Aristotel 12 Knjiga Metafizike

[1069α] [18]

πεξὶ ηῆο νὐζίαο ἡ ζεσξία: η῵λ γὰξ νὐζη῵λ αἱ ἀξραὶ θαὶ ηὰ αἴηηα δεηνῦληαη. θαὶ γὰξ εἰ ὡο ὅινλ
ηη ηὸ πᾶλ, [20] ἡ νὐζία πξ῵ηνλ κέξνο: θαὶ εἰ ηῶ ἐθεμῆο, θἂλ νὕησο πξ῵ηνλ ἡ νὐζία, εἶηα ηὸ
πνηόλ, εἶηα ηὸ πνζόλ. ἅκα δὲ νὐδ᾽ ὄληα ὡο εἰπεῖλ ἁπι῵ο ηαῦηα, ἀιιὰ πνηόηεηεο θαὶ θηλήζεηο,
ἢ θαὶ ηὸ νὐ ιεπθὸλ θαὶ ηὸ νὐθ εὐζύ: ιέγνκελ γνῦλ εἶλαη θαὶ ηαῦηα, νἷνλ ἔζηηλ νὐ ιεπθόλ. ἔηη
νὐδὲλ η῵λ ἄιισλ ρσξηζηόλ. [25] καξηπξνῦζη δὲ θαὶ νἱ ἀξραῖνη ἔξγῳ: ηῆο γὰξ νὐζίαο ἐδήηνπλ
ἀξρὰο θαὶ ζηνηρεῖα θαὶ αἴηηα. νἱ κὲλ νὖλ λῦλ ηὰ θαζόινπ νὐζίαο κᾶιινλ ηηζέαζηλ （ηὰ γὰξ
γέλε θαζόινπ, ἅ θαζηλ ἀξρὰο θαὶ νὐζίαο εἶλαη κᾶιινλ δηὰ ηὸ ινγηθ῵ο δεηεῖλ）: νἱ δὲ πάιαη
ηὰ θαζ᾽ ἕθαζηα, νἷνλ πῦξ θαὶ γῆλ, ἀιι᾽ νὐ ηὸ [30] θνηλόλ, ζ῵κα. νὐζίαη δὲ ηξεῖο, κία κὲλ
αἰζζεηή—ἧο ἡ κὲλ ἀΐδηνο ἡ δὲ θζαξηή, ἣλ πάληεο ὁκνινγνῦζηλ, νἷνλ ηὰ θπηὰ θαὶ ηὰ δῶα [ἡ δ᾽
ἀΐδηνο]—ἧο ἀλάγθε ηὰ ζηνηρεῖα ιαβεῖλ, εἴηε ἓλ εἴηε πνιιά: ἄιιε δὲ ἀθίλεηνο, θαὶ ηαύηελ θαζί
ηηλεο εἶλαη ρσξηζηήλ, νἱ κὲλ εἰο δύν δηαηξνῦληεο, [35] νἱ δὲ εἰο κίαλ θύζηλ ηηζέληεο ηὰ εἴδε θαὶ
ηὰ καζεκαηηθά, νἱ δὲ ηὰ καζεκαηηθὰ κόλνλ ηνύησλ. ἐθεῖλαη κὲλ δὴ θπζηθῆο （κεηὰ θηλήζεσο
γάξ）,

[1069β] [1] αὕηε δὲ ἑηέξαο, εἰ κεδεκία αὐηνῖο ἀξρὴ θνηλή. ἡ δ᾽ αἰζζεηὴ νὐζία κεηαβιεηή. εἰ
δ᾽ ἡ κεηαβνιὴ ἐθ η῵λ ἀληηθεηκέλσλ ἢ η῵λ κεηαμύ, ἀληηθεηκέλσλ δὲ κὴ [5] πάλησλ （νὐ
ιεπθὸλ γὰξ ἡ θσλή） ἀιι᾽ ἐθ ηνῦ ἐλαληίνπ, ἀλάγθε ὑπεῖλαί ηη ηὸ κεηαβάιινλ εἰο ηὴλ
ἐλαληίσζηλ: νὐ γὰξ ηὰ ἐλαληία κεηαβάιιεη.

ἔηη ηὸ κὲλ ὑπνκέλεη, ηὸ δ᾽ ἐλαληίνλ νὐρ ὑπνκέλεη: ἔζηηλ ἄξα ηη ηξίηνλ παξὰ ηὰ ἐλαληία, ἡ ὕιε.
εἰ δὴ αἱ κεηαβνιαὶ ηέηηαξεο, ἢ θαηὰ ηὸ ηί [10] ἢ θαηὰ ηὸ πνῖνλ ἢ πόζνλ ἢ πνῦ, θαὶ γέλεζηο κὲλ
ἡ ἁπιῆ θαὶ θζνξὰ ἡ θαηὰ <ηὸ> ηόδε, αὔμεζηο δὲ θαὶ θζίζηο ἡ θαηὰ ηὸ πνζόλ, ἀιινίσζηο δὲ ἡ
θαηὰ ηὸ πάζνο, θνξὰ δὲ ἡ θαηὰ ηόπνλ, εἰο ἐλαληηώζεηο ἂλ εἶελ ηὰο θαζ᾽ ἕθαζηνλ αἱ κεηαβνιαί.
ἀλάγθε δὴ κεηαβάιιεηλ ηὴλ ὕιελ δπλακέλελ [15] ἄκθσ: ἐπεὶ δὲ δηηηὸλ ηὸ ὄλ, κεηαβάιιεη πᾶλ
ἐθ ηνῦ δπλάκεη ὄληνο εἰο ηὸ ἐλεξγείᾳ ὄλ （νἷνλ ἐθ ιεπθνῦ δπλάκεη εἰο ηὸ ἐλεξγείᾳ ιεπθόλ,
ὁκνίσο δὲ θαὶ ἐπ᾽ αὐμήζεσο θαὶ θζίζεσο）, ὥζηε νὐ κόλνλ θαηὰ ζπκβεβεθὸο ἐλδέρεηαη
γίγλεζζαη ἐθ κὴ ὄληνο, ἀιιὰ θαὶ ἐμ ὄληνο γίγλεηαη πάληα, δπλάκεη [20] κέληνη ὄληνο, ἐθ κὴ
ὄληνο δὲ ἐλεξγείᾳ. θαὶ ηνῦη᾽ ἔζηη ηὸ Ἀλαμαγόξνπ ἕλ: βέιηηνλ γὰξ ἢ "ὁκνῦ πάληα"—θαὶ
἖κπεδνθιένπο ηὸ κῖγκα θαὶ Ἀλαμηκάλδξνπ, θαὶ ὡο Γεκόθξηηόο θεζηλ—"ἦλ ὁκνῦ πάληα
δπλάκεη, ἐλεξγείᾳ δ᾽ νὔ": ὥζηε ηῆο ὕιεο ἂλ εἶελ ἡκκέλνη: πάληα δ᾽ ὕιελ ἔρεη ὅζα κεηαβάιιεη,
[25] ἀιι᾽ ἑηέξαλ: θαὶ η῵λ ἀτδίσλ ὅζα κὴ γελεηὰ θηλεηὰ δὲ θνξᾷ, ἀιι᾽ νὐ γελεηὴλ ἀιιὰ πνζὲλ
πνί. ἀπνξήζεηε δ᾽ ἄλ ηηο ἐθ πνίνπ κὴ ὄληνο ἡ γέλεζηο: ηξηρ῵ο γὰξ ηὸ κὴ ὄλ. εἰ δή ηη ἔζηη
δπλάκεη, ἀιι᾽ ὅκσο νὐ ηνῦ ηπρόληνο ἀιι᾽ ἕηεξνλ ἐμ ἑηέξνπ: νὐδ᾽ ἱθαλὸλ ὅηη ὁκνῦ πάληα [30]
ρξήκαηα: δηαθέξεη γὰξ ηῇ ὕιῃ, ἐπεὶ δηὰ ηί ἄπεηξα ἐγέλεην ἀιι᾽ νὐρ ἕλ; ὁ γὰξ λνῦο εἷο, ὥζη᾽ εἰ
θαὶ ἡ ὕιε κία, ἐθεῖλν ἐγέλεην ἐλεξγείᾳ νὗ ἡ ὕιε ἦλ δπλάκεη. ηξία δὴ ηὰ αἴηηα θαὶ ηξεῖο αἱ
ἀξραί, δύν κὲλ ἡ ἐλαληίσζηο, ἧο ηὸ κὲλ ιόγνο θαὶ εἶδνο ηὸ δὲ ζηέξεζηο, ηὸ δὲ ηξίηνλ ἡ ὕιε.
[35]

κεηὰ ηαῦηα ὅηη νὐ γίγλεηαη νὔηε ἡ ὕιε νὔηε ηὸ εἶδνο, ιέγσ δὲ ηὰ ἔζραηα. πᾶλ γὰξ κεηαβάιιεη
ηὶ θαὶ ὑπό ηηλνο θαὶ εἴο ηη:

[1070α] [1] ὑθ᾽ νὗ κέλ, ηνῦ πξώηνπ θηλνῦληνο: ὃ δέ, ἡ ὕιε: εἰο ὃ δέ, ηὸ εἶδνο. εἰο ἄπεηξνλ νὖλ
εἶζηλ, εἰ κὴ κόλνλ ὁ ραιθὸο γίγλεηαη ζηξνγγύινο ἀιιὰ θαὶ ηὸ ζηξνγγύινλ ἢ ὁ ραιθόο: ἀλάγθε
δὴ ζηῆλαη.
κεηὰ ηαῦηα ὅηη ἑθάζηε [5] ἐθ ζπλσλύκνπ γίγλεηαη νὐζία （ηὰ γὰξ θύζεη νὐζίαη θαὶ ηὰ ἄιια
）. ἢ γὰξ ηέρλῃ ἢ θύζεη γίγλεηαη ἢ ηύρῃ ἢ ηῶ αὐηνκάηῳ. ἡ κὲλ νὖλ ηέρλε ἀξρὴ ἐλ ἄιιῳ, ἡ δὲ
θύζηο ἀξρὴ ἐλ αὐηῶ （ἄλζξσπνο γὰξ ἄλζξσπνλ γελλᾷ）, αἱ δὲ ινηπαὶ αἰηίαη ζηεξήζεηο
ηνύησλ. νὐζίαη δὲ ηξεῖο, ἡ κὲλ ὕιε [10] ηόδε ηη νὖζα ηῶ θαίλεζζαη （ὅζα γὰξ ἁθῇ θαὶ κὴ
ζπκθύζεη, ὕιε θαὶ ὑπνθείκελνλ）, ἡ δὲ θύζηο ηόδε ηη θαὶ ἕμηο ηηο εἰο ἥλ: ἔηη ηξίηε ἡ ἐθ ηνύησλ
ἡ θαζ᾽ ἕθαζηα, νἷνλ Σσθξάηεο ἢ Καιιίαο. ἐπὶ κὲλ νὖλ ηηλ῵λ ηὸ ηόδε ηη νὐθ ἔζηη παξὰ ηὴλ
ζπλζεηὴλ νὐζίαλ, νἷνλ νἰθίαο ηὸ εἶδνο, εἰ [15] κὴ ἡ ηέρλε （νὐδ᾽ ἔζηη γέλεζηο θαὶ θζνξὰ
ηνύησλ, ἀιι᾽ ἄιινλ ηξόπνλ εἰζὶ θαὶ νὐθ εἰζὶλ νἰθία ηε ἡ ἄλεπ ὕιεο θαὶ ὑγίεηα θαὶ πᾶλ ηὸ θαηὰ
ηέρλελ）, ἀιι᾽ εἴπεξ, ἐπὶ η῵λ θύζεη: δηὸ δὴ νὐ θαθ῵ο Πιάησλ ἔθε ὅηη εἴδε ἔζηηλ ὁπόζα
θύζεη, εἴπεξ ἔζηηλ εἴδε ἄιια ηνύησλ <νἷνλ πῦξ ζὰξμ θεθαιή: [20] ἅπαληα γὰξ ὕιε ἐζηί, θαὶ
ηῆο κάιηζη᾽ νὐζίαο ἡ ηειεπηαία>. ηὰ κὲλ νὖλ θηλνῦληα αἴηηα ὡο πξνγεγελεκέλα ὄληα, ηὰ δ᾽ ὡο
ὁ ιόγνο ἅκα. ὅηε γὰξ ὑγηαίλεη ὁ ἄλζξσπνο, ηόηε θαὶ ἡ ὑγίεηα ἔζηηλ, θαὶ ηὸ ζρῆκα ηῆο ραιθῆο
ζθαίξαο ἅκα θαὶ ἡ ραιθῆ ζθαῖξα （εἰ δὲ θαὶ ὕζηεξόλ ηη ὑπνκέλεη, ζθεπηένλ: [25] ἐπ᾽ ἐλίσλ
γὰξ νὐδὲλ θσιύεη, νἷνλ εἰ ἡ ςπρὴ ηνηνῦηνλ, κὴ πᾶζα ἀιι᾽ ὁ λνῦο: πᾶζαλ γὰξ ἀδύλαηνλ ἴζσο
）. θαλεξὸλ δὴ ὅηη νὐδὲλ δεῖ δηά γε ηαῦη᾽ εἶλαη ηὰο ἰδέαο: ἄλζξσπνο γὰξ ἄλζξσπνλ γελλᾷ, ὁ
θαζ᾽ ἕθαζηνλ ηὸλ ηηλά: ὁκνίσο δὲ θαὶ ἐπὶ η῵λ ηερλ῵λ: ἡ γὰξ ἰαηξηθὴ ηέρλε ὁ ιόγνο ηῆο ὑγηείαο
[30] ἐζηίλ.

ηὰ δ᾽ αἴηηα θαὶ αἱ ἀξραὶ ἄιια ἄιισλ ἔζηηλ ὥο, ἔζηη δ᾽ ὡο, ἂλ θαζόινπ ιέγῃ ηηο θαὶ θαη᾽
ἀλαινγίαλ, ηαὐηὰ πάλησλ. ἀπνξήζεηε γὰξ ἄλ ηηο πόηεξνλ ἕηεξαη ἢ αἱ αὐηαὶ ἀξραὶ θαὶ ζηνηρεῖα
η῵λ νὐζη῵λ θαὶ η῵λ πξόο ηη, θαὶ θαζ᾽ [35] ἑθάζηελ δὴ η῵λ θαηεγνξη῵λ ὁκνίσο. ἀιι᾽ ἄηνπνλ
εἰ ηαὐηὰ πάλησλ: ἐθ η῵λ αὐη῵λ γὰξ ἔζηαη ηὰ πξόο ηη θαὶ αἱ νὐζίαη.

[1070β] [1] ηί νὖλ ηνῦη᾽ ἔζηαη; παξὰ γὰξ ηὴλ νὐζίαλ θαὶ ηἆιια ηὰ θαηεγνξνύκελα νὐδέλ ἐζηη
θνηλόλ, πξόηεξνλ δὲ ηὸ ζηνηρεῖνλ ἢ ὧλ ζηνηρεῖνλ: ἀιιὰ κὴλ νὐδ᾽ ἡ νὐζία ζηνηρεῖνλ η῵λ πξόο
ηη, νὐδὲ ηνύησλ νὐδὲλ ηῆο νὐζίαο. ἔηη π῵ο ἐλδέρεηαη πάλησλ [5] εἶλαη ηαὐηὰ ζηνηρεῖα; νὐδὲλ
γὰξ νἷόλ η᾽ εἶλαη η῵λ ζηνηρείσλ ηῶ ἐθ ζηνηρείσλ ζπγθεηκέλῳ ηὸ αὐηό, νἷνλ ηῶ ΒΑ ηὸ Β ἢ Α （
νὐδὲ δὴ η῵λ λνεη῵λ ζηνηρεῖόλ ἐζηηλ, νἷνλ ηὸ ὂλ ἢ ηὸ ἕλ: ὑπάξρεη γὰξ ηαῦηα ἑθάζηῳ θαὶ η῵λ
ζπλζέησλ）. νὐδὲλ ἄξ᾽ ἔζηαη αὐη῵λ νὔη᾽ νὐζία νὔηε πξόο ηη: ἀιι᾽ ἀλαγθαῖνλ. νὐθ ἔζηηλ ἄξα
[10] πάλησλ ηαὐηὰ ζηνηρεῖα.

ἢ ὥζπεξ ιέγνκελ, ἔζηη κὲλ ὥο, ἔζηη δ᾽ ὡο νὔ, νἷνλ ἴζσο η῵λ αἰζζεη῵λ ζσκάησλ ὡο κὲλ εἶδνο
ηὸ ζεξκὸλ θαὶ ἄιινλ ηξόπνλ ηὸ ςπρξὸλ ἡ ζηέξεζηο, ὕιε δὲ ηὸ δπλάκεη ηαῦηα πξ῵ηνλ θαζ᾽
αὑηό, νὐζίαη δὲ ηαῦηά ηε θαὶ ηὰ ἐθ ηνύησλ, ὧλ ἀξραὶ ηαῦηα, ἢ εἴ ηη ἐθ ζεξκνῦ θαὶ ςπρξνῦ [15]
γίγλεηαη ἕλ, νἷνλ ζὰξμ ἢ ὀζηνῦλ: ἕηεξνλ γὰξ ἀλάγθε ἐθείλσλ εἶλαη ηὸ γελόκελνλ. ηνύησλ κὲλ
νὖλ ηαὐηὰ ζηνηρεῖα θαὶ ἀξραί （ἄιισλ δ᾽ ἄιια）, πάλησλ δὲ νὕησ κὲλ εἰπεῖλ νὐθ ἔζηηλ, ηῶ
ἀλάινγνλ δέ, ὥζπεξ εἴ ηηο εἴπνη ὅηη ἀξραὶ εἰζὶ ηξεῖο, ηὸ εἶδνο θαὶ ἡ ζηέξεζηο θαὶ ἡ ὕιε. ἀιι᾽
ἕθαζηνλ ηνύησλ ἕηεξνλ πεξὶ [20] ἕθαζηνλ γέλνο ἐζηίλ, νἷνλ ἐλ ρξώκαηη ιεπθὸλ κέιαλ
ἐπηθάλεηα: θ῵ο ζθόηνο ἀήξ, ἐθ δὲ ηνύησλ ἡκέξα θαὶ λύμ. ἐπεὶ δὲ νὐ κόλνλ ηὰ ἐλππάξρνληα
αἴηηα, ἀιιὰ θαὶ η῵λ ἐθηὸο νἷνλ ηὸ θηλνῦλ, δῆινλ ὅηη ἕηεξνλ ἀξρὴ θαὶ ζηνηρεῖνλ, [24] αἴηηα δ᾽
ἄκθσ, θαὶ εἰο ηαῦηα δηαηξεῖηαη ἡ ἀξρή, ηὸ δ᾽ [25] ὡο θηλνῦλ ἢ ἱζηὰλ ἀξρή ηηο θαὶ νὐζία, ὥζηε
ζηνηρεῖα κὲλ θαη᾽ ἀλαινγίαλ ηξία, αἰηίαη δὲ θαὶ ἀξραὶ ηέηηαξεο: ἄιιν δ᾽ ἐλ ἄιιῳ, θαὶ ηὸ
πξ῵ηνλ αἴηηνλ ὡο θηλνῦλ ἄιιν ἄιιῳ. ὑγίεηα, λόζνο, ζ῵κα: ηὸ θηλνῦλ ἰαηξηθή. εἶδνο, ἀηαμία
ηνηαδί, πιίλζνη: ηὸ θηλνῦλ νἰθνδνκηθή [θαὶ εἰο ηαῦηα δηαηξεῖηαη [30] ἡ ἀξρή]. ἐπεὶ δὲ ηὸ θηλνῦλ
ἐλ κὲλ ηνῖο θπζηθνῖο ἀλζξώπῳ ἄλζξσπνο, ἐλ δὲ ηνῖο ἀπὸ δηαλνίαο ηὸ εἶδνο ἢ ηὸ ἐλαληίνλ,
ηξόπνλ ηηλὰ ηξία αἴηηα ἂλ εἴε, ὡδὶ δὲ ηέηηαξα. ὑγίεηα γάξ πσο ἡ ἰαηξηθή, θαὶ νἰθίαο εἶδνο ἡ
νἰθνδνκηθή, θαὶ ἄλζξσπνο ἄλζξσπνλ γελλᾷ: ἔηη παξὰ ηαῦηα ηὸ ὡο [35] πξ῵ηνλ πάλησλ
θηλνῦλ πάληα.
ἐπεὶ δ᾽ ἐζηὶ ηὰ κὲλ ρσξηζηὰ ηὰ δ᾽ νὐ ρσξηζηά, νὐζίαη ἐθεῖλα.

[1071α] [1] θαὶ δηὰ ηνῦην πάλησλ αἴηηα ηαὐηά, ὅηη η῵λ νὐζη῵λ ἄλεπ νὐθ ἔζηη ηὰ πάζε θαὶ αἱ
θηλήζεηο. ἔπεηηα ἔζηαη ηαῦηα ςπρὴ ἴζσο θαὶ ζ῵κα, ἢ λνῦο θαὶ ὄξεμηο θαὶ ζ῵κα.

ἔηη δ᾽ ἄιινλ ηξόπνλ ηῶ ἀλάινγνλ ἀξραὶ αἱ αὐηαί, νἷνλ ἐλέξγεηα [5] θαὶ δύλακηο: ἀιιὰ θαὶ
ηαῦηα ἄιια ηε ἄιινηο θαὶ ἄιισο. ἐλ ἐλίνηο κὲλ γὰξ ηὸ αὐηὸ ὁηὲ κὲλ ἐλεξγείᾳ ἔζηηλ ὁηὲ δὲ
δπλάκεη, νἷνλ νἶλνο ἢ ζὰξμ ἢ ἄλζξσπνο （πίπηεη δὲ θαὶ ηαῦηα εἰο ηὰ εἰξεκέλα αἴηηα: ἐλεξγείᾳ
κὲλ γὰξ ηὸ εἶδνο, ἐὰλ ᾖ ρσξηζηόλ, θαὶ ηὸ ἐμ ἀκθνῖλ ζηέξεζηο δέ, νἷνλ [10] ζθόηνο ἢ θάκλνλ,
δπλάκεη δὲ ἡ ὕιε: ηνῦην γάξ ἐζηη ηὸ δπλάκελνλ γίγλεζζαη ἄκθσ）: ἄιισο δ᾽ ἐλεξγείᾳ θαὶ
δπλάκεη δηαθέξεη ὧλ κὴ ἔζηηλ ἡ αὐηὴ ὕιε, ὧλ <ἐλίσλ> νὐθ ἔζηη ηὸ αὐηὸ εἶδνο ἀιι᾽ ἕηεξνλ,
ὥζπεξ ἀλζξώπνπ αἴηηνλ ηά ηε ζηνηρεῖα, πῦξ θαὶ γῆ ὡο ὕιε θαὶ ηὸ ἴδηνλ εἶδνο, θαὶ ἔηη ηη [15]
ἄιιν ἔμσ νἷνλ ὁ παηήξ, θαὶ παξὰ ηαῦηα ὁ ἥιηνο θαὶ ὁ ινμὸο θύθινο, νὔηε ὕιε ὄληα νὔη᾽ εἶδνο
νὔηε ζηέξεζηο νὔηε ὁκνεηδὲο ἀιιὰ θηλνῦληα. ἔηη δὲ ὁξᾶλ δεῖ ὅηη ηὰ κὲλ θαζόινπ ἔζηηλ εἰπεῖλ,
ηὰ δ᾽ νὔ. πάλησλ δὴ πξ῵ηαη ἀξραὶ ηὸ ἐλεξγείᾳ πξ῵ηνλ ηνδὶ θαὶ ἄιιν ὃ δπλάκεη. ἐθεῖλα κὲλ
[20] νὖλ ηὰ θαζόινπ νὐθ ἔζηηλ: ἀξρὴ γὰξ ηὸ θαζ᾽ ἕθαζηνλ η῵λ θαζ᾽ ἕθαζηνλ: ἄλζξσπνο κὲλ
γὰξ ἀλζξώπνπ θαζόινπ, ἀιι᾽ νὐθ ἔζηηλ νὐδείο, ἀιιὰ Πειεὺο Ἀρηιιέσο ζνῦ δὲ ὁ παηήξ, θαὶ
ηνδὶ ηὸ Β ηνπδὶ ηνῦ ΒΑ, ὅισο δὲ ηὸ Β ηνῦ ἁπι῵ο ΒΑ. ἔπεηηα, εἰ δὴ ηὰ η῵λ νὐζη῵λ, ἄιια δὲ
ἄιισλ [25] αἴηηα θαὶ ζηνηρεῖα, ὥζπεξ ἐιέρζε, η῵λ κὴ ἐλ ηαὐηῶ γέλεη, ρξσκάησλ ςόθσλ
νὐζη῵λ πνζόηεηνο, πιὴλ ηῶ ἀλάινγνλ: θαὶ η῵λ ἐλ ηαὐηῶ εἴδεη ἕηεξα, νὐθ εἴδεη ἀιι᾽ ὅηη η῵λ
θαζ᾽ ἕθαζηνλ ἄιιν, ἥ ηε ζὴ ὕιε θαὶ ηὸ εἶδνο θαὶ ηὸ θηλῆζαλ θαὶ ἡ ἐκή, ηῶ θαζόινπ δὲ ιόγῳ
ηαὐηά. ηὸ δὲ δεηεῖλ [30] ηίλεο ἀξραὶ ἢ ζηνηρεῖα η῵λ νὐζη῵λ θαὶ πξόο ηη θαὶ πνη῵λ, πόηεξνλ αἱ
αὐηαὶ ἢ ἕηεξαη, δῆινλ ὅηη πνιιαρ῵ο γε ιεγνκέλσλ ἔζηηλ ἑθάζηνπ, δηαηξεζέλησλ δὲ νὐ ηαὐηὰ
ἀιι᾽ ἕηεξα, πιὴλ ὡδὶ θαὶ πάλησλ, ὡδὶ κὲλ ηαὐηὰ ἢ ηὸ ἀλάινγνλ, ὅηη ὕιε, εἶδνο, ζηέξεζηο, ηὸ
θηλνῦλ, θαὶ ὡδὶ ηὰ η῵λ νὐζη῵λ [35] αἴηηα ὡο αἴηηα πάλησλ, ὅηη ἀλαηξεῖηαη ἀλαηξνπκέλσλ: ἔηη
ηὸ πξ῵ηνλ ἐληειερείᾳ: ὡδὶ δὲ ἕηεξα πξ῵ηα ὅζα ηὰ ἐλαληία ἃ κήηε ὡο γέλε ιέγεηαη κήηε
πνιιαρ῵ο ιέγεηαη: θαὶ ἔηη αἱ ὗιαη.

[1071β] [1] ηίλεο κὲλ νὖλ αἱ ἀξραὶ η῵λ αἰζζεη῵λ θαὶ πόζαη, θαὶ π῵ο αἱ αὐηαὶ θαὶ π῵ο ἕηεξαη,
εἴξεηαη.

ἐπεὶ δ᾽ ἦζαλ ηξεῖο νὐζίαη, δύν κὲλ αἱ θπζηθαὶ κία δ᾽ ἡ ἀθίλεηνο, πεξὶ ηαύηεο ιεθηένλ ὅηη
ἀλάγθε εἶλαη ἀΐδηόλ [5] ηηλα νὐζίαλ ἀθίλεηνλ. αἵ ηε γὰξ νὐζίαη πξ῵ηαη η῵λ ὄλησλ, θαὶ εἰ
πᾶζαη θζαξηαί, πάληα θζαξηά: ἀιι᾽ ἀδύλαηνλ θίλεζηλ ἢ γελέζζαη ἢ θζαξῆλαη （ἀεὶ γὰξ ἦλ）
, νὐδὲ ρξόλνλ. νὐ γὰξ νἷόλ ηε ηὸ πξόηεξνλ θαὶ ὕζηεξνλ εἶλαη κὴ ὄληνο ρξόλνπ: θαὶ ἡ θίλεζηο
ἄξα νὕησ ζπλερὴο ὥζπεξ θαὶ ὁ ρξόλνο: [10] ἢ γὰξ ηὸ αὐηὸ ἢ θηλήζεώο ηη πάζνο. θίλεζηο δ᾽
νὐθ ἔζηη ζπλερὴο ἀιι᾽ ἢ ἡ θαηὰ ηόπνλ, θαὶ ηαύηεο ἡ θύθιῳ. ἀιιὰ κὴλ εἰ ἔζηη θηλεηηθὸλ ἢ
πνηεηηθόλ, κὴ ἐλεξγνῦλ δέ ηη, νὐθ ἔζηαη θίλεζηο: ἐλδέρεηαη γὰξ ηὸ δύλακηλ ἔρνλ κὴ ἐλεξγεῖλ.
νὐζὲλ ἄξα ὄθεινο νὐδ᾽ ἐὰλ νὐζίαο πνηήζσκελ ἀτδίνπο, [15] ὥζπεξ νἱ ηὰ εἴδε, εἰ κή ηηο
δπλακέλε ἐλέζηαη ἀξρὴ κεηαβάιιεηλ: νὐ ηνίλπλ νὐδ᾽ αὕηε ἱθαλή, νὐδ᾽ ἄιιε νὐζία παξὰ ηὰ
εἴδε: εἰ γὰξ κὴ ἐλεξγήζεη, νὐθ ἔζηαη θίλεζηο. ἔηη νὐδ᾽ εἰ ἐλεξγήζεη, ἡ δ᾽ νὐζία αὐηῆο δύλακηο:
νὐ γὰξ ἔζηαη θίλεζηο ἀΐδηνο: ἐλδέρεηαη γὰξ ηὸ δπλάκεη ὂλ κὴ εἶλαη. δεῖ [20] ἄξα εἶλαη ἀξρὴλ
ηνηαύηελ ἧο ἡ νὐζία ἐλέξγεηα. ἔηη ηνίλπλ ηαύηαο δεῖ ηὰο νὐζίαο εἶλαη ἄλεπ ὕιεο: ἀτδίνπο γὰξ
δεῖ, εἴπεξ γε θαὶ ἄιιν ηη ἀΐδηνλ. ἐλέξγεηα ἄξα. θαίηνη ἀπνξία: δνθεῖ γὰξ ηὸ κὲλ ἐλεξγνῦλ πᾶλ
δύλαζζαη ηὸ δὲ δπλάκελνλ νὐ πᾶλ ἐλεξγεῖλ, ὥζηε πξόηεξνλ εἶλαη ηὴλ δύλακηλ. [25] ἀιιὰ κὴλ
εἰ ηνῦην, νὐζὲλ ἔζηαη η῵λ ὄλησλ: ἐλδέρεηαη γὰξ δύλαζζαη κὲλ εἶλαη κήπσ δ᾽ εἶλαη. θαίηνη εἰ ὡο
ιέγνπζηλ νἱ ζενιόγνη νἱ ἐθ λπθηὸο γελλ῵ληεο, ἢ ὡο νἱ θπζηθνὶ ὁκνῦ πάληα ρξήκαηά θαζη, ηὸ
αὐηὸ ἀδύλαηνλ. π῵ο γὰξ θηλεζήζεηαη, εἰ κὴ ἔζηαη ἐλεξγείᾳ ηη αἴηηνλ; νὐ γὰξ ἥ γε [30] ὕιε
θηλήζεη αὐηὴ ἑαπηήλ, ἀιιὰ ηεθηνληθή, νὐδὲ ηὰ ἐπηκήληα νὐδ᾽ ἡ γῆ, ἀιιὰ ηὰ ζπέξκαηα θαὶ ἡ
γνλή. δηὸ ἔληνη πνηνῦζηλ ἀεὶ ἐλέξγεηαλ, νἷνλ Λεύθηππνο θαὶ Πιάησλ: ἀεὶ γὰξ εἶλαί θαζη
θίλεζηλ. ἀιιὰ δηὰ ηί θαὶ ηίλα νὐ ιέγνπζηλ, νὐδ᾽, <εἰ> ὡδὶ <ἢ> ὡδί, ηὴλ αἰηίαλ. νὐδὲλ γὰξ ὡο
[35] ἔηπρε θηλεῖηαη, ἀιιὰ δεῖ ηη ἀεὶ ὑπάξρεηλ, ἕζπεξ λῦλ θύζεη κὲλ ὡδί, βίᾳ δὲ ἢ ὑπὸ λνῦ ἢ
ἄιινπ ὡδί. （εἶηα πνία πξώηε; δηαθέξεη γὰξ ἀκήραλνλ ὅζνλ）. ἀιιὰ κὴλ νὐδὲ Πιάησλί γε
νἷόλ ηε ιέγεηλ ἣλ νἴεηαη ἐλίνηε ἀξρὴλ εἶλαη,

[1072α] [1] ηὸ αὐηὸ ἑαπηὸ θηλνῦλ: ὕζηεξνλ γὰξ θαὶ ἅκα ηῶ νὐξαλῶ ἡ ςπρή, ὡο θεζίλ. ηὸ κὲλ
δὴ δύλακηλ νἴεζζαη ἐλεξγείαο πξόηεξνλ ἔζηη κὲλ ὡο θαι῵ο ἔζηη δ᾽ ὡο νὔ （εἴξεηαη δὲ π῵ο）:
ὅηη δ᾽ [5] ἐλέξγεηα πξόηεξνλ, καξηπξεῖ Ἀλαμαγόξαο （ὁ γὰξ λνῦο ἐλέξγεηα） θαὶ
἖κπεδνθιῆο θηιίαλ θαὶ ηὸ λεῖθνο, θαὶ νἱ ἀεὶ ιέγνληεο θίλεζηλ εἶλαη, ὥζπεξ Λεύθηππνο: ὥζη᾽
νὐθ ἦλ ἄπεηξνλ ρξόλνλ ράνο ἢ λύμ, ἀιιὰ ηαὐηὰ ἀεὶ ἢ πεξηόδῳ ἢ ἄιισο, εἴπεξ πξόηεξνλ
ἐλέξγεηα δπλάκεσο. εἰ δὴ ηὸ αὐηὸ [10] ἀεὶ πεξηόδῳ, δεῖ ηη ἀεὶ κέλεηλ ὡζαύησο ἐλεξγνῦλ. εἰ δὲ
κέιιεη γέλεζηο θαὶ θζνξὰ εἶλαη, ἄιιν δεῖ εἶλαη ἀεὶ ἐλεξγνῦλ ἄιισο θαὶ ἄιισο. ἀλάγθε ἄξα
ὡδὶ κὲλ θαζ᾽ αὑηὸ ἐλεξγεῖλ ὡδὶ δὲ θαη᾽ ἄιιν: ἤηνη ἄξα θαζ᾽ ἕηεξνλ ἢ θαηὰ ηὸ πξ῵ηνλ.
ἀλάγθε δὴ θαηὰ ηνῦην: πάιηλ γὰξ ἐθεῖλν [15] αὐηῶ ηε αἴηηνλ θἀθείλῳ. νὐθνῦλ βέιηηνλ ηὸ
πξ῵ηνλ: θαὶ γὰξ αἴηηνλ ἦλ ἐθεῖλν ηνῦ ἀεὶ ὡζαύησο: ηνῦ δ᾽ ἄιισο ἕηεξνλ, ηνῦ δ᾽ ἀεὶ ἄιισο
ἄκθσ δεινλόηη. νὐθνῦλ νὕησο θαὶ ἔρνπζηλ αἱ θηλήζεηο. ηί νὖλ ἄιιαο δεῖ δεηεῖλ ἀξράο;

ἐπεὶ δ᾽ νὕησ η᾽ ἐλδέρεηαη, θαὶ εἰ κὴ νὕησο, ἐθ λπθηὸο [20] ἔζηαη θαὶ ὁκνῦ πάλησλ θαὶ ἐθ κὴ
ὄληνο, ιύνηη᾽ ἂλ ηαῦηα, θαὶ ἔζηη ηη ἀεὶ θηλνύκελνλ θίλεζηλ ἄπαπζηνλ, αὕηε δ᾽ ἡ θύθιῳ （θαὶ
ηνῦην νὐ ιόγῳ κόλνλ ἀιι᾽ ἔξγῳ δῆινλ）, ὥζη᾽ ἀΐδηνο ἂλ εἴε ὁ πξ῵ηνο νὐξαλόο. ἔζηη ηνίλπλ
ηη θαὶ ὃ θηλεῖ. ἐπεὶ δὲ ηὸ θηλνύκελνλ θαὶ θηλνῦλ [θαὶ] κέζνλ, †ηνίλπλ† [25] ἔζηη ηη ὃ νὐ
θηλνύκελνλ θηλεῖ, ἀΐδηνλ θαὶ νὐζία θαὶ ἐλέξγεηα νὖζα. θηλεῖ δὲ ὧδε ηὸ ὀξεθηὸλ θαὶ ηὸ λνεηόλ:
θηλεῖ νὐ θηλνύκελα. ηνύησλ ηὰ πξ῵ηα ηὰ αὐηά. ἐπηζπκεηὸλ κὲλ γὰξ ηὸ θαηλόκελνλ θαιόλ,
βνπιεηὸλ δὲ πξ῵ηνλ ηὸ ὂλ θαιόλ: ὀξεγόκεζα δὲ δηόηη δνθεῖ κᾶιινλ ἢ δνθεῖ δηόηη ὀξεγόκεζα:
[30] ἀξρὴ γὰξ ἡ λόεζηο. λνῦο δὲ ὑπὸ ηνῦ λνεηνῦ θηλεῖηαη, λνεηὴ δὲ ἡ ἑηέξα ζπζηνηρία θαζ᾽
αὑηήλ: θαὶ ηαύηεο ἡ νὐζία πξώηε, θαὶ ηαύηεο ἡ ἁπιῆ θαὶ θαη᾽ ἐλέξγεηαλ （ἔζηη δὲ ηὸ ἓλ θαὶ
ηὸ ἁπινῦλ νὐ ηὸ αὐηό: ηὸ κὲλ γὰξ ἓλ κέηξνλ ζεκαίλεη, ηὸ δὲ ἁπινῦλ πὼο ἔρνλ αὐηό）. ἀιιὰ
κὴλ θαὶ ηὸ θαιὸλ θαὶ [35] ηὸ δη᾽ αὑηὸ αἱξεηὸλ ἐλ ηῇ αὐηῇ ζπζηνηρίᾳ: θαὶ ἔζηηλ ἄξηζηνλ ἀεὶ ἢ
ἀλάινγνλ ηὸ πξ῵ηνλ.

[1072β] [1] ὅηη δ᾽ ἔζηη ηὸ νὗ ἕλεθα ἐλ ηνῖο ἀθηλήηνηο, ἡ δηαίξεζηο δεινῖ: ἔζηη γὰξ ηηλὶ ηὸ νὗ
ἕλεθα <θαὶ> ηηλόο, ὧλ ηὸ κὲλ ἔζηη ηὸ δ᾽ νὐθ ἔζηη. θηλεῖ δὴ ὡο ἐξώκελνλ, θηλνύκελα δὲ ηἆιια
θηλεῖ. εἰ κὲλ νὖλ ηη θηλεῖηαη, ἐλδέρεηαη θαὶ [5] ἄιισο ἔρεηλ, ὥζη᾽ εἰ [ἡ] θνξὰ πξώηε ἡ ἐλέξγεηά
ἐζηηλ, ᾗ θηλεῖηαη ηαύηῃ γε ἐλδέρεηαη ἄιισο ἔρεηλ, θαηὰ ηόπνλ, θαὶ εἰ κὴ θαη᾽ νὐζίαλ: ἐπεὶ δὲ
ἔζηη ηη θηλνῦλ αὐηὸ ἀθίλεηνλ ὄλ, ἐλεξγείᾳ ὄλ, ηνῦην νὐθ ἐλδέρεηαη ἄιισο ἔρεηλ νὐδακ῵ο.
θνξὰ γὰξ ἡ πξώηε η῵λ κεηαβνι῵λ, ηαύηεο δὲ ἡ θύθιῳ: ηαύηελ [10] δὲ ηνῦην θηλεῖ. ἐμ
ἀλάγθεο ἄξα ἐζηὶλ ὄλ: θαὶ ᾗ ἀλάγθῃ, θαι῵ο, θαὶ νὕησο ἀξρή. ηὸ γὰξ ἀλαγθαῖνλ ηνζαπηαρ῵ο,
ηὸ κὲλ βίᾳ ὅηη παξὰ ηὴλ ὁξκήλ, ηὸ δὲ νὗ νὐθ ἄλεπ ηὸ εὖ, ηὸ δὲ κὴ ἐλδερόκελνλ ἄιισο ἀιι᾽
ἁπι῵ο.

ἐθ ηνηαύηεο ἄξα ἀξρῆο ἤξηεηαη ὁ νὐξαλὸο θαὶ ἡ θύζηο. δηαγσγὴ δ᾽ [15] ἐζηὶλ νἵα ἡ ἀξίζηε
κηθξὸλ ρξόλνλ ἡκῖλ （νὕησ γὰξ ἀεὶ ἐθεῖλν: ἡκῖλ κὲλ γὰξ ἀδύλαηνλ）, ἐπεὶ θαὶ ἡδνλὴ ἡ
ἐλέξγεηα ηνύηνπ （θαὶ δηὰ ηνῦην ἐγξήγνξζηο αἴζζεζηο λόεζηο ἥδηζηνλ, ἐιπίδεο δὲ θαὶ κλῆκαη
δηὰ ηαῦηα）. ἡ δὲ λόεζηο ἡ θαζ᾽ αὑηὴλ ηνῦ θαζ᾽ αὑηὸ ἀξίζηνπ, θαὶ ἡ κάιηζηα ηνῦ κάιηζηα.
αὑηὸλ [20] δὲ λνεῖ ὁ λνῦο θαηὰ κεηάιεςηλ ηνῦ λνεηνῦ: λνεηὸο γὰξ γίγλεηαη ζηγγάλσλ θαὶ
λν῵λ, ὥζηε ηαὐηὸλ λνῦο θαὶ λνεηόλ. ηὸ γὰξ δεθηηθὸλ ηνῦ λνεηνῦ θαὶ ηῆο νὐζίαο λνῦο, ἐλεξγεῖ
δὲ ἔρσλ, ὥζη᾽ ἐθείλνπ κᾶιινλ ηνῦην ὃ δνθεῖ ὁ λνῦο ζεῖνλ ἔρεηλ, θαὶ ἡ ζεσξία ηὸ ἥδηζηνλ θαὶ
ἄξηζηνλ. εἰ νὖλ νὕησο εὖ ἔρεη, [25] ὡο ἡκεῖο πνηέ, ὁ ζεὸο ἀεί, ζαπκαζηόλ: εἰ δὲ κᾶιινλ, ἔηη
ζαπκαζηώηεξνλ. ἔρεη δὲ ὧδε. θαὶ δσὴ δέ γε ὑπάξρεη: ἡ γὰξ λνῦ ἐλέξγεηα δσή, ἐθεῖλνο δὲ ἡ
ἐλέξγεηα: ἐλέξγεηα δὲ ἡ θαζ᾽ αὑηὴλ ἐθείλνπ δσὴ ἀξίζηε θαὶ ἀΐδηνο. θακὲλ δὴ ηὸλ ζεὸλ εἶλαη
δῶνλ ἀΐδηνλ ἄξηζηνλ, ὥζηε δσὴ θαὶ αἰὼλ ζπλερὴο [30] θαὶ ἀΐδηνο ὑπάξρεη ηῶ ζεῶ: ηνῦην γὰξ ὁ
ζεόο. ὅζνη δὲ ὑπνιακβάλνπζηλ, ὥζπεξ νἱ Ππζαγόξεηνη θαὶ Σπεύζηππνο ηὸ θάιιηζηνλ θαὶ
ἄξηζηνλ κὴ ἐλ ἀξρῇ εἶλαη, δηὰ ηὸ θαὶ η῵λ θπη῵λ θαὶ η῵λ δῴσλ ηὰο ἀξρὰο αἴηηα κὲλ εἶλαη ηὸ δὲ
θαιὸλ θαὶ ηέιεηνλ ἐλ ηνῖο ἐθ ηνύησλ, νὐθ ὀξζ῵ο νἴνληαη. [35] ηὸ γὰξ ζπέξκα ἐμ ἑηέξσλ ἐζηὶ
πξνηέξσλ ηειείσλ, θαὶ ηὸ πξ῵ηνλ νὐ ζπέξκα ἐζηὶλ ἀιιὰ ηὸ ηέιεηνλ:

[1073α] [1] νἷνλ πξόηεξνλ ἄλζξσπνλ ἂλ θαίε ηηο εἶλαη ηνῦ ζπέξκαηνο, νὐ ηὸλ ἐθ ηνύηνπ
γελόκελνλ ἀιι᾽ ἕηεξνλ ἐμ νὗ ηὸ ζπέξκα. ὅηη κὲλ νὖλ ἔζηηλ νὐζία ηηο ἀΐδηνο θαὶ ἀθίλεηνο θαὶ
θερσξηζκέλε η῵λ αἰζζεη῵λ, [5] θαλεξὸλ ἐθ η῵λ εἰξεκέλσλ: δέδεηθηαη δὲ θαὶ ὅηη κέγεζνο
νὐδὲλ ἔρεηλ ἐλδέρεηαη ηαύηελ ηὴλ νὐζίαλ ἀιι᾽ ἀκεξὴο θαὶ ἀδηαίξεηόο ἐζηηλ （θηλεῖ γὰξ ηὸλ
ἄπεηξνλ ρξόλνλ, νὐδὲλ δ᾽ ἔρεη δύλακηλ ἄπεηξνλ πεπεξαζκέλνλ: ἐπεὶ δὲ πᾶλ κέγεζνο ἢ ἄπεηξνλ
ἢ πεπεξαζκέλνλ, πεπεξαζκέλνλ κὲλ δηὰ ηνῦην νὐθ [10] ἂλ ἔρνη κέγεζνο, ἄπεηξνλ δ᾽ ὅηη ὅισο
νὐθ ἔζηηλ νὐδὲλ ἄπεηξνλ κέγεζνο）: ἀιιὰ κὴλ θαὶ ὅηη ἀπαζὲο θαὶ ἀλαιινίσηνλ: πᾶζαη γὰξ αἱ
ἄιιαη θηλήζεηο ὕζηεξαη ηῆο θαηὰ ηόπνλ. ηαῦηα κὲλ νὖλ δῆια δηόηη ηνῦηνλ ἔρεη ηὸλ ηξόπνλ.

πόηεξνλ δὲ κίαλ ζεηένλ ηὴλ ηνηαύηελ νὐζίαλ ἢ πιείνπο, [15] θαὶ πόζαο, δεῖ κὴ ιαλζάλεηλ,
ἀιιὰ κεκλῆζζαη θαὶ ηὰο η῵λ ἄιισλ ἀπνθάζεηο, ὅηη πεξὶ πιήζνπο νὐζὲλ εἰξήθαζηλ ὅ ηη θαὶ
ζαθὲο εἰπεῖλ. ἡ κὲλ γὰξ πεξὶ ηὰο ἰδέαο ὑπόιεςηο νὐδεκίαλ ἔρεη ζθέςηλ ἰδίαλ （ἀξηζκνὺο γὰξ
ιέγνπζη ηὰο ἰδέαο νἱ ιέγνληεο ἰδέαο, πεξὶ δὲ η῵λ ἀξηζκ῵λ ὁηὲ κὲλ ὡο [20] πεξὶ ἀπείξσλ
ιέγνπζηλ ὁηὲ δὲ ὡο κέρξη ηῆο δεθάδνο ὡξηζκέλσλ: δη᾽ ἣλ δ᾽ αἰηίαλ ηνζνῦηνλ ηὸ πιῆζνο η῵λ
ἀξηζκ῵λ, νὐδὲλ ιέγεηαη κεηὰ ζπνπδῆο ἀπνδεηθηηθῆο）: ἡκῖλ δ᾽ ἐθ η῵λ ὑπνθεηκέλσλ θαὶ
δησξηζκέλσλ ιεθηένλ. ἡ κὲλ γὰξ ἀξρὴ θαὶ ηὸ πξ῵ηνλ η῵λ ὄλησλ ἀθίλεηνλ θαὶ θαζ᾽ αὑηὸ θαὶ
θαηὰ [25] ζπκβεβεθόο, θηλνῦλ δὲ ηὴλ πξώηελ ἀΐδηνλ θαὶ κίαλ θίλεζηλ: ἐπεὶ δὲ ηὸ θηλνύκελνλ
ἀλάγθε ὑπό ηηλνο θηλεῖζζαη, θαὶ ηὸ πξ῵ηνλ θηλνῦλ ἀθίλεηνλ εἶλαη θαζ᾽ αὑηό, θαὶ ηὴλ ἀΐδηνλ
θίλεζηλ ὑπὸ ἀτδίνπ θηλεῖζζαη θαὶ ηὴλ κίαλ ὑθ᾽ ἑλόο, ὁξ῵κελ δὲ παξὰ ηὴλ ηνῦ παληὸο ηὴλ
ἁπιῆλ θνξάλ, ἣλ θηλεῖλ θακὲλ [30] ηὴλ πξώηελ νὐζίαλ θαὶ ἀθίλεηνλ, ἄιιαο θνξὰο νὔζαο ηὰο
η῵λ πιαλήησλ ἀτδίνπο （ἀΐδηνλ γὰξ θαὶ ἄζηαηνλ ηὸ θύθιῳ ζ῵κα: δέδεηθηαη δ᾽ ἐλ ηνῖο
θπζηθνῖο πεξὶ ηνύησλ）, ἀλάγθε θαὶ ηνύησλ ἑθάζηελ η῵λ θνξ῵λ ὑπ᾽ ἀθηλήηνπ ηε θηλεῖζζαη
θαζ᾽ αὑηὴλ θαὶ ἀτδίνπ νὐζίαο. ἥ ηε γὰξ η῵λ ἄζηξσλ θύζηο ἀΐδηνο [35] νὐζία ηηο νὖζα, θαὶ ηὸ
θηλνῦλ ἀΐδηνλ θαὶ πξόηεξνλ ηνῦ θηλνπκέλνπ, θαὶ ηὸ πξόηεξνλ νὐζίαο νὐζίαλ ἀλαγθαῖνλ εἶλαη.
θαλεξὸλ ηνίλπλ ὅηη ηνζαύηαο ηε νὐζίαο ἀλαγθαῖνλ εἶλαη ηήλ ηε θύζηλ ἀτδίνπο θαὶ ἀθηλήηνπο
θαζ᾽ αὑηάο, θαὶ ἄλεπ κεγέζνπο δηὰ ηὴλ εἰξεκέλελ αἰηίαλ πξόηεξνλ.

[1073β] [1] —ὅηη κὲλ νὖλ εἰζὶλ νὐζίαη, θαὶ ηνύησλ ηηο πξώηε θαὶ δεπηέξα θαηὰ ηὴλ αὐηὴλ
ηάμηλ ηαῖο θνξαῖο η῵λ ἄζηξσλ, θαλεξόλ: ηὸ δὲ πιῆζνο ἤδε η῵λ θνξ῵λ ἐθ ηῆο νἰθεηνηάηεο
θηινζνθίᾳ η῵λ καζεκαηηθ῵λ [5] ἐπηζηεκ῵λ δεῖ ζθνπεῖλ, ἐθ ηῆο ἀζηξνινγίαο: αὕηε γὰξ πεξὶ
νὐζίαο αἰζζεηῆο κὲλ ἀτδίνπ δὲ πνηεῖηαη ηὴλ ζεσξίαλ, αἱ δ᾽ ἄιιαη πεξὶ νὐδεκηᾶο νὐζίαο, νἷνλ ἥ
ηε πεξὶ ηνὺο ἀξηζκνὺο θαὶ ηὴλ γεσκεηξίαλ. ὅηη κὲλ νὖλ πιείνπο η῵λ θεξνκέλσλ αἱ θνξαί,
θαλεξὸλ ηνῖο θαὶ κεηξίσο ἡκκέλνηο （πιείνπο γὰξ ἕθαζηνλ [10] θέξεηαη κηᾶο η῵λ
πιαλσκέλσλ ἄζηξσλ）: πόζαη δ᾽ αὗηαη ηπγράλνπζηλ νὖζαη, λῦλ κὲλ ἡκεῖο ἃ ιέγνπζη η῵λ
καζεκαηηθ῵λ ηηλὲο ἐλλνίαο ράξηλ ιέγνκελ, ὅπσο ᾖ ηη ηῇ δηαλνίᾳ πιῆζνο ὡξηζκέλνλ
ὑπνιαβεῖλ: ηὸ δὲ ινηπὸλ ηὰ κὲλ δεηνῦληαο αὐηνὺο δεῖ ηὰ δὲ ππλζαλνκέλνπο παξὰ η῵λ
δεηνύλησλ, [15] ἄλ ηη θαίλεηαη παξὰ ηὰ λῦλ εἰξεκέλα ηνῖο ηαῦηα πξαγκαηεπνκέλνηο, θηιεῖλ
κὲλ ἀκθνηέξνπο, πείζεζζαη δὲ ηνῖο ἀθξηβεζηέξνηο.

Δὔδνμνο κὲλ νὖλ ἡιίνπ θαὶ ζειήλεο ἑθαηέξνπ ηὴλ θνξὰλ ἐλ ηξηζὶλ ἐηίζεη᾽ εἶλαη ζθαίξαηο, ὧλ
ηὴλ κὲλ πξώηελ ηὴλ η῵λ ἀπιαλ῵λ ἄζηξσλ εἶλαη, ηὴλ δὲ δεπηέξαλ θαηὰ ηὸλ [20] δηὰ κέζσλ
η῵λ δῳδίσλ, ηὴλ δὲ ηξίηελ θαηὰ ηὸλ ιεινμσκέλνλ ἐλ ηῶ πιάηεη η῵λ δῳδίσλ （ἐλ κείδνλη δὲ
πιάηεη ιεινμ῵ζζαη θαζ᾽ ὃλ ἡ ζειήλε θέξεηαη ἢ θαζ᾽ ὃλ ὁ ἥιηνο）, η῵λ δὲ πιαλσκέλσλ
ἄζηξσλ ἐλ ηέηηαξζηλ ἑθάζηνπ ζθαίξαηο, θαὶ ηνύησλ δὲ ηὴλ κὲλ πξώηελ θαὶ δεπηέξαλ ηὴλ
αὐηὴλ εἶλαη [25] ἐθείλαηο （ηήλ ηε γὰξ η῵λ ἀπιαλ῵λ ηὴλ ἁπάζαο θέξνπζαλ εἶλαη, θαὶ ηὴλ ὑπὸ
ηαύηῃ ηεηαγκέλελ θαὶ θαηὰ ηὸλ δηὰ κέζσλ η῵λ δῳδίσλ ηὴλ θνξὰλ ἔρνπζαλ θνηλὴλ ἁπαζ῵λ
εἶλαη）, ηῆο δὲ ηξίηεο ἁπάλησλ ηνὺο πόινπο ἐλ ηῶ δηὰ κέζσλ η῵λ δῳδίσλ εἶλαη, ηῆο δὲ
ηεηάξηεο ηὴλ θνξὰλ θαηὰ ηὸλ ιεινμσκέλνλ [30] πξὸο ηὸλ κέζνλ ηαύηεο: εἶλαη δὲ ηῆο ηξίηεο
ζθαίξαο ηνὺο πόινπο η῵λ κὲλ ἄιισλ ἰδίνπο, ηνὺο δὲ ηῆο Ἀθξνδίηεο θαὶ ηνῦ ἗ξκνῦ ηνὺο
αὐηνύο: Κάιιηππνο δὲ ηὴλ κὲλ ζέζηλ η῵λ ζθαηξ῵λ ηὴλ αὐηὴλ ἐηίζεην Δὐδόμῳ [ηνῦη᾽ ἔζηη η῵λ
ἀπνζηεκάησλ ηὴλ ηάμηλ], ηὸ δὲ πιῆζνο ηῶ κὲλ ηνῦ Γηὸο θαὶ [35] ηῶ ηνῦ Κξόλνπ ηὸ αὐηὸ
ἐθείλῳ ἀπεδίδνπ, ηῶ δ᾽ ἡιίῳ θαὶ ηῇ ζειήλῃ δύν ᾤεην ἔηη πξνζζεηέαο εἶλαη ζθαίξαο, ηὰ
θαηλόκελα [37] εἰ κέιιεη ηηο ἀπνδώζεηλ, ηνῖο δὲ ινηπνῖο η῵λ πιαλήησλ ἑθάζηῳ κίαλ.
ἀλαγθαῖνλ δέ, εἰ κέιινπζη ζπληεζεῖζαη πᾶζαη ηὰ θαηλόκελα ἀπνδώζεηλ,

[1074α] [1] θαζ᾽ ἕθαζηνλ η῵λ πιαλσκέλσλ ἑηέξαο ζθαίξαο κηᾷ ἐιάηηνλαο εἶλαη ηὰο
ἀλειηηηνύζαο θαὶ εἰο ηὸ αὐηὸ ἀπνθαζηζηάζαο ηῇ ζέζεη ηὴλ πξώηελ ζθαῖξαλ ἀεὶ ηνῦ ὑπνθάησ
ηεηαγκέλνπ ἄζηξνπ: νὕησ γὰξ κόλσο [5] ἐλδέρεηαη ηὴλ η῵λ πιαλήησλ θνξὰλ ἅπαληα
πνηεῖζζαη. ἐπεὶ νὖλ ἐλ αἷο κὲλ αὐηὰ θέξεηαη ζθαίξαηο αἱ κὲλ ὀθηὼ αἱ δὲ πέληε θαὶ εἴθνζίλ
εἰζηλ, ηνύησλ δὲ κόλαο νὐ δεῖ ἀλειηρζῆλαη ἐλ αἷο ηὸ θαησηάησ ηεηαγκέλνλ θέξεηαη, αἱ κὲλ ηὰο
η῵λ πξώησλ δύν ἀλειίηηνπζαη ἓμ ἔζνληαη, αἱ δὲ ηὰο [10] η῵λ ὕζηεξνλ ηεηηάξσλ ἑθθαίδεθα: ὁ
δὴ ἁπαζ῵λ ἀξηζκὸο η῵λ ηε θεξνπζ῵λ θαὶ η῵λ ἀλειηηηνπζ῵λ ηαύηαο πεληήθνληά ηε θαὶ πέληε.
εἰ δὲ ηῇ ζειήλῃ ηε θαὶ ηῶ ἡιίῳ κὴ πξνζηηζείε ηηο ἃο εἴπνκελ θηλήζεηο, αἱ πᾶζαη ζθαῖξαη
ἔζνληαη ἑπηά ηε θαὶ ηεζζαξάθνληα.

ηὸ κὲλ νὖλ πιῆζνο η῵λ ζθαηξ῵λ ἔζησ [15] ηνζνῦηνλ, ὥζηε θαὶ ηὰο νὐζίαο θαὶ ηὰο ἀξρὰο ηὰο
ἀθηλήηνπο [θαὶ ηὰο αἰζζεηὰο] ηνζαύηαο εὔινγνλ ὑπνιαβεῖλ （ηὸ γὰξ ἀλαγθαῖνλ ἀθείζζσ ηνῖο
ἰζρπξνηέξνηο ιέγεηλ）: εἰ δὲ κεδεκίαλ νἷόλ η᾽ εἶλαη θνξὰλ κὴ ζπληείλνπζαλ πξὸο ἄζηξνπ
θνξάλ, ἔηη δὲ πᾶζαλ θύζηλ θαὶ πᾶζαλ νὐζίαλ ἀπαζῆ θαὶ θαζ᾽ [20] αὑηὴλ ηνῦ ἀξίζηνπ
ηεηπρεθπῖαλ ηέινο εἶλαη δεῖ λνκίδεηλ, νὐδεκία ἂλ εἴε παξὰ ηαύηαο ἑηέξα θύζηο, ἀιιὰ ηνῦηνλ
ἀλάγθε ηὸλ ἀξηζκὸλ εἶλαη η῵λ νὐζη῵λ. εἴηε γὰξ εἰζὶλ ἕηεξαη, θηλνῖελ ἂλ ὡο ηέινο νὖζαη
θνξᾶο: ἀιιὰ εἶλαί γε ἄιιαο θνξὰο ἀδύλαηνλ παξὰ ηὰο εἰξεκέλαο. ηνῦην δὲ εὔινγνλ ἐθ η῵λ
[25] θεξνκέλσλ ὑπνιαβεῖλ. εἰ γὰξ πᾶλ ηὸ θέξνλ ηνῦ θεξνκέλνπ ράξηλ πέθπθε θαὶ θνξὰ πᾶζα
θεξνκέλνπ ηηλόο ἐζηηλ, νὐδεκία θνξὰ αὑηῆο ἂλ ἕλεθα εἴε νὐδ᾽ ἄιιεο θνξᾶο, ἀιιὰ η῵λ
ἄζηξσλ ἕλεθα. εἰ γὰξ ἔζηαη θνξὰ θνξᾶο ἕλεθα, θαὶ ἐθείλελ ἑηέξνπ δεήζεη ράξηλ εἶλαη: ὥζη᾽
ἐπεηδὴ νὐρ νἷόλ ηε εἰο ἄπεηξνλ, [30] ηέινο ἔζηαη πάζεο θνξᾶο η῵λ θεξνκέλσλ ηη ζείσλ
ζσκάησλ θαηὰ ηὸλ νὐξαλόλ. ὅηη δὲ εἷο νὐξαλόο, θαλεξόλ. εἰ γὰξ πιείνπο νὐξαλνὶ ὥζπεξ
ἄλζξσπνη, ἔζηαη εἴδεη κία ἡ πεξὶ ἕθαζηνλ ἀξρή, ἀξηζκῶ δέ γε πνιιαί. ἀιι᾽ ὅζα ἀξηζκῶ
πνιιά, ὕιελ ἔρεη （εἷο γὰξ ιόγνο θαὶ ὁ αὐηὸο πνιι῵λ, [35] νἷνλ ἀλζξώπνπ, Σσθξάηεο δὲ εἷο
）: ηὸ δὲ ηί ἦλ εἶλαη νὐθ ἔρεη ὕιελ ηὸ πξ῵ηνλ: ἐληειέρεηα γάξ. ἓλ ἄξα θαὶ ιόγῳ θαὶ ἀξηζκῶ ηὸ
πξ῵ηνλ θηλνῦλ ἀθίλεηνλ ὄλ: θαὶ ηὸ θηλνύκελνλ ἄξα ἀεὶ θαὶ ζπλερ῵ο: εἷο ἄξα νὐξαλὸο κόλνο.

[1074β] [1] παξαδέδνηαη δὲ παξὰ η῵λ ἀξραίσλ θαὶ πακπαιαίσλ ἐλ κύζνπ ζρήκαηη
θαηαιειεηκκέλα ηνῖο ὕζηεξνλ ὅηη ζενί ηέ εἰζηλ νὗηνη θαὶ πεξηέρεη ηὸ ζεῖνλ ηὴλ ὅιελ θύζηλ. ηὰ
δὲ ινηπὰ κπζηθ῵ο ἤδε πξνζῆθηαη πξὸο ηὴλ πεηζὼ η῵λ πνιι῵λ θαὶ [5] πξὸο ηὴλ εἰο ηνὺο
λόκνπο θαὶ ηὸ ζπκθέξνλ ρξῆζηλ: ἀλζξσπνεηδεῖο ηε γὰξ ηνύηνπο θαὶ η῵λ ἄιισλ δῴσλ ὁκνίνπο
ηηζὶ ιέγνπζη, θαὶ ηνύηνηο ἕηεξα ἀθόινπζα θαὶ παξαπιήζηα ηνῖο εἰξεκέλνηο, ὧλ εἴ ηηο ρσξίζαο
αὐηὸ ιάβνη κόλνλ ηὸ πξ῵ηνλ, ὅηη ζενὺο ᾤνλην ηὰο πξώηαο νὐζίαο εἶλαη, ζείσο ἂλ εἰξῆζζαη
[10] λνκίζεηελ, θαὶ θαηὰ ηὸ εἰθὸο πνιιάθηο εὑξεκέλεο εἰο ηὸ δπλαηὸλ ἑθάζηεο θαὶ ηέρλεο θαὶ
θηινζνθίαο θαὶ πάιηλ θζεηξνκέλσλ θαὶ ηαύηαο ηὰο δόμαο ἐθείλσλ νἷνλ ιείςαλα πεξηζεζ῵ζζαη
κέρξη ηνῦ λῦλ. ἡ κὲλ νὖλ πάηξηνο δόμα θαὶ ἡ παξὰ η῵λ πξώησλ ἐπὶ ηνζνῦηνλ ἡκῖλ θαλεξὰ
κόλνλ. [15]

ηὰ δὲ πεξὶ ηὸλ λνῦλ ἔρεη ηηλὰο ἀπνξίαο: δνθεῖ κὲλ γὰξ εἶλαη η῵λ θαηλνκέλσλ ζεηόηαηνλ, π῵ο δ᾽
ἔρσλ ηνηνῦηνο ἂλ εἴε, ἔρεη ηηλὰο δπζθνιίαο. εἴηε γὰξ κεδὲλ λνεῖ, ηί ἂλ εἴε ηὸ ζεκλόλ, ἀιι᾽ ἔρεη
ὥζπεξ ἂλ εἰ ὁ θαζεύδσλ: εἴηε λνεῖ, ηνύηνπ δ᾽ ἄιιν θύξηνλ, νὐ γάξ ἐζηη ηνῦην ὅ ἐζηηλ αὐηνῦ ἡ
[20] νὐζία λόεζηο, ἀιιὰ δύλακηο, νὐθ ἂλ ἡ ἀξίζηε νὐζία εἴε: δηὰ γὰξ ηνῦ λνεῖλ ηὸ ηίκηνλ αὐηῶ
ὑπάξρεη. ἔηη δὲ εἴηε λνῦο ἡ νὐζία αὐηνῦ εἴηε λόεζίο ἐζηη, ηί λνεῖ; ἢ γὰξ αὐηὸο αὑηὸλ ἢ ἕηεξόλ
ηη: θαὶ εἰ ἕηεξόλ ηη, ἢ ηὸ αὐηὸ ἀεὶ ἢ ἄιιν. πόηεξνλ νὖλ δηαθέξεη ηη ἢ νὐδὲλ ηὸ λνεῖλ ηὸ θαιὸλ ἢ
ηὸ ηπρόλ; [25] ἢ θαὶ ἄηνπνλ ηὸ δηαλνεῖζζαη πεξὶ ἐλίσλ; δῆινλ ηνίλπλ ὅηη ηὸ ζεηόηαηνλ θαὶ
ηηκηώηαηνλ λνεῖ, θαὶ νὐ κεηαβάιιεη: εἰο ρεῖξνλ γὰξ ἡ κεηαβνιή, θαὶ θίλεζίο ηηο ἤδε ηὸ
ηνηνῦηνλ. πξ῵ηνλ κὲλ νὖλ εἰ κὴ λόεζίο ἐζηηλ ἀιιὰ δύλακηο, εὔινγνλ ἐπίπνλνλ εἶλαη ηὸ
ζπλερὲο αὐηῶ ηῆο λνήζεσο: ἔπεηηα δῆινλ [30] ὅηη ἄιιν ηη ἂλ εἴε ηὸ ηηκηώηεξνλ ἢ ὁ λνῦο, ηὸ
λννύκελνλ. θαὶ γὰξ ηὸ λνεῖλ θαὶ ἡ λόεζηο ὑπάξμεη θαὶ ηὸ ρείξηζηνλ λννῦληη, ὥζη᾽ εἰ θεπθηὸλ
ηνῦην （θαὶ γὰξ κὴ ὁξᾶλ ἔληα θξεῖηηνλ ἢ ὁξᾶλ）, νὐθ ἂλ εἴε ηὸ ἄξηζηνλ ἡ λόεζηο. αὑηὸλ ἄξα
λνεῖ, εἴπεξ ἐζηὶ ηὸ θξάηηζηνλ, θαὶ ἔζηηλ ἡ λόεζηο λνήζεσο λόεζηο. [35] θαίλεηαη δ᾽ ἀεὶ ἄιινπ
ἡ ἐπηζηήκε θαὶ ἡ αἴζζεζηο θαὶ ἡ δόμα θαὶ ἡ δηάλνηα, αὑηῆο δ᾽ ἐλ παξέξγῳ. ἔηη εἰ ἄιιν ηὸ λνεῖλ
θαὶ ηὸ λνεῖζζαη, θαηὰ πόηεξνλ αὐηῶ ηὸ εὖ ὑπάξρεη; νὐδὲ γὰξ ηαὐηὸ ηὸ εἶλαη λνήζεη θαὶ
λννπκέλῳ. ἢ ἐπ᾽ ἐλίσλ ἡ ἐπηζηήκε ηὸ πξᾶγκα,

[1075α] [1] ἐπὶ κὲλ η῵λ πνηεηηθ῵λ ἄλεπ ὕιεο ἡ νὐζία θαὶ ηὸ ηί ἦλ εἶλαη, ἐπὶ δὲ η῵λ
ζεσξεηηθ῵λ ὁ ιόγνο ηὸ πξᾶγκα θαὶ ἡ λόεζηο; νὐρ ἑηέξνπ νὖλ ὄληνο ηνῦ λννπκέλνπ θαὶ ηνῦ
λνῦ, ὅζα κὴ ὕιελ ἔρεη, ηὸ αὐηὸ ἔζηαη, θαὶ ἡ [5] λόεζηο ηῶ λννπκέλῳ κία. ἔηη δὴ ιείπεηαη
ἀπνξία, εἰ ζύλζεηνλ ηὸ λννύκελνλ: κεηαβάιινη γὰξ ἂλ ἐλ ηνῖο κέξεζη ηνῦ ὅινπ. ἢ ἀδηαίξεηνλ
πᾶλ ηὸ κὴ ἔρνλ ὕιελ—ὥζπεξ ὁ ἀλζξώπηλνο λνῦο ἢ ὅ γε η῵λ ζπλζέησλ ἔρεη ἔλ ηηλη ρξόλῳ （
νὐ γὰξ ἔρεη ηὸ εὖ ἐλ ηῳδὶ ἢ ἐλ ηῳδί, ἀιι᾽ ἐλ ὅιῳ ηηλὶ ηὸ ἄξηζηνλ, ὂλ ἄιιν ηη）— [10] νὕησο
δ᾽ ἔρεη αὐηὴ αὑηῆο ἡ λόεζηο ηὸλ ἅπαληα αἰ῵λα;

ἐπηζθεπηένλ δὲ θαὶ πνηέξσο ἔρεη ἡ ηνῦ ὅινπ θύζηο ηὸ ἀγαζὸλ θαὶ ηὸ ἄξηζηνλ, πόηεξνλ
θερσξηζκέλνλ ηη θαὶ αὐηὸ θαζ᾽ αὑηό, ἢ ηὴλ ηάμηλ. ἢ ἀκθνηέξσο ὥζπεξ ζηξάηεπκα; θαὶ γὰξ ἐλ
ηῇ ηάμεη ηὸ εὖ θαὶ ὁ ζηξαηεγόο, θαὶ κᾶιινλ [15] νὗηνο: νὐ γὰξ νὗηνο δηὰ ηὴλ ηάμηλ ἀιι᾽
ἐθείλε δηὰ ηνῦηόλ ἐζηηλ. πάληα δὲ ζπληέηαθηαί πσο, ἀιι᾽ νὐρ ὁκνίσο, θαὶ πισηὰ θαὶ πηελὰ
θαὶ θπηά: θαὶ νὐρ νὕησο ἔρεη ὥζηε κὴ εἶλαη ζαηέξῳ πξὸο ζάηεξνλ κεδέλ, ἀιι᾽ ἔζηη ηη. πξὸο
κὲλ γὰξ ἓλ ἅπαληα ζπληέηαθηαη, ἀιι᾽ ὥζπεξ ἐλ νἰθίᾳ ηνῖο ἐιεπζέξνηο [20] ἥθηζηα ἔμεζηηλ ὅ ηη
ἔηπρε πνηεῖλ, ἀιιὰ πάληα ἢ ηὰ πιεῖζηα ηέηαθηαη, ηνῖο δὲ ἀλδξαπόδνηο θαὶ ηνῖο ζεξίνηο κηθξὸλ
ηὸ εἰο ηὸ θνηλόλ, ηὸ δὲ πνιὺ ὅ ηη ἔηπρελ: ηνηαύηε γὰξ ἑθάζηνπ ἀξρὴ αὐη῵λ ἡ θύζηο ἐζηίλ. ιέγσ
δ᾽ νἷνλ εἴο γε ηὸ δηαθξηζῆλαη ἀλάγθε ἅπαζηλ ἐιζεῖλ, θαὶ ἄιια νὕησο ἔζηηλ ὧλ θνηλσλεῖ [25]
ἅπαληα εἰο ηὸ ὅινλ.

ὅζα δὲ ἀδύλαηα ζπκβαίλεη ἢ ἄηνπα ηνῖο ἄιισο ιέγνπζη, θαὶ πνῖα νἱ ραξηεζηέξσο ιέγνληεο,
θαὶ ἐπὶ πνίσλ ἐιάρηζηαη ἀπνξίαη, δεῖ κὴ ιαλζάλεηλ. πάληεο γὰξ ἐμ ἐλαληίσλ πνηνῦζη πάληα.
νὔηε δὲ ηὸ πάληα νὔηε ηὸ ἐμ ἐλαληίσλ ὀξζ῵ο, νὔη᾽ ἐλ ὅζνηο ηὰ ἐλαληία ὑπάξρεη, π῵ο [30] ἐθ
η῵λ ἐλαληίσλ ἔζηαη, νὐ ιέγνπζηλ: ἀπαζῆ γὰξ ηὰ ἐλαληία ὑπ᾽ ἀιιήισλ. ἡκῖλ δὲ ιύεηαη ηνῦην
εὐιόγσο ηῶ ηξίηνλ ηη εἶλαη. νἱ δὲ ηὸ ἕηεξνλ η῵λ ἐλαληίσλ ὕιελ πνηνῦζηλ, ὥζπεξ νἱ ηὸ ἄληζνλ
ηῶ ἴζῳ ἢ ηῶ ἑλὶ ηὰ πνιιά. ιύεηαη δὲ θαὶ ηνῦην ηὸλ αὐηὸλ ηξόπνλ: ἡ γὰξ ὕιε ἡ κία νὐδελὶ
ἐλαληίνλ. ἔηη [35] ἅπαληα ηνῦ θαύινπ κεζέμεη ἔμσ ηνῦ ἑλόο: ηὸ γὰξ θαθὸλ αὐηὸ ζάηεξνλ η῵λ
ζηνηρείσλ. νἱ δ᾽ ἄιινη νὐδ᾽ ἀξρὰο ηὸ ἀγαζὸλ θαὶ ηὸ θαθόλ: θαίηνη ἐλ ἅπαζη κάιηζηα ηὸ
ἀγαζὸλ ἀξρή. [38] νἱ δὲ ηνῦην κὲλ ὀξζ῵ο ὅηη ἀξρήλ, ἀιιὰ π῵ο ηὸ ἀγαζὸλ ἀξρὴ νὐ ιέγνπζηλ,
πόηεξνλ ὡο ηέινο ἢ ὡο θηλῆζαλ ἢ ὡο εἶδνο.
[1075β] [1] ἀηόπσο δὲ θαὶ ἖κπεδνθιῆο: ηὴλ γὰξ θηιίαλ πνηεῖ ηὸ ἀγαζόλ, αὕηε δ᾽ ἀξρὴ θαὶ ὡο
θηλνῦζα （ζπλάγεη γάξ） θαὶ ὡο ὕιε: κόξηνλ γὰξ ηνῦ κίγκαηνο. εἰ δὴ θαὶ ηῶ αὐηῶ
ζπκβέβεθελ [5] θαὶ ὡο ὕιῃ ἀξρῇ εἶλαη θαὶ ὡο θηλνῦληη, ἀιιὰ ηό γ᾽ εἶλαη νὐ ηαὐηό. θαηὰ
πόηεξνλ νὖλ θηιία; ἄηνπνλ δὲ θαὶ ηὸ ἄθζαξηνλ εἶλαη ηὸ λεῖθνο: ηνῦην δ᾽ ἐζηὶλ αὐηῶ ἡ ηνῦ
θαθνῦ θύζηο. Ἀλαμαγόξαο δὲ ὡο θηλνῦλ ηὸ ἀγαζὸλ ἀξρήλ: ὁ γὰξ λνῦο θηλεῖ. ἀιιὰ θηλεῖ ἕλεθά
ηηλνο, ὥζηε ἕηεξνλ, πιὴλ ὡο ἡκεῖο ιέγνκελ: [10] ἡ γὰξ ἰαηξηθή ἐζηί πσο ἡ ὑγίεηα. ἄηνπνλ δὲ
θαὶ ηὸ ἐλαληίνλ κὴ πνηῆζαη ηῶ ἀγαζῶ θαὶ ηῶ λῶ. πάληεο δ᾽ νἱ ηἀλαληία ιέγνληεο νὐ ρξ῵ληαη
ηνῖο ἐλαληίνηο, ἐὰλ κὴ ῥπζκίζῃ ηηο. θαὶ δηὰ ηί ηὰ κὲλ θζαξηὰ ηὰ δ᾽ ἄθζαξηα, νὐδεὶο ιέγεη:
πάληα γὰξ ηὰ ὄληα πνηνῦζηλ ἐθ η῵λ αὐη῵λ ἀξρ῵λ. ἔηη νἱ [15] κὲλ ἐθ ηνῦ κὴ ὄληνο πνηνῦζη ηὰ
ὄληα: νἱ δ᾽ ἵλα κὴ ηνῦην ἀλαγθαζζ῵ζηλ, ἓλ πάληα πνηνῦζηλ.

ἔηη δηὰ ηί ἀεὶ ἔζηαη γέλεζηο θαὶ ηί αἴηηνλ γελέζεσο, νὐδεὶο ιέγεη. θαὶ ηνῖο δύν ἀξρὰο πνηνῦζηλ
ἄιιελ ἀλάγθε ἀξρὴλ θπξησηέξαλ εἶλαη, θαὶ ηνῖο ηὰ εἴδε ἔηη ἄιιε ἀξρὴ θπξησηέξα: δηὰ ηί γὰξ
κεηέζρελ ἢ [20] κεηέρεη; θαὶ ηνῖο κὲλ ἄιινηο ἀλάγθε ηῇ ζνθίᾳ θαὶ ηῇ ηηκησηάηῃ ἐπηζηήκῃ
εἶλαί ηη ἐλαληίνλ, ἡκῖλ δ᾽ νὔ. νὐ γάξ ἐζηηλ ἐλαληίνλ ηῶ πξώηῳ νὐδέλ: πάληα γὰξ ηὰ ἐλαληία
ὕιελ ἔρεη, θαὶ δπλάκεη ηαῦηα ἔζηηλ: ἡ δὲ ἐλαληία ἄγλνηα εἰο ηὸ ἐλαληίνλ, ηῶ δὲ πξώηῳ
ἐλαληίνλ νὐδέλ. εἴ ηε κὴ ἔζηαη παξὰ ηὰ [25] αἰζζεηὰ ἄιια, νὐθ ἔζηαη ἀξρὴ θαὶ ηάμηο θαὶ
γέλεζηο θαὶ ηὰ νὐξάληα, ἀιι᾽ ἀεὶ ηῆο ἀξρῆο ἀξρή, ὥζπεξ ηνῖο ζενιόγνηο θαὶ ηνῖο θπζηθνῖο
πᾶζηλ. εἰ δ᾽ ἔζηαη ηὰ εἴδε: ἢ <νἱ> ἀξηζκνί, νὐδελὸο αἴηηα: εἰ δὲ κή, νὔηη θηλήζεώο γε. ἔηη π῵ο
ἔζηαη ἐμ ἀκεγεζ῵λ κέγεζνο θαὶ ζπλερέο; ὁ γὰξ ἀξηζκὸο νὐ πνηήζεη [30] ζπλερέο, νὔηε ὡο
θηλνῦλ νὔηε ὡο εἶδνο. ἀιιὰ κὴλ νὐδέλ γ᾽ ἔζηαη η῵λ ἐλαληίσλ ὅπεξ θαὶ πνηεηηθὸλ θαὶ
θηλεηηθόλ; ἐλδέρνηην γὰξ ἂλ κὴ εἶλαη. ἀιιὰ κὴλ ὕζηεξόλ γε ηὸ πνηεῖλ δπλάκεσο. νὐθ ἄξα ἀΐδηα
ηὰ ὄληα. ἀιι᾽ ἔζηηλ: ἀλαηξεηένλ ἄξα ηνύησλ ηη. ηνῦην δ᾽ εἴξεηαη π῵ο. ἔηη ηίλη νἱ ἀξηζκνὶ ἓλ ἢ ἡ
[35] ςπρὴ θαὶ ηὸ ζ῵κα θαὶ ὅισο ηὸ εἶδνο θαὶ ηὸ πξᾶγκα, νὐδὲλ ιέγεη νὐδείο: νὐδ᾽ ἐλδέρεηαη
εἰπεῖλ, ἐὰλ κὴ ὡο ἡκεῖο εἴπῃ, ὡο ηὸ θηλνῦλ πνηεῖ. νἱ δὲ ιέγνληεο ηὸλ ἀξηζκὸλ πξ῵ηνλ ηὸλ
καζεκαηηθὸλ θαὶ νὕησο ἀεὶ ἄιιελ ἐρνκέλελ νὐζίαλ θαὶ ἀξρὰο ἑθάζηεο ἄιιαο,

[1076α] [1] ἐπεηζνδηώδε ηὴλ ηνῦ παληὸο νὐζίαλ πνηνῦζηλ （νὐδὲλ γὰξ ἡ ἑηέξα ηῇ ἑηέξᾳ ζπκβάιιεηαη
νὖζα ἢ κὴ νὖζα） θαὶ ἀξρὰο πνιιάο: ηὰ δὲ ὄληα νὐ βνύιεηαη πνιηηεύεζζαη θαθ῵ο. "νὐθ ἀγαζὸλ
πνιπθνηξαλίε: εἷο θνίξαλνο ἔζησ."