2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORULARI -1-

2. Gürültü yapmadan ders dinlemeyi öğrenme-

Bu sorular hatırlama usulü ile hazırlanmıştır.
Teorem Yayıncılık
tarafından çözümlendirilmiştir.
1. Bir üniversite öğrencisi su ürünleri bölümümde
öğrenim gören Pelin aldığı bir derste balık isimle-
rini önce İngilizce karşılıklarını daha sonra aynı
balıkların Latince karşılıklarını öğrenir. Öğretmen
derste balık resimlerinin olduğu slaytı göstererek
öğrencilerden Latince isimlerini söylemelerini is-
ter. Pek çoğu balık türünün Latince ismini söy-
lerken bazılarını karıştırıp İngilizce karşılıklarını
söyler.
Pelin’in bazı balık türlerinin Latince karşılığını
söylememesi aşağıdakilerden hangisi ile en
iyi açıklanabilir?
A) Bellek izlerinin bozulması
B) İleri doğru ket vurma
C) Güdüsel unutma
D) Olumsuz aktarma
E) Sırasal bağımlılık
Teorem Yayıncılık
lerini sağlamak amacıyla öğrencilerine sessiz
bir biçimde oturdukları her on dakika sonra-
sında ödül veren birinci sınıf öğretmeni aşa-
ğıdaki pekiştirmelerden hangisini kullanmış-
tır?
A) Sabit oranlı
B) Sürekli
C) Sabit zamanlı
D) Değişken aralıklı
E) Değişken oranlı
Çözüm:
Sabit aralıklı tarifede pekiştireç bazı periyodik
zamanlarda verilmektedir: Çocukların harçlıkları-
nı haftalık, memurların maaşlarını aylık alması
gibi. Memur bir ay içinde yapması gereken işi on
günde de bitirse maaşını belirlenen tarihin dışın-
da alamaz. (Ed. B. Yeşilyaprak, Eğitim Psikoloji-
si, s.200)
Sabit aralıklı tarifede pekiştirmenin yapılmasında
temel unsur pekiştirmenin belirlenen zaman ara-
lıklarında verilmesidir. Öğretmen öğrencilere

Çözüm:
Özellikle sözel materyallerin unutulmasında iki sessiz oturduğu her on dakika sonrasında ödül
temel unutma yasası öne sürülmüştür. Birincisi vermektedir. Pekiştirecin verileceği zamanlar be-
materyalin hatırlanma derecesini ilk (orijinal) öğ- lirlidir ve pekiştirme bu zaman aralığına göre ve-
renme durumu ile hatırlama durumu arasındaki rilmektedir.
'benzerliğin' bir fonksiyonu olarak görülür. Buna (Cevap C)
'context (duruma bağlı koşullar) kanunu' denil-
mektedir. İkincisi 'ileriye ve geriye ket vurma ka-
nunu olarak bilinir ve bir materyalin hatırlanma-
sının ilk öğrenmeden önce ve ondan sonra olu-
şan eylemlerin bir fonksiyonu olduğunu belirtir.
(A. Kaya, Eğitim Psikolojisi, s.269)
Ket vurma öğrenmenin hatırlanması üzerinde ka-
rıştırıcı bir etki oluşturmaktadır. Öğrenilmiş iki
materyalden (örnekteki durumdaki İngilizce ve
Latince balık isimleri) önce öğrenilenin daha son-
ra öğrenilenin hatırlanmasını engellemesine ve
bozmasına ileriye doğru ket vurma denir. Örnek-
teki durumda sözel bir öğrenme söz konusudur.
Bu durumda öğrencilerin ilk öğrendikleri 'balık
isimlerinin İngilizce karşılıkları' bu öğrenmeden 3. Sözel bir içerik aşağıdakilerden hangisine
sonra gerçekleşen balık isimlerinin 'Latince kar- sahip olursa öğrenilmesi zorlaşır?
şılıklarını hatırlamayı' zorlaştırmıştır ve örnekte A) Çok sayıda çağrışımsal anlam içermesi
de aynen dediği gibi karıştırmalarına neden ol- B) Algısal ayırt edilebilirliğin düşük olması
muştur. Yeni gerçekleştirilen öğrenme durumu-
C) Sık kullanılması
nun eski öğrenme tarafından bozulması ve hatır-
D) Birden fazla duyuya hitap etmesi
lamasının güçleştirilmesi durumu söz konusudur.
E) Kavramsal kategoriler halinde örgütlenmiş
(Cevap B)
olması

1

Çözüm:
Algısal ayırt edilebilirlik: Yazılı ve sözlü bilgiler ile
nesnelerden kolayca ayırt edilenleri daha kolay
öğrenileceğini söyleyebiliriz. Öğrenileni farklı ola-
rak görmek algı ile ilgilidir. Algısal bakımdan ayırt
edilen bilgiler insanın dikkatini çekmektedir ve
daha kolay öğrenilmektedir. (Ed. Ö. Demirel ve
Z. Kaya, Eğitim Bilimine Giriş, s.107)
Algısal ayırt edilebilirlik öğrenilecek materyalle il-
gili öğrenmeyi etkileyen etkenlerdendir. (Diğer
faktörler. Öğrenenle ilgili ve Öğrenme yöntemi ile
ilgili faktörlerdir) Öğrenilecek olan materyalin ya-
nındaki diğer uyarıcılardan ayrılıp algılanması
gerekir. Eğer bir materyalin çevredeki diğer uya-
rıcılardan ayrılması zor ise ya da diğer bir ifade
ile algısal ayırt edilebilirliği düşük ise öğrenilmesi
zorlaşır. Örneğin çok gürültülü bir ortamda öğ-
retmenin söylediklerinin algılanması güçleşir.
Öğrenci eğer öğretmenin söylediklerini çevreden
gelen diğer seslerden çok güç ayırt edebiliyorsa
öğrenme düzeyi düşecektir. Diğer seçeneklerde
sıralanan ifadeler öğrenmeyi kolaylaştıran et-
meklerdir.
(Cevap B)
m Yayıncılık
a n t uYAYINCILIK
K u???
4. Ev işi yaparken bir yandan yüksek sesle psikoloji
dersi çalışan kızının söylediklerini işiten ev ha-
nımı, birkaç gün sonra izlediği bir yarışma prog-
ramında sorulan "tepkisel koşullanma ile şu isim-
lerden hangisini eşleştirirsiniz?" sorusuna doğru
cevap verdiği fark ederek şaşıran ev hanımı ya-
rışma sorusuna doğru yanıt vermiştir.
Bu durumu aşağıdakilerden hangisi açıklar?
A) Duyarlılaşma
B) Kendini gerçekleştiren kehanet
C) Algıda seçicilik
D) Kavrama yoluyla öğrenme
E) Gizli öğrenme
2
2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
Çözüm:
Gizil öğrenme, öğrenme sürecinin deney yapılır-
ken kendini göstermediği, fakat daha sonraki bir
anda öğrenilen davranışın ortaya çıktığı durum-
lara verilen addır (Cüceloğlu, 1999). Gizil öğ-
renme, bilişsel haritaların oluşturulmasının ar-
dından, bireyin durumlara göre bu haritayı kul-
lanmasını içermektedir. Birey bilişsel haritada
işaretler koyar ve bir işaret diğerine götürür. Bu
durum şuna benzer; yolda benzininiz bittiğinde
en yakın benzinliğin nerede olduğunu hatırlama-
ya çalışırsınız. (Ed. İ. Yıldırım, Eğitim Psikolojisi,
s.514)
Gizil öğrenme de öğrenme ilgili öğrenmeye ihti-
yaç duyulana kadar performansa dönüşmemiştir.
Öğrenen farkında olmadan öğrenmeyi gerçek-
leştirir ve gerektiğinde de bu öğrenmeyi perfor-
mansa dönüştürür. Ev hanımı kızı yüksek sesle
çalışırken örtük öğrenme gerçekleştirmiştir.
(Cevap E)
5. Öğrencilerin istiklal marşının tüm kıtalarını
ezberlemelerini isteyen öğretmen onlara tav-
siye edebileceği en uygun çalışma stratejisi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aralıksız çalışma
B) Toplu çalışma
C) Bütün – parça – bütün
D) Parça – bütün – parça
E) Tümdengelim
Dahi Adam Yayıncılık
Çözüm:
İstiklal marşını ezberleme gibi sözel öğrenmeler
gerçekleştirilirken izlenmesi en uygun yol ilk ön-
ce bütünü bir kaç kez okumak, daha sonra par-
çaları sırayla ezberlemek ve en sonunda da yine
bütün olarak tekrarlar gerçekleştirmektir. Bütün-
den başlayıp daha sonra tekrar bütüne doğru
gitmek karışmayı azaltır ve bütüncül bir öğrenme
sağlar. Parçadan başlayıp ezberlemeye çalış-
mak ise bütünlüğün yakalanmasını güçleştirir.
Parçalar arasındaki sıralar karışabilir. Aralıksız
çalışma ve toplu çalışma yöntemlerinde kalıcılık
çok azdır, unutma çabuk gerçekleşir. Örneğin
öğrenci bir gece boyunca aralıksız çalışma ile
ezberlemeye çalışır ancak ezberlenilen bir iki
gün sonra tekrar edilmediği için unutulur. Bu
yöntemlerin yerine aralıklı tekrarlar tercih edilme-
lidir. Tümdengelim ise sözel ezberleme için etki-
siz bir yoldur. Tümdengelim ezberlemekten çok
kavramaya dayalı öğrenmelerin gerçekleştirilme-
sinde etkilidir.
(Cevap C)
Dahi Adam Yayıncılık
6. Aşağıdaki örneklerden hangisinde bir davra-
nışın ayırt edici uyarıcı tarafından kontrol
edilmesi söz konusudur?
A) Mehmet test usulü yapılan sınavlardan daha
başarılı olmaktadır.
B) Ayşe sinemadan çok tiyatroya gitmeyi tercih
etmektedir.
C) Ali kedilerden çok köpekleri sevmektedir.
D) Ahmet ne zaman fotoğraf çekecek olsa saçı-
nı düzeltiyor
E) Soner erken kalktığında kendisini dinamik
hisseder.
3
Çözüm:
Skinner, uyarıcıyı ayırt etme konusunda da kap-
samlı araştırmalar yapmıştır. Ona göre, "uyarıcı-
lar, tepkileri doğurur, edimleri doğurmaz" ancak,
uyarıcılar edimlerin ortaya çıkışını belirleyebilir.
Uyarıcı, bu etkisini ayırt etme süreci yoluyla ka-
zanabilir. Eğer bir edim, ortada bir uyarıcı varken
pekiştirilir, bir başka uyarıcı varken pekiştirilmez
ise, gelecek sefer ilk uyarıcının bulunduğu or-
tamda edimi yapar, diğerinde ise yapmaz. Ayırt
edici uyarıcının sunulması ya da ortamdan çe-
kilmesine göre, organizma belirli bir tepkide bu-
lunduğundan, Skinner bunu uyarıcı kontrolü ola-
rak görmektedir. (N. Senemoğlu, Gelişim Öğ-
renme ve Öğretim s.159)
Ayırt edici bir uyarıcı tarafından kontrol edilen bir
davranış sadece ilgili uyarıcı olduğunda ortaya
çıkması başka uyarıcılar olduğunda ortaya çık-
maması gerekmektedir. Seçeneklerde de Ah-
met'in saçını düzeltme edimi fotoğraf çekme uya-
rıcısı kontrol etmektedir. Ahmet bu durumda sa-
çını düzeltmekte yani ilgili uyarıcı ortaya çıktı-
ğında edimi gerçekleştirmektir. Başka durumlar-
da bu davranış gösterilmemektedir.
(Cevap D)
7. ve 8. SORULARI AŞAĞIDAKİ PARAGRAFA
GÖRE CEVAPLAYINIZ.
Ömer öğretmen teknik ve tasarım dersinde öğ-
rencilerinden kendilerine özgü ürünler tasarlama-
larını istiyor. Öğrencilerden Mert yeni doğan kar-
deşinden esinlenerek bebekler her ağladığında
kendiliğinden sallanan bir beşik tasarlar. Tasarı-
mın reklamını yapmak için bir afiş hazırlar ve
ürünü sınıfta arkadaşlarına tanıtır.
7. Bu uygulama ile Ömer öğretmen öğrencinin
öncelikle hangi bilişsel yeteneklerini etkili bi-
çimde kullanmalarını amaçlamıştır?
A) Problem çözme
B) Analitik düşünme
C) Yaratıcı düşünme
D) Eleştirel düşünme
E) Argümantasyon (odanaklandırma)

Çözüm:
Yaratıcılık, herkesin aynı şekilde gördüğü (dü-
şündüğü) bir şey üzerinde farklı düşünebilme ye-
teneği, tutum veya davranışı; önceden var olan
nesne veya kavramları ele alıp, bunları yeni bir
amaç için farklı ve sıra dışı şekillerde ilişkilen-
dirme becerisidir. (Ed. Ö. Demirel, Eğitimde Yeni
Yönelimler, Bölüm yazarı N. Doğan, s.169)
Yaratıcı düşünmenin doğasında esneklik, akıcı-
lık, problem çözme ve özgünlük vardır. Örnekte
öğrencinin yaşadığı bir problem durumuna yöne-
lik olarak özgün bir ürün ortaya koyması söz ko-
nusudur. Bu da yaratıcı düşünmenin en önemli
göstergesidir.
Argümantasyon kavramı özellikle bir görüşü,
deliller ve kanıtlarla savunma ve açıklamaya
çalışma olarak karşımıza çıkmaktadır. Böyle
bir açıklama ve savunma durumunda gösteri-
len deliller argümanlardır. Örneğin 'Bir televiz-
yon programının çocukların kişilik gelişimi üze-
rindeki olumsuz etkilerinin kanıtlarıyla açık-
lanması argümantasyon becerisi gerektirmek-
m Yayıncılık
tedir.
a n t uYAYINCILIK
(Cevap C)
K u???
9. "Rahmetli dedemden hatıra kalan kol saatimi
8. Mert’in ürününü tanıtan bir afiş hazırlaması
hangi davranışının en fazla gelişmiş olduğu-
nu gösterir?
A) Varolan bilgileri yeni bilgiler ile bütünleştirme
B) Öğrenme ürününü paylaşmada görselliğe
önem verme
C) Zihin-kas koordinasyonunu gerektiren beceri-
leri etkili kullanma
D) Kalıcı öğrenme için öğrenilenleri pekiştirme
E) Öğrenme – öğretme sürecine etkin katılmak-
tan vazgeçme
4
2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
Çözüm:
Ürüne yönelik öğretim etkinliklerinin önemli bir
boyutunu bu ürünün sunulması ve diğer öğre-
nenlerle paylaşılması oluşturmaktadır. Yeni öğ-
renme öğretme yaklaşımları öğrencinin edindiği
bilgileri problem durumu üzerinde kullanması,
yaratıcı ürünler ortaya koyması ve bu ürün ve
sonuçları paylaşmasını ön görmektedir. Özellikle
proje ve problem çözme çalışmalarının sonunda
ortaya konan ürün ve problem çözümünün su-
nulması gerekmektedir. Bu aşama öğrencinin ile-
tişim becerilerinin geliştirilmesi açısından olduk-
ça önemlidir. Örnekteki öğrenci tasarımının su-
numu için görsel bir araç olan afiş hazırlamıştır.
Afiş hazırlama öğrencinin görsel uzamsal zeka
alanını etkin kullanmasını gerektiren yani görsel-
liği ön plana çıkaran bir çalışmadır.
(Cevap B)
kaybettim moralim çok bozuk" diyen bir öğren-
ciye verilebilecek aşağıdaki yanıtlardan han-
gisi etkili bir empatik örnektir?
A) Dedenle arandaki önemli bir bağı kaybetmiş
gibisin.
B) Bence bunu kendini vererek unutabilirsin.
C) Paniğe kapılmadan önce saati iyice aramalı-
sın
D) Saati nerede nasıl kaybettiğini düşünsen iyi
olur.
E) Saatin olmayınca vakti bilemeyeceğine üzü-
lüyorsun.
Dahi Adam Yayıncılık
Çözüm:
Etkili ve insancı bir öğretmenin en önemli nitelik-
lerinden birisi empatik anlayıştır. Bu çeşit anla-
yış, bir insanın objektifliğini kaybetmeden kendini
diğer insanın yerine koyarak onun düşüncelerini
ve duygularını kavrayabilmesidir. Bu öğretmenin
kendini öğrencisinin yerine koyarak olaylara ve
olgulara onun baktığı gözle bakabilmesini gerek-
tirir. (B. Yeşilyaprak, Eğitimde Rehberlik Hizmet-
leri s.73).
Empatik anlayışın temelinde objektiflik ve karşı-
dakinin duygu ve düşüncelerini anlayabilme var-
dır. B, C ve D seçeneklerindeki ifadeler anlamak-
tan çok ne yapacağına yönelik öneri ve öğütleri
içermektedir. Bu seçeneklerde verilen ifadelerde
yönlendirme söz konusudur. Empatik anlayışta
bireye ne yapacağını söyleme ya da ona öğüt
verme ve yönlendirme söz konusu değildir. E
seçeneğindeki ifade karşıdakini anlamaya yöne-
lik gibi görünse de kişinin duygu ve düşüncele-
rinden uzaktır. E seçeneğindeki ifade de duygu
ve düşüncelerin tam ve doğru olarak anlaşıla-
madığı görülmektedir.
(Cevap A)
Dahi Adam Yayıncılık
10. Yapılandırmacılık yaklaşımına göre hazırlanan
bir eğitim programı geliştirirken bireyin ilgi ve ih-
tiyaçları göz önünde bulundurulması okuldaki
deneyimler yaşamın kendisi olarak benimsen-
miştir.
Buna göre eğitim programları hangi eğitim
felsefesini temel almıştır?
A) Yeniden kurmacılık
B) İlerlemecilik
C) Gerçekçilik
D) Daimicilik
E) Esasicilik
5
Çözüm:
Yapılandırmacılara göre bilgi, yaşantılarını an-
lamlı hale getirmeye çalışan birey tarafından et-
kin olarak yapılandırılmaktadır. Bireyler doldu-
rulmayı bekleyen boş variller değil, anlamları
araştıran etkin organizmalardır. (Ed. Ö. Demirel,
Bölüm yazarı B. Yurdakul, Eğitimde Yeni Yöne-
limler, s.41)
Yapılandırmacılık, J. DEWEY'in pragmatizmine,
toplumun değişen ihtiyaçlarını karşılamak için
eğitimin yeniden yapılandırılmasının gerektiğini
içeren görüşlerine dayanmaktadır. (Ed. G. Ocak,
Öğretim İlke ve Yöntemleri, s.307)
Yapılandırmacılık felsefi temellerini pragmatizm
ve bu felsefenin eğitime yansıması olan ilerle-
meci görüşten almaktadır. İlerlemeci eğitim anla-
yışının en önemli ilkelerinden biri de öğrencinin
kendi deneyimlerinden aktif yaşantı içerisinde
öğrenmesi gerektiğidir.
(Cevap B)
11. Aşağıdaki davranışlardan hangisinin öğretil-
mesinin ve değerlendirmesinin en zor olduğu
söylenebilir?
A) Kendini topluma hizmet yoluna adama
B) Bir problemin çözümüne ilişkin hipotez kurma
C) Bulgulardan hareketle genellemelere varma
D) Demokratik davranışların toplumsal yaşam
üzerindeki etkilerini yorumlama
E) Güneş enerjisinin aydınlatma teknolojisinde
kullanımına ilişkin deney yapma
 2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
Çözüm: Çözüm:
Öğretim etkinliklerinin planlanmasında kazanım- Bilgisayar destekli öğretim daha çok bireyselleş-
lar yatay boyutta üçe ayrılmaktadır. Bilişsel, Du- tirilmiş öğretim uygulamalarında kullanmaktadır.
yuşsal ve Psikomotor (devinişsel). Bilişsel alan Öğretmen öğrenciye kendi hızıyla ilerleme fırsatı
zihinsel etkinliklerin yoğunlukta olduğu alandır. vermesine karşı öğrenciler arasındaki etkileşimi
Duyuşsal alan ilgi, tutum ve duyguların yoğun- en alt düzeye indirmektedir. Öğretimden görsel
lukta olduğu alandır. Psikomotor alan ise zihin ve işitsel açıdan çeşitlilik sağlamaktadır. Öğren-
kas koordinasyonuna yönelik becerileri içermek- ciler için farklı uyarıcılar sunarak öğrenme orta-
tedir. Seçeneklerde verilen hedeflerden A seçe- mına bir çeşitlilik katmaktadır. Bu da süreç içeri-
neğindeki duyuşsal alana aittir (Değer verme- sinde öğrenci için ilgi çekici ortamlar oluşturmak-
adanmışlık basamağı). Diğer seçeneklerdeki he- tadır. A, C, D ve E seçenekleri özellikle bu yak-
defler ise bilişsel alana ait hedeflerdir. Duyuşsal laşımın ekonomik ve uygulanabilirliğindeki sınırlı-
alan kazanımlarının gerçekleştirilmesi ki özellikle lıklar üzerinde durmaktadır.
üst düzey davranışlarsa ve bu davranışların öl- (Cevap B)
çülmesi diğer alan kazanımlarına göre daha zor-
dur. Bilişsel alan kazanımların gerçekleşme dü-
zeyini ortaya koymaya yardımcı olacak davranış-
lar çok daha kolay gözlenebilmektedir. Örn prob-
lem çözme ise amaç problemin çözüm yolları ve
sonucu kontrol edilip davranışın gerçekleşme
düzeyi saptanabilir. Ancak duyuşsal alan kaza-
nımlarının gözlenmesi daha sınırlıdır. Bu davra-
nışların gerçek göstergelerini oluşturmak zordur.
Bu yüzden duyuşsal alan kazanımlarının ölçül-
m Yayıncılık

mesi zordur ve her zaman bu alana yönelik yapı-

a n t uYAYINCILIK

lan ölçmeler daha düşük güvenilirlik ve geçerlik

düzeyine sahiptir.
(Cevap A)
K u???

12. Bilgisayar destekli öğretim kullanılmasının birçok

yararının yanı sıra bazı sınırlılıkları da bulunmak-
tadır.
13. Bilgisayar destekli öğretimin amaçlarından biri
Aşağıdaki durumlardan hangisi bu sınırlılık- gerçek hayattaki olayların kontrollü bir şekilde
lardan biri değildir? temsil edilmesinde bilgi teknolojisi kullanmakta-
A) Bilgisayar kullanıcılarına yardımcı olacak ye- dır.
terli sayıda uzmanın olmaması Bu amaçla dersinde bilgisayar desteli öğre-
B) Her öğrencinin kendi öğrenme sürecini çeşit- tim programlarından yararlanmak isteyen bir
lendirebilmesi öğretmen için aşağıdakilerden hangisi uy-
C) Kullanılan programlarda içerik bilgisinin ye- gundur?
terli kalitede olmaması A) Alıştırma ve tekrar programları
D) Yazılmış programları yalnızca yazılım için B) Birebir öğretim programları
seçilen bilgisayarla çalışabilir olması
C) Problem çözmeye yönelik programlar
E) Bilgisayar ve hazır paket programlarının pa-
D) Benzetim programları
halı olması
E) Kelime işlemci programlar

6
Dahi Adam Yayıncılık
Çözüm:
Özellikle beceri öğretiminde, başarısızlık duru-
munda yaşamsal bazı tehlikeler ya da büyük
maddi kayıplar ortaya çıkacaksa, öğrenciler be-
ceri kazanıncaya kadar gerçek ortamda değil de
yapay ortamda çalıştırılırlar. Gerçek ortamın
benzeri olan bu yapay ortamda beceri kazanma
süreci benzetim ya da benzetişim olarak adlandı-
rılmaktadır. (D. Gözütok, Öğretim İlke ve Yön-
temleri, s.291)
Benzetim öğrenciye gerçek durumun yapayı
(yapay ortam kontrolü beraberinde getirir. Beceri
kontrollü biçimde kazandırılabilir) üzerinde beceri
kazandırmaya yöneliktir. Benzetim uygulamala-
rının avantajlarından biri de benzetim yazılımları
yolu ile bilgisayar ortamında da gerçekleştirilebi-
lir olmasıdır. Bu yazılımlar ile öğrenci gerçek ya-
şam durumlarının yapayı (kontrollü olanı) ile kar-
şı karşıya getirilir. Alıştırma ve tekrar programları
öğretimde destekleyici bir öğe olarak öğrenilen-
15. Kavram haritaları öğrencilerin bilgilerini ilişkilen-
lerin pekiştirilmesi amacıyla kullanılır. Birebir öğ-
retim programları ise programlı öğretim gibi bi-
reyselleştirilmiş öğretim uygulamalarında kullanı-
lır. Problem çözmeye yönelik yazılımlar ise daha
Dahi Adam Yayıncılık
çok öğrencilerin karar verme becerilerini geliş-
tirmek onlara problem çözme gücü kazandırmak
için tercih edilir. Kelime işlemci programları da
daha çok yabancı dil öğretiminde karşımıza çık-
maktadır.
(Cevap D)
14. Ayşe derslerde anlatılanları dikkatlice düşünen
ve sezgi yoluyla çok iyi anlayan bir öğrencidir.
Öğrendiklerinin özünü kavrayarak "ne" sorusun-
dan çok "nasıl" ve "neden" sorularına yanıt ara-
maktadır.
Yukarıda verilen öğreneğe göre Ayşe'nin
hangi öğrenme stiline sahip olduğu söylene-
bilir?
A) Uzamsal öğrenme
B) Eklemleme
C) Somut yaşantı
D) Yansıtıcı gözlem
E) Soyut kavramsallaştırma
7
Çözüm:
Yansıtıcı gözlem: Bu öğrenme biçimi düşünce ve
olayları dikkatlice gözlemleyerek farklı görüş açı-
larından değerlendirme süreci üzerine odaklan-
mıştır. Kolb (1984) bu öğrenme biçimini benim-
seyen kişilerin pratik uygulamalar yerine olayın
özünü kavrama, doğru nedir, nasıl oluşur gibi so-
rulara yanıt aramaya çalışma; düşünce ve olay-
ları sezgi yoluyla anlama; fikirlerin oluşmasında
kendi düşünce ve duygularına güvenme, sabırlı,
tarafsız ve dikkatli düşünerek karar verme konu-
larında başarılı olduklarını belirtmiştir. (Ö. Demi-
rel, Eğitimde Program Geliştirme, s.138)
Yansıtıcı öğrenme stiline sahip bireyler karar
vermeden önce olayı dikkatlice izleme değişik
bakış açılarından görebilme üzerine odaklanırlar.
Karşılaştıkları durumları dikkatlice inceleyip açık-
lama eğilimindedirler.
(Cevap D)
dirmek için uygun yollar sağlar.
Aşağıdakilerden hangisi kavram haritalarının
avantajları arasında yer almaz?
A) Öğretimin her kademesinde kullanılması
B) Ön bilgilerle yer kavramlarının bütünleştiril-
mesi
C) Kavram yanılgılarını önlemede etkili olması
D) Olguların ve örnekleri somutlaştırmasında et-
kili olması
E) Dersin her aşamasında farklı amaçlarda kul-
lanılabilmesi
Çözüm:
Öğrenilen bilgilerin anlamlı ve kalıcı olmasında
kullanılan yollardan biri olan kavram haritaları;
herhangi bir konu içerisindeki kavramların çıkar-
tılması ve bu kavramlar arasındaki ilişkilerin iki
boyutlu olarak gösterilmesi tekniğidir. Kavramlar
arasındaki ilişkilerin görülmesi ve bilgilerin orga-
nize edilmesini sağlar. (Ed. G. Ocak, Öğretim İl-
ke ve Yöntemleri, s.262)
Kavram haritaları öğrenilecek kavramlar arasın-
daki ilişkileri ortaya koymaya yarayan görsel bir
araçtır. İlköğretimin ilk yıllarında öğrenmeler da-
ha çok somut üzerine odaklandığı için bu dö-
nemde öğrencilere sunulacak kavram haritaları
onlar için anlamlı olmayacaktır. Kavram haritaları
kavram yanılgılarının önüne geçilmesinde ve
kavram öğretimini görselleştirip somutlaştırmada
oldukça etkilidir. Süreç içerisinde ölçme ve de-
ğerlendirme gibi farklı amaçlar için de kullanıla-
bilmektedir.
(Cevap A)

16. Bir sürücü trafikte kendini sıkıştıran başka bir
araç sürücüsüne korna çalarak küfür etmiştir. Bu
sırada araçta bulunan üç yaşındaki kızı bu olaya
tanık olmuştur. Daha sora babasının her korna
çalışında kız küfür etmiştir.
Bu örnek korna sesi küçük kızın küfür etme
davranışını kontrol eden ne tür uyarıcıdır?
A) Pekiştirici
B) İtici
2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
Çözüm:
Frekans dağılımdaki puanın tekrar etme sayısı-
dır. Diğer bir değişle frekans ilgili puanın kaç kişi
tarafından alındığını gösterir. Bir dağılımdaki top-
lam kişi sayısı ya da puan sayısını bulmak için
de puanlara karşılık gelen frekanslar toplanır.
Yani frekans toplamı dağılımdaki toplam kişi sa-
yısını verir.
Puanlara karşılık gelen frekansların toplamı:

C) Koşulsuz 2+10+5+4+3+2= 26'dır.

D) Ayırt edici (Cevap D)
E) Özendirici
Çözüm:
Ayırt edici uyarıcı edimin ortaya çıkmasını sağla-
yan uyarıcıdır. Organizma bu uyaranı gördüğün-
de davranışı sergiler ancak başka uyaranlara
aynı davranımda bulunmaz. Sorudaki örnekte
küçük kız için araba kornası davranımı ortaya çı-
karan ayırt edici bir uyarıcıdır.
(Cevap D)
m Yayıncılık
a n t uYAYINCILIK
K u???

17. ve 18. SORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE

GÖRE CEVAPLAYINIZ.

Altı maddelik bir sınavda alınan puanlara ait fre-

kans tablosu verilmiştir.

Puan Frekans 18. Bu puan dağılımı ile ilgili olarak aşağıdakiler-

den hangisi doğrudur?
1 2
A) Tek modlu simetrik
2 10
B) Tek modlu sağa çarpık
3 5 C) Modu yok
D) Çift modlu simetrik
4 4
E) Çift modlu sağa çarpık
5 3 Çözüm:
6 2 Puan dağılımının modu yani frekansı en büyük
olan puan 2'dir (2'nin frekansı 10 en büyük fre-
kans değeridir). Dağılım tek modludur. Dağılım
17. Bu sınav kaç öğrenciye uygulanmıştır? daha çok küçük puanlar etrafında toplandığı için
sağa çarpık bir dağılımdır. Sağa çarpık dağılım-
A) 6
lar ya da sola yığımlı dağılımlar öğrenci başarı-
B) 10
sının düşük olduğu ya da testin öğrencilere zor
C) 21 geldiği şeklinde yorumlanır.
D) 26 (Cevap B)
E) 80

8
Dahi Adam Yayıncılık

19. - 21. SORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE Çözüm:

GÖRE CEVAPLAYINIZ.
Aşağıdaki tablo aynı kapsamı ölçmek üzere ta-
sarlanmış beş farklı test yer almaktadır. Bu test-
lerin her biri 5’er adet çoktan seçmeli maddeden
oluşmaktadır. Tabloda bu maddelerin güçlük in-
deksi verilmiştir.
Çok güç ve çok kolay maddelerin ayırıcılık dü-
zeyleri düşük olur. Çok kolay maddeler çoğu öğ-
renci tarafından doğru cevaplandığı ve çok zor
maddelerinde çoğu öğrenci tarafından cevaplan-
dırılamadığı için ayırıcılık seviyeleri düşüktür.
Ayırıcılık yönünden iyi düzeyde olan maddelerin
güçlük düzeyleri genelde orta güçlük düzeyinde-
dir.
(Cevap E-D)

21. Yukarıdaki testler içinde en kolay olanı han-

gisidir?
A) I
B) II
C) III
D) IV
19. III. Testte yer alan en zor madde hangisidir?
E) V
A) 1
Çözüm:
B) 2
Güçlük indekslerinin ortalaması testin ortalama
C) 3 güçlüğünü verir. Kolay sorulardan oluşan testler
D) 4 daha kolaydır. Testlerin güçlük düzeylerinin orta-
Dahi Adam Yayıncılık

E) 5 lamasına baktığımızda IV numaralı testin orta-

Çözüm:
Madde güçlük indeksi 0 ile +1 arasında değer
almaktadır. Güçlük indeksi değeri 0'a yaklaştıkça
madde güçleşir(zorlaşır). Eğer bir maddeye hiç
bir öğrenci doğru cevap veremezse maddenin
güçlük indeksi 0 olur. Güçlük indeksi değeri +1'e
yaklaştıkça madde kolaylaşır. Eğer bir maddeye
tüm öğrenciler doğru cevap verirse maddenin
güçlük indeksi +1 olur. III. testte yer alan madde-
lerden güçlük değeri sıfıra en yakın olan madde
0,2 güçlük düzeyi ile 4. maddedir.
(Cevap D)
20. V. Testte madde ayırt edicilik indeksi en yük-
sek olması beklenen madde hangisidir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
lama güçlüğü (0,8+0,7+06+05+0,9)/5= 0,7 olarak
hesaplanır. Bu da diğer testler arasında en kolay
test olduğunu gösterir.
(Cevap D)
22. Üniversite sınavlarında ara sınavların %40'ı
genel sınavların %60'ı alınıyor. Geçme notu
60'tır. Öğrenci ara sınavda 45 puan aldığına
göre genel sınavdan en az kaç puan almalı-
dır?
A) 50
B) 60
C) 70
D) 80
E) 90
Çözüm:
Öğrenci ara sınavdan 45 puan aldığına göre bu
puanın %40'ı yani 18 puan öğrencinin toplam
puanına eklenecektir. Geçme notu 60 olduğuna
göre öğrencinin en az 60–18=42 puana daha ih-
tiyacı vardır. Final sınavının %60'ının 42 olması
gerekmektedir. Öğrencinin alması gereken puan
da (42x100)/60 olarak hesaplanır. 4200/60=70
öğrencinin geçmesi için ihtiyacı olan en düşük
puandır.
(Cevap C)

9

23. İşine giderken kullanılan yolu tamirat nedeni ile
kullanmayarak daha uzun bir yolu kullanıyor. Bir
hafta sonra yolun onarımı bitmesine rağmen sü-
rücünün uzun yolu kullanmaya devam etmekte-
dir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıkla-
nabilir?
A) Duyarlık kazanma
B) Alışkanlık kazanma
C) II. Derecede koşullanma
D) Gizil öğrenme
E) Olumsuz öğrenme
Çözüm:
Soruda örnekteki kişinin karşılaştığı uyarıcı du-
rumuna alışkanlık kazanması söz konusudur.
Önceleri uzun yolu kullanmayan ve bir süre bu
yolda gitmek zorunda kalan kişi belki yeni yol sı-
kıntılı gelse de yeni yoldan bir kaç geçtikten son-
ra alışma meydana gelecektir. Alışkanlık kazan-
ma da uyarıcı durumuna belirli bir süre maruz
kalındıktan sonra uyarıcının önceki sıkıntıları
oluşturmaması ve o uyarıcıya alışılması söz ko-
nusudur.
m Yayıncılık
a n t uYAYINCILIK
2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
Çözüm:
Kesitsel desen: Aynı zaman süresinde, farklı yaş
gruplarından (doğum bölüklerinden) insanlar ile
çalışmayı çalışmayı içerir. Bu araştırma desenle-
rinde genellikle her denek için tek bir ölçüm var-
dır. Farklı yaş gruplarından bireylerin belli bir ge-
lişimsel özellik açısından farklılık gösterip gös-
termediğini anlamak amacıyla, belli bir zaman
söz konusu özellik açısından farklı yaş grupları
karşılaştırma anlamına gelmektedir. (Ed. A. KA-
YA, Eğitim Psikolojisi, s.20)
Yukarıdaki örnek durumda verilen araştırmada
da farklı yaş gruplarından çocuklar seçilip ince-
lenmiştir. Bu araştırma deseni kesitsel desendir.
Bu desenin haricinde boylamsal ve sırasal de-
senleme de gelişim psikolojisi araştırmalarında
kullanılmaktadır.
(Cevap B)

(Cevap B)
K u???

25.Bebeklikten itibaren ayrı büyütülen bir grup yetiş-

kin ikiz üzerinde boylamsal bir araştırma yapıl-
mış. Bu araştırmada ilk çocukta tek yumurta ikiz-
lerinin çift yumurta ikizlerine göre daha benzer
davrandıkları ancak çocuklar büyüdükçe benzer-
liğin azaldığı görülmüş bununla birlikte yetişkin-
likte bu benzerliğin dinsel, siyasal görüşlerinde
ilgi alanlarında ve eş seçimlerinde daha az, sa-
yısal ve sözel yeteneklerinde yürüyüşlerinde gü-
lüşlerin ve tınılarında benzerliğin daha fazla ol-
24. Bir araştırmacı çocukta yaşa bağlı konuşma duğu gözlemlenmiştir.
gelişimi örüntüsünü incelemek ister. Bu amaçla Bu araştırmaya göre aşağıdaki sonuçlardan
2, 4 ve 6 yaşlarında 50'şer çocuk rastgele örnek- hangisine varılamaz?
leme yöntemi ile seçerek toplam 150 çocuktan
tek seferde veri toplar. Daha sonra verileri çö- A) Bazı davranışların gelişiminde çevre bazılarında
zümleyerek farklı yaşlarda dil gelişimine ilişkin kalıtım baskındır
genellenebilir sonuçlar ortaya koyar. B) Davranış gelişiminde çevrenin etkisi yaşa bağlı
olarak artmaktadır.
Bu araştırmacının kullandığı araştırma yön-
temi aşağıdakilerden hangisidir? C) Kalıtım ve çevrenin etkileri bireysel farklılıklara
bağlı olarak değişir.
A) Meta – analiz
D) Tek yumurta ikizlerinde gelişimi çeşitli alanlar-
B) Kesitsel daki etkileşimi çift yumurta ikizlerine göre daha
C) Nitel fazladır.
D) İzleme E) Erim genişliği (ranj) fazla olan özellikleri çevre-
E) Örnek olay nin etkisi, dar olanlara göre daha fazladır.

10
Dahi Adam Yayıncılık
Çözüm: Çözüm:
Kalıtım ve çevre ikilemi gelişim psikolojisinin Özümleme insanların kendi dünyalarındaki olay-
önemli tartışmalarından biridir. Gelişim kalıtım ve ları anlamak için kendilerinde var olan şemaları
çevrenin etkileşiminin ortak ürünüdür. Ancak ba- kullanmalarıdır. Bireyin yeni deneyimlerini kendi-
zı özelliklerde ve alanlarda kalıtımsal bazı özellik sinde var olan bilişsel yapılara uydurması anla-
ve alanlarda ise çevresel faktörler daha fazla be- mına gelir. Özümlemede çocuklar daha önceki
lirleyici rol oynayabilmektedir. Örneğin fiziksel şemalarını kullanır. (Ed. A. Ulusoy, Eğitim Psiko-
gelişimde kalıtımın etkisi çevrenin etkisine göre lojisi, s.78)
daha fazladır. Örnekte verilen araştırmada tek Örnek durumda çocuğun otomobil kavramını ta-
yumurta ikizlerinin çift yumurta ikizlerine göre şıt şeması içerisine özümsemesi söz konusudur.
daha benzer davranışlar göstermeleri bulgusu (Cevap C)
kalıtımsal faktörlerin etkisini göstermektedir. An-
cak yaş ilerledikçe bazı davranışlarda farklılaş-
manın artması da çevrenin etkisini göstermekte-
dir. Çevrenin etkisi de bazı davranışlarda fazla
(siyasi ve dini görüş, eş seçimi gibi) bazı alanlar-
da (sayısal ve sözel) ise daha azdır. Davranış-
lardaki genişlik arttıkça çevrenin etkisi de art-
maktadır. Ancak sayısal sözel gibi yeteneklerin
temelinde etken rol kalıtımdır ve bunların üzerin-
de çevrenin etkisi daha azdır.
(Cevap E) 27. Dört yaşındaki Beste babasına sana kitap oku-
yayım mı der ve bir hafta önce satın alınan ma-
sal kitabının resimlerine bakarak masalı okur gibi
Dahi Adam Yayıncılık

anlatır. Daha önce annesi birkaç kez okuduğu

için masalı ezberleyen Beste babasına masal
okurken bazı bölümleri unutur. Babası hatırlattı-
ğında Beste ezberlediğinden emin bir şekilde
sen bu masalı bilmiyorsun diyerek karşı çıkar.
Piaget'in bilişsel gelişim kuramına göre Bes-
te'nin babasına karşı çıkmasının altında yatan
bilişsel süreç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özelden özele akıl yürütme
B) Uyum kurma
C) Odaktan uzaklaşma
D) Benmerkezci düşünme
26. Öğretmen : Otomobile başka ne denir? E) Ayrılık değişmezlik ilkesi
Öğrenci : Araba Benmerkezcilik, olayları başkalarının açısından
görme ya da başkalarının duygularını, gereksi-
Öğretmen : Araba ne işe yarar?
nimlerini fark etme konusundaki yetersizlik ola-
Öğrenci : Arabaya bineriz rak ifade edilebilir. İşlem öncesi dönemde çocuk-
Öğretmen : Bindiğimiz arabalara taşıt deriz. lar, dünyayı başkasının açısından görememekte,
dünyanın merkezine kendilerini yerleştirip, diğer-
Öğrenci : Öyleyse otomobilde bir taşıttır.
lerinin bakış açısının farklı olabileceğini anlaya-
Piaget'in bilişsel gelişim kuramına göre soru mamaktadır. (Alim KAYA, Eğitim Psikolojisi,
cevap tekniğine uygun olan seçenek aşağıda- s:90)
kilerden hangisidir? Sorudaki durumda küçük Beste masalı sadece
A) Ayırt etme kendi bakış açısıyla değerlendirmektedir. Dün-
B) Tümdengelim yanın merkezine kendisini yerleştirdiği için söy-
C) Özümseme
lediklerinin eksik ya da yanlış olabileceğini dü-
şünmemektedir.
D) Özelden özele akıl yürütme
(Cevap D)
E) Toplu monolog

11

28. Başarı güdüsü engelleri aşma çaba harcama zor
bir görevi en kısa sürede ve en iyi şekilde yap-
maya çalışma olarak tanımlanır.
Buna göre çocukların başarı güdüsünü güç-
lendirmek isteyen anne babalara önerilecek
yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çocuğa bir şey yaptırmanın değil çocukla bir
şey yapmanın önemli olduğunun bilinmesi
B) Çocuğa başarısızlığın mutsuzluk getireceğini
anlatmak
C) Çocuk başarılı olsun olmasın onu sevmeleri ve
bunu ifade etmeleri
D) Çocuğun erken yaşlardan başlayarak davranış
sorumluluğunun olmasına teşvik etme
E) Çocuğa ulaştığı yerin yeterli olmadığını daha
çok çaba gösterirse daha iyi olabileceğini an-
latmak.
Çözüm:
İlkokul öğretmenleri çocukların yetenek tür ve
düzeyleri ne olursa olsun başarılı olabilecekleri
fırsatları ve olanakları yaratmalı, başarılarını tak-
dir etmelidir. Böylelikle çocuğun kendini diğerle-
riyle kıyaslamadan giderek başarmakta olan bi-
m Yayıncılık
a n t uYAYINCILIK
2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
29. Fen lisesini bu yıl kazanıp farklı bir ilde öğrenim
göremeye başlayan bir öğrenci sınıf rehber öğ-
retmeni "okulda yeniyim, hiç arkadaşım yok oysa
geldiğim yerde pek çok arkadaşım vardı. Burada
herkes yeni ve birbirine yabancı halamlarda kalı-
yorum evde yaşıtım yok. Kendimi yalnız hissedi-
yorum" der.
Bu sözleri söyleyen bir öğrenci yapısı bir
öğrenciye yapılabilecek en uygun yardım
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Psikolojik danışma almasını önerme
B) Folklor ve müzik gibi ders dışı faaliyete katılma-
sını önerme
C) Bir yurda taşınmasını teklif etme
D) Sınıfında onun için arkadaş bulmaya çalışma
E) Zamanla arkadaş edineceğini söyleme
Çözüm:
Oryantasyon hizmetleri öğrencilerin okula uyu-
munu kolaylaştırdığı gibi okulun olanaklarından
yüksek düzeyde yarar sağlamasını ve problem-
lerle karşılaşmasını önleyen hizmetlerdir. Yeni
duruma-ortama alıştırma hizmetlerinin uyum
sağlayıcı ve koruyucu işlevinin olduğu söylenebi-

rey olduğunu görebilmesine yardımcı olunmalı-
dır. (Ed. İ. YILDIRIM, Eğitim Psikolojisi, s.164–
165)
Başarıya karşı aşağılık psikososyal gelişim dö-
neminde ilgili krizi atlatabilmesi için bireyin ihti-
K u???
lir. (Ed. G.CAN, Psikolojik Danışma ve Rehber-
lik, s.53)
Bireyler yeni karşılaştıkları durum ve ortamlara
yönelik uyum sorunları yaşayabilmektedir. Uyum
sorunlarının üstesinden gelebilmek için oryan-

yacı olan şey başarmaktır. Birey bu dönemde
başarıyı tatmalıdır. Bunun için aile ve öğretmen-
ler çocuğa kapasiteleri doğrultusunda yapabile-
ceği, başarılı olabileceği sorumluluklar görevler
vermelidir. Bunun için de sorumluluk erken yaş-
larda yaşa bağlı olarak verilmeli ve davranışların
sorumluluğunu alması teşvik edilmelidir.
(Cevap D)
Soru metinlerinde kısmi değişikler olabileceğinden
dolayı cevaplarda farklılıklar olabilir.
tasyon hizmetleri kullanılır. Örnek durumda veri-
len öğrencinin de oryantasyon hizmetine ihtiyacı
vardır. Öğrencinin özellikle arkadaşlık ilişkileri
konusunda uyum problemi yaşadığı düşünülürse
arkadaşlık ilişkilerini geliştirebileceği sosyal,
sportif ve kültürel etkinliklere yönlendirilmesi etki-
li olacaktır. Kişinin yaşadığı problemin derinliği
yoğun olmadığı için psikolojik danışma hizmetleri
gerekli görülmemektedir.
(Cevap B)

Teorem Yayıncılık
tarafından çözümlendirilmiştir.
www.kpss.info
www.teoremyayincilik.com
www.kuantumyayincilik.com
www.atamalar.net
www.memuruz.net
www.egitimfakultesi.net
www.egitimfakultesi.com
www.filozof.com.tr
Sorular üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
Dokumanın en güncel hali için lütfen
sitelerimizi ziyaret ediniz.

12
Dahi Adam Yayıncılık
30. İnsancıl yaklaşımı benimseyen öğretmenler
öğrencilerinde aşağıdakilerden hangisini ge-
liştirmeyi amaçlar?
A) Kendi duygularından çok başkalarının duygu-
larını anlamaya çalışma
B) Sosyal beklentilere uygun davranma
C) Mutlu ve başarılı olan kişileri model alma
D) Kendi duygu ve davranışlarının sorumluluğu-
nu alma
E) İçgüdülerine uygun davranma
Çözüm:
Hümanist psikologlar, insanın doğuştan iyi olum-
lu bir potansiyele sahip ve hızını içten alan bir
varlık olduğunu ve yaşam boyu kendini gerçek-
leştirme amacına yönelik olarak etkinlikte bulun-
duğunu kabul ederler. İnsan doğasına iyimser bir
bakış özelliği taşıyan bu yaklaşımın temelini ben-
lik kavramı oluşturmaktadır. (Ed. B. Yeşilyaprak,
Eğitim Psikolojisi, s.261)
İnsancıl yaklaşımlar bireyde olumlu bir benlik al-
gısının oluşturulmasını amaç edinmiştir. Bunun
için de bireyin sahip olması gereken en önemli
özellikler kendi duygu ve düşüncelerinin farkında
Dahi Adam Yayıncılık
olma ve bunların sorumluluğunu taşımadır.
(Cevap D)
32. İnsancıl yaklaşıma göre bireyin içinden ya da
31. Hacı Bektaş-ı Veli'nin "Biz dile ve söze değil
öze ve hale bakarız; özünle, gözünle, sözünle ve
işinle ol" sözü insancıl yaklaşıma göre aşağı-
daki kavramlardan en çok hangisi ile açıkla-
nır?
A) Tutarlılık
B) Kendini gerçekleştirme
C) Başarılı kimlik
D) Psikolojik sağlamlık
E) Empati
13
Çözüm:
Kendini gerçekleştirme insanı bir bütün olarak
ele alır. Kavram tam bir açıklığa henüz kavuş-
mamış olmakla birlikte Maslow'un ihtiyaçlar hiye-
rarşisinin en üst basamağında yer almıştır. İnsan
davranışına yön veren ana güdü olarak görül-
müştür. Rogers, kendini gerçekleştirme kavramı
ile aynı anlama gelen 'tam verimlilik' kavramını
kullanmıştır. (G. Can, Psikolojik Danışma ve
Rehberlik, s.7)
Kendini gerçekleştirme insancıl psikologlara göre
insan davranışına yön veren temel güdüdür. İn-
sanı bir bütün olarak ele almayı gerektirir ve bir
süreç olarak ifade edilmiştir. Yaşam boyu devam
eden kendini gerçekleştirme süreninde bulunan
bireyler çağdaş insanda bulunması gereken
özelliklere sahiptir. Kendini gerçekleştirme süre-
cinde olan bireyler kendisi ve çevresindeki insan-
lar hakkında olumlu düşüncelere sahiptirler, in-
san değerlerine saygılı ve onları geliştiricidirler,
geçmişten çok geleceğe dönüktür ve kim olacağı
konusunda tutarlıdırlar.
(Cevap B)
çevreden gelen her türlü uyaranı çarpıtmadan
algılamasına böylelikle kendisini anlayıp tanıma-
sına yaşantılara açık olma, çarpıtarak algılama-
sına ise yaşantılara kapalı olma denilmektedir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisini söyle-
yen bir kişi yaşantılara kapalı olarak tanımla-
nabilir?
A) Canım sıkılınca çarşıya çıkarım
B) Ben hiçbir şeyden korkmam
C) Diğer işleri değil de bu işi senin kadar iyi yapa-
mam
D) Onu gördüğümde öfkeme hakim olmaya çalışı-
yorum.
E) Çok iyi hazırlansam sınavda kaygılanmayabili-
rim.

Çözüm:
İnsancıl psikologlara göre bireyin çevreden gelen
uyaranları algılaması 'gerçek benlik' kavramı ile
ilgilidir. Gerçek benlik yani öz ben yaşantılar so-
nucunda oluşmaktadır. Bireyin bedeni ile ilgili ge-
reksinimlerinden kaynaklanan dürtüleri öz beni
oluşturmaktadır. Öz ben ya da gerçek benlik Ben
Neyim? Ne yapabilirim? Sorularına verilen ce-
vaplarla oluşur. Gerçekçi benliğinde sorun olan
bireyler çevreden gelen uyaranları çarpıtarak al-
gılayabilirler. Çarpıtarak algılama örnekte de de-
nildiği gibi yaşantılara kapalı olmadır. Ben hiç bir
şeyden korkma ifadesi gerçekçi ve tutarlı bir an-
layış değildir. Bireyin kendini uygun değerlendi-
remediği, gerçekçi bir öz ben oluşturmadığı ve
dolayısıyla yaşantılara kapalı olduğunu gösterir.
(Cevap B)
m Yayıncılık
a n t uYAYINCILIK
33. Aşağıdaki sorulardan hangisi bir öğrencinin
K u???
duygularından söz etmesini sağlamada en
etkilidir?
A) Annene karşı hissettiğin bu duyguların sende
kaynağı ne?
B) Sen bu durum karşısında neler hissediyorsun?
C) Bu duyguların seni nasıl yıprattığının farkında
mısın?
D) Duygularını daha uygun şekilde açıklamanın
yollarını düşündün mü?
E) Nasıl bir haksızlığa uğradığını arkadaşınla tar-
tışmayı denedin mi?
Çözüm:
Öğrencilerinin duygularından söz etmesini sağ-
lama ve kendini açmasında kullanılacak en uy-
gun yol kapı aralayıcılardır. Bunlar özellikle öğ-
rencinin kendini açması ve konuşmanın derinleş-
tirilmesi açısından oldukça önemlidir. Öğrencile-
rin duygularından söz edebilmesi için kendini
güvende hissetmesi ve karşıdaki kişinin kendini
anladığını düşünmesi gerekmektedir. Bu açıdan
dinleyen kişinin öğrenciyi koşulsuz kabulü ve
ona karşı saygısı oldukça önemlidir.
(Cevap B)
14
2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
34. Bazı anne babalar toplumun ideal kişi kavramını
ve önemli diğer yargılarını dikkate alarak çocuk-
ları için bir uyum seviyesi saptarlar. Çocuklarda
bu beklentilere cevap verebilmek için öz tabiatla-
rına yadsımaya ve bastırmaya çalışırlar.
İnsancıl psikologların bu durumu aşağıdaki
gerekçelerden hangisine dayanarak eleştir-
meleri beklenir?
A) İnsanın özü değişebilir.
B) İnsanın özünde sayısız özellikler bulunur.
C) İnsan özü birbirinden farklıdır.
D) İnsanın özü aslında iyidir.
E) İnsan özündeki istenmedik özellikler köreltilebilir.
Çözüm:
İnsancıl psikologlara göre her insan eşsiz ve tek-
tir. Bu yüzden insanların kalıplara sokulması, be-
lirli ölçülere göre şekillendirilmek istenmesi do-
ğasına aykırıdır. İnsanların aynı kalıba sokulma-
ya çalışılması onların eşsiz ve biricik olma du-
rumlarına ters bir durumdur. Ailelerin çocukları
için oluşturdukları değerlerin ya da onlarda bek-
ledikleri kişilik örüntülerinin çocukların benlik al-
gılarını zedelediği bilinmektedir. Her insan özün-
de ayrı, eşsiz ve biricik olduğu için öğrencilerin
(Cevap C)
35. Aşağıdakilerden hangisi koşulsuz tepki örne-
ğidir?
A) Yılan görünce korkma
B) Utanınca yanakların kızarması
C) Komik bir olaya gülme
D) Sıcak havada terleme
E) Oyunda hile yapılmasına öfkelenme
Çözüm:
Koşulsuz tepki, belli bir doğal uyaranın neden
olduğu doğal tepkidir. Yüksek sese maruz kaldı-
ğımızda irkilmemiz, elinize iğne battığında elinizi
çekmeniz, sıcak havada terlememiz, dışarıdan
gelen güzel bir yemek kokusuyla tükürük salgı-
lamamız, limonu yalayan bebeğin yüzünü buruş-
turması doğal tepkilerdir. Koşulsuz tepkiler, çoğu
kez doğuştan var olan refleksif tepkilerdir.
Pavlov'un deneyinde köpeğin eti duyu organla-
rıyla algılaması sonucunda salya salgılaması
doğal bir tepki olup, koşulsuz tepki olarak adlan-
dırılır. (İ. Yıldırım, Eğitim Psikolojisi, s.379)
Koşulsuz tepkiler öğrenilmemiştir ve tüm orga-
nizmalar tarafından koşulsuz uyarıcı ile karşıla-
şıldığında aynı şekilde gösterilir. Yani sıcak ha-
vada herkes terler. Refleksif bir tepkidir, öğren-
me yaşantıları ile ilgili değildir.
(Cevap D)
Dahi Adam Yayıncılık
36. Aşağıdakilerden hangisi koşullu tepki örne-
ğidir?
A) Soğuk suya dalınca titreme
B) Ani ve şiddetli bir sıçramada yerinden fırlama
C) Sıcak bir nesneye değince elini geri çekme
D) Kar yağdığını görünce ürperme
E) Burna toz kaçınca hapşırma
Çözüm:
Koşullanma gerçekleştikten sonra, nötr uyaran
koşullu uyaran olarak adlandırılmakta, koşulsuz
tepki de koşullu tepkiye dönüşmektedir. Orga-
nizmanın koşulsuz uyaranla eşleştirdiği nötr uya-
ran, öğrenme (klasik koşullanma) sonrasında
koşullu uyaran olarak adlandırılmaktadır. Koşullu
tepki, doğal bir uyaranla eşleştirilerek koşullu
uyaran haline dönüştürülen (öğrenilen) uyarana
karşı organizmanın verdiği tepkidir. (İ. Yıldırım,
Eğitim Psikolojisi, s.380)
A, B, C ve E seçeneklerindeki tepkiler koşulsuz
tepkilerdir. D seçeneğinde ise kar soğuk ile eş-
leştirilmiştir. Koşullanma süreci gerçekleştirmiştir.
Koşullanma sürecinden sonra soğuk koşulsuz
uyarıcısı ile eşleştirilen (koşullanan) kar görüntü-
Dahi Adam Yayıncılık
sü koşullu uyarıcı halini almıştır. Bu süreçten
sonra kar görüntüsü koşullu uyaranına gösterilen
ürperme tepkisi koşullu tepkidir.
(Cevap D)
37. Aşağıdaki mesleki gelişim görevlerinden
hangisi bir kimsenin kendi kabulüyle yakın-
dan ilgilidir?
A) Üst okullara giriş koşullarını inceleme
B) İlgi duyulan meslekleri inceleme
C) Meslek değerleri geliştirme
D) Erişilebilir meslek hedefleri belirleme
E) Meslek hedefleriyle ilgili faaliyetlere yönelme
15
Çözüm:
Meslek edinme ve sürdürme süreci yaşam boyu
devam eder. Bu sürecin sağlıklı yaşanması için
her dönemde başarılması gereken mesleki geli-
şim görevleri bulunmaktadır. Bu görevlerin başa-
rılması ve sağlıklı bir mesleki gelişim sürecinin
yaşanması için çocukların ve gençlerin yardıma
ihtiyaçları vardır. İşte bu anlayış, mesleki rehber-
lik hizmetlerinde de gelişimsel yaklaşımın be-
nimsenmesine yol açmıştır. (B. Yeşilyaprak, Eği-
timde Rehberlik Hizmetleri, s.206)
Mesleki gelişim görevlerinden bireyin kendini ka-
bulü ile ilgili olan bireyin kendisini doğru bir bi-
çimde anlamasına ve kendini uygun biçimde de-
ğerlendirmesine dayanmaktadır. Bireyin erişilebi-
lir hedefler belirlemesi gerçekçi bir benlik algısı-
na sahip olduğunun ve kendini gerçekçi biçimde
değerlendirdiğinin bir kanıtıdır.
(Cevap D)
38. Anne ve babası sık sık tartışan bir öğrenci evde-
ki huzursuzluk ortamından kaçmak için dersler
bittikten sonra çeşitli bahaneler üreterek okulda
kalma süresini uzatır.
Öğrenci bu davranışı aşağıdakilerden hangisi
ile açılabilir?
A) Duyarlılaşma
B) Psikolojik tepkisellik
C) Davranışta kontrast
D) Öğrenilmiş çaresizlik
E) Olumsuz pekiştirme
Çözüm:
Organizma hoş olmayan bir durumdan kurtularak
da davranış pekiştirilebilir. Bu tür pekiştirmeye
olumsuz pekiştirme denir. Bir öğrenci evindeki
aile kavgalarından, sorunlarından kaçmak için
okula geliyorsa, okul bu öğrenci için olumsuz
pekiştireçtir. Çünkü öğrenci okula gelerek kendi-
sine acı veren sorunlardan kurtulmakta ve rahat
etmektedir. Olumsuz pekiştirecin uygulanabilme-
si için bireyin olumsuz durumda bulunması gere-
kir. Örneğin başı ağrıyan birisinin ilaç içmesi,
ayakkabısı sıkan bir kişinin ayakkabısını çıkar-
ması olumsuz pekiştirmedir. (M. Erden ve Y.
Akman, Gelişim ve Öğrenme, s.138)
Gösterilen referansta verilen örnek ile sorudaki
örnek bire bir aynıdır. Çocuk eğer evdeki sorun-
lardan kaçmak için okulda fazla zaman geçiri-
yorsa okul bu öğrenci için olumsuz bir
pekiştireçtir.
(Cevap E)
 2010 KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ
39. "Kır atın yanında kalan ya huyundan ya suyun- Sözel akıl yürütme öğrenenin karşılaştığı bir
dan" özdeyişi aşağıdaki kuramlardan hangi- metni ya da bir konuşmayı irdelemesi, açıklama-
sinin çocukların yeni davranışları nasıl edin- sı ve eleştirel bir bakış açısıyla incelemesini
diklerine ilişkin açıklamaları desteklemiştir? içermektedir. Söylenen ya da okunan bir cümle-
A) Gestalt öğrenme
nin ezberden tekrar söylenmesi akıl yürütme ge-
rektirmeyen bir çalışmadır. Ezberde anlama,
B) Edimsel öğrenme
kavrama ve çözümleme yoktur. Bilginin olduğu
C) Sosyal öğrenme gibi alınması ve o şekilde sunulması söz konu-
D) Bilişsel öğrenme sudur ve en alt düzey bilişsel öğrenmeleri kap-
E) Tepkisel öğrenme samaktadır.
Çözüm: (Cevap C)
Bandura'ya göre, birçok insan davranışı modeli
gözlemleme yoluyla öğrenilir. Diğerleri gözlenir-
ken davranışın nasıl yapıldığı ve davranışla ilgili
kurallar kodlanır (öğrenilir). Bu kodlama (öğren-
meler) daha sonra davranış meydana getirilirken
rehberlik eder. Bu tür davranış değişiklikleri (öğ-
renmeleri) özellikle çocukların davranışlarında
rahatlıkla gözlenebilir. (A. Kaya, Eğitim Psikoloji-
si, s:412)
'Bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu
söyleyeyim' , 'üzüm üzüme baka baka kararır' ve
'Kır atın yanında duran ya huyundan ya
suyundan' şeklindeki ifadeler gözlem yoluyla öğ-
m Yayıncılık
a n t uYAYINCILIK

renme yani sosyal öğrenmeye örnek oluşturacak

nitelikteki atasözleridir.
(Cevap C)
K u???

41. Bir öğretmen sınavda yer alan beş maddenin niteli-

ğini incelemek amacıyla bu öğrencilerin her bir
maddeden aldıkları puanlar ile testin tümünden al-
dıkları puanlar arasındaki korelâsyon katsayısını
hesaplamıştır. Bilenle bilmeyeni en iyi ayırt eden
öğretmen katsayılarını elde etmiştir.

40. Aşağıdakilerden hangisi sözel akıl yürütme

tekniği ile doğrudan ilgili becerilerden biri
değildir?
A) Okunuşu aynı olan kelimeler arasındaki anlam
farkını görebilme
B) Okunan parçanın ana fikrini bulabilme
C) Bir kez söylenen bir cümleyi ezberden tekrarla- Bu öğretmen en iyi ayırt edici olduğunu iddia
yabilme edeceği madde hangisidir?
D) Bir düşünceyi açıklayan karışık cümleleri sıraya
A) 1
koyabilme
B) 2
E) Bir cümlede yanlış kullanılmış bir kelimeyi bula-
C) 3
bilme
D) 4
Çözüm:
E) 5

16
Dahi Adam Yayıncılık
Çözüm:
Madde ayırıcılık indeksi her bir test maddesinin,
testle ölçülmek istenen özelliği yansıttığı mantı-
ğına dayanmaktadır. Örneğin test okuduğunu
anlama becerisini ölçmeyi amaçlıyorsa her bir
maddenin bu özelliğe dönük olması bir diğer ifa-
de ile bu özelliği yansıtması gerekir. (...) Madde
ayırıcılık gücünü hesaplamanın birçok yolu var-
dır. Bunlar temelde ikiye ayrılır,
1) Korelasyona dayalı madde ayırıcılık gücü,
2) Grup farklılıklarına (Alt-üst grup) dayalı mad-
de ayırıcılık gücü.
(s. Tekindal, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme)
Bu zamana kadar ayırıcılığın hesaplanması ile
ilgili hep alt üst grup karşılaştırmalarını kullan-
dık.(kaynaklarda hep bu şekilde karşımıza çıktı)
Korelasyona dayalı ayırıcılık hesaplanması yön-
teminde ise madde puanları ile test puanları ara-
sındaki korelasyon hesaplanır. Bu yolla madde-
nin ölçülmek istenen değişkeni ölçme derecesi
belirlenmeye çalışılır.
Sorumuzda öğretmenin kullandığı yöntem de ko-
relasyon yöntemidir. Korelasyona dayalı bir he-
Dahi Adam Yayıncılık

saplama söz konusu olduğu için maddenin ayırı-

cılık indeksi +1 ile -1 arasında bir değer alır. İn-
deks +1'e yaklaştığında maddenin testle ölçül-
mek istenen değişkeni ölçtüğü, 0'a yaklaştıkça
maddenin testle ölçülmek istenen özelliği ölçe-
mediği ve -1'e yaklaştıkça da maddenin testte
ölçülmek istenen özellikten farklı bir özellik ölç-
tüğü yorumu yapılır. Örnekteki soruların korelas-
yonlarından en yüksek değer 4. sorunundur bu
yüzden ayırıcılık düzeyi en yüksek olacak madde
ye da diğer bir anlatımla testte yoklanmak iste-
nen özelliği en iyi düzeyde ölçen madde 4. mad-
dedir.
(Cevap D) Soru metinlerinde kısmi değişikler olabileceğinden
dolayı cevaplarda farklılıklar olabilir.

Teorem Yayıncılık
tarafından çözümlendirilmiştir.

www.kpss.info
www.teoremyayincilik.com
www.kuantumyayincilik.com
www.atamalar.net
www.memuruz.net
www.egitimfakultesi.net
www.egitimfakultesi.com
www.filozof.com.tr

Sorular üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

Dokumanın en güncel hali için lütfen
sitelerimizi ziyaret ediniz.

17