Ζ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΟΡΙΣΜΟΣ
To διαδίκτυο είναι ένα παγκό σμιο δίκτυο μέσω του οποίου συνδέονται υπολογιστές και δίκτυα
υπολογιστώ ν που είναι εγκατεστημένα σε πανεπιστή μια, βιβλιοθή κες, επιχειρή σεις, ιδρύ ματα και οργανισμού ς
και επιτυγχά νεται η μεταξύ τους επικοινωνία, καθώ ς και η παροχή στο χρή στη διαφό ρων υπηρεσιώ ν (πχ:
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο).
(Γ. Μπαμπινιώ της)

ΘΕΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
• Αποτελεί πραγματικό τητα το γεγονό ς ό τι με το διαδίκτυo παρέχεται η δυνατό τητα διεύ ρυνσης του
γνωστικού μας ορίζοντα. Από τη μία πλευρά , η ά μεση πρό σβαση σε αρχεία βιβλιοθηκώ ν ποικίλου
περιεχομένου, σε βιβλιογραφία ξένων χωρώ ν και από την ά λλη η επικοινωνία των επιστημό νων, των
φοιτητώ ν που γρή γορα ανταλλά σσουν πληροφορίες για την πραγματοποίηση πανεπιστημιακώ ν εργασιώ ν και
ειδικώ ν μελετώ ν πιστοποιού ν την καταλυτική συμβολή του διαδικτύ ου στην εκθετική αύ ξηση των γνώ σεων
του χρή στη. Επίσης, σιγά σιγά εδραιώ νεται η ά ποψη ό τι η αξιοποίηση του ιντερνέτ στη σχολική ζωή και γενικά
στη μαθησιακή διαδικασία μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη. Η παρουσίαση εργασιώ ν που γίνονται
συνεργατικά από μαθητές διαφό ρων σχολείων αλλά και η από κτηση πανεπιστημιακώ ν τίτλων εξ αποστά σεως
πά λι μέσω εργασιώ ν είναι γεγονό ς. Ας σημειώ σουμε και το εξή ς: συνεχώ ς δημιουργού νται εγκυκλοπαίδειες σε
cd- ROM, συνδυά ζοντας τον ή χο, την εικό να και μεταδίδοντας τη γνώ ση με ευχά ριστο τρό πο σε μικρού ς και
μεγά λους.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ- ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ:

• Κανείς δε δύ ναται να αναιρέσει ό τι το διαδίκτυo προσφέρει μια ευκολία επικοινωνίας μέσω του
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου/ e-mail. Αυτό ς ο μη παραδοσιακό ς τρό πος επικοινωνίας χαρακτηρίζεται από την
ασφαλή , γρή γορη μετά δοση και λή ψη πληροφοριώ ν, διευκολύ νοντας την αλληλεπίδραση των ανθρώ πων ό λης
της γης με την θεαματική κατά ργηση των αποστά σεων. Τό σο αυτοί που βρίσκονται στην ίδια πό λη, ό σο και
ό σοι κατοικού ν σε διαφορετικές χώ ρες καθημερινά ανταλλά σσουν μηνύ ματα ποικίλου περιεχομένου ό ντας
συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο. Στο πλαίσιο αυτό , μια ά λλη καινοτομία στο χώ ρο της διαδικτυακή ς επικοινωνίας
είναι και αυτή που περιλαμβά νει την εικό να των συνομιλητώ ν στην οθό νη του Η/Υ. Σίγουρα είναι πιο
ελκυστική και χωρίς αμφιβολία προσιδιά ζει στη φυσικό τερη μορφή επικοινωνίας.
• Με τη χρή ση του διαδικτύ oυ κά ποιος έχει την ευκολία πρό σβασης στην κοινωνική και πολιτική ζωή της
χώ ρας του. Είναι πολύ απλό στις μέρες μας να δεχό μαστε τις τρέχουσες πληροφορίες από δημό σιους και
ιδιωτικού ς οργανισμού ς, οι οποίοι έχουν την δική πλέον ηλεκτρονική ταυτό τητα. Μέσω, δηλαδή , της
πληκτρολό γησης της ηλεκτρονική ς διεύ θυνσης μιας εφημερίδας, ενό ς περιοδικού μπορεί να δεχτεί ο καθένας
ανά πά σα στιγμή τις on line ειδή σεις. Ακό μα, ποιος θα αρνιό ταν τη διευκό λυνση των πολιτώ ν μέσω των
προγραμμά των TAXIS*, την υπερπή δηση των εμποδίων που προξενεί η γραφειοκρατική τακτική των
δημό σιων οργανισμώ ν;
Αξιοπαρατή ρητη είναι και μια ά λλη ασύ λληπτη για τα περασμένα χρό νια εξέλιξη: τα διαδικτυακά
δημοψηφίσματα, που σίγουρα είναι συστατικό της ΄΄δικτυακή ς δημοκρατίας΄΄.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

• Δύ σκολο, αν ό χι αδύ νατο, θα ή ταν να αντιτεθεί κανείς στην ά ποψη ό τι το ίντερνετ ενθαρρύ νει την «
παγκοσμιοποίηση» της αγορά ς. Τό σο οι επιχειρή σεις ό σο και οι αγοραστές διευκολύ νονται από τη δικτυακή
υποδομή του ίντερνετ. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες μπορού ν να βελτιώ σουν την ποιό τητα και την ποσό τητα των
υπηρεσιώ ν τους αφού η χρή ση εξειδικευμένου λογισμικού συστή ματος και γενικό τερα η αυτοματοποίηση στο
χώ ρο εργασίας τους απαλλά σσει από χρονοβό ρες διαδικασίες επίλυσης διαφό ρων προβλημά των,
Ζ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

«προσφέροντά ς» τους μεγαλύ τερο συντονισμό στην παραγωγική διαδικασία. Παρά λληλα, με την διαφή μιση
των προϊό ντων τους μέσω των ιστοσελίδων που διαθέτουν πραγματοποιού ν και μέσω ίντερνετ συναλλαγές με
διά φορους καταναλωτές και επομένως προά γουν την οικονομική τους ανά πτυξη. Επίσης, δεν υπά ρχει
αμφιβολία ό τι ο αγοραστή ς σε ελά χιστο χρό νο και χωρίς ιδιαίτερο κό πο μπορεί να επιλέξει κά ποιο προϊό ν
μέσα από μια ευρεία ποικιλία που παρουσιά ζεται στην οθό νη του. Το ηλεκτρονικό εμπό ριο τον απαλλά σσει
από την κουραστική για πολλού ς αναζή τηση του υλικού αγαθού που χρειά ζεται σε διά φορα καταστή ματα.
• Στις δυνατό τητες που προσφέρει το ίντερνετ στον οικονομικό τομέα ανή κει και η αυτοματοποίηση
μισθοδοσίας , η επεξεργασία των φορολογικώ ν δηλώ σεων που κά θε ά λλο παρά ελαττώ νουν το χρό νο που
απαιτού ταν για την ολοκλή ρωσή τους.

ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ:
• Ένας σοβαρό τατος κίνδυνος που δημιουργείται από το διαδίκτυο είναι η ανισό τητα πρό σβασης στις
αποθή κες πληροφοριώ ν του, γεγονό ς που οδηγεί στο διαχωρισμό των ανθρώ πων σε προνομιού χους και μη. Ως
πρώ τη αιτία για τη στέρηση του δικαιώ ματος από κτησης της ταξινομημένης γνώ σης είναι η οικονομική
στενό τητα κά ποιων κοινωνικώ ν ομά δων. Οι ίδιες αδυνατώ ντας να πληρώ νουν το χρηματικό ποσό που
απαιτείται για τη σύ νδεσή τους στο ίντερνετ, αυτομά τως χά νουν τη δυνατό τητα να απολαύ σουν ό ,τι κά ποιοι
ά λλοι δε στερού νται, δηλαδή , τον ό γκο των πληροφοριώ ν που έχουν εισαχθεί στο διαδίκτυο. Εκτό ς από αυτό ,
ό σοι δε γνωρίζουν επαρκώ ς τον τρό πο χρή σης του διαδικτύ ου αποτελού ν ομά δα αποκλεισμού από τον
απέραντο κό σμο της πληροφορίας και της γνώ σης. Είναι σύ νηθες πλέον φαινό μενο, να παραγκωνίζονται ό σοι
δεν είναι αρκετά εξοικειωμένοι με τη χρή ση του ανεκτίμητου εργαλείου. Δεν είναι, λοιπό ν, υπερβολικό να
υποστηρίξουμε ό τι οι παραπά νω κατηγορίες χαρακτηρίζονται ως αναλφά βητοι. Είναι οι αδαείς που
αποβά λλονται από την κλειστή ομά δα των χρηστώ ν των νέων τεχνολογιώ ν. Συμπερασματικά , υπά ρχει ο
κίνδυνος να δημιουργηθού ν οι προϋ ποθέσεις για νέες ά καμπτες κοινωνικές ιεραρχίες που οδηγού ν στην
επιδείνωση του κοινωνικού αποκλεισμού και στη διά λυση του κοινωνικού ιστού για ό σους αδυνατού ν να
χρησιμοποιού ν τις νέες τεχνολογίες στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή .

• Ας μη διαφεύ γει της προσοχή ς μας ό τι η καθιέρωση του τεχνοαγγλικού κώ δικα επικοινωνίας αποτελεί αιτία
του λεξιπενικού λεξιλογίου των νέων επιβά λλοντας ταυτό χρονα την γλωσσική πειθαρχία ό λων μας στις
εντολές των μηχανισμώ ν του τελευταίου. Είναι γεγονό ς ό τι η αλό γιστη χρή ση του διαδικτύ ου σε καθημερινή
βά ση από τα παιδιά , επιταχύ νει την εξοικείωσή τους με την υβριδική γλώ σσα των greeklish και επομένως την
απομά κρυνσή τους από την γνησιό τητα μητρική γλώ σσας τους. Τα greeklish έχοντας εικονογραφημένο
χαρακτή ρα, μην ΄΄υπακού οντας΄΄ σε κανό νες γραμματική ς και συντακτικού γίνονται πολύ εύ κολα οικεία στους
χρή στες του διαδικτύ ου, οι οποίοι τελικά συρρικνώ νουν τους εκφραστικού ς τους ορίζοντες στο ό νομα της
γλώ σσας της τηλεματική ς.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ:

Πρά γματι η υπερβολική χρή ση του διαδικτύ ου περιορίζει σε μεγά λο βαθμό τις γνή σιες ανθρώ πινες
σχέσεις των ανθρώ πων. Η επικοινωνία τό σο των νέων ό σο και των μεγαλύ τερων μέσω των συντομό τατων,
κωδικοποιημένων μηνυμά των υποκαθιστά την ουσιαστική επαφή των ανθρώ πων. Είναι, λοιπό ν, φανερό ό τι
ποικίλα αισθή ματα (χαρά , ευχαρίστηση, αγά πη κλπ) δεν είναι δυνατό να αναπτυχθού ν εξ αποστά σεως, γι αυτό
και καταπιέζονται. Οι εικονικές διαδικτυακές σχέσεις επιβά λλουν στους χρή στες τη συμμετοχή τους σε μια
στυγνή συζή τηση με ά γνωστους επισκέπτες του διαδικτύ ου. Οι συνομιλητές αρκού νται στη λή ψη και
αποστολή προσωπικώ ν φωτογραφιώ ν τους ή ά λλων προσωπικώ ν στοιχείων τους προκειμένου να κά νουν
γνωριμίες με τους ΄΄νέους φίλους τους΄΄. Επομένως, ο αυθορμητισμό ς, η αμεσό τητα, η αλληλεπίδραση των
ατό μων δεν αναπτύ σσονται στη διεξαγωγή της διαδικτυακή ς επικοινωνίας. Προκαλείται χαλά ρωση των
διαπροσωπικώ ν σχέσεων και εντείνονται τα συναισθή ματα μοναξιά ς και απομό νωσης του σύ γχρονου
ανθρώ που. Καλλιεργείται η εσωστρέφεια και διαμορφώ νεται ένας χαρακτηρολογικό ς τύ πος ανθρώ που
μονοδιά στατου, παγιδευμένου στη μαγεία του μέσου.
Ζ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

• Βέβαια, δε θα μπορού σαμε να παραλείψουμε την ανυπαρξία ασφαλιστικώ ν δικλείδων στην είσοδο
οποιουδή ποτε είδους πληροφοριώ ν στο διαδίκτυο, στοιχείο που γεννά πολλού ς κινδύ νους. Στις μηχανές
αναζή τησης οι επισκέπτες ό λων των ηλικιώ ν μπορού ν να βρουν πορνογραφικό υλικό , να παίξουν τυχερά
ηλεκτρονικά παιγνίδια, να παρασυρθού ν από τις τολμηρές ιδέες κά ποιων που αποσκοπού ν στην χειραγώ γηση
των νέων σε οργανώ σεις οι οποίες τους φανατίζουν.

Όλα αυτά αποτελού ν τα μελανά σημά δια του internet τα οποία είναι αδή ριτη ανά γκη να εξαλειφθού ν.
Στην αντίθετη περίπτωση οι νέοι θα οδηγηθού ν σε παρά νομα κυκλώ ματα από τα οποία η από δραση δεν θα
είναι εύ κολη. Εκτό ς από αυτό , η απουσία κά ποιων κανό νων/ ρυθμίσεων επιτρέπει την παραποίηση της
πνευματική ς ιδιοκτησίας των δημιουργώ ν. Δεν είναι, επομένως, δύ σκολο, για κά ποιον που γνωρίζει τους
κανό νες του internet να ιδιοποιηθεί τα πνευματικά προϊό ντα κά ποιων ά λλων χωρίς να γίνει αντιληπτή η
ά νομη πρά ξη του. Από τα παραπά νω, λοιπό ν, προβά λλει επιτακτική η δημιουργία και εφαρμογή βασικώ ν
κανό νων για ό λους τους χρή στες του απέραντου και ΄΄σαγηνευτικού ΄΄ διαδικτυακού χώ ρου.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ:
Ο Chomsky αναφέρει: « δεν υπά ρχει τεχνολογία που να είναι από τη φύ ση της δημοκρατική ή
αντιδημοκρατική . Η τεχνολογία είναι απολύ τως ουδέτερη. Δεν ενδιαφέρεται να τη χρησιμοποιού ν για
καταπίεση ή για απελευθέρωση. Οι ά νθρωποι είναι που ενδιαφέρονται, και ανά λογα τη χρησιμοποιού ν.» Με
αφορμή τα λό για του Chomsky, μπορού με να σημειώ σουμε τα εξή ς:
Είναι δεδομένο, πως η χρή ση του ίντερνετ εντό ς ορίων, είναι επιβεβλημένη. Απαιτού νται, τολμηρά βή ματα από
τη πολιτεία προκειμένου η πρό σβαση σε αυτό να γίνεται από ό λες τις δημό σιες υπηρεσίες, από ό λα τα δημό σια
σχολεία με κατά λληλο σχεδιασμό . Προς την κατεύ θυνση αυτή , τα προγρά μματα εκμά θησης της σωστή ς
χρή σης του και η επισή μανση των θετικώ ν και αρνητικώ ν πλευρώ ν του είναι αυτονό ητο ό τι αποτελού ν
αμετά θετο χρέος της πολιτείας Εκτό ς από αυτό , μέλημα του κά θε χρή στη πρέπει να μην είναι το αλό γιστο «
σερφά ρισμα» που τον καθιστά «θύ μα της νέας ηλεκτρονική ς επιδημίας». Όλοι γνωρίζουμε ό τι το ίντερνετ είναι
σαγηνευτικό αλλά και καθό λου «ανώ δυνο» Το «ά γχος του διαδικτύ ου» ( web out burn), « η μανία του
διαδικτύ ου» ( intermania) αποτελού ν τις νέες διαδικτυακές ασθένειες...

ΠΡΟΫΠOΘΕΣΗ

Μετά την παρά θεση της προβληματική ς που γεννά το ίντερνετ είναι κατά λληλα η στιγμή για να
παρουσιά σουμε κά ποιες προϋ ποθέσεις για την ορθή χρή ση του:
• Το κρά τος έχει χρέος να αύ ξησει τα κονδύ λια για την αγορά Η/Υ στα σχολεία μό νο και μό νο για να
καταπολεμή σουμε το μεγά λο ποσοστό των ΄΄ηλεκτρονικά αγρά μματων΄΄ πολιτώ ν της χώ ρας μας.
• Στις πρωτοβουλίες του κρά τους μπορού με να ΄΄εντά ξουμε΄΄ τη θέσπιση νομικώ ν ρυθμίσεων για τη θωρά κιση
των νέων από ακατά λληλες ιστοσελίδες απαρά δεκτου περιεχομένου. Ακό μα και η επιβολή προστίμου στους
παραβά τες μπορού σε να αποβεί απολύ τως τελεσφό ρα.
• Παρά λληλα, το ίδιο το εκπαιδευτικό σύ στημα θα μπορού σε να είχε ή δη εντά ξει την ηλεκτρονική τεχνολογία
στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σίγουρα, η πλοή γηση του μαθητή σε τρά πεζες πληροφοριώ ν υπό την
καθοδή γηση του καθηγητή θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα στην γνωστική του καλλιέργεια. Εκτό ς από
αυτό , ο εμπλουτισμό ς της διδακτέας ύ λης με κά ποια cd- ROM που θα προσέγγιζαν με διαφορετικό τρό πο τη
διδακτέα ύ λη ( πχ: συνοδευτικό υλικό ή χου και
εικό νας) θα τό νωναν το ενδιαφέρον των μαθητώ ν για μά θηση. Έγκειται στον καθηγητή , λοιπό ν, η
παραγωγική χρή ση του διαδικτύ ου
• Η αλαζονική ενασχό ληση με το διαδίκτυο εναπό κειται στην κρίση του κά θε χρή στη.
Ο τελευταίος, δηλαδή , πρέπει να θέτει προσωπικού ς φραγμού ς/ μέτρο στη χρή ση του ώ στε να μην καθίσταται
θύ μα της τεχνολογίας. Είναι ανά γκη να σταθμίσει ο καθένας τα μειονεκτή ματα και τα πλεονεκτή ματα που έχει
το τεχνολογικό αυτό προϊό ν. Δεν είναι καλό , λοιπό ν, να θαμπώ νεται από τις πολλαπλές ευκολίες που
προσφέρει αψηφώ ντας τους ενδεχό μενους κινδύ νους.
• Η οικογένεια δεν είναι εντελώ ς ά μοιρη των ευθυνώ ν της. Μέσω του συχνού διαλό γου με τα παιδιά , ενδέχεται
Ζ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

τα τελευταία να πειστού ν για τη διά ρκεια χρό νου που θα ή ταν ευκταίο να αφιερώ νουν διαδικτυωμένοι.
Επίσης, οι γονείς έχουν την υποχρέωση να τονίσουν τους κινδύ νους που ελλοχεύ ουν, ό πως το ηλεκτρονικό
χρή μα, η εξομοίωση της σκέψης τους, ο περιορισμό ς των φιλικώ ν τους σχέσεων.

ΑΠΟΨΕΙΣ…
΄Ο Κυβερνοχώ ρος είναι ένας πλασματικό ς χώ ρος, γιατί δεν έχει τις διαστά σεις και την έκταση που συνηθίσαμε
να καταλαβαίνουμε με τις αισθή σεις μας και μό νο. Τον αποτελού ν οι μνή μες των υπολογιστώ ν, τα δίκτυα και
τα ψηφιακά μέσα.
Τηλεφωνικές γραμμές, τηλεπικοινωνιακοί δορυφό ροι, καλωδιακή τηλεό ραση
συνθέτουν το μικρό κοσμο του Κυβερνοχώ ρου....΄΄

΄Ο Κυβερνοχώ ρος υπά ρχει, ζει, χωρίς ό μως, να χρειά ζεται και να βασιλεύ ει΄΄
Περιοδικό RAM

΄Ελπίζω ό τι μετά από τρείς επαναστά σεις- πρώ τη η αγροτική , που βασιζό ταν στο ά ροτρο, δεύ τερη η
βιομηχανική , που βασιζό ταν στη μηχανή , και τρίτη επανά σταση της πληροφορίας, που βασίζεται στους
υπολογιστές- έχει φθά σει πλέον ο καιρό ς για μια επανά σταση που δε θα βασίζεται σε αντικείμενα. Και θα
ή θελα να δω να βιώ νουμε μια τέταρτη επανά σταση, κατά την οποία θα προσπαθή σουμε να καταλά βουμε τον
πιο πολύ τιμο πό ρο στη Γη: τους εαυτού ς μας΄΄.
Συνέντευξη του Μ. Δερτού ζου
Από τον ημερή σιο τύ πο