Politika fiskale

Nocione

• Buxheti qeveritar
• Viti buxhetor, kalendarik
• Politika fiskale: perdorimi i
buxhetit per realizimin e
qellimeve ekonomike dhe
shoqerore te qeverise
• Te hyrat dhe dalat publike
• Deficiti buxhetor
• Huaja publike
• Borxhi qeveritar
 Politika fiskale

• Zgjeruese/ekspansioniste: rritje e
G dhe zvogelim i taksave
• Kufizuese: zvogelimi i G dhe rritja
e taksave
 Stabilizatoret automatik ne
sistemin fiskal
• Norma progresive e tatimit duke ndikuar
ne te ardhura dhe kerkesen agregate (bie
prodhimi; te hyrat nga taksat bien, rriten
te ardhurat dhe rrite konsumi apo
investimet)
• Pagesat per papunesine dhe pagesat e
tjera te trasferueshme (ne periudha
depresive, pagesat per papunesine rriten;
kur ka inflacion ato ulen, dmth, ecin ne
drejtim te kundert me ciklet duke sjell
efekte stabilizuese.
a) Efektet negative ne oferten agregate:
tatimet e larta dekurajojne punesimet;
dekurajojne per te punuar; beneficionet
per te papunet ndikojne ne papunesine
vullnetare
b) Problemi i pengeses fiskale: taksat e larta
zvogelojne multiplikatorin
 Stabilizatoret automatik ne
sistemin fiskal
Stabilizatoret reduktojne vetem pjeserisht
luhajtjet ne ekonomi: Efekte negative:
a) Efektet negative ne oferten agregate:
tatimet e larta (normat e larta
progresive) dekurajojne punesimet;
dekurajojne per te punuar; beneficionet
per te papunet ndikojne ne papunesine
vullnetare
b) Problemi i pengeses fiskale: taksat e
larta zvogelojne multiplikatorin. Per te
gjalleruar nje ekonomi ndryshimi ne
shpenzimin qeveritar duhet te jete me i
larte per shkak te ndikimit te taksave ne
madhesine e multiplikatorit.
 Politika fiskale aktive

• Programet e investimeve publike

• Projektet e punesimit (deri ne nje
vit) diskuto?
• Ndryshimi i normave te taksave. A
mund te perdoret shpesh kjo
politike?
 Deficitet

• Strukturore: deficit qe
kushtezohet nga politika fiskale
aktive (ndryshimi taksave;
shpenzimeve per arsim,etj)
• Ciklike: percaktohet nga ciklet e
biznesit
 Politika fiskale dhe
monetare
• Per te realizuar qellimet
ekonomike shpesh te dy politikat
bashkeveprojne duke akomoduar
efektet negative te sjella nga
njera politike
• Rritja e G; rrit produktin por edhe
interesin
• Politike monetare per te
akomoduar efektin e rritjes se
interesit qe zvogelon investimet
private
 Borxhi qeveritar

I brendshem dhe jashtem

Rritja e taksave per te mbuluar
borxhin: zvogelon aktivitetin
ekonomik
Zhvendosja e kapitalit: Njerezit
mbajne me shume aktive ne
forme te obligacioneve sesa ne
forme te kapitalit/pasurise
 Marredheniet
ekonomike
nderkombetare
 Tregtia nderkombetare

• Kushtet e ndryshme te prodhimit

• Ekonomizimet e shkalles
• Ndryshimet ne shije
• Avantazhi krahasues: nje vend
specializohet ne prodhimin dhe
eksportin e mallrave qe mund te
prodhohen me kosto relativisht
me te ulet dhe importoj ato qe
mund ti prodhoj me kosto
relativisht te larte
 Kerkesa dhe oferta per
importe dhe eksporte
• Cmimet relative
• Te ardhurat
 Arsyet pro-
proteksionizmit
• Mbrojtja e degeve ekonomike
• Kunderveprimi ndaj politikave te
dampingut dhe subevencionet e
vendeve te tjera
Masat mbrojtese:
Kuotat: kufizimi i sasise se
importuar
Tarifat mbrojtese
 Bilanci i pagesave

• Llogaria korente: X dhe M

• Llogaria e kapitalit: levizjet e
kapitalit
 Kursi kembimit

• Oferta dhe kerkesa per nje valute

Kerkesa per leke:
1.Kursi i kembimit me valuten e
vendit X
2.Produkti i brendshem ne vendin X
3.Niveli i cmimeve ne Shqiperi dhe
vendin X
4.Norma e interesit ne te dy vendet
 Kurset e kembimit

• Kurset fikse: rivleresim dhe

zhvleresim
• Kurset fleksibile: mbicmim dhe
nencmim