Yaşar Kemal: Barış gelecek Mehmed rahat

edecek

14/10/2007

Yaşar Kemal'in, Mehmed Uzun'un cenaze töreninde yaptığı konuşmanın tam metni:

"Bir edebiyatçının cenazesine bu kadar kalabalığın gelmesi ilk defa

oluyor. Siz hepiniz sağ olun. Mehmed her şeyimdi. Bu adam büyük bir
adamdı. Mehmed için kitaplar yazılacak, destanlar, şiirler yazılacak.
Bunca zorluklar içinde başeserler yazmayı başardı. Mehmed bir halkın
gözbebeği olacaktır. Buna inanıyorum. Mehmed modern Kürt romanını
yaratmış bir ustadır. Roman ne demektir, bir uygarlık demektir. Bizim
Kürtçenin romanını Mehmed yarattı. Ben Kürt asıllıyım ancak Kürt yazarı
değilim. Mehmed bir Kürt yazarıdır. İşini her şeyden iyi görmüştür. Kürt
romanının dilinin dikenli yolunu açmıştır. Bu kültüre büyük bir katkıdır.
Yüzyıllarca dengbejlerin (halkların) dillerinden düşmeyen destanların
Kürtlerin erişilmez güzellikteki şiirleri belalara uğramıştır. Sönmeye
başlamışken alın size çağımızın Kür romanını ve bunu yaratan
Mehmed'tir. Türkiye'nin de romanlarıdır. Mehmed'in romanları pek çok
dünya diline çevrilmiştir. Böyle de kalmayacaktır. Bu romanlar
klasikleşecek, insanlığın malı olacaktır. Mehmed Uzun'un roman
macerası, uzun ve yoğun bir maceradır. Bunu çok az insan yaşar.
Mehmed'in doğduğu bölgede hemen herkes Kürtçe konuşur. Kürt yazılı
edebiyatının, halk edebiyatının yoğunlaştığı bir bölgedir burası. Kürt dili
çok zengin bir dildir ve Mella Cizrevi gibi şairler yetişmiştir. Dahası Kürt
destanları, masalları, ağıtları, türküleri burada söylenir. Mehmed en eski
kültür toprağında doğmuş, Anadolu'nun çok zengin Kürt dilinin, anadili bu
çok zengin Kürt dili olmuştur. Bir de Mehmed ana dili kadar Türkçeyi de
öğrenmiştir. Türk halk dili de çok zengindir. Kürt halk dili de çağlar
boyunca büyük sözlü edebiyatı yaratmış. Dede Korkut, Köroğlu
destanları Yunus Emre, Pir Sultan Abdal gibi şairlerini yetiştirmiştir.
Mehmed Uzun bu iki halkın da dilini sözlü ve yazılı edebiyatlarını
öğrenmiş, iki dili de kaynak yapmıştır.
Mehmed Uzun'un romanlarını okuduğumda çok şaşırdım. Bir dilin ilk
romanı böyle ustalıkla, zengin bir dille gelişmiş bir roman dili yaratılarak
nasıl yazılmış diye.
Mehmed'in yeteneğinde geniş kültürünün elbette payı büyüktür. Kürt dilini
ve edebiyatını iyi biliyor. Sonra dünyaya açılıyor. Dünya kültürünü ve
edebiyatını özümsüyor. Mehmed, Kürt dili için bir tarih oluyor böylece.
Mehmed'in dili usta, yeni bir roman dilidir. İnsanı bu yalın dil ile öylesine
büyüler ki insan böyle bir büyünün içinde öylesine kalır. Böylesine yalın
dil ile yazabilmek ancak büyük ustalara hastır. Betimlemeleri, yani
tasvirleri, göze batmadan insanın haberi bile olmadan destanların dili gibi
örülmüştür. Betimlemelerinde yeni doğa anlatım biçimlerine ulaşmıştır.
Doğası büyük destanların anlatıldığı kadar yalın ve zengindir.
Mezopotamya'nın yaşayan en eski dili olan zengin Kürt dilinde böyle
romanlar bir halk için mutluluktur.
Kürt roman dilinin ilk temel taşını koymuştur. Bu onur onundur. Bu çağda
yeni bir roman diline imza atmak kolay bir iş değildir. Bu güç işin altından
Mehmed Uzun alnının akıyla çıkmıştır. Bu görkemli başlangıçtan sonra
Mezopotamya'nın yaşayan en eski zengin dilinde ve büyük edebiyat
romanları çıkacaktır.
İnsanlığa insanlık eden her şeyden önce kültürdür. Dünyada hiçbir
kültüre, kültür zarar vermemiştir. Her kültür, öbür kültürü beslemiştir. Bu
anlaşılmıyor. Kültürler birbirlerini öldürmezler. Kültürler birbirlerini
çoğaltırlar, yaşatırlar, zenginleştirirler. Bunu bilmeyenler kendi kültürlerini
öldürüyor. Yasakladığı kültürleri de öldürüyorlar. Bu cehaletten geliyor. Bir
ülkede kültürlerin çeşitliliği o ülkenin zenginliği, büyüklüğüdür. İşte
anlamadıkları budur. Mehmed'in romanı, kişiliği, insanlığın zenginliğidir.
Bu insan dimdik durmuştur. Her zaman şiddeti kınamıştır. Yaşamı
boyunca konuşmalarıyla, eserleriyle savaşa karşı koymuştur. Ne olursa
olsun, kimler karşı koyarsa koysun Türkiye barışa kavuşacaktır. Ben de
buna inanıyorum. Yakında bu savaş barışla bitecektir. Mehmed
mezarında rahat edecektir. Savaşın sürmesi için hiçbir neden yoktur. Bu
savaşı oyun sanıyorlar. Kimse hiçbir sebep bulamaz.
Bugün oyun sanıyorlar savaşı. Belayı, o savaşı isteyenler bulacaktır,
halklarımız değil."