οργανισμού ώστε να ξέρουν όλοι γιατί μιλάνε.
Ένα παράδειγμα αποτελεί η ενιαία μορφή αναπαράστασης και
αποθήκευσης των προγραμματιζόμενων και εκτελούμενων έργων ώστε
για παράδειγμα η Διεύθυνση Προγρ/σμού να παρακολουθεί τον
προγραμματισμό και την χρηματοδότηση και η Διεύθυνση Τεχνικών
Υπηρεσιών να παρακολουθεί την εκτέλεση ενός έργου.
o Δυνατότητα πρόσβασης των στοιχείων από απόσταση η οποία είναι
πλέον εφικτή (μέσω Internet, κινητού τηλεφώνου κλπ.).
o Ασφάλεια & Διαβαθμισιμότητα δεδομένων καθώς είναι δυνατή η
πρόσβαση με διαβάθμιση ανάλογα με το ρόλο του κάθε χρήστη στον
Οργανισμό
Η επαφή με τα στελέχη της Νομαρχίας έδειξε ότι η υπάρχουσα

μηχανογραφική υποδομή σε μικρότερο η μεγαλύτερο βαθμό για κάθε
Διεύθυνση, δεν πληροί τα παραπάνω χαρακτηριστικά, παρ΄ ότι σε πολλές
περιπτώσεις το ίδιο το προσωπικό της Νομαρχίας έχει προβεί σε
υποτυπώδεις μορφές μηχανοργάνωσης (κυρίως ηλεκτρονική καταγραφή σε
ηλεκτρονικό έγγραφο) ιδία πρωτοβουλία, που πολύ απέχουν όμως από
ολοκληρωμένες μηχανογραφικές λύσεις.
Προς τη θετική κατεύθυνση στον τομέα της μηχανογραφικής υποδομής
κινείται και το ανωτέρω περιγραφόμενο έργο της Νομαρχίας.

Εξ΄ άλλου είναι σε εξέλιξη η προμήθεια περίπου 600 προσωπικών Η/Υ και
ανάλογου εξοπλισμού στα πλαίσια του προγράμματος «Κοινωνία της
Πληροφορίας» του Γ’ Κ.Π.Σ. από την Νομαρχία.
Ασφαλώς και η μηχανογραφική υποδομή δεν υποκαθιστά το πρωτότυπο
έγγραφο, ειδικά στις συναλλαγές του πολίτη με τη Νομαρχία, παρ΄ όλα αυτά
αποτελεί το κλειδί για την έγκαιρη και σωστή διεκπεραίωση των υποθέσεών
του, αλλά και τη ίδια την εύρυθμη διοικητική λειτουργία της Νομαρχίας.
3.6.6.3 Προσωπικό
Οι ελλείψεις σε μόνιμο προσωπικό αποτελούν κοινή διαπίστωση της

πλειονότητας των στελεχών της Νομαρχίας, όπου και επισημαίνεται ότι σε
πολλές διευθύνσεις μεγάλο ποσοστό των δραστηριοτήτων διεκπεραιώνονται
από συμβασιούχους υπαλλήλους οι οποίο μετά τη λήξη της σύμβασής τους
αποχωρούν με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κενά στην παραγωγή των
απαιτούμενων υπηρεσιών ωσότου οι υπάλληλοι αυτοί αντικατασταθούν.
Στο χώρο των διοικητικών υπαλλήλων, αναμένεται να υπάρξει μια
εξομάλυνση των αναγκών καθότι μέσω του διαγωνισμού του Α.Σ.Ε.Π που
διενεργήθηκε τον Αύγουστο του 2004 [89] προκηρύχθηκαν περίπου 80 θέσεις
Διοικητικού – Οικονομικού προσωπικού για την κάλυψη των αναγκών της Ν.Α.
Πειραιά. Πιο αναλυτικά η κατανομή των θέσεων ανά βαθμίδα εκπαίδευσης
περιγράφεται στον Πίνακας 90.
Πίνακας 90. Κατανομή θέσεων ανά βαθμίδα εκπαίδευσης του διαγωνισμού του
ΑΣΕΠ (Αύγουστος 2004) για τη Νομαρχία Πειραιά.
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΣΕΙΣ ΜΟΝΙΜΩΝ ΘΕΣΕΙΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ
ΠΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ 25 5
ΤΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ 15 3
ΔΕ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ 27 5
ΣΥΝΟΛΟ 67 13
Η επιλογή του προσωπικού βάσει της βαθμολογίας του ΑΣΕΠ έχει ήδη
ολοκληρωθεί και ο διαγωνισμός βρίσκεται στη διαδικασίας εξέτασης των

ενστάσεων. Με την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαδικασίας, η οποία

αναμένεται να έχει τελειώσει στις αρχές του καλοκαιριού 2005, αναμένεται να
τοποθετηθούν στα καθήκοντά τους οι νέοι διοικητικοί υπάλληλοι της
Νομαρχίας.
Για την κάλυψη αναγκών σε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό π.χ.
μηχανικούς πληροφορικής, κτηνιάτρους κλπ. προτείνεται η περαιτέρω
καταγραφή των υπαρχουσών αναγκών από την διοίκηση της Νομαρχίας ανά
διεύθυνση και η διερεύνηση τρόπων πλήρωσής τους στα πλαίσια που ορίζει η
κείμενη νομοθεσία.
3.6.6.4 Ειδικά Ζητήματα Υποδομής
Εκτός των γενικών έργων εσωτερικής υποδομής που αφορούν την διοικητική
λειτουργία της Νομαρχίας σε όλα τα επίπεδα, έχουν αναδειχθεί και μερικά
ειδικά έργα τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν στην βελτίωση της
λειτουργίας Διευθύνσεων της Νομαρχίας οι οποίες χειρίζονται υψηλό όγκο
υποθέσεων των πολιτών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων έργων
αποτελούν τα ακόλουθα:
o η απόκτηση γεφυροπλάστιγγας από την Διεύθυνση Μεταφορών, η
οποία είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των Δ.Χ. και Ι.Χ. φορτηγών που
λόγω του λιμανιού κινούνται σε μεγάλους αριθμούς εντός των ορίων της
Νομαρχίας
o η εκτέλεση μελέτης «Πράξης Εφαρμογής» από την Διεύθυνση
Πολεοδομίας, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα να συμπιεστεί ο χρόνος
έκδοσης των οικοδομικών αδειών αλλά και το τελικό κόστος της
ανέγερσης αφού δεν θα χρειάζεται ξεχωριστή τοπογραφική μελέτη εκ
μέρους του αιτούντος.
o η επαναλειτουργία του σφαγείου στον Γαλατά, καθώς σύμφωνα με την
Διεύθυνση Κτηνιατρικής η περιοχή έχει γύρω στις 20.000 αιγοπρόβατα
και το κόστος μεταφοράς τους στους γύρω νομούς της Πελοποννήσου
κάνει τους παραγωγούς της περιοχής να προβαίνουν σε μη κτηνιατρικά
ελεγμένη σφαγή ζώων

3.6.6.5 Οργανισμοί Νομαρχίας Πειραιά
Ιδιαίτερη σημασία για την Νομαρχία Πειραιά έχουν οι δύο Οργανισμοί,

(Πολιτιστικός & Επιμορφωτικός - Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης & Προστασίας)
καθώς αποτελούν το όχημα προώθησης του πολιτισμού και της οικολογίας,
δύο σημαντικών αξόνων χάραξης πολιτικής της Νομαρχίας. Με δεδομένη και
διακηρυγμένη την πρόθεση της Νομαρχίας Πειραιά να προβεί στην
αναβάθμιση της λειτουργίας των δύο Οργανισμών, είναι σημαντικό να
εξεταστεί τόσο η παρούσα συνεισφορά τους όσο και τα βήματα που
απαιτούνται για την περαιτέρω αύξηση της παρουσίας τους στην κοινωνική
ζωή της Νομαρχίας.
3.6.6.5.1Οργανισμός Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης & Προστασίας
Ο Οργανισμός Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης & Προστασίας [ 90 ] προωθεί

προγράμματα περιβαλλοντικά ορθών πρακτικών στους παραγωγικούς
κλάδους (γεωργία, κτηνοτροφία κλπ.) καθώς και την ενημέρωση των πολιτών
σε θέματα οικολογίας και περιβαλλοντικής προστασίας. Ενδεικτικά, ο
Οργανισμός σχεδιάζει ή υλοποιεί προγράμματα όπως:
o Δράσεις οικολογικής προστασίας ευαίσθητων περιοχών (υγροβιότοπος
«Ψήφτας» Τροιζηνίας) ή αναβάθμισης περιοχών περιβαλλοντικά
υποβαθμισμένων (όρος Αιγάλεω).
o Εκστρατεία ενημέρωσης των καλλιεργητών της Νομαρχίας για τα
μεταλλαγμένα γεωργικά προϊόντα.
o Πρόγραμμα ανακύκλωσης του χαρτιού που χρησιμοποιείται εσωτερικά
στις υπηρεσίες και τις Διευθύνσεις της Νομαρχίας.
Στην παρούσα φάση, και επειδή ο Οργανισμός συμμετέχει σε διεθνή συνέδρια

Τοπικής Αυτοδιοίκησης κυρίως με θέμα την οικολογία αλλά και τις πρακτικές
λύσεις για την προώθηση της περιβαλλοντικής προστασίας, έχει τις
δυνατότητες να γίνει κέντρο περιβαλλοντικής και οικολογικής δράσης για όλη
την Νομαρχία Πειραιά, μέσω της υλοποίησης προγραμμάτων
χρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για το σκοπό αυτό κρίνεται
σκόπιμη η περαιτέρω αναβάθμιση του Οργανισμού με τα ακόλουθα βήματα:
1. Στελέχωση με ειδικό προσωπικό το οποίο να συνδυάζει επιστημονική
γνώση στους χώρους ενδιαφέροντος του Οργανισμού

(περιβαλλοντολογία, αειφόρος ανάπτυξη) και εμπειρία στην σύνταξη και

υποβολή προτάσεων για αντίστοιχα ευρωπαϊκά προγράμματα
2. Η διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου Τοπικής Αυτοδιοίκησης με θέμα
πολιτικές περιβαλλοντικής προστασίας, το οποίο θα μεταφέρει πολύτιμη
τεχνογνωσία στον Οργανισμό και κατ΄ επέκταση στη Νομαρχία Πειραιά
σε θέματα ενημέρωσης των πολιτών και προώθησης περιβαλλοντικά
ορθών πολιτικών.
3. Δημιουργία διαδραστικού κόμβου στο Internet, ο οποίος εκτός από την
επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού όπου θα μπορούν να
δημοσιοποιούνται οι δράσεις του Οργανισμού και τα αποτελέσματά τους,
θα αποτελεί και σημείο προώθησης της εθελοντικής συμμετοχής των
ίδιων των πολιτών π.χ. εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε
προγράμματα αναδάσωσης.
3.6.6.5.1.1 Πολιτιστικός & Επιμορφωτικός Οργανισμός
Ο Πολιτιστικός & Επιμορφωτικός Οργανισμός [91] στεγάζει μια σειρά από

δραστηριότητες οι οποίες αποσκοπούν τόσο στην δημιουργική αξιοποίηση
του ελευθέρου χρόνου (ζωγραφική, χορός), όσο και στην επιμόρφωση
(σεμινάρια πληροφορικής, μηχανογραφημένης λογιστικής, εμπορικής
διαχείρισης) και απόκτηση δεξιοτήτων (κοπτική / ραπτική, μακιγιάζ,
Ονυχοπλαστική κλπ.) των πολιτών της Νομαρχίας Πειραιά. Το μεγαλύτερο
πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Οργανισμός αποτελεί η στέγαση όλων αυτών
των δραστηριοτήτων στο υπάρχον κτίριο επί της οδού Ζωσιμαδών. Για το
λόγο αυτό προτείνεται η εύρεση κατάλληλου κτιρίου εντός του Πειραιά, το
οποίο θα στεγάσει όλες τις επιμορφωτικές δραστηριότητες του Οργανισμού,
λειτουργώντας αφενός σαν πολυχώρος πολιτισμού και αφετέρου ως
συνεδριακό κέντρο για τις ανάγκες της Νομαρχίας.
3.7 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ

ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΩΝ (SWOT)
Η ονομασία SWOT προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων:

• Strengths (πλεονεκτήματα)
• Weaknesses (αδυναμίες)
• Opportunities (ευκαιρίες)
• Threats (απειλές)
και συναντάται συνηθέστερα με το αγγλικό αρκτικόλεξο και στη μη αγγλόφωνη
βιβλιογραφία. Η ανάλυση SWOT είναι μία γενική τεχνική σχεδιασμού και
οργάνωσης ενός συνεκτικού πλαισίου λήψης αποφάσεων με βασικό στόχο
την ολοκληρωμένη διερεύνηση των εσωτερικών πλεονεκτημάτων και
αδυναμιών ενός συστήματος (στην περίπτωση του παρόντος, η Νομαρχία
Πειραιά), σε συνδυασμό με την ολοκληρωμένη διερεύνηση των εξωτερικών
ευκαιριών και των απειλών. Σκοπός είναι η αποτελεσματική και ταυτόχρονη
ενίσχυση των στοιχείων εσωτερικού δυναμισμού, και των ευκαιριών που
προσφέρει το εξωτερικό περιβάλλον, με προσπάθειες εξάλειψης ή μείωσης
των εσωτερικών αδυναμιών και αντιμετώπισης των απειλών, που
προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον. Η διάκριση εσωτερικού και
εξωτερικού περιβάλλοντος είναι κρίσιμη και χαρακτηρίζει την ανάλυση SWOT
στο σύνολό της (Πίνακας 91).
Πίνακας 91. Απλουστευμένη λειτουργία της ανάλυσης SWOT.
Εσωτερικό Περιβάλλον
Πλεονεκτήματα Αδυναμίες
Δράσεις Δράσεις
Απειλές
Αντιμετώπισης Αποφυγής
Εξωτερικό
Περιβάλλον
Δράσεις Δράσεις
Ευκαιρίες
Αξιοποίησης Διερεύνησης
Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα επιμέρους στάδια της ανάλυσης SWOT δεν

αντιστοιχούν απλά στην κατάρτιση καταλόγων με πραγματικά ή υποτιθέμενα
πλεονεκτήματα, αδυναμίες, ευκαιρίες ή απειλές, αλλά στην τεκμηριωμένη
έρευνα για την πλήρη αιτιολόγηση των διαφορετικών κατηγοριών
παραγόντων, στο διαχωρισμό των κρίσιμων από τους επουσιώδεις
παράγοντες, αλλά και στη δυνατότητα ανάδειξης παραγόντων και δεδομένων,
τα οποία αναμένεται να παίξουν σημαντικό ρόλο (θετικό ή αρνητικό) στο
άμεσο μέλλον. Η διαδικασία αυτή αποτελεί και τη βάση για την περαιτέρω
ανάπτυξη της ανάλυσης SWOT, που αφορά στον ολοκληρωμένο συνδυασμό
των διαφορετικών κατηγοριών παραγόντων, με στόχο την ανάληψη δράσης

και την υποστήριξη αποφάσεων.
Εφαρμόζοντας τα παραπάνω και χρησιμοποιώντας ως βάση την λεπτομερή
καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στη Νομαρχία Πειραιά, στις
επόμενες παραγράφους θα αναλυθούν τα πλεονεκτήματα, οι αδυναμίες, οι
ευκαιρίες και οι απειλές που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή της Νομαρχίας
Πειραιά και στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση
συγκεκριμένων δράσεων που θα προταθούν στα πλαίσια του παρόντος.
3.7.1 Ανάλυση πλεονεκτημάτων
3.7.1.1 Φυσικό περιβάλλον των περιοχών εκτός λεκανοπεδίου
Το εκτεταμένο φυσικό περιβάλλον στις περιοχές εκτός λεκανοπεδίου αποτελεί

σημαντικό πλεονέκτημα της περιοχής. Με την κατάλληλη αξιοποίηση μπορεί
να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη τόσο των παραδοσιακών μορφών
τουρισμού (δραστηριότητες σε σχέση με τη θάλασσα, αρχαιολογικοί χώροι),
όσο και εναλλακτικών μορφών (αγροτουρισμός, περιηγήσεις, παρατήρηση
πουλιών, οικοτουρισμός).
3.7.1.2 Κλιματικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής
Τα κλιματικά χαρακτηριστικά (υψηλή ηλιοφάνεια και θερμοκρασία, χαμηλός

αριθμός κατακρημνισμάτων) αποτελούν σύμμαχο για την ανάπτυξη των
τουριστικών δραστηριοτήτων, μια που η πλειοψηφία αυτών ευνοείται κυρίως
από την ηλιοφάνεια.
3.7.1.3 Καθαρά Ύδατα Κολύμβησης
Η ποιότητα των υδάτων κολύμβησης σε όλες τις περιοχές δειγματοληψίας στα

όρια της Νομαρχίας Πειραιά είναι η καλύτερη δυνατή σύμφωνα με την
κοινοτική νομοθεσία. Αυτό αποτελεί πλεονέκτημα για την τουριστική ανάπτυξη
της περιοχής μια που σημαντικό μέρος της τουριστικής δραστηριότητας
αφορά δραστηριότητες που συσχετίζονται με τη θάλασσα.

3.7.1.4 Το αεροδρόμιο Κυθήρων και ελικοδρόμιο Αντικυθήρων

(προσβασιμότητα)
Τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα αποτελούν τις πιο απομακρυσμένες περιοχες

της Νομαρχίας, των οποίων η προσβασιμότητα με θαλάσσια μέσα είναι
περιορισμένη. Η ύπαρξη αεροδρομίου στα Κύθηρα και ελικοδρομίου στα
Αντικύθηρα είναι πλεονέκτημα που βελτιώνει σημαντικά την προσβασιμότητα
της περιοχής.
3.7.1.5 Δραστηριότητες Αγροτουρισμού
Ο αγροτουρισμός είναι από τις πιο διαδεδομένες μορφές εναλλακτικού

τουρισμού. Το γεγονός ότι στις περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά υπάρχουν
ήδη οργανωμένες δραστηριότητες αργοτουρισμού αποτελεί πλεονέκτημα της
περιοχής για διάφορους λόγους. Αρχικά είναι ευκολότερο να αναπτυχθούν
υπάρχουσες δραστηριότητες μια και απαιτείται μόνο βελτίωση των
υφιστάμενων υποδομών. Επιπλέον η μέχρι σήμερα λειτουργία των
αγροτουριστικών δραστηριοτήτων έχουν ήδη δημιουργήσει ανθρώπινο
δυναμικό με εμπειρίες στο χώρο το οποίο με κατάλληλες ενέργειες μπορεί να
αξιοποιηθεί.
3.7.1.6 Το λιμάνι του Πειραιά
Το λιμάνι του Πειραιά αποτελεί την σημαντικότερη υποδομή της περιοχής.

Πολύ μεγάλο μέρος της οικονομίας της ευρύτερης περιοχής είναι εξαρτημένο
από το λιμάνι και υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης. Τα τελευταία
χρόνια το λιμάνι του Πειραιά απλά αποτελεί τον ενδιάμεσο σταθμό τουριστών
που ταξιδεύουν προς άλλες κατευθύνσεις. Σημαντική βαρύτητα πρέπει να
δοθεί στην εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων του λιμανιού, μερικά από τα
οποία είναι:
• η στρατηγική θέση του λιμανιού

o άμεση ακτοπλοϊκή σύνδεση με τα νησιά της Νομαρχίας και των
Κυκλάδων
o άμεση σύνδεση με το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος
o κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους (Παρθενώνας, Επίδαυρος κτλ)
o άμεση σύνδεση με μέσα σταθερής τροχιάς (Ηλεκτρικός)
• το αναπτυγμένο εμπορικό κέντρο της περιοχής (εκατοντάδες εμπορικά
καταστήματα και τράπεζες)

• η ύπαρξη πολλών και ποικίλων χώρων αναψυχής και διασκέδασης

στην ευρύτερη περιοχή (εστιατόρια, νυχτερινά κέντρα, πολιτιστικοί
χώροι)
• η ύπαρξη χώρων διοργάνωσης εκδηλώσεων (συνεδριακά κέντρα,
γηπεδικές εγκαταστάσεις, χώροι πολιτιστικών εκδηλώσεων)
• η μικρή απόσταση με την υπάρχουσα ξενοδοχειακή υποδομή της
ευρύτερης περιοχής του Λεκανοπεδίου
• το υφιστάμενο, σημαντικά βελτιωμένο, οδικό δίκτυο με γρήγορη
σύνδεση με τις εθνικές οδούς
Όλα τα παραπάνω συνιστούν σημαντικά πλεονεκτήματα του λιμανιού του
Πειραιά, που μπορεί εύκολα να αποτελέσει πόλο έλξης για τον τουρισμό και
σχετικές δραστηριότητες.
3.7.1.7 Το εμπορικό κέντρο του Πειραιά
Το εμπορικό κέντρο του Πειραιά είναι μια ήδη αναπτυγμένη αγορά με

καταστήματα που μπορούν να καλύψουν κάθε ανάγκη. Η ύπαρξη ενός
αναπτυγμένου εμπορικού κέντρου αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα μιας
περιοχής διότι μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις και να αποτελέσει την
απαρχή περαιτέρω ανάπτυξης της περιοχής σε διάφορους τομείς (εμπορική,
τουριστική, πολιτιστική).
3.7.1.8 Εύκολη προσβασιμότητα του Πειραιά
Η προσβασιμότητα της περιοχής έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Ιδιαίτερα με την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών έργων και την παράδοση νέων
οδικών αξόνων, του προαστιακού σιδηρόδρομου και της ένωσης του Μετρό
με το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Η δυνατότητα γρήγορης, αξιόπιστης
και άνετης μετακίνησης με ιδία ή δημόσια μέσα αποτελεί σημαντικό
πλεονέκτημα για την ανάπτυξη οποιασδήποτε περιοχής.
3.7.1.9 Πανεπιστήμιο Πειραιά
Η ύπαρξη πανεπιστημίου σε κάθε περιοχή αποτελεί πλεονέκτημα για την

παροχή υφιστάμενης τεχνογνωσίας και εμπειρίας καθώς και για την
διοχέτευση καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας.
Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα ερευνητικών δραστηριοτήτων που μπορούν
να υποστηρίξουν πιλοτικές δραστηριότητες και να ευνοήσουν την καινοτομία.

3.7.1.10Αύξηση Πληθυσμού (εκτός λεκανοπεδίου περιοχές)
Η παρατηρούμενη αύξηση του πληθυσμού στις εκτός λεκανοπεδίου περιοχές

αποτελεί δυνατό σημείο αυτών των περιοχών. Ο συνεχώς αυξανόμενος
πληθυσμός σημαίνει αυξημένο εργατικό και απασχολούμενο δυναμικό το
οποίο μπορεί να δημιουργήσει προοπτικές ανάπτυξης.
3.7.1.11Υψηλό ποσοστό ομοδημοτών
Το υψηλό ποσοστό ομοδημοτών είναι επίσης σημαντικό σημείο υπεροχής

έναντι άλλων περιοχών. Η ενισχυμένη παρουσία ομοδημοτών είναι
πλεονέκτημα λόγω του ειδικού ενδιαφέροντος που καταδεικνύουν οι κατά
τόπους ομοδημότες για την περιοχή τους. Αυτό το ενδιαφέρον έχει πολλές
συνιστώσες, από την ενισχυμένη ευαισθησία σε θέματα προστασίας του
περιβάλλοντος και παρουσία σε εθελοντικές δραστηριότητες μέχρι το
ενδιαφέρον για επιχειρηματικές δραστηριότητες και ιδιωτικές ή δημόσιες
επενδύσεις.
3.7.1.12Ναυτιλία και συναφείς δραστηριότητες
Η Ναυτιλία είναι ένας κλάδος με παράδοση στη χώρα μας. Η ευρύτερη

περιοχή του Πειραιά αποτελεί το κέντρο αυτής της δραστηριότητας σε εθνικό
επίπεδο. Οι υφιστάμενες υποδομές που έχουν δημιουργηθεί για την
υποστήριξη αυτών των δραστηριοτήτων είναι ολοκληρωμένες και μπορούν να
υποστηρίξουν περαιτέρω ανάπτυξη των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων.
3.7.1.13Περιοχή του Ελαιώνα
Η περιοχή του Ελαιώνα αποτελεί ένα δυνατό σημείο για τη Νομαρχία Πειραιά,
τόσο λόγω της στρατηγικής της τοποθέτησης εντός του λεκανοπεδίου
(προσβάσιμη από μεγάλους οδικούς άξονες και πλησίον του Λιμένα Πειραιά)
όσο και λόγω των υφιστάμενων υποδομών υποστήριξης επιχειρηματικών και
βιομηχανικών δραστηριοτήτων.
3.7.1.14ΒΙΠΑ Σχιστού
Η περιοχή του βιομηχανικού πάρκου Σχιστού αποτελεί ένα εν δυνάμει

βιομηχανικό κέντρο τοποθετημένο σε πολύ στρατηγική θέση. Υπάρχει άμεση
πρόσβαση στην εθνική οδό Αθηνών – Πατρών και με το Λιμάνι του Πειραιά
και έχουν δημιουργηθεί οι απαραίτητες υποστηρικτικές υποδομές για

βιομηχανικές δραστηριότητες. Η περαιτέρω ανάπτυξη του Πάρκου τόσο όσον

αφορά την έκταση του (υπάρχουν μελέτες που αφορούν παρακείμενες και
αποχαρακτηρισμένες εκτάσεις), όσο και τις υπάρχουσες υποδομές (για
παράδειγμα δημιουργία ερευνητικού κέντρου σε συνεργασία με το
πανεπιστήμιο Πειραιά) μπορεί να ενισχύσει περισσότερο τη δυναμική της
περιοχής.
3.7.2 Ανάλυση αδυναμιών
3.7.2.1 Ποικιλότητα των περιοχών της Νομαρχίας
Το σημαντικότερο αδύνατο σημείο της Νομαρχίας Πειραιά είναι η Ποικιλότητα

των περιοχών που της ανήκουν διοικητικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις
περισσότερες αναλύσεις του παρόντος (π.χ. πληθυσμιακά, περιβαλλοντικά,
επιχειρηματικά, κοινωνικά) παρατηρείται τουλάχιστον δυαδικότητα (σε πολλές
περιπτώσεις και περαιτέρω κατηγοριοποίηση) των περιοχών της νομαρχίας
σε εντός και εκτός λεκανοπεδίου Αττικής περιοχές. Αυτή η δυαδικότητα
δυσχεραίνει σημαντικά την επίτευξη κεντρικού σχεδιασμού το οποίο αποτελεί
πρόβλημα για τη κεντρική διοίκηση.
3.7.2.2 Δυσλειτουργία των Υπηρεσιών της Νομαρχίας
Η Νομαρχία Πειραιά παρουσιάζει διάφορες δυσλειτουργίες στην προσπάθεια

διενέργειας του έργου της, οι οποίες πολλές φορές δημιουργούν σημαντικά
προβλήματα τόσο για τους πολίτες και επιχειρηματίες που πρέπει να
εξυπηρετηθούν όσο και για τους εργαζόμενους στη Νομαρχία. Ως
σημαντικότερες δυσλειτουργίες αναφέρονται:
o Η έλλειψη μηχανογράφησης που δυσκολεύει τόσο την αρχειοθέτηση
όσο και την επικοινωνία μεταξύ των υπηρεσιών της Νομαρχίας
o Η διασπορά των υπηρεσιών της Νομαρχίας σε διάφορα κτίρια στην
ευρύτερη περιοχή του Πειραιά
o Η έλλειψη Νομαρχιακών υπηρεσιών στις περισσότερες περιοχές της
Νομαρχίας εκτός λεκανοπεδίου Αττικής έτσι ώστε να απαιτείται
μετακίνηση των πολιτών για την εξυπηρέτηση τους.
Εκτός από τα παραπάνω υπάρχουν και άλλες ελλείψεις οι οποίες αφορούν
επιμέρους υπηρεσίες της Νομαρχίας και επειδή αναλύονται λεπτομερώς σε

σχετική παράγραφο () δεν επαναλαμβάνονται σε αυτό το σημείο του

επιχειρηματικού σχεδίου.
Γενικότερα απαιτείται να εκσυγχρονιστούν οι Υπηρεσίες της Νομαρχίας έτσι
ώστε να διευκολύνεται το έργο τους και να παρέχονται στους πολίτες
κατάλληλες υπηρεσίες.
3.7.2.3 Συνεργασία Φορέων
Το συγκεκριμένο πρόβλημα αποτελεί γενικότερη αδυναμία για τον Ελληνικό

χώρο και αφορά τον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων που έχει ως
αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία του συστήματος λήψης αποφάσεων. Πολύ
συχνά μεγάλος αριθμός υπηρεσιών (Υπουργεία, Περιφερειακή Διοίκηση,
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, Δημοτική Αυτοδιοίκηση, Υπηρεσίες Κοινής
Ωφέλειας, Λοιπές Δημόσιες Υπηρεσίες) από διαφορετικούς χώρους
εμπλέκονται στη λήψη μίας απόφασης. Η ανατροπή αυτού του πλαισίου
απαιτεί σημαντικές ανατροπές στον τρόπο λειτουργίας της χώρας γενικότερα
και θα απαιτηθεί μεγάλο χρονικό διάστημα για να επιτευχθεί. Επειδή όμως το
πρόβλημα της καθυστέρησης στη λήψη αποφάσεων δεν μπορεί να περιμένει,
για τη βραχυχρόνια λύση του απαιτείται συντονισμός και έντονη συνεργασία
μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων για την λήψη των όποιων αποφάσεων.
3.7.2.4 Δυσκολίες προσβασιμότητας στις εκτός λεκανοπεδίου περιοχές
Ένα από τα αδύνατα σημεία των περιοχών εκτός λεκανοπεδίου είναι η

προσβασιμότητα τους. Ειδικά στις νησιωτικές περιοχές υπάρχει μόνο
ακτοπλοϊκή συγκοινωνία και για τις πιο απομακρυσμένες, όπως τα
Αντικύθηρα, δεν είναι καθόλου συχνή ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες
που δεν υπάρχει έντονη τουριστική δραστηριότητα. Το πρόβλημα μπορεί να
γίνει πολύ έντονο σε περιόδους με θυελλώδεις ανέμους οπότε είναι δύσκολο
για τα πλοία να δέσουν και το νησί μπορεί να μείνει χωρίς προμήθειες σε
τρόφιμα και φάρμακα ακόμα και για περισσότερο από δέκα μέρες.
3.7.2.5 Προβλήματα οδικού δικτύου στις εκτός λεκανοπεδίου περιοχές
Το οδικό δίκτυο είναι βασική υποδομή κάθε περιοχής. Ελλείψεις στο οδικό
δίκτυο σαν αυτές που παρατηρούνται σε διάφορες περιοχές της Νομαρχίας
Πειραιά (κυρίως εκτός λεκανοπεδίου Αττικής) αποτελούν σημαντικό πρόβλημα.

Δυσχεραίνουν τη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών και αποτελούν εμπόδιο

στη επιχειρηματικότητα και στη γενικότερη ανάπτυξη κάθε περιοχής.
3.7.2.6 Ασθενής δημογραφική βάση στις εκτός λεκανοπεδίου περιοχές
Η ασθενής δημογραφική βάση των περιοχών της Νομαρχίας Πειραιά εκτός

λεκανοπεδίου είναι μια σημαντική αδυναμία των συγκεκριμένων περιοχών.
Παρά το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρήθηκε τάση αύξηση του
πληθυσμού στις συγκεκριμένες περιοχές, η πυκνότητα του πληθυσμού
παραμένει πολύ χαμηλή, γεγονός που αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για
την προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη αυτών των περιοχών.
3.7.2.7 Γήρανση Πληθυσμού
Ένα ακόμα πληθυσμιακό χαρακτηριστικό που αποτελεί μειονέκτημα, κυρίως

για τις εκτός λεκανοπεδίου περιοχές όπου το φαινόμενο είναι εντονότερο, είναι
η γήρανση του πληθυσμού. Το συγκεκριμένο γεγονός είναι πολύ αρνητικό για
την ανάπτυξη μιας περιοχής και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
3.7.3 Προσδιορισμός ευκαιριών
3.7.3.1 Εκμετάλλευση Παλαιών Βιομηχανικών/Βιοτεχνικών Κτιρίων στις

περιοχές κοντά στο λιμάνι του Πειραιά
Σε μικρή απόσταση από το λιμάνι του Πειραιά και κοντά στο εμπορικό κέντρο
υπάρχουν πολλά παλαιά κτίρια, στην πλειοψηφία τους πέτρινης κατασκευής,
τα οποία ήταν κατά κύριο λόγω αποθήκες που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες
του λιμανιού παλαιότερα ή βιοτεχνικοί χώροί που σήμερα στην πλειοψηφία
τους δεν χρησιμοποιούνται. Οι χώροι αυτοί με τον κατάλληλο χειρισμό
(εξέλιξη υποδομών, διευκόλυνση ιδιωτικών επενδύσεων) μπορούν να
αξιοποιηθούν και να αποτελέσουν πόλο ανάπτυξης διάφορών πολιτιστικών
δραστηριοτήτων (εκθεσιακοί χώροι, γκαλερί, εστιατόρια, χώροι αναψυχής). Η
γενικότερη περιοχή σε συνδυασμό με το λιμάνι και το εμπορικό κέντρο του
Πειραιά, μπορεί να εξελιχθεί σε έναν γενικότερο πόλο έλξης τόσο για τους
Τουρίστες όσο και για πολίτες της περιοχής πρωτευούσας.

3.7.3.2 Χρήση του Λιμανιού ως διαμετακομιστικού και μεταφορτωτικού

κέντρου (trans-shipment hub) ανατολικής μεσογείου.
Το λιμάνι του Πειραιά είναι ήδη ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, κυρίως
όσον αφορά την επιβατική κίνηση. Λαμβάνοντας υπόψη την στρατηγική
γεωγραφική θέση του λιμανιού, το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος της
Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις ήδη υπάρχουσες υποδομές, το Λιμάνι του
Πειραιά πρέπει να εκμεταλλευτεί τις ευνοϊκές πολιτικοοικονομικές συνθήκες
που υπάρχουν στην περιοχή και να εξελιχθεί σε διαμετακομιστικό και
μεταφορτωτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής εξυπηρετώντας τις αγορές της
Ανατολικής Μεσογείου (Μαύρη Θάλασσα, Μέση Ανατολή, Αδριατική) και όχι
μόνο.
3.7.3.3 Επέκταση Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Σταθερής Τροχιάς
Η εξυπηρέτηση των πολιτών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) στην

ευρύτερη περιοχή των δήμων της Νομαρχίας Πειραιά στο λεκανοπέδιο δεν
παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα. Παρόλα αυτά υπάρχει σε κάποιο βαθμό
κυκλοφοριακό πρόβλημα το οποίο μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί με την
βελτίωση των ΜΜΜ και τροπή των πολιτών προς αυτά. Σημαντικό ρόλο σε
αυτήν την προσπάθεια παίζουν τα ΜΜΜ Σταθερής Τροχίας τα οποία στην
παρούσα στιγμή έχουν πολύ περιορισμένη παρουσία στην περιοχή.
Υπάρχουν μελέτες για επέκταση της παρουσίας τόσο του Ηλεκτρικού (ή
Μετρό) αλλά και του Τραμ στις περιοχές του Πειραιά. Αυτό θα αποτελέσει
σημαντική υποδομή για την ευρύτερη περιοχή και είναι μία ευκαιρία η οποία
δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη. Θα βελτιώσει σημαντικά την
προσβασιμότητα και θα βοηθήσει τους πολίτες να αφήσουν τα αυτοκίνητα
τους και να μετακινηθούν με ΜΜΜ.
3.7.3.4 Γαλάζιες Σημαίες
Οι ακτές της Νομαρχίας Πειραιά τεκμηριωμένα διαθέτουν καθαρά ύδατα

κολύμβησης που συμμορφώνονται με τις σχετικές απαιτήσεις της κοινοτικής
Νομοθεσίας. Παρόλα αυτά καμία ακτή της Νομαρχία Πειραιά δεν έχει τιμηθεί
με Γαλάζια Σημαία που έχει εξελιχθεί σε σήμα κατατεθέν οργανωμένης και
καθαρής ακτής για θαλάσσιες δραστηριότητες αναψυχής. Η απονομή
Γαλάζιας Σημαίας σε όσο το δυνατό περισσότερες ακτές της Νομαρχίας
Πειραιά πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα στο άμεσο μέλλον έτσι ώστε να

προσελκυστούν τουρίστες και να γίνει κατάλληλη εκμετάλλευση του φυσικού

πλούτου των περιοχών της Νομαρχίας Πειραιά. Πρέπει να σημειωθεί ότι για
την απονομή Γαλάζιας Σημαίας σε κάποια ακτή, εκτός από κατάλληλα ύδατα
κολύμβησης πρέπει να ικανοποιούνται και μια σειρά από άλλες απαιτήσεις
(κυρίως θέματα οργανωτικής μορφής και προστασίας περιβάλλοντος) οι
οποίες καταγράφονται λεπτομερώς σε άλλο κεφάλαιο του παρόντος.
3.7.3.5 Εκμετάλλευση των εκτάσεων του ΟΛΠ
Ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιά (ΟΛΠ) διαθέτει μεγάλο αριθμό εκτάσεως πέριξ

του λιμανιού του Πειραιά, οι οποίες στην πλειοψηφία τους μένουν
ανεκμετάλλευτες. Πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα και να δοθούν κίνητρα
έτσι ώστε να αξιοποιηθούν αυτές οι εκτάσεις. Στην ευρύτερη περιοχή δεν
υπάρχουν πλέον διαθέσιμες προς αξιοποίηση ελεύθερες εκτάσεις και η
αξιοποίηση τους θα προσφέρει μια αναπτυξιακή ανάσα στην ευρύτερη
περιοχή υπηρετώντας συγχρόνως το κοινωνικό σύνολο με υποστηρικτικά
έργα υποδομής (π.χ. χώροι στάθμευσης).
3.7.3.6 Διοικητική εξάρτηση από την Περιφέρεια Αττικής
Η γεωγραφική (ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές) και οικονομική

(αγροτικές, ημιαστικές και αμοιγώς αστικές περιοχές) ιδιομορφία της
Νομαρχία Πειραιά και το γεγονός ότι συμπεριλαμβάνεται στην Περιφέρεια
Αττικής αποτελεί μία σημαντική ιδιεταιρότητα. Η Περιφέρεια Αττικής
παρουσιάζει συνολικά υψηλούς οικονομικούς δείκτες (ΑΕΠ > 70% του
κοινοτικού μέσου όρου, ΕΕ-25), με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η
χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων από κοινοτικούς πόρους για όλες τις
περιοχές της Περιφέρειας συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών της
Νομαρχίας Πειραιά. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την
εισροή κοινοτικών κονδυλίων που μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην
ανάπτυξη της περιοχής.
Είναι ευκαιρία η Νομαρχία να εκμεταλλευτεί την ιδιαιτερότητα της, να εστιάσει
στο γεγονός ότι πολλές περιοχές της Νομαρχίας (νησιωτικοί δήμοι, ευρύτερη
περιοχή Τροιζηνίας, δυτικοί δήμοι της Νομαρχίας Πειραιά στην περιοχή
πρωτεύουσας) δεν είναι σε αναπτυγμένες σε τέτοιο βαθμό ώστε να
δικαιολογείται ο αποκλεισμός τους από τους κοινοτικούς πόρους και να
επιδιώχθεί η χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων στις περιοχές της
Νομαρχίας Πειραιά από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3.7.4 Προσδιορισμός Απειλών
3.7.4.1 Κυκλοφοριακό πρόβλημα στις αστικές περιοχές
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα που παρουσιάζεται στις αστικές περιοχές της

Νομαρχίας Πειραιά αποτελεί μια απειλή για την ανάπτυξη της ευρύτερης
περιοχής. Τέτοιου είδους προβλήματα αποτρέπουν την επίσκεψη των
συγκεκριμένων περιοχών τόσο από πολίτες της ευρύτερης περιοχής του
λεκανοπεδίου αλλά και από τουρίστες. Το παραπάνω μπορεί να αποτελέσει
ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη τόσο του εμπορικού κέντρου της
περιοχής αλλά και του τουρισμού. Τρόποι αντιμετώπισης υπάρχουν πολλοί,
μεταξύ των οποίων είναι η ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς (π.χ.
μέσα σταθερής τροχιάς) και η παροχή κινήτρων για μη χρήση ΙΧ αυτοκινήτων.
3.7.4.2 Μετακίνηση από τον Πειραιά των ναυτιλιακών επιχειρήσεων
Ο Πειραιάς παραδοσιακά αποτελεί σημαντικότατο ναυτιλιακό κέντρο όχι μόνο

για την Ελλάδα αλλά και για τον ευρύτερο χώρο της Νότιο - Ανατολικής
Μεσογείου. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μετακίνηση σημαντικού
αριθμού ναυτιλιακών επιχειρήσεων από τον Πειραιά προς άλλες περιοχές
τόσο του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού. Αυτή η σταδιακή
αποδυνάμωση του ναυτιλιακού δυναμικού της περιοχής αποτελεί εν δυνάμει
απειλή όχι μόνο για λόγους ενδυνάμωσης της ανεργίας αλλά και γιατί
διακινδυνεύονται οι δυνατότητες ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής λόγω της
ύπαρξης στην περιοχή σημαντικού μεγέθους δορυφορικών δραστηριοτήτων οι
οποίες με τη σειρά τους θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα.
3.7.4.3 Κρίση στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος
Η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία μαζί με τις δορυφορικές προς αυτή

δραστηριότητες απασχολούσε σημαντικό αριθμό εργαζομένων τόσο από το
Δήμο Περάματος αλλά και από άλλους Δήμους της ευρύτερης περιοχής
(Κερατσίνι, Νίκαια, Δραπετσώνα). Εδώ και αρκετά χρόνια επικρατεί μία
παρατεταμένη κρίση στις ναυπηγοεπισκευαστικές δραστηριότητες που έχει
οδηγήσει μεγάλο μέρος των εργαζομένων είτε στην εξεύρεση διαφορετικής
εργασίας είτε στην ανεργία. Η συνέχιση της κρίσης στο χώρο αποτελεί μία
διπλή απειλή. Αφενός υποδαυλίζει τον κοινωνικό ιστό της ευρύτερης περιοχής
ενισχύοντας την ανεργία και αφετέρου υποβαθμίζει την τεχνογνωσία και την

εμπειρία που έχει συσσωρευτεί στις επιχειρήσεις της περιοχής και αποτελεί
σημαντικό κεφάλαιο για την Ελληνική βιομηχανία.
3.7.4.4 Υποβάθμιση περιοχών του Πειραιά
Εδώ και αρκετά χρόνια οι περιοχές των Δυτικών Δήμων της Νομαρχίας
Πειραιά εντός Λεκανοπεδίου υφίστανται συνεχή υποβάθμιση. Το φαινόμενο
ξεκίνησε από το χαμηλό κόστος των κατοικιών που οδήγησε οικογένειες με
χαμηλό εισόδημα στο να εγκατασταθούν στην περιοχή αλλά και από τη
δυνατότητα εύρεσης εργασίας στον ευρύτερο ναυπηγοεπισκευαστικό χώρο
και άλλες βιομηχανίες και βιοτεχνίες της περιοχής. Τελευταία παρατηρείται
ένταση του φαινομένου κυρίως λόγω της σταδιακής αποβιομηχάνισης της
περιοχής και της αύξησης της ανεργίας.
3.7.4.5 Συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ΙΧ αυτοκινήτων
Η παρατηρούμενη αύξηση των ΙΧ αυτοκινήτων αποτελεί μια εν δυνάμει

απειλή κυρίως για τις εντός Λεκανοπεδίου περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά
όπου υπάρχει και κυκλοφοριακό πρόβλημα. Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός
ΙΧ αυτοκινήτων θα εντείνει το κυκλοφοριακό πρόβλημα με όλα τα επακόλουθα
που σημειώνονται στη σχετική παράγραφο.
3.7.4.6 Υπεράντληση της υδροφόρου λεκάνης Τροιζηνίας
Η υφιστάμενη κατάσταση της υδροφόρου λεκάνης της Τροιζηνίας είναι

προβληματική. Η υπεράντληση υπογείων υδάτων, κυρίως για αγροτική χρήση,
έχει οδηγήσει τον υδροφόρο ορίζοντα σε οριακό σημείο και στα πρόθυρα της
υφαλμύρωσης. Αυτό αποτελεί σημαντική απειλή διότι κινδυνεύει το σύνολο
της οικονομίας της ευρύτερης περιοχής, η οποία βασίζεται στις αγροτικές
δραστηριότητες που θα πληγούν ανεπανόρθωτα από την υφαλμύρωση του
υδροφόρου ορίζοντα που σταδιακά θα καταστήσει το νερό ακατάλληλο για
χρήση.
3.7.4.7 Υπερχρήση λιπασμάτων για αγροτικούς σκοπούς
Παρόμοια απειλή με αυτή της υπεράντλησης της υδροφόρου λεκάνης

Τροιζηνίας αποτελεί και η υπερχρήση λιπασμάτων τα οποία καταλήγουν στην
υδροφόρο λεκάνη και επιβαρύνουν το υπόγειο νερό υποβαθμίζοντας τη
χημική του σύσταση. Υπάρχει ορατός κίνδυνος η υποβάθμιση της χημικής
σύστασης του υπόγειου νερού να οδηγήσει τελικά στο να το καταστήσει
ακατάλληλο για χρήση είτε ως πόσιμο είτε για αγροτική χρήση με όλα τα
αρνητικά επακόλουθα.
3.7.4.8 Διαχείριση αποβλήτων στους δήμους εκτός λεκανοπεδίου
Μια σημαντική απειλή για το περιβάλλον αποτελεί η διαχείριση των

αποβλήτων (είτε στερεών είτε υγρών). Στις περισσότερες περιοχές εκτός
λεκανοπεδίου Αττικής δεν υπάρχουν κατάλληλα οργανωμένες υποδομές
διαχείρισης αποβλήτων, γεγονός που εκτός από την αισθητική υποβάθμιση
συγκεκριμένων περιοχών αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για το φυσικό
περιβάλλον, τόσο όσον αφορά το υπόγειο νερό, όσο και τα νερά κολύμβησης.
3.7.4.9 Μείωση Αλιευτικών Δραστηριοτήτων
Η αλιεία είναι, όπως και η ναυτιλία γενικότερα, από τα παραδοσιακά

επαγγέλματα του Έλληνα. Μελετώντας τους σχετικούς δείκτες (π.χ. αριθμός
αλιευτικών σκαφών, εκσυγχρονισμός σκαφών) μπορεί να παρατηρηθεί μια
σαφής τάση ελάττωσης των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Με το χρόνο αυτή η
ελάττωση θα αποτελέσει απειλή για την τοπική κοινωνία και θα αυξήσει
σημαντικά τους δείκτες ανεργίας. Είναι αναγκαίο να γίνουν οι κατάλληλες
ενέργειες έτσι ώστε είτε να σταματήσει η φθίνουσα πορεία των αλιευτικών
δραστηριοτήτων, είτε το δυναμικό που απασχολείται με τέτοιου είδους
δραστηριότητες να επιμορφωθεί καταλλήλως και σταθεί σε άλλου είδους
δραστηριότητες αποφεύγοντας έτσι την αύξηση της ανεργίας.
3.7.4.10Ανεργία
Ο δείκτης ανεργίας παρουσιάζει αύξηση στις περιοχές της Νομαρχίας Πειραιά,

η οποία γενικά είναι μεγαλύτερη από την αύξηση της ανεργίας τόσο σε
πανελλαδικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο (Περιφέρεια Αττικής). Αυτό το
γεγονός αποτελεί σημαντική απειλή για την τοπική κοινωνία. Ωθεί τους
εργαζόμενους σε κοινωνική απομόνωση και σταδιακά τους βγάζει εκτός
αγοράς εργασίας. Είναι αναγκαίο να προωθηθούν δράσεις αντιμετώπισης της
ανεργίας πριν οι αρνητικές συνέπειες της δημιουργήσουν μη αναστρέψιμες
καταστάσεις.
3.7.4.11Τάση μείωσης της επιχειρηματικότητας
Η τάση μείωση της επιχειρηματικότητας (συνεχώς αυξανόμενη παύση

επιχειρήσεων και βιομηχανιών και μείωση του ρυθμού έναρξης νέων)
αποτελεί μία εν δυνάμει απειλή, ειδικότερα για τις περιοχές της Νομαρχίας
Πειραιά που βρίσκονται εντός Λεκανοπεδίου Αττικής. Επακόλουθο πρόβλημα
θα είναι η αύξηση της ανεργίας, που δεν είναι επιθυμητή και δημιουργήσει νέα
προβλήματα.
3.7.4.12Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων στη Νήσο Ψυττάλεια
Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων στη Νήσο Ψυττάλεια αποτελούν

σημαντικό έργο υποδομής για όλο το Λεκανοπεδίο Αττικής. Ο μεγάλος φόρτος
λυμάτων που καλείται να επεξεργαστεί η συνολική εγκατάσταση είναι μία
σημαντική απειλή για την ευρύτερη περιοχή. Έχει παρατηρηθεί εκτεταμένη
δυσοσμία στις γύρω περιοχές και σημαντική αισθητική υποβάθμιση.
Πρόσφατα η Νομαρχία ανακάλεσε την άδεια λειτουργίας της εγκατάστασης και
έχει ξεκινήσει διαμάχη με την ΕΥΔΑΠ για να βρεθεί μια λύση έτσι ώστε και η
εγκατάσταση να λειτουργεί αλλά και οι γειτονικοί δήμοι του Πειραιά να μην
υφίστανται αισθητική υποβάθμιση.
3.7.5 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
3.7.5.1 Χρηματοδότηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης
Στη παράγραφο αυτή περιγράφονται τα έσοδα της Νομαρχιακής

Αυτοδιοίκησης καθώς και οι χρηματοδοτικοί πόροι των έργων ευθύνης της.
Συνοπτικά λοιπόν, τα έσοδα της Ν.Α. είναι:
α. Τακτικά, που προέρχονται από:
(1) φόρους, τέλη δικαιώματα και εισφορές,
(2) εισοδήματα από εκμετάλλευση της κινητής και ακίνητης περιουσίας,
(3) ειδική ετήσια οικονομική ενίσχυση του τακτικού προϋπολογισμού
για την κάλυψη του κόστους άσκησης κρατικών αρμοδιοτήτων, οι
οποίες μεταβιβάζονται στη Ν.Α.,
(4) κεντρικούς αυτοτελείς πόρους,
(5) πιστώσεις του προυπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων,
(6) τέλη, δικαιώματα και εισφορές ανταποδοτικού χαρακτήρα.
β. Έκτακτα, που προέρχονται από:
(1) έσοδα από τέλη για χρήση έργων που γίνονται με δανεισμό,
(2) δάνεια, δωρεές, κληροδοσίες και κληρονομιές,

(3) επιχορηγήσεις φορέων του δημόσιου τομέα,
(4) εκποίηση περιουσιακών στοιχείων και
(5) χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλων διεθνών
οργανισμών,
(6) κάθε άλλη πηγή.
Με βάση το πλαίσιο αυτό οι χρηματοδοτήσεις των έργων ευθύνης της
Νομαρχία Πειραιά προέρχονται κυρίως από τους εξής πόρους:
Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Πίνακας 92) μέσω των διαφόρων Τομεακών
Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Αλιείας, Αγροτικής Ανάπτυξης &
Ανασυγκρότησης της Υπαίθρου, Παιδείας, Περιβάλλοντος κλπ) ή του
Π.Ε.Π. Αττικής,
Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό άμεσα με τους ΚΑΠ και επιχορηγήσεις και
έμμεσα με πιστώσεις που εντάσσονται στις Συλλογικές Αποφάσεις Έργων
κάθε Περιφέρειας (Σ.Α.Ε.Π) και περιλαμβάνονται στον Προϋπολογισμό
Δημοσίων Επενδύσεων.
o ΣΑΕΠ/3, Συλλογική Απόφαση Έργων Περιφέρειας
(συγχρηματοδοτούμενα)
o ΣΑΜΠ/3 Συλλογική Απόφαση Μελετών Περιφέρειας
(συγχρηματοδοτούμενα)
o ΣΑΕΠ, Συλλογική Απόφαση Έργων Περιφέρειας (εθνικοί πόροι)
o ΣΑΜΠ, Συλλογική Απόφαση Μελετών Περιφέρειας (εθνικοί πόροι)
Όσον αφορά τα αναπτυξιακά προγράμματα της ΕΕ περιλαμβάνονται το 3ο
ΚΠΣ με 24 Επιχειρησιακά Προγράμματα από τα οποία 11 είναι Τομεακά και
13 Περιφερειακά, Κοινοτικές Πρωτοβουλίες και 80 άλλα κοινοτικά
προγράμματα (Πίνακας 92).
Η Νομαρχία Πειραιά και οι Δήμοι της όσον αφορά τα περιφερειακά
επιχειρησιακά προγράμματα (Π.Ε.Π.) μπορούν να διεκδικούν χρηματοδότηση
από το αντίστοιχο πρόγραμμα της περιφέρειας στην οποία ανήκουν. Ο
συνολικός προϋπολογισμός του Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ ανέρχεται σε 1.534.338.022
ΕΥΡΩ, εκ των οποίων 1.462.438.022 ΕΥΡΩ αποτελούν δημόσια δαπάνη
(κοινοτική ενίσχυση και εθνικοί πόροι). Το Περιφερειακό Επιχειρησιακό

Πρόγραμμα για την Περιφέρεια Αττικής διαρθρώνεται σε έξι Άξονες

Προτεραιότητας και κάθε άξονας συνίσταται από μέτρα τα οποία εξειδικεύουν
την δράση που χρηματοδοτείται. Για να μπορέσει η Νομαρχία να
χρηματοδοτήσει ένα έργο, υποβάλει τεκμηριωμένη πρόταση όταν
ενεργοποιηθεί ένα μέτρο, στην περιφέρεια. Εκεί ο αρμόδιος ελεγκτικός
μηχανισμός εγκρίνει ή απορρίπτει την ένταξη του έργου με κριτήρια τα οποία
σχετίζονται με παράγοντες όπως η συνάφεια της αναπτυξιακής ενέργειας και
της λογικής του μέτρου, η ωριμότητα του έργου, το μέγεθος της
χρηματοδότησης.
Όσον αφορά του Κεντρικούς Αυτοτελείς πόρους (ΚΑΠ) τα κριτήρια κατανομής
στις Ν.Α των εσόδων από τους ΚΑΠ που προσδιορίζονται για την κάλυψη
επενδυτικών δαπανών, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου "Οικονομικά θέματα
Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων" με ημερ. 14/12/2004 του Υπουργείου
Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, προβλέπεται να είναι:
o Το πληθυσμιακό μέγεθος και η δημογραφική τάση.
o Το μήκος και η βατότητα του οδικού δικτύου.
o Το επίπεδο των κοινωνικών εξυπηρετήσεων.
o Η δυνατότητα άντλησης τοπικών πόρων.
o Οι περιβαλλοντικές συνθήκες.
o Η οικονομική μειονεκτικότητα και οι δείκτες απασχόλησης.
Γράφημα 98. Πόροι Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων από τον τακτικό

προϋπολογισμό τα έτη 1998 – 2001

Πίνακας 92. Αναπτυξιακά Προγράμματα της Ε.Ε, τα οποία αφορούν την Ν. Πειραιά
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ
ΤΟΜΕΑΚA ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚA
- ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ

- ΑΛΙΕΙΑ ος
1 ΑΞΟΝΑΣ : Διεύρυνση του Διεθνούς Ρόλου
της Πρωτεύουσας.
- ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
ος
2 ΑΞΟΝΑΣ: Αποκατάσταση της ποιότητας
- ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ζωής και του περιβάλλοντος.
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 3

ος
ΑΞΟΝΑΣ: Μείωση της ανεργίας και
αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.
- ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
ος
4 ΑΞΟΝΑΣ: Μείωση των ενδοπεριφερειακών
- ΟΔΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ, ΛΙΜΑΝΙΑ, ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ανισοτήτων με έμφαση στις δυτικές περιοχές,
- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ στις εσωτερικές ζώνες και στο νησιωτικό χώρο
της Περιφέρειας Αττικής.
- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ος
5 ΑΞΟΝΑΣ: Αποκατάσταση των επιπτώσεων
- ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ, ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ, ΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ από τον σεισμό στην Αττική την 7-9-99.
ος
- ΥΓΕΙΑ - ΠΡΟΝΟΙΑ 6 ΑΞΟΝΑΣ: Τεχνική βοήθεια.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
• EQUAL – INTERREG – LEADER - URBAN
ΤΟΜΕΙΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΩΝ
- ΑΛΙΕΙΑ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
- ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ - ΕΡΕΥΝΑ
- ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
- ΓΕΩΡΓΙΑ - ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
- ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΗΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
- ΕΝΕΡΓΕΙΑ
- ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
- ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

3.7.5.2 Εσωτερικότητες: Ποιοι και πως επιδρούν στην χάραξη πολιτικής

και αναπτυξιακού σχεδιασμού από τους ενδονομαρχιακούς
φορείς
Ο ελλιπής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων και η μη σαφώς καθορισμένη

ιεραρχική σχέση ανάμεσα στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και στους
Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτης βαθμίδας, επιδρά στην χάραξη
πολιτικής σε γενικότερα θέματα αλλά και στα ζητήματα Αναπτυξιακού
σχεδιασμού σε επίπεδο Νομαρχίας.
Η Δήμοι αποτελούν ουσιαστικά ξεχωριστές διοικητικές οντότητες με
δυνατότητα να προβαίνουν σε ενέργειες με αναπτυξιακό χαρακτήρα. Το
πλαίσιο χρηματοδότησης δίνει την δυνατότητα σε κάθε Ο.Τ.Α να ζητήσει
χρηματοδότηση για έργα ή μελέτες οι οποίες χωρικά εντάσσονται στα
διοικητικά όρια του. Εφόσον όμως υπάρχει επικάλυψη διοικητικών ορίων,
όλες οι δράσεις σε επίπεδο Δήμου αυτόματα αναφέρονται και σε επίπεδο
Νομαρχίας. Το αντίστροφο δεν ισχύει πάντα και τα οφέλη από αναπτυξιακές
δράσεις της Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης δεν αντανακλούν με τον ίδιο βαθμό
σε όλους τους Δήμους.
Ζητούμενο πρέπει να είναι ο συντονισμένος σχεδιασμός των δράσεων
ανάμεσα στην Ν.Α και στους Ο.Τ.Α έτσι ώστε να ικανοποιείται και σε επίπεδο
Νομαρχίας το αίτημα για Ισόρροπη Ανάπτυξη.
Στην διάρκεια του σχεδιασμού των ενεργειών και δράσεων ανάπτυξης από
την Ν.Α, πρέπει η πεποίθηση για την αξία της ισόρροπης ανάπτυξης να
υπερισχύει των πιέσεων με σκοπό την ευνοϊκή χρηματοδότηση ορισμένων
Ο.Τ.Α εις βάρος κάποιων άλλων. Ανισομερής μπορεί να είναι η κατανομή της
χρηματοδότησης σε επίπεδο Νομαρχίας μόνο όταν εξυπηρετεί την εξάλειψη
ανισοτήτων, οι οποίες στα πλαίσια ενός αναπτυξιακού σχεδιασμού
αναδεικνύονται και προβάλλονται.
Εκτός από τους Ο.Τ.Α επίδραση στην χάραξη αναπτυξιακής πολιτικής μπορεί
να έχουν και οικονομικοί φορείς, κοινωνικές ομάδες, επαγγελματικές
συντεχνίες κ.α. όταν τα ζητήματα είναι σε επίπεδο Νομαρχίας δηλαδή είναι
ευρύτερης σημασίας. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να επιδράσουν θετικά
αναδεικνύοντας προβλήματα αλλά και ενεργοποιώντας δυνατότητες
χρηματοδότησης οι οποίες απαιτούν την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Το
τελευταίο γεγονός αποτελεί μέρος της οικονομικής επικαιρότητας με τον

Αναπτυξιακό Νόμο και το Σχέδιο Θησέας. Με βάση το πρώτο δίδονται

οικονομικές ενισχύσεις σε επενδυτικά σχέδια επιχειρήσεων με σκοπό την
ενδυνάμωση της ισόρροπης ανάπτυξης ενώ με βάση το δεύτερο δίδεται η
δυνατότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση αυτοχρηματοδότησης έργων με
συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Οι παραπάνω συσχετισμοί και αλληλεπιδράσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι
για την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων ανάπτυξης απαιτείται σχεδιασμός
και ο συνεχής έλεγχος και συντονισμός των ενεργειών πού πηγάζουν από όλα
τα διοικητικά σχήματα και φορείς μίας Νομαρχίας.
Πίνακας 93. Χρηματοδοτήσεις έργων περιφέρειας από το ΠΔΕ για τα έτη 1999,
2000 και 2001.

4. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. http://www.pireasnet.gr
2. http://www.koutouzis.gr/nomos-peiraia.htm
3. http://www.aegina.gr/
4. http://www.keratsini.gr/
5. http://www.korydallos.gr/
6. http://www.fishfinder.gr/
7. http://www.methana.gr/
8. Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN II – ELLAS, Πρόγραμμα : «Οικονομικής και Κοινωνικής
Αναζωογόνησης Περάματος 2001-2006»
9. http://www.poros.com.gr/
10 . http://www.salamina.gr/
11 . http://www.hydra.com.gr/
12 . http://www.agistri.gr/
13 . http://www.antikythera.8m.com/
14. Στατιστική Επετηρίδα της Ελλάδας, ΕΣΥΕ 2001
15 . Περιφέρεια Πελοποννήσου, http://www.peloponnisos.gr
16. Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτευούσης (ΕΥΔΑΠ), Διεύθυνση
Επιχειρηματικής Ανάλυσης & Σχεδιασμού
17. Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτευούσης (ΕΥΔΑΠ), Ιστοσελίδα:
www.eydap.gr
18. Ευάγγελος Κονταξάκης, Δήμαρχος Σπετσών, Επιστολή, Αρ. Πρωτ. 4677, Νοέμβριος
2004
19. Ιωάννης Σαμπάνης, Δημάρχος Τροιζήνας, Επιστολή, Αρ. Πρωτ. 5175, Νοέμβριος 2004
20. Μιχάλης Τσομλεκτσόγλου, ΕΥΔΑΠ, Νοέμβριος 2004
21. Παναγιώτης Μπεχράκης, Πρόεδρος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας, Συνέντευξη,
Εφημερίδα Πρώτη, Μάιος 2004
22. Κωνσταντίνος Αναστόπουλος, Δήμαρχος Ύδρας, Επιστολή, Αρ. Πρωτ. 2589,
Νοέμβριος 2004
23. Χρήστος Πάλλης, Δήμαρχος Μεθάνων, Επιστολή, Αρ. Πρωτ. 2720, Οκτώβριος 2004
24. Νομαρχία Πειραιά, Διεύθυνση Εγγείων Βελτιώσεων, Επιστολή, Αριθ. Πρωτ. ΕΒ,
Οκτώβριος 2004
25. Οδηγία Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων περί της ποιότητας υδάτων
κολυμβήσεων, 76/160/ΕΟΚ, 8 Δεκεμβρίου 1976
26. Έκθεση Ποιότητας των Νερών Κολύμβησης της Ελλάδας 2003, Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. – Γενική
Διεύθυνση Περιβάλλοντος – Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού – Τμήμα Νερών,
Αθήνα 2004
27. Ποιότητα Νερών Κολύμβησης της Ελλάδας, Χάρτες Περιοχών Κολύμβησης,
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Αθήνα 2004
28. Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, http://www.eepf.gr
29. Γαλάζιες Σημαίες, Διεθνής ιστοσελίδα: www.blueflag.org
30. Οδηγία πλαίσιο για την ατμοσφαιρική ρύπανση 1996/62/ΕΚ, για την εκτίμηση και
διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος

31. Οδηγία 1999/30/ΕΚ για τις οριακές τιμές διοξειδίου του θείου, οξειδίων του αζώτου,
σωματιδίων και μολύβδου, στον αέρα του περιβάλλοντος
32. Οδηγία 2000/69/ΕΚ για τις οριακές τιμές βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον
αέρα του περιβάλλοντος.
33. Οδηγία 2002/3/ΕΚ σχετικά με το όζον στον ατμοσφαιρικό αέρα
34. Κ.Υ.Α 11824/1993 με την οποία τίθενται «όρια εκτάκτων μέτρων», για τον περιορισμό
της ρύπανσης σε περιπτώσεις που κυρίως λόγω εξαιρετικά δυσμενών μετεωρολογικών
συνθηκών, αναμένεται αύξηση των τιμών ρύπανσης
35. ΚΥΑ 3277/209/2000, (ΦΕΚ 180/Β/17-2-2000) για την υιοθέτηση της οδηγίας
1996/62/ΕΚ
36. ΦΕΚ125/Β/ 5-6-02 για την υιοθέτηση της οδηγίας 1999/30/ΕΚ
37. Η Ατμοσφαιρική Ρύπανση στην Αθήνα, Έκθεση 2003, Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας,
Διεύθυνση ΕΑΡΘ, Γεν. Διεύθυνση Περιβαλλοντος, Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
38. Διονύσιος Ράππος, Διευθύνων Σύμβουλος, ΗΣΑΠ, Επιστολή, Αρ. Πρωτ. 8413,
Δεκέμβριος 2004
39. Δημήτρης Γαρμπής, Πρόεδρος Συλλόγου Εργαζομένων Τραμ Α.Ε., Ημερίδα:
Συγκοινωνίες και Κυκλοφορία στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά – Προβλήματα,
Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2004
40. Ομιλία Προέδρου Εργατικού Κέντρου Πειραιά, Ημερίδα: Συγκοινωνίες και Κυκλοφορία
στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά – Προβλήματα, Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2004
41. Οι Νομοί της Ελλάδος, www.economics.gr
42 Κος Πατσιλινάκος - Βουλευτής Πειραιά - Ημερίδα: Συγκοινωνίες και Κυκλοφορία στην
ευρύτερη περιοχή του Πειραιά – Προβλήματα, Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2004
43 Πρύτανης Πανεπιστημίου Πειραιά - Ημερίδα: Συγκοινωνίες και Κυκλοφορία στην
44 Ένωση Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων - Ημερίδα: Συγκοινωνίες και Κυκλοφορία στην
45. Corine, 1990, Το Corine είναι το πρόγραμμα "Συντονισμός Πληροφοριών για το
Περιβάλλον (Coordination of Information on the Environment)", το οποίο θεσπίστηκε το
1985 πριν από την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
46. Ανδρέας Χαρχαλάκης, Πρόεδρος Κοινότητας Αντικυθήρων, Αρ. Πρωτ. 380, Οκτώβριος
2004.
47. Εξπρές, Νομαρχία Πειραιά: Ανάκληση Άδειας στο ΚΕΛ Ψυττάλειας, 12-11-2004
48. ΦΕΚ 1154 / ΕΑΚ 2003, Τροποποίηση διατάξεων του «Ελληνικού Αντισεισμικού
Κανονισμού ΕΑΚ-2000» λόγω αναθεώρησης του Χάρτη Σεισμικής Επικινδυνότητας,
Αριθ.Δ17α/115/9/ΦΝ275, ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ, Αρ. Φύλλου 1154, 12 Aυγούστου 2003
49. Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Ιστοσελίδα Υπουργείου Περιβάλλοντος: www.minenv.gr
50. Competitivity and Development National Council Report, January 2004
51. Abstract of National Innovation Enterprises Inventory 1998-2000, Research and
Technology General Secretariat
52. Τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα (Σ.Ε.Κ.) ως εκπαιδευτικές μονάδες του ΥΠ.Ε.Π.Θ.

έχουν αυτοτελή διοικητική δομή στην λειτουργία τους ως σχολικές μονάδες και
συνεργάζονται με τα Τ.Ε.Ε. και τα Ι.Ε.Κ. της περιοχής τους

53 . Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας, Τμήμα Υγειονομικού Ελέγχου, έγγραφο αρ. πρωτ.:

οίκ.14137/22.10.2004
54 . Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας, Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης, έγγραφο αρ. πρωτ.:
ΚΠ 9580/03.12.2004
55. Πολιτιστικός Επιμορφωτικός Οργανισμός Νομαρχίας Πειραιά.
56 . http://www.nomarhiapeiraia.gr
57. Ε.Σ.Υ.Ε. Απογραφή Γεωργίας – Κτηνοτροφίας 1999/2000.
58. Νομαρχία Πειραιά, Διεύθυνση Εργασίας.
59. Νομαρχία Πειραιά, Διεύθυνση Κτηνιατρικής.
60. Νομαρχία Πειραιά, Διεύθυνση Αλιείας.
61. Νομαρχία Πειραιά, Διεύθυνση Κτηνιατρικής.
62. Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, Μητρώο Μελών Ε.Β.Ε.Π, Νοέμβριος 2004
63. Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά, Μητρώο Μελών Β.Ε.Π, Δεκέμβριος 2004
64. Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, Μητρώο Μελών Ε.Β.Ε.Π, Νοέμβριος 2004.
65. Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά - Μητρώο Μελών Β.Ε.Π – Δεκέμβριος 2004
66. Νομαρχία Πειραιά, Διεύθυνση Βιομηχανίας.
67. Επαγγελματικό Επιμελητήριο Πειραιά – Ιστοσελίδα www.eep.gr – Δεκέμβριος 2004
68. Μητρώο Μελών Ε.Β.Ε.Π – Νοέμβριος 2004.
69. Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, www.eot.gr
70. Ιστοσελίδα travel.diadiktyo.net
71. Περιοδικό Greek Tourist Organiser, www.gto.gr
72. Σύλλογος Ενοικιαζόμενων Δωματίων Μεθάνων, www.methanarooms.com
73. Σύλλογος Ενοικιαζόμενων Δωματίων Αίγινας, www.aeginarooms.com
74. Σύλλογος Ενοικιαζόμενων Δωματίων Πόρου, www.porosrooms.com
75. Σύλλογος Ενοικιαζόμενων Δωματίων Σπετσών, www.spetsesrooms.com
76. Σύλλογος Ενοικιαζόμενων Δωματίων Ύδρας, www.hydrarooms.com
77. Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος
78. Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, ιστοσελίδα: egov.yen.gr
79. Ιστοσελίδα www.ship.gr
80. Οργανισμός Λιμένος Πειραιά. Ιστοσελίδα: www.olp.gr
81. Δελτίο Τύπου σχετικά με το ΒΙΠΑ Σχιστού, Επαγγελματικό Επιμελητήριο Πειραιά,
www.eep.gr
82. Σπύρος Αλεξόπουλος, Νομαρχιακός Σύμβουλος Πειραιά, Εκπρόσωπος Νομαρχίας
Πειραιά στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΒΙΠΑ Σχιστού
83. Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, http://www.ypyp.gr
84. Τρίτο Περιφερειακό Σύστημα Υγείας Πρόνοιας Αττικής, http://www.tritopesy.gr/
85. Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομίων, Πεπραγμένα 2003, www.eett.gr

86. Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομίων, Αποτελέσματα Ποσοτικής

Έρευνας Αγοράς σε Επιχειρήσεις & Καταναλωτές / Ευρύ Κοινό, Μάρτιος 2001
87. Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας, Χρήση υπολογιστών, internet και κινητής
τηλεφωνίας στον Ελληνικό πληθυσμό, e-business Forum, www.ebusinessforum.gr
88. Διεύθυνση Προγραμματισμού & Σχεδιασμού Νομαρχίας Πειραιά & Νήσων
89. Διαγωνισμός Α.Σ.Ε.Π. 2004 Προκήρυξη Αρ. 2/1Γ/2004 – Φ.Ε.Κ. 22/1/2004 (Αρ. Φύλ. 4)
90. Οργανισμός Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης & Προστασίας Νομαρχίας Πειραιά & Νήσων,
Οκτώβριος 2004.
91. Πολιτιστικός & Επιμορφωτικός Οργανισμός Νομαρχίας Πειραιά & Νήσων, Νοέμβριος
2004.

Action Plan Peiraia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Action Plan Peiraia

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Action Plan Peiraia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

 ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 16

Σελίδα 1 από 326

3.2.1.1 Δήμος Πειραιά 43

Σελίδα 2 από 326

3.3.1.1.1.1 Προέλευση Νερού, Δίκτυα Υδροδότησης 56

Σελίδα 3 από 326

Σελίδα 4 από 326

3.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 157

Σελίδα 5 από 326

3.5.3.1.2 Σταθμός Διακίνησης Συμβατικού Φορτίου (Conventional

Σελίδα 6 από 326

3.7.1 Ανάλυση πλεονεκτημάτων 305

Σελίδα 7 από 326

3.7.3 Προσδιορισμός ευκαιριών 311

Σελίδα 8 από 326

3.7.5.1 Χρηματοδότηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης 317

Σελίδα 9 από 326

Σελίδα 10 από 326

Δημογραφικά υπάρχουν δήμοι με πολύ μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού (δήμοι

Σελίδα 11 από 326

• Επικοινωνία με τα στελέχη της Νομαρχίας τα οποία προΐστανται των

• Επικοινωνία με άλλους τοπικούς φορείς όπως Επιμελητήρια,

• Επικοινωνία με άλλους φορείς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα όπως ΔΕΗ,

• Επικοινωνία με κοινωνικούς φορείς όπως περιβαλλοντικές οργανώσεις,

• παροχή των υπαρχόντων στοιχείων σχετικών με το αντικείμενο και την

Σελίδα 12 από 326

• υποβολή προτάσεων για έργα και δράσεις που πρέπει να περιληφθούν

Σελίδα 13 από 326

• Συγκεντρωτική παρουσίαση συνολικά της εικόνας της Νομαρχίας σε σχέση

• Κατανομή των στοιχείων ανά δήμο. Για παράδειγμα αναφέρεται κατανομή

2.1 ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο επιτελεί δύο βασικές λειτουργίες. Αφ’ ενός

Σελίδα 14 από 326

χαρακτηριστικά της Νομαρχίας Πειραιά, εξετάζεται επίσης και η οικονομική

Σελίδα 15 από 326

3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

3.1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Η Νομαρχία Πειραιά είναι από τα πιο ιδιόμορφα νομαρχιακά διαμερίσματα της

Σελίδα 16 από 326

Εικόνα 1. Εποπτική απεικόνιση της γεωγραφικής θέσης της Νομαρχίας

Σελίδα 17 από 326

Εικόνα 2. Εποπτική απεικόνιση της διοικητικής διαίρεσης της Νομαρχίας

Σελίδα 18 από 326

Εικόνα 3. Γεωμορφoλογικός χάρτης της Νομαρχίας Πειραιά.

Σελίδα 19 από 326

Σελίδα 20 από 326

Σελίδα 21 από 326

Σελίδα 22 από 326

Σελίδα 23 από 326

Σελίδα 24 από 326

Σελίδα 25 από 326

Σελίδα 26 από 326

3.1.1 Δήμος Πειραιά

3.1.2 Δήμος Αγίου Ιωάννη Ρέντη

Σελίδα 27 από 326

3.1.3 Δήμος Αίγινας

ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ