KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ

Lisansüstü Dersi Tanıtmalığı

AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Yönetim Bilimleri)
2008-2009 Akademik Yılı Bahar Dönemi

Yrd. Doç. Dr. Koray KARASU

Dersin Amacı: Bu dersin amacı, bir alan ve akademik disiplin olarak karşılaştırmalı yönetimin gelişimini,
bu alandaki yöntem ve nesne tartışmalarını, karşılaştırmalı bir bakış açısı ile farklı ülkelerin kamu
örgütlenmesini ele almaktadır.

Dersin Konu ve Kapsamı: Dersin konusunu karşılaştırmalı kamu yönetiminin iki boyutu
oluşturmaktadır: Kamu yönetimi disiplini ve kamu bürokrasisi. Kamu yönetimi disiplini boyutuyla ilgili
olarak kuram ve yöntem tartışmalarına yer verilmektedir. Karşılaştırmalı yöntemin kamu yönetimi alanı
açısından önemi ve uygulanabilirliği, karşılaştırmalı kamu yönetimi alanının öncüleri ve bu alanda
geliştirilen kuramsal yaklaşımlar, alanın araçsal niteliği, egemen Amerikan yaklaşıma alternatif modeller,
yöntem eleştirileri başlıca inceleme konuları arasında sayılabilir. Diğer ülkelerin devlet idarelerini ve
siyasal yaşamlarını öğrenme ve bunlardan ders çıkarma amacı ile gelişme gösteren karşılaştırmalı kamu
yönetiminin kökeni kamu yönetimi kadar eskidir. Bununla birlikte az gelişmiş ülkeleri modernleştirme ve
kalkındırma misyonuyla ortaya çıkan ve “kalkınma idaresi” içeriğiyle kamu yönetimi disiplinini hızla
kuşatan karşılaştırmalı kamu yönetimi ise İkinci Dünya Savaşı sonrasında, dönemin özel koşulları ve
özellikle ABD dış politikasına bağlı olarak gelişme göstermiştir. Derste, dönemlerin özelliklerini ve
gelişme dinamiklerini göz önünde bulundurarak sözü edilen her iki amaca dayalı olarak gelişen
karşılaştırmalı kamu yönetiminin evrimi ele alınmaktadır.

Kamu bürokrasisi boyutuyla karşılaştırmalı kamu yönetimi incelemesi, farklı ülkelerde kamu iktidarının
ve kamu hizmetlerinin örgütlenmesini karşılaştırmalı biçimde ele almayı hedeflemektedir. Bu incelemeye
temel olması açısından farklı devlet gelenekleri (modern kapitalist devletin bürokratik kurumsallaşmasına
ve farklı merkezileşme süreçleri) incelenmektedir.

Karşılaştırmalı kamu bürokrasisi incelemesi, ülkelerin ardı ardına aktarılması biçiminde değil, yönetim
biliminin ilke, süreç ve öğelerini temel alarak konu konu yapılmaktadır. Konu başlıkları arasında, tekçi ve
federal yapılarda kamu iktidarının ve hizmetlerinin paylaştırılması/örgütlenmesi, siyasi ve idari
merkeziyetçilik, kamu hizmeti anlayışı, son dönem kamu yönetimi reformları (özelleştirme,
bölgeselleşme, kamu-özel ortaklığı uygulamaları gibi) sayılabilir.

Derste, çeşitli ölçütlere dayanılarak belirlenmiş bazı ülkeler (Fransa, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik
Devletleri, Federal Almanya, Rusya Federasyonu, Polonya, İspanya ve Arjantin) ayrıntılı bir biçimde
incelenmektedir. Türkiye, analizlerin tümünde karşılaştırma nesnesi olarak yer almaktadır.

Dersin Yöntemi: Haftalık programda yer alan konular alt başlıklara göre öğrencilere paylaştırılmaktadır.
Böylece, dönem sonuna kadar bir öğrencinin birkaç konuda mini bir ödev hazırlaması öngörülmektedir.
Öğrencilerin, her hafta dersin başında, ödevi ile ilgili hazırlıklarını sınıf ile paylaşması beklenmektedir.
Sunumların daha verimli gerçekleşmesi amacıyla, öğrencilerin ödev sunumundan en az 2 gün önce,
sunumunun içindekiler listesini, genel tartışma başlıklarını ve kaynakçasını diğer öğrencilere e-posta ile
göndermesi gerekmektedir.

Değerlendirme: Derse devam ve katılım 30 puandır. Dönem sonu ödevinin değerlendirilmesinde 20 puan
ödevin sunumuna, 50 puan da ödev metninin biçim ve içerik değerlendirmesine ayrılmıştır.

Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, 2008 - 2009 1

 HAFTALIK PROGRAM

1. Hafta Tanışma ve Ders Hakkında Genel Bilgi

2. Hafta Karşılaştırmalı Yöntem - Karşılaştırmalı Yönetim Alanının Gelişmesi
3. Hafta Bir Akademik Disiplin Alanı Olarak Karşılaştırmalı Yönetim
4. Hafta Yöntem ve İçerik Tartışmaları
Devlet Gelenekleri - Yönetim Bilgisinin Gelişimi ve Yönetimin Kurumsallaşması
5 ve 6. Hafta
(Karşılaştırmalı Tarihsel Analiz – 16.yy - 20.yy)
7. Hafta Anayasal Sistem - Siyasal Örgütlenme
8. Hafta Kamu Örgütlenmesi: Merkezileşme ve Yerelleşme Olgusu
Merkezi Yönetim (Merkez Teşkilatı)
9. Hafta
Merkezi Yönetim (Taşra Örgütlenmesi)
10. Hafta Yerelleşme – Bölgeselleşme
11. Hafta Özerk Örgütlenmeler
12. Hafta Son Dönem Kamu Yönetimi Reformları
13 - 14. Hafta Sunuşlar - Genel Değerlendirme

OKUMA LİSTESİ

Otenyo, Eric E. – Lind, Nancy S. (eds), Comparative Public Administration: The Essential Readings
(Amsterdam: Elsevier, 2006). (Bu kitapta karşılaştırmalı kamu yönetiminin gelişimi, yöntem ve içerik
tartışmaları ile ilgili, alanın klasikleri olarak tanımlanabilecek makaleler yer almaktadır.)

Ülke Ülke İncelemeler

Chandler, J. A. (ed.), Comparative Public Administration (London: Routledge, 2000).
Curtis, Michael (ed.) – Needler, Martin, Introduction to Comparative Government (New York:
Longman, 2005).
Güler, B. A. - Karahanoğulları, O. – Karasu, K. ve diğerleri, Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri
(Ankara: İmge Yayınevi, 2009).
Jreisat, Jamil E., Comparative Public Administration and Public Policy (Oxford: Westview, 2002).
Kickert, Walter (ed.), The Study of Public Management in Europe and the US: A Comparative
Analysis of National Distinctiveness (London: Routledge, 2008).
Meny, Yves, Government and Politics in Western Europe: Britain, France, Italy, Germany
(Oxford: Oxford University Press, 1994).
Peters, B. Guy, The Politics of Bureaucracy: An Introduction to Comparative Public
Administration (London: Routledge, 2008).
Pollitt, Christopher – Bouckaert, Geert, Public Management Reform: A Comparative Analysis
(Oxford: Oxford University Press, 2004).
***
Cooper, Phillip J. – Brady, Linda P. ve diğerleri, “Comparative Public Administration: Different
Problems, Common Trends,” içinde Public Administration for the Twenty (Fort Worth: Harcourt Brace,
1998), s. 374 - 402.
Emre, Cahit, “Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişim Sürecinde Karşılaştırmalı Kamu Yönetiminin Yeri,”
Emre, Cahit, Yönetim Bilimi Yazıları (Ankara: İmaj Yayınevi, 2003), s. 69-99.

Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, 2008 - 2009 2

Evans, B. Mitchell – Shields, John, “The Poverty of Comparative Public Administration in a Neo-Liberal
Era: A Commentary on Subramaniam,” International Review of Administrative Sciences (Vol. 67, 2001),
s. 329 – 334.
Farazmand, Ali (ed.), Handbook of Comparative Development Public Administration (USA: Marcel
Dekker, 1991).
Hamilton – Madison – Jay, The Federalist (New York: The Modern Library, 1937). Bu kitaptan seçme
çeviri yazılar için bkz.: Hamilton – Madison – Jay Anayasa Üzerine Düşünceler: Federalist’lerin
Makalelerinden Seçmeler (Çev.: M. Soysal) (İstanbul: Siyasi İlimler Türk Derneği Yayını, 1962).
Heady, Ferrel, Public Administration: A Comparative Perspective (New York: Marcel Dekker, 1979).
Heper, Metin, Modernleşme ve Bürokrasi: Karşılaştırmalı Kamu Yönetimine Giriş (Ankara: Sosyal
Bilimler Derneği Yayını, 1973).
Jones, L. R. – Klingner, Donald E., “The Consummate Comparative Public Administrationist: A Tribute
to Ferrel Heady, 1916–2006,” Public Administration Review(Vol. 67, N. 2, 2007), s. 188-196.
Jun, Jong S., “Transcending The Limits of Comparative Administration: A New Internationalism in The
Making,” Administrative Theory & Praxis (Vol. 22, No. 2, 2000), s. 273–286.
Loughlin, John, “Federalism, Regionalism and Local Government: Comparative Perspectives on
Transforming the Nation-State,” European Political Science (Volume 7, Number 4, December 2008), s.
472-482.
Loughlin, John, Subnational Democracy In The European Union Challenges and Opportunities (USA:
Oxford University Press, 2001).
OECD, Distributed Public Governance: Agencies, Authorities and Other Government Bodies (Paris:
OECD, 2002).
Riggs, Fred W., “Comments on V. Subramaniam, ‘Comparative Public Administration’,” International
Review of Administrative Sciences (Vol. 67. 2001) s. 323 – 328.

Riggs, Fred W., “Thoughts about Ferrel Heady,” Public Administration Review (Vol. 67, N. 2, 2007),s.
196 – 198.
Rutgers, Mark R. “Comparative Public Administration: Navigating Scylla and Charybdis — Global
Comparison as a Translation Problem,” Administrative Theory & Praxis (Vol. 26, No. 2, 2004), s. 150–
168.
San, Coşkun “Karşılaştırma Yönteminde Zaman ve Mekan Boyutları,” AÜSBF Dergisi (Cilt: 48, Sayı: 1,
1993), s. 155-159.
Subramaniam, V., “Comparative Public Administration: From Failed Universal Theory to Raw
Empiricism—a Frank Analysis and Guidelines Towards a Realistic Perspective,” International Review of
Administrative Sciences (Vol. 66, 2000), s. 557 – 572.
Subramaniam, V., “Comparative Public Administration: The Prismatic Approach versus the Political
Economy Approach,” International Review of Administrative Sciences (Vol. 67, 2001), s. 335 – 342.
Yetiş, Mehmet, “Tocqueville ve Merkeziyetçilik Sorunu,” AÜSBF Dergisi (Cilt: 61, Sayı: 3, 2006), s.
279-308.
***
Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Kaynakçası
Ertürk Keskin, Nuray, “Karşılaştırmalı İncelemeler Kaynakçası,” içinde Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri
(Ankara: İmge Yayınevi, 2009), s. 687 – 725.

Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, 2008 - 2009 3