Συνέντευξη Ελευθέρας Κυβέρνηση-

Σελίμ Σαντάκ στον Covid, εφοπλιστές

Καλλιεργούν φανατισμό,
σμό, πρόστιμα «στραγγαλίζουν»
φέρνουν τον πόλεμο! στους πολίτες τους ναυτεργάτες
> σελ. 5 > σελ. 21
> σελ. 23

‣ Εφημερίδα της αντικαπιταλιστικής κομμουνιστικής Αριστεράς ‣ www.prin.gr €2

‣ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020

ΕΤΟΣ 30ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 1.486

Η σιωπή είναι έγκλημα Άπιαστο όνειρο

τα «μπάνια
του λαού»
Χωρίς διακοπές θα μείνει

Αγώνας ταξικός φέτος ο ένας στους δύο

Έλληνες, σύμφωνα με τη
Eurostat, μιας και δεν
υπάρχουν λεφτά για…
πολυτέλειες. Κι όμως,
κυβέρνηση και ξενοδόχοι

για να ζήσει ο λαός

αρνούνται να προσφέρουν
φθηνές και ασφαλείς
διακοπές στον λαό, έστω
κι αν χιλιάδες δωμάτια
μένουν άδεια. Όπως έλεγε
ο Σεφέρης, ζούμε στη χώρα
του ήλιου και δεν μπορούμε ν’
αντικρύσουμε τον ήλιο.

Αφιέρωμα

Λένιν: θεωρία
και πράξη της
επανάστασης
Παραμένει ανατρεπτικό και
σήμερα το έργο του Λένιν, 150
χρόνια από τη γέννησή του.
Από τη ρήξη με το ρεφορμισμό
στην Οκτωβριανή επανάσταση
και στην πρωτότυπη σοβιετική
εξουσία, με τα νέα δυσεπί-
λυτα προβλήματα. Επανα-
στατική αντιμετώπιση και όχι
αγιογραφία. >>> σελ. 9-17
2 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Η δεύτερη ματιά

editorial Αιμιλία Καραλή

Πιο μικρές Η μόνη προστασία που μας απομένει είναι να μάθουν τα μάτια μας
να βλέπουν, αντί μόνο να κοιτάνε. Γιατί μέχρι τώρα –οι γνωστοί και
συντάξεις, καθόλου άγνωστοι– μας εκπαιδεύουν μόνο για το δεύτερο. Να κοιτάμε όλους
πιο πολλοί τους συμ-μασκοφόρους μας με τον ίδιο τρόπο που κοιτάμε βιτρίνες.

πλειστηριασμοί

Οι κυβερνώντες έχουν αποδείξει πως

Οι μασκοφόροι και
δεν έχουν προβλήματα ηθικής, ούτε...
κοκκινίζουν εύκολα από ντροπή: Μπο-
ρούν, την ίδια στιγμή, να κοροϊδεύουν
το άγρυπνο βλέμμα
κατάμουτρα και κατ’ εξακολούθηση
όσους έχουν την αφέλεια ή την ανάγκη
να τις πιστέψουν, να χτυπούν και να κυ-
νηγούν αλύπητα εκείνους που τολμούν
να διαμαρτυρηθούν και να ετοιμάζουν

τους νέους γύρους της επίθεσής τους
απέναντι στον λαό. Η σημερινή κυβέρ-
νηση της ΝΔ, του Μητσοτάκη και του
Σαμαρά δεν θα μπορούσε, φυσικά, να
αποτελέσει εξαίρεση.
‘Ετσι, αυτή την εβδομάδα, έβγαλε
προκλητικά τη γλώσσα στα «περήφανα
γηρατειά», ερμηνεύοντας κατά βούληση
την απόφαση του ΣτΕ για τις παράνομες
περικοπές των συντάξεων και αρνού-
μενη να τους επιστρέψει το μεγαλύτερο
μέρος από τα κλεμμένα των προηγού-
μενων μνημονίων. Παράλληλα, δια
στόματος του ίδιου του πρωθυπουρ-
γού, τους έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα να
μην τολμήσουν να ζητήσουν οτιδήποτε
παραπάνω, ενώ απαίτησε να είναι και...
ευγνώμονες με το χαρτζιλίκι που θα
τους δώσει, το οποίο, προφανώς, θε-
ωρεί επαρκές αντίτιμο για την εξαγορά
της ψήφου τους στις επόμενες εκλογές
όποτε και αν γίνουν.
Ταυτόχρονα, σε αγαστή συνεργασία
με την ΕΕ, το ΔΝΤ, τα «κοράκια» των
αγορών και τους τραπεζίτες, ετοιμάζεται
για τον νέο και ακόμη πιο βίαιο γύρο
των πλειστηριασμών και κατασχέσεων.
Αυτή τη φορά, μάλιστα, δεν υπάρχει
φύλλο συκής, καθώς στο στόχαστρο
θα βρεθούν τα σπίτια του λαού, μετά
το τέλος του υφιστάμενου (έστω και
ανεπαρκούς) καθεστώτος προστασίας
της πρώτης κατοικίας από την 1η Αυ-
γούστου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις
που γίνονται, μέχρι το τέλος του 2020
μπορεί να βγουν στο σφυρί μέχρι και
50.000(!) ακίνητα, ενώ τα επόμενα χρό-
νια ο αριθμός θα είναι πολλαπλάσιος.
Α
λλοτε προστατευτική, άλλοτε
καλλιτεχνική, άλλοτε τελετουρ-
γική, στις απόκριες συνήθως
σκωπτική, μερικές φορές συμβολική
και πολύ συχνά «αόρατη», η μάσκα συ-
νοδεύει την ανθρώπινη δραστηριότητα
εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μετά τα τελευ-
ταία γεγονότα που προέκυψαν από την
πανδημία του κορονοϊού η μάσκα, παρά
τις παλινωδίες των επίσημων «ειδικών»,
συστήνεται ως απαραίτητο και στοιχει-
ώδες μέσο προστασίας από τον ιό. Προ-
στασία αμυντική, βέβαια, και πρόσκαιρη,
γιατί όσα καταγγέλλουν ειδικοί επιστή-
μονες –ανεξάρτητοι από διάφορες εξου-
σίες– για τις αιτίες που προκάλεσαν και
αυτήν την πανδημία μοιάζουν με ανε-
πίδοτες επιστολές. Η καταστροφή του
οικοσυστήματος, η διατάραξη και η ολέ-
θρια μετάλλαξη της διατροφικής αλυσί-
δας προς όφελος των πολυεθνικών εται-
ρειών ακολουθούν τους ρυθμούς που
είχαν πριν αρχίσει το «κακό». Στην χώρα
μας μάλιστα επιταχύνονται.
Πωλούνται περιοχές προστατευμέ-
νες από διεθνείς συνθήκες. ∆άση και
κορυφές βουνών αποψιλώνονται για να
χτιστούν ξενοδοχεία, για να μπουν ανε-
μογεννήτριες παρά τις αντιδράσεις των
κατοίκων των γύρω περιοχών. Εκτάσεις
που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε
εστίες πράσινου τσιμεντώνονται για να
ξεφυτρώσουν πολυκαταστήματα, καζίνα,
φαγάδικα. Κι όλα αυτά ανακοινώνονται
από τους επίσημους, οι οποίοι με πα-
ραμορφωμένη τη φωνή από την μάσκα
που φορούν –για να δίνουν το παράδειγ-
μα στους πληβείους– μιλούν για «ανά-
πτυξη» του τόπου. «Τόπο», βέβαια, στο
δικό τους λεξιλόγιο εννοούν τα κέρδη
των τραπεζών και –γιατί να το κρύψω-
Ίσως οι μάσκες
να αποτελέσουν
μια αφορμή
να γίνει
πιο οξύ και
δυνατό
το βλέμμα μας
μεν άλλωστε, όπως έλεγε κι ένας παλιός
πρωθυπουργός– των συγγενών τους,
των ομοϊδεατών τους. Οξύμωρο, βέβαια,
να μικραίνει ένας τόπος, ενώ «αναπτύσ-
σεται» — και ο τόπος, λοιπόν, με μάσκα,
αλλά διαρκώς απροστάτευτος.
Μάλλον το εξάρτημα αυτό θα γίνει
μόνιμο στην καθημερινότητά μας, ακό-
μα και όταν –κάποτε– λείψει ο κίνδυνος
της μόλυνσης. Μόνο που, από συνήθεια
πια, δεν θα το αναγνωρίζουμε ως εξάρ-
τημα αλλά ως βασικό χαρακτηριστικό
του προσώπου. Και δεν θα είναι μέτρο
προφύλαξης αλλά μέσο αποκάλυψης:
της υποταγής, της εθελοδουλίας αλλά
και της υποκρισίας, του κυνισμού, της
αλαζονείας. Ακόμη και αν έχει το ίδιο
χρώμα, την ίδια τιμή, το ίδιο σχήμα, το
ίδιο υλικό κατασκευής. Μπορούμε να το
δούμε και σήμερα, παρατηρώντας ό,τι
μένει ακάλυπτο από αυτήν. Τα μάτια πά-
ντοτε φανερώνουν την αλήθεια. Γι’ αυτό
η μόνη προστασία που μας απομένει εί-
ναι να μάθουν τα μάτια μας να βλέπουν,
αντί μόνο να κοιτάνε. Γιατί μέχρι τώρα
–οι γνωστοί και καθόλου άγνωστοι– μας
εκπαιδεύουν μόνο για το δεύτερο. Να
κοιτάμε όλους τους συμ-μασκοφόρους
μας με τον ίδιο τρόπο που κοιτάμε βι-
τρίνες, καταναλωτικά προϊόντα, αναλώ-
σιμους από τα ΜΜΕ ανθρώπους, φωτο-
γραφίες και τηλεοπτικά ρεπορτάζ από
την επικαιρότητα, όπου δεν ξεχωρίζει
το κύριο από το δευτερεύον, το σημαντι-
κό από το ευτελές. Να κοιτάμε την επι-
φάνεια για να μην μπορούμε να δούμε
την ουσία.
Αντί να κοιτάμε, λοιπόν, τους περι-
φερόμενους μασκοφόρους θιάσους της
εξουσίας με τους αυλικούς και τους
πραιτοριανούς τους που έχουν όλα τα
μέσα πρόσφορα για την προβολή τους,
χρειάζεται να βλέπουμε τους μασκοφο-
ρεμένους της εργασίας, της ανεργίας,
της προσφυγιάς, της φτώχιας, της ερ-
γασιακής ανασφάλειας. Είναι ανάγκη να
δούμε, πίσω από τη μάσκα του καθενός,
το πραγματικό πρόσωπό του — και ταυ-
τόχρονα να βλέπουμε και το δικό μας
πρόσωπο.
Τα μεγάλα γεγονότα της ζωής μας
προκύπτουν πάντα από τις συναντή-
σεις των βλεμμάτων μας. Οι έρωτες, οι
αντιπάθειες, οι ελπίδες, τα αδιέξοδα, το
πάθος, προέρχονται πάντα από τέτοια
ανταμώματα. Ίσως οι μάσκες να απο-
τελέσουν μια αφορμή να γίνει πιο οξύ
και δυνατό το βλέμμα μας στον άλλο
άνθρωπο και στον κόσμο που μας πε-
ριβάλλει. Μπορεί έτσι να βγάλουμε τις
μάσκες-προσωπεία από εκείνους που
μας τις επιβάλλουν σαν αιώνια μοίρα,
στην οποία πρέπει να υποταχτούμε και
να αποκτήσουμε το πρόσωπο που αξίζει
σε κάθε άνθρωπο. Και το βλέμμα του δεν
θα έχει θλίψη, ούτε φόβο ούτε κούραση
ούτε πόνο. Κυρίως, δεν θα είναι σκυφτό.

‣ Ιδιοκτησία: «Eκδόσεις-Μελέτες- Έρευνες» Aστική Mη Kερδοσκοπική Eταιρεία

Εφημερίδα της
Kωδικός 2806, Κλεισόβης 9, 106 77 Αθήνα, Tηλ.: 210-82.27.949, prin@otenet.gr | http://www.prin.gr
αντικαπιταλιστικής
κομμουνιστικής ‣ Tραπεζικός Λογαριασμός Συνδρομών και Eνισχύσεων: ALPHA BANK 260002002006023 • IBAN: GR1801402600260002002006023
Αριστεράς
‣ Εκδότης: Δημήτρης Δεσύλλας ‣ Eκτύπωση: ΚΛΕΝΙΚ ΕΕ ‣ Layout: Χριστίνα Λουλούδα
 Το θέμα ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 3

Ο
λα δείχνουν ότι ο πολιτι-
κός χρόνος συμπυκνώ-
νεται σε ένα κοινωνικό
τοπίο που βράζει. Ο συν-
δυασμός της απότομης
φτωχοποίησης (ισοδύναμης, αν όχι ακό-
μη χειρότερης από τα πρώιμα μνημονια-
κά χρόνια), της πολεμικής προετοιμασίας
σε μια Ανατολική Μεσόγειο που ετοιμά-
ζεται να εκραγεί, της καταπάτησης των
λαϊκών ελευθεριών και της αστυνομικής
τρομοκρατίας που θυμίζει όλο και πε-
ρισσότερο κράτος «Μεγάλου Αδελφού»,
φέρνουν το εργατικό κίνημα και τις ταξι-
κές δυνάμεις, μπροστά σε πρωτόγνωρες
προκλήσεις. Από αυτή τη σκοπιά, οι λαϊ-
κές κινητοποιήσεις στη φετινή ΔΕΘ χρει-
άζεται να σημάνουν όχι απλά την έναρ-
ξη μιας τυπικής «αγωνιστικής χρονιάς»,
αλλά –κυριολεκτικά– την άμεση ταξική
αναβάθμιση και τη συγκρουσιακή ικανό-
τητα του κινήματος απέναντι στους βα-
σικούς άξονες της αστικής πολιτικής. Τα-
λαντεύσεις και νέες χρονοκαθυστερήσεις
δεν πρέπει και δεν μπορεί να υπάρχουν.
Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν κάνει, άλλω-
στε, καμιά ανακωχή στην υλοποίηση
του συνολικού, αντιδραστικού της προ-
γράμματος, ακόμα και εν μέσω των
απανωτών κυμάτων του κορονοϊού. Με
Ήρθε η στιγμή
μπαράζ νομοσχεδίων που στοχεύουν στο
σύνολό τους στη δημιουργία του ανα-
γκαίου «ζωτικού χώρου», εντός και εκτός
συνόρων, για το ελληνικό κεφάλαιο και
για να πάμε αλλιώς!
τις ξένες πολυεθνικές (παρότι τμήματα
της κομμουνιστικής αριστεράς δεν ανα-
μετρώνται με αυτή τη στρατηγική, ανα- Εργατικοί αγώνες
μασώντας τις θεωρίες «εθνικών και κυ-
ριαρχικών δικαιωμάτων»). Σε όλους τους Μιχάλης Ρίζος
τομείς, από την υγεία μέχρι το νερό και
από την εκπαίδευση μέχρι τα λιμάνια, ο
επενδυτικός πυρετός των ιδιωτών προϋ-
ποθέτει τη «σφαγή αγέλης» των εργατι- ▸ Η ταξική τικά πολιτικά καύσιμα. Οι πρωτοπόροι
συνδικαλιστές, οι οργανώσεις της αντι-
στόχους, όπως «να χάσουν οι επιχειρή-
σεις σε κέρδη και ιδιοκτησία με εθνικο-
κών δικαιωμάτων και της περιβαλλοντι-
κής ισορροπίας.
συγκέντρωση καπιταλιστικής, κομμουνιστικής αριστε-
ράς χρειάζεται τώρα να συντονιστούν,
ποιήσεις, να αυξηθεί η φορολογία τους,
να διαγραφεί το χρέος, να ανατραπεί το
Από την κυβερνώσα αριστερά δεν
μπορεί, την ίδια στιγμή, να περιμένει
της Καμάρας όχι μόνο στην αναγκαία κοινή δράση,
αλλά και στην πολιτική-προγραμματική
δημοσιονομικό σύμφωνο και να αποδε-
σμευτούμε από την ΕΕ, να περιοριστούν
κανείς τίποτα. Η έλλειψη αντιπολίτευ- στη ∆ΕΘ, υπέρβαση του πλαισίου συγκρότησης. δραστικά οι πολεμικές και αστυνομικές
σης ακόμα και στα πλαίσια του ελεγχό- Η ευθεία αντιπαράθεση με την κυ- δαπάνες»; Αν δεν συντονίζονται σε ενι-
μενου κοινοβουλευτικού δικομματισμού στις 5 Σεπτέμβρη, βέρνηση, τον αριστερό κυβερνητισμό αίο σχέδιο διακλαδικών αγώνων και ορ-
αποθρασύνει όχι μόνο την κυβέρνηση, (που πλέον ταυτίζεται με τη διαχείριση γάνωσης με πολιτικά χαρακτηριστικά;
αλλά συνολικά την αστική επίθεση (όλοι μπορεί να γίνει και αναπαραγωγή της αστικής πολιτι- Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι φέτος, η
σχεδόν οι νόμοι και οι έκτακτες μνημο- κής), τις υπερεθνικές συμμαχίες και ορ- συγκέντρωση στην ΔΕΘ θα είναι «απα-
νιακές διατάξεις της τελευταίας 10ετίας
μεγάλο εργατικό γανώσεις της αστικής τάξης (ΕΕ, ΝΑΤΟ, γορευμένη». Όπως ήταν και η Πρωτο-
«έχουν συνέχεια», ισχύ και διαρκή επι-
καιροποίηση). Το «θα τα πούμε μετά» ή
γεγονός, που ΕΚΤ) είναι πρωταρχική ανάγκη για ανα-
πνεύσουν και να γίνουν πιο συνε-
μαγιά, όπως και οι συναθροίσεις με την
καραντίνα. Η ψήφιση του χουντο-
«θα τα πούμε στις εκλογές» που στην ου-
σία λέει ο ΣΥΡΙΖΑ, αφού θα περάσει και
θα ανοίξει δρόμους κτικά και ρεαλιστικά τα ερ- νόμου μέσα στο καλοκαίρι θέ-
γατικά αιτήματα. Πώς να λει να βάλει στο γύψο κάθε
μονιμοποιηθεί όλες οι αντεργατικές ανα- συσπειρωθεί πιο πλατιά Ακόμη πιο λαϊκή διεκδίκηση και
διαρθρώσεις της ΝΔ, όχι μόνο δεν αποτε- για τους πολεμοκάπηλους του ΝΑΤΟ και και πιο «απεργιακά» επίκαιρο διαμαρτυρία. Εμείς, ό-
λούν διέξοδο για τις πληττόμενες εργατι- των ΗΠΑ, τους οποίους Μητσοτάκης και ο εργατόκοσμος για μως, δεν πρέπει να
κές μάζες, αλλά συνιστούν μια δεύτερη Τσίπρας έχουν βαφτίσει «συμμάχους», «μόνιμη και σταθερή
το σύνθημα σωπάσουμε, αλλά να
προδοσία σε βάρος τους, αυτή τη φορά προσφέροντας τον λαό ως αιμοδότη για δουλειά, αυξήσεις σε «Μόνο ο λαός φωνάξουμε πιο δυνα-
ως αξιωματική αντιπολίτευση. «του αφέντη το πετρέλαιο», η βοήθειά μισθούς και συντά- μπορεί να σώσει τά και πιο στρατηγικά.
Η δε ΕΕ, με τα νέα πακέτα χρεολη- τους μεταφράζεται σε επιπλέον αβάστα- ξεις, απαγόρευση απο- Μέσα στην πανδημία
στείας –και όχι αλληλεγγύης– που απο- χτα δις εξοπλισμών και σε νέες στρατιω- λύσεων και διαγραφή
τον λαό» αποδείχθηκε περίτρανα
φασίζει, παραμένει ένωση δημοσιονο- τικές βάσεις. των χρεών των φτωχών ότι «μόνο ο λαός μπορεί
μικής δικτατορίας υπέρ των μεγαθήριων Το πολιτικό κενό μπορεί να καλυφτεί λαϊκών στρωμάτων, καθολι- να σώσει το λαό». Μπροστά
της αγοράς. Δεν μπορεί να γίνει Ευρώπη μόνο αν μιλήσουν οι εργαζόμενοι. Όχι, κή δημόσια υγεία, παιδεία, ασφά- στην ακόμα μεγαλύτερη κοινωνική
των λαών ούτε καν Ευρώπη της υγειονο- όμως, με τον συνήθη τρόπο. Όχι συμβο- λιση, μείωση του εργάσιμου χρόνου, αν βαρβαρότητα που μας ετοιμάζουν είναι
μικής αλληλεγγύης, παρά τους δεκάδες λικά. Το εργατικό κίνημα έχει δείξει ση- πολιτικά περιμένει μια κυβερνητική αλ- αναγκαίο να σχεδιάσουμε μια πολιτική
χιλιάδες νεκρούς από τον κορονοϊό (εί- μάδια μιας νέας μαχητικότητας και αυ- λαγή που δεν αλλάζει τίποτα; Αν οι τα- απάντηση του εργατικού κινήματος σε
ναι τόσο αδίστακτοι οι προύχοντες των τοοργάνωσης, που προσπαθεί να σπάσει ξικές δυνάμεις και η αντικαπιταλιστική συνδυασμό με την ανυπακοή και την
Βρυξελλών που θυσίασαν ακόμα και το ασφυκτικό πλαίσιο του υποταγμένου, αριστερά τού μιλάνε μόνο για αγώνες ανάπτυξη μαχητικών αγώνων για την
τους πόρους για τη δημόσια υγεία υπέρ κυβερνητικού συνδικαλισμού. Δεν δια- και συνδικαλιστικές διεκδικήσεις και δεν ανατροπή.
της διάσωσης των επιχειρήσεων!). Όσο θέτει, όμως, ακόμα επαρκή και προωθη- συνδέονται τα αιτήματα με πολιτικούς Απο εδώ και πέρα θα πάμε αλλιώς!
4 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Πολιτική

Από Ελλάδα-Τουρκία Γιώργος Παυλόπουλος

σπόντα
*** Τι ανασχηματισμός θα
είναι αυτός ουδείς γνωρίζει
Πόλεμος και διπλωματία,
* Πάντως ήδη συγχύζονται πολ-
λά στελέχη της κυβέρνησης
* Γιατί κυρίως μαντεύουν πού
δύο όψεις του ίδιου ανταγωνισμού
το πάει ο Μητσοτάκης * Βλέπε-
τε θα έχουν μερικά εκατομμυ-
ριάκια για ξόδεμα σύντομα
▸ Τα όπλα επέστρεψαν στις θήκες, μέχρι την επόμενη «κρίσιμη στιγμή»...
* Και ο ηγετικός πυρήνας θέλει

να τα ελέγξει… μέχρι ευρώ
* Και για να κάνει τις δουλίτσες
του * Και για να μην ξεφύγουν οι
ισορροπίες * Δεν θέλουν να ξανα-
περάσουν όσα έγιναν το χειμώνα,
όταν τσακώνονταν οι ιδιοκτήτες
ομάδων * Μόνο που… μάλλον θα
το ξαναδούμε το έργο * Αυτοί δεν
χορταίνουν με τίποτε.
*** Μια φορά τον Πλακιωτάκη
δεν φαίνεται να τον πειράζει
κανένας * Τέτοια ικανότητα
βολέματος στους εφοπλιστές
σπάνια βρίσκει κανείς * Καλά
ήταν και με τον ΣΥΡΙΖΑ και
τις φοροαπαλλαγές * Αλλά η
κατάργηση των συμβάσεων στα
ποντοπόρα πλοία ήταν μεγάλη
εξυπηρέτηση * Είναι κι εκείνος
ο Ζαββός στο υπουργείο Οικο-
νομικών που διαφωνεί με τον
Στουρνάρα και δεν θέλει «bad
bank» * Ενδιαφέρον έχει να
δούμε τι θα γίνει * Παίζονται
πολλά * Και ο τραπεζικός έλεγ-
χος και αρκετά εκατομμύρια.
*** Ούτε ο Χρυσοχοΐδης μοιά-
ζει να πιστεύει ότι κινδυνεύει
* Έχει τους λόγους του να αι-
σθάνεται ασφαλής στη θέση
του * Τόση εκπαίδευση στο
εξωτερικό * Κυρίως εναντίον
των κινητοποιήσεων * Και της
«ριζοσπαστικοποίησης».
*** Ουδείς κατάλαβε τι θα γίνει
τελικά με τα ελληνοτουρκικά
* Όλοι για κάποιο διάλογο ψιθυ-
ρίζουν * Για διερευνητικές επα-
φές * Για διαύλους επικοινωνίας
* Προφανώς κάτι μαγειρεύεται
* Μάλλον σε άλλα κέντρα όμως,
λίγο πιο μακρινά * Πάντα για
την «εθνική κυριαρχία» και
το καλό του «έθνους», δεν το
συζητάμε * Απλά τα εθνικά
τους ιδεώδη ταιριάζουν γάντι με
Δ
εν χωράει αμφιβολία
ότι η εικόνα της τελευ-
ταίας εβδομάδας του
Ιουλίου ήταν αρκετά
διαφορετική σε σύγκριση με
την προηγούμενη στο μέτωπο
των ελληνοτουρκικών. Από εκεί
που οι δύο στόλοι βρίσκονταν με
το δάχτυλο στη σκανδάλη στο
Αιγαίο, στις ένοπλες δυνάμεις
και των δύο χωρών είχε σημά-
νει κόκκινος συναγερμός και τα
ΜΜΕ (κυρίως τα ελληνικά είναι
αλήθεια) εξέδιδαν αλλεπάλλη-
λα πολεμικά ανακοινωθέντα,
επικράτησε μια σχετική ηρεμία.
Το ερευνητικό σκάφος Ουρούτς
Ρέις και τα πολεμικά πλοία
αποχώρησαν από την επίμαχη
ζώνη, ενώ ο κίνδυνος να ξεσπά-
σει ένα «θερμό επεισόδιο» έδει-
ξε να απομακρύνεται, έστω και
προσωρινά.
Το κέντρο βάρους έχει με-
ταφερθεί εκεί που βρισκόταν
πριν την πρόσφατη όξυνση – στη
διπλωματία και τα σενάρια για
διάλογο, χωρίς ωστόσο να λεί-
πουν οι αναγκαίες απειλές και
οι ισχυρισμοί για το ποιος από
τους δύο έχει την πιο μεγάλη
δύναμη. Εδώ στην Αθήνα, για
παράδειγμα, κυβέρνηση και
Πεντάγωνο (και η αξιωματική
αντιπολίτευση που μοιράζει
συγχαρητήρια) περηφανεύο-
νται πως όσα συνέβησαν ισο-
δυναμούν πρακτικά με στρατι-
ΦΟΡΟΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Εφοπλιστές, τραπεζικά στελέχη, Α.Ε., εκκλησία
ωτικό θρίαμβο απέναντι στους
Τούρκους, οι οποίοι εξαναγκά-
στηκαν να γυρίσουν στο κλουβί
τους. Ενώ στην Άγκυρα, την
ίδια στιγμή, έστειλαν επειγό-
ντως το έτερο ερευνητικό τους
σκάφος (το Μπαρμπαρός) στην
περιοχή της Κύπρου, για να κά-
νει εκεί επίδειξη και να κουνή-
σει το δάχτυλο στους απέναντι.
Υπό μία έννοια, τα παραπά-
νω παραπέμπουν στα πρωτο-
σέλιδα αθλητικών εφημερίδων
μετά από ένα παρολίγον ντέρ-
μπι. Των μεν που γράφουν ότι
η μία ομάδα εξανάγκασε τον
αντίπαλο να μην ανοιχτεί γιατί
θα έτρωγε γκολ – και των δε που
επιμένουν πως η άλλη δεν ήταν
σε καλή ημέρα ή απλώς επέδειξε
αυτοσυγκράτηση ενόψει της ρε-
βάνς. Σίγουρα, πάντως, επειδή
όλοι γνωρίζουν πως τα πρωτα-
θλήματα δεν κρίνονται από τις
ισοπαλίες, αλλά από τις ήττες
και τις νίκες, ουδείς τολμά να
ψελίσει «τέλος καλό, όλα καλά».
Η επόμενη «κρίσιμη στιγμή»,
άλλωστε, δεν θα αργήσει να
έρθει, όσες συνομιλίες και αν
διεξαχθούν στο μεταξύ και όσα
μέτρα οικοδόμησης εμπιστο-
σύνης και αν συμφωνηθούν.
Όσο για τον περιβόητο και εφ’
όλης της ύλης (γιατί τέτοιος θα
είναι όσο κι αν κάποιοι δεν το
παραδέχονται) διάλογο, για
τον οποίο πιέζουν ασφυκτικά
τόσο η Ουάσινγκτον και το Βε-
ρολίνο όσο και οι πολυεθνικές
της ενέργειας, δεν υπάρχουν
περισσότερες πιθανότητες να
διεξαχθεί σε σύγκριση με το
πρόσφατο παρελθόν.
Προφανώς, οι μεγάλοι ενδι-
αφέρονται αποκλειστικά για τα
δικά τους γεωπολιτικά και οι-
κονομικά συμφέροντα (γι’ αυτό
και το αμερικανικό αεροπλα-
νοφόρο έκανε ασκήσεις και με
ελληνικές και με τουρκικές δυ-
νάμεις...), ενώ απαιτούν από
τα «κακά παιδιά» να τα βρουν
κάπου στη μέση. Όμως, έχουν
καταλάβει όλα αυτά τα χρόνια
πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται
να γίνει εύκολα – και σίγουρα
όχι όσο δεν διευθετείται ο αντα-
γωνισμός μεταξύ των τελευταί-
ων και δεν κρίνεται το ποιος έχει
το πάνω χέρι. Γι’ αυτό, τελικά
δεν αποκλείεται να δώσουν το
«πράσινο φως» για την (κάποιου
είδους) αναμέτρηση, εκτιμώ-
ντας ότι την επόμενη ημέρα θα
επιβάλουν πιο εύκολα τις θέσεις
και απαιτήσεις τους και προς
τους δύο.
Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως
λεπτή και επικίνδυνη (για τους
λαούς) ισορροπία, την οποία
δυστυχώς δεν δείχνουν να αντι-
λαμβάνονται όσοι επιμένουν να
κοιτούν μόνο προς μία πλευρά:
Είτε προς τους «ξένους ιμπερια-
λιστές» είτε προς την «τουρκική
επιθετικότητα» είτε προς τον
«ελληνικό επεκτατισμό».

αυτά της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
*** Θα αυξηθούν τα κρούσμα-
τα; Θα μειωθούν τα κρούσμα-
τα; * Σε λίγο θα παίζουν και
στοιχήματα για το τι θα γίνει
* Με εξαιρετικές αποδόσεις
* Θα πηγαίνει πακέτο με το πόση
θα είναι η ύφεση * Θα είναι 8%,
θα είναι 15% * Αυτή είναι και η
μεγάλη διαφορά όμως * Κάποιοι
παίζουν με αλγόριθμους και
οικονομικά μοντέλα * Κάποιοι
άλλοι το… ζούνε το πράγμα
* Κι αυτούς τους τελευταίους
δεν τους λογαριάζει κανείς.
Β
ροχή οι ευνοϊκές φορολογικές δια-
τάξεις σε κυβερνητικό νομοσχέδιο
λίγο πριν κλείσει για το καλοκαίρι
η Βουλή. Εφοπλιστικό κεφάλαιο, τρα-
πεζικά στελέχη, εκκλησία και ανώνυμες
εταιρίες. Ουδείς «ξεχάστηκε» στο φορο-
λογικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης.
Ένα από τα δύο τελευταία που «πέ-
ρασαν» από την Βουλή την προηγούμε-
νη εβδομάδα παρέχοντας φοροαπαλλα-
γές, διευκολύνσεις αλλά και απαλλαγή
από συλλογικές συμβάσεις εργασίας
που –ως γνωστόν– είναι ασύμβατες με
αυτό που η κυβέρνηση εννοεί ως «ανά-
πτυξη». Τροπολογία που κατατέθηκε
στο φορολογικό νομοσχέδιο προβλέπει
νέα αύξηση της επιδότησης των εργο-
δοτικών εισφορών, αυτή τη φορά στο
100% για όσους εργαζόμενους εντάσσο-
νται στον μηχανισμό ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ. Οι
εργοδότες μέχρι τώρα πάντως στη με-
γάλη τους πλειονότητα προτιμούν την
αναστολή ή τις απολύσεις.
Την Πέμπτη, πρώτη και τελευταία
ημέρα συζήτησης και ψήφισης του φο-
ρολογικού νομοσχεδίου ο υπουργός
Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης, συ-
μπεριέλαβε μέσα στην τροπολογία με
την οποία καταργούνται οι συλλογικές
συμβάσεις των κατωτέρων πληρωμά-
των(!), και τη δυνατότητα να δίνονται
με μειωμένη φορολόγηση μπόνους στα
τραπεζικά στελέχη! Όπως επίσης και
παροχή μετοχών με αντίστοιχα ευνοϊκό
καθεστώς. Προφανώς ως επιβράβευση
για τις… επιδόσεις τους στη διαχείριση
των «κόκκινων δανείων» και τους πλει-
στηριασμούς κατοικιών.
Παράλληλα ψηφίστηκε και διάταξη
που μειώνει την φορολογία των εταιρι-
κών μερισμάτων. Στο ίδιο νομοσχέδιο
ψηφίστηκε και το άρθρο, με άρωμα ρου-
σφετιού, που δίνει τη δυνατότητα στα
ΝΠΔΔ της Εκκλησίας να διακανονίζουν
με ευνοϊκές ρυθμίσεις τα χρέη τους.
 Πολιτική ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 5

Ο
ι διακοπές στην
Ελλάδα έχουν
φτάσει να θυμί-
ζουν την περίφη-
μη νουβέλα του
Τόμας Μαν Θάνατος στη Βενε-
τία! Στο βιβλίο, ένας τουρί-
στας κυκλοφορεί σε ένα τοπίο
παρακμής, αγνοώντας τις δυ-
σοίωνες φήμες πως ένας θα-
νατηφόρος λοιμός εξαπλώνε-
ται στην πόλη. Στα τέλη Μαΐ-
ου ο κορονοϊός βρισκόταν υπό
έλεγχο και είχαμε πέσει στα
τρία(3) νέα κρούσματα την
ημέρα. Μετά το «τουριστικό
άνοιγμα» της χώρας, χωρίς
ελέγχους –παρά μόνο δειγμα-
τοληπτικούς– και χωρίς καρα-
ντίνα για όσους εισέρχονταν,
οι αριθμοί άρχισαν να αυξά-
νονται ξανά. Αποκορύφωμα
την Πέμπτη, όταν βρέθηκαν
65 επίσημα νέα κρούσματα,
ενώ τα συνολικά κρούσμα-
τα τον Ιούλιο ξεπέρασαν το
ψυχολογικό όριο των 1.000
(1.018 έως 30 Ιουλίου), με
τις αυξητικές τάσεις να είναι
ιδιαίτερα ανησυχητικές. Κα-
θώς οι έλεγχοι συνεχίζουν να
είναι δειγματοληπτικοί στα
αεροδρόμια και στις πύλες
εισόδου, καθώς και σε όσους
το ζητήσουν στα νοσοκομεία,
γίνεται αντιληπτό ότι η πραγ-
ματική διασπορά της πανδη-
μίας είναι πολύ μεγαλύτερη.
Τις τελευταίες δύο βδο-
μάδες διπλασιάστηκαν οι
εισαγωγές στα νοσοκομεία
ασθενών θετικών στον κορο-
νοϊό, με τις περισσότερες πε-
ριπτώσεις να καταγράφονται
στην Αττική. Είναι θετικό ότι
ακόμα δεν έχει παρατηρηθεί
αύξηση του αριθμού των δι-
ασωληνωμένων, που σε ένα
βαθμό οφείλεται στο ότι όσοι
νοσούν είναι νεότερης ηλικί-
ας, ωστόσο έχει ανοίξει η συ-
ζήτηση, εάν βρισκόμαστε ήδη
στην αρχή του δεύτερου κύ-
Εξάπλωση κορονοϊου Δημήτρης Τζιαντζής
Αστυνόμευση αντί για πρόληψη
επιλέγει η κυβέρνηση
▸ Βιομηχανία προστίμων αντί για μέτρα για την υγεία
ματος εξάπλωσης. Να θυμί-
σουμε ότι, όταν η κυβέρνηση
ανακοίνωνε τη «μητέρα όλων
των μαχών» κατά της πανδη-
μίας στις 22 Μαρτίου, τα νέα
ημερήσια κρούσματα ανέρχο-
νταν σε 94· δεν είναι χαοτική
η διαφορά με όσα καταγρά-
φονται σήμερα.
Σε πολλά νοσοκομεία της
χώρας γιατροί που βρίσκονται
στην πρώτη γραμμή καταγ-
γέλλουν έλλειψη μασκών, γα-
ντιών και άλλων προστατευτι-
κών μέσων. Επίσης, ιδιαίτερα
ανησυχητική είναι η αύξηση
των κρουσμάτων στο ιατρικό
προσωπικό, σε μια περίοδο
που τα περισσότερα νοσοκο-
μεία είναι υποστελεχωμένα.
Την περασμένη εβδομάδα
εντοπίστηκαν κρούσματα  σε
γιατρούς και νοσηλευτές στο Το άνοιγμα συνωστίζονται. Συγκεκρι- τους τόνους ότι ακόμα και
Αχέπα, τον  Ευαγγελισμό, το μένα, η απίστευτη οδηγία αν η διάδοση της πανδημί-
Δρομοκαΐτειο και το Αττικόν. του τουρισμού και της κυβέρνησης προβλέ- ας φτάσει στα επίπεδα των
Χάος επικρατεί στα Μέσα πει πρόστιμο  ύψους  150 ΗΠΑ και της Βραζιλίας, δεν
Μαζικής Μεταφοράς, ειδικά όχι η χαλάρωση ευρώ  σε κάθε  επιβάτη,  κα- πρόκειται να βάλει ξανά
μετά την εφαρμογή του θε- θώς και στον  οδηγό,  στην την οικονομία σε καραντί-
ρινού ωραρίου και την αραί-
των πολιτών περίπτωση που το όχημα εί- να, δείχνοντας ότι οι ζωές
ωση των δρομολογίων, με έφεραν αύξηση ναι πάνω από 65% γεμάτο! των πολιτών βρίσκονται
αποτέλεσμα τον συνωστισμό Είναι ένα μέτρο που λογικά πια σε δεύτερη μοίρα σε
των πολιτών ακόμα και στα των κρουσμάτων. είναι αδύνατο να εφαρμο- σχέση με τους δημοσιονομι-
μέσα σταθερής τροχιάς κατά στεί, ωστόσο είναι δείγμα κούς στόχους. Άλλωστε, το
τις ώρες αιχμής. Η λύση της
Όλα για το κέρδος, της αντιδραστικής κατεύ- νέο οικονομικό πακέτο του
κυβέρνησης είναι όχι να αυ- απροστάτευτοι θυνσης και της προχειρό- Ταμείου Ανάκαμψης, για
ξήσει τα δρομολόγια, αλλά τητας των κυβερνητικών το οποίο πανηγυρίζει η κυ-
να επιβάλει εξοντωτικά πρό- οι πολίτες χειρισμών. Η κυβέρνηση βέρνηση, συνοδεύεται από
στιμα στους επιβάτες που… έχει ξεκαθαρίσει σε όλους αυστηρές προϋποθέσεις.

ΣΥΡΙΖΑ
Πάει σε μόνιμες διακοπές… από την Αριστερά
Δ
ιακοπές… ενδοσκόπησης και προ-
ετοιμασίας για τις εσωτερικές του
διεργασίες, από ό,τι φαίνετα, θα
κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, με τις ομάδες στο εσω-
τερικό του να προετοιμάζονται για την
Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης
που θα συνεδριάσει στα τέλη Αυγού-
στου, ώστε να προετοιμάσει τα δεδομέ-
να για το συνέδριο του κόμματος που θα
γίνει κάποια στιγμή το φθινόπωρο.
Στην Κουμουνδούρου θα εξετά-
σουν τα δεδομένα τις πανδημίας και
το αν θα τους επιτρέψουν να γίνει η
συγκεκριμένη διαδικασία. Αυτά στο
φόντο των δηλώσεων που έχει κάνει ο
Αλέξης Τσίπρας προκειμένου να προ-
χωρήσει η περίφημη «διεύρυνση». Ο
πρόεδρος του κόμματος πάντως θα
συνεχίσει τις περιοδείες, ενώ αναμέ-
νεται στις 11-12 Σεπτέμβρη να παρου-
σιάσει στη ΔΕΘ συνολικά τις θέσεις
του ΣΥΡΙΖΑ. Στο «προεδρικό» μπλοκ
πάντως φαίνεται να επικρατεί προ-
βληματισμός από τα όσα είδαν το φώς
της δημοσιότητας εναντίον κεντρικών
στελεχών, όπως η Όλγα Γεροβασίλη
αλλά κυρίως ο Νίκος Παππάς, που
δημιουργούν δυσχέρειες και αναζητή-
σεις για πρόσωπα. Υπάρχει, μάλιστα,
έντονη φημολογία ότι με αποφάσεις
του Αλέξη Τσίπρα θα γίνουν αλλαγές στους
αρμόδιους ανά τομέα.
Δραστηριότητα καταγράφεται όμως και
στις άλλες ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ, με τον νυν
γραμματέα Πάνο Σκουρλέτη –που φέρε-
ται ότι δεν θα προταθεί εκ νέου– να πραγ-
ματοποιεί αντίστοιχα περιοδείες και τη
λεγόμενη τάση των 53 να προσπαθεί να
αποκτήσει ερείσματα στις κομματικές
οργανώσεις. Κι όλα αυτά ενώ πρακτικά
σε επίπεδο κορυφαίων οργάνων η τάση εί-
ναι η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ να
αντικατασταθεί από το Πολιτικό Συμβούλιο,
όπου συμμετέχουν και τα στελέχη της διεύρυν-
σης, προερχόμενα κατά κύριο λόγο από το ΠΑΣΟΚ.
6 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Πρινηδόν

Σχόλια στο ημίφως Βασίλης

Παπαγεωργίου

Pizza Hut: Θυμάστε την

«Αποεπένδυση»
με 180 απολύσεις
Με το τσουβάλι, υπόσχε-
ται ο Κυρ. Μητσοτάκης,
θα έρχονται οι ξένες
επενδύσεις στην Ελλάδα.
Να όμως που μια ακόμα
υποτιθέμενη «εμβληματι-
κή» επένδυση στον τομέα
της εστίασης, η Pizza
Hut, αποφάσισε να κάνει
φτερά, αναζητώντας
καλύτερους επιχειρη-
ματικούς παραδείσους.
Σύμφωνα με την ανακοί-
νωσή της εταιρείας, το
λουκέτο οφείλεται τόσο
στο πλήγμα της πανδη-
μίας όσο και στο γεγονός
ότι οι Έλληνες κατανα-
λωτές δεν εκτίμησαν το…
premium quality των
προϊόντων της, καθώς
προτιμούσαν πιο φτηνά
εδέσματα από την πι-
τσαρία ή τον φούρνο της
γειτονιάς τους. Premium
μάλλον ήταν μόνο οι
τιμές της εταιρείας. Η
τόνωση των επενδύσεων
αποδεικνύεται όχι μόνο
«όνειρο απατηλό», αλλά
άμεσος εφιάλτης για τους
180 εργαζόμενους που
πετιούνται στον δρόμο.
τουρκική «εισβολή»
στον Έβρο;
Στα τέλη Μαΐου τα ΜΜΕ είχαν γε-
μίσει κραυγές πως οι Τούρκοι πάτη-
σαν ελληνικό έδαφος στον Έβρο, ενώ
βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία
χάραξης του φράκτη του ελληνικού
κράτους. Ακόμα και δυνάμεις της Αρι-
στεράς πρωτοστάτησαν, εγκαλώντας
μάλιστα τη ΝΔ, γιατί δεν απάντησε
δυναμικά στην Τουρκία. Διαβάζουμε
τώρα σε κάτι... μονόστηλα, πως προ
δεκαημέρου «επιτροπές στρατιωτι-
κών, τεχνικών και εμπειρογνωμόνων
των δύο πλευρών βρέθηκαν στα Ύψα-
λα της Τουρκίας και στην Αλεξανδρού-
πολη», με αντικείμενο την «απεικόνι-
ση της ήδη υφιστάμενης οριοθέτησης,
βάσει του πρωτοκόλλου του 1926, της
συνοριακής γραμμής στην τοποθεσία
Μελισσοκομείο του ποταμού Έβρου,
που πρόσφατα αποτέλεσε σημείο τρι-
βής για τις δύο πλευρές» (Καθημε- νται εκτός ΑΣΕΠ από τους δήμους δέχτηκε ο εκδότης της φασιστικής τα- φωνα με ανακοίνωση του αντίστοιχου
ρινή 25/7). «Πληροφορίες αναφέρουν και με σύμβαση ορισμένου χρόνου, μπλόιντ φυλλάδας Μακελειό, τα τομέα του. «Επιβάλλεται η απά-
ότι τα μέλη των δύο επιτροπών επι- δηλαδή δέκα μηνών, ενώ στη συνέχεια ξημερώματα της Δευτέρας έξω από λειψη του κέρδους από την κάλυψη
αναγκών που αφορούν την πανδημία.
σκέφθηκαν και το επίμαχο σημείο στο θα πετιούνται στον δρόμο σαν χρησι- το σπίτι του στα Βριλήσσια. Ο Στ. Χίος
μοποιημένα χαρτομάντηλα! Μιλάμε βρέθηκε στο ΚΑΤ τραυματισμένος, Η σχέση και η σύμπραξη δημόσιου και
Μελισσοκομείο», σημειώνεται. Τα
αποτελέσματα θα δοθούν στα υπουρ- για εργαζόμενες που εδώ και χρόνια χωρίς να έχουν πληγεί ζωτικά του όρ- ιδιωτικού τομέα είναι αναγκαία και
γεία Εξωτερικών. Σας μοιάζει αυτή η κρατούν καθαρά τα σχολικά κτίρια, γανα και ενώ οι πληροφορίες κάνουν αυτονόητη, αλλά μόνο αν αναστραφεί
διαδικασία για «εισβολή» και συνάδει παρά τις τεράστιες ελλείψεις. Ταυτό- λόγο για άμεση και αποτελεσματική η κατεύθυνσή της. Κάτι που σημαίνει
με όλα όσα ειπώθηκαν τότε για να ενι- χρονα, με τη ρύθμιση αυτή, εκτός από αντίδρασή του σε βάρος των επίδοξων την άρνηση στην παραχώρηση των
σχύσουν τον εθνικισμό; τη συνέχιση του καθεστώτος ομηρίας εκτελεστών. Υπενθυμίζεται ότι πριν φιλέτων και των τομέων σίγουρου
και ανασφάλειας, δίνεται η δυνατότη- τέσσερα χρόνια φριχτό θάνατο είχε κέρδους προς τον ιδιωτικό τομέα,
παράλληλα με εντατική χρήση των
τα στους δημάρχους για ρουσφέτια και βρει ο εκδότης της εφημερίδας Ακρό-
Στον δρόμο (ξανά) οι εκβιασμούς, ενώ ανοίγει και ο δρόμος πολις, Π. Μαυρίκος, ενώ πέρυσι σκο- προσωρινά αναγκαίων ιδιωτικών
σχολικές καθαρίστριες για εισβολή ιδιωτών. τώθηκαν η μητέρα και ο αδελφός του. πόρων με όρους έντιμων και ρεαλι-
στικών κινήτρων και αντικινήτρων».
Σε εργαζόμενες μίας χρήσης μετα- Δηλαδή και ΣΔΙΤ («αναγκαία και
τρέπει οριστικά τις καθαρίστριες των
Μαφιόζικο σκηνικό ΜέΡΑ-25: Αυτονόητες αυτονόητη»!) και «κίνητρα-αντι-
σχολείων τροπολογία του υπουργείου (και) στα ΜΜΕ οι ΣΔΙΤ στην Υγεία κίνητρα», αλλά και «απάλειψη του
Εσωτερικών. Για την ακρίβεια, σε ερ- κέρδους» σε συνεννόηση με τους...
γαζόμενες ενός σχολικού έτους, αφού, Οσμή ξεκαθαρίσματος λογαρια- Σε κλίμα «win-win» είναι η τοποθέτη- καλούς καπιταλιστές! Δημιουργική
από εδώ και πέρα, θα προσλαμβάνο- σμών έχει το μαφιόζικο χτύπημα που ση του ΜέΡΑ-25 για την Υγεία, σύμ- ασάφεια;

Βέρα Κορωνάκη* Η φιέστα στον Ερημίτη και οι αντιστάσεις

Το Σάββατο 11 Ιουλίου έφτασε στην
Κέρκυρα ο πρωθυπουργός Κυριάκος
Μητσοτάκης, συνοδευόμενος σχεδόν
από τη μισή κυβέρνηση! Προς τι το
έντονο ενδιαφέρον για το νησί μας; Η
εταιρεία NCH Capital εγκαινίασε το εμ-
βληματικό, κατά την κυβέρνηση έργο,
Kassiopi Project.
Το πρωί της ίδιας ημέρας έγινε συλ-
λαλητήριο στην πόλη της Κέρκυρας
από εργατικά σωματεία και οικολογικές
οργανώσεις, όπου εκφράστηκε η λαϊκή
διαμαρτυρία για τον περιβαλλοντοκτό-
νο νόμο Χατζηδάκη, τον νόμο που κα-
ταλύει το δικαίωμα των διαδηλώσεων
και τη δεινή θέση εργαζομένων και μι-
κροεπαγγελματιών στον τουριστικό το-
μέα. Το απόγευμα, έγινε συγκέντρωση
ζητώ
τον λόγο
στο χωριό Σινιές και ξεκίνησε πορεία
διαμαρτυρίας για την καταστροφή του
Ερημίτη, με σκοπό να φτάσει μέχρι το
χώρο των εγκαινίων. Μάταια! Στα 200
μέτρα τα ΜΑΤ σταμάτησαν την πορεία
και απαγόρευσαν στους συγκεντρωμέ-
νους να «ενοχλήσουν» τη φιέστα!
Εντωμεταξύ, οι επίσημοι πανηγύ-
ριζαν την «εμβληματική επένδυση»,
σε ένα νησί με πάνω από 80% ανεργία
λόγω της φετινής κρίσης στον τουρι-
σμό. Αυτό σαν να το κατάλαβε ο πρω-
θυπουργός, έπρεπε όμως κάτι να πει
για να δικαιολογήσει την «επένδυση»
και το είπε. Αν δεν χτιστεί αυτό το
όμορφο δάσος, θα καεί! Ακούγεται σαν
απειλή ή μας φαίνεται;
Μετά τη φιέστα των εγκαινίων έμεινε
μόνο το αποψιλωμένο τοπίο, ευτυχώς
μικρής έκτασης. Το έργο δεν μπορεί να
προχωρήσει γιατί ο τοπικός σύλλογος
Ερημίτης Πλους έχει καταγγείλει σοβα-
ρές παρατυπίες στην περιβαλλοντική
μελέτη και με τη στήριξη του κινήματος
συνεχίζει την αγωνιστική του πορεία
για την ακύρωση της οικοδόμησης ενός
παρθένου τοπίου, από τα ελάχιστα που
έχουν απομείνει στο νησί.
Ως Αντικαπιταλιστική Αριστερά στα
Ιόνια είμαστε αντίθετοι στο ξεπούλημα
της δημόσιας περιουσίας και των κοι-
νών αγαθών στο όνομα του χρέους.
Θέλουμε να μείνει ο Ερημίτης όπως εί-
ναι, ένα παρθένο οικοσύστημα που θα
μπορούν να το απολαμβάνουν δωρεάν
ντόπιοι και ξένοι. Δεν χρειάζονται άλλα
ξενοδοχεία στην Κέρκυρα, χρειάζονται
έργα υποδομής, όπως η δημόσια δια-
χείριση των απορριμμάτων και η δη-
μοτική παροχή πόσιμου νερού. Χρειά-
ζεται ενίσχυση του πρωτογενή τομέα!
Δεν θα αφήσουμε να γεμίσει το νησί
μας με τσιμεντένια κουφάρια, ο αγώνας
για τον Ερημίτη συνεχίζεται!
*Περιφερειακή σύμβουλος Αντικαπι-
ταλιστικής Αριστεράς στα Ιόνια

ΝΑΡ-νΚΑ
Η Απειθαρχία και
διαπίστωση πως το εργα-
τικό-λαϊκό κίνημα και η
μαχόμενη Αριστερά βρί-
σκονται αντιμέτωπα με
μια κατάσταση με νέες
και αναβαθμισμένες απαιτήσεις σφρά-
γισε την κοινή συνεδρίαση της Πολιτικής
Επιτροπής του ΝΑΡ για την Κομμουνιστι-
κή Απελευθέρωση και του Κεντρικού Συμ-
βουλίου της νΚΑ το Σάββατο 25 Ιούλη. Τα
δύο όργανα συζήτησαν από κοινού τρία
θέματα, βαθιά συνδεδεμένα μεταξύ τους
και με τη συνολική ταξική διαπάλη: το ζή-
τημα των δημοκρατικών ελευθεριών, του
πολέμου και των ανταγωνισμών και του
προσφυγικού. Επιδίωξη η πιο συγκεκρι-
μένη ανάλυση και ο σχεδιασμός της πα-
ρέμβασης, όπως αποτυπώθηκαν και στην
απόφαση που καταλήχθηκε — βασικά ση-
μεία θα δημοσιευθούν στο www.narnet.gr.
Βασική εκτίμηση της απόφασης ΠΕ
και ΚΣ είναι πως «η κρίση του καπιταλι-
σμού που επιταχύνθηκε λόγω των μέτρων
του lock down, η επίθεση κεφαλαίου,
κυβέρνησης, ΕΕ για να την φορτώσουν
στα λαϊκά στρώματα με πλήθος σκληρών
αντιλαϊκών μέτρων, προϋποθέτει την
ποιοτική άνοδο των αντιδημοκρατικών
μέτρων και της καταστολής, τάση που
αποτυπώθηκε και στο νέο αντιδραστικό
νόμο-τομή για τις διαδηλώσεις». Τονίζε-
ται πως «συνολικά αυτή η αντιδημοκρα-
τική στροφή του σύγχρονου καπιταλισμού
είναι η σιαμαία αδερφή της βαθύτερης
εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Δεν
αποτελεί “εξαίρεση”, δεν είναι κάποιο
αυταρχικό κατάλοιπο του παρελθόντος,
αλλά η πολιτική μορφή που αντιστοιχεί
τόσο στη σύγχρονη καπιταλιστική επιθε-
τικότητα όσο και στο φόβο του συστήμα-
τος για νέου τύπου εξεγερτικά ακόμη και
επαναστατικά γεγονότα».
Ειδικά για την Ελλάδα, ΠΕ και ΚΣ
σημειώνουν πως «στην επόμενη περίο-
δο, με το βάθεμα της οικονομικής κρίσης
και τα αντιλαϊκά μέτρα που θα παίρνει
η κυβέρνηση και η αστική τάξη, όλο και
περισσότερο οι πραγματικοί αγώνες θα
κινούνται στα “όρια” ή και “εκτός νομι-
μότητας”. Παρμένα στο σύνολό τους τα
μέτρα για τον περιορισμό του δικαιώμα-
τος στην απεργία και των διαδηλώσεων
οικοδομούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο με
προφανή στόχο να τσακιστούν οι αντι-
στάσεις». Με βάση αυτό, τονίζεται πως
«στόχος της μαχόμενης αριστεράς και των
ριζοσπαστικών δυνάμεων του κινήματος
είναι όλο αυτό το δρακόντειο πλαίσιο να
καταργηθεί στην πράξη, με την ανάπτυξη
του κινήματος, με μορφές απειθαρχίας,
με τον μαζικό λαϊκό αγώνα. Η μαζική λα-
ϊκή μαχητική πάλη και απειθαρχία είναι
το κέντρο της λογικής μας για το επόμε-
νο διάστημα». Ωστόσο, για να μπορεί η
μάχη αυτή να δοθεί με επιτυχία «απαιτεί-
ται  σωστός υπολογισμός των στόχων και
των μορφών της πάλης του κινήματος,
έτσι ώστε τα αιτήματα να είναι λαϊκά κα-
τανοητά και αποδεκτά, να έχουν τη “συ-
μπάθεια” μεγάλων τμημάτων του λαού»
(π.χ. σπάσιμο lockout στην ΑΣΟΕΕ).
Η απόφαση αναδεικνύει την παρέμ-
Πολιτική
Απόφαση Πολιτικής Επιτροπής και Κεντρικού Συμβουλίου
ανατροπή
του ασφυκτικού
αστικού πλαισίου
▸ Παρέμβαση στα κρίσιμα πεδία της πάλης
για τις δημοκρατικές ελευθερίες, κατά του
πολέμου και της αντιπροσφυγικής υστερίας
βαση σε τρία επίπεδα: Στο προγραμματι-
κό επίπεδο από τη σκοπιά της στρατηγι-
κής απάντησης της εργατικής δημοκρα-
τίας στη διαρκή αντιδραστικοποίηση της
αστικής δημοκρατίας στην εποχή του ολο-
κληρωτικού καπιταλισμού. Στο πεδίο της
μετωπικής συσπείρωσης και της κοινής
δράσης, όπου θέτει ως στόχους τη δημι-
ουργία αυτοτελούς συσπείρωσης-κίνησης
για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις
λαϊκές ελευθερίες της εποχής μας, καθώς
και την μονιμοποίηση του συντονισμού
πολιτικών οργανώσεων για το δημοκρατι-
κό ζήτημα. Τρίτη και καθοριστική πλευρά
είναι η παρέμβαση του μαζικού κινήμα-
τος και των φορέων του.
Αναλυτικό είναι το τμήμα της από-
φασης που αφορά την όξυνση των ενδο-
αστικών ανταγωνισμών, την αναβάθμιση
της πολεμικής απειλής, τον πόλεμο στη
νέα εποχή. Βασική εκτίμηση είναι πως
«ο ανταγωνισμός των αστικών τάξεων
Ελλάδας και Τουρκίας έχει ταξική-εκμε-
ταλλευτική βάση και είναι άδικος, αντι-
δραστικός και επιθετικός και από τις δύο
πλευρές του Αιγαίου».
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 7
Σημειώνεται, επίσης, πως «στο
πλαίσιο της ιδιαίτερης στρατηγικής των
αστικών τάξεων και σε συνδυασμό με
συμφέροντα ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσίας κ.α., δι-
αμορφώνονται δύο “δρόμοι” για τις ολι-
γαρχίες των δύο χωρών. Ο πρώτος στη-
ρίζεται στην πεποίθηση ότι θα κερδίσουν
αποφασιστικά στον ανταγωνισμό με τον
“απέναντι” μέσω της επιβολής στη βάση
της ισχύος. Ο δρόμος αυτός δεν αποκλείει
επιθετικές κινήσεις, με πολεμικές ενέρ-
γειες ή με άλλες προκλήσεις. Παρ’ όλα
αυτά και ταυτόχρονα με την όξυνση της
πολεμικής ρητορικής, αναπτύσσονται και
οι τάσεις για ένα δεύτερο δρόμο, δηλαδή
το ενδεχόμενο μιας κάποιας συμφωνί-
ας με τη μεσολάβηση και επιδιαιτησία
των ηγεμονικών καπιταλιστικών κρατών
(πρωτίστως των ΗΠΑ, από ΕΕ κ.λπ.)».
Στην Απόφαση σημειώνεται πως και ο
δεύτερος δρόμος (της «συνεκμετάλλευ-
σης» υπό τις πολυεθνικές) κρύβει πολλούς
κινδύνους. Μπορεί να περάσει μέσα από
σκληρά πολεμικά επεισόδια για τη δια-
μόρφωση καλύτερων όρων, εμπεριέχει
λεηλασία από τις πολυεθνικές, υπερεκ-
μετάλλευση εργασίας, περιβαλλοντικούς
κινδύνους (ρύπανση), τροφοδότηση νέου
κύκλου ενέργειας από υδρογονάνθρακες,
επιταχύνοντας την κλιματική αλλαγή, κα-
θώς και απειλές νέων αναφλέξεων, εάν
χαλάσει η μοιρασιά.
«Το εργατικό κίνημα και η αντικαπι-
ταλιστική κομμουνιστική Αριστερά πρέ-
πει να είναι αντίθετα στην αστική στρα-
τηγική και τις παραλλαγές της. Είμαστε
ενάντια συνολικά στις ΑΟΖ και στη νέα
“εποχή των περιφράξεων”, της μοιρασιάς
“οικοπέδων” στις θάλασσες. Αντιστεκό-
μαστε στις αστικές και ιμπεριαλιστικές
διευθετήσεις. Υποστηρίζουμε πως την
ειρήνη θα κτίσει μόνο η συνεργασία των
λαών της περιοχής και η επιλογή για μια
άλλη διαχείριση των φυσικών πόρων»,
υπογραμμίζεται.
«Στενά συνδεδεμένο με το θέμα του
πολέμου είναι το προσφυγικό ζήτημα,
όχι μόνο γιατί η προσφυγιά είναι απόρ-
ροια των καπιταλιστικών ανταγωνισμών
και πολέμων, αλλά και γιατί η ύπαρξη
προσφύγων και στη χώρα μας και γενικά
Η αντιδημοκρατική χρησιμοποιείται από το σύστημα για την
καλλιέργεια κλίματος εθνικισμού, λογι-
στροφή κής “χώρας - πολιορκημένου φρουρίου”
του σύγχρονου και την άνοδο της ακροδεξιάς επιρροής
και δράσης, τονίζεται στο τρίτο μέρος
καπιταλισμού είναι της απόφασης. «Η χρησιμοποίηση του
προσφυγικού-μεταναστευτικού για την
η σιαμαία αδερφή εθνικιστική προπαγάνδα είναι ανάγκη να
της βαθύτερης αντιμετωπιστεί αποφασιστικά και ιδεο-
λογικά και αγωνιστικά-πρακτικά με την
εκμετάλλευσης προβολή του πλαισίου διεκδικήσεων για
τους πρόσφυγες και μετανάστες για τις
της εργατικής τάξης ελευθερίες, τη διαμονή μέσα στις πόλεις
και τα χωριά, την πρόσβαση σε εργασία,
υγεία, εκπαίδευση με ίσα δικαιώματα».
Αναδεικνύεται η συνεισφορά του Συ-
ντονισμού για το Προσφυγικό Μετανα-
στευτικό σωματείων, φοιτητικών συλλό-
γων και συλλογικοτήτων (ΣΥΠΡΟΜΕ) και
η συμβολή στη διαδικασία ανασυγκρότη-
σης και αναβάθμισής του.
8 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Επικαιρότητα

Προσφυγικό:
Ακόμη δύο
ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ να δολοφονεί κατα-
τρεγμένους πρόσφυγες η απάν-
θρωπη αντιμεταναστευτική πο-
Ακροβασίες | Βασίλης Παπαγεωργίου
θύματα των λιτική της ελληνικής κυβέρνησης
εγκληματικών και της ΕΕ. Ο 31χρονος πρόσφυγας
Σάμιουελ Αντγουί από την Γκάνα
πολιτικών πέθανε στις 24 Ιουνίου αβοήθητος
κυβέρνησης-ΕΕ στη Σάμο, στη σκηνή όπου διέμε-
νε, παρότι λίγες ώρες νωρίτερα
είχε ζητήσει ιατρική βοήθεια από
το νοσοκομείο του νησιού. Ο άτυ-
χος Σάμιουελ είχε φτάσει μέχρι
την πύλη του νοσοκομείου, όπου
του απαγορεύτηκε η είσοδος. Στο
Νοσοκομείο Σάμου, με εντολή της
διοίκησης, οι ασθενείς χωρίζονται
σε τρεις κατηγορίες: ντόπιους,
μετανάστες από το ΚΥΤ και μετα-
νάστες εκτός ΚΥΤ. Οι τελευταίοι,
στους οποίους άνηκε και ο Σάμιου-
ελ, αφήνονται εντελώς αβοήθητοι.
Το απόγευμα της Πέμπτης, ένας
19χρονος Ιρακινός αιτών άσυλο
βρέθηκε κρεμασμένος σε αγροτική
περιοχή, περίπου δυο χιλιόμετρα
από τον καταυλισμό της ΒΙΑΛ στη
Χίο. Η ιατροδικαστική εξέταση θα
αποσαφηνίζει το τι ακριβώς συ-
νέβη, με επικρατέστερο σενάριο
αυτό της αυτοκτονίας. Να καταρ-
γηθούν τώρα τα στρατόπεδα συ-
γκέντρωσης! Να εξασφαλιστούν
αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης
σε κατοικίες μέσα στις πόλεις. Με ένα ...κλικ ΑΑΑττικής:
Πρόσβαση σε υγεία, παιδεία, πρό-
νοια, εργασία με ίσα δικαιώματα ΡΑΝΤΕΒΟΥ Και τον φετινό Αύγουστο το Πριν δεν θα
«Όχι» στην απαξίωση
σε όλους τους πρόσφυγες και να ΞΑΝΑ ΣΤΙΣ κυκλοφορήσει, καθώς αυτό επιβάλλουν οι των συνεδριάσεων
δοθεί άσυλο σε όλα τα θύματα των 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ δύσκολες οικονομικές συνθήκες για την εφη-
πολέμων και των διώξεων. μερίδα. Το Πριν θα είναι και πάλι μαζί σας το Δεν συμμετείχαν την Τετάρτη στη
Σαββατοκύριακο 5-6 Σεπτεμβρίου. Βέβαια, συνεδρίαση του περιφερειακού
για ό,τι χρειαστεί, η πλήρως ανανεωμένη συμβουλίου οι σύμβουλοι της Αντικα-
Βόλος: ΤΗ ΜΝΗΜΗ του Βασίλη Μάγγου ιστοσελίδα μας (www.prin.gr) θα παραμεί- πιταλιστικής Ανατροπής στην Αττική (ΑΑΑ)
τίμησαν το απόγευμα της Πέμπτης νει όλο τον Αύγουστο στις επάλξεις. Καλό Έλλη Αλεξίου και Κώστας Τουλγαρί-
Συγκέντρωση - εκατοντάδες πολίτες, συμμετέχο- (υπόλοιπο) καλοκαίρι σε όλες και σε όλους. δης. Όπως σημειώνουν, η περιφερει-
πολιτικό μνημόσυνο ντας στην αγωνιστική συγκέντρω- ακή αρχή προσχηματικά επικαλείται
ΤΟ ΠΡΙΝ Πριν φύγετε για τις καλοκαιρινές σας βου-
για τον Βασίλη ση-πολιτικό μνημόσυνο έξω από τα ακόμα τον κίνδυνο μετάδοσης του
ΣΕ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, τιές, μην ξεχάσετε να στηρίξετε οικονομικά
δικαστήρια του Βόλου στον χώρο, ΕΝΙΣΧΥΣΕ ΤΟ! Covid-19 για να συνεχίσει τη διαδι-
Μάγγο δηλαδή, όπου ο 26χρονος Βασίλης
το Πριν με μια μικρή ενίσχυση ή ανανέω-
κασία των συνεδριάσεων μέσω τη-
ση-δημιουργία συνδρομής για το δεύτερο
χτυπήθηκε βάναυσα και δολοφονι- εξάμηνο του 2020. Οι έκτακτες συνδρομές λεδιάσκεψης, με στόχο «τον έλεγχο
κά από τις αστυνομικές δυνάμεις. δίμηνης διάρκειας κοστίζουν 12 ευρώ, οι του περιφερειακού συμβουλίου και
Την κινητοποίηση διοργάνωσε ο εξάμηνες 50 και οι ετήσιες 100. Οι τρόποι των αποφάσεων».
Συντονισμός Συλλογικοτήτων Βό- πληρωμής είναι γνωστοί: είτε μέσω συντρό-
λου, μαζί με άλλες συλλογικότητες φου της Συντακτικής Επιτροπής ή φίλου
της πόλης, ενώ καλούσαν, μετα- της εφημερίδας, είτε απευθείας με κατάθε-
ξύ άλλων, η Λέσχη Εργαζομένων ση του ποσού στον λογαριασμό του Πριν Να σωθεί ο αγωνιστής
και Νεολαίας Βόλου και η νεο-
Alpha Bank 260002002006023 (IBAN:
GR1801402600260002002006023) και α-
Βαραβάρα Ράο
λαία Κομμουνιστική Απελευθέ-
ποστολή μέιλ στο prin@otenet.gr. Ο Βαραβάρα Ράο, ποιητής, συγγρα-
ρωση. Αντίστοιχες συγκεντρώσεις
φέας, ακτιβιστής και επί δεκαετίες
πραγματοποιήθηκαν και σε άλλες ΟΙ ΑΝΑΙΡΕΣΕΙΣ Μετά το κάμπινγκ, οι Αναιρέσεις συνεχίζουν υπερασπιστής των δημοκρατικών
πόλεις. «Τιμούμε σήμερα πολιτικά ΠΑΝΕ ΠΡΕΒΕΖΑ το ταξίδι τους με σταθμό την Πρέβεζα, την
και κοινωνικών δικαιωμάτων ενά-
τη μνήμη του παιδιού μας Βασίλειου ΣΤΙΣ 7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Παρασκευή 7/8 στη πλατεία Δικαστηρίων,
ντια στις αυθαιρεσίες των κυβερνή-
που πέθανε πριν γιάνουν τα 7 πλευ- από τη μεριά της κεντρικής αγοράς. Στις 7.30
μ.μ. θα γίνει άνοιγμα του φεστιβάλ από τον σεων της Ινδίας είναι προφυλακι-
ρά του που άνανδροι εδώ, μπροστά
Κώστα Καλαμπαλίκη (μέλος ΠΕ του ΝΑΡ), ε- σμένος σχεδόν για δύο χρόνια μαζί
στο χώρο της δικαιοσύνης, του τα
νώ στις 8.30 μ.μ. θα ακολουθήσει συζήτηση με άλλους δέκα ακτιβιστές, καθώς
'σπασαν. Μόνο άνανδροι, δειλοί και
με θέμα «Η αντιεκπαιδευτική μεταρρύθμιση κατηγορούνται άδικα ότι υποκίνη-
ανάξιοι συμπεριφέρονται έτσι σε
της κυβέρνησης και ο αγώνας για την ανα- σαν βίαια επεισόδια στην υπόθεση
ανυπεράσπιστους πολίτες. Τιμούμε τροπή της». Ομιλητές: Ιουλία Κούρτη (μέλος Bhima Koregaon. Ο Βαραβάρα
τη μνήμη του παιδιού μας Βασίλειου ΔΣ του συλλόγου εκπαιδευτικών πρωτο- Ράο, ο οποίος είναι 80 ετών, έχει
που πέθανε ταλαιπωρημένος σωμα- βάθμιας εκπαίδευσης Θεσπρωτίας), Μυρτώ βρεθεί θετικός στο Covid-19, έχοντας
τικά και με ανοιχτές τις πληγές της Κωστόγιαννη (μέλος Ανυπόταχτου Μαθητή πολλές ασθένειες. Δεκάδες έλληνες
ψυχής του […]. Τιμούμε τους αγώνες Πρέβεζας) και Ντορέτα Ρίζου (πρόεδρος συλ-
ακαδημαϊκοί, με κοινό κείμενο υπο-
του παιδιού μας, Βασίλειου, για μια λόγου διοικητικού προσωπικού του Πανεπι-
στημίου Ιωαννίνων). Η βραδιά θα κλείσει με γραφών, ζητούν «την άμεση απελευ-
καλύτερη και πιο δίκαιη κοινωνία.
dj set από τον Sadomas, από τις 10.30 μ.μ. θέρωση του Βαραβάρα Ράο και των
Αυτά είναι η παρακαταθήκη μας»,
Στον χώρο θα υπάρχουν περίπτερα τοπικών υπόλοιπων προφυλακισμένων ακτι-
ανέφερε στη δήλωσή του ο πατέρας
συλλογικοτήτων. βιστών για την ίδια υπόθεση».
του Βασίλη, Γιάννης Μάγγος.
 Ο Βλαντίμιρ Ίλιτς Ουλιάνοφ (Λένιν)
γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του
1870 στο Σιμπίρσκ, στις όχθες
του Βόλγα. Με αφορμή τα 150
χρόνια από τη γέννησή του,
το Πριν παρουσιάζει σήμερα
αυτό το αφιέρωμα στο
θεωρητικό και πολιτικό έργο
του Λένιν, θεωρώντας
πως η συζήτηση γύρω
από το έργο του είναι
ταυτόχρονα πολιτική
θέση για την
αναγκαιότητα και
τη δυνατότητα της
προλεταριακής
επανάστασης
προς τον
κομμουνισμό.
Η
σοσιαλιστική ορθοδοξία
της Β' Διεθνούς είχε υιο-
θετήσει μια οικονομίστι-
κη, ντετερμινιστική καρι-
κατούρα του μαρξισμού.
Ο Κάουτσκι, αναγνωρισμένος ιδεολογι-
κός ηγέτης της, έλεγε: «πολύ λιγότερο
είναι στο χέρι μας να κάνουμε αυτήν
την επανάσταση απ’ ό,τι είναι στο χέρι
των αντιπάλων μας να την παρεμπο-
δίσουν». Λογικά κατέληξε ότι «η Σοσι-
αλδημοκρατία είναι ένα επαναστατικό
κόμμα, όχι όμως ένα κόμμα που κάνει
επαναστάσεις». Η αποφασιστική ρήξη
του Λένιν με τη μοιρολατρία της Β' Διε-
θνούς, ρήξη που δεν την είχε συνειδητο-
ποιήσει ούτε ο ίδιος αρχικά, ήταν ότι οι
επαναστάσεις δεν γίνονται αλλά τις κά-
νουν και μάλιστα με σχέδιο, οργάνωση,
πρόγραμμα, συνείδηση και ιδεολογία.
Ακριβώς για την προετοιμασία και την
υλοποίηση όλων των παραπάνω χρειά-
ζεται και το επαναστατικό κόμμα.
Αυτή ακριβώς η ρήξη προκαλεί αμη-
Αφιέρωμα
Του Ουλιάνοφ το μειδίαμα
παραμένει ανατρεπτικό
χανία και στη σημερινή αριστερά που
είτε τον αγνοεί, είτε τον αποκηρύσσει,
είτε τον χρησιμοποιεί σαν σύμβολο και
εικόνισμα. Ο Λένιν μάς θυμίζει ότι «το
βασικό ζήτημα κάθε επανάστασης εί-
ναι το ζήτημα της κρατικής εξουσίας.
Χωρίς το ξεκαθάρισμα αυτού του ζητή-
ματος, δεν μπορεί να γίνει ούτε λόγος
για οποιαδήποτε συνειδητή συμμετοχή
στην επανάσταση […]» (Άπαντα, τ. 31
σελ. 145). Αναγνωρίζοντας το αυτονό-
ητο, ότι η ταξική πάλη διεξάγεται εφ’
όλης της ύλης και όχι μόνο στην οικονο-
μία (πόσο μάλλον σε μια επιχείρηση ή
κλάδο), θεώρησε καθήκον της επανα-
στατικής πρωτοπορίας την πάλη ενά-
ντια στην καταπίεση συνολικά από την
απολυταρχία της εποχής του, τον τσα-
ρισμό. Όπως είπε «η καταπίεση αυτή
ασκείται στις πιο διαφορετικές τάξεις
της κοινωνίας, μια που εκδηλώνεται
στις πιο διαφορετικές σφαίρες της
ζωής και δράσης, και στην επαγγελ-
ματική , και στη γενική κοινωνική και
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
ΛΕΝΙΝ
Ιστορική τομή
στην ατομική του πολίτη, και στην οι-
κογενειακή, και στη θρησκευτική, και
στην επιστημονική κ.λπ., κ.λπ. […]»
(Τι να κάνουμε, σελ. 57). Ο καθολικός
αγώνας ενάντια στην εκμετάλλευση
από το κεφάλαιο και την καταπίεση
από την αστική εξουσία σε οποιαδή-
ποτε μορφή της, γίνεται κάτω από την
ηγεμονία της εργατικής τάξης και των
μακροπρόθεσμων στρατηγικών συμ-
φερόντων της. Για την αποτελεσματι-
κή και νικηφόρα διεξαγωγή αυτού του
αγώνα είναι αναγκαίος ο διαχωρισμός
της εργατικής πολιτικής από την αστι-
κή σε κάθε ζήτημα, είτε οικονομικό,
είτε εθνικό, δημοκρατικό, θρησκευτι-
κό, πολιτισμικό, οικολογικό, φιλοσο-
φικό και αξιακό.
Ο Λένιν ήταν ταυτόχρονα διχαστι-
κός (σε σχέση με την αστική πολιτική)
και ενοποιητικός (στην προλεταριακή
οπτική και κομμουνιστική στρατηγική),
εφαρμόζοντας και εμπλουτίζοντας τον
μαρξισμό «στη ρωγμή του χρόνου» των
9
Μπάμπης
Συριόπουλος
πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα: και
στη στρατηγική και στην τακτική, και
στον πόλεμο και στην ειρήνη, και στην
επίθεση και στην υποχώρηση, και μαζί
με το ρεύμα και ενάντια στο ρεύμα
(συνήθως). Η επαναστατική κριτική σε
πλευρές, ανεπάρκειες και μονομέρειες
του Λένιν δεν μπορεί παρά να διατηρεί
και να αναπτύσσει αυτόν τον διαχρονι-
κό πυρήνα της σκέψης και της δράσης
του. Σήμερα κυριαρχούν στην αριστε-
ρά όσοι υποστηρίζουν κυβερνητικές
μεταρρυθμίσεις αντί για επαναστά-
σεις, την εθνική άμυνα αντί του εμφυ-
λίου πολέμου, την αγανάκτηση και το
βίωμα αντί της συνείδησης, το άμεσο
και μερικό αντί του καθολικού και μα-
κροπρόθεσμου, τους σκοπούς ανάλογα
με τις συμμαχίες αντί των συμμαχιών
ανάλογα με τους σκοπούς, τους συνε-
ταιρισμούς αντί των εθνικοποιήσεων
και τις ταυτότητες αντί της εργατικής
τάξης. Του «Ουλιάνοφ το μειδίαμα» θα
είναι πάντα ειρωνικό.
10 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Αφιέρωμα

Αταλάντευτη
επιμονή
στον τελικό
στόχο

Τι ήταν τελικά ο Λένιν; Ένας

«σιδερένιος επαναστάτης»
με κύριο χαρακτηριστικό,
την αταλάντευτη συνέπεια,
την αποφασιστικότητα και
την αμείλιχτη αντιμετώπιση
των αντιπάλων του; Μήπως
αντίθετα ήταν ένας οξυδερκής
και ευέλικτος πολιτικός
που άλλαζε θέσεις ανάλογα
με τη συγκυρία ώσπου να
επιβληθεί στο κόμμα του και
σ’ ολόκληρη τη Ρωσία; Ή
μήπως ήταν ένας επαναστάτης
με πολύ βαθιά γνώση και
αταλάντευτη επιμονή στον Δογματικός ή καιροσκόπος; Πραξικοπηματίας ή ταραχοποιός; Η αστική προπαγάνδα επιχειρεί
τελικό στόχο και ταυτόχρονα να φορέσει στον Λένιν ένα βολικό κουστούμι. Αντίθετα, ο Λένιν εξέφραζε σε υψηλότατο βαθμό και
ο ηγέτης με τη βαθιά αίσθηση
του κάθε φορά «πολιτικού
την προσήλωση στο σκοπό και τη δυνατότητα να αφουγκράζεται τους εργάτες, και τη μαχητική υπεράσπιση
διακυβεύματος» και του του μαρξισμού και τη θεωρητική τόλμη πάνω στην ανάλυση των νέων φαινομένων.
συσχετισμού δυνάμεων,
ο άνθρωπος που τόλμαγε
να «παράγει» πολιτική και
θεωρία μέσα στο καμίνι
Η συμβολή του Λένιν σε κρίσιμες καμπές
της ταξικής πάλης και των
γεγονότων, να «σπάσει»
διαδομένες και κυρίαρχες
αντιλήψεις, να αναμετρηθεί
με τον Μαρξ για να πάει
Η επανάσταση
ως θεωρία και πράξη
τον υλισμό «πιο μακριά»,
ακριβώς για να συνδέσει το
«σήμερα» με το «αύριο»,
να βρίσκει κάθε φορά τον
«κρίκο» που σέρνει την
αλυσίδα, τους αναγκαστικά
Οι μπολσεβίκοι υποστή- βία την αντίσταση της αστικής νάστασης ήταν η εργατική
πρωτότυπους δρόμους Αντώνης Δραγανίγος
της ανατροπής και της ριζαν ότι αποφασιστικός, πλήρης τάξης και να εξουδετερώσει τάξη και η φτωχή αγροτιά, στη
επανάστασης. δημοκρατικός αγώνας μπορεί να την αστάθεια της αγροτιάς και δεύτερη σε αυτές ανήκε και η
υπάρξει μόνο με την ηγεμονία των μικροαστών». αστική τάξη. Στην πρώτη πε-
Μπορεί κανείς να δει αυτή του προλεταριάτου ενάντια στην Ο άμεσος στόχος τακτικής ρίπτωση, σύμμαχα κόμματα

την πορεία ανατρέχοντας
σε μερικούς βασικούς
σταθμούς της σκέψης και
της δράσης του. Η στάση
του στην περίοδο του
δημοκρατικού αγώνα για την
ανατροπή του τσαρισμού, ο
ιμπεριαλιστικός πόλεμος και
η διεθνιστική, επαναστατική
στάση των μπολσεβίκων,
η παρέμβασή του για το
κράτος και την επανάσταση,
με τη θεωρητική και
προγραμματική αποτύπωση
της λογικής για το «τσάκισμα»
του κράτους και τέλος οι
αφετηριακές κατευθύνσεις
για το «ενιαίο προλεταριακό
μέτωπο», μετά τη νίκη της
Οκτωβριανής Επανάστασης
και τα επαναστατικά γεγονότα
στην Ευρώπη αλλά και την
αντεπίθεση του συστήματος.
Μ
ετά το 1900 ό-
ταν το δημο-
κρατικό επανα-
στατικό κίνημα
ανέβαινε στη Ρωσία το ερώ-
τημα που έμπαινε ήταν ποιος
και πώς θα ανατρέψει τον
τσάρο. To αντικείμενο της
διαμάχης στη ρωσική σοσι-
αλδημοκρατία την περίοδο της
δημοκρατικής επανάστασης που
τη χώρισε σε «δύο τακτικές»
και σε δύο ρεύματα, ήταν αν
η δημοκρατική, αντιμοναρ-
χική επανάσταση θα έχει σαν
στόχο να ανοίξει τον δρόμο
για την εργατική επανάστα-
ση και τον σοσιαλισμό ή αν
θα έχει σαν στόχο να οδηγήσει
στην αστική δημοκρατία και,
επομένως, αν ο δημοκρατι-
κός αγώνας θα γίνει μαζί με την
αστική τάξη ή εναντίον της.
αστική τάξη! Οι μενσεβίκοι,
αντίθετα, αντιμετωπίζοντας
με τυπικό και δογματικό τρό-
πο τον αστικό χαρακτήρα της
επανάστασης, υποστήριζαν
ότι την πρωτοκαθεδρία θα την
έχει αντικειμενικά η αστική τάξη,
ότι δημοκρατική επανάσταση
μπορεί να γίνει μόνο σε συμμα-
χία μαζί της. Ο Λένιν υποστήριζε
ότι «το προλεταριάτο πρέπει
να οδηγήσει τη δημοκρατι-
κή επανάσταση ως το τέλος,
παίρνοντας μαζί του τη μάζα
της αγροτιάς, για να τσακίσει
με τη βία την αντίσταση της
απολυταρχίας και να εξου-
δετερώσει την αστάθεια της
αστικής τάξης… (και) να πραγ-
ματοποιήσει τη σοσιαλιστι-
κή επανάσταση, παίρνοντας
μαζί τη μάζα των μισοπρολε-
ταριακών στοιχείων του πλη-
θυσμού για να συντρίψει με τη
(η συντριβή της απολυταρχί-
ας από το προλεταριάτο με
επαναστατικό τρόπο), τίθεται
κάτω από την οπτική της σο-
σιαλιστικής επανάστασης, ως
δρόμος για την προσέγγιση και την
υλοποίησή της.
Στην πρώτη περίπτωση, η
δημοκρατική αντιμοναρχική
επανάσταση αντιμετωπιζόταν
ως ο αναγκαίος κρίκος για την
προετοιμασία των μαζών και
το πέρασμα στη σοσιαλιστική
επανάσταση. Στη δεύτερη αυ-
τονομούνταν, ξεκοβόταν από
τον «στρατηγικό σκοπό». Στην
πρώτη, ο άμεσος πολιτικός
στόχος έμπαινε κάτω από την
οπτική της επανάστασης. Στη
δεύτερη, η επανάσταση έμπαι-
νε κάτω από την οπτική του
«άμεσου στόχου».
Στην πρώτη περίπτωση, οι
κινητήριες δυνάμεις της επα-
ήταν τα επαναστατικά μικροα-
στικά κόμματα (προς τα οποία
οι μπολσεβίκοι διατύπωσαν την
πρόταση του «αριστερού συνα-
σπισμού) στη δεύτερη τα αστι-
κά κόμματα και τα συμβιβαστι-
κά μικροαστικά κόμματα.
Ο Λένιν είχε την τόλμη να
αναπτύξει τον μαρξισμό στο
ζήτημα της «δικτατορίας του
προλεταριάτου». Έδωσε συ-
γκεκριμένη επαναστατική διέ-
ξοδο στους πόθους των μαζών,
παλεύοντας για ένα επαναστα-
τικό καθεστώς («δικτατορία»),
που δεν ήταν «δικτατορία του
προλεταριάτου», αλλά «δικτα-
τορία του προλεταριάτου και
της αγροτιάς» και δεν ήταν
«σοσιαλιστική», αλλά «δημο-
κρατική», που θα άνοιγε τον
δρόμο για τη μετεξέλιξή της.
Αυτή η πείρα αποδείχτηκε
κρίσιμη σε όλη την ιστορία του

κομμουνιστικού κινήματος
μέχρι και σήμερα. Γιατί, για
παράδειγμα, αν το κομμου-
νιστικό κίνημα στον δεύτερο
παγκόσμιο πόλεμο έδινε τον
δημοκρατικό, αντιφασιστικό
του αγώνα με τη λενινιστική
αντίληψη της πάλης για τη
δημοκρατία δεν θα έβρισκε
«συμμάχους» στην αστική
τάξη και τις «δυτικές δημο-
κρατίες», δεν θα έκανε αστι-
κές αλλά επαναστατικές/δη-
μοκρατικές κυβερνήσεις, δεν
θα υποτασσόταν στην αστική
δημοκρατία αλλά ίσως άνοιγε
τον δρόμο για τον σοσιαλισμό.
Ίσως ο πιο «γνωστός» Λέ-
νιν είναι αυτός του Κράτους
και επανάσταση. Ήταν ο ηγέτης
εκείνος που μέσα στην καρδιά
των γεγονότων κατάφερε να
είναι «επαναστάτης με έναν
τρόπο συγκεκριμένο», δηλαδή
να «ανακαλύψει» και να ανα-
δείξει τους πρωτότυπους ιστο-
ρικούς δρόμους μέσα από τους
οποίους ο «τυφλοπόντικας της
ιστορίας» έσκαβε τα λαγούμια
του μέχρι να βγει στο φως της
ημέρας. Ο Λένιν ήταν μέχρι
το τέλος σταθερός στη μαρξι-
στική λογική της «συντριβής του
κράτους», ερώτημα που διαχρονικά
αποτελεί την κύρια διαχωριστική
γραμμή ανάμεσα στις επαναστα-
τικές και τις ρεφορμιστικές αντιλή-
ψεις. Έδωσε τη μάχη με τους
ηγέτες και τους θεωρητικούς
της Β’ Διεθνούς, που ήδη πί-
στευαν στην «ειρηνική μετεξέ-
λιξη του καπιταλισμού». Όμως
η αναγνώριση αυτής της συ-
νεισφοράς δεν είναι αρκετή.
Τα Σοβιέτ δεν υπάρχουν
στον Μαρξ. Ίσως να μην
υπήρχαν εξ αρχής ούτε στη
σκέψη του Λένιν. Τα Σοβιέτ
ήταν η συγκεκριμένη μορφή
που η πρωτότυπη επαναστα-
τική δράση των μαζών έδωσε
Αφιέρωμα
στον πόθο τους να πάρουν οι
ίδιες την εξουσία, για να στα-
ματήσουν τον πόλεμο και να
επιβάλλουν την ειρήνη, να
πάρουν επιτέλους τη γη από
τα χέρια των τσιφλικάδων, να
εξασφαλίσουν το ψωμί απέ-
ναντι στο σαμποτάζ και τη
βία των καπιταλιστών. Και
ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι,
Ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι είχαν
την οξυδέρκεια και την τόλμη να δουν
την «πραγματική κίνηση», να γενικεύσουν
την πείρα της πραγματικής δράσης των μαζών
σαν γνήσιοι επαναστάτες που
ήταν είχαν την οξυδέρκεια και
την τόλμη να δουν την «πραγ-
ματική κίνηση», να γενικεύ-
σουν την πείρα της πραγ-
ματικής δράσης των μαζών,
πέρα από τα στερεοποιημένα
δικά τους σχήματα, να συνδέ-
σουν τη θεωρητική σύλληψη
με αυτή την κίνηση ώστε να
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
αναδείξουν τα Σοβιέτ σαν την
«επιτέλους ανακαλυφθείσα»,
αυθεντικά λαϊκή μορφή της
δικτατορίας του προλεταριά-
του. Να οδηγήσουν μέσα από
αυτή τη μορφή στο καθεστώς
που η «καθαρίστρια θα μπο-
ρεί να κυβερνάει».
Από τότε κύλισε πολύ νερό
στο αυλάκι. Το κράτος άλλαξε
και οι αστικές θεωρίες για το
κράτος οπωσδήποτε εξελίχτη-
καν, χωρίς ίσως να αναπτυχθεί
αντίστοιχα και ο μαρξισμός.
Σήμερα το κράτος της αστικής
τάξης, ιδιαίτερα στην ανα-
πτυγμένη κοινοβουλευτική του
μορφή, είναι ένας πολύ πιο πο-
λυπλόκαμος μηχανισμός, δε-
μένος με χιλιάδες νήματα και
μηχανισμούς με το κεφάλαιο.
Ένας μηχανισμός που οργα-
νώνει την παραγωγή και την
αναπαραγωγή σε όφελος της
αστικής τάξης, που οργανώνει
και καθορίζει τη γνώση, τον κα-
ταμερισμό της εργασίας και τις
μορφές εκμετάλλευσης, που
διαρκώς κατακερματίζει και
εξατομικεύει την εργατική τάξη
ώστε να δημιουργεί τον ατομι-
κό «πολίτη», που νοηματοδοτεί
και δίνει συγκεκριμένο ταξικό
περιεχόμενο και λειτουργία σε
όλες τις «επιμέρους αντιθέσεις»
ώστε να συνεχίζεται απρόσκο-
πτα και να ενισχύεται η καπι-
ταλιστική εκμετάλλευση.
Αν η αριστερά είχε στοι-
χειωδώς αφομοιώσει τις λενι-
νιστικές, γενικότερα τις μαρξι-
στικές, αντιλήψεις για το κρά-
τος, δεν θα είχε πέσει τόσο εύ-
κολα θύμα του «αριστερού κυ-
βερνητισμού» του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν
θα εμπιστευόταν τόσο μαζικά
αυτούς που έλεγαν ότι με μια
«αριστερή κυβέρνηση», μέσα
στα όρια του κράτους και των
ιμπεριαλιστικών μηχανισμών
θα αλλάξει η κατάσταση. Δεν
θα υπέκυπτε στις αντιλήψεις
που είναι «ενάντια στην εξου-
σία γενικά», που αυτονομούν
την «εξουσία από το ταξικό της
περιεχόμενο» και καταντούν να
αναζητούν φαντασιακές «κοι-
νότητες ελευθερίες» με άθικτο
το κράτος και την εξουσία του
κεφαλαίου. Δεν θα συμφωνού-
σε με εκείνες τις απόψεις που
ιστορικά αυτονομούν άλλοτε το
ζήτημα της δημοκρατίας, άλ-
λοτε το περιβάλλον, άλλοτε τα
ζητήματα των «ταυτοτήτων»
(φυλής, φύλου, καταγωγής,
εθνότητας, θρησκείας κτλ) για
να γίνονται έρμαιο ενός κά-
ποιου ρεφορμισμού και τελικά
ενός κάποιου φιλελεύθερου δι-
καιωματισμού.
11
Η τακτική
του ενιαίου
εργατικού
μετώπου
Ο πιο γνωστός Λένιν, αυτός του
«Ενιαίου Εργατικού Μετώπου»,
ίσως είναι και ο πιο διαστρε-
βλωμένος. Γιατί πολλές φορές η
λενινιστική παράδοση του ενιαί-
ου εργατικού μετώπου ερμηνεύ-
τηκε σαν δρόμος συμμαχίας με
τη σοσιαλδημοκρατία και σαν
υποταγή στη «συνδικαλιστική
γραφειοκρατία».
Αντιθέτως, το ενιαίο προλεταρι-
ακό μέτωπο συγκροτούσε μια
επαναστατική τακτική, για την
απόσπαση της εργατικής πλειοψη-
φίας από τα μαζικά ρεφορμιστικά
ρεύματα. Επεδίωκε, σε συνθήκες
υποχώρησης των επαναστατικών
δυνάμεων, «σχετικής σταθεροποί-
ησης του καπιταλισμού» και ισχυ-
ρής καπιταλιστικής επίθεσης, να
οργανώσει όχι τη συμμαχία αλλά
τις προϋποθέσεις μιας πετυχημέ-
νης ρήξης με τον ρεφορμισμό.
Συγκεκριμένα: Πρώτο, ένα πολιτι-
κό πρόγραμμα υπεράσπισης των
εργατικών δικαιωμάτων ενάντια
στα «μίνιμουμ προγράμματα»
διάσωσης του καπιταλισμού των
ρεφορμιστικών δυνάμεων. Δεύτε-
ρο, την ανώτερη συγκρότηση των
κοινωνικών και πολιτικών πρωτο-
ποριών. Γι’ αυτό στη διάρκεια
του 3ου Συνεδρίου της Κομμουνι-
στικής Διεθνούς, ο Λένιν έδωσε
μάχη να μην προσχωρήσουν στη
Διεθνή τα «ενδιάμεσα ρεύματα»
της 21/2 Διεθνούς και να ιδρυθεί
η «κόκκινη συνδικαλιστική
διεθνής». Τρίτο, την ενίσχυση
της ενωτικής τακτικής προς τα

Η καθοριστική ρήξη με τον σοσιαλ-σωβινισμό ρεφορμιστικά ρεύματα, ιδιαίτερα

▸ Η γραμμή της μετατροπής του «ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο»
ΑΝ ΑΠΟ ΠΟΛΛΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ επιδιώκε-
ται να ξεχαστεί ο Λένιν του Κράτος και επα-
νάσταση, ακόμα πιο κρίσιμο ζήτημα είναι
η λενινιστική κληρονομιά στην περίοδο
του ιμπεριαλιστικού Α’ Παγκοσμίου Πο-
λέμου, ακριβώς γιατί είμαστε σε μια πε-
ρίοδο που οι ιμπεριαλιστικές και αστικές
αντιθέσεις παροξύνονται.
Ο διεθνής σοσιαλισμός και τότε δι-
ασπάστηκε σε δύο ρεύματα. Το ένα, το
σοσιαλσοβινιστικό υποστήριζε τον ιμπε-
ριαλιστικό πόλεμο υπό τη σημαία της
«υπεράσπισης της πατρίδας». Ψήφιζε
τις πολεμικές δαπάνες, συμμετείχε στις
αστικές κυβερνήσεις, στεκόταν στο πλάι
της αστικής τάξης της χώρας του. Το
άλλο, το διεθνιστικό-επαναστατικό, υπο-
στήριζε ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός από
την πλευρά όλων των εμπλεκομένων, πάλευε
για τη «μετατροπή του ιμπεριαλιστικού
πολέμου σε εμφύλιο», για την ήττα της
αστικής τάξης της χώρας του, για την έξοδο
από τον πόλεμο με επανάσταση. Η υποστήριξη
του ιμπεριαλιστικού πολέμου από τη Β΄
Διεθνή ήταν η βασική αιτία της κρίσης
και της χρεοκοπίας της.
Ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι είχαν τη
γενναιότητα από τη γενική εκτίμηση για
τον χαρακτήρα του πολέμου να βγάλουν
το αναγκαίο πολιτικό συμπέρασμα ορί-
ζοντας ότι «Το καθήκον (σ.σ. της επανα-
στατικής σοσιαλδημοκρατίας) το εκφρά-
ζει μόνο το σύνθημα της μετατροπής του
ιμπεριαλιστικού πολέμου σε πόλεμο εμ-
φύλιο και ο κάθε συνεπής ταξικός αγώ-
νας σε καιρό πολέμου, η κάθε σοβαρά
εφαρμοζόμενη τακτική “μαζικής δρά-
σης” οδηγεί αναπότρεπτα σε αυτό το
σύνθημα» .
Με βάση αυτή τη διαχωριστική γραμ-
μή, οι μπολσεβίκοι χάραζαν τακτική (άρ-
νηση για τη συμμετοχή στις πολεμικές
κυβερνήσεις και πάλη για την ανατροπή
τους, υπεράσπιση του δικαιώματος στην
αυτοδιάθεση των εθνών κ.λπ.), οικοδο-
μούσαν γενικότερες ή επιμέρους συμμα-
χίες (με τα ταλαντευόμενα μισο-πασιφι-
στικά στοιχεία της Β’ Διεθνούς που ανα-
γνώριζαν τον «ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα
του πολέμου»), και έπαιρναν πρωτοβου-
λίες, όπως η Διεθνής του Τσίμερβαλντ.
στα ενδιάμεσα «κεντριστικά»
ρεύματα, για την ενότητα της
εργατικής τάξης, για το άνοιγμα
δρόμων επικοινωνίας, για να μην
ξεκοπεί η πρωτοπορία από τις
εργατικές μάζες στην περίοδο της
υποχώρησης και συντριβεί.
Γι’ αυτό, ακριβώς, έδωσε σκληρή
μάχη με τον «αριστερισμό», που
κήρυσσε την αλόγιστη έξοδο από
τα μαζικά ρεφορμιστικά συνδι-
κάτα και τη δημιουργία επινοη-
μένων «κόκκινων συνδικάτων»
ή δεν κατανοούσε τις τακτικού
χαρακτήρα «ενωτικές πρωτοβου-
λίες» για κοινή δράση προς τα
κόμματα της Β’ Διεθνούς (η γνω-
στή αντιπαράθεση γύρω από το
«ανοιχτό γράμμα» του ΕΚΚΓ προς
τα σοσιαλιστικά κόμματα κ.λπ.).
12 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Αφιέρωμα

Μπολσεβίκοι: Κώστας Τριχιάς

Η γέννηση
Τα πολιτικά ρεύματα που σχηματίζο-
νται ιστορικά αποτελούν την έκφραση
«υπόγειων» διεργασιών ετών, προϊόντα
αντικειμενικών συνθηκών με καθορι-
Θεμελίωσε μια
ανώτερη σχέση
στικό ρόλο, όμως, υποκειμενικών πα-
ραγόντων. Κάπως έτσι, η συμβολή του
Λένιν στη δημιουργία του μπολσεβίκι-
κου ρεύματος στη Ρωσία υπήρξε καθο-
ριστική. Η πολιτική διαφοροποίηση από

συνειδητού
τους μενσεβίκους που είχε αρχίσει να
φαίνεται στην πραγματική ζωή, σφρα-
γίστηκε το 1902, με την έκδοση του
έργου του Λένιν Τι να κάνουμε. Σε αυτό
συγκεφαλαιώθηκαν οι αντιλήψεις περί

και αυθόρμητου
των σχέσεων ηγεσίας-μαζών πριν και
μετά από την επανάσταση, ενώ, παράλ-
ληλα, ξεκαθαρίστηκε η διαφοροποίηση
από μεταρρυθμιστικές αντιλήψεις.
Οι αντιλήψεις αυτές τέθηκαν σε δοκιμα-

σία στη διάρκεια του 2ου Συνεδρίου του
Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμμα-
τος, το 1903. Ο Λένιν υποστήριξε σθε-
ναρά την άποψη ότι το κόμμα έπρεπε
να αποτελείται σε εκείνη τη φάση από
έναν στενότερο πυρήνα ανθρώπων, οι
οποίοι θα ήταν πλήρως αφοσιωμένοι
στην υπόθεση της επανάστασης, με τον
χαλαρότερο πυρήνα συμπαθούντων
του προγράμματος του κόμματος να
παραμένει στην περιφέρειά του. Επι-
πλέον, προώθησε τη λογική του δη-
μοκρατικού συγκεντρωτισμού. Η προ-
σπάθεια του Λένιν να αλλάξει δομικά
στοιχεία της έως τότε αντίληψης για το
κόμμα που αντανακλούσαν μια συνο-
λικά διαφορετική πολιτική αντίληψη,
συνάντησε την άρνηση σημαντικής με-
ρίδας στελεχών και πρώην συνεργατών
του, οδηγώντας τελικά στη διάσπαση
του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος
σε μπολσεβίκους και μενσεβίκους, η
οποία, όμως, ολοκληρώθηκε μόλις το
1912, μετά από αρκετές ενοποιητικές
προσπάθειες.
Μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμί-
ου Πολέμου, ο Λένιν πρωταγωνίστη-
σε στην αναγκαία ρήξη σε διεθνές
επίπεδο με την πλειοψηφία της Β’
Σοσιαλιστικής Διεθνούς, τα κόμματα
της οποίας στήριξαν τους πολεμικούς
προϋπολογισμούς των κρατών τους.
Υποστηρίζοντας την άμεση μετατροπή
του διακρατικού πολέμου σε εμφύλιο,
ο Λένιν ηγήθηκε της συγκρότησης
μιας νέας κομμουνιστικής διεθνούς,
πραγματικά διεθνιστικής, απαραίτη-
του βήματος για την ολοκλήρωση του
ρεύματος που έμεινε στην ιστορία ως
«μπολσεβικισμός».
Γιώργος Μιχαηλίδης
Θ
εμελιακή πλευρά στο ρας στην σκέψη του δεν ήταν, φυσι- αποφασιστικότητα στις κρίσιμες στιγ-
έργο του Λένιν και ιδι- κά, χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. μές, τους απότομους και ταχύτατους
αίτερα στο Τι να κάνουμε Η επικαιρότητα, η εφικτότητα και ελιγμούς, το κατάλληλο διάλεγμα της
(1902) και στο Ένα βήμα η ανάγκη της επανάστασης ήταν το στιγμής, με βάση τη δυνατότητα νί-
μπρος δύο βήματα πίσω κεντρικό καθοδηγητικό νήμα της σκέ- κης της επανάστασης (π.χ. διαφορά
(1904), ήταν η σχετική διάκριση ανά- ψης και της πράξης του. Σύμφωνα με Ιούλη και Οκτώβρη), την ακλόνητη
μεσα στη συνειδητή οργάνωση και τον Κ. Ράντεκ, «[…] ο Λένιν μπήκε στο πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν προβλή-
στο αυθόρμητο κίνημα της εργατικής κίνημα ως η ενσάρκωση της θέλησης ματα χωρίς λύσεις, αλλά και η μανι-
τάξης. Η προσπάθεια να μην συγχυ- για επανάσταση […]». Στη λογική της ώδης επιμονή να μπορείς να ξαναξε-
στούν ή και να ταυτιστούν αυτά τα Β΄ Διεθνούς, η επανάσταση έπαιρνε κινάς από την αρχή. (Λένιν, Σημειώσεις
δύο υποδηλώνει, καταρχάς, την προ- όλο και περισσότερο την έννοια ενός ενός δημοσιολόγου). Η περιβόητη «τέχνη
τεραιότητα που έδινε στο πολιτικό τελικού σκοπού, του οποίου η λύση της πολιτικής» του Λένιν, επομένως,
πεδίο και κατ΄ επέκταση στην ανάγκη μπορεί να εναποτεθεί στο μέλλον (ή προκύπτει ως απόσταγμα της ανώτε-
ειδικής επεξεργασίας των ιδιαιτερο- και να παρακαμφθεί σύμφωνα με τον ρης σύνδεσης θεωρίας και πράξης και
τήτων και των «νόμων» του που δεν Μπερνστάιν). Με την παρέμβαση του όχι ως κάποιο ανεξήγητο χάρισμά του.
συνιστούν απλή αντανάκλαση του Λένιν αυτό το «μέλλον» μετατράπηκε, Σε αντίθεση με αυτό που συνή-
οικονομικού πεδίου. Ο Λένιν, πάνω θεωρητικά και πρακτικά, σε παρόν. θως λέγεται, ο Λένιν δεν απαξίωνε
από όλα, ήταν «πολιτικό ον», και γι’ Η επανάσταση και το ερώτημα του το αυθόρμητο έναντι του συνειδητού.
αυτό εξέταζε όλα τα ζητήματα υπό το «ποιος θα κυριαρχήσει σε ποιoν» γίνε- Αντίθετα, ήταν από τους πρώτους
πρίσμα του πολιτικού αγώνα της ερ- ται η Λυδία λίθος της σκέψης του. που έδωσαν μαρξιστική προσέγγιση
γατικής τάξης. Αυτή η επιμονή στην επικαιρότη- στο αυθόρμητο ως «εμβρυακή μορφή
Η ηγεμονία της πολιτικής σφαί- τα της επανάστασης, εξηγεί και την του συνειδητού» και ως το επίπεδο συ-
Ο Λένιν δεν
απαξίωνε το
αυθόρμητο, το
αντιμετώπιζε
ως «εμβρυακή
μορφή» του
συνειδητού.
Υπογράμμιζε
όμως την
ανάγκη
συνολικής
παρέμβασης του
κόμματος για
την κατάκτηση
ολοκληρωμένης
επαναστατικής
συνείδησης

Ο ρόλος των σοβιέτ
και του κόμματος
στην άνοδο της
ταξικής συνείδησης
του προλεταριάτου
νείδησης που έχει κατακτήσει το κίνημα ως
τώρα. Παράλληλα, διέκρινε τις μορφές του,
καθώς υπάρχει αυθόρμητο και «αυθόρμη-
το». Το αυθόρμητο χωρίς εισαγωγικά είναι
η τάση της εργατικής τάξης να εξαρτά την
πρακτική της από το κεφάλαιο, να υποτάσ-
σεται σε αυτό. Ενώ το «αυθόρμητο» με εισα-
γωγικά εκφράζει τη διαδικασία της σχετικά
ανεπαρκούς αλλά αναπτυσσόμενης συνειδη-
τότητάς της, από το πιο εμβρυακό επίπεδο
της οικονομικοκοινωνικής αντίστασης ως την
επαναστατική πολιτική, μια διαδικασία που
εκπορεύεται από την τάση χειραφέτησης (Κ.
Τζιαντζής, 2014)
Ενώ, όμως, θεωρούσε ότι η αυθόρμη-
τη ικανότητα της εργατικής τάξης ήταν μια
απαραίτητη προϋπόθεση, εντούτοις από
μόνη της δεν μπορούσε να αναπτύξει μια
επαναστατική ιδεολογία και γι’ αυτό υπήρχε
ο κίνδυνος να περιπέσει στην αστική επιρ-
ροή. «Η εργατική τάξη τείνει αυθόρμητα
προς τον σοσιαλισμό, παρ’ όλα αυτά όμως
η αστική ιδεολογία που είναι πολύ πιο δια-
δεδομένη –και συνεχώς ξαναγεννιέται με τις
πιο ποικίλες μορφές– επιβάλλεται αυθόρμη-
τα πολύ περισσότερο στον εργάτη» (Τι να κά-
νουμε). Επεδίωξε, επομένως, τη ρήξη με τον
μηχανιστικό φαταλισμό, τόσο εκείνον που
αντιλαμβάνεται την ταξική συνείδηση του
προλεταριάτου σαν ένα μηχανιστικό προϊόν
της ταξικής του θέσης όσο και με εκείνον που
έβλεπε μόνο τη μηχανιστική επίδραση των
οικονομικών δυνάμεων που μοιραία απε-
λευθερώνονται και που θα οδηγούσαν σχε-
Αφιέρωμα ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 13
δόν αυτόματα το προλεταριάτο στη νίκη,
όταν η αντικειμενικοί όροι θα ήταν
αρκετά ώριμοι. (Γκ. Λούκατς, Η
Είδε τον κίνδυνο
σκέψη του Λένιν)
Προκειμένου να απαντήσει
στο θεμελιώδες πρόβλημα
της σχέσης συνειδητού και
της μετάλλαξης,
αυθόρμητου ενέταξε στο
σχέδιό του δύο βασικές
δικλείδες, τα σοβιέτ και
δεν πρόλαβε να
το επαναστατικό κόμ-
μα. Η αναγνώριση ότι ο
αγώνας της εργατικής
τον αντιμετωπίσει
τάξης τις περισσότε-
ρες φορές ξεδιπλωνό-
ταν αυθόρμητα και με
απρόβλεπτους τρόπους
και αυτοσχέδιες παραλ-
λαγές ως συνισταμένη
της επίδρασης διάφορων
δυνάμεων, διαμόρφωνε την
ανάγκη συγκρότησης ενός πε-
δίου δυνητικής ηγεμονίας των
τάσεων χειραφέτησης έναντι των
τάσεων υποταγής. Στην περίοδο της
επαναστατικής κατάστασης το πεδίο αυτό
ήταν τα σοβιέτ, μια «πολιτική αρένα» όπου οι
μπολσεβίκοι έδιναν τη μάχη για την ηγεμονία,
ακόμα και όταν δεν είχαν την πλειοψηφία —
και τις περισσότερες φορές δεν την είχαν.
Από την άλλη, αν τα σοβιέτ ήταν το πρω-
ταρχικό πεδίο ηγεμονίας της επαναστατικής
πολιτικής, το καθοριστικό ήταν το επανα-
Α
στατικό κόμμα. Για τον Λένιν το κόμμα δεν ν η Παρισινή Κομμούνα στην «Εργατική Αντιπολίτευση» ως
είναι το υποκατάστατο της εργατικής τάξης, άντεξε κάτι παραπάνω από εξής: «Τώρα σύντροφοι, δεν χρει-
αντίθετα, είναι η οργανωμένη πρωτοπορία δύο μήνες, η σοβιετική ε- άζεται αντιπολίτευση, δεν είναι ο
της εργατικής τάξης, ο καθοδηγητικός-υπο- ξουσία κράτησε πολύ περισσότερο. καιρός κατάλληλος! Είτε εδώ, είτε
βοηθητικός μοχλός της σχέσης μάζες-επα- Ο Λένιν, το μπολσεβίκικο κόμμα, εκεί, με το ντουφέκι και όχι με την
νάσταση. Ούτε υποκαθιστά την εργατική τα σοβιέτ και η ρωσική εργατική αντιπολίτευση» (Άπαντα τ. 43, σελ.
τάξη, ούτε την ακολουθεί, ούτε συγχέεται μ’ τάξη μπήκαν μπροστά σε πρωτό- 43). Μετά αναίρεσε την τελευταία
αυτήν. Ξεχωρίζει απ’ αυτήν και γιατί είναι γνωρα καθήκοντα. Απέναντι στις πρόταση και απέρριψε την ιδέα
αυτόνομη οργάνωση και γιατί πολιτικοϊδε- τεράστιες δυσκολίες (εμφύλιος, για τη μόνιμη απαγόρευση των
ολογικά είναι ο πιο συνειδητός εκφραστής ξένη επέμβαση, απομόνωση, οικο- εσωκομματικών πλατφορμών. Ο
των αντικειμενικών ταξικών συμφερόντων νομική αποδιάρθρωση και πείνα), «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός»
της τάξης αυτής. Είναι η οργανωμένη και υποστηρίχθηκαν από τον Λένιν, των ομοφωνιών επικράτησε πολλά
συνειδητή πρωτοπορία της εργατικής τάξης. και όχι μόνο, μία σειρά μέτρων που χρόνια μετά το θάνατό του.
(Μουσούρος, 1979). έσωσαν το σοβιετικό καθεστώς, Η ταύτιση Λένιν και Στάλιν
Είναι αυτονόητο ότι το μεγαλύτερο και το μεταστρέφοντάς το όμως. Εδώ θα αγνοεί τα χρόνια που χρειάστηκαν
καλύτερο κόμμα του κόσμου δεν μπορεί να αναφερθούν μόνο επιγραμματικά και το αίμα κομμουνιστών που
«κάνει» την επανάσταση. Ωστόσο, ο τρόπος η περιστολή της δημοκρατίας στην χύθηκε για να στεριώσει το νέο
με τον οποίο η εργατική τάξη αντιδρά εξαρ- παραγωγή με τη μονοπρόσωπη δι- εκμεταλλευτικό καθεστώς, καθώς
τάται κατά πολύ από την διαύγεια και την εύθυνση αντί των εργοστασιακών και την τελευταία μάχη του Λέ-
ενεργητικότητα που το κόμμα είναι σε θέση επιτροπών, η σταδιακή απαγόρευ- νιν για την αντιστροφή αυτής της
να δώσει για τους ταξικούς της στόχους, ση όλων των άλλων κομμάτων και πορείας. Είδε στο τέλος της ζωής
εξαρτάται από την δυνατότητα του κόμμα- ο περιορισμός της ελευθερίας του του, με μεγάλη αγωνία, τα γρήγο-
τος να αναπτύσσει και όχι να εξουδετερώνει τύπου για την αντιπολίτευση. ρα βήματα μετάλλαξης του σοβι-
την «αυθόρμητη» επαναστατική πρακτική Το κόμμα των μπολσεβίκων ετικού καθεστώτος, την ανάδυση
των ίδιων των εργαζομένων. Εξαρτάται από ταυτίστηκε με το κράτος και επι- μιας νέας γραφειοκρατίας, καθώς
το κατά πόσο το κόμμα μπορεί να χαράσσει κράτησε η αντίληψη της υποκατά- και την αναγέννηση του ρωσικού
πολιτική με βάση το σύνολο των κοινωνικών στασης των εργατικών μαζών από εθνικισμού κάτω από τον μαν-
αντιθέσεων, έξω δηλαδή από τη σφαίρα του το κόμμα. «Κατά το πέρασμα στον δύα του σοβιετικού διεθνισμού
άμεσου οικονομικού αγώνα. Εξαρτάται από σοσιαλισμό, η δικτατορία του προ- και προσπάθησε να βρει λύσεις,
το κατά πόσο το κόμμα δεν είναι μια δύνα- λεταριάτου είναι αναπόφευκτη, η πότε με θεσμούς εργατικού ελέγ-
μη που απλά ακολουθεί τις μάζες για να εί- δικτατορία όμως αυτή δεν πραγ- χου, πότε με εκκαθαρίσεις του
ναι δημοφιλές, αλλά μπορεί και για ένα χρο- ματοποιείται από την καθολική ορ- κόμματος από τους αριβίστες και
νικό διάστημα να είναι μειοψηφία απέναντι γάνωση των εργατών βιομηχανίας. πότε με αυστηρές επικρίσεις στους
στη συλλογική μέθη. Εξαρτάται από το κατά […] Το αποτέλεσμα είναι ότι το σοβιετικούς ηγέτες για αλαζονική
πόσο το κόμμα με την πολιτική του συμβάλ- Κόμμα αφομοιώνει, μπορούμε να συμπεριφορά στους αλλοεθνείς
λει στην ένωση «όλων των δυσαρεστημένων πούμε, την πρωτοπορία του προ- καμιά δεν αποδείχθηκε αποτελε-
της παλιάς κοινωνίας» και στην ένταξη στο λεταριάτου και η πρωτοπορία αυτή σματική. Συνέβαλε όσο κανείς άλ-
γενικό επαναστατικό κίνημα κάθε στοιχειώ- πραγματοποιεί τη δικτατορία του λος στη μεγαλύτερη επανάσταση
δους κινήματος. Εξαρτάται εν τέλει από το προλεταριάτου» (Άπαντα τ. 42, σελ. του κόσμου, είδε τα σημάδια της
κατά πόσο το κόμμα μπορεί να γίνεται ταυ- 203). Στο εσωτερικό του κόμματος, μετάλλαξης, έθεσε τα προβλήμα-
τόχρονά παραγωγός και προϊόν, προϋπόθε- στο 10ο Συνέδριό του, απαγορεύ- τα, οι επόμενες επαναστάσεις θα
ση και καρπός των επαναστατικών μαζικών θηκαν προσωρινά οι «πλατφόρ- βρουν τις λύσεις.
κινημάτων. μες», ενώ ο Λένιν απευθύνθηκε Μπάμπης Συριόπουλος
14
Ο
Λένιν εκκινεί την επιστη-
μονική του ανάλυση γύρω
από το ζήτημα του πολέ-
μου θέτοντας ως πρώτο
κριτήριο τον προσδιορι-
σμό του χαρακτήρα του. Όπως γράφει
χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν πόλεμοι
και πόλεμοι. Πρέπει να ξεκαθαρίσου-
με από ποιες ιστορικές συνθήκες προέ-
κυψε ο δοσμένος πόλεμος, ποιες τάξεις
τον διεξάγουν και για ποιο σκοπό». [1]
Με βάση αυτά, ένας πόλεμος μπορεί
να είναι είτε αντιδραστικός είτε προο-
δευτικός-επαναστατικός. Τονίζει ότι η
ανθρωπότητα στο παρελθόν έχει γνω-
ρίσει «δίκαιους»-επαναστατικούς πο-
λέμους, όπως για παράδειγμα: «[...]
ο πόλεμος των επαναστατικών λαϊκών
μαζών της Γαλλίας ενάντια στη συνα-
σπισμένη μοναρχική, καθυστερημένη,
φεουδαρχική και μισο-φεουδαρχική
Ευρώπη».[1] Ακόμα και η ίδια η αστι-
κή τάξη αποτέλεσε προοδευτική-επα-
ναστατική κοινωνική δύναμη, όταν
τέθηκε επικεφαλής των αστικών επα-
ναστάσεων ενάντια στη φεουδαρχία
και την απολυταρχία στην Ευρώπη (πχ
Γαλλική Επανάσταση 1789). Πάνω απ’
όλα, προοδευτικός είναι ο πόλεμος (εμ-
φύλιος πόλεμος) που διεξάγει η κατα-
πιεζόμενη τάξη απέναντι σε αυτή που
την καταπιέζει: «[...]οι πόλεμοι των
δούλων ενάντια στους δουλοκτήτες,
των δουλοπάροικων αγροτών ενάντια
στους τσιφλικάδες, των μισθωτών ερ-
γατών ενάντια στην αστική τάξη». [2]
Ωστόσο, εντός ενός εκμεταλλευ-
τικού-καταπιεστικού συστήματος, η
πλειοψηφία των πολέμων δεν μπορεί
παρά να αποκτά άδικο, αντιδραστι-
κό χαρακτήρα. Η άρχουσα τάξη έχει
πάρει διαζύγιο με την πρόοδο, κατα-
πιέζει και αντιμάχεται την κοινωνική
εξέλιξη της ανθρωπότητας, στρέφεται
στη βία για να διατηρήσει την εξουσία
της, καταστρέφει τη φύση, ακόμα και
ολόκληρους πολιτισμούς. Αυτή η θέση
ανάγεται από τον Λένιν ως θεμελιακό
κριτήριο για την κριτική του καπιταλι-
σμού της εποχής του. Στη βάση αυτή,
ο ιμπεριαλισμός (μονοπωλιακός καπι-
ταλισμός) ταυτίζεται με την αντίδραση
και οι πόλεμοι αποτελούν –κατά κανό-
να– τρόπο επίλυσης των ενδο-καπιτα-
λιστικών διαφορών, ξαναμοιράσματος
των αγορών και των πεδίων κερδοφο-
ρίας (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος), επιβο-
λής πολιτικού και οικονομικού ελέγχου
σε άλλα κράτη ή ακόμα και κατάπνιξης
επαναστατικών κινημάτων (επέμβαση
Δυτικών στη «νεαρή» Σοβιετική Ένωση).
Στον ιμπεριαλισμό, λόγω της ανι-
σόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης
και σε μερικές περιπτώσεις των άλυ-
των εθνικών ζητημάτων, υπήρξαν πα-
ραδείγματα πολέμων που διεξαγόταν
από ένα μαζικό λαϊκό κίνημα ενάντια
στην εθνική καταπίεση και την κατοχή
από μια ξένη δύναμη (εθνικοαπελευθε-
ρωτικά ή αντιαποικιακά). Κλασικό πα-
ράδειγμα αποτέλεσαν εθνικά κινήματα
που ξέσπασαν στα τέλη του 19ου μέχρι
και τα μέσα του 20ου αιώνα, τα οποία
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Αφιέρωμα
Κώστας Δαμανάκης
Ο Λένιν αναγιγνώσκει τον ποιοτικό ρόλο που ση αποτελεί ο αντιδιαλεκτικός τρόπος
που τέθηκε σε αρκετές περιπτώσεις
διαδραματίζουν οι πολεμικές αναμετρήσεις στην εποχή
το σύνθημα του «αμυντικού πολέμου»
του νεότατου σταδίου του καπιταλισμού και της «υπεράσπισης της πατρίδας».
της εποχής του, του ιμπεριαλισμού. Ο μεγάλος επαναστάτης Παράδειγμα αποτελεί η στάση υποτα-
ου
του 20 αιώνα καταφέρνει με αριστουργηματικό τρόπο γής-ταξικής προδοσίας της γερμανικής
σοσιαλδημοκρατίας κατά τον Α’ Πα-
να επεκτείνει τα θεμέλια της επαναστατικής θεωρίας γύρω γκόσμιο Πόλεμο, η οποία στο όνομα
από τον χαρακτήρα του πολέμου στο πλαίσιο του καπιταλισμού, της «υπεράσπισης της πατρίδας» κατέ-
αφήνοντας ταυτόχρονα μια σπουδαία κληρονομιά γύρω ληξε ουρά της ντόπιας αστικής τάξης.
Για να κριθεί το αν ένας πόλεμος
από την επαναστατική τακτική του αντιπολεμικού κινήματος. είναι καθαρά «αμυντικός» (από τη μια
πλευρά) ή καθαρά ιμπεριαλιστικός
(και από τις δυο πλευρές) πρέπει να
ληφθούν υπόψη τα υλικά συμφέροντα
Η ουσία των πολέμων και και οι αιτίες που ωθούν τις δυο πλευρές
στη σύγκρουση. Ο πόλεμος της Γερμα-
νίας με την τσαρική Ρωσία κατά τον
το σύνθημα «υπεράσπιση Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ιμπερια-
λιστικός και από τις δυο πλευρές, ανε-
ξάρτητα από το ποια πλευρά επέλεξε
της πατρίδας» πρώτη την κλιμάκωση. Όπως γράφει ο
Λένιν: «Ο μαρξισμός κάνει μια τέτοια
ανάλυση και λέει: αν η “πραγματική
ουσία” του πολέμου συνίσταται, λόγου
χάρη στην αποτίναξη του αλλοεθνικού
ζυγού (πράγμα που είναι τυπικό κυρί-
ως για την Ευρώπη του 1789-1871), τότε
ο πόλεμος είναι προοδευτικός από την
πλευρά του καταπιεζόμενου έθνους
ή κράτους. Αν η “πραγματική ουσία”
του πολέμου είναι το ξαναμοίρασμα
των αποικιών, η διανομή της λείας, η
αρπαγή ξένων εδαφών (τέτοιος είναι
ο πόλεμος του 1914-1916) τότε η φράση
για υπεράσπιση της πατρίδας είναι κα-
θαρή εξαπάτηση του λαού».[3]
Στον ολοκληρωτικό καπιταλισμό η
πολεμική απειλή έρχεται με νέα ποιοτι-
κά χαρακτηριστικά στην επικαιρότητα.
Στην προσπάθεια μιας σύγχρονης θε-
ωρητικής συμβολής γύρω από αυτό το
ζήτημα, το έργο που μας κληροδότησε
ο Λένιν έχει σπουδαία σημασία, πρέπει
όμως να διαβάζεται διαλεκτικά -όπως
υποστήριζε- και όχι με χοντροκομμένες
αντιγραφές. Άλλωστε, πρώτα ο ίδιος
τόνιζε τη σημασία του να διαβάζουμε
την πραγματικότητα και να διαμορ-
διεκδικούσαν εθνική ανεξαρτησία και συγκεκριμένες συνθήκες, το «εθνικό»
φώνουμε την τακτική μας με βάση τις
αυτοδιάθεση, άλλοτε με ηγεμονία της μπορεί να ερχόταν στο άμεσο προσκήνιο συνθήκες της εποχής. Και είναι οι συν-
ντόπιας αστικής τάξης, άλλοτε με ηγε- της λαϊκής πάλης, πάντα όμως τόνιζε θήκες της κρίσης του καπιταλισμού και
μονία ενός ευρύτερου λαϊκού συνασπι- ότι ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις της υπερόξυνσης των ανταγωνισμών
σμού. Ο Λένιν υποστήριζε με θέρμη ότι δεν μπορεί να αποσπάται από το «τα- των αστικών τάξεων που διαμορφώ-
τέτοια κινήματα πρέπει να υπο- ξικό». Οι κομμουνιστές οφείλουν νουν το τοπίο των άδικων ιμπεριαλι-
στηριχτούν από το επαναστα-
αστα- να παρεμβαίνουν
π με στόχο στικών πολέμων ως παγκόσμια κοινή
τικό κίνημα, διαβλέποντας
ας την αυτοτελή αντιπολεμική απειλή πάνω από τα κεφάλια μας. Σε
μεταξύ άλλων στην επο-- Οι κομμουνιστές πάλη
π του λαϊκού κινήμα- αυτή την πραγματικότητα, η σύνδεση
χή του και έναν τακτικό τος (αποτροπή ή σταμά- του αντιπολεμικού αγώνα με τον αντι-
κρίκο που θα συμβάλει οφείλουν να τημα του πολέμου), τη
καπιταλιστικό γίνεται μονόδρομος, ο
στην αποσταθεροποί- παρεμβαίνουν για την μετατροπή του πολέμου δρόμος για την ειρήνη και τη συνεργα-
ηση των μεγάλων δυ- σε εμφύλιο, την ανα- σία των λαών θα ανοίξει μόνο μέσα από
αυτοτελή αντιπολεμική
νάμεων σε παγκόσμιο τροπή της κυβέρνησης την ανατροπή των εκμεταλλευτικών
επίπεδο και στην καλλι- πάλη του κινήματος και της αστικής τάξης σχέσεων και την οικοδόμηση μιας πα-
έργεια ευνοϊκότερων συν-
ν- που
π διεξάγουν τον πόλεμο γκόσμιας κομμουνιστικής κοινωνίας.
θήκων για την επικράτηση
ηση (άσχετα
(άσ αν είναι επιτιθέμε-
των σοσιαλιστικών επαναστά-
ναστά- νη ή αμυνόμενη)
αμ και τη νίκη της [1] Β. Λένιν, Άπαντα - «Πόλεμος και
σεων στην Ευρώπη. σοσιαλιστικής επανάστασης. Επανάσταση», τόμος 32, σελ. 78.
Η αντιπολεμική πάλη ως στοιχείο Ωστόσο στην ιστορία του εργατικού [2] Β. Λένιν, Άπαντα - «Σοσιαλισμός
της επαναστατικής τακτικής στην επο- κινήματος, συχνά η αντιεπιστημονική και Πόλεμος», τόμος 26, σελ. 317.
χή του μονοπωλιακού καπιταλισμού ανάγνωση των συνθηκών κάτω από τις [3] Β. Λένιν, Άπαντα - «Σχετικά με τη
απασχόλησαν σε μεγάλο βαθμό το έργο οποίες διεξάγεται ένας πόλεμος, οδή- Γελοιογραφία του Μαρξισμού», τόμος 30,
του Λένιν. Αναγνώριζε ότι κάτω από γησε σε ολέθρια λάθη. Τέτοια περίπτω- σελ. 79-80.

Παναγιώτης Σωτήρης
Η δυαδική εξουσία
ως πειραματική διάταξη
Το νήμα της αντίληψης της μετάβασης
ως όξυνση της ταξικής πάλης
Η «Η
δυαδική εξουσία είναι μια από
τις πιο κομβικές έννοιες που
συνδέουμε με το έργο αλλά και
την πολιτική πρακτική του Λένιν. Ωστό-
σο, τις περισσότερες φορές τείνουμε να
διαβάζουμε την έννοια αυτή με έναν
αρκετά στενό, κατά τη γνώμη μου, τρό-
πο, περιορίζοντας την απλώς στην περι-
γραφή μιας ιδιαίτερης συγκυρίας, μιας
στιγμής στην εξέλιξη της επαναστατικής
διαδικασίας, όπου απέναντι στην εξου-
σία του αστικού κράτους αρθρώνονται
οι ανταγωνιστικοί θεσμοί της εργατικής
εξουσίας ως δυνάμει θεσμοί της δικτα-
τορίας του προλεταριάτου. Σε αυτή την
ανάγνωση η δυαδική εξουσία γίνεται
μια κάπως σύντομη φάση που απλώς
σηματοδοτεί την ανάγκη του κρίσιμου
περάσματος στην πλήρη κατάληψη της
εξουσίας από την εργατική τάξη και τους
συμμάχους της.
Ωστόσο, πιστεύω ότι υπάρχει και
ένας άλλος τρόπος να δούμε την έννοια
της δυαδικής εξουσίας. Σε αυτή την πε-
ρίπτωση, η δυαδικότητα της εξουσίας
στη μεταβατική περίοδο δεν περιγράφει
μια στιγμή αλλά μια περισσότερο δομι-
κή συνθήκη οποιασδήποτε διαδικασίας
επαναστατικής μετάβασης, δηλαδή την
ανταγωνιστική και συγκρουσιακή συνύ-
παρξη όχι μόνο ανταγωνιστικών μορφών
εξουσίας αλλά και ανταγωνιστικών μορ-
φών κοινωνικής οργάνωσης. Μια τέτοια
οπτική έρχεται να συναντήσει δύο κρίσι-
μες αφετηρίες που συναντάμε στο έργο
του Μαρξ, ύστερα από την εμπειρία της
Κομμούνας. Η μία είναι η επιμονή στην
Κριτική του Προγράμματος της Γκότα ότι ο
σοσιαλισμός δεν είναι ένα κοινωνικό σύ-
στημα αλλά η μεταβατική περίοδος προς
τον κομμουνισμό, περίοδος όξυνσης της
ταξικής πάλης αλλά και πειραματισμού,
καθώς το ερώτημα των νέων κοινωνικών
μορφών «μπορεί ν’ απαντηθεί μόνο επι-
στημονικά», στοιχείο που ακριβώς πα-
ραπέμπει σε μια πειραματική αντίληψη
της πολιτικής.
Η άλλη είναι αυτό που ο Μπαλιμπάρ
θα ονομάσει αργότερα η «διόρθωση του
Κομμουνιστικού Μανιφέστου» που συ-
ναντάμε στον Εμφύλιο Πόλεμο στη Γαλ-
λία, δηλαδή η επιμονή ότι η εργατική
τάξη δεν μπορεί απλώς να χρησιμοποιή-
σει τον μηχανισμό του αστικού κράτους
ως έχει, αλλά απαιτείται μια νέα πρα-
κτική της πολιτικής με ανταγωνιστικούς
θεσμούς, μια νέα αντίληψη της πολιτι-
κής, της δημοκρατίας, της συμμετοχής,
που να οδηγεί σε μια εκτεταμένη κοινω-
νικοποίηση του πολιτικού και πολιτικο-
ποίηση του κοινωνικού.
Στον ίδιο τον Λένιν συναντάμε αυτή
Αφιέρωμα
την αγωνία, κυρίως στην περίοδο της
ΝΕΠ, ιδίως σε σχέση με την ανάγκη για
μια πολιτιστική επανάσταση που θα εξα-
σφάλιζε άλλους όρους πολιτικής και κοι-
νωνικής συμμετοχής και κινητοποίησης
των ίδιων των προλεταρίων στη διαδικα-
σία της επαναστατικής μετάβασης.
Το νήμα αυτό της αντίληψης της με-
τάβασης ως όξυνσης της ταξικής πάλης
και ως εκτεταμένου κοινωνικού πειρα-
ματισμού για την ανάδυση και εμπέ-
δωση νέων κοινωνικών σχέσεων και
μορφών πέραν του καταναγκασμού της
αγοράς και του φετιχισμού της αξίας,
υπήρξε ταυτόχρονα υποτελές αλλά και
ιδιαίτερα ενεργό μέσα στην ιστορία του
επαναστατικού κινήματος. Απωθήθηκε
στην κυρίαρχη λογική του επίσημου κομ-
μουνιστικού κινήματος, όπου κυριάρχη-
σε η αντίληψη της μετάβασης ως «οικο-
δόμησης», με όλο το τίμημα οικονομι-
σμού, παραγωγισμού και αυταρχισμού
που αυτό συνεπαγόταν. Ταυτόχρονα,
ήταν αυτό που σφράγιζε όλες στις στιγ-
μές πραγματικής εισόδου των μαζών
στο προσκήνιο, από την Ισπανική επα-
νάσταση, στην Αντίσταση, στα μεταπο-
λεμικά επαναστατικά κινήματα, στην
κινεζική Πολιτιστική Επανάσταση, στο
1968. Πιο πρόσφατα, το νήμα αυτό ήταν
εμφανές, έστω και ως δυνατότητα, στις
κορυφώσεις των μεγάλων αγώνων, στις
πρακτικές αυτοοργάνωσης και «εξου-
σίας από τα κάτω», στην προσπάθεια
επανοικειοποίησης του χώρου, στα νέα
πειράματα αυτοδιαχείρισης.
Σε μια περίοδο αναστοχασμού της
επαναστατικής στρατηγικής, στο φό-
ντο μιας βαθιάς οικονομικής, πολιτι-
κής αλλά και πολιτιστικής κρίσης του
καπιταλιστικού συστήματος, αυτό εί-
ναι ένα κρίσιμο νήμα που πρέπει να ξα-
ναπιάσουμε ως αναγκαία πλευρά ενός
πρωτότυπου και συνειδητά «ασεβούς»
λενινισμού.
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
Νίκος Πελεκούδας
Ο Λένιν για τη σημασία
του προγράμματος
Η γέννηση των μπολσεβίκων ως πολιτικό ρεύμα
συνοδευόταν από προγραμματική επεξεργασία
συζήτηση των προβλημά-
των της θεωρίας και της
πολιτικής, θα συνδέεται
με την επεξεργασία του προγράμμα-
τος του Κόμματος» (Άπαντα τ.4, σελ.
331). Στις 30 Ιουλίου 1903 θα ξεκινήσει
στις Βρυξέλες το 2ο Συνέδριο του Σοσι-
αλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος
της Ρωσίας, συνέδριο που σύμφωνα
με το Λένιν αποτελεί τη ληξιαρχική
πράξη γέννησης των μπολσεβίκων ως
πολιτικό ρεύμα.
Τη σημασία του 2ου Συνεδρίου του
ΣΔΕΚΡ έχει «σκεπάσει» κυρίως η νίκη
του Λένιν στο οργανωτικό ζήτημα.
Όμως το πρόγραμμα, που είναι «μια
σημαία που υψώνεται μπροστά σε
όλους και που σύμφωνα με αυτήν ο έξω
κόσμος κρίνει το Κόμμα», θα σφραγί-
σει τη συζήτηση και την αντιπαράθεση
στο κόμμα. Συζήτηση που ξεκινά ήδη
από το 1901.
Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Λέ-
νιν στη συζήτηση για το πρόγραμμα
είναι βασικά οι μεθοδολογικές παρα-
τηρήσεις που θα παρουσιάσει ήδη από
το 1899 και ενώ βρίσκεται στην εξορία.
Μεθοδολογία που θα διατηρήσει και
στην κατάρτιση του προγράμματος του
2ου Συνεδρίου. Έτσι, λοιπόν, ένα πρό-
γραμμα καθορίζεται από: τη διεθνή
κατάσταση του καπιταλισμού και το
επίπεδο των εργατικών και επαναστα-
τικών προσπαθειών, τον καθορισμό της
τάξης που αποτελεί το υποκείμενο της
επαναστατικής απελευθερωτικής πά-
λης, τον στρατηγικό στόχο που θέτει το
κόμμα (πέρασμα όλων των μέσων πα-
ραγωγής στην κοινωνική ιδιοκτησία και
κατάργηση της εμπορευματικής παρα-
γωγής), την κατάληψη της πολιτικής
εξουσίας από την εργατική τάξη (δικτα-
τορία του προλεταριάτου), τον διεθνι-
σμό και τη διεθνή αλληλεγγύη. «Η πάλη
είναι κατ΄ανάγκην εθνική, αλλά ο χα-
15
ρακτήρας της πάλης διεθνής». Επίσης
καθορίζεται από τη συγκεκριμένη περι-
γραφή των ιδιομορφιών της χώρας που
καλείται να παλέψει το κόμμα και που
παίζουν ρόλο στον καθορισμό των στό-
χων του, από το επίπεδο ανάπτυξης και
κρίσης του εθνικού καπιταλισμού, την
ανάγκη επαναστατικού Κόμματος και
την οργάνωσή του με σκοπό να ανταπο-
κρίνεται στις συγκεκριμένες συνθήκες
παρέμβασης, τον καθορισμό του άμε-
σου και πρώτιστου πολιτικού καθήκο-
ντος που σε αυτόν θα συγκεντρώνονται
όλες οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις στα
διάφορα πεδία της πάλης. Ποια είναι
τα μέσα πολιτικής πάλης. Ποιες είναι
οι βασικές άμεσες διεκδικήσεις. Ποιοι
είναι οι υλικοί και πνευματικοί όροι που
καθιστούν αναγκαίο και εφικτό το να
υπάρξει επαναστατικό Κόμμα (Άπαντα
τ. 4, σελ. 222).
Στη μεθοδολογία που θα παρουσι-
άσει ο Λένιν στην πραγματικότητα θα
συναντήσουμε και τα πρώτα στοιχεία
μιας κριτικής απέναντι στη γερμανι-
κή σοσιαλδημοκρατία. Στη συζήτηση
αυτή θα παρατηρηθούν και οι πρώτες
σοβαρές διαφωνίες με το ιερό τέρας
της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας, τον
Πλεχάνοφ. Στην κριτική που θα κά-
νει στο σχέδιο προγράμματος που θα
παρουσιάσει ο Πλεχάνοφ τον Μάρτιο
του 1902, θα το χαρακτηρίσει απαρά-
δεκτο «πρόγραμμα που αναφέρεται
μάλλον σε μαθητές» (Άπαντα τ. 6, σελ.
216). Η απάλειψη της δικτατορίας του
προλεταριάτου, η άρνηση να γραφτεί
καθαρά πως η Ρωσία είναι πλέον μια
καπιταλιστική χώρα αλλά με απολυ-
ταρχία, γεγονός που καθορίζει τον
άμεσο πολιτικό στόχο του κόμματος
και τη συμμετοχή της εργατικής τάξης
στην πρωτοπορία της μάχης για τη δη-
μοκρατία, ότι το κόμμα είναι ο πρωτο-
πόρος εκπρόσωπος του εργατικού κι-
νήματος και όχι και των μικροαστικών
στρωμάτων, είναι κάποια από τα ζη-
τήματα που θα καθορίσουν τη φυσιο-
γνωμία της εσωκομματικής συζήτησης
και των παρεμβάσεων του Λένιν.
Η σύγχρονη κομμουνιστική και
επαναστατική αριστερά, μαθαίνο-
ντας αλλά και πλουτίζοντας τη λενινι-
στική μεθοδολογία για το πρόγραμμα,
θα επιμείνει σε μια σαφή καταγραφή
των θεωρητικών, πολιτικών και ορ-
γανωτικών αρχών που υπερβαίνουν
τις εθνικές και ιστορικές ιδιομορφί-
ες. Περιγράφοντας, ταυτόχρονα, αν
υπάρχουν και ποιες είναι αυτές οι ιδι-
ομορφίες στην Ελλάδα και την Ευρώ-
πη του 21ου αιώνα.
16
Περικλής Παυλίδης
Α
ν ο Μαρξ (με τη συμβολή
του Ένγκελς) υπήρξε ο θε-
μελιωτής του επιστημονι-
κού σοσιαλισμού, ο Λένιν
ήταν ο άνθρωπος που συ-
νέβαλε αποφασιστικά στη μετατροπή
της σοσιαλιστικής θεωρίας σε επανα-
στατική πράξη. Ο Λένιν σαφώς ήταν
κορυφαίος μαρξιστής στοχαστής. Είχε
ευρύτατη μόρφωση και μπορούσε να
καταπιάνεται ουσιαστικά με ζητήματα
κοινωνικής θεωρίας, πολιτικής οικονο-
μίας, φιλοσοφίας, αλλά και λογοτεχνί-
ας και τέχνης. Κατανοούσε βαθύτατα
την αναγκαιότητα και σημασία της θε-
ωρίας για την κοινωνική απελευθέρωση
των εργαζομένων. Η δήλωσή του ότι
«χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επα-
ναστατική δράση» επισημαίνει λακωνικά
τη νέα σχέση μεταξύ συνειδητότητας
και πολιτικής πράξης, που απαιτούσε η
ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήμα-
τος και η σοσιαλιστική επανάσταση.
Στην πολιτική δραστηριότητα του
Λένιν εκδηλώθηκαν σε μέγιστο βαθμό
ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
της προσωπικότητάς του: η πανίσχυρη
βούληση και η ακλόνητη προσήλωση στο
στόχο, η μεγάλη ενεργητικότητα και
πολεμική του δεινότητα στις πολιτικές
αντιπαραθέσεις, όπως και η ικανότητα
να προσεγγίζει με ρεαλισμό τις διάφο-
ρες καταστάσεις.
Ο Λένιν μπορούσε να παρακολου-
θεί με μεγάλη ακρίβεια τις τάσεις και
αλλαγές της κοινωνικής συνείδησης,
να αντιλαμβάνεται τις διαθέσεις και
τον τρόπο σκέψης μεγάλων και δια-
φορετικών τμημάτων της κοινωνίας.
Τα κείμενά του αποτελούν υπόδειγμα
δημιουργικής μαρξιστικής ανάλυσης
των ταξικών συμφερόντων και κοι-
νωνικο-ψυχολογικών διεργασιών που
κρύβονταν πίσω από τις ενέργειες και
συμπεριφορές διαφόρων πολιτικών δυ-
νάμεων. Ήταν αυτή ακριβώς η ικανότη-
τα που του επέτρεπε να αλλάζει τις πο-
λιτικές προτεραιότητες και στοχεύσεις,
συγχρονίζοντάς τες με τις αλλαγές στην
κοινωνική συνείδηση.
Ο Λένιν είχε τη σπάνια για πολιτικό
ηγέτη ικανότητα να αντιμετωπίζει κρι-
τικά το ίδιο του το κόμμα και τον εαυ-
τό του, να αναγνωρίζει με ειλικρίνεια
λάθη στην πολιτική του.
Ο Λένιν προσάρμοσε τη μαρξιστική
θεωρία στις δυνατότητες και προοπτι-
κές των ταξικών συγκρούσεων του 20ου
αιώνα. Διείδε ορθά τη δυνατότητα επα-
ναστατικής έκρηξης στους ασθενείς κρί-
κους του παγκόσμιου καπιταλιστικού
συστήματος. Συνέδεσε την αναγκαιότη-
τα της επανάστασης με την ανισόμετρη
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
Συνέβαλε στη μετατροπή
του σοσιαλισμού από θεωρία σε πράξη
▸ Ο θρίαμβος της επανάστασης και τα πρωτόγνωρα ερωτήματα
ανάπτυξη λαών και περιφερειών στις
συνθήκες του ιμπεριαλιστικού σταδίου
της κεφαλαιοκρατίας και των οξύτατων
διεθνών ανταγωνισμών.
Ο Λένιν θεμελίωσε πολιτικά και
οργανωτικά το κομμουνιστικό κίνημα
ως δύναμη ικανή να πρωταγωνιστήσει
στην παγκόσμια ιστορία. Καμία πολιτι-
κή αντίληψη και εμπειρία του 19ου αιώ-
να δεν πλησίασε αυτό που έγινε γνωστό
στον 20o αιώνα ως «επαναστατικό κόμ-
μα νέου τύπου». Το κόμμα των μπολσε-
βίκων, που ο ίδιος ίδρυσε, αποτέλεσε
το πρότυπο όλων των άλλων κομμου-
νιστικών κομμάτων, τα οποία δικαίως
όρισαν τις ιδεολογικές αρχές τους ως
«μαρξισμό-λενινισμό».
Ο Λένιν υπήρξε ο ηγέτης της Οκτω-
βριανής επανάστασης, της μεγαλύτερης
κοινωνικής ανατροπής που γνώρισε η
ιστορία. Ήταν αυτός που κατανόησε την
αναγκαιότητα και δυνατότητα της σοσια-
λιστικής προοπτικής στη Ρωσία πριν και
βαθύτερα από όλους τους συντρόφους
του, που χάραξε την επαναστατική στρα-
τηγική και καθοδήγησε τη δράση εκατομ-
μυρίων ανθρώπων προς την εγκαθίδρυση
του πρώτου σοσιαλιστικού καθεστώτος.
Βεβαίως, η επανάσταση ξέσπασε
αυθόρμητα τον Φλεβάρη του 1917 και
ήταν σε όλη την πορεία της το δημιούρ-
γημα της δράσης, των αγώνων και θυ-
σιών των λαϊκών μαζών. Χωρίς όμως
τον ηγετικό ρόλο του Λένιν, καθώς και
τον πολιτικό και οργανωτικό ρόλο του
κόμματος των μπολσεβίκων, η σοσιαλι-
Αφιέρωμα
στική επανάσταση δεν θα είχε συμβεί,
ο επαναστατικός δυναμισμός της ρωσι-
κής κοινωνίας θα είχε θρυμματιστεί και
εξαντληθεί σε μεμονωμένα εξεγερσια-
κά γεγονότα, με εξαιρετικά πιθανή την
τελική καταστολή του από μια αιματη-
ρή αντεπαναστατική δικτατορία.
Η νίκη της Οκτωβριανής επανάστα-
σης και η εγκαθίδρυση του σοβιετικού
καθεστώτος αποτέλεσαν θριαμβική
στιγμή της σκέψης του Λένιν, της δι-
κής του επαναστατικής ερμηνείας του
μαρξισμού και της κολοσσιαίας πολιτι-
κής του βούλησης. Την ίδια στιγμή, η
επακόλουθη διαδικασία των κοινωνι-
κών αλλαγών στη Σοβιετική Ρωσία όχι
μόνο έθεσε σε δοκιμασία τις θεωρητι-
κές απόψεις του ηγέτη της (και συνάμα
συγκεκριμένες ιδέες του μαρξισμού)
Ο Λένιν προσάρμοσε
τη μαρξιστική θεωρία
στις δυνατότητες
και προοπτικές
των ταξικών
συγκρούσεων
του 20ου αιώνα
αλλά αποκάλυψε και τους αναπόφευ-
κτους περιορισμούς τους.
Αυτό έγινε αισθητό ήδη από τα πρώ-
τα χρόνια του νέου καθεστώτος, με
εξόχως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη
μετάβαση από τον Πολεμικό Κομμουνι-
σμό στη Νέα Οικονομική Πολιτική. Ως
γνωστόν, κατά την περίοδο του Πολεμι-
κού Κομμουνισμού ο Λένιν και οι μπολ-
σεβίκοι επιχείρησαν να συρρικνώσουν
τις εμπορευματικές σχέσεις, εμφορού-
μενοι από την ιδέα περί αχρήματης κα-
τανομής πόρων και αγαθών στον σοσια-
λισμό. Το εγχείρημα, βεβαίως, κατέλη-
ξε σε αποτυχία.
Με την υιοθέτηση όμως της ΝΕΠ,
την οποία εισηγήθηκε και επεξεργά-
στηκε περαιτέρω ο Λένιν, η οικονομική
πολιτική του σοβιετικού καθεστώτος
βγήκε πλέον από τα όρια των κλασικών
αντιλήψεων του Μαρξ για την άμεση
κατάργηση των εμπορευματικών σχέ-
σεων, κινούμενη προς την αντίθετη κα-
τεύθυνση της αξιοποίησής τους για την
ίδια την υπόθεση του σοσιαλισμού.
Όπως διαπιστώνουμε, στο ζήτημα της
πολιτικής οικονομίας του σοσιαλισμού,
και όχι μόνο, η σκέψη του Λένιν διακρίθη-
κε από μετακινήσεις και μεταβολές, πέ-
ραν των πρωτύτερα καθιερωμένων στους
μπολσεβίκους αντιλήψεων, υπό την πί-
εση πρωτόγνωρων καταστάσεων που
απαιτούσαν πρωτότυπη αντιμετώπιση.
Αξίζει να επισημάνουμε ότι η ευρύ-
τερη εμπειρία της ΕΣΣΔ καθώς και των
άλλων σοσιαλιστικών καθεστώτων του
20ου αιώνα, αναδεικνύει το γεγονός ότι
η πραγματική ιστορική κίνηση της νέας,
σοσιαλιστικής κοινωνίας υπερέβη ανα-
πόφευκτα και κατά πολύ όλες τις θεω-
ρητικές προβλέψεις που μπορούσαν να
γίνουν γι’ αυτήν πριν την εμφάνισή της.
Το έργο του Λένιν έλαβε χώρα σε μια
μεγαλειώδη εποχή πρωτόγνωρης ανά-
τασης των κοινωνικών αγώνων, ιστο-
ρικής αισιοδοξίας, αγέρωχης αποφασι-
στικότητας και επαναστατικής τόλμης
των λαών. Συνέβαλε αποφασιστικά
στην επαναστατική είσοδο των προλε-
ταρίων στο προσκήνιο της ιστορίας. Η
ήττα των πρώτων σοσιαλιστικών καθε-
στώτων δεν ακυρώνει την τεράστια πα-
ρακαταθήκη που άφησε το έργο αυτό,
όπως και το έργο των θεμελιωτών του
μαρξισμού. Απαιτεί όμως τη δημιουργι-
κή αναμέτρηση μαζί του. Στους σύγχρο-
νους αγώνες ενάντια στην εξουσία του
κεφαλαίου είναι εξαιρετικά αναγκαίο
να υπερασπιστούμε την παρακαταθή-
κη αυτή, μελετώντας την κριτικά και
εντάσσοντάς την οργανικά στις νέες
προσπάθειες ανάπτυξης της κομμουνι-
στικής θεωρίας και στρατηγικής!

Βασίλης Μηνακάκης
Ε
ίναι αναμφισβήτητα ο Λένιν μια
εμβληματική μορφή του επα-
ναστατικού κινήματος. Από μία
άποψη, η εμβληματική του μορφή είναι,
κυρίως, διότι συνδύασε τη θεωρία με
την πράξη (τη νικηφόρα πράξη της
Οκτωβριανής επανάστασης), καινοτο-
μώντας και στο ένα όσο και στο άλλο
πεδίο, πάνω απ’ όλα όμως στη σύνδε-
σή τους. Εμβληματική μορφή, ωστόσο,
δεν σημαίνει μορφή που αγιοποιείται
ή θεοποιείται, δεν επιδέχεται κριτικής
αντιμετώπισης, απαλλάσσεται από τα
χαρακτηριστικά του τέκνου της εποχής
και του κινήματος που την ανέδειξε,
από αντιφάσεις είτε αμφιλεγόμενες
ή λανθασμένες θέσεις στο θεωρητι-
κό έργο, την πολιτική και οργανωτική
πρακτική που πρέπει να αντιμετωπίζε-
ται ως το «τελευταίο» στάδιο της επα-
ναστατικής θεωρίας, πέραν του οποίου
ουδέν νέο μπορεί να λεχθεί.
Όποιος τον αντιμετωπίζει έτσι, θε-
ωρώντας ότι οι παρακαταθήκες του
αντιστοιχούν όχι σε σώμα ζωντανό και
δοκιμαζόμενο στην εξέλιξη της ταξικής
πάλης αλλά σε αρχές ανάλογες με τις
δέκα εντολές που το μόνο που μπο-
ρούν να κάνουν οι «πιστοί» είναι να
τις ασπάζονται τυφλά και μονολιθικά,
βρίσκεται παρασάγγας μακριά από την
ουσία της λενινιστικής συνεισφοράς.
Για την ακρίβεια, ίσως να αντιμετωπι-
Διονύσης Τζαρέλλας
Τ
ο έργο Υλισμός και Εμπειριοκριτικι-
σμός εντάσσεται στην κλασική
μαρξιστική φιλοσοφική παράδο-
ση· όχι μόνο γιατί αποτελεί μια απόπει-
ρα ανασυγκρότησης της υλιστικής δια-
λεκτικής υπό το πρίσμα των επιστημονι-
κών επαναστάσεων/κρίσεων στη φυσική
–και εν μέρει και στα μαθηματικά– των
αρχών του 20ου αιώνα αλλά, κυρίως,
γιατί στο έργο αυτό ο Λένιν, πιστός στο
μαρξικό πνεύμα, θεωρεί ρητά τη φιλο-
σοφία ως πεδίο συμπύκνωσης της πάλης
των τάξεων.
Ο Λένιν πραγματοποιεί σχηματικά
δύο παράλληλες εργασίες: αφενός, επι-
χειρεί μια επικαιροποίηση/συστηματο-
ποίηση των βασικών αρχών της υλιστι-
κής διαλεκτικής, αφετέρου, μια πολε-
μική στα αντίπαλα ιδεολογικά/φιλοσο-
φικά ρεύματα στο πεδίο της φιλοσοφίας
και πιο συγκεκριμένα της επιστημολογί-
ας/γνωσιολογίας με στόχο τη θεωρητική
και πρακτική συντριβή της τάσης των
μαχιστών στους κόλπους του μπολσεβί-
κικου κόμματος, τάση που εκφραζόταν
κυρίως από τον Μπογκντάνοφ.
Αφιέρωμα
Να αντιμετωπίσουμε τον Λένιν… λενινιστικά
∆εν χρειάζονται δοξολογίες, αλλά ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας
ζόταν χλευαστικά από τον ίδιο τον Λέ-
νιν — κι ας τον εκθειάζει.
Το ίδιο ξένη προς την ουσία του λε-
νινισμού είναι και η οπτική που ανα-
δεικνύει τις εν λόγω αντιφάσεις και
τις παλινωδίες για να αποκρύψει την
επαναστατική ουσία της· εκείνη που
τον αντιμετωπίζει επιλεκτικά ή τσιτα-
τολογικά, εστιάζοντας σε τούτη ή την
άλλη πλευρά και αποσιωπώντας άλλες
(συνήθως με οργανωτικό και πολιτικό
κριτήριο κι όχι αυστηρά θεωρητικό) που
αντιπαραθέτει τον Λένιν στον Μαρξ,
μέσα από μια διαστρεβλωμένη αντιμε-
τώπιση και του ενός και του άλλου.
Ίσως εδώ, όμως, βρίσκεται ένα από
τα πλέον κρίσιμα σημεία για τον τρόπο
με τον οποίο οι επαναστάτες του 21ου
αιώνα οφείλουν να αντιμετωπίσουν
τον Λένιν. Θα λέγαμε, λενινιστικά, δη-
λαδή διαλεκτικά, μαρξιστικά. Όπως ο
ίδιος αντιμετώπισε τον Μαρξ — επίσης
εμβληματική και, με μια έννοια, ιδρυ-
τική μορφή του επαναστατικού ρεύμα-
τος. Στηρίχτηκε στους ακρογωνιαίους
λίθους του έργου του Μαρξ. Όμως δεν
αρκέστηκε στην απλή αναπαραγωγή
τους, στον αναμηρυκασμό τους· αν
έκανε μόνο αυτό, μάλλον σήμερα δεν
θα τον μνημόνευε κανείς. Τουναντίον,
έκανε κάτι διαφορετικό, κάτι που «προ-
σκαλεί» τους επαναστάτες του σήμερα
που τον τιμούν πραγματικά. Πάτησε
Η φιλοσοφία ως πεδίο πάλης των τάξεων
Ο Λένιν υπερασπίστηκε τον υλισμό και την αιτιοκρατία με σύγχρονο τρόπο
Ο Λένιν μετατοπίζει μια κομματική/
πολιτική αντιπαράθεση σε ένα ανώτερο
φιλοσοφικό/επιστημονικό επίπεδο, με-
τατόπιση που αποκαλύπτει πολλά για
την υψηλή θεωρητική συγκρότηση των
επαναστατών της εποχής. Από αυτή την
άποψη, το Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός,
αν και συμπυκνώνει μια διαμάχη της
συγκυρίας, ταυτόχρονα αποτελεί ένα
φιλοσοφικό κείμενο της μαρξιστικής
επιστημολογίας με διαχρονική αξία.
Οι επαναστάσεις στη φυσική (κβα-
ντομηχανική και ειδική θεωρία της σχε-
τικότητας) αλλάζουν όσα ήταν γνωστά
και αποδεκτά μέχρι τότε για τον χώρο,
τον χρόνο, την ύλη και την κίνηση, θέτο-
ντας υπό αμφισβήτηση τη γνωσιολογική
ικανότητα της επιστήμης της εποχής.
Είναι εμφανής η ανάγκη ενός νέου επι-
στημονικού υποδείγματος, καθώς η νευ-
τώνεια μηχανική και η ευκλείδεια γεω-
μετρία αποδεικνύονται ανεπαρκείς για
να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα.
Ο Μαχ (και ο Αβενάριους), σημαντι-
κός φυσικός της εποχής του επηρεασμέ-
νος από τον αγνωστικισμό του Καντ και
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
γερά στα θεμέλια που δημιούργησε ο
Μαρξ. Μάλιστα τα ισχυροποίησε, εμ-
βαπτίζοντάς τα στα δεδομένα της επο-
χής του. Κυρίως, όμως, έχτισε πάνω σε
αυτά, δημιούργησε, αναπτύσσοντας κι
εμπλουτίζοντας το μαρξιστικό οικοδό-
μημα. Ενίοτε τροποποιώντας ή αναιρώ-
ντας κάποιες θέσεις-σχέδια του «αρχι-
τέκτονα» Μαρξ — όχι αυθαίρετα αλλά
με βάση την πραγματικότητα και την
εξέλιξη της ταξικής πάλης.
Για παράδειγμα, ο Μαρξ στο Κεφά-
λαιο διέκρινε τις διάφορες περιόδους
στην εξέλιξη του καπιταλισμού, εστιά-
ζοντας στη σχέση εκμετάλλευσης, την
απόσπαση υπεραξίας και την άμεση
διαδικασία της παραγωγής — δηλαδή
με όρους πιο θεωρητικούς. Ο Λένιν,
λειτουργώντας με όρους κυρίως πολι-
τικούς, για να τεκμηριώσει την ανάγκη
της επανάστασης έγραψε τον Ιμπεριαλι-
σμό, ένα εκλαϊκευτικό έργο, όπως ανα-
φέρει, δίνοντας βάρος στη συγκέντρω-
ση του κεφαλαίου και τη δημιουργία του
μονοπωλίου. Ο Μαρξ, εκκινώντας από
μια αφετηρία που αντιμετώπιζε την
ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων
και την καπιταλιστική διεθνοποίηση ως
αντικειμενικά προοδευτική διαδικασία
που βοηθά την επαναστατική πάλη, μι-
λούσε για διεθνή επανάσταση. Ο Λένιν
μίλησε για τη δυνατότητα της επανά-
στασης σε μία μόνο χώρα, υπογραμμί-
τις ιδεαλιστικές παραλλαγές του αγγλι-
κού εμπειρισμού, κηρύττει το νέο ευαγ-
γέλιο των σχετικιστών/υποκειμενιστών:
«Η μόνη πραγματικότητα που υπάρχει
είναι το σύνολο των αισθητηριακών
δεδομένων, οι νόμοι είναι απλώς περι-
γραφικοί και εκφράζουν περιορισμούς
δυνατοτήτων, δεν έχουν αντικειμενική
υπόσταση». Επομένως, κάθε θέση που
υποστηρίζει ότι η πραγματικότητα, η
ύλη, είναι αυθύπαρκτη και ότι η συνεί-
δηση μπορεί να τη γνωρίσει πρέπει να
απορρίπτεται ως μεταφυσική: ο Λένιν
εκκινεί από εδώ την αμείλικτη κριτι-
κή του. Ο Λένιν, προεικονίζοντας την
αντιπαράθεση Αϊνστάιν με τη σχολή
του λογικού θετικισμού/εμπειρισμού,
υπερασπίζεται τον υλισμό και την αιτι-
οκρατία, θεωρώντας ότι είναι ακριβώς
οι νέες επιστημονικές ανακαλύψεις
(δίπολα: σωματίδιο-κύμα, μάζα-ενέρ-
γεια) που θεμελιώνουν πιο στέρεα την
υλιστική διαλεκτική. Αναδεικνύει το
ιδεαλιστικό υπόβαθρο των νέων θεωρι-
ών, την κοινή αστική τους καταγωγή και
επιχειρεί να ανασυγκροτήσει έναν νέο
17
ζοντας παράλληλα τόσο την τεράστια
σημασία του εργατικού διεθνισμού όσο
και το ότι η πορεία προς τον κομμουνι-
σμό μπορεί να διασφαλιστεί μόνο αν η
εργατική εξουσία επικρατήσει σε ικανό
αριθμό χωρών διεθνώς.
Ο Μαρξ μίλησε για το «κόμμα με την
ευρεία και ιστορική έννοια του όρου»,
περιλαμβάνοντας σε αυτό εκτός από
το κομμουνιστικό κόμμα και αντικαπι-
ταλιστικά-επαναστατικά μέτωπα και
ανατρεπτικά κινηματικά ρεύματα και
γράφοντας στο Μανιφέστο ότι μπορούν
να υπάρξουν περισσότερα του ενός ερ-
γατικά κόμματα. Ο Λένιν αποστασιοποι-
ήθηκε από αυτό το μοντέλο θεωρητικά
και πρακτικά, υιοθετώντας μια ποικιλία
απόψεων και πρακτικών, συχνά αντιφα-
τικών και ενίοτε προβληματικών, που
δέχτηκαν κριτική από επαναστάτες όπως
η Λούξεμπουργκ και έγιναν ακόμη πιο
προβληματικές, ή και εχθρικές στην επα-
ναστατική υπόθεση, όταν μετατράπηκαν
σε εργαλείο επιβολής μιας μονολιθικής
σιγής νεκροταφείου. Μια μονολιθικό-
τητα που ταιριάζει γάντι σε όσους έχουν
πάρει διαζύγιο με την υπόθεση του κομ-
μουνισμού — με την υπόθεση στην οποία
αφιερώθηκε ολοκληρωτικά ο Λένιν.
Η τιμή, λοιπόν, στον Λένιν δεν ταυ-
τίζεται με δοξολογίες και απολυτίκια,
αλλά με τη δημιουργική ανάπτυξη της
επαναστατικής θεωρίας και πράξης.
υλισμό ως φιλοσοφική γενίκευση των
επιστημονικών ανακαλύψεων. Τονίζει,
ενάντια σε κάθε είδους σχετικισμό και
παραίτηση από τη γνώση της αντικειμε-
νικής πραγματικότητας, τη διαλεκτική
απόλυτης και σχετικής αλήθειας ως δια-
δικασία εμβάθυνσης στα στρώματα του
αντικειμένου που συντρίβει την αναγω-
γή της πραγματικοτήτας στην υποκειμε-
νική πρόσληψή της.
Ο Λένιν δίνει έμφαση στην αυθυπαρ-
ξία και την πρωτοκαθεδρία της αντικει-
μενικής πραγματικότητας, την οποία,
ωστόσο, διακρίνει ρητά από την υπο-
κειμενική αντανάκλασή της στη συνεί-
δηση. Συνεπώς, δεν λησμονεί ούτε την
καθοριστική σημασία του υποκειμένου
ούτε τη διαλεκτική συνείδησης-πραγ-
ματικότητας. Υπερασπίζεται το αντικει-
μενικό υπόβαθρο γνώσεων/ιδεών, γιατί
ως επαναστάτης ξέρει ότι μόνο πάνω
στη δυνατότητα ερμηνείας της πραγμα-
τικότητας ως ολότητας παράγεται επα-
ναστατική θεωρία και συγκροτούνται τα
συνειδητά δρώντα υποκείμενα του κοι-
νωνικού μετασχηματισμού.
18 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 ΕΠΙ • κοινωνία

πίσω
από τις
κάμερες
ΠΩΣ ΤΟ ΕΙΠΕ ο κυβερνητικός εκ-
πρόσωπος; «Εξαντλήθηκαν όλα τα
περιθώρια με τα αναδρομικά» των
συνταξιούχων. Ειλικρινής δήλωση
για την κυβέρνηση που δεν εξα-
ντλεί τα όρια για την ικανοποίηση
των ολιγαρχών μίντια. Η ΝΔ, μέσα
στον Αύγουστο, φέρνει νομοσχέ-
διο «στήριξης» των καναλαρχών,
οι οποίοι απαιτούν τα πάντα,
επειδή έπεσε –λένε– η διαφήμιση.
Η «λίστα Πέτσα» θα φαντάζει ως
πταίσμα μπροστά σε αυτά που
προβλέπονται...
Ματίνα Παπαχριστούδη
Η δημοσιογραφία δεν πέθανε,
τα ΜΜΕ δεν την θέλουν...
Πριν λίγες μέρες, στο δηλώσεων, οι δημοσιογράφοι αντιμετω- τικά. Τα ΜΜΕ στην Ελλάδα σήμερα
Πόρτλαντ των ΗΠΑ, πίστηκαν όπως ακριβώς και οι διαδηλω- δεν ασκούν δημοσιογραφία, στην
πραγματοποιήθηκε μα- τές. Τους χτυπάνε, τους συλλαμβάνουν, καλύτερη περίπτωση λειτουργούν
ζική διαδήλωση υπέρ των τους φορτώνουν κακουργήματα, τους ως ιμάντας μεταφοράς των πολι-
ανεξάρτητων δημοσιογράφων. φυλακίζουν. Τα περισσότερα ΜΜΕ, τικών αντεγκλήσεων ανάμεσα σε
Στην πόλη όπου επιβλήθηκε ομο- μετά την έκρηξη βίας, διστάζουν να κυβέρνηση και αξιωματική αντιπο-
σπονδιακή κατοχή με τη συνδρομή στρατιωτικών στείλουν ρεπόρτερ στις διαδηλώσεις των λίτευση, αναπαράγοντας το μοντέ-
δυνάμεων, μετά από πολλές ημέρες δυναμικών δια- Black Lives Matter. Το κενό καλύπτουν λο της κομματικοποιημένης ενημέ-
ανεξάρτητοι δημοσιογρά- ρωσης. Οι δημοσιογράφοι, εδώ και
φοι που μετέχουν στις δια- πολλά χρόνια, έχουν πάψει να είναι
δηλώσεις και καταγράφουν παρατηρητές των γεγονότων και δεν
με δικά τους μέσα. νοείται να μεταφέρουν στην πολιτι-
ΘΑ ΔΟΘΟΥΝ κίνητρα στις επιχειρή- ΔΕΚΤΗ ΓΙΝΕΤΑΙ, όπως όλα δείχνουν, Η δήλωση της αστυνο- κή ή οικονομική εξουσία το μήνυμα
σεις για να διαφημίζονται στην τηλε- η απαίτηση για κατάργηση του μίας του Πόρτλαντ, ότι οι της κοινωνίας — τη δυσαρέσκεια,
δημοσιογράφοι οφείλουν την οργή, την αντίδραση, ακόμη
όραση. Θα καταργηθεί το ποσοστό ορίου απασχόλησης 400 ατόμων
και πρέπει να αποχωρούν, και την απόγνωση. Έχουν μετατρέ-
των επιστροφών 4% στις διαφημι- ανά τηλεοπτικό σταθμό, καθώς
όταν γίνεται η επίθεση των ψει τους εαυτούς τους σε φερέφωνα
στικές για να επιστρέψει στο 9,9% θα προσμετρώνται στον συνολικό δυνάμεων καταστολής, α- προπαγάνδας, μετάδοσης ψευδών
της αμαρτωλής διαπλοκής διαφημι- αριθμό και οι απασχολούμενοι στις ποτυπώνει με ακρίβεια αυ- ή παραπλανητικών πληροφοριών
στικών και μίντια προ 15ετίας. Προς θυγατρικές εταιρείες των καναλιών. τό που συμβαίνει σήμερα — και κάθε είδους ανοησιών.
κατάργηση οδεύει και η ψηφιακή Υπό διαπραγμάτευση φαίνεται να και στις ΗΠΑ και στην Ελ- Όπως στις ΗΠΑ και στην Ελλά-
διαφημιστική πλατφόρμα που είχε είναι και το κόστος των τηλεοπτικών λάδα. Η πολιτική εξουσία δα, η δημοσιογραφία συνεχίζει να
ψηφίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς αδειών. Η παράταση στην πληρωμή δεν αντέχει πλέον τη δημο- ασκείται από ανεξάρτητους δημοσι-
ποτέ να υλοποιηθεί. Αντιθέτως, θα της δόσης των 3,5 εκατ. ευρώ που σιογραφία στον ρόλο του ογράφους, με ή χωρίς απασχόληση
προβλέπεται –και νόμιμα πλέον– η δόθηκε λόγω πανδημίας δεν εξυ- ουδέτερου, αποστασιοποι- σε κάποιο ΜΜΕ, χωρίς την κάλυψη
ημένου παρατηρητή που των μέσων τους. Η διάχυση εικόνων
διαφημιστική εκμετάλλευση πολλών πηρετεί τους καναλάρχες, οι οποίοι
καταγράφει γεγονότα. Την και ειδήσεων, το υλικό για έρευνα
μέσων από μια μιντιακή εταιρεία. στοχεύουν σε μείωση του ποσού.
θέλει υποχείρια, απόλυτα και αποκαλύψεις διαχέεται κυρίως
ελεγχόμενη και «στεγνή», μέσω των κοινωνικών δικτύων, το
για να μεταφέρει αυτούσιο σύστημα επικοινωνίας που ακόμη
το δικό της μήνυμα. Στα εγχώρια Μέσα, δεν έχει καταφέρει να ελέγξει το σύ-
ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε ολοκληρω- στημα. Ως πότε, άραγε;

ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΙ
∆ίκτυο Ελεύθερων Φαντάρων «Σπάρτακος»

Ανάστατοι είναι οι γονείς που τα παιδιά
τους υπηρετούν στην Κύπρο, στην Ελ-
ληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ). Μετά
την πολεμική κρίση μεταξύ ελληνικού
και τουρκικού κράτους, μια πραγμα-
τική απειλή ολοκληρωτικής πολεμικής
σύγκρουσης που βιώσαμε πρόσφατα,
ένα νέο απειλητικό επεισόδιο ξεσπά
στην Κύπρο ως αποτέλεσμα του αντα-
γωνισμού τους για τις ΑΟΖ, τα ενερ-
γειακά κοιτάσματα και τον έλεγχο της
Ανατολικής Μεσογείου.
Πλησίον του τεμαχίου 3 της κυπρι-
ακής ΑΟΖ έδωσε στίγμα, λίγο μετά τις
6 το πρωί της Πέμπτης, το τουρκικό
ερευνητικό πλοίο «Barbaros Hayreddin
Pasa». Λίγες ώρες μετά τη Navtex που
εξέδωσε η Άγκυρα, το «Barbaros» απέ-
πλευσε από το λιμάνι των Όλμων, όπου
βρισκόταν αγκυροβολημένο, με κα-
τεύθυνση προς τις δεσμευμένες περιο-
χές της κυπριακής ΑΟΖ. Η κίνηση του
«Barbaros» επιβεβαιώνεται και από
τον χάρτη πραγματικού χρόνου πλοίων,
ο οποίος απεικονίζει το τουρκικό ερευ-
Αναβρασμός στην ΕΛΔΥΚ
▸ Η κρίση μεταφέρεται στην Κύπρο και γονείς
καταγγέλλουν παράνομη αποστολή φαντάρων
νητικό ανατολικά της Αμμοχώστου.
Αυτά αποκαλύπτουν οι δημοσιογράφοι
και απογειώνουν τους φόβους των γο-
νιών για τα παιδιά τους που υπηρετούν
στην ΕΛΔΥΚ. Οι διαμαρτυρίες γονιών
και φαντάρων από το ΚΕΠΒ Θήβας,
όπου κατατάχθηκαν όσοι νεοσύλλεκτοι
επιλέχθηκαν για αποστολή στην ΕΛ-
ΔΥΚ, είναι συνεχείς.
Το πρώτο που μας καταγγέλλουν
είναι ότι  δεν ήταν επιθυμία τους η
συμμετοχή στην ΕΛΔΥΚ. Δεν δήλωσαν
εθελοντικά συμμετοχή στην ηλεκτρονι-
κή πλατφόρμα του ΓΕΣ. Βρέθηκαν, λοι-
πόν, στο ΚΕΠΒ Θήβας παρά τη θέληση
τους. Στη συνέχεια, στη σχετική αίτηση
που συμπληρώνουν οι υποψήφιοι για
την ΕΛΔΥΚ δήλωσαν ξανά αρνητικά.
Η δήλωση αυτή είναι πολύ σημαντική,
καθώς ο στρατός επιχειρεί να γλιτώσει
από τον όποιο καταλογισμό ευθυνών
σε πιθανό δραματικό γεγονός που θα
συμβεί στους φαντάρους στην Κύπρο,
επικαλούμενος ότι πήγαν εθελοντικά.
Το απόγευμα της Πέμπτης, το Δί-
κτυο Ελεύθερων Φαντάρων «Σπάρτα-
κος» συμμετείχε στην αντιπολεμική
διαδήλωση στο Σύνταγμα, κόντρα στο
πολεμοκάπηλο και εθνικιστικό κλίμα
των ημερών. Ο ελληνοτουρκικός αντα-
γωνισμός προκαλείται από την επιθε-
τικότητα και τον επεκτατισμό και των
δύο κρατών, με επίδικα ΑΟΖ, ενεργει-
ακά κοιτάσματα και έλεγχο θαλάσσιων
εμπορικών-εμπορικών ροών παγκόσμι-
ου ενδιαφέροντος. Να απαντήσουμε με
τους αγώνες μας μέσα και έξω από τον
στρατό. Καλούμε τους συναδέλφους να
γυρίσουν την πλάτη στους βρώμικους
πολέμους και τα συμφέροντά τους.
Λέμε «όχι» στις ΑΟΖ και την εκμετάλ-
λευση των ενεργειακών κοιτασμάτων.
Η απάντηση που πρέπει να δώσουν έλ-
ληνες και τούρκοι φαντάροι είναι: Δεν
σκοτώνουμε - δεν σκοτωνόμαστε για τα
συμφέροντά σας. Κίνημα μαζικό, μέσα
και έξω από τον στρατό, ενάντια στην
κυβέρνηση της αντεργατικής λαίλαπας
και των μνημονίων, των πολεμικών τυ-
χοδιωκτισμών και της κρατικής τρομο-
κρατίας. Κοινός αγώνας των εργαζομέ-
νων σε Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο, Βαλ-
κάνια και Μεσόγειο, ενάντια στις κυ-
βερνήσεις του πολέμου, τον εθνικισμό
και τον φασισμό, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Αποστόλης Νικολόπουλος
Τ
ην Τρίτη ψηφίστη-
κε, με διαδικασίες
φαστ-τρακ, το νομο-
σχέδιο για την ιδιω-
τική εκπαίδευση και
άμεσα, την Πέμπτη, δημοσιεύ-
θηκε σε ΦΕΚ. Είναι ένα αντιδρα-
στικό νομοθέτημα που επιδρά
καταλυτικά στη λειτουργία των
ιδιωτικών σχολείων, αποδυνα-
μώνει την κρατική εποπτεία σε
αυτά και σαρώνει τις εργασια-
κές σχέσεις των εκπαιδευτικών,
λειτουργώντας απροκάλυπτα σε
όφελος των ιδιοκτητών.
Όσον αφορά την οργάνωση
και λειτουργία, περιορίζονται
δραματικά οι δυνατότητες ανά-
πεμψης του εσωτερικού κα-
νονισμού και οι σχολάρχες θα
μπορούν να τους συντάσσουν
ασύδοτα, θεσμοθετείται η προ-
σθήκη εκπαιδευτικών και άλ-
λων δράσεων εκτός ημερών και
ωρών λειτουργίας του σχολεί-
ου με απόφαση του ιδιοκτήτη,
πρακτικά παρέχεται σε αυτόν η
δυνατότητα να επιβάλλει υποδι-
ευθυντές και διευρύνεται η αντι-
δημοκρατική-αντιεκπαιδευτική
ρύθμιση για το δικαίωμα συμμε-
τοχής του στους συλλόγους εκ-
παιδευτικών και στους μετόχους
των επιχειρήσεων.
Σχετικά με τα εργασιακά δι-
καιώματα των εκπαιδευτικών,
επιτρέπεται η απόλυση εκπαι-
δευτικού στο μέσον της χρονιάς,
χωρίς τους περιορισμούς της
προηγούμενης νομοθεσίας. Αρ-
κεί η επίκληση για παράδειγμα
μιας δήθεν παραβίασης του εσω-
τερικού κανονισμού, ώστε να
απολυθεί κάποιος που διεκδικεί
δικαιώματά του ή δεν υπακούει
στις παρεμβάσεις του ιδιοκτήτη.
Ο εκπαιδευτικός, εξάλλου, μπο-
ρεί να απολυθεί ως ανεπαρκής,
αφού ο νέος νόμος προβλέπει
την αξιολόγηση στα ιδιωτικά
σχολεία και την «εφαρμογή πρό-
σθετων κριτηρίων αξιολόγησης»,
που θα θέτουν οι ιδιοκτήτες.
Αποδυναμώνεται δραματικά ο
δικαστικός έλεγχος καταχρηστι-
κότητας της καταγγελίας σύμ-
βασης εργασίας. Προβλέπεται
υποχρεωτική πρόσληψη των εκ-
παιδευτικών ως αορίστου χρό-
νου που, με αυτές τις προϋπο-
θέσεις, σημαίνει άρση προστα-
τευτικών δικλείδων γι’ αυτούς.
Σχετικά με τη διαχείριση του
ανθρώπινου δυναμικού, εισάγε-
ται η (δήθεν εθελοντική) μείωση
των ωρών εργασίας με αντίστοι-
Κοινωνία
Κεραμέως και σχολάρχες
σαρώνουν εργασιακά δικαιώματα
Νόμο του κράτους αποτελεί το νομοθέτημα για την ιδιωτική εκπαίδευση
που αποτελεί προκλητική εκδούλευση στους ιδιοκτήτες. Σε θέσεις
μάχης πρέπει να βρει ο Σεπτέμβρης το εκπαιδευτικό κίνημα, ώστε
να ανακοπεί ο αντιδραστικός νομοθετικός «οίστρος» του υπουργείου.
χη μείωση αποδοχών και έτσι διευκολύνεται η αλ-
λαγή της σύμβασης εργασίας κατόπιν πιέσεων.
Διευρύνονται οι δυνατότητες εκμετάλλευσης ή
απλήρωτης εργασίας, μέσω των πρόσθετων δρα-
στηριοτήτων, καθώς και σε θερινές χρήσεις των
κτιριακών εγκαταστάσεων του εκπαιδευτηρίου.
Επιπλέον, επαναφέρεται η δυνατότητα συστέγα-
σης ιδιωτικών σχολείων με κέντρα ξένων γλωσσών
και φροντιστήρια.
Υπερασπιζόμενο το νο-
μοσχέδιο, το υπουργείο
πρόταξε κυνικά την ανάγκη
«μείωσης του κρατικού πα- Πλέον οι ιδιοκτήτες
ρεμβατισμού», «ευελιξίας»
και «αυτονομίας» και εμ-
θα μπορούν
να συντάσσουν
ασύδοτα τον
εσωτερικό κανονισμό
ΕΤΕ: Συνεχίζεται η επίθεση στους εργαζόμενους
Χωρίς σταματημό είναι η επίθεση της εργο-
δοσίας προς τους εργαζόμενους της Εθνικής
Τράπεζας (ΕΤΕ). «Περιστολή του εργατικού
κόστους σε όλα τα επίπεδα, ξεζούμισμα και
εντατικοποίηση, κομμένοι μισθοί, απλήρωτες
δεδουλευμένες υπερωρίες! Τα δικαιώματα
που έχουν θεσπιστεί με συλλογικές συμβάσεις
καταστρατηγούνται πλέον έμπρακτα», αναφέ-
ρει η Ανεξάρτητη Αριστερή Κίνηση Εργαζομέ-
νων Εθνικής Τράπεζας Πρόταση Προοπτικής,
σημειώνοντας παράλληλα τη μεγάλη ευθύνη
του Συλλόγου Υπαλλήλων Εθνικής Τράπεζας
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
φάνισε ως συνταγματική επιταγή και κοινωνικό
καθήκον την ποιοτική ιδιωτική εκπαίδευση και
τη μείωση του επιχειρηματικού ρίσκου. Καθώς το
νομοσχέδιο περιείχε εξόφθαλμα ταξικές ρυθμί-
σεις με πιθανό πολιτικό κόστος, τελικά ψηφίστηκε
μόνο από ΝΔ και Ελληνική Λύση. Βέβαια, η τομε-
άρχης παιδείας του ΚΙΝΑΛ εξύμνησε το ρόλο της
ιδιωτικής εκπαίδευσης και ο ΣΥΡΙΖΑ απέδωσε το
νομοσχέδιο στην εξυπηρέτηση των σχολαρχών και
τις διασυνδέσεις τους με τη
ΝΔ, σαν να μην ισχυροποι-
ήθηκε το καθεστώς γαλέρας
και εκβιασμών στην ιδιωτι-
κή εκπαίδευση κατά τη δια-
κυβέρνησή του.
Ελλάδος (ΣΥΕΤΕ) για την κατάσταση. Και όλα
αυτά, όταν μόλις πριν από δύο μήνες η Τράπεζα
ανακοίνωσε κέρδη 409 εκ. ευρώ για το πρώτο
τρίμηνο του 2020, πανηγυρίζοντας παράλληλα
για την τεράστια μείωση δαπανών προσωπικού
(8% σε ετήσια βάση), κυρίως από το πρόγραμμα
εθελούσιας εξόδου 2019-2020, ενώ ετοιμάζει
καινούργιο για το 2020. «Να μην τους κάνουμε
τη χάρη. Όχι στη μοιρολατρία και την υποταγή.
Δεν έχουμε πει την τελευταία μας λέξη! Αγώνας
και αξιοπρέπεια για τα δικαιώματά μας!», ανα-
φέρει μεταξύ άλλων η Πρόταση Προοπτικής.
19
Ο νόμος είναι, πράγματι,
μία προκλητική εκδούλευση
στους ιδιοκτήτες που πανηγύ-
ριζαν, μέσω δελτίου τύπου του
Συνδέσμου τους, αποτελεί όμως
και έκφραση της γενικότερης
επίθεσης του κεφαλαίου στον
κόσμο της εργασίας που καλεί-
ται να «πληρώσει το μάρμαρο»
της κρίσης. Εναρμονίζεται με
τη στρατηγική του κεφαλαίου
και των διεθνών οργανισμών
του που τις αρχές της δέχονται
όλα τα αστικά κόμματα. Αυτό
εκδηλώνεται και στις «λοιπές δι-
ατάξεις» (π.χ. η τηλεκπαίδευση
εντάσσεται στις αρμοδιότητες
των διευθύνσεων του υπουργεί-
ου). Ο νόμος ακολουθεί μια σει-
ρά διαρθρωτικών παρεμβάσεων
που «πάτησαν» και στα πεπραγ-
μένα παλαιότερων κυβερνήσε-
ων: Την κατάργηση του ασύλου
και το νόμο για τα ΑΕΙ (ίδρυση
ΕΘΑΑΕ, σύνδεση χρηματοδότη-
σης-«ποιότητας», ξενόγλωσσα
τμήματα), την εισαγωγή της τη-
λεκπαίδευσης, την απόφαση για
κάμερες στις σχολικές τάξεις, τις
αντιεκπαιδευτικές αλλαγές στα
ωρολόγια προγράμματα. Βα-
σικά, είναι συνέχεια του νόμου
του Ιουνίου (δεξιότητες, αύξηση
προτύπων, εσωτερική-εξωτερι-
κή αξιολόγηση κλπ.), όπως τό-
νισε και η υπουργός Νίκη Κερα-
μέως. Άλλωστε, τον Σεπτέμβρη
θα υπάρξει νομοσχέδιο-απαρχή
αλλαγών στην τεχνική εκπαίδευ-
ση και κατάρτιση, ενώ στα ΑΕΙ
προωθείται η ανάπτυξη των «πέ-
ντε αξόνων» (προγραμματικές
συμφωνίες, στρατηγικές αλλα-
γές επιστημονικών πεδίων κλπ.)
και προετοιμάζεται νομοσχέδιο
ρύθμισης της λειτουργίας τους
σε επιχειρηματική κατεύθυνση.
Υπάρχουν οι δυνατότητες
ανάσχεσης του νομοθετικού «οί-
στρου», όχι όμως με υποταγή
στην κωλυσιεργία του αστικο-
ποιημένου συνδικαλισμού και
στις επικλήσεις του προς την κυ-
βέρνηση για «διάλογο». Η λύση
μπορεί να δοθεί από ένα κίνημα
που θα συνενώνει τις μαχόμενες
δυνάμεις της εκπαίδευσης, θα
έχει σχέδιο και μαχητικότητα
και θα στοχεύει αποφασιστικά
σε ανάσχεση της επίθεσης. Μα-
κριά από ρεφορμιστικές λογικές
κινήσεων διαμαρτυρίας ή καθυ-
πόταξης σε εκδοχές της αστικής
πολιτικής και σε σύνδεση με την
πάλη για τα γενικότερα κοινωνι-
κά προβλήματα, που οξύνονται.
20
ΑΝΑΙΡΕΣΕΙΣ
Ξεκίνησε
το κάμπινγκ
στα Άγραφα
Με την εναρκτήρια συνέλευση το απόγευμα
της Παρασκευής άνοιξε η αυλαία των εκ-
δηλώσεων του κάμπινγκ των Αναιρέσεων,
το οποίο ολοκληρώνεται την Κυριακή.
Παράλληλα, το βράδυ έγινε η προβολή του
ντοκιμαντέρ Νιάλα μια ξεχασμένη σελίδα
της ιστορίας και ακολούθησε συζήτηση για
τη δράση του ΔΣΕ στην περιοχή. Το φετινό
καλοκαιρινό ραντεβού έχει δοθεί στο ορο-
πέδιο Καραμανώλη στα ιστορικά Άγραφα,
σε μία από τις ομορφότερες οροσειρές της
Ελλάδας και έναν τόπο όπου συναντιούνται
δύο ξεχωριστές ιστορίες αντίστασης. Από τη
μια η αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στα απάτητα
βουνά των Αγράφων, ενάντια στους φασί-
στες κατακτητές και τους αστούς συνεργάτες
τους και ο ηρωικός αγώνας του ΔΣΕ και, από
την άλλη, ο σημερινός αγώνας των κατοίκων
ενάντια στην επέλαση του «πράσινου» καπι-
ταλισμού και την καταστροφή της φύσης.
Το σημερινό πρόγραμμα ξεκινάει στις
10 το πρωί με πεζοπορία προς την ιστορική
κορυφογραμμή της Νιάλας. Θα πραγματο-
ποιηθεί στάση στο μνημείο της Νιάλας και
ιστορική ξενάγηση για τη σημαντική σελίδα
από την εποποιία του ΔΣΕ. Για όσες και
όσους δεν συμμετάσχουν στην πεζοπορία
θα υπάρχει δυνατότητα να επισκεφθούν την
κοντινή Πλαζ Πεζούλας της Λίμνης Πλαστή-
ρα. Στις 4 το απόγευμα θα γίνει η επιστροφή
στον χώρο του καταφυγίου, ενώ στις 7 μ.μ.
θα ξεκινήσει η εκδήλωση «Αιολική ενέργεια:
Ευλογία ή κατάρα;», με ομιλητή τον Κώστα
Βουρεκά και θα γίνει παρέμβαση από μέλος
της Ανοιχτής Συνέλευσης ενάντια στην Πρά-
σινη Ανάπτυξη και στα Αιολικά στα Άγραφα.
Το βράδυ θα πραγματοποιηθεί ρεμπέτικο
γλέντι στον χώρο του κάμπινγκ με το συ-
γκρότημα Κληματαριά.
Την Κυριακή το πρωί, το πρόγραμμα
περιλαμβάνει ξεστήσιμο και προετοιμασία
για αναχώρηση. Το μεσημέρι, στις 2 μ.μ., θα
πραγματοποιηθεί επίσκεψη στο ιστορικό
χωριό της Ρεντίνας και στο Μουσείο Εθνικής
Αντίστασης. Το απόγευμα θα γίνει η αναχώ-
ρηση για τις πόλεις. Περισσότερες πληρο-
φορίες στο www.anaireseis.gr και στο event
στο facebook.
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
ΣΤΡΑΤΟΣ Δίκτυο Ελεύθερων Φαντάρων «Σπάρτακος»
Βάφτισαν τις ΑΟΖ, θαλάσσια σύνορα
▸ Οι φαντάροι αποκαλύπτουν ότι τους είπαν ψέματα για να τους φανατίσουν
Η
τελευταία πολεμική κρί-
ση μεταξύ ελληνικού και
τουρκικού κράτους υπήρ-
ξε μια ευκαιρία μαζικού
ελέγχου και χειραγώγη-
σης των λαών, καθώς κυριάρχησε η κα-
θεστωτική προπαγάνδα που έκανε λόγο
για «παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας
και του Διεθνούς Δικαίου», με τα κράτη
να παρουσιάζονται ότι αμύνονται και
πηγαίνουν σε έναν δίκαιο πόλεμο. Οι
λαοί διαπαιδαγωγούνται συνεχώς στο
ενδεχόμενο και τους όρους πολεμικής
σύρραξης, από την πολεμική κινητο-
ποίηση μέχρι τις ειδοποιήσεις επιστρά-
τευσης. Στους φαντάρους περισσεύσει
ο μόχθος, τους αρπάζουν τα κινητά και
τους διατάζουν να ετοιμάσουν τα ρού-
χα, ώστε να τα παραδώσουν στους γο-
νείς σε ενδεχόμενο θάνατό τους. Ενδει-
κτικά για τις συνθήκες που επικράτη-
σαν τις προηγούμενες μέρες στα στρα-
τόπεδα είναι τα όσα αναφέρει στην
ακόλουθη καταγγελία της η Επιτροπή
Φαντάρων Θράκης:
«Η ανακοίνωσή από την πλευρά της
Τουρκίας για τη  Naftex στην περιοχή
νοτίως του Καστελόριζου, βρήκε εμάς
που υπηρετούμε τη θητεία μας στη
Θράκη σε μια κατάσταση πανικού. Από
τη μια στιγμή στην άλλη ανακλήθηκαν
άδειες συναδέλφων και ξεκίνησαν πυ-
ρετώδεις προετοιμασίες για να μετα-
βούμε, όπως φημολογούνταν αρχικά,
στα σύνορα του Έβρου. Ο λόγος σύμ-
φωνα με τα στελέχη ήταν ότι τουρκικά
πλοία είχαν μπει μέσα στα θαλάσσιά
μας σύνορα.
Οι πρώτες μας αντιδράσεις ήταν
Μιχάλης Ρόθος
ΥΓΕΙΑ
«Αξιολόγηση» ακόμα και στα δημόσια νοσοκομεία
Ψ
ηφίστηκε την Πέμπτη στη βου-
λή το νομοσχέδιο του υπουργεί-
ου Υγείας με τίτλο «Ρυθμίσεις
για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε
ποιοτικές υπηρεσίες Υγείας - Ίδρυση και
καταστατικό του Οργανισμού Διασφάλι-
σης της Ποιότητας στην Υγεία ΑΕ (ΟΔΙ-
ΠΥ ΑΕ)», με το οποίο γίνεται ένα ακόμα
σημαντικό βήμα ιδιωτικοποίησης και
επιχειρηματοποίησης της Υγείας.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, μεταξύ
άλλων, η ΟΔΙΠΥ ΑΕ, η τρίτη επιχείρη-
ση που εισβάλλει στη διαχείριση του
δημόσιου συστήματος Υγείας, θα «αξι-
ολογεί» όλες τις μονάδες με τα κριτήρια
του κεφαλαίου, δίνοντας παραπέρα
ώθηση σε συγχωνεύσεις, κλείσιμο δη-
μόσιων δομών, επέκταση των ΣΔΙΤ κα.
Κοινωνία
φόβος και απορία για το πώς και το για-
τί. Όσο προσπαθούσαμε να μάθουμε τι
συνέβαινε, τόσο η ιεραρχία κρατούσε
σιγή ιχθύος. Τα τηλέφωνα πήγαιναν
και έρχονταν μεταξύ φαντάρων, προ-
σπαθώντας να μάθουμε, αν κάποιος
σε κάποια μονάδα είχε ακούσει κάτι. Η
απάντηση παντού η ίδια “συναγερμός
λόγω του ότι οι Τούρκοι μπήκαν στα σύ-
νορά μας”.
Μετά από λίγο, οι συνάδελφοί μας
που βρίσκονταν σε μονάδες όπως πε-
ζικό και τεθωρακισμένα ξεκίνησαν να
φορτώνουν πολεμικό υλικό και να βγά-
ζουν έξω τα άρματα. Πολύ σύντομα
όλα ήταν έτοιμα να φύγουνε για Έβρο,
με τους συναδέλφους μας να μην κατα-
λαβαίνουν από πού τους ήρθε.
Από την πρώτη στιγμή, το Δίκτυο
Ελευθέρων Φαντάρων “Σπάρτακος”,
προσπάθησε να ενημερώσει τους συ-
ναδέλφους μέσα στα στρατόπεδα αλλά
και μέσω του site για την πραγματικό-
τητα που απέχει πολύ από όσα λένε τα
κανάλια και τα στελέχη.
Έτσι, άλλο πράγμα είναι οι ΑΟΖ και
άλλο τα θαλάσσια σύνορα. Οι έρευνες
δεν αφορούσαν θαλάσσια σύνορα αλλά
περιοχή που το ελληνικό κράτος διεκ-
δικεί — όπως κάνει και το τουρκικό.
Αυτοί, δηλαδή, ήταν έτοιμοι να μας
στείλουν να πολεμήσουμε και να σκο-
τωθούμε για περιοχές διεκδικήσιμες,
εκτός των συνόρων μας, για τον απλού-
στατο λόγο ότι τα δύο κράτη επιθυμούν
να τις εκμεταλλευτούν οικονομικά
(εξόρυξη πετρελαίου, δρόμοι για φυ-
σικό αέριο κ.λπ.). Για τα δικά τους πε-
τρέλαια, δηλαδή, από τα οποία εμείς
Συγκεκριμένα, η εταιρεία θα ποσοτικο-
ποιεί την «απόδοση» των νοσοκομείων
και ατομικά των εργαζομένων και για-
τρών με σοβαρές συνέπειες για τα ερ-
γασιακά τους δικαιώματα. Πρόκειται
για ένα ακόμη νομοθέτημα που φιλο-
δοξεί να μετατρέψει τα νοσοκομεία σε
αυτοχρηματοδοτούμενες δομές, όπως
φανερώνεται και από το απόσπασμα
στην ειδική έκθεσή του, όπου αναφέ-
ρεται ότι «το όφελος συνίσταται στην
αύξηση του ανταγωνισμού των Παρο-
χών Υπηρεσιών Υγείας (ΠΥΥ) και στην
αύξηση εσόδων, μέσω της εφαρμογής
ποιοτικότερων υπηρεσιών Υγείας».
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το
υπουργείο Υγείας επαναφέρει μαζικά
τους εργολάβους στα νοσοκομεία, ενώ
δεν θα έχουμε κανένα όφελος, θα μας
έστελναν σε πόλεμο. 
Αυτή η κατάσταση δεν φαίνεται να
έχει αίσιο τέλος, καθώς και οι δύο είναι
διατεθειμένοι να το φτάσουν στα άκρα.
Έτσι και αλλιώς για τον έλεγχο φυσικών
πόρων έχει πεθάνει πολύς κόσμος (βλ.
τους πολέμους στη Μέση Ανατολή, σε
κράτη που είναι πλούσια σε κοιτάσμα-
τα). Γιατί όχι και εμείς; Αλλά ακόμα και
στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων να
κάτσουν, φαίνεται ότι επιδιώκουν να το
κάνουν μετά από κάποιο θερμό επεισό-
διο με νεκρούς και από τις δύο μεριές,
όπως άλλωστε συνηθίζεται.
Όσο διήρκησε η επιφυλακή, η κατά-
σταση εξακολουθούσε να είναι η ίδια.
Οι στρατιώτες ήμασταν σε πολεμικό
πυρετό και το “πρήξιμο” άρχισε να χει-
ροτερεύει. Ο φόβος ότι θα περάσουμε
ένα καλοκαίρι χωρίς άδειες, μας έκανε
να ξενερώνουμε και να αναρωτιόμαστε
αν αξίζουν όλα αυτά που περνάμε. Η
πολεμική προετοιμασία άρχισε να φαί-
νεται ότι κρύβει από πίσω τρελό χώσι-
μο, ενώ το άγχος για τις οικογένειές
μας απογειωνόταν.
Μετά το πρώτο σοκ, όλοι οι συνάδελ-
φοι κουβεντιάζαμε μεταξύ μας όλα τα
παραπάνω, καθώς η παραπάνω διαδι-
κασία ξεγύμνωσε την πραγματικότητα.
Ότι είμαστε οι πρώτοι αναλώσιμοι. Τε-
λικά, κανένας στρατιώτης δεν σκεφτό-
ταν στα σοβαρά ότι θα πάει και θα δώσει
τη ζωή του για τα πετρέλαια και τις ΑΟΖ
τους, για τα συμφέροντα άλλων».
Αξίζει να αναρωτηθούμε, το αντι-
πολεμικό κίνημα πώς στάθηκε απένα-
ντι σε όλα αυτά;
για την κάλυψη των αναγκών το καλο-
καίρι δημοσίευσε προκήρυξη για 365
γιατρούς με μπλοκάκι, αδιαφορώντας
για τη μόνιμη κάλυψη των κενών.
Γίνεται, λοιπόν, ξεκάθαρο πως η
κυβέρνηση δεν «πήρε το μάθημά της»
από την τεράστια κρίση που δημιούρ-
γησε η πανδημία και συνεχίζει στην
κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης της
Υγείας, όπως υπαγορεύουν Ευρωπαϊ-
κή Ένωση και ΟΟΣΑ. Σαν να μην ανα-
δείχθηκε ποτέ η επιτακτική ανάγκη για
καθολικά δημόσιο χαρακτήρα της Υγεί-
ας.
Είναι στο χέρι του λαού να σταματή-
σει αυτήν την επίθεση και να μπει επι-
τέλους η ανθρώπινη ζωή πάνω από τα
κέρδη των λίγων.

ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ
Η νέα «κανονικότητα» οξύνει
τα προβλήματα των ναυτεργατών
▸ Ανάγκη για αλλαγή ρότας στο ναυτεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα
Η
σταδιακή ομαλοποί-
ηση στο υγειονομικό
πρόβλημα στη χώρα,
το άνοιγμα των επιχει-
ρήσεων και η επανα-
λειτουργία του τουρισμού οδηγεί σε
ανοδική τροχιά και την κίνηση των
ακτοπλοϊκών πλοίων, καθώς οι πλη-
ρότητες πλέον αγγίζουν το 100% του
πρωτόκολλου επιβατών που έχει ορι-
στεί από τον ΕΟΔΥ.
Όλο αυτό το διάστημα οι εφοπλι-
στές είχαν τη γενναία στήριξη από την
κυβέρνηση, με δύο διαδοχικά πακέτα
συνολικού ύψους 30 εκατ. ευρώ, η
επιδότηση των άγονων φέτος θα ξεπε-
ράσει τα 110 εκατ. ευρώ, ενώ η κυβέρ-
νηση διαβεβαιώνει τους εφοπλιστές
ότι θα τους απαλλάξει από τις εργο-
δοτικές εισφορές προς το ΝΑΤ την
καλοκαιρινή περίοδο. Επίσης, έχει
υποβληθεί αίτημα προς την ΕΕ, ώστε
ο κλάδος της ακτοπλοΐας να ενισχυθεί
και με δικά της κονδύλια.
Οι εφοπλιστές, κατά τη διάρκεια
της καραντίνας, ακινητοποίησαν και
αποδρομολόγησαν τη μεγάλη πλειο-
ψηφία των πλοίων τους, απέλυσαν
μαζικά χιλιάδες ναυτεργάτες, ενώ το
υπουργείο Ναυτιλίας τους εξασφάλι-
σε δίμηνη παράταση των χειμερινών
συνθέσεων. Την ίδια περίοδο εγκαινί-
ασαν μια νέα επίθεση στα ναυτεργα-
τικά δικαιώματα, Συλλογικές Συμβά-
σεις Εργασίας με μειώσεις και περικο-
πές και εντατικοποίηση της δουλειάς,
έχοντας την ανοχή του υπουργείου.
Η ένταση της εφοπλιστικής επί-
θεσης, με την καταστρατήγηση των
ναυτεργατικών δικαιωμάτων, αξιο-
Κοινωνία
Αντώνης Νταλακογεώργος*
ποιεί και τη διαλυτική κατάσταση που
επικρατεί στην Πανελλήνια Ναυτική
Ομοσπονδία (ΠΝΟ), η οποία εδώ και
εννέα μήνες βρίσκεται σε βαθιά και
παρατεταμένη κρίση. Ενδεικτικά ση-
μειώνουμε ότι το διάστημα αυτό δεν
έχει συνεδριάσει κανένα όργανο της
Ομοσπονδίας. Αιτία αυτής της κρί-
σης είναι η –διαχρονική– παρέμβαση
του εφοπλιστικού κατεστημένου που
έκρινε ότι ήρθε η ώρα να αποσυρθεί ο
εκλεκτός του, ο 87χρονος Γιάννης Χα-
λάς που στήριξε όλα αυτά τα χρόνια.
Ο οποίος, ως ανταπόδοση, εξασφάλι-
σε απλόχερα τη στήριξή του στην πο-
λιτική της ανταγωνιστικότητας που
είναι το δόγμα πάνω στο οποίο οικο-
δομείται η ασκούμενη ναυτιλιακή πο-
λιτική. Κύριο γνώρισμα της πολιτικής
της ΠΝΟ ήταν και παραμένει ο κοινω-
νικός εταιρισμός, η εργασιακή ειρήνη
και η τριμερής ταξική συνεργασία τα
οποία έχουν ως κατάληξη την υποταγή
των συμφερόντων των ναυτεργατών
στις στρατηγικές και οικονομικές επι-
διώξεις του εφοπλιστικού κεφαλαίου.
Ταυτόχρονα ο Γ. Χαλάς, έχοντας
ήδη διαμορφώσει σχέσεις ιδιοκτησίας
στην «ΠΝΟ ΑΕ», επιχείρησε να πά-
ρει από τη Διεθνή  Ομοσπονδία  Με-
ταφορών (ITF) και να οικειοποιηθεί ο
ίδιος τις συμβάσεις που υπογράφει με
εφοπλιστές ανασφάλιστων ελληνικών
συμφερόντων πλοίων, οι οποίες απο-
δίδουν πάνω από 4 εκατ. ευρώ στα
ταμεία της ΠΝΟ ετησίως και τα οποία
αποτελούν το 85% των εσόδων της.
Αυτό αποτέλεσε την αιτία να διασπα-
στεί το μπλοκ των δυνάμεων που συ-
ντάσσονταν όλα τα χρόνια με τη γραμ-
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
μή του Γ. Χαλά, αφού οι υπόλοιποι δι-
έκριναν στη συγκεκριμένη κίνηση τον
κίνδυνο να απολέσουν έσοδα από τις
χρυσοφόρες αυτές συμβάσεις….
Κατά συνέπεια, η πολύμηνη κρίση
που ξέσπασε στην ΠΝΟ δεν συνδέε-
ται κατ’ ελάχιστον με αλλαγή της τα-
κτικής και της στρατηγικής στα ναυ-
τεργατικά προβλήματα, στη θέση της
απέναντι στο εφοπλιστικό κεφάλαιο,
ούτε και στην ασκούμενη αστική κυ-
βερνητική πολιτική στη ναυτιλία.
Από την άλλη, το μπλοκ των δυνά-
μεων του κομματικού συνδικαλισμού
(τρία σωματεία του ΠΑΜΕ) επέλεξαν
σε αυτήν την κρίση να συμπορευτούν
με τον Γ. Χαλά, με τον οποίο επί σει-
ρά ετών είχαν διαμορφώσει εξαιρετι-
κές σχέσεις και, παρά την αποσπα-
σματική κατά διαστήματα κριτική
τους, ουδέποτε τον αμφισβήτησαν.
Παράδειγμα που επιβεβαιώνει αυτή
τη θέση είναι ότι σε προγενέστερο
συνέδριο της ΠΝΟ, στη δημόσια πρό-
ταση της Πανελλήνιας Ένωσης Ναυ-
τών Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΝΕΝ)
να επιλέξουν οι ίδιοι όποιο πρόσω-
πο επιθυμούν από τον χώρο τους για
να διεκδικήσει τη θέση του Γενικού
Γραμματέα και η ΠΕΝΕΝ με τη σειρά
της να τον στηρίξει με μοναδικό όρο
την αλλαγή πορείας στην Ομοσπον-
δία, αυτοί επέλεξαν να πετάξουν τη
μπάλα στην εξέδρα, δηλώνοντας ότι
γι’ αυτούς προηγείται η αλλαγή του
καταστατικού… Πιο πρόσφατα, σε
Γενικό Συμβούλιο της ΠΝΟ, όταν ο Γ.
Χαλάς κινδύνεψε να καταψηφιστεί,
δήλωσαν αποχή τρεις αντιπρόσωποί
τους (Ένωση Μαγείρων) με αποτέλε-
σμα να ισοψηφίσουν τα «υπέρ» με τα
«κατά». Τα γεγονότα βοούν αλλά η
γραμμή παραμένει η ίδια. Η στόχευ-
σή τους ήταν και παραμένει η «οπορ-
τουνιστική» ΠΕΝΕΝ και με τον τρόπο
αυτό το εφοπλιστικό κεφάλαιο και η
κυβέρνηση τρίβουν τα χέρια τους και
πανηγυρίζουν και τα ναυτεργατικά
δικαιώματα χτυπιούνται και υπονο-
μεύονται αλύπητα.
Μέσα σε αυτό το δύσκολο τοπίο,
με τον αναφερόμενο συσχετισμό στο
ναυτεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα,
οι δυνάμεις της ΠΕΝΕΝ προτάσσουν
και παλεύουν για τη συγκρότηση ενός
αγωνιστικού μετώπου από τα κάτω,
μέσα και έξω από τα καράβια, που θα
παλέψει με συνέπεια για τα ναυτεργα-
τικά προβλήματα και θα συγκρουστεί
με την αντιλαϊκή κυβερνητική πολιτι-
κή στη ναυτιλία αλλά και συνολικά.
*Πρόεδρος της ΠΕΝΕΝ
21
ΝΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ
Καταργούν
τις Συλλογικές
Συμβάσεις των
ναυτεργατών
Άλλο ένα πλουσιοπάροχο δώρο
στους εφοπλιστές, επικαλούμενη και
πάλι της οικονομικές επιπτώσεις της
πανδημίας, έκανε η κυβέρνηση της
ΝΔ με τροπολογία που κατέθεσε την
τελευταία στιγμή στο φορολογικό
νομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε το
βράδυ της Τετάρτης. Συγκεκριμένα,
με διαδικασίες φαστ-τρακ καταργού-
νται οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργα-
σίας (ΣΣΕ) στα ποντοπόρα πλοία και
δίνεται πλέον η δυνατότητα στους
εφοπλιστές να επιβάλλουν τις επαί-
σχυντες «διεθνώς κρατούσες αρχές
και συμβάσεις» που έχει υπογράψει η
ITF. «Η περίφημη αξίωση για κατάρ-
γηση της ΣΣΕ και εφαρμογή για τους
έλληνες ναυτεργάτες μισθών σύμφω-
να με τα διεθνή κρατούντα, του προ-
έδρου της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλι-
στών (ΕΕΕ) Θ. Βενιάμη υλοποιείται,
ώστε με αυτούς τους τριτοκοσμικούς
όρους να γίνει επανείσοδος των νέων
στο ναυτικό επάγγελμα και στα πλοία
της ποντοπόρου ναυτιλίας. Με τον
τρόπο αυτό ανοίγουν και τυπικά τις
πύλες της κολάσεως ώστε οι εφοπλι-
στές να κουρελιάζουν τα ναυτεργατι-
κά δικαιώματα και να μετατρέψουν
την ελληνική ναυτιλία σε σημαία ευ-
καιρίας», αναφέρει η ΠΕΝΕΝ.
Παράλληλα, όπως σημειώνει, η
κυβέρνηση επιχειρεί να παρέμβει ωμά
και στα εσωτερικά του ναυτεργατικού
συνδικαλιστικού κινήματος, καθώς
στο άρθρο 14 της ίδιας τροπολογίας
προβλέπεται ακόμη και ο τρόπος διε-
ξαγωγής των εκλογών στα σωματεία.
Ενώ, τέλος, γίνεται αποδεκτό ακόμα
ένα αίτημα των εφοπλιστών, καθώς
η (ν)τροπολογία καταργεί «στην ου-
σία, πλέον, από τα ελληνικής σημαί-
ας πλοία τον μοναδικό Έλληνα που
προβλεπόταν στις εγκριτικές, δηλαδή
τον Α΄ Πλοίαρχο, με το ψευδεπίγραφο
επιχείρημα εφόσον δεν προσφέρονται
έλληνες Πλοίαρχοι […]».
«Η ΠΕΝΕΝ, όλο το τελευταίο χρο-
νικό διάστημα, είχε στο προσκήνιο της
παρέμβασής της, καθιστώντας περισ-
σότερο από σαφές το ότι η κυβέρνη-
ση έχει συνομολογήσει με την ΕΕΕ και
επίκειται νέα επίθεση στα ναυτεργα-
τικά δικαιώματα και στις ΣΣΕ. Εκείνο
το όποιο είναι πλέον επιβεβλημένο
είναι η προετοιμασία, η οργάνωση και
ο σχεδιασμός των αγωνιστικών και
απεργιακών κινητοποιήσεων! Είναι
η σύγκρουση με αυτήν την αντιλαϊκή
πολιτική, βάζοντας μπροστά τα ναυ-
τεργατικά δικαιώματα και συμφέρο-
ντα», καταλήγει η Ένωση.
22
ΘΕΑΤΡΟ
Η ομάδα
Σημείο Μηδέν
σε περιοδεία
Σε επιλεγμένους σταθμούς ανά την Ελ-
λάδα περιοδεύει από τις 17 Ιούλη η Θε-
ατρική Ομάδα Σημείο Μηδέν του Σάββα
Στρούμπου, με τις δύο τελευταίες παρα-
στάσεις της. Η περιοδεία ξεκίνησε ήδη με
την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή από το Θέ-
ατρο «Φρύνιχος» στους Δελφούς, αφού
γνώρισε δύο επιτυχημένους κύκλους
παραστάσεων και θα συνεχιστεί με άλλες
τέσσερις παραστάσεις στο πλαίσιο ση-
μαντικών διοργανώσεων εντός και εκτός
Αττικής. Η παράσταση «Ευτυχισμένες
Μέρες» του Σάμιουελ Μπέκετ, που έκα-
νε πρεμιέρα στα τέλη Φλεβάρη και έχει
αποσπάσει εξαιρετικά σχόλια κοινού και
κριτικών, θα παρουσιαστεί σε μία μόνο
παράσταση στο φεστιβάλ της Άνδρου.
Αναλυτικά, το πρόγραμμα της περιο-
δείας διαμορφώνεται ως εξής:
– 4/8 Άνδρος - «Ευτυχισμένες Μέ-
ρες» του Σ. Μπέκετ, συμμετοχή στο Φε-
στιβάλ Άνδρου (Ανοιχτό Θέατρο Χώρας
Άνδρου)
– 9/8 Κατερίνη - «Αντιγόνη» του Σο-
φοκλή, συμμετοχή στο Φεστιβάλ Ολύ-
μπου (Αρχαίο Θέατρο Δίου)
– 13/8 Ίος -«Αντιγόνη» του Σοφοκλή,
σε συνεργασία με τον Δήμο Ίου (Θέατρο
«Οδυσσέας Ελύτης»)
– 24/8 Πετρούπολη - «Αντιγόνη» του
Σοφοκλή, συμμετοχή στο Φεστιβάλ Πέ-
τρας (Θέατρο «Μίνως Βολανάκης»)
– 30/8 Ελευσίνα - «Αντιγόνη» του
Σοφοκλή, συμμετοχή στο Φεστιβάλ «Αι-
σχύλεια» (Παλαιό Ελαιουργείο)
Έπειτα από αρκετούς μήνες στέρη-
σης της δυνατότητας να ικανοποιήσουν
την επιθυμία έκφρασης της βαθιάς αν-
θρώπινης αγωνίας που ωθεί τους καλ-
λιτέχνες στη δημιουργία ενός έργου
τέχνης, ο Σ. Στρούμπος εκφράζει την
ανάγκη του ίδιου και της ομάδας του να
μπορέσουν, μέσα από αυτήν την περιο-
δεία, που πραγματοποιείται σε μία περί-
οδο-τομή στις ζωές όλων μας, να έρθουν
σε άμεση και ζωντανή επαφή με το κοινό.
Λίτσα Φρυδά
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
Δημήτρης Τζιαντζής
Δ
εν είναι μεγάλη έκπληξη
που η hip-hop, η μουσική
των δρόμων που ξεκίνησε
από τα «μαύρα» γκέτο των
μεγαλουπόλεων αποτελεί τη μουσι-
κή υπόκρουση του κύματος κοινωνι-
κής διαμαρτυρίας που ξεδιπλώθηκε
μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλό-
ιντ από αστυνομικό στις 25 Μαϊου.
Ωστόσο, όπως και οι διαδηλωτές
ένωσαν τις φωνές τους ενάντια
στον ρατσισμό, την καταπίεση και
την αστυνομική αυθαιρεσία, έτσι
και η μουσική υπόκρουση του νέου
κινήματος υπερβαίνει τις καθιερω-
μένες ταμπέλες, τα παλιά όρια και
στεγανά. Οι διαδηλωτές προέρχο-
νται από διαφορετικές κοινωνικές
ομάδες, μεικτής καταγωγής, μαύ-
ροι, λευκοί, Λατίνοι, Ασιάτες, έτσι
και η μουσική που ακουγόταν από
τα μεγάφωνα πριν ή και κατά τη
διάρκεια των διαδηλώσεων διέφε-
ρε από πολιτεία σε πολιτεία. Μια
από τις πιο εμβληματικές στιγμές
της σύγκρουσης διαδηλωτών με
την αστυνομία διαδραματίστηκε
μόλις την περασμένη βδομάδα στο
Πόρτλαντ, όπου η σύγκρουση με-
ταξύ εξεγερμένων διαδηλωτών και
ομοσπονδιακών ειδικών φρουρών
κλιμακώθηκε σε τέτοιο βαθμό τον
Ιούλιο που ακόμα και συντηρητικές
εφημερίδες της περιοχής αναρωτή-
θηκαν πότε κυριάρχησε ο φασισμός
στις ΗΠΑ. Χιλιάδες διαδηλωτές
στα οδοφράγματα αρνήθηκαν να
υπακούσουν στην εντολή των ομο-
σπονδιακών δυνάμεων να αποχω-
ρήσουν chanting (τραγουδώντας;)
το εμβληματικό τραγούδι των Rage
Against the Machine Killing in the
Name («Fuck you I won’t do what
you told me»). H ιδιόμορφη metal-
rock-rap των RATM άντεξε στο πέ-
ρασμα του χρόνου. ειδικά καθώς
και τα μέλη του συγκροτήματος δεν
ξεπουλήθηκαν, ούτε εγκατέλειψαν
τις επαναστατικές αξίες όλα αυτά
τα χρόνια. Ο κιθαρίστας του συ-
γκροτήματος Tom Morello, ιδιαί-
τερα, είναι ένας από τους πιο γνω-
στούς υποστηρικτές του κινήματος
BLΜ και μοιράστηκε με ενθουσια-
Σόλων Λέκκας: Μια γνήσια λαϊκή φωνή από τη Λέσβο
Η
μουσική παράδοση της Λέσβου
είναι συνδεδεμένη με τα απένα-
ντι μικρασιατικά παράλια, Αιβα-
λί, Πέργαμο, Προύσα και κυρίως Σμύρνη.
Ένα τμήμα αυτής της παράδοσης σχεδόν
ξεχασμένο, τους αμανέδες, υπηρέτησε
με μοναδικό τρόπο ο Σόλων Λέκκας που
έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 74 ετών.
Πολιτισμός
Από το Give Peace a Chance του Τζον Λένον στο Fuck tha Police
και το Fight the Power. Πώς η ραπ μουσική αποτελεί τη μουσική επένδυση
του κινήματος Black Lives Matter και των διαδηλώσεων στις ΗΠΑ.
Hip-hop: το σάουντρακ
της εξέγερσης στις ΗΠΑ
σμό το βίντεο των συ-
γκρούσεων. Το Killing in the Name
Λίγες μέρες πριν, ο των Rage Against
Ντόναλντ Τραμπ ξύπνη- η-
the Machine
ους
σε στο Λευκό Οίκο με τους
δονούσε
ήχους του εμβληματικού κού
τραγουδιού Fight the Power τους δρόμους
των Public Enemy να παίζει
εκκωφαντικά από τα μεγά-
του Πόρτλαντ
ηλωτών
φωνα χιλιάδων διαδηλωτών
τίστασης
που έστησαν πάρτι αντίστασης
έξω από την προεδρική κή κατοι-
κία. Στη Νέα Υόρκη οι διαδηλω-
χρονισμένα
τές τραγούδησαν συγχρονισμένα
το ρεφρέν της επιτυχίαςς του ράπερ
Ludacris Move Bitch Get Out Da Way,
όταν εγκλωβίστηκαν στη γέφυρα
χυρές αστυ-
του Μανχάταν από ισχυρές
νομικές δυνάμεις.
Φυσικά δεν μπορούσε σε να λείπει
από τις διαδηλώσεις τοο πιο γνωστό
ίσως τραγούδι ενάντια στην αστυ-
νομική αυθαιρεσία απέναντι στις
μειονότητες το Fuck tha Police (1988)
των θρυλικών N.W.A. Το τραγούδι
γνώρισε μια «δεύτερη ζωή» μετά
την αναπάντεχη επιτυχία της βι-
Ήταν ένας από τους ελάχιστους λαϊκούς
καλλιτέχνες της Λέσβου που κατάφερε
να γίνει γνωστός έξω από τα στενά καλ-
λιτεχνικά πλαίσια του νησιού. Για πολλά
χρόνια δούλευε στις οικοδομές και παράλ-
ληλα τραγουδούσε σε λαϊκά πανηγύρια
της Λέσβου. Οι εμφανίσεις του στη Θεσ-
σαλονίκη στις αρχές της προηγούμενης
ογραφίας του συγκρο-
τήματος Straight Outta
Compton.
Tραγούδια όπως το
Fu
Fuck tha Police, το This is
Am
America (Childish Gam-
bin
bino), to FDT (YG) και το
Alrig
Alright του Kendrick Lamar,
βρέθη
βρέθηκαν ξαφνικά μέσα στο
καλοκ
καλοκαίρι στις πρώτες θέσεις
στις σχ
σχετικές λίστες στο Spotify
με τα stream (αναπαραγωγές
τους) να αυξάνονται κατά 300%-
500%. ΑπΑποκλεισμένο, μετά από 28
χρόνια, π παραμένει το Cop Killer του
ICE-T κα
και των Bodycount. Η ειρω-
νεία είνα
είναι ότι ο ράπερ ICE-T πρω-
ταγωνιστ
ταγωνιστεί πλέον στη σειρά Νόμος
και Τάξη (L
(Law and Order: Special Unit).
Έχει περά
περάσει πολύς καιρός από την
εποχή πο
που το ροκ εξέφραζε τα αγρι-
εμένα νιάτα και την αμφισβήτηση.
Ακόμα και ανάμεσα στον λευκό
πληθυσμό, η ραπ –ή μια εμπορική
εκδοχή της– μουσική κυριαρχεί στις
προτιμήσεις της νεολαίας στις ΗΠΑ
(και όχι μόνο).
δεκαετίας του άνοιξαν νέους δρόμους και
σιγά-σιγά έγινε γνωστός σε όλη την Ελλά-
δα. Πίστευε πάντα πως ο αμανές είναι η
καρδιά της μικρασιατικής μουσικής πα-
ράδοσης, καθώς εκφράζει τους καημούς
και τους πόθους, τις χαρές και τις λύπες
του λαού. Η κηδεία του έγινε το Σάββατο,
στο χωριό Ταξιάρχες. Νίκος Μανάβης

▶ Ποια είναι τα πραγματικά
αίτια της όξυνσης που διέπει
τις σχέσεις της Ελλάδας με
την Τουρκία; Τι επιδιώκουν οι
αστικές τάξεις των δύο χωρών
σε αυτήν την αντιπαράθεση;
Το μόνο που ενδιαφέρει τις
αστικές τάξεις των δύο χωρών
είναι τα συμφέροντά τους.
Έτσι, πετώντας κάποια κόκκα-
λα και στον λαό, από τη μια τον
φανατίζουν και από την άλλη
του φορτώνουν τα δικά τους
προβλήματα. Είμαι περίπου
ένα χρόνο εδώ και δεν έχω δια-
πιστώσει καμία διάθεση ή πρό-
βλημα που να έχουν οι Έλληνες
με τους λαούς της Ανατολίας.
Αλλά και σε αυτούς δεν έχω δει
ποτέ τόσα χρόνια που δρω ως
πολιτικός κάποιο προβλημα-
τισμό για τους Έλληνες πέραν
του Αιγαίου. Όμως, το κίνημα
του Ερντογάν οργανώνεται με
σοβινιστικό τρόπο. Φανατίζο-
ντας και ξύνοντας θρησκευτικές
πληγές, έχει δημιουργήσει έναν
στρατό άτακτο και ανήθικο.
Αυτό είναι επικίνδυνο για όλους
τους λαούς της περιοχής. Με
εθνικοθρησκευτικό φανατισμό,
λεηλατώντας τις περιοχές των
Κούρδων, το Κουρδιστάν γενι-
κά, προσφέροντάς το λάφυρο
στους οπαδούς του, δημιουργεί
την εντύπωση ότι και ο απλός
πολίτης μπορεί να έχει θέση στη
βαρβαρότητα, καθώς αποκτά
ευκαιρίες. Στις πορείες, στους
αγώνες για τον λαό μας, πάντα
είχαμε ένα σύνθημα: «Μην σω-
παίνεις, γιατί θα έρθει η σειρά
σου» — και είναι πια η ώρα για
να αλλάξουμε την κατάσταση.
▶ Εκτιμάτε πως υπάρχει
πραγματική απειλή πολέμου
μεταξύ των δύο χωρών;
Ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος.
Το ζήτημα είναι πού και πότε
θα εκδηλωθεί. Στην Αρμενία,
στο Αζερμπαϊτζάν, στη Συρία,
στο Αιγαίο; Θα εκδηλωθεί εκεί
που θα εμφανιστεί η αφορμή.
Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην
Τουρκία τα καθεστώτα είναι
ολιγαρχικά. Αμφότερα εμπνέο-
νται από τον πόλεμο, θρέφονται
από τον πόλεμο και επενδύουν
τα πάντα στον πόλεμο, τον φα-
νατισμό, τον ρατσισμό και όλα
όσα είναι αντίθετα στη φιλία
των λαών. Μέσα σε δύο μέρες,
με τα όσα είδαμε, κατέστη φα-
νερό πως ο Ερντογάν δεν έχει τη
δύναμη να ελέγξει την κατάστα-
ση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι
δεν επιθυμεί να συγκρουστεί με
τους Έλληνες.
▶ Ο τουρκικός λαός πώς το
αντιμετωπίζει αυτό;
Εκτός από τους Κούρδους, το
ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020
Συνέντευξη
στη
Σελίμ Σαντάκ ΛΙΤΣΑ
βουλευτής HDP, πολιτικός πρόσφυγας στην Ελλάδα ΦΡΥΔΑ
Πόλεμος θα γίνει, τελικά πήγαν και προσευχήθη-
καν, οι βουλευτές τους πήγαν
και προσκύνησαν. Κι αυτό γιατί
πού και πότε
όποιος εκφράζει αντιρρήσεις
κατηγορείται ως γκιουλενιστής
και φυλακίζεται και έτσι όλοι,
δεν ξέρουμε... είτε συμφωνούν είτε όχι, δηλώ-
νουν υπέρ του Ερντογάν.
▶ Ποια είναι η κατάσταση
στο τουρκικό και το συριακό
Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Συμφιλίωσης Κουρδιστάν;
των Κούρδων (Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν).
Διετέλεσε δήμαρχος της πόλης Σιρνάκ και εξελέγη Είναι κάτι πολύ καινούργιο,
όχι μόνο για την Τουρκία και τη
βουλευτής του τουρκικού κοινοβουλίου με Μέση Ανατολή, αλλά και για
το κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP). την Ευρώπη. Στο Κουρδιστάν
της Συρίας υπάρχει αυτή η αί-
Κατάά την ορκωμοσία του
σθηση της άμεσης δημοκρατί-
ουρκικό κράτος
το τουρκικό ας. Παρά τις ταλαιπωρίες και το
του στέρησε πρόβλημα της ταυτότητας που
έχουμε νιώσει τα τελευταία 120
ουλευτικό αξίωμα
το βουλευτικό
χρόνια, είναι για μας μια πολύ
και τον φυλάκισε μαζί με μεγάλη ευκαιρία να κάνουμε
ους 11 συναδέλφους
άλλους άλματα. Υπάρχουν πολύ εξε-
λιγμένα μυαλά, σκέψεις, ιδέ-
του, με βάση τον ες, ιδανικά, αρετές. Όλα είναι
ιτρομοκρατικό
αντιτρομοκρατικό πολύ έντονα. Στην Τουρκία
ο, επειδή
νόμο, υπάρχει φόβος και τρόμος.
Υπάρχει συνειδητή πολιτι-
ράστηκαν στην
εκφράστηκαν κή του Ερντογάν ώστε να
ρδική γλώσσα.
κουρδική μην αφήσει κανένα πε-
Μετά ά την ριθώριο για δημοκρα-
τικούς τρόπους ύπαρ-
φυλάκισή
αποφυλάκισή ξης, διαλόγου κλπ. Στη
του, διέφυγε Ροζάβα προσπαθούν
από την να δημιουργήσουν ένα
πρότυπο για όλους
ρκία στην
Τουρκία τους επαναστάτες του
άδα, όπου
Ελλάδα, κόσμου και οι πόρτες
και διαμένει τους είναι ανοιχτές ώστε να
μπορέσουν να συμμε-
ευταίους
τελευταίους τάσχουν επαναστάτες από
ήνες.
10 μήνες. όλον τον κόσμο. Στο ιρακινό
Κουρδιστάν αυτή τη στιγμή
γίνονται επίσης σφοδρές μά-
χες. Υπάρχει αντίσταση κατά
μ
μιας σύγχρονης πολεμικής μη-
καθεστώς Ερντογάν τους έχει χει χα
χανής. Αγωνίζονται και εμείς
φανατίσει σχεδόν όλους είτε τε πι
πιστεύουμε και ελπίζουμε πως
με τον ισλαμισμό είτε με τον ον θα τους πετάξουν έξω. Οι δυνά-
εθνικισμό (παντουρκισμό). ). Αν δεν λυθεί με του Ερντογάν προσπαθούν
μεις
Προσπαθεί να φανατίσει και ν σταθούν σε κάποιο μέρος
να
το Κουρδικό,
την αντιπολίτευση και έχει και παντού υπάρχει αντίστα-
δημιουργήσει μια καινούρ- θα μείνουν άλυτα και ση και έχουν απώλειες σε
για αντιπολίτευση που εί- τα ελληνοτουρκικά όλα τα μέτωπα.
ναι πια δική του. Το δε θρη-
και το Κυπριακό
σκευτικό κομμάτι είναι τόσο ▶ Υπάρχει επικοινωνία
ισχυρό που μπορεί να παρα- και το Παλαιστινιακό μεταξύ των κουρδικών
σύρει τον λαό στον γκρεμό.. και το Λιβυκό ζήτημα περιοχών
π στις διάφορες
Για την Αγιά Σοφιά που έγινε νε χώρες;
χώ
τζαμί, υπήρχε ένα μεγάλο κομ- μ-
μάτι –οι κεμαλιστές– που ήταναν Αυ
Αυτήν τη στιγμή υπάρχει μια
κατά, αλλά στην ουσία κανείς είς επ
επιτροπή που απαρτίζεται από
δεν τόλμησε να αντιδράσει ή να εκπροσώπους των τεσσάρων
δηλώσει δημοσίως την αντίδρα- περιοχών του Κουρδιστάν, για
σή του, πέραν από τους Κούρ- να δυναμώσουμε τις γέφυρες
δους. Αυτό, λοιπόν, το κομμά- και να ενισχύσουμε τον αγώνα
τι των ανθρώπων που έχει μία για τα ιδανικά του Κουρδικού
άλλη αντίληψη για το κράτος, λαού. Είμαι μέλος αυτής της
23
επιτροπής. Όμως, πέρα από
κάποιους συντρόφους και φί-
λους που κατάφεραν και βγή-
καν εκτός συνόρων, τα μέλη
της στην Τουρκία βρίσκονται
στη φυλακή και οι περισσότε-
ροι αντιμετωπίζουν και βασα-
νιστήρια, καθώς ο Ερντογάν
δεν θέλει με τίποτα να λειτουρ-
γήσει, για να μην γεφυρωθούν
και να μην ενωθούν τα τέσ-
σερα Κουρδικά κομμάτια. Το
γεγονός της φυλάκισης και της
κακομεταχείρισης των συντρό-
φων μου στην Τουρκία το έχω
αναφέρει στην Επιτροπή Ασύ-
λου, στην οποία απευθύνθηκα
για να πάρω τα απαραίτητα
έγγραφα, ώστε να μπορέσω να
ταξιδέψω και να παίξω τον πο-
λιτικό μου ρόλο σε αυτό το ζή-
τημα. Με ειρωνεύτηκαν και με
πρόσβαλαν. Θεωρώ ότι υπάρ-
χει μια συνειδητή προσπάθεια
και από εδώ, προκειμένου να
μην λειτουργήσει η Επιτροπή.
Πάντως, πρέπει όλοι να το
βάλουν καλά στο μυαλό τους,
πως αν δεν λυθεί το Κουρδικό
ζήτημα, δεν πρόκειται να λυ-
θούν ούτε τα ελληνοτουρκικά,
ούτε το Κυπριακό, ούτε το Αρ-
μένικο, ούτε το Παλαιστινι-
ακό, ούτε το Λιβυκό. Το ένα
τρίτο του πληθυσμού της Τουρ-
κίας είναι Κούρδοι και απαγο-
ρεύεται ακόμα να μιλάνε τη
γλώσσα τους. 1.700 χιλιόμετρα
συνόρων είναι περικυκλωμένα
από κουρδικές περιοχές, αλλά
το μόνο πράγμα που απασχο-
λεί την τουρκική εξωτερική
πολιτική είναι οι Κούρδοι να
μην έχουν συμμάχους. Όσο για
τους Κεμαλιστές, αν δεν είχαν
συμμετάσχει οι Κούρδοι στις
τελευταίες εκλογές, δεν θα εί-
χαν πάρει κανένα Δήμο, ούτε
Άδανα, ούτε Κωνσταντινούπο-
λη, ούτε πουθενά.
▶ Σε ποια κατάσταση
βρίσκεται αυτή τη στιγμή
το εργατικό κίνημα στην
Τουρκία; Υπάρχουν
αντιστάσεις;
Υπήρχε μια ανακοίνωση του
Οτσαλάν, ώστε ανεξάρτητα
από το κράτος και τον διαχωρι-
σμό σε δεξιούς και αριστερούς,
να κάνουμε όλοι ένα βήμα
πίσω, ώστε να δημιουργηθεί
χώρος για να μπορέσει να μι-
λήσει ο εργάτης, ο παραγωγός,
ο τροφός της χώρας. Υπάρχει
μεγάλη αντίσταση από τους ερ-
γαζόμενους, από τα συνδικάτα
και τον αριστερό κόσμο, αλλά
η δύναμη του Ερντογάν είναι
ανήθικη και άνομη και δεν
μπορούν να ακουστούν γιατί
κάθε αντίσταση τίθεται εκτός
νόμου. Ο Ερντογάν έχει κατα-
λύσει το σύνταγμα και κανένας
δεν έχει κανένα δικαίωμα.
24 ΣΑΒΒΑΤΟ 1 - ΚΥΡΙΑΚΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 ∆ιεθνή

περισκ πιο
Ο Τραμπ θέλει
αναβολή εκλογών!
Πανικός για τον Τραμπ και το επι-
τελείο του, καθώς κάθε μέρα που
περνά απομακρύνει πιο πολύ το
σενάριο της επικράτησης στις προ-
εδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Το διάστημα, δε, που απομένει εί-
ναι πολύ μικρό για ανατροπή των
δημοσκοπήσεων που δίνουν στον
Μπάιντεν πολύ μεγάλο προβάδι-
σμα. Πολύ περισσότερο, καθώς η
πανδημία έχει αρχίσει να «δαγκώ-
νει» και πάλι, ενώ η αύξηση της
ανεργίας και οι δείκτες της οικονο-
μίας πάνε από το κακό στο χειρότε-
ρο, όπως έδειξε και η συρρίκνωση
του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο, κατά
9,5% σε σύγκριση με το πρώτο και
κατά 33% σε ετήσια βάση! Αυτό
φαίνεται πως έπεισε οριστικά τον
Τραμπ ότι οδεύει προς ιστορική
ήττα και γι’ αυτό έφτασε να προτεί-
νει αναβολή των εκλογών, επικα-
λούμενος την υγεία των Αμερικα-
νών και τον κίνδυνο νοθείας...
«Άνοιξη» αγώνων
σαρώνει το Ισραήλ
«Είναι αυτή η αρχή μιας ισραηλινής
άνοιξης;», αναρωτιόταν η εφημερί-
δα Washington Post την περασμένη
Δευτέρα, στο φόντο των μαζικών,
μαχητικών και επίμονων διαδηλώ-
σεων κατά του πρωθυπουργού Μπ.
Νετανιάχου, οι οποίες συνεχίζονται
εδώ και αρκετές εβδομάδες στην
Ιερουσαλήμ, το Τελ Αβίβ και άλλες
πόλεις. Χιλιάδες λαού, κυρίως νέοι,
αψηφούν όχι μόνο τη βίαιη κατα-
στολή, αλλά και την πολιτική συ-
ναίνεση στη βουλή, απαιτώντας την
παραίτηση της κυβέρνησης, η οποία
απαρτίζεται από τα δύο μεγάλα κόμ-
ματα, των οποίων ηγούνται ο Νε-
τανιάχου και ο Μπένι Γκαντζ. Στους
δρόμους και τις πλατείες, σύμφωνα
με ισραηλινά ΜΜΕ, συναντιούνται
διαφορετικά κινήματα· εργαζόμενοι
και άνεργοι που αντιτίθενται στην
πολιτική υπέρ των πλουσίων, γιατροί
και νοσηλευτές που ζητούν θωράκι-
ση του συστήματος υγείας, καθώς
και επικριτές της προσάρτησης των
κατεχόμενων παλαιστινιακών εδα-
φών. Ίσως βγει κάτι καλό.
Οι πλούσιοι έγιναν
πολύ πλουσιότεροι
Ίσως αρκετοί το έχουν πλέον συνη-
θίσει, δεν παύει ωστόσο να αποτο-
τελεί ένα από τα πιο αποκαλυπτικά
στοιχεία για τον εκμεταλλευτικό,
άδικο και απάνθρωπο χαρακτή-
ρα του καπιταλισμού σήμερα: Οι
δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι του
πλανήτη είδαν την περιουσία τους
να αυξάνεται κατά 133 δισ. δολά-
ρια και να φτάνει συνολικά τα 905
δισ. από τις αρχές του έτους, δη-
λαδή εν μέσω πανδημίας, η οποία
Μια σοβαρή πολιτική
νίκη σημείωσαν οι «επί-
μονοι διαδηλωτές» στο
Πόρτλαντ και το Σιάτλ,
καθώς ανάγκασαν την
κυβέρνηση της Ουάσιν-
γκτον να δεχτεί ένα από
τα βασικά τους αιτήματα,
που αφορούσε στην απο-
χώρηση των ομοσπονδι-
ακών δυνάμεων κατα-
στολής που είχαν σταλεί
στις δύο πόλεις εδώ και
τρεις περίπου εβδομάδες.
Οι αγώνες, τελικά, μπο-
ρούν να νικούν, ακόμη
και στις ΗΠΑ!
βυθίζει τις οικονομίες σε ύφεση
και εκατοντάδες εκατομμύρια στη
φτώχεια. Μάλιστα, τα 115 δισ. από
την παραπάνω αύξηση αναλογούν
σε μόνο τρεις — Τζεφ Μπέζος, Έλον
Μασκ και Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Δεν
είναι μόνο αυτό. Την ίδια στιγμή,
η χρηματιστηριακή αξία πέντε με-
γαλύτερων αμερικανικών ομίλων
(όλων στον κλάδο της τεχνολογίας)
ισοδυναμεί με το 30% του ΑΕΠ της
πλουσιότερης χώρας του πλανήτη,
ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 1900
ήταν 6%...

Α
κόσμος νάποδα Οι γυναίκες του κόσμου
του Γιώργου Μιχαηλίδη
στο έλεος των θυτών τους

Π
λάι στους 18.600
συνολικά θανάτους
και τον ημερήσιο
ρυθμό αύξησης κα-
τά 150-200, ένα
ακόμη ιδιαιτέρως ανησυχητικό
στοιχείο ήρθε στο φως αυτές τις
ημέρες για το μακρινό Περού.
Πρόκειται για τις 915 εξαφανι-
σμένες γυναίκες μέσα σε διάστη-
μα τρεισήμισι μηνών. Ο αριθμός
εν μέσω lockdown είναι πολύ
αυξημένος σε σχέση με το προη-
γούμενο διάστημα και αποτελεί
έμμεσο δείκτη της βίας που ασκεί-
ται εναντίον των γυναικών πίσω από
τις κλειστές πόρτες. Ομοίως εξοργιστι-
κή με τις εξαφανίσεις είναι και η άρνηση
της αστυνομίας σε πολλές περιπτώσεις να
ανοίξει τις σχετικές υποθέσεις. Έτσι, δεν είναι
λίγοι αυτοί που υποθέτουν ότι σε μία χώρα στην οποία
εκτιμάται ότι η μία στις τρεις γυναίκες θα υποστεί σω-
ματική ή σεξουαλική βία στη διάρκεια της ζωής της,
πιθανόν να μιλάμε για εκατοντάδες ανεξιχνίαστες γυ-
ναικοκτονίες ως τώρα.
Τα στατιστικά για το 2019 είναι
αμείλικτα. Το 60% των δραστών ανά-
λογων εγκλημάτων προέρχονταν από
το οικογενειακό περιβάλλον των θυ-
μάτων. Συνεπώς, δεν είναι υπερβολή
να πούμε ότι η περουβιανή κυβέρνη-
ση έχει αφήσει έναν μεγάλο αριθμό
γυναικών στο έλεος των θυτών τους,
πίσω από τις κλειδωμένες πόρτες.
Προφανώς, δε, ένα σημαντικό πο-
σοστό των εξαφανισμένων γυναικών
πρέπει να θεωρούνται ήδη νεκρές.
Οι υπόλοιπες μάλλον είναι αυτές που
αναγκάστηκαν να το σκάσουν, χωρίς
να αφήσουν ίχνη πίσω τους.
Το πρόβλημα, βεβαίως, είναι πα-
γκόσμιο, έστω και αν η κλίμακα δια-
φέρει από χώρα σε χώρα. Και δεν εί-
ναι η μόνη πτυχή της πανδημίας που
επηρεάζει τον γυναικείο πληθυσμό
με ιδιαίτερο και σκληρότερο τρόπο.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού,
πρόσφατα στοιχεία που εξέδωσε το
ισπανικό κράτος φανέρωσαν ότι οι
δύο πιο ευάλωττες κατηγορίες μπρο-
στά στην έκρηξη της ανεργίας τους
τελευταίους μήνες στη χώρα είναι οι
νέοι της ηλικιακής κατηγορίας 16-24
ετών και οι γυναίκες συνολικά, ανε-
ξαρτήτως ηλικίας. Αρκετά χιλιόμε-
τρα ανατολικότερα, στο Αφανιστάν
και άλλες γειτονικές χώρες, από τη
στατιστική ανάλυση των δεδομένων
της πανδημίας έως τώρα προκύπτει
η αναλογικά πολύ μικρότερη κατα-
φυγή των γυναικών στους γιατρούς
και τα νοσοκομεία. Έτσι, στο Αφ-
γανιστάν, σύμφωνα με τα επίσημα
στατιστικά, οι γυναίκες ασθενείς του
Covid-19 έως σήμερα αποτελούν λι-
γότερο από το 30% του συνόλου των
ασθενών. «Τα νούμερα δε βγαίνουν»
υποστηρίζουν πολλοί ειδικοί, αφού το
αντίστοιχο παγκόσμιο ποσοστό ανέρ-
χεται στο 51%.
Και αυτές είναι μόνο λίγες από τις
ιδιαίτερες γυναικείες ιστορίες ανι-
σότητας, καταπίεσης και τραγωδίας
εντός της γενικότερης αντίστοιχης
πραγματικότητας.