1.

ÖN DİZAYN
Bu aşamada tip, tonaj ve hız olarak istenen gemiye benzer niteliklere sahip olabildiğince yeni en az
20, tercihen 40 adet gemiye ait veriler toplanacak ve aşağıdaki tabloya işlenecektir. Bu verilerden
yararlanılarak trend eğrileri çizilecek ve bu şekilde geminin ön boyutları, büyüklüğü ve makina
gücü hakkında bir fikir sahibi olunacaktır. Bu ana boyutlardan hareketle bir ön ağırlık hesabı
gerçekleştirilecek ve geminin gerekli DWT kapasitesine sahip olup olmadığı belirlenecektir.

LOA LBP B D T DWT GT ∆ V Fn PB

GEMİ ADI KAYNAK (m) (m) (m) (m) (m) TEU NT (t) L/B B/T (kn) (kW)

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

1
 Örnek Tablo

Sıra No DWT LBP (m) B (m) T (m) PB (kW) V (knot İnşa tarihi
1 11000 124,6 20,8 7,7 8311 17,0 95
2 10950 124,5 20,8 7,5 14926 17,3 95
3 10200 132,0 20,5 7,1 6656 17,1 97
4 12700 135,4 22,9 8,3 7960 16,8 96
5 12600 140,1 22,3 8,3 7988 18,3 97
6 8350 119,0 20,4 7,7 6000 17,2 98
7 9000 117,0 20,0 7,3 6300 17,0 98
8 12238 136,0 22,7 7,7 11474 19,5 98
9 10300 132,0 20,5 7,2 6509 17,0 98
10 16563 152,0 26,2 8,25 12268 19,0 99
11 14357 139,8 23,1 7,4 10400 18,5 99
12 11116 131,4 22,8 8,7 8400 17,5 99
13 14300 150,0 25,6 9,2 15105 21,5 00
14 15000 141,2 25,0 9,0 12278 19,0 96
15 12400 140,1 22,3 8,3 6930 18,1 95
16 14643 151,1 23,5 9,3 10920 19,2 96
17 13000 135,9 23,3 8,8 10560 19,0 97
18 14580 147,0 23,5 9,3 10920 19,1 97
19 7500 100,0 16,5 7,5 4145 135 98
20 15605 150,0 27,1 6,7 8088 18,7 98

Bu verilerden yararlanarak aşağıdaki grafiklerden gerekli görülenler uygun ölçekle

çizilecektir,

• ∆ - DWT
• DWT - TEU
• DWT - LOA
• DWT – LBP
• LOA - LBP
• LBP – B
• B–T
• B-D
• DWT^2/3V3 - PB

Bazı örnek grafikler izleyen şekillerde görülmektedir.

2
 LBP = 0,0049DWT + 74,718
160

150

140

130
LBP (m)

120

110

100

90
6000 7000 8000 9000 10000 11000 12000 13000 14000 15000 16000 17000

DWT

B = 0,1688LBP - 0,2861
30

25
B (m)

20

15

10
90 100 110 120 130 140 150 160
LBP (m)

3
 T = 0,1253B + 5,2448
10

9
T (m)

6
15,00 20,00 25,00 30,00
B (m)

PB = 2,2346DWT^(2/3)V^3 + 1666,8
16000

14000

12000

10000
PB (kW)

8000

6000

4000

2000
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
DWT^(2/3)V^3/1000

4
Grafiklerden yararlanarak aşağıdaki ön dizayn bilgileri bulunacaktır,

• DWT – LOA grafiğinden LOA

• DWT – LBP grafiğinden LBP
• LBP – B grafiğinden B
• B – T grafiğinden T
• B – D grafiğinden D
• DWT – TEU grafiğinden TEU
• DWT^2/3V3 - PB grafiğinden PB

Bulunan ana boyutlar aşağıdaki ampirik yöntemler ile karşılaştırılacak ve büyük sapmalar
olup olmadığı kontrol edilecektir,

Deplasman

Geminin deplasman değeri taşıma kapasitesi (DWTC) cinsinden aşağıdaki gibi ifade
edilebilir

∆ = kDWTC

Gemi tipi k
Süpertanker 1.15
Product tanker 1.2-1.3
Konteyner 1.6-1.8
RoRo 1.7-2.0
Dökme yük 1.2-1.3
Küçük dökme yük 1.3-1.4
Balıkçı 2.2-2.7

Boy

• Ayre ( )
 10 5 V 
L = ∆1 / 3  +  L[m] ∆[ton] ve V[knot]
 3 3 L

• Posdunine ( )
2
 V  1/ 3
L = C  ∆ L[m] ∆[ton] ve V[knot]
V + 2

5
C katsayısı değişik gemi tipleri için aşağıdaki gibi önerilmektedir

Tek pervaneli gemiler (11-16.5 knot) : C = 7.1-7.4

Çift pervaneli gemiler (15-20 knot) : C = 7.4-7.7
Çift pervaneli hızlı gemiler (20-30 knot) : C = 8.0-9.7

• Gilfillan () Posdunine bağıntısından hareketle aşağıdaki formülü önermektedir,

 V 
L = 24.2 DWT
1/ 3

V + 2

• Völker ( )

Völker kuru yük ve konteyner gemileri için aşağıdaki formülü önermektedir

 V 
L = ∆1 / 3  3.5 + 2.3 
 g∆1 / 3 
 

Burada L[m] ∆[ton] ve V[knot] alınacaktır,

• Schneekluth ( )
L = C∆0.3 V 0.3

Burada L[m] ∆[ton] ve V[knot] alınacaktır, C katsayısı Froude sayısı ve blok katsayısının
fonksiyonu olarak aşağıdaki şekilde verilmektedir,

C B + 0.5
C = 3.2
0.145
+ 0.5
Fn

V
Froude sayısı Fn = formülüne göre hesaplanacaktır, Bu formülde L [m] V [m/s]
gL
alınacaktır,

• Wright () boy değeri için aşağıdaki bağıntıyı önermektedir

L BP = 18.3 DWT 1 / 3

6
Genişlik

Gemi tipi B
Yolcu gemisi L/9+6,10
Kuru yük gemisi L/9+4,27 veya 0,125L+2,45
Tanker L/7,5+1,98 veya 0,125L+2,45
Konteyner gemisi 0,150L+2,45
Ro-Ro L/10+8
Dökme yük gemisi 0,146L-1,04
Romorkör 0,200L+2,45 veya 0,22L+1,5

Su Çekimi

Su çekimi genellikle boy ve genişlik ile kıyaslandığında deniz aracının tekno-ekonomik

performansı üzerinde daha az etkilidir, Bu nedenle su çekimi genellikl deplasman boy
genişlik ve blok katsayısının belirlenmesinden sonra ∇ = LBTC B ifadesi sağlanacak
şekilde belirlenir,

Derinlik

B + 0.3
Yolcu gemisi : D=
1.5
B−2
Yük gemisi : D=
1.4
L
Tanker : D=
13.5

Yukarıdaki formüllerde L B D metre cinsindendir,

Fribord

ICLL 66 sözleşmesine göre A (sıvı yük) ve B (diğer) tipi gemiler için gerekli minimum
fribord tablo değerleri izleyen şekilde görülmektedir.

7
 6000
f(A) = 9E-07L4 - 0,0008L3 + 0,2245L2 - 4,3709L + 193,16

f(B) = 9E-07L4 - 0,0007L3 + 0,1836L2 - 1,9286L + 162,54

5000

4000
f (mm)

A tipi
3000
B tipi

2000

1000

0
0 50 100 150 200 250 300 350
L (m)

Ön Ağırlık Hesabı

Herhangi bir deniz aracı aşağıdaki eşitliği sağlamak zorundadır.

∆ = ∑ Wi

Burada ∆ geminin deplasman tonajı ve ∑W i gemideki ağırlıkların toplamıdır. Bir

ticari gemi için toplam ağı rlık dağılımı şöyle olacaktır.

∆ = WLS + DWT

Burada WLS geminin light ship ağırlığı , DWT ise deadweight tonajı olup geminin yük
taşıma kapasitesini gösterir. Toplam deadweight, aşağıdaki gibi, kargo DWT ile yakıt,
yağ, tatlı su ile mürettebat ağırlıklarından oluşacaktır.

8
 DWT = DWTC + WF + WL + WFW + WCREW ,PROV

Geminin light ship ağırlığı aşağıdaki gibi gruplanabilir.

WLS = WS + WM + WO+WMAR

Burada WS çelik tekne ağırlığı, WM ana makina ve makina dairesindeki yardımcıların

ağırlığı ve WO donanım ağırlığını göstermektedir. Gemide normal olarak taşınan yakıt ve
su ağırlıkları Deadweight tonaja dahil olacaktır. WMAR ile gösterilen light ship marjini
olup ticari yük gemilerinde % 3 alınabilir.

Çelik Tekne Ağırlığı

Watson-Gilfillan (1976) kuadratik benzerlikten hareketle gemi çelik ağırlığı için

aşağıdaki genel formülü önerirler.

WS = KE1.36

Burada E parametresi şöyle hesaplanır.

E = L(B + T ) + 0.85L(D − T) + 0.85∑ l 1 h 1 + 0.75∑ l 2 h 2

Burada l 1 , h 1 bordadan bordaya uzanan üst yapıların boy ve yüksekliği, l 2 , h 2 ise

güverte evlerinin boy ve yüksekliğidir. K katsayısı değişik gemi tipleri için aşağıdaki
şekilde önerilir.

Gemi Tipi K E
Tanker 0.029-0.035 1500-40000
Kimyasal tanker 0.036-0.037 1900-2500
Dökme yük 0.029-0.032 3000-15000
Konteyner 0.033-0.040 6000-13000
Yük gemisi 0.029-0.037 2000-7000
Koster 0.027-0.032 1000-2000
Romorkör 0.044 350-450
Balıkçı 0.041-0.042 250-1300
Feri 0.024-0.037 2000-5000
Yolcu gemisi 0.037-0.038 5000-15000

Kafalı (1988) çelik tekne ağırlığı için aşağıdaki bağıntıyı önerir.

 2  l l 
WS = C S N 1 + (C B − 0.70) 1 + 0.4 1 + 0.25 2 + ...
 3  L L 

9
CS katsayısı aşağıdaki şekilde verilir:

 L 
C S = [0.210 − 0.026Log10 N ]1 + 0.025 − 12 
 D 
Burada

N : LBD [m3]
CB : Blok katsayısı
L : Gemi boyu [m]
B : Gemi genişliği [m]
D : Gemi derinliği [m]
l 1 : Ana güverte üzerindeki üst binaların etkin boyu [m]
l 2 : İkinci güverte üzerindeki üst binaların etkin boyu [m]

Makina Ağırlığı

Makina ağırlığı ana makina ve yardımcı makinaların ağırlığı olarak ele alınabilir.

WM = WME + WYM

Orta devirli dizel ana makinaların ağırlığı için Watson-Gilfillan (1977) aşağıdaki ifadeyi
önermektedir:

0.84
 MCR (hp) 
WME = 9.38 (t)
 RPM 

Aynı araştırmacılar makina dairesinde yer alan yardımcı makinaların toplam ağırlığı için
aşağıdaki değeri önermektedir.

WYM = c[MCR (hp)]

0.70

Buradaki c katsayısı dökme yük , kuru yük ve konteyner gemileri için 0.56, tankerler için
0.59, yolcu gemileri ve feriler için 0.65 alınacaktır.

Donanım Ağırlığı

Bu ağırlık grubu makina dairesi dışındaki yardımcı makinalar ile diğer yardımcı
donanımı (kreyn, ırgat gibi) kapsar. Donanım ağırlığı geminin tipine ve donanımına son
derece bağlı olmakla birlikte ön dizayn aşamasında aşağıdaki değer önerilebilir:

WD = 0.45LB

10
Yakıt Ağırlığı

Dizel ana makina ile sevk edilen bir yük gemisi için gerekli yakıt ağırlığı aşağıdaki
formüle göre belirlenebilir:

 t  sıı [nm ]
WF = 0.000213  PB [kW ] × 1.05
 kWh  V[knot ]

Diğer Ağırlıklar

Kumanya : 0.01 t/adam.gün

Su : 0.17 t/adam.gün
Yolcu/mürettebat : 0.17 t/adam

11