Professional Documents
Culture Documents
Isufrodvdk@ Quf&Ufudk CSDK Vdk@Xifwm Odk@R (KWF Zgwfrxgufcifu Awmifbdk@Rsef Od Uyg 1
Isufrodvdk@ Quf&Ufudk CSDK Vdk@Xifwm Odk@R (KWF Zgwfrxgufcifu Awmifbdk@Rsef Od Uyg 1
1
t&m&mudku|rf;usif=uol/ urBmhta&; jrefrmhta&;rsm; ESH@pyf=uolrsm;udk wckar;yg&ap? 88 ckESpu f aeyJ pwif
a&wGufr,fqdk&if tck 2007 ckEpS fqdkawmh 19 ESpf &SdjyDayg?h oGm;zufqdkif&m tjrifeJ@ =unfh&if 18ESprf Sm tHqHk;aygufjyD?
wenf;tm;jzifhvlvm;ajrmufjyD? csifhcsdefqifjcifEkid fjyD? rdbtkyx
f de;f r_atmufuvGwfjyD? tck 'Drku
d a&pDvSKyf&Sm;r_=uD;rSm
tcsdeaf wG=umanmif;vmawmh b,fvdkawGawG;/ b,fvdkawGqifjcifvmovJrodbl;? zwf& =um;&wm awG[m
tm;rvdktm;r& jzpfjzpfvmw,f? 'ga=umifh wckar;yg&ap/ aqG;aEG;yg&ap?
(3)? 'Duae@ wdik f;jynfrSm vlrsKd ;aygif;pHkjynfolvlxk=uD;udk Adkvfuspdk;rd;k tEdkifusifh zdESdyf nSif;yef;aewJh ppfwyfudk b,fvdk
xde;f ausmif; udkifwG,fajz&Sif;rvJ qdkwJh jy\emrsm;yJ jzpfygw,f?
1
2
xdkrSwyg;/ jcGif;csex
f m;aome,frsm;&Sd wdk@Armrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;opf&aeaom wdk@Armrsm;tm; pdwf0rf;uGJjym;ap&ef
twGuf pDrHxm;onfh pepfudkzsufqD;vdkojzifh aoG;pnf;&ef oGm;&mufaexdkif=uol/ aoG;pnf;ae=uolwdk@tm;
ta=umif;rJhoufouf e,fjcm; Oya'rsm;ESifh ESifxkwfypfaeaya=umif;/ tkyfcsKyfa&;t& aoG;cGJxm;&Hkruao;/ Oya'
yk'frwdk@jzifh xyfrHaoG;cGJaejcif;udkrl igwdk@ txl;rESpjf rdK@Eidk faya=umif;?
tqdkyge,frsm;wGif jAdwdo# "e&Sifrsm;udk vGwfvyfpmG aoG;pkyEf idk f&eftwGuf tm%m&Sifbk&ifcHrw S qifh apmfbGm;/
apmfcH/ jrdK@pm;/ aiGcGerf SL;ponfwdk@jzifh jynfol@qENt&r[kwfbJ/ tm%m&Siftyk fpdk;enf;rsdK;jzifh tkyfpk;d aeay&m/
xdke,fajrrsm;wGif wdkif;oljynfom;wdk@qENESifh a&G;aumufwifajrSmufaom tpdk;&tzGJ@tpnf;rsdK; wnfaxmifay;&ef
igwdk@vdkvm;a=umif;
2
ppf0ef=uD; Adv
k fcsKyfatmifqef;. vlrsKd ;a&;ESif@ywfoufIvdkufem&ef
u&iftrsdK;om; &Jabmftaygif;xHay;yd@k aom o0%fv$m? 1945 ck azaz:0g&Dv 19? rSaumufEkwfcsuf
(6)? vlrsKd ;.Edik fiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlrKS qufqHa&; (social) ESifhywfoufaom tcGifhta&;rsm;udkwwfEidk for# Oya'
tm;jzifh todtrSwfjyK&rnf?
(Adv
k fcsKyfatmifqef; EdkifiHa&;*EÎ0if pm 125 -128 armifausm&f if 1969 azaz:0g&D)
3
txufyg 2 csufudk=unfhjcif;tm;jzifh ppf=udKacwfuwnf;u trsm;pkjzpfwJh jrefrmacgif;aqmifrsm;[m wdkif;&if;om;
vlrsKd ;pkrsm;ta&;eJ@ ywfoufjyD; oabmxm;&mrSm r[mvlrsKd ;=uD;0g'udk rusio
fh Hk;bJ vlrsKd ;pkrsm;&J@ tusdK;pD;yGm;
tay:rSm &yfcHajz&Sif;cJhwmudk awG@&rSmjzpfygw,f?
(3)? 1906 u pcJhwJh jrefrmhordik f;&J@ ordik f;jzpfpOfrsm;uae 88 'Drdkua&pDta&;awmfykH jzpfpOfrsm;txd jzpfpOfrsm;udk
ppftyk fpku enf;rsdK;pHkeJ@ 0g'jzef@vdrn
f mr_=uD;udk t=uD;tus,f usL;vGeaf ewmyJjzpfygw,f?
tckvnf; ppftyk fpk&JŒ tvdrftnm rcH&atmif ordkif;trSefawGudk wifjyygr,f? Oyrm wcktaeeJ@ axmufjy&&if
‘Arm’ eJ@ ‘jrefrm’ a0g[m&udk &SKyf&SKyfaxG;axG;jzpfatmif vkyx
f m;wmudkyJ=unfhyg? wdk@Armtpnf;t&Hk;ordik f;rSm
ckvdkaz:jyxm;ygw,f?
4
ydik f&iS f t&Sifocifrsm;jzpfonf? wwd,tm;jzifh ,ae@ArmjynfwGif &Sdae=uaom bk&ifcH/ rif;=uD;/ ta&;ydkif/ jrdKŒydik f
ponfwdk@rSm vcpm;rsm;jzpfI tcGeaf y;aqmifolrsm;. toufEiS fh td;k tdrpf nf;pdrfrsm;udk apmifha&Smufay;;&onfh
jynfhtapcHrsm;jzpfonf? tcGeaf y;aqmif=uol wdk@Armrsm;om t&Sifocifrsm;jzpfonf?
jrefrmEdkifiHqo
dk nfrmS jrefrmya'o&mZfrsm;u ay;aom emrnfjzpfonf? rrSeu f ef? ArmEdkifiHonf jrefrmvlrsKd ;
wrsdK;wnf; aexdkifaom EdkifiHr[kwf? ucsif/ u&if/ u,m;/ csif;/ awmifol/ ytdk@0f/ yavmif/ rGef/ jrefrm/ &cdkif/ &Srf;
paom wdkif;&if;om; vlrsKd ;aygif;pHk aexdkifaom EdkifiHjzpfonf? xd@k a=umifh jrefrmEdik fiH/ jrefrmjynf[kroHk;? ArmEdkifiH/
Armjynf[k oHk;onf? odk@rSom nDnGwfreS fuefrnf? ArmEdkifiHwGif aexdkif=uaom wdkif;&if;om;tm;vHk;udk
‚Arm‛[kac:onf?
5
paomvlrsKd ;wdk@udk ESyd fpufuvl jyKcJhonfrmS txift&Sm;jzpfaya=umif;? Armjynf &mZ0ifa[mif;udk oifyek f;acsjyD;/
acwf&mZ0iftopf a&;&awmhrnfh tcg=uD; qdkufa&mufvmjyDjzpfojzifh
6
1945 ckESpf =o*kwf 19 &ufae@ aeol&def tpnf;ta0;rS aumufEw
k fcsuf
jrefrmEdkifiH.tem*wfa&;ESifhywfoufI
(1)? jrefrmrsm; udk,fh=urRm udk,fzefwD;cGifh &ouJhodk@ tjcm;aomwdkif;&if;om;rsm;vnf; &&rnfqo
dk nfh oabmrSm
jrefrmrsm;ESifh tjcm;aom wdkif;&if;om;rsm; wef;wl tcGift h a&; &&rnf?
(2) ? v$wfvyfvmrnfh ArmEdkifiHudkvnf; wdkif;&if;om;tm;vHk;. oabmqENEiS fhtnDom zGJ@pnf;wnfaxmif
oGm;rnf?
wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;ta&;ESifh 1947 tajccHOya' yxrwGJ pm 132-134
7
vlreS fv#if tcGifhta&;wl&Sd&rnfudk oabmaygufjyD;om;jzpfaom 46 ckESpjf refrmwdk@tay: Y vlenf;pkudk csKyfcs,f
vdrhrf nf[k oHo,&SdzG,f r[kwfawmhyg?‛
tqdkudkaxmufcHolrsm; 1? OD;jrpdef (ykodef) 2? OD;baqG (zsmyH)k 3? rGefOD;bd;k csdK
8
(3)? &[ef;&Sifvl jynfolvlxkudk t=urf;zufowfjzwfjyD; tm%mudk rw&m; &,lxm;wJh ppftm%m&Sifpepfudk
ajcqHk;acgif;qHk; udk,fpm;jyKxm;wJh ppftkypf krSm a&;qGJyidk fcGifh vHk;0(vHk;0)r&Sdbl;?
ArmjynfrmS 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'eJ@ 1974 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'qdkjyD; 2 ck&SdcJhwJhteuf 1974 ckESpf
zGJ@pnf;yHktajccHOya'u rqv "g;rdk;twnfjyKcJhwJh zGJ@pnf;yHkOya'jzpfvdk@ t&moGif;jyD;ajymp&mrvdkygbl;? 'gayrJh 1947
ckEpS f zGJ@pnf;yHkOya' ta=umif;udkawmh enf;enf;ajym&ygvdrhfr,f?
udk,fpm;vS,frsm;u ta&;qdkaom *&dwfjAdwdefESifh jrefrmEdik fiHawmfwdk@. tem*wf qufqHa&;ESifh oufqidk faom udpP
t00wdk@udk bk&ifrif;jrwf tpdk;&ESifh jrefrmEdik fiHawmf tr_aqmifaumifp. D udk,fpm;vS,fawmfrsm; aqG;aEG;wdkifyif
jyD;vsuf/ ‚aumfarmf0Jvfof‛(Common Wealth) twGif;wGifjzpfap/ tjyifrjS zpfap/ aqmvsifEkid for# aqmvsifpmG
jrefrmEdkifiHawmfol jrefrmEdkifiHom;wdk@onf rdrw d dk@vGwfvyfa&;udk qGwfcl;apEdkifrnfjzpfaom enf;vrf;rsm;ESifhpyfvsOf;I
atmufygoabmwl qHk;jzwfcsufrsm;udk a&muf&Sd=uavonf?
1? wdkif;jyKjynfjyK v$wfawmf?
jrefrmEdkifiHawmfol EdkifiHom;wdk@onf/ rdrdwdk@Eidk fiH. tem*wftyk fcsKyfa&;udk aqmvsifEkid for# aqmvsifpmG qHk;jzwf
Edik fprd afh omiSm 1935 ckEpS f tufOya't& Oya'jyK tzGJ@tpm;/ wdkif;jyKjynfjyK v$wfawmfudk a&G;aumufwifajrSmuf
ap&rnf? Tudpt P wGuf 1935 ckEpS f tufOya' a&G;aumufyJeG nf;pufudk toHk;jyKvdrhrf nf? vlrsKd ;oD;jcm; rxm;
&Sdaomvlp/k u&iftrsdK;om;vlp/k t*Fvdyf jrefrm ujym;vlprk sm;twGuf/ a&G;aumufyJu G dk {jyDvwGif usif;yvdrhrf nf?
vlpt k oD;oD;twGuf tzGJ@0if ESpfOD;pD a&G;aumufwifajrSmuf&rnf? txufwGifaz:jycJhaom vlpk wpkpkrS
tjcm;jzpfaom vlrsKd ;oD;jcm;rxm;aom vlpw k pkwGif pm&if;oGif;jyD;aom ¡aemufqufwGJ (u)wGif &Sif;vif; az:jy
onfhtwdkif;¢ jrefrmEdik fiH vlrsKd ;wOD;udk vlrsKd ;oD;jcm;rxm;&Sdaom vlpkpm&if;wGif wifoGif;&vdrhrf nf?
9
Adv
k fcsKyf.vrf;n$ef 7 csuf
10
'Dvrf;n$ecf sufawGudk =unfh&if ppfjyD;acwfrmS ay:xGufvmwJh
'DaumfrwDu qufvufjyD;
1? A[dktpd;k &ESifh jynfe,ftpdk;& tm%mcGJa0a&;qdkif&m qyfaumfrwD?
2? w&m;pD&ifrq _ dkif&m qyfaumfrwD?
3? rlvtcGifhta&;qdkif&m qyfaumfrwD?
4? vlenf;pkqidk f&m qyfaumfrwD?
5? ucsifjynfe,f tkycf sKyfa&; tajccHOya'a&;qGJa&; qyfaumfrwD?
6? &Srf;jynfe,f tkycf sKyfa&; tajccHOya'a&;qGJa&; qyfaumfrwD?
7? b¾ma&;qdkif&m,m,D qyfaumfrwD
11
'Dvdk aqmif&GufaepOfrmS yJ AdkvfcsKyfatmifqef;eJ@wuG taygif;tyg0ef=uD;rsm; usqHk;&jyefygw,f? AdkvfcsKyfOD;aqmifwJh
vrf;n$efaumfrwDudk ocifEu k qufvufOD;aqmifjyD; v$wfawmf'kwd, nDvmcHudk 1947 ckESpf Zlvdkifv 29 &ufrmS
jyefvnfusif;ycJhw,f? tajccHOya'a&;qGJa&;aumfrwDu a&;qGJcJhwJh zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya' rl=urf;udk
v$wfawmftpnf;a0;rSmwifjyjyD; v$wfawmfu rl=urf;udk wyk'fpD aocsmpGmppfaq;aqG;aEG;jyD; rltm;vHk;udk vufcH
twnfjyK=uw,f? twnfjyKjyD;wJhaemuf rl=urf;udk tacsmudkifEkdifzk@d tajccHOya' tacsmudkifaumfrwDwckudk
zGJ@pnf;jyD; wm0efay;vdkufygw,f?
12
‚jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH zGJ@pnf;wnfaqmufxm;&mwGif jynfaxmifpk oabmvuQ%mrsm; yg&Sdygonf? jynfaxmifpk
twGi;f wGif &Sr;f jynfe,f/ ucsifjynfe,f/ u&ifejD ynfe,f[lI tzGJ@0ifjynfe,f oHk;e,fyg0ifygonf? xdke,fy,f
toD;oD;wGif jynfe,fwGif;a&;&mudprP sm;twGuf rdrw d dk@yidk f tkyfcsKyfr_tm%m/ Oya'jyKr_tm%mrsm;&Sd=uonfhtjyif
tcGex f Guf yif&if;rsm;udkvnf;&&Sd=uygonf? xdjk ynfe,f oHk;cktjyif txl;a'o ESp&f yfudkvnf;zefwnf;xm;&Sdygonf?
wckrmS csif;trsdK;om;rsm;twGufjzpfI tjcm;wckrSm oHvGifc&dkif&Sd u&iftrsdK;om;rsm;twGufjzpfygonf? xdka'o
toD;oD;Yvnf; udk,fydkiftkycf sKyfa&;pepf tawmftwef&Sdygonf?‛
jrefrmEdkifiH zGJ@pnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'&Sd yk'fr 231 t& vuf&Sd v$wfawmf[m tajccHOya' a&;qGJa&;udpP jyD;pD;
oGm;cJhayr,fh tJ'DOya' t& enf;vrf;wus a&G;aumufwJh ygvDrefopfudk usif;yonfhwdkifatmif qufvufwnfjrJjyD;
,m,DygvDrefoabmtaeeJ@ ygvDref&J@ wm0ef0wW&m;rsm;eJ@wuG tm%mrsm;udk oHk;pGJaqmif&GufrmS jzpfygw,f? yk'fr
234rSm ‚TtajccHOya'onf EdkifiHawmf,m,DorRwu xkwfjyefausnmaomae@wGif tm%mwnf&rnf? xdkae@
onf jrefrmouU&mZf 1310 ckESpf/ uqkev f qef; 8&ufae@ (c&pfo
f uU&mZf 1948 ckESpf/ {jyDv 15&ufae@) atmuf
aemufrusap&?‛ ¡jynfaxmifpjk refrmEdkifiH. zGJ@pnf;tkycf sKyfykHtajccHOya' (pm- 67)¢ vdk@ yg&SdjyD; jzpfwJhtwGuf jrefrm
Edik fiH&JŒ vGwfvyfa&;[m t*Fvdyf e,fcsJŒorm;u oabmwlonfjzpfap/ rwlonfjzpfap 1948 ck {jyD 15 &ufxuf
aemufrusbJ a=unm&rSmudk jzpfygw,f?
5
az:jycJhwJh 1947 ckESpf jynfaxmifpjk refrmEdkifiH zGJ@pnf;tkyfcsKyfyt
Hk ajccH Oya'udk jcHKiHkjyD; oHk;oyf=unfh&if ckvdkawG@&rSm
jzpfygw,f?
1? wdkawmif;vSwJh tcsde/f &ufaygif; 108 &uftwGif; jyD;pD;atmifjrifatmif a&;qGJEkid fcJh=uw,f? 'gayr,fh tajccH
Oya'udk uref;uwef;a&;cJhwmr[kwfbl;? puULjzLpDru H de;f eJ@t*Fvdyfjyef0ifvmuwnf;u/ wdkif;jyKjynfjyK v$wfawmf
ac:a&;a=uG;a=umfoH wifjyD;uwnf;u tajccHOya' b,fvdka&;=urvJqdkwmudk avhvm=uHqaecJh=uwmjzpfw,f?
urBmhEdkifiHawG&J@ tajccHOya'awGudk avhvmwmeJ@tr# jrefrmEdik fiH&J@vufawG@ tajctaeeJ@ udu k fnDr,fh tajccH
awGudkvnf; avhvmcJh=uwmjzpfw,f?
2? urBmhEkid fiHtoD;oD;&J@ axmufcHru _ dk tjynfht0&&SdcJhjyD; av;pm;wefzdk;xm;jcif;cH&w,f?
3? zGJ@pnf;yHk a&;pGJwJh jzpfpOfawGrSm jrefrmEdkifiHudk ESpfaygif; 120 ausmf pdk;rd;k tkyfcsKyfcJhwJh t*Fvdyu
f dkvdkeDe,fcsJŒorm;&J@
zdtm;ay; wdkufwGe;f jcdr;f ajcmufra_ wGuif;pifw,f?
13
‚u|efawmfwdk@ wdik f;jynfjyKv$wfawmfta=umif;ajym&v#if b,ft*Fvdy&f JŒ tultnDEiS fhr# onfwdkif;jynfjyK
v$wfawmfudk vmjyD;awmh=oZmray;Edkifbl;qdkwm odapcsifygw,f?‛ AdkvfcsKyfatmifqef; wifoGif;aom vrf;n$ef
7 csurf S aumufEw k fcsuf?
jrefrmhvGwfvyfa&;armfuGe;f jrefrmEdik fiHawmftpdk;& jyef=um;a&;ESifh toHv$ifhXme jrefrmouU&mZf 1309 ckESpf
14
4? jrefrmudk,fpm;vS,fawmfrsm;ESifh bk&if{u&mZftpdk&. oabmwlnDcsufrsm;onf &Sr;f / ucsifwdk@ESifhrywfouf
ap&?
5? vGwfvyfa&;&jyD;aemuf ‚jrefrmjynfaxmifp‛k rS usGEfyk w
f dk@ cGJxGufvdkv#if usGEfyk w
f dk@oabmusonfhtcsdew
f Gif cGJxGuf
Edik fcGifh&Sdaprnf [lIjzpfygonf?
ucsifjynfe,fudpP
ucsifjynfe,fwck zefwD;ay;a&;udprP Smrl vG,fulonfhudpw P &yfr[kwfyg? Todk@qdjk cif;rSm ‚rl‛ udu
k ef@uGufonf@
oabmr[kwfyg? wu,fwrf; vufawG@aqmif&Guf&mwGif awG@=uHK&onfh tcuftcJa=umifhom jzpfygonf?
&Sr;f jynfonf jynfe,fwckwGif &Sdtyfaom vlOD;a& yrm%/ e,fy,f/ wlnDaom bmompum;ESifh,Ofaus;r_/
pD;yGm;a&;t& &yfwnfEkid fr_ tp&Sdonfh t*Fg &yfrsm;ESifh jynf@pHkr_&Sdaomfvnf; ucsifjynfe,fwGifrl Todk@aom
t*Fg&yfrsm; r&Sdyg?
a'ocHwdk@uef@uGuf
ucsifjynfe,ftaejzifh txl;owfrw S fxm;onfha'o ( Part 1 Area) wGifomv# if [dkwpk 'Dwpk &Sdojzifh jynfrrS
Aef;armfESifh jrpf=uD;em;c&dkif/ uomajrjyef@a'orsm;rygv#if rnfonfhenf;ESihrf # jynfe,fwcktjzpf &yfwnfEkid frnfh
tajctae&Sdrnfr[kwfyg? xdk@tjyif tcuftcJ&Sdaom tcsufw&yfrmS az:jyygc&dkifEpS fckY aexdkif=uoltrsm;pkonf
ucsifrsm;r[kwfbJ tbufbufrw S dk;wufaeonfh jrefrm/ &Sr;f ESifh&Srf;w&kwfwdk@rsm; jzpf=ujyD; ucsifrsm;ESifhaygif;pnf;
rnfqydk gu acwfaemufjyefoGm;ouJhodk@jzpfaeojzifh ucsifjynfe,fxJodk@ oGwfoGif;jcif;udk a'ocHrsm;u jyif;jyif;
xefxef uef@uGuf=ujcif;jzpfygonf?
ucsifwdk@.awmif;qdkcsufrsm;
Adv
k fcsKyfu ucsifacgif;aqmifrsm;tm; 4if;wdk@.qENudk vdkufavsmapvdkygu 4if;wdk@uvnf; tjcm;olrsm;. qENudk
av;pm;oifha=umif; axmufjyaqG;aEG;cJ@ygonf? Oyrmtm;jzifh 4if;wdk@awmif;qdkaeonfhucsifjynfe,fwGif jrefrm
jynfrS jrpf=uD;em;ESifh Aef;armfc&dkif/ uomajrjyef@a'owdk@wGifaexdkifoltrsm;pkrmS ucsifrsm;r[kwf/ jrefrm/ &Sr;f ESifh
&Sr;f w&kwfrsm;jzpfojzifh 4if;wdk@.qENudkvnf;av;pm;oifha=umif; Adv k fcsKyfu axmufjyonfudkvufrcH/ rdrdwdk@
qHk;jzwfxm;onfh twdkif;vdck sifonfudkom pGJpJjG rJjrJ ravsmhwrf; awmif;qdkaeojzifh AdkvfcsKyfpdwfraumif;jzpf&onf?
odk@aomfAkvd fcsKyfonf at;at;aq;aq;wnfwnfjidrjf idrf pdwf&Snfvuf&Snfjzifhem;axmifaeygonf? TuJhodk@ 'l;0g;
aZmfvGe;f u tjyif;txef awmif;qdkaejcif;rSm 4if;wdk@yifvHkodk@tvm uGwfcdkifwGifaqG;aEG;cJhpOfu qHk;jzwfco hJ nfwdk@udk
qkyfudkifIravsm@wrf;awmif;qdkaejcif;omjzpfygonf? (OD;azcifudk,fawG@yifvHk/pm 64-66)
Adv
k fcsKyfu ‚ usKyfwdk@ArmawGay:rSm xm;&SdwJholwdk@&JŒ r,HkouFmpdwfawG[m b,favmufrsm;te,fxdkifaeovJ
rodbl;? usKyfwdk@&JŒapwem pdwf&if;rSefuefr_eJ@olwdk@tay:rSm apwemaumif;xm;&Sdr_awGukd txyfxyf tcgcg
tmrcHcsufay;ayr,fh olwdk@&JŒ pdwfxJu r,HkouFmpdwfawGudk z,fxkwfzk@d tawmfcufygovm;‛ [k 0rf;enf;pGmjzifh
15
u|efawmfwdk@udkajymjycJhygonf?
‚---- tcsuf oHk;csufudk anmifa&$apmfbGm;=uD; pyfa&$odkuf jyif;jyif;xefxef awmif;qdkonf? yifvHkpmcsKyfyif csKyfI
r&/ nDvmcH zsuf&rvdk jzpfaeonf? aqG;aEG;yGJudkvnf; &yfvdkuf&onf? AdkvfcsKyfonf &efukeo f dk@ jyef&eftwGuf
av,mOfysu H dk pDpOfcdkif;onf? yifvHk&Gmuav;vnf; vSKyfvSKyf&Sm;&Sm; jzpfoGm;onf? ¡ (12-2-71)ae@xkwf a&$wl
*sme,f/ pm-31§aumfvH 2wGif AddkvfcsKyfEiS fhtwl yifvHknDvmcH wufa&mufcJhonfhtzGJ@0if/ zqyv udk,fpm;vS,f/
jynfxJa&;0ef=uD;a[mif; Adv k fcifarmifuav; a&;om;onfh aqmif;yg;rS aumufEw k fcsuf ¢
(OD;azcif-udk,fawG@yifvHk pm-69)
vrf;n$ef 7 csuf wifoGif;wkef;u ed*k;H csKyfrmS vnf; ‚ wae@u pmwapmifbwfvdkuf&w,f? e,fwe,fu t*Fvdyf
vufatmufrmS aejyD; vGwfvyfwJh ArmEdkifiHawmfxJrSm raecsifbl;qdkwJh tJ'Dvdk tpD&ifcHpmrsdK; u|efawmfawG@&w,f?
awG@&awmhum tJ'Dvdkt*Fvdyf vufatmufaecsif=uw,fqv dk #ifvnf; oabmyJ? tvif;a&mifuaejyD; tarSmifxJ
oGm;csif=uwJh vlawG&Sdv#ifvnf;oabmyJ? u|efawmfuawmhrwm;qD;ygbl;? u|efawmfwdk@uawmh t*Fvdyf
vufatmufrmS vnf;raecsifbl;? b,fvlrsKd ; b,fEkid fiHjcm;vlrsKd ;vufatmufrS raecsifbl;? u|efawmfwdk@ vGwfvGwf
vyfvyfaecsifw,f? tJonfawmh tJonfvdk vGwfvyfwJh Edik fiHtjzpfeJ@ u|efawmfwdk@aeEdkifatmifqdkjyD;awmh
onftqdkudk wifoGif;wJhtcgrSm tvif;a&mifxJrSmaecsif=uwJholawG[m u|efawmfwdk@udkaxmufcHyg? tvif;a&mifu
aejyD; tarSmifxJudk oGm;csifwJhvlawGawmh oabmtwdkif;ygyJ qdkwm onftqdkudk wifoGif;&if; u|efawmf ajymcJh
ygw,f?‛
16
&Sr;f vli,frsm;u zqyv odk@ay;pmrS aumufEkwfcsuf 1946 ck azaz: 0g&D 20&uf
1321 ckESpef ,kefvjynfhausmf 11 &uf/ 1961 ckESpf ZGefv 8&ufrS 1321 ckESpf yxr0gqdkvqef; 4&uf 1961 ckESpZf Gev f
16 &ufae@txd &Sr;f jynfawmifykid f;awmif=uD;jrdK@ pm;jrdef&dyfomwGif usif;yjyKvkyaf om jynfe,faygif;pHknDvmcH=uD;
(&Sr;f / u,m;/ ucsif/ u&if/ csif;/ rGef/ &cdkif) . rSwfwrf;rS aumufEw
k fcsuf
tajccHOya'ed'gef;
17
e,fpyfa'orsm;qdkonfhtpm; &Sr;f jynf/ ucsifjynf/ u&ifjynf/ u,m;jynfEiS fh csif;jynfwdk@ tygt0if[laom pum;
&yfudk xnfhoGi;f tyfonf?
‚ vuf&Sd jynfaxmifpk jrefrmEdik fiH. zGJ@pnf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'onf/ 13ESpfumv tawG@t=uHKt&/ tydkif;(3)
wGifaz:jyxm;onfhtwdkif; epfemcsufEiS fh csKd @,Gif;csufaygif;rsm;pGm ay:xGufaeonf? jynfe,frsm;onf ArmjynfrESifh
wef;wlnDr#aom tcGifhta&;rsm;r&Sdonfudk xif&Sm;pGmawG@Edkifayonf? tajccH Oya' wtkyv f Hk;udk jcHKI qef;ppf
=unfhygv#if (1) zGJ@pnf;yHkpHepfwGif4if;/ (2) tm%mESifhtcGifhta&;cGJa0r_wGif4if;/ (3) ygvDrefzJ@G pnf;yHkwGi4f if;/ (4)
jynfaxmifpk tcGefawmfEiS fh b¾mawmfcGJa0r_wGif4if; csdK@,Gif;csuf&SdjyD; jynfe,frsm;tzdk@ tcGifhta&; qHk;&SHK;epfemvsuf
&Sdavonf?‛
1? zGJ@pnf;yHk
18
jynfaxmifppk Hepf qdkonfrmS urBmay:&Sd rnfonfh jynfaxmifpEk idk fiHudk =unfh=unfh jynfaxmifac: jynfe,frsm;
oabmwl pkaygif;zGJ@pnf;aom pHepfjzpfonf? jynfaxmifpjk refrmEdkifiHwGif e,fpyfa'o vlrsKd ;rsm;tzdk@ &Sr;f jynfe,f/
ucsifjynfe,f/ u,m;jynfe,f/ u&ifjynfe,f [lIjynfe,ftoD;oD;zGJ@pnf;xm;aomfvnf; ArmjynfrtwGuf
oD;jcm;jynfe,f[lI zGJ@pnf;xm;jcif;r&Sdacs? Armjynfrtm; A[dkjynfaxmifpktpdk;&ESifh waygif;wpnf;wnf;yl;aygif;
zGJ@pnf;xm;vdkufayonf?
2? tm%mESifh tcGifhta&;cGJa0enf;?
3? ygvDref zGJ@pnf;yHk?
19
vlrsKd ;;pk jy\emESif@ywfoufaom Armjynf uGejf rLepfygwD
A[dkaumfrwD Edik fiHa&;OD;aqmiftzGJ@. qHk;jzwfcsufaumufEkwfcsuf 1969 atmufwdkbm 1 &uf
ArmjynfuGefjrLepfygwDu udkifpGJvmonfhay:vpD
wef;wla&;ESifhudk,fydkifjyVmef;cGifhawmif;qdkcsuf?
20
7
qufvufjyD; wdkif;&if;om;rsdK;EG,fpt
k rsdK;om;jynfolrsm;&JŒ taxGaxGtajctaeeJ@ olwdk@usifhoHk;cJhwJhtaxGaxG
ay:vpDrsm;udk avhvm=unfh&if ckvdkawG@&rSmjzpfygw,f?
21
xdk;ESufjzdKcGif;cJhw,f? rsdK;EG,fpt
k csif;csif;rsm;t=um;vlrsKd ;a&;yVdyuQrsm;udkwavsmufvHk;zefwD;ay;cJhw,f? 1989 ckEpS f
twGif;rSm ‘0’rsdK;EG,fpkrsm; uGejf rLepfygwDxJu cGJxGufoGm;=uw,f? 'ga=umifh jrefrmjynf ppfyJ&G J@ aoe*FAsL[m
tajctaersm; ajymif;vJoGm;cJhw,f? Oya'wGif;rSmvnf; &Spaf v;vHk; 'Drdkua&pDta&;awmfyH=k uD; jzpfay:aew,f?
Edik fiHwumeJ@ a'owGif;pD;yGm;a&;/ EdkifiHa&;tajctaersm; ajymif;vJaew,f? 'Dtajctaersm;udk ta=umif;jyKjyD;
wdkif;&if;om; rsdK;EG,fpk vufeufudkifawmfvSeaf &;a&;tiftm;pk trsm;pk[m ppftpdk;&eJ@ rv$Jra&Smifom typftcwf
&yfpJa&; vkycf Jh=u&w,f? u&if/ u&ifeeD J@&Sr;f rsdK;EG,fpt
k csdK@qufvufjyD; vufeufudkifawmfvSeaf &; qufvkyaf e=ujyD
jzpfw,f?
wdkif;&if;om;rsdK;EG,fpt
k rsdK;om;jy\emeJ@ywfoufwJhoabmxm;rsm;udk jcHKiHk=unfh&if ckvdkawG@&ygw,f?
22
(3)? uGejf rLepfygwD r¾dKifjyKxm;wJhrmufp0f g'tiftm;pkrsm;u wdkif;&if;om;rsdK;EG,fprk sm;jy\emudk jrefrmhvlOD;a&
50µ &mESKef;&J@ jy\emtjzpf oabmxm;w,f? v,form;vlwef;pm; jy\emtjzpf oabmxm;w,f?
wjydKifxJrSm trsdK;om;a&; jy\emtjzpfoabmxm;w,f? e,fcsJ@qef@usifa&;/ ajr&Sifya'o&mZfpepfqef@usifa&;/
AsL&dku&uf t&if;&Sifpepfqef@usifa&; jy\emtjzpf oabmxm;w,f? jynfol@'Drdkua&pDorRwEdik fiH xlaxmifa&;
jy\emtjzpfoabmxm;w,f? jynfol@'Drdkua&pDawmfvSeaf &;&J@ppfa&;/ EdkifiHa&;/ wyfaygif;pkjy\emtjzpf
oabmxm;w,f?
8
ppftyk fpku usifhoHk;aeqJjzpfwJh EdkifiHa&;enf;y&d,m,frsm;-
'Drdkua&pDta&;awmfykt
H wGif; ppftkypf kuusifhoHk;cJh/ usifhoHk;qJjzpfwJh EdkifiHa&;enf;y&d,m,frsm;udk avhvmppfaq;
=unfh&ygr,f?
23
udk,fpm;vS,frrS [kwfbJ? u|efawmfbmvdk@a&;&rvJ? u|efawmfw&m;cHvm;? tJ'Dvdkrvkyyf geJ@? tm%m&zdk@ twGuf
ygwDawG/ rJEidk ftm%m&zdk@ u|efawmfu zGJ@pnf;yHktajccHOya' jyif[? aemuftESpf ESpfq,favmufq&dk ifoGm;jyD? 'D
Constitution u apmarmifeJ@ e0w qdkwJh aumifawG a&;oGm;wm? apmufoHk;udk rusbl;? uefawmhyg&J@Asm?
[kwfvm;? w&m;cH? bmrSvnf;r[kwfbl;‛?
Adv
k fcsKyfr;ª }uD;apmarmifjzpfoGm;olu
24
'Dvdke@J yJ 1990 ckESpfZlvdkifv28&ufe@J 29&ufae@awGrSm tzGJ@csKyfA[dkOD;pD;tzJG@ESifh tzJG@csKyfjynfol@v$wfawmf
udk,fpm;vS,frsm; yxrt}udrf y%mrtpnf;ta0;yJu G dk &efukeòf rd@ Adv
k fatmifausmfvrf; *ENDcef;rrSmusif;ycJhygw,f?
tJ'Dae@rwdkifrw D &ufrmS ppftyk fpk&@J trde@f a-unmpmtrSwf1§90 xGufay:vmcJhw,f? ppftm%m&SifawG&J@rif;om;
acgif;pGyf u|wfusoGm;cJhjyD; bD;vl;pG,f&yk f ikwfwkwfay:vmawmhwmygyJ?
25
pmwrf;&J@tESpfcsKyfuawmh
Edik fiHwumOya't&
26
(10)? tpdk;&r[kwfaomtzJG@rsm;taeeJ@vnf; ukvor*~rS txufyg wduscdkifrmwJh OD;aqmifvkyu
f dkifrKS rsm;udk
axmufcH tm;ay;zdk@oufqidk f&m rdrw
d dk@ tpdk;&rsm;udkawmif;qdk&r,f?
txufrmS az:jycJhwmawGu EdkifiHwum&JŒ 1990 jynfh arva&G;aumufyeJG J@ywfoufvdk@ ok;H oyfcsuf/ t}uHðycsufawG
jzpfygw,f?
'Drdkua&pDta&;awmfyk=H uD;ay:xGe;f vmwJh 1988 ckESpu f ae uae@txd ppftkypf k[m 'Drkud a&pDtiftm;pkrsm;eJ@ &ifqidk f
&mrSm ckvdk EdkifiHa&;enf;y&d,m,frsm;udk cif;usif;cJh/ cif;usif;qJ jzpfa=umif;udkawG@&w,f?
2? ppftyk fpk[m 'Dru dk a&pDta&;awmfykt H wGif; ,dr;f ,dkifoGm;wJh olwdk@&J@ tajctae wnfjidrcf dkifrmr_&zdk@ enf;rsKd ;pHek J@
wpwp &,ljyD; 'Dru dk a&pDtiftm;pkrsm;udk wjznf;jznf; wppDzjJh yD; acsr_e;f wJh enf;udk usifhoHk;cJhw,f? 'Drku
d a&pD
ta&;awmfyk&H J@ tqifhtm;vHk; txl;ojzifh uae@tajctaerSm ydkrdkjyD; xif&Sm;odomw,f? 'Denf;y&d,m,ftwGif;
olwdk@&J@ t"dueJ@ trmcHtiftm;jzpfwJh (ppfwyf)&J@ bufpkHwnfjidrcf dkifrmr_udk OD;pGmaocsmatmifvkyjf yD; wzufrmS
'Drdkua&pDta&;awmfykt H iftm;pkrsm;&JŒ t"dutrmcHtiftm;eJ@ acgif;aqmifru _ dk udk,fpm;jyKxm;wJh a':atmifqef;
pk=unfudk t"duxm;jyD; acsr_ef;wJh jzpfpOfyg0ifw,f? a&G;aumufyJu G mvtwGif; a':atmifqef;pk=unfudk jywfjywf
om;om; 0ef;&HcJhwJh 'Drku d a&pDtiftm;pkrsm;udk OD;pGmacsr_e;f cJhw,f? a&G;aumufyJjG yD;wJhaemufrmS vnf; a':atmifqef;
pk=unfeJ@ tzGJ@csKyfudk OD;wnfacsr_ef;cJhw,f?
27
r_udk wvSnfhpDjyKrlw,f? t=urf;zufr_usL;vGejf yD; r_dif;wdkufw,f? r_id f;wdkufjyD; t=urf;zufw,f? ppfwyf[m 'Denf;udk
1948 ckESpfupjyD; uae@txd pGJpGJjrJjrJ usifhoHk;jyKrlw,f? r_id f;wdkuf&mrSm bufpkH enf;pHk jyKrlaqmif&Gufw,f? 'Duae@vdk
umvrsdK;rSm 'd@k wm0efta&;oHk;yg;/ vkyif ef;pOf 12 csuf/ jynfol@oabmxm; 4 &yf udk toufoGif;xm;w,f?
trsdK;om;EdkifiHa&; a=uG;a=umfoHtwkudk ydkrdk toHk;csw,f? wefcdk;=uD; bk&m;ykxdk;rsm;eJ@ax&f=uD;0g=uD; q&mawmf=uD;
awGudk olwdk@tkyfpk;d r_ wnfwHha&;twGuftoHk;csaew,f? 1948 ckESpfupvdk@ wdkif;jynfeJ@vlrsKd ;tay: Adv k fusvmwJh
ppfwyfudk trsKd ;om;u,fwif&Sit f jzpf xifjrifvmapzdk@ enf;rsdK;pHkeJ@ vdrn
f maew,f? jynfolvlxk=uD;&J@ 'Drdkua&pDa&;
wdkufyGJawGudk rif;rJhtjyKtrl/ wdkif;jynfjzdKcGJwJh tjyKtrltjzpf o&kyzf sufaew,f? a':atmifqef;pk=unfeJ@ 'Dru dk a&pD
tiftm;pkrsm;udk trsdK;om;opPmazmufrsm;tjzpf t"rR ur`nf;xdk;ay;aew,f? rqv acwf 26 ESpf pk&wJh pnf;pdrf
OpPmudk uae@ 4-5-6 ESpfeJ@&&Sdae=uw,f?
trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;qdkwm
28
owfjzwf t=urf;zufwJhwyfrawmf jzpfoGm;cJhygjyD? 1948-88 twGif; 'Dwyfrawmf[m bmawGvkycf JhovJ =unfhyg?
'Drdkua&pDtiftm;pktrsdK;rsdK;udk Oya'tyrSmyg zdEdyS o
f wfjzwfwJh tvkyu
f dkyJ usL;vGecf Jhw,fqw
dk m jzpf&yfawGu
oufaojyaeygw,f?
1948 uae 'Duae@txd ppfwyf&J@ EdkifiHa&;jzpfay:r_awGudk eufeufeJeJ xd;k azgufodjrif qkyfudkifrxm;&if 'grSr[kwf
xdk;azgufodjrif qkyfudkifxm;Edkifatmif =udK;pm;zdk@ysufuGufcJh&if jrefrmEdik fiH'rD u
dk a&pD ta&;awmfykt
H wGuf qHk;&SHK;
epfemr_awG =uHKawG@Eidk fw,fqdkwmudk txl;owdjyK=uzd@k vdktyfygw,f?
29
'ga=umifh trsKd ;om;nDvmcHudk ppftkyfp&k J@uef@owfxde;f csKyfxm;wJh rlabmifpnf;rsOf;pnf;urf;awG atmufu
wufa&mufjcif;[m ppftyk fpkeJ@yl;aygif;jcif;jzpfw,f? ppftyk fpk&J@tyk fpdk;r_ wnfwHha&;twGuf usm;uefay;wmjzpfw,f?
jrefrmh'Drdkua&pDta&;awmfykHudk opPmazgufwmjzpfw,f? 'Drku d a&pD tiftm;pkrsm;&J@ pnf;vHk;nDnGwfru _ dk jzdKcGJwmyJ
jzpfw,f? ppftyk fpkudkEdkifiHa&;xGufayguf ay;wm jzpfw,f? jynfolvlxk=uD;&J@ 'Drdkua&pDwdkufyJG atmifyGJudk wm;qD;
ydwfqdk@wmjzpfw,f?
'Dawmh ESpaf ygif; (60) eD;yg;&Snf=umcJhjyDjzpfwJh vGwfvyfjyD; jrefrmEdkifiH&J@ ordik f;vufawG@eJ@ rqvppftpdk;&/ e0w/
etz ppftpdk;&wdk@ =uD;pdk;rif;rlcJhwJh (1962-2007) 45 ESpfausmu f mvtwGif; jynfolvlxk=uD;&J@ b0vufawG@ awGu
b,fvdktajzay;aeygovJ?
ppftyk fpk[m 1948 ckESpfupjyD; 'Duae@txd b,fwke;f urS jynfolvlxktusdK;udk xrf;aqmifcJhwJh trsdK;om;EdkifiHa&;
tiftm;pk vH;k 0 r[kwfbl;qdkwmygyJ? tJh'v
D dk r[kwf&Hkomru jynfolvlxk=uD;xH ab;'kuQaygif;pHk o,faqmifvmwJh
jynfolvlxk=uD;tay: t=uD;tus,f zdp;D ESdyfpufaewJh trsdK;om;0efxkwf0efyk;d =uD;/ trsdK;om;tEW&m,f=uD;jzpfw,f
qdkwmygyJ? ppftyk fpku olwdk@[m trsdK;om;tusdK;aqmifcJhwJh trsdK;om; EdkifiHa&;tiftm;pk=uD;jzpfw,fvdk@ wpwp
a=uG;a=umfaewm[m olwdk@&J@ ppfwyfrif;quf =uD;pdk;r_ xm0& wnfwHhapzd@k omjzpfw,f? trsdK;om;nDvmcHeJ@ tJh'D
nDvmcHrmS a&;qGJtwnfjyKzd@k =uH&G,faewJh zGJ@pnf;yHk tajccHOya'opfqdkwm[m ppfwyfrif;quf=uD;pdk;r_ xm0&
wnfwHhapa&; =uH&G,fcsufudk taumiftxnf az:zdk@omjzpfw,f? 'ga=umifh ppftkyfpk 'Duae@ a=uG;a=umfaewJh
trsdK;om;a&;rl0g'rsm;qdkwm[m ppfreS fwJh trsdK;om;a&;rl0g'rsm; tvsOf;r[kwfbJ a&ra&mwJh/ &mESKef;jynfh
trsdK;om;a&; rl0g' twkrsm;omjzpfvdk@ qef@usifwdkufzsufoGm;=u&rSm jzpfw,f?
trsdK;om;'Drku
d a&pDtzGJcsKyfrS csrSwfxm;aom tem*wfjrefrmEdik fiH zGJ@pnfyHk;Oya'qdkif&m vrf;!$et f ajccHrlrsm;ESifh
jynfaxmifpkwdkif;&if;om; vlrsKd ;rsm;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf/ 'Dru
dk a&pDr[mrdwfrsm;tzGJ@csKyf/ jynfol@v$wfawmf udk,fpm;jyK
aumfrwD wdk@. vrf;n$erf _rsm;/ rme,frvm pmcsKyfyg vrf;!$et f ajccHrrl sm;/ r,foa&mxm oabmwlnDcsufrsm;.
qDav#mn f D!$wfr_tay: cGJjcrf;pdwfjzmoHk;oyfcsuftusO;f
30
vlra_ &; tp&Sdonf pGrf;tm;pkrsm;. tem;jydKifpwk*Htwdkif; aygif;pyf&v'fjzpfonf‛[k qdkygw,f? urBmh vuf&Sd
Edik fiHwdkif;[m ,if;zGJ@pnf;yHkqidk f&m tESpfom&udk tajccHjyD; oufqidk f&m zGJ@pnf;yHkrsm;udk a&;qGJavh&Sd=uygw,f? 1990
jynfh a&$;aumufyJ&G J@ tusL;d oufa&mufrr_ sm;t& trsKdom;'Drku d a&pDtzGJ@ csKyf[m oifhawmfwJh zGJ@pnf;yHk qdkif&m
tcsuftvufrsm;udk ppfrSefaom trsKd;om;nDvmcHrSwqifh jynfolvlxlodk@ wifjy&ef wm0ef&Sdvmygw,f? trsKd;om;
'Drdkua&pDtzGJ@csKyf[m zGJ@pnf;yHktajccHOya' a&;qGJa&;vkyif ef;tygt0if u|Efkyfwdk@Eidk fiH&Sd wOD;ESifhwOD;t=um; jzpfay:
aewJh jy\emawGudk atmufaz:jyyg rlawGukd udkifpJjG yD; acsmacsmarG@arG@ ajz&Sif;Edkifvdrhrf ,fvdk@ tpOfwpdu k f ,Hk=unfcJh
ygw,f?
trsK;d om;'Drku
d a&pDtzJG@ csKyfpwifzGJ@pnf;uwnf;uyJ trsLd;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyfzJGpnf;yHk(,m,D)ESifh rl0g'
oabmxm;rsm; (rl=urf;) pmtkyfrSm tem*wfzJ@G pnf;yHktajccHOya'ESifhqkid fwJh vrf;!$et f ajccHrrl sm;udk xnfhoGi;f
jyXmef;cJw
h ,f? 'Dpmtky&f J@ta&;=uD;wJh tajccHrrl sm;[m-
trsKd;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf. rl0g'oabmxm;rsm;ESifh a,bk,svkyif ef;pOfrsm;udka=unmjcif;/
'Drdkua&pDjynfaxmifpo
k pfpmwrf;/
- jynfaxmifpw
k ckvHk;. EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &; u¾e,fy,ftm;vHk;Y tjynfh0qHk;aom 'Drku
d a&pD
tajctaersm; azmfxkwfa&;ESifh tppfreS fqHk;aom 'Drku d a&pDEkdifiHawmfopf wnfaqmufa&;/
31
- wdkif;&if;om;vlrsKd;tm;vHk;udk EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;u¾e,fy,foD;oD;Y ud, k fykid fjyVmef;cGifh&Sda&;udk OD;wnf
a&S@&_jcif;/ e,fy,fa'otoDoD;rS wdkif;&if;om;vlrsLd;tcsif;csif; yl;aygif;aqmif&Gufr/_ ulnD&dkif;yif;r_/ 0dkif;0ef;yHhydk;r_jzifh
jynfaxmifp}k uD;wckvHk;ESifh jynfaxmifpk}uD;. jynfe,fa'o tpdwftydkif;toD;oD;. }uD;yGm;zG@Hòzd;wdk;wufa&;udk
OD;wnfa&S@&_jcif;/
trsK;d om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyfonf txufyg r_0g'oabmxm;rsm;udktajccHvsuf wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;. ta&;ESifh
pyfvsOf;aom a,bk,svkyif ef;pOfrsm;udk atmufygtwdkif; csrSwfaqmif&GufoGm;rnfjzpfonf?
(2)? 'Drkud a&pDpepf atmifjrifpmG wnfaqmufEkid fv#if jynfaxmifp}k uD;wnfwHhcdkif+rJa&;/ zG@Hòzd;wdk;wufa&;/ +idr;f csrf;
om,ma&;/ wdik f;&if;om;vlrsLd;tm;vHk;aoG;pnf;nD!$wfa&;wnf;[laom 'Drku d a&pDvl@abmifopf. tajccHtkwfjrpf
rsm;udk tckdiftrmcsEidk fap&eftvdk@iSm yifvHknDvmcH}uD;uJhokd@aom jynfaxmifp}k uD;. tem*wfc&D;vrf;!$efrsm;udk
csrSwfEidk frnfh wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;pHk trsKd;om;nDvmcHw&yfudk ac:,lusif;yrnf?
32
wdkif;&if;om;vlrsKd;tm;vHk; waoG;woH wpdwfw0rf;vufwGJrjzKwfpwrf; yl;aygif;&yfwnfEkid fa&;udk tmrcH&ef=udK;yrf;
rnf?
yifvHkòrd@ aiGawmifausmif;wdkufrSmvnf;
tydk'f 23 t&qdkv#if
jynfaxmifpjk refrmEdkifiH. tcsKyftjcmtm%mwnfwHhcdkif+rJa&;/ wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;aoG;pnf;nD!$wfa&;/
'Drdkua&pD tajccHvl@tcGifhta&;rsm; wef;wl&nfwlcHpm;a&;/ Edik fiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;tcGifhta&;rsm;wef;wl&nfwl
cHpm;a&;/ wdkif;jynf. ,d,
k Gif;aeaomajctaersm; jyefvnfxlaxmif&mwGif wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;tm;vHk; wufnD
vufnD yg0ifaqmif&Gufa&; qdw k Jh tajccHrr_ sm;udk udkifqGJxm;a=umif;awG@&Sd&w,f?
ed*Hk;tydik f; 25 rSm
jynfaxmifpjk refrmEdkifiHawmfudk u|efyw f dk@ xlaxmif&mYurBmhro
d m;pktv,fwGif tcsKyftjcmtm%m ydkifqidk fr/_
wEdkifiHESifh wEdik fiH wef;wl&nfwl&Sdr_/ jynfolvlxk=uD;. pm;0wfaea&; ajyvnfr/_ pd;k &drfxdwfvef@jcif; Asmyg'ab;rS
uif;vGwf+idr;f csrf;r_ tp&Sdonfh vl@abmifb0jrifhrm;a&;wdk@twGuf jynfolvlxk}uD;. babmxm; qENESifhtnD
xlaxmifrnf[k oEdMXmefjyKxm;a=umif;awG@&Sd&ygw,f?
33
vlrsKd;a&; 0g'awG 'gawGawmh usrwdk@ a&Smif&r,f‛ vd@k vnf; Edik fiHopfxlaxmif&mrSm xm;&Sd&rJhoabmxm;eJ@ Edik fiHa&;
tjrifudk oHk;oyfjycJhygw,f?
1990 jynfhESpf =o*kwfv 29 &ufaerSm xkwfjyefcJhwJh UNLD eJ@trsK;d om;'Drdkua&pDtzG@J csKyfwdk@&J@ oabmxm;
a=unmcsuf tydk'f 4 (*) t& edkifiHawmfopf&J@ tajccHtwk fjrpfeJ@ pyfvsOf;vdk@ azmfjyxm;&mrSm
tydkif; (1)
zGJ@pnf;yHktajccHOya'udka&;qGJ=u&mwGif
( 1 )? rnfonfv
h rf;n$ecf sufudkcH,l=urnf?
( 2 )? rnfonfth ajccHrrl sm;udkusifhoHk;oifhonf?
ponfwdk@ESifhywfoufI 'Drkud a&pDr[mrdwfrsm;tzGJ@csKyf ('rz )u atmufygtwdkif;wifjytyfygonf?
34
Edik fr_/ vGwfvyfpGm,Hk=unfEkid fr/_ vGwfvyfpGmud;k uG,fEkid fr_/ vGwfvyfpmG bk&m;ausmif;uefponfwdk@odk@ oGm;vm0wfjyK
Edik fr/_ vGwfvyfpGm y&da,oe&SmrSD;Edik fr_/ tqift h wef;nDr#r_/ tcGifhtvrf;nDr#r_EiS fw
h &m;Oya't&mwGifnDr#r_wdk@udk
Edik fiHom;tm;vHk; wdk@&&SdcHpm;ap&eftcdkiftrmjyVmef;ay;&rnfjzpfygonf?
( 1 ) ucsifjynfe,f?
( 2 ) u,m;jynfe,f?
( 3 ) u&ifjynfe,f?
( 4 ) csif;jynfe,f?
( 5 ) Armjynfe,f?
( 6 ) rGejf ynfe,f?
( 7 ) &cdkifjynfe,f?
( 8 ) &Srf;jynfe,f? [lIjynfe,f (8) ckwdk@jzifh zGJ@pnf;wnfaxmif&rnfjzpfygonf?
35
(i) yifpifpm;rsm;. tcGifhta&;rsm;udk umuG,fapmifha&Smuf&ef/
(p) wdkif;&ifom;wdk@. udk,fykdifjyÏmef;cGifhwdk@ESifh wef;wl&nfwltcGifhta&;rsm; &&SdtmrcH&ef/
(q) EdkifiHwumESifhvnf;aumif;/ txl;ojzifhtdref D;em;csif;EdkifiHrsm;ESifhvnf;aumif; cspf=unf&if;ES;D pGmqufqH&ef/
wuf=uGv_y&f Sm;aomEdik fiHjcm;a&;0g'udk &&SdtmrcH&ef/
(Z) trsKd;om;'Drku
d a&pDtzGJ@ csKyfrS csrSwfaom vkyif ef;pOfr_0g'rsm;ESifh rqef@usif&ef/
trsK;d om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf A[dkOya't=uHay;tzGJ@[m A[dktvkyt f r_aqmifaumfrwD&J@ wm0efay;csuft&
txufazmfjyyg tajccHoabmxm;rsm;/ trsKd;om;'Drku d a&pD;tzGJ@ csKyf a&G;aumufyaJG =unmpmwrf;yg r_rsm;udk
vrf;!$eftjzpf cH,l+yD; 1990jynf zGJ@pnf;yHktajccHOya'(,m,D)udk a&;qGJ@cJhygw,f/ Edik fiHawmfzJ@G pnf;tkyfcsKyfykH tajccH
Oya'topfudk trsm;oabmwlnDrj_ zifh a&;qGJjyVmefjyD; tm%mrwnfrpD yf=um; EdkifiHawmf. tcsKyftjcm tm%mudk
v$Jajymif;&,l&ef4if;/ Edik fiHawmfEiS fh tpdk;&,EW&m;}uD;rsm;udk Oya'ESifhtnD zGJ@pnf;vnfywfap&ef4if;/ vl@tcGifhta&;
rsm;udk umuG,fapmifha&Smuf&ef4if; &nf&G,fI vdk@qdkjyD; zGJ@pnfykt H ajccH Oya' (,m,D)udk *EDNcef;r tpnf;ta0;rSm
wifoGif;cJh=uygw,f?
1990 jynfh Zlvdkifv 28/ 29&ufae@ *EdNcef;rrSmusif;ywJh ordik f;0if trsKd;om;'Drkud a&pDtzGJ@csKyf v$wfawmf
udk,fpm;vS,frsm; aqG;aEG;yGrJ Sm A[dktvkyt f r_aqmiftzGJ@uoGif;wJh 1990 jynfh (,m,D)zGJ@pnf;tkyfcsKyfykH tajccH
Oya'ESifhpyfvsO;f aom tpD&ifcHpm ed*Hk;ydik f;rSm-
(1) ? wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;/
(2) ? 'Drku
d a&pDa&;/
(3) ? tajccHOya'ta=umif;;wdk@jzpfygonf?
------
36
(2)? EdkifiHawmf. tcsKyftjcm tm%mrsm;udk udkifwG,fusifhoHk;&eftwGuf Edik fiHawmf. tjrifhqHk;aomtm%mydkif
tzGJ@udk zGJ@pnf;&rnf? ,if;tzGJ@udk jynfolvlxku vGwfvyfpGmESifh w&m;r#wpGma&G;aumufwifajrSmufvdkufaom
jynfol@udk,fpm;vS,frsm;ESifhomzGJ@pnf;&rnf?
(3)? EdkifiHawmf.tjrifhqHk;aom tm%mydkiftzGJ@uom t"du tm%moHk;&yfjzpfaom Oya'jyKa&;/ tkycf sKyfa&;ESifh
w&m;pD&ifa&;tm%mrsm;udk tajccHOya'ESift h nD udkifwG,fcGJa0ay;&rnf?
(4)? EdkifiHawmfwGif ygwDpHk'Drku
d a&pDpepfudk usifhoHk;&rnf?
(5)? EdkifiHawmfwGifygwDpHk'Drku
d a&pDpepfudkusifhoHk;onfjzpfI Edik fiHawmf.tjrifhqHk;aom tcsKyftjcmtm%mydkif
tzGJ@udk jynfolvlxku a&G;aumufwifajrSmufvdkufaom jynfol@udk,fpm;vS,frsm;ESifhom zGJ@pnf;xm;&Sdrnf
jzpfonf? Edik fiHawmf.tjrifhqHk;aom tcsKyftjcmtm%mydik ftzGJ@udk ‚v$wfawmf‛ [kac:wGifap&rnf?
(6)? EdkifiHawmf.tjrifhqHk;aom tcsKyftjcmtm%mydkiftzGJ@jzpfaom v$wfawmf=uD;=uyfuGyu f Jr_ atmufrS
uif;vGwfIoD;jcm;&yfwnfaeaom tjcm;EdkifiHawmftzGJ@tpnf;rsm;/ ,EW&m;rsm;[lIr&Sdap&?
--------
(15)? EdkifiHawmfonfwef;wl&nfwljzpf=uaom ucsif/ u,m;/ u&if/ csif;/ Arm/ rGe/f &cdkif/ &Srf;tp&Sdaom
wdkif;&if;om;vlrsKd ;pkrsm;ESifh yl;aygif;zGJ@pnf;xm;aomEdik fiHjzpfonf?
1994ckEpS f rwfv 29 ae@/ e0wtrsK;d om;nDvmcHrSm Edik fiHawmf zGJ@pnf;yHt k ajccHOya'a&;qGJa&;twGuf EdkifiHawmf/
Edik fiHawmfzJ@G pnf;wnfaqmufykHESifh Edik fiHawmforRwtcef;rsm;ESifh pyfvsOf;jyD; trsK;d om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf&J@
t}uHjyKcsufrsm; pmwrf;udk wifoGif;&mrSmvnf; trsK;d om;'Drku d a&pDtzGJ@csKyf twGif;a&;r_; OD;vGifu
‘obmywd}uD;cifAsm;
u|efawmfwdk@Eidk fiHudk jynfaxmifppk epf (Federal System)jzifhzGJ@pnf;+yD; tm%moHk;&yfudk tqifhqifhaom tm%mydkif
tzGJ@rsm;udk cGJa0cGJjcm;tyfESif;a&;onf trsK;d om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf.oabmxm;jzpfygonf’[lI cdkif=unf
jywfom;pGm wdkif;odjynfod tzGJcsKyf. tem*wfjynfaxmifpq k dkif&moabmxm;udk ajym=um;cJhw,f?
37
trsdK;om;nDvmcHay: NLD. oabmxm; aumufEkwfcsuf ?
Ed0k ifbmv 22 &uf 1995 ?
(u) trsdK;om;jyefvnf&if=um;apha&;/
38
( c ) ppfrSeaf om ygwDpk'H rD u
dk a&pDEkid fiHawmfjzpfay:vmEdik fa&;/
(*) trsm;jynfolwdk@,Hk=unfvufcHEkid faomzGJ@pnf;yHktajccHOya'w&yfay:xGe;f a&;/
trsdK;om;nDvmcHusif;ya&;vkyfief;aumfrwDOuUX
OD;atmifwdk;xH ay;ydk@aom NLD. pmwrf; aumufEkwfcsuf ? 1995 ck Edkif0ifbm 27 &uf?
39
v$wfawmfrJqNe,f 485teuf 392ae&mrSm 82 &mcdkifEe_ f;ausmf trsK;d om;'Drku d a&pDtzGJ@csKyfu tEkdif&&SdcJhayr,fh
1990 jynfha&GaumufyJG&v'fudk ,ae@tcsdet f xd taumiftxnfazmfray;ao;ygbl;? 1990jynfhEpS f 'DZifbmv 18
&ufae@rSm trsK;d om;'Drku d a&pDtzGJ@csKyf v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;yg0ifjyD; DAB ESifh NDF wdk@&J@ jynfh0pGmaxmufcH
tm;ay;r_eJ@‚jynfaxmifpjk refrmEdik fiHtrsK;d om;!Gef@aygif;tpd;k &‛udk 1990 jynfha&G;aumufyJ&G v'fudk taumiftxnf
azmfz@dk &nf&G,fjyD;zGJ@pnf;cJhw,f? 1991 azazmf0g&DvtwGif; +rdK@jytHºk uGre_ J@vufeufudkifawmfvSeaf &;wdk@&J@
[efcsufnDpGm aygif;pyfr_oauFwtjzpf trsKd;om;'Drku d a&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr)udk zGJ@pnf;cJhw,f?
xdkodk@wnfaqmuf&mwGif-
(u)? ucsif/ u&if/ u&ife/D csif;/ Arm/ rGe/f &cdkif/ &Srf;ponfhjynfe,frsm;jzifh pkaygif;zJG@pnf;xm;onfh trsKd;om;
jynfe,faygif;pk jynfaxmifpjk zpfa&;/
40
(c)? jynfe,frsm; jynfaxmifpkodk@v$Jtyfxm;aom tm%mrsm;rSty usefaomtm%mrsm; jynfe,frsm;wGifom&SdI
jynfe,ftoD;oD;wGifvnf; Oya'jyKtm%m/ tkycf sKyfr_tm%m/ w&m;pD&ifr_tm%mrsm;/ usifhoHk;ydkifcGifh &&Sda&;/
(*)? jynfaxmifpwk Gif trsKd;om;v$wfawmf (txufv$wfawmf) ESifh jynfol@v$wfawmf (atmufv$wfawmf) [lI
v$wfawmfEpS f&yfxm;&Sda&;/
(i) jynfaxmifp.
k tcsKyftjcmtm%mjzpfaom Oya'jyKtm%m/ w&m;pD&ifr_tm%mESifh tkyfcsKyfa&; tm%m
3&yfudk tjyeftvSefxdr;f !Sdpepfjzifh xm;&Sd+yD; vGwfvyfonfh w&m;pD&ifrp_ epfudk usifhoHk;a&;/
41
4? z,f'&,fjynfaxmifpEk Sifh ywfoufaom oabmwlnDcsuf
7? 'Drku
d a&pDtiftm;pkrsm;ESifh ywfoufaomoabmwlnDcsuf
42
a':atmifqef;pk=unf OD;aqmifaom 'Drku d a&pDtiftm;pkrsm;ESifh wef;wl&nfwlvufwGJI trsdK;om; tcGifhta&;
twGuf4if;/ 'Drdkua&pDtcGifhta&; twGuf4if; wjydKifeufwnf; pnf;vHk;nDnGwfpmG wdkufyGJ0ifoGm;=u&efudkvnf;
usGeyf fwdk@ wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;ES;D aESmzvS,fyJ=G uD;u wnDwnGwfwnf;oabmwlvdkufygw,f?
trSepf ifppfrSm DAB [m 4if;&JŒ zJG@ pnf;yHk;r_=urf;udk 1990ckESpfuyif pwifjyKpkcJhw,f? aemufykid f;rSm DAB tajccH
zJG@pnf;yHka&;qGJa&;aumfrwD[m rme,fyavmcsKyfyg tajccHr_awG;udk ‚&JŒzGJ@pnf;yHka&;qGJ&mrSm usifhoHk;&r,fh vrf;!$ef
tajccHrrl sm;jzpf vufcHvkyaf qmifcJhw,f? 'Dtcsufuyif zGJ@pnf;yHktajccHOya' a&;qGJa&;vkyfief;pOfrsm;[m
tESpo f mt& wlnDwJh vrf;!$efrlrsm;udk tajccHjyD; taumiftxnfazmfaea=umif; (tem*wfEkid fiHawmfopf
wnfaqmufa&;qdkif&m tajccHrrl sm;rSm pmom;t& uGJvJGr&_ Sdaumif;&Sdrnf jzpfaomfvnf; tESpo f m&t& xyfwl
jzpfa=umif;) azmfjyaeygw,f?
43
'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;eJ@ wdkif;&if;om;trsdK;om;tiftm;pkrsm;u tem*wfjynfaxmifpo
k pf=uD;twGuf ckvdk
oabmxm;csderf Sm ppftyk fpku b,fvdkwHk@jyefcJhygovJ?
trsdK;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyfrS
44
OD;oef;xGe;f ajym? 'gEdkifiHa&;udpyP g? EdkifiHa&;udpu
P dk e0wESifhaqG;aEG;zdk@ NLD acgif;aqmifa':atmifqef;pk=unfwdk@u
ajymjcif;jzpfygw,f? e0wESifh awG@qHkrSom EdkifiHa&;aqG;aEG;=u&rSmjzpfygw,f?
jynfol@v$wfawmf udk,fpm;jyKaumfrwD.
ESpfywfvnftpD&ifcHpm aumufEkwfcsuf ? 1999 ckESpf
xdjk zpf&yfa=umifh tcsdK@aomacgif;aqmifrsm;udk Edik fiHa&;udprP sm;wGif v$r;f rdk;vdkaom qENudk ydrk =dk uD;xGm;vmapygonf?
1962ckESpf zGJ@pnf;yHktjccHOya't=uyftwnf; umvwGif 4if;wdk@. ppf0g'udk tajccHaom Edik fiHa&; &nfreS f;csuf
rsm;onf zH;k rEdik fzrd &awmhbJ &Sif;&Sif;=uD;ay:vmcJ@ayonf? Todk@jzifh 1962ckESpf/ azaz:0g&Dv 4 &ufae@wGif
wdkif;&if;om; aygif;pHkwdk@u zGJ@pnf;tkycf sKyfyHktajccHOya'. tm;enf;csufrsm;udkaxmufjyjyD; jynfaxmifppk pfppfrl
(z,f'&,fr)l jzifh jyefvnfzJ@G pnf;&eftwGuf ygvDrmefodk@ wifjyaomtcg Trlonf ‚jynfaxmifpjk ydKuGJa&;rl‛
jzpfonf? ‚&Sr;f jynfonf qD;wdk;ESif@aygif;IcGJxGufawm@rnf‛[lI ta=umif;jyvsuf tm%mudk odr;f ,lcJh=ujcif;
jzpfayonf? xdk@tjyif wyfrawmf acgif;aqmifrsm;onf rdrdwdk@udk,fudk wdkif;jynf.u,fwif&Sirf sm; wdkif;jynfudk
tvdktavsmuf tkypf ;dk xdkufolrsm; jzpfonf[k xifrw S frmS ;um/ xdkodk@rSm;,Gif;aom t,ltqudkvnf; xkwfaz:0g'
jzef@cJh =uayonf? trSerf Sm 4if;wdk@onf ppf0g'udk tajccHaomEdik fiHa&;rl0g'w&yfudk xlaxmif&ef tm;xkwf=ujcif;om
jzpfayonf?
45
1962 ckESpfrS 1988 ckESpt f xd ppf0g'udkqk&d S,fvpfpepfta&jcHKum wygwDtm%m&Sifpepfjzifhp;dk rdk;tkycf sKyfcJh=uayonf?
xdkumvwGifppftyk fpkonf rdrdwdk@pdwfwdkif;usa&;qGJjyD;/ jynfolvlxk.axmufcHr_udk[efjy&,lum zGJ@pnf;tkyfcsKyfykH
tajccHOya' w&yfudk 1974 ckESpfwGifjyXmef;cJhayonf? 4if;zGJ@pnfykt H ajccHOya'rSm wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;. rlv
tcGift h a&;rsm;udk y,fzsujf yD; vlrsKd ;aygif;pHkaexdkifonfh EdkifiH.tajccHEiS fhvnf; vHk;0rudkufnDaom wjynfaxmif
zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'jzpfayonf? xdk@a=umifhwdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;. jyif;xefpGmqef@usiaf wmfvSerf _rsm;udk
ydkrdkjzpfay:apygonf? wygwDpepfa=umifh wdkif;jynfrSmtqif;&JqHk;Edik fiHb0udkusa&mufcJhjyD; jynfolw&yfvHk;rSmvnf;
Edik fiHa&;/ pD;yGm;a&;ponfh taxGaxGt=uyftwnf;rsm;ESifh =uHKawG@cJ@&ayonf? xdt k axGaxGtusyftwnf;rsm;udk
ta=umif;jyKIvlxktk=H uGrKS ay:aygufvmum 1988 ckESpw f GifwygwDpepfjyKwfuscJ@&ayonf? odk@&mwGif ppfacgif;aqmif
rsm;onf wdkif;jynftm%mudkodr;f ,ljyD; 1990 ckarv 27 &ufae@wGif ygwDpk'H rD dkua&pDa&G;aumufyJu G dk usif;yay;chJ
aomfvnf; a&G;aumufyJ&G vm'fudk tav;rrlbJ wdkif;&if;om;jynfolw&yfvHk;udk &ufpufpGmzdESdyfI qufvuftyk fcsKyf
cJh=uayonf? vuf&Sdtcsdew f Gifrl ppfacgif;aqmifwdk@onf 'Drdkua&pDEiS fh vl@tcGifhta&;rsm;udk csdK;azguf[ef@wm;onfh
tjyif wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;. tcGifhta&;rsm;udkvnf; zdESdyjf cif;jzifhppftm%m&Sifpepfudkusif@oHk;vsuf&Sdayonf?
odk@&mwGif 4if;wdk@uyiftrsdK;om;EdkifiHa&;udk wGifwGif=uD;0g'jzef@I trsdK;om;EdkifiHa&;wGifwyfrawmfonf OD;aqmif
tcef;u¿ rSyg0ifa&;udka=uG;a=umfvmcJhjyefygonf? Ta=uG;a=umfoHudktaumiftxnf az:&eftwGuf zdESdyf
cs,fvS,fr_ rsdK;pHkudk oHk;I twkta,miftrsdK;om;nDvmcHw&yfudk ac:,lusif;yum zGJ@pnf;tkyfcsKyfykt H ajccHOya'
w&yfudka&;qGJvsuf &Sdayonf? xdknDvmcHrmS vnf; NLD rS v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;ESifh wdkif;&if;om;ygwDrsm;.
qufvufaxmufcHru _ dk r&ojzifh &yfpJxm;cJh&ayonf? odk@&mwGif tm%m&Sifwdk@onf zGJ@pnf;tkycf sKyfyHkOya'udk
qufvuf a&;qGJjyD; wenf;enf;jzifh twif;t=uyfjyÏmef;&ef tvm;tvm&Sdaeayonf? rnfodk@yifjzpfap
Ttajctaersm;ESifh =uHK=udKuf vmygu EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifw h dkif;&if;om;jynfolrsm;onf jywfjywf om;om;
qef@usi&f ayrnf?
Unitary vlrsKd ;=uD;wrsdK;wnf;qdkwJhEkid fiHrsKd ;awmhrjzpfbl;? jynfaxmifpk oabmrsdK;yJ jzpf&rSmyJ? (zqyv y%mr
jyifqifr_nDvmcH )
46
,ckwifjyrnf@ zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya' a&;qGJ&mwGifyg0ifoifhonfh tcsufrsm;rSm avhvmaqG;aEG;&eftwGuf
wifjyjcif;omjzpfjyD; tao;pdwfwifjy&efr&nf&G,fyg?
tem*wfjrefrmEdkifiHwGif---
,ae@ NLD ESifh wdkif;&if;om;ygwD 4 ygwDwdk@.'Drdkua&pDa&;/ wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm; wef;wla&; tajccHrw l dk@jzifh
r[mrdwfzGJ@pnf;EdkifcJhjcif;onf tem*wf jynfaxmifpzk GJ@pnf;a&;ESifh ywfoufI zGJ@pnf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'
ay:ayguaf &;twGuf tvGet f a&;=uD;aom tajccHw&yfvnf;jzpfayonf?
jrefrmEdik fiH. vGwfvyfa&;oufwrf; 51 ESpw f Gif 39 ESpfonf toGiftrsdK;rsdK;jzifh tkyfcsKyfcJhaom ppftyk fcsKyfa&;yif
jzpfonf? jrefrmEdkifiHwGif wdkif;&if;om;vlrsKd ;rsm;u epfemcsufrsm;/ vdkvm;csufrsm;udk wifjyaqG;aEG;=uaomtcg
tjyeftvSef tay;t,lvkyjf yD; aqG;aEG;nSdEdSKif;&rnfhtpm; wm;qD;jcif;/ ydwfyifjcif;/ jcdrf;ajcmufjcif;ESifh ppftiftm;udk
oHk;I zdESdyfjcif;enf;rsm;udkom toHk;jyKcJ=h uayonf? Todk@jzifh wdkif;&if;om;vlrsKd ;aygif;pHkwdk@. vufeufudkifqef@usif
awmfvSerf _rsm;udk ay:aygufapjyD; jynfwGif;ppfudk =uD;xGm;apygonf?
47
ed*Hk;
ed*Hk;csKyfygawmhr,f?
1? trsdK;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf&J@ A[dkvkyfief;aumfrwD[m zGJ@pnf;yHktajccHOya' rl=urf;(,m,D)udk a&;qGJEidk fzk@d
twGuf tzGJ@csKyf A[dkOya' t=uHay;aumfrwDudk tajccHrrl sm;csrSwfay;cJhw,f? 'DaumfrwD[m 1989 ckESpf
'DZifbmvupjyD; t=udraf ygif;20 nSdESdKif;pnf;a0;yGJrsm;jyKvkycf JhjyD; a&;qGJjyifqifxm;wJh zGJ@pnf;yHk (rl=urf;)udk tzGJ@csKyf
A[dktvkyf tr_aqmiftzGJ@xH a&G;aumufyJG rwdkifrD wvtvdk 1990 ckESpf {jyDv 25 &ufae@rSm wifoGif;cJhw,f?
3? zGJ@pnf;yH(k rl=urf;)pHkprf;ppfaq;a&; aumfrwD[m 1990 ckESpf ZGefv 12 &ufae@upvdk@ tpnf;ta0; 6 =udrjf yKvkycf Jh
=ujyD; rl=urf;udk pDppfum 1990 ckESpf ZGefv 23 &ufae@rSm A[dktvkyt f r_aqmiftzGJ@xH jyefvnfwifoGif;cJh=uw,f?
7? a&G;aumufwifajrSmufcH trsdK;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,f (392š3š1) 396 OD;teuf
390 ausmf (usef;rma&;a=umifhrwufEkid folrt
S y) wufa&mufcJhjyD; wnDwnGwfwnf; qHk;jzwftwnfjyK xkwfjyef
a=unmcJhwJh ‚*ENDcef;r a=unmpmwrf;‛ yg tcsuftcsdK@udk udk;um;wifjyygr,f?
*ENDcef;r a=unmpmwrf;
tyk'f 6? ,ae@ jynfolwdk@ &ifqidk fae&aom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;paom tusyftwnf;rsm;onf jynfolwdk@u
,Hk=unfudk;pm;pGm a&G;cs,fwifajrSmufvdkufonfh jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzifh zGJ@pnf;aomjynfol@
v$wfawmfuom OD;aqmifI jynfol@qENESifhtnD ajz&Sif;tyfayonf? odk@jzpf&m/ jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyJG
Oya'tcef; 2 yk'fr 3 Y jyÏmef;xm;aom
48
‚v$wfawmfudk rJqENe,frsm;rS TOya'ESifhtnD a&G;aumufwifajrSmufvdkufaom v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzifh
zGJ@pnf;&rnf‛
[laomjyÏmef;csufEiS fhtnD jynfol@v$wfawmfudk tjrefq;Hk ac:,lzJ@G pnf;ay;&ef ta&;w=uD; vdktyfaeayonf?
tqdkyg 1990 jynfhESpf ,m,D zGJ@pnf; tkycf sKyfykH tajccHOya' (rl=urf;) udk trsKd ;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyftaejzifh tjcm;
tzGJ@tpnf; toD;oD;ESifh nSdESdKif;aqG;aEG;rnfh tpDtpOfudkvnf;/ u|efyfwdk@u axmufcHayonf?
49
jynfolvlxk. tajccHrt l usqHk;aom w&m;0if ydik fcGifhw&yf jzpfayonf? ,if;ydkifcGifhudk awmif;qdk&ef jynfol@
udk,fpm;vS,frsm;jzpf=uukeaf om u|efyw
f dk@Y wm0ef&Sdayonf?
tyk'f 13? od@k jzpf&um; jynfolvlxk=uD;. qENESifhtnD/ jynfol@v$wfawmf a&G;aumufyJG Oya' tcef; 2/ yk'fr 3
t&vnf;aumif;/ 'Drdkua&pDpepf. tESpo f m&rsm;t&vnf;aumif;/ Edik fiHwumusifhxHk;usifhenf;rsm;ESifh avsmfnDpmG
vnf;aumif;/ 1990 jynfhESpf pufwifbmvtwGif; jynfol@v$wfawmfudk ac:,lzJ@G pnf;ay;&ef trsdK;om;'Drku d a&pD
tzGJ@csKyf jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzpf=uukeaf om u|efyw
f dk@u EdkifiHawmf jidrf0yfyjd ym;r_ wnfaqmufa&;
tzGJ@tm; Tae@ T&ufrpS I wnDwnGwfwnf; awmif;qdkvdkufjyDjzpfa=umif; a=ujimtyfayonf?
trsdK;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;
r[wWr*ENcD ef;raqmif
Adv
k fatmifausmv
f rf;/ &efukejf rdK@
9? tJ'D trsdK;om;'Drku d a&pDtzGJ@csKyf 1990 jynfhESpf ,m,DzJ@G pnf; tkyfcsKyfyHk tajccHOya' (rl=urf;) yk'fr 86 rSm rlv
1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'&JŒ yk'fr 116 udk ckvdk jyifqifjznfhpGufxm;ygw,f?
'Dyk'rf 86 t&qdk&if 1990 jynfhESpf ygwDpkH 'Drkud a&pD taxGaxGa&G;aumufyJrG Sm ta=umif;a=umif;a=umifh ryg0ifEkid fcJh
olrsm; ('Dru dk a&pDtiftm;pkrsm;/ wdkif;&if;om;vlrsdK;pktiftm;pkrsm;/ typftcwf&yfpJxm;olrsm;/ vufeufudkifwdkufyGJ
qufvufqifEJa$ eolrsm;ESifh wyfrawmfacgif;aqmifrsm;)[m toGiful;ajymif;a&;umv&JŒ ,m,Dtpdk;&tzGJ@rSm yg0if
Edik f=urSm jzpfygw,f? 'g[m 1988 ckESpf 'Dru dk a&pDta&;awmfyk=H uD;twGif;u jynfolvlxkw&yfvHk;wcJeufawmif;qdk
cJhwJh t"du awmif;qdkcsufvnf;jzpfwJh/ =um;jzwftpdk;& awmif;qdkcsuf&JŒ tESpo f m&vnf; jzpfygw,f?
wzef 2007 ckEpS f =o*kwfv 1 &ufae@ &ufpJ@G eJ@ a&G;aumufwifajrSmufcH jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,f 92 OD;&JŒ
ukvor*~ taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyfxH a&;om;ay;ydkcJhwJh ‚jrefrmEdkifiHwGif trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;ESifh
'Drdkua&pDaz:aqmifa&;‛pmwrf;ygtcsufrsm;rS 1990 jynfhESpf ygwDpkH 'Drku
d a&pD taxGaxGa&G;aumufyJrG S
a&G;aumufcH jynfol@udk,fpm;vS,frsm;&JŒ tcef;u¿udk todtrSwfjyK az:aqmif&mvnf; a&mufygw,f?
50
10? trsdK;om;'Drku
d a&pDtzGJ@csKyf 1990 jynfhESpf ,m,DzJ@G pnf; tkyfcsKyfykH tajccHOya' (rl=urf;) tcef; 9 cGJxGuf
Edkifaom tcGifhta&;rSm ckvdk jyifqifxm;cJhygw,f?
trsdK;om;'Drku
d a&pD tzGJ@csKyf. 1990 jynfhESpf ,m,D zGJ@pnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya' (rl=urf;)udk aemufqufwGJ
tjzpf yl;wGJwifjyvdkufygw,f?
51
odk@
q&mpGr;f cifAsm;
av;pm;pGmjzifh
atmifapmOD;
01/ 07/ 08
52