BANGHAY- ARALIN SA PAGTUTURO NG FILIPINO 2

GRAMATIKA AT PAGBASA
IKATLONG MARKAHAN – IKALAWANG LINGGO

I. PAKSA/MGA KASANAYAN/MGA KAGAMITAN

Paksa :
Neo-Kolonyalismong Asyano
Pamagat ng Texto :
Neo-Kolonyalismo sa Asya
Uri ng Texto :
Argumentativ
Kagamitan :
Sipi ng texto
Gamit ng Wika :
Pagkuha ng impormasyon
Pagbibigay ng reaksyon/puna
Istruktura ng Wika : Pagkilala sa pangatnig
Kasanayang Pampag-iisip : Paglalahad ng mga datos
Halagang Pangkatauhan : Pagiging matimpi at magalang

I. MGA INAASAHANG BUNGA (BAWAT ARAW)

A. Napapaunlad ang kakayahang magpakahulugan sa paksa batay sa

pamagat ng texto.

B. Natutukoy ang mahahalagang impormasyon.

C. Naibibigay ang reaksyon sa binasa.

D. Nasusuri ang textong batauy sa tono nito.

E. Natutukoy at nagagamit ang mga pangatnig sa pagbibigay ng

reaksyon.

F. Nakasusulat ng textong argumentativ.

I. PROSESO NG PAGKATUTO

UNANG ARAW

B. Mga Panimulang Gawain

Pagganyak : Pagsasaayos ng ginulong letra upang makabuo ng

makabuluhang konsepto.

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 17
 O
A
Y LO

E
M

N O

N K I

S
L

Paglalahad

1. Pagpapabasa ng pamagat at pagbibigay-kahulugan dito sa tulong

ng pangkatang gawain.

Pangkat 1 : Sa tulong ng double bubble map, ibigay ang mga kaugnay

na salitang nakapaloob dito.

KAUGNAY NA
SALITA NG
MGA
NEO BANSA
KOLONYALISM SA ASYA
O

18 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
 Pangkat 2 : Ibigay ang mga kaisipang nakapaloob sa pamagat sa
tulong ng kasunod na dayagram.

NEO-KOLONYALISMO SA ASYA

KAISIPAN KAISIPAN KAISIPAN

Pangkat 3 : Pagtatala ng mga dating kaalaman tungkol sa bansang

Asya.

1. 4.
2. 5.
3. 6.

Pangkat 4 : Paglalahad ng kaugnay na kaalamang may kinalaman sa

salitang kolonyalismo sa tulong ng sinag.

KOLONYALISMO

2. Pagbabahaginan ng mga kasapi ng pangkat.

3. Pagbibigay ng feedback.

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 19
C. Pagpapabasa sa texto.

NEO-KOLONYALISMO SA ASYA

Masasabing may kalayaan na ang mga bansang sa Asya lalo na ang mga
bansang naging sakop ng bansang kanluranin, ngunit masasabing ito ay pampulitika
lamang. Malaya na nga ang mga bansang ito sapagkat tinatamasa na nila ang
kalayaang matagal na nilang hinahangad ngunit masasabing mabagal ang pag-usad
ng kaunlaran nito. Mahihinuha na ang mga ito ay dahil sa mga pinsalang dulot ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Sa panahong ito, totoong nagkaroon ng
kakapusan sa mga pinagkukunang yaman lalo na ang mga bansang sinakop ng
bansang Europeo kaya marami ang naghirap at nagutom. Bunga nito, ang mga
bansang ito ang naging tagasuplay ng mga hilaw na materyales sa paggawa ng
mga produkto upang lalo namang umunlad ang kabuhayan sa Europa. Ang mga
Kolonyalistang ito ang namahala sa likas na yaman kaya ang mga sinakop na
bansang di-nabigyan ng pagkakataong pagyamanin ang mga ito. Sa madaling salita,
ang sumakop na bansa ang lubusang nakinabang sa kayamanan ng bansang
sinakop sapagkat ang naging sistema ng kalakalan ay naging monopolyo.

Tunay na sakim ang mga mananakop sapagkat marami sa mga bansang ito
ang umunlad sa iba’t ibang larangan. Napayabong ng mga bansang Europeo ang
kalakalan, komunikasyon at transportasyon, ngunit ang mga ito’y nawasak din ng
digmaan. Dahil sa mga dayuhan ang humahawak sa pamahalaan, wala rin silang
kakayahang pamunuan ang bansa. Sila ay nagmistulang alipin sa kamay ng mga
mapanakop na bansa.

Matapos ang digmaan, lugmok na sa hirap ang mga sinakop na bansa at

dahil sa wala silang alam sa pamamahala, wala silang alam na nagpapagalaw sa
lipunan, kahit malaya na, patuloy sila sa ganoong kalagayan. Dahil dito, napilitan
silang tanggapin ang alok ng mga Amerikano na itinuturing na “superpowers”. Dito
sumulong ang neo-kolonyalismo, isang di-tuwirang pagkontrol sa isang malayang
bansa ng isang malaki at makapangyarihang bansa. Ginamit nito ang pamamaraang
pangkabuhayan, pangkultura at maging ang pulitika. Sapagkat ang Hapon at
Amerika ay batikang Neo-Kolonyalista dahil sa pagiging makapangyarihan, sila ay
maituturing na mauunlad at industriyalisadong bansa.

Sa kasalukuyan, masisinag pa rin sa bansang ito ang masamang bunga sa

kanila ng pananakop sapagkat nasa kanila pa rin ang “colonial mentality”: ang
mentalidad ng masidhing pagtangkilik ng mga Asyano sa mga produkto at kultura ng
mga bansang sumakop sa kanila. Isa ito sa dahilan ng pagbagsak ng ekonomiya ng
bansa.

20 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
D. Ibuod ang texto ng Pyramid Chart.

SINO

ANO

SAAN

KAILAN

PAANO

BAKIT

PAGTALAKAY SA ARALIN

IKALAWANG ARAW

A. Panimulang Gawain

Pagganyak :

Sabihin kung saang bansa sa Asya nagmumula/matatagpuan ang mga

sumusunod na gamit.

1. chopstick 4. batik
2. kimono 5. buddha
3. bahay-kubo

B. Pagpapabasa ng texto.

C. Pagpapakahulugan sa mga salita, parirala o

pangungusap na ginamit sa texto na di naunawaan.

D. Pagtalakay at pagsusuri sa nilalaman.

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 21
 Pangkat 1 : Sa tulong ng tsart, ilahad ang mga kaganapan sa Neo-
Kolonyalismo sa Asya (Story Frame).

Pangkat 2 : Paglalahad ng kabutihan at kasamaang bunga ng

kolonyalismo, sa tulong ng T Chart.

Kabutihan Kasamaan

Pangkat 3 : Pagbibigay ng mg kaisipan ayon sa bahagi ng texto.

SIMULA Kugnay na
Kaisipan

GITNA Kugnay na
Kaisipan

WAKAS Kugnay na
Kaisipan

22 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
 Pangkat 4 : Paglalahad ng pangkalahatang epekto ng kolonyalismo sa
isang bansa.

EPEKTO

KOLONYALISMO EPEKTO

EPEKTO

E. Pagbabahaginan ng mga kasapi ng bawat pangkat.

F. Pagbibigay ng feedback.

G. Pagbuo ng sintesis.

Sa tulong Cue Cards, bumuo ng kaisipan batay sa aralin.

Asya Kalayaan
Kolonyalismo Kapangyarihan
Mentalidad Europeo

IKATLONG ARAW

A. Panimulang Gawain

Pagganyak :

1. Pagpapakita sa grap tsart sa kalagayan ng dalawang bansa

kaugnay ng ekonomiya. Gagamitin ang pinakahuling sorbey.

Kalagayan Estados Unidos Hapon

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 23
 2. Pag-interpret sa datos na nasa tsart tungkol sa latest GNP ng
bawat bansa.

• Ano ang masasabi natin sa mga bansang ito?

• Bakit sila tinawag at itinuring na pinakamayamang bansa?

B. Pagpapabasa ng isang kaugnay na texto “ Ang Neo-Kolonyalismo

ng Hapon at Estados Unidos sa Asya”.

ANG NEO-KOLONYALISMO NG HAPON

AT ESTADOS UNIDOS SA ASYA

Maraming bansa sa Asya ang naging malaya matapos ang Ikalawang

Digmaang Pandaigdig. Subalit ito’y di-naging pangmatagalan. Hindi man direkta ang
kanilang pananakop, malinaw naman itong makikita sa aspetong legal, edukasyon,
pulitika at kabuhayan. Hindi tuluyang binitiwan ng dalawang makapangyarihang
bansa ang Asya. Nanatili silang sumusuporta sa pamahalaan ng mga bansang ito.

Nakapagpatuloy ng kanilang dominasyon sa mga bansa sa Asya sa larangan

ng kabuhayan, teknolohiya at militari ang mga bansang Hapon at Estados Unidos.
Ikinubli nila ang tunay na layunin at hangarin sa pagtulong sa aspetong pinansiyal.
Idinaan sa tulong pangkabuhayan, donasyon, pautang at pamumuhunan ang
kunwa’y pagmamagandang- loob upang patuloy na makapaghari at mapalaganap
ang lakas at kapangyarihan.

Dahil na rin sa kahirapan ng isang bansa kaya di-nito magawang

makapamuhay nang nag-iisa. Kailangang dumepende sa iba upang mapalakas at
mapasulong ang ekonomiya. Dito pumapasok ang pagsasamantala, kunwa’y
tutulong subali’t may personal namang intensyon. Maaari nilang dominahin ang
aspetong pulitika at kultura. Kapag ito na ang nakontrol, masasabing labis na ang
pagdepende. Hindi na talaga kayang tumayong mag-isa. Kapalit naman ay pag-
abuno sa likas-yaman ng bansa. Madali lamang maisakatuparan ito kung dadaanin
halimbawa sa paglalagak ng puhunan. Dito itatapon ang mga basura at pagkatapos
ay ilalabas ng bansa ang mga produktong nagawa. Hindi naman kontrolado ang
pagmamantili sa mga dambuhalang mga tanggapang multi-nasyonal.

Talo rin ang bansang lagi nang nakadepende sa utang. Hindi totoong para sa
kaunlaran. Mabuti kung ang salaping nautang ay sadyang pantustos sa mga
proyektong kailangang-kailangan ng bansa. Paano kung hindi? Nababaon lamang
sa utang at unti-unting nalulunod sa kawalan.

24 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
 Mga tanong :

1. Anu-ano ang mga katangian ng texto?

2. Masasabi bang textong argumentativ ito?

3. Anu-ano ang mga punang binaggit ng may-akda sa texto?

Upang matukoy ang layon ng texto, kinakailangang isa-isahin ang

pagsusuri sa mga ideya ng sumulat at hanapin ang puna ang textong
argumentasyon kung ito ay nag-uugnay ng mga pangyayari, bagay, at
mga ideya sa pansariling pag-iisip, paniniwala, tradisyon at
pagpapahalaga. Halaga ng teksto sa mambabasa.

C. Pagpapabasang muli sa textong lunsaraan. Papangkatin muli sa

apat ang klase. Ipasusuri ang tiyak na katangian ng texto.

Pangkat I : Pagtukoy sa kaisipang nangingibabaw sa texto?

Patunayan sa tulong ngTsart.

KAISIPAN

Patunay Patunay Patunay

Pangkat II : ACCEM (Arrange the Concept Chronological and Explain

the Message).

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 25
 Pangkat III : Pagpapaliwanag kung naiparating ba ng texto ang
kaisipan sa mambabasa at kaugnayan ng texto sa
mambabasa.

PUNA/REAKSYON

ARGUMENTO PUNA/REAKSYON

PUNA/REAKSYON

D. Pagbabahaginan ng ginawang pagsusuri.

E. Pagkuha ng feedback.

Input

Argumentasyon ang textong nagpapakita ng mga proposisyon sa

umiiral na kaugnayan sa pagitan ng mga konsep o iba pang mga
proposisyon. Ang ganitong uri ng texto ay tinutugon sa tanong na bakit?

F. Pagbubuo ng sintesis.

• “Awit ng Kalayaan”

Ibigay ang mensaheng hatid nito?

PAGSUSURING GRAMATIKAL

IKAAPAT NA ARAW

A. Panimulang Gawain

Pagganyak :

1. Pagpapabasa sa mga bagong isyu sa diyaryo.

2. Pagbibigay puna/ reaksyon sa pinakahuling isyu.

26 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
 Ang pagbibigay-puna at reaksyon sa textong argumentativ ay
ginagamitan ng mga pangatnig na ngunit, tahasang sabi, subalit, dili
kaya, sukdulang, datapwat, samakatuwid, dahil, sapagkat, ay uri ng
pag-ugnay. Ang mga pangatnig ay mga kataga o salitang
nagpapahayag ng kaugnayan ng isang salita, o mga salita ng isang
kaisipan sa kapwa kaisipan. Datapwat may mga pangatnig din na
ginagamit kung nais na lalong paliwanagin ang mga bagay na nasabi
na, anupa’t, sa halip, kung gayon at alalaan man lamang.

Ang sapagkat ay pangatnig na panubali. Ito’y nagpapahayag ng

pagkukurong may pasumala o pag-aalinlangan. Ang kung at kapag ay
kauri nito.

B. Muling ipababasa ang textong lunsaran. Papangkatin muli ang

klase sa apat.

Pangkat I : Mga pangatnig na ginagamit sa pagtukoy sa

mahahalagang impormasyon.

Pangatnig

Pangkat II : Mga pangatnig na ginamit sa pagtukoy sa mensaheng

nais iparating sa akda.

PANGATNIG

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 27
 Pangkat III : Mga pangatnig na ginamit sa pagbibigay ng epekto ng
Neo-Kolonyalismo sa mga Asyano.

Epekto Paliwanag

P
A
N
G
A
T
N
I
G

Pangkat IV : Pagbibigay ng mga pangatnig na ginamit sa pagbibigay

ng reaksyon sa ibinunga ng Neo-Kolonyalismo sa
mga Asyano.

PANGATNIG

REAKSYON IBINUNGA

Pangkat V : Pagbibigay ng mga pangatnig na nagpapakilala ng

ugnayan ng bumasa sa textong binabasa.

28 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
 C. Pagpapalalim sa paksa batay sa mga sumusunod na tanong.

• Naging epektibo ba ang paggamit ng pangatnig sa paglalahad ng

mahahalagang detalye?

• Bakit mahalaga ang kaalaman sa paggamit ng pangatnig sa

pagbubuo ng isang argumentong nagbibigay ng puna/reaksyon.

D. Pagbubuo ng sintesis batay sa paksang tinalakay.

D
U
G
T P1
U
N
G
A
N P2
G

P
A
P3
G
G
B
U
B
U P4
O
D

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 29
 II. EVALWASYON

IKALIMANG ARAW

A. Panimulang Gawain

Pagganyak : Pagbabalik - tanaw

Sa tulong ng “TELL ME”, isa-isahin ang mga natutuhan sa nagdaang apat

na araw.

Neo-Kolonyalismo
ng Asya

Pagiging matimpi Argumentativ

at magalang ANO Reaksyon/Puna

Pangatnig

B. Pagpapabasa ng isa pang halimbawa ng textong argumentativ.

ALAY NG PAG-UNLAD

Bukas ang isipan sa pagbabago ng isang bansang umuunlad, kaya

niyayakap ang anumang pagpasok ng mga mauunlad na bansa sa kabuhayang
panlipunang moral at pulitika. Ang Pilipinas ay isa sa naniniwalang ito ang naging
daan sa pagbubuo ng mga modelo ng kaunlaran na isinaalang-alang ang
kapaligiran at ang mga sumusunod pang henerasyon. Nagtatag din sila ng mga
samahang magiging lakas nila at tugon sa dating pamamaraan ng kanilang pagiging
depende sa mga dating mananakop.

Ang itinatag na APEC (Asia Pacific Economic Cooperation) upang

magkaroon ng malayang kalakalan at palitan ng mga kalakal ng mga bansang nasa
rehiyon ng Asya at Pacific. Naging isang malaking banta ito sa local na produkto ng
mga Pilipino sapagkat ang tatak kolonyalismo ay di pa ganap na napapaalis sa
bansa. Ang paggamit ng mga makabagong teknolohiya at siyensya ay malaya nang
maisasakatuparan sa pamamagitan ng pagtuturo at pagpapahiram ng mga bansang
mauunlad. Ang pagpapalaganap na ito ay hindi kailanman isinangkot ang mga
Pilipino kundi mga dayuhang tagapayo.

30 BSE-Kagawaran ng Edukasyon
 Ang pagpapalaya sa kanilang mga “light” industriyang nangangailangan ng
maraming manggagawa na nagtatrabaho ay pinasisimulan na maaaring
ipagpasalamat ng mga Pilipino subalit higit na kapaki-pakinabang sa kanila dahil sa
mababang pasahod. Ang tunay na industriyalisasyon ay hinangad din nilang
makamit sa pamamagitan ng parehong pagbibigay ng atensyon sa sektor ng
industriya na siya namang tatapos sa mga produkto.

Ang ganitong panuntunan ay maaaring maging daan ukol sa lalong ikasisigla

ng kanilang pangkabuhayan. At sa pulitika naman ay nagkaroon na ng mga
pagbubuo at pagpapagalaw sa iba’t ibang sektor gaya ng mga kababaihan,
kabataan, magsasaka, mangingisda, manggagawa, katutubo at ang mga maralitang
tagalunsad upang makilahok sa ninanais na pagbabago.

Ngunit mayroong ibang bansang Asyano na nananatili pa rin sa mga

sistemang monarkiya at awtoritaryan. Karaniwang nagaganap ito sa bansang
pinahahalagahan ng aral ng Islam. Naging daan ito sa lalo pa nilang pagkakaisa at
muling paghahangad ng pagbubuo ng isang matatag na mga bansang Muslim
lalung-lalo na sa Gitnang Silangan.

C. Pagsusuri sa texto. Papangkatin sa tatlo ang klase.

Pangkat I : Paglalahad ng mga kaisipang nais sabihin ng may-akda sa

mga mambabasa.

May Mga Kaisipan

akda
1 2 3

Pangkat II : Pagpapasulat sa mga impormasyong inilahad ng

manunulat na sinang-ayunan at sinasalungat sa tulong
ng pangatnig.

Magkatulad

Di Di
magkatulad magkatulad

BSE-Kagawaran ng Edukasyon 31
 Pangkat III : Pagsusuri sa binasang texto batay sa ginamit na
pangatnig.

Pangkat IV : Paglalahad sa katotohanan ng pamagat/Texto.

PRO - CON

Reaksyon sa Sang-ayon di-Sang-ayon

Pamagat

D. Pagpapasulat ng isang textong argumento na nagbibigay

puna/reaksyon sa tulong ng tiyak na paksa at pamagat.

E. Pagpapabuo ng mga pahayag/ pangungusap na may angkop na

pangatnig.

F. Pagpapahalaga sa ibang isinulat ng mga mag-aaral.

G. Pagbibigay ng faynal na input tungkol sa wastong gamit ng

pangatnig sa pag-uugnay ng mga pangyayari, bagay at mga ideya sa
pansariling pag-iisip paniniwala, tradisyon at pagpapahalaga.

32 BSE-Kagawaran ng Edukasyon