Kabanata 4: Kabesang Tales

Pamilya De Diyos:
1. Tandang Selo
-inalagaan si Basilio noong maliit siya
-Tatay ni Kabesang Tales
-Lolo ni Juli
-gumagawa ng walis (retired na siya eh, so he’s just making walis)
2. Kabesang Tales
-also known as Telesforo (what a weird name you have there! I mean, where did his
mom get it!?!)
-biyudo (namatayan ng asawa’t anak)
-Kabesa ng barangay (tax collector)
-masipag
-hinawan ang lupa/bukid
3. Tano
-pumunta ng Carolinas (some kind of training camp for the guardia sibils. Wow they
actually have a training camp. )
-anak na lalaki ni Kabesang Tales
-lahat ng pamilya dati ay dapat na ipadala ang isang anak na lalaki sa Carolinas para
maging guardia sibil. Kung ayaw nilang ipadala, dapat silang magbayad ng pera. Wala
pang pera sina Kabesang Tales noon kaya napilitan silang ipadala si Tano sa Carolinas.
4. Juli
-Anak na Babae ni Kabesang Tales
- Apo ni Tandang Selo
- Girlfriend ni Basilio

*Wala silang sariling lupa dahil mahirap sila at walang pera kaya hinawan lang nila ang lupa na
walang may ari.

→Nagtanim doon si Kabesang Tales ng sugarcanes (I think the tagalog is tubo)

→Namatay ang asawa at anak niya dahil nilagnat sila sa kakatrabaho. Sinisi nila ang
mga espiritu sa gubat. Naghihiganti daw sila dahil hinawan daw nina KT ang bukid.
→Tumubo ang ani at nabenta niya ang mga tanim siya. Madami siyang nabenta.

*Buwaya=Prayle
→Napansin nila na malaki ang kita ni KT sa pagbenta niya kaya gusto nilang angkinin
ang lupa (whatever. They were just jealous cause KT was earning so much money.)
→Pero dahil daw sa “maawain” sila, pagbabayarin na lang daw nila si KT ng renta ng
20/30 pesos a year. Pumayag na lang si Kabesang Tales para walang gulo.
→Umakyat sa 50 pesos a year yung renta pagkatapos ng ilang taon dahil mas lumaki
daw ang kita ni KT.

*Naging Kabesa de Barangay si Tales

→ Official Tax Collector ng Barangay.
→Dahil sa gusto dawn g mga Prayle na pagbayarin din daw ang mga taong namatay na
at lumipat na ng ibang barangay, napilitan si KT na magabono galing sa sarili niya ipon.
Kaya hindi niya nagpagaral si Juli.
 →Hinayaan niya lang ito. Hindi man lang siya nagreklamo (If I were KT, I’d go inside a
church, disrupt a mass and hold up a “Damaso” sign. Like Carlos Celdran! IDOL).

*Umakyat sa 200 pesos a year ang renta sa lupa (oh how I wish that I could rent a car or a
house for only 200 a year).
→Hindi na pumayag si Kabesang Tales (duh, that’s like, totally unfair already! Violation
of Human Rights?)
→Ibibgay daw ng mga Prayle ang lupa sa ibang tao kung hindi daw siya magbabayad.
Marami naman daw na tao na handang magbayad para dun sa lupa (These Prayles are
such A******s! Damaso much!)
→Sabi ni KT na ibibigay lang daw niya ang lupa kapag ang taong bibili ay kayang higitan
pa ang nagawa niya para sa lupa. Diligan daw ng taong ito ang lupa gamit ang dugo
niya (you know whose blood he should use? The Prayles’ blood. Padre Salvi, Camorra,
Clemente, Damaso, Irene, Sibyla and all those priests who molest women and kids!)

*Pumunta siya sa korte at nagfile ng kaso

→Hindi siya nanalo
→Nawala ang lahat ng pera niya dahil sa pagfile ng kaso at pagbayad sa abogado and
everything.

*Mga sandata (wala eh, ready to fight siya eh. War freak daw siya)
→Nilabas niya yung baril niya pero naglabas ng batas ang KH na ipinagbabawal ang
baril at kailangan daw isuko lahat ng mga baril.
→Itak naman daw ang nilabas niya kaso masyado daw malaki kaya kinuha nanaman
(whatever. They’re just scared).
→Palakol naman ang nilabas niya

*Kidnapped!
→Dinakip ng mga tulisan si Kabesang Tales at humihingi sila ng 500 pesos. Since
nakabayad naman daw sila sa abogado, siguro naman daw makakapagbayad sila ng
500.
→Pero wala nga silang pera! Ang kulit!
→Kung did aw sila magbabayad in 2 days, goodbye Kabesang Tales.

*Namoblema sina Tandang Selo at Juli

→Binenta ni Juli ang mga alahas niya ng 250 pesos. Kailangan pa ng 250.

*Hindi mabenta ni Juli ang relikaryo/laket na bigay ni Basilio

→ito yung relikaryo ni Maria Clara na binigay sa Ketongin. Basilio treated the Ketongin
kaya napunta sa kanya ang relikaryo. Tapos binigay niya kay Juli.
→sentimental value blah blah

*Hermana Bali
→Hiningian ni Juli ng tulong para makahanap ng mauutangan

*Hermana Penchang (the b***h. hate her!)

→Nautangan ni Juli but in return, kailangan niyang manilbihan sa kanya.

Quotable Quotes:
1.”Magtimpi! … O kaya’y nahulog sa ilog at kinain ng mga buwaya.”
→Tandang Selo to KT
→pangyayari: 20-30 pesos na singil ng mga prayle
→meaning: magtiis ka na lang at imagine na kinain ng buwaya ang pera mo

2. “Magtimpi! … Isipin mo na lang na lumaki ang buwaya.”

→TS to KT
→pangyayari: 50 pesos rent
→meaning: magtiis ka pa. isipin mo na lang na lumaki ang buwaya

3. Something about palayok I couldn’t find it.

→KT to gobernadorcillo
→pangyayari: sabi ng G na iurong na lang daw ni KT ang kaso
→meaning: ipinapakita ang kahinaan ng mga Pilipino
4.”Kailangan bantayan ko ang aking pananim. Ang bawat tubo ay parang mula sa buto ng
katawan ng aking asawa.” (wawa bebeh)
→KT to TS
→pangayayari: tinatanong ni TS kung bakit pa kailangan magdala ng baril
→meaning: babantayan niya yung pinaghirapan niya

5.”Magtimpi! … Isipin mo na lang na nagsidating ang mga kamag-anak ng buwaya.

→TS to KT
→pangyayari: naging kabesa na si KT at nagaabono siya para dun sa mga patay at
lumipat na
→meaning: magtiis ka ulit (omg if I were him, no na, bahala na sila sa buhay nila)

6.”Sa alikabok tayo babalik, Tatang, at wala tayong saplot nang tayo ay sinilang.”
→KT to TS
→pangyayari: sabi ng TS na magbayad na lang daw siya. Wag na isampa ang kaso
→meaning: kahit magbayad siya o magsampa ng kaso, talo pa rin. Ipinaglalaban niya
lang ang karapatan niya bilang tagapamahala ng lupa.

7. “… Bayaan ko munang diligin niya ito ng dugo at mailibing ang asawa at anak.”
→KT to gobernadorcillo
→sabi ng gob na iurong ang kaso at bahala na ang mga prayle
→over my dead body! Magdilig muna sila ng dugo at ilibing muna nila ang asawa at
anak nila bago ko ibigay ang lupa. Excuse me, ang kapal niyo!

8. Something about langgam. I couldn’t find it again

→KT
→malupit ang mga prayle

Oh my god. I just realized how long this kabanata is. I’m so bagal pa with typing.

Kabanata 8: Maligayang Pasko (sarcastic cause the pangyayari here is actually sad)

Gumising na si Juli
-maga ang mata niya dahil umiyak siya
- madilim pa
 -masaya (brand new day? Oh my God. I honestly forgot why I wrote this in my notes.
Baka I was the one who was happy?)

Birhen
-imahe ng Birhen
-nakita doon ni Juli ang note ni KT na magbayad na daw sila at baka patayin siya
-humiling siya sa Birhen ng himala at ng 250 pesos (wow, if this could work, then I
should be filthy rich right now)
-maling pananampalataya

Sulat
-sulat galing kay KT na nagsasabi na magbayad na daw sila

Laket/relikaryo
-hinalikan ni Juli ang relikaryo
- naiisp niya ang ketongin at natakot na mahawa daw siya (honestly, Juli, that’s really
stupid)
-puno ng Esmeralda at diyamante

Basilio
-papaaksalan niya si Juli at pag mag-asawa na sila, hindi na nila kailangan magtanim

Bendisyon
-bless ni TS kay Juli

Kamag-anak
-pumunta sila sa bahay nila Tales at naawa na lang kay TS
Napipi
-napipi na si TS
Pamilya de Diyos
-malungkot
-naulila/nagiisa
-naghihirap
Tandang Selo Juli
-sinusubukang maging positibo -determinado
-pinoprotektahan si Juli -humahanap ng solusyon
-over protective kay Juli -mapagsakripisyo
-di nagdedesisyon -positibo
-supportibo kay Juli - di nawawalan ng pag-asa
-matanda na -umaasa sa himala
-umaasa kay Basilio, si Basilio ang buhay niya

Mga Bata
-malungkot din
-pinagbibhis, pinagmamano
-madaming bawal
-laging kinukurot at binubulyawan (sinisigawan)
Kabanata 9: Si Pilato

Pilato (in Jesus’ story)

-ayaw magkaroon ng mga rebelde
- ayaw masisi
*Naawa at nagkibi-balikat lang ang mga tao sa Pamilya de Diyos.

Mga Pilato:

1. Tenyente ng Guardia Sibil

-siya yung kumuha ng sandata ni KT
-ginagawa lang daw niya ang trabaho nya
-hahanapin daw niya ang mga tulisan
-humuli lang ng 6 na “tulisan” (mga magsasaka lang naman)
-kasalanan daw ng mga tulisan kung hindi nila mahanap si KT

2. Padre Clemente (coward)

-siya yung nagsumbong tungkol kay KT
-takot daw siya kay KT at ipinagtatanggol lang daw niya ang sarili niya (weh, may
ganon?)
-sinisi niya pa si KT. Kung hindi ba naman daw siya bobo at lumabas labas pa eh di
hindi daw siya dapat madadakip.

3. Hermana Penchang
-amo ni Juli (more slave driver ni Juli)
-sabi niya, makasalanan daw si Juli (siya kaya yon! Kapal ng face nya) kasi did aw siya
marunong magdasal
-parusa lang daw ng Diyos sa pamilya niya ang pagkakadakip kay KT
-sumasama pa daw siya sa demonyo (Basilio daw is a demonyo. Excuse me! Basilio is
not a demon! She’s the demon! Basilio is like, McDreamy from Grey’s Anatomy or like,
Dr. Chase from House!)

*Mga Prayle
-masaya sila dahil natalo si KT sa kaso. Sa kanila na ang lupa.
*Kabesang Tales
-nakabalik na siya
-nanahimik na lang siya sa tabi ng ama
-nawalan na ng pag-asa at nawala na sa sarili
*Itama ang mali

Kabanata 10: Kayamanan at Kagustuhan

Dumating si Simoun sa bahay ni KT para magbenta ng alahas.

-mas malapit daw iyon sa Tiyani at San Diego. Mga taga-San Diego at Tiyani daw ang
mga customers niya
 -tinanggap naman ni KT si Simoun ng mabuti →ugaling Pilipino

Mga bumili
-usyoso
-lusitay/gastos
-yabang

*Important Quote- “Narito, tulad ng sa manggagamot, nasa akin ang buhay at kamatayan, lason
ay panlunas. Sa aking kapangyarihan ay maaari akong magdulot ng kalagiman sa mga tao sa
Pilipinas.” –Simoun
-pinapakita ang kapangyarihan at kayamanan ni Simoun (the first time I read this, I was
just like, woah! Hitler, is that you?)

Relikaryo
-binaggit ni KT
-naisip niya na pwede niyang ibenta ng 500 para mabawi niya si Juli
-pinapaalala tayo sa mga halaga ng mga bagay na meron tayo

Ayaw ipabenta ni Hermana Penchang ang relikaryo

-ayaw niyang mabawi si Juli
-baka daw pagnamatay si Maria Clara, baka daw maging santa siya (as if!) Higher
sentimental value

Pumunta si KT sa bayan para magpaalam kay Juli na ibebenta niya ang relikayro
-nakita niya ang prayle, magsasaka at yung asawa. Tinatawanan siya, nains siya.

Kinuha niya ang rebolber (I laugh every time I say rebolber) ni Simoun
-pinatay niya ang magsasaka at yung asawa at yung prayle (this is Cara’s favorite part)
-may lupa sa bibig nila (Show the dilig ng sariling dugo at ilibing ang asawa part that KT
said)

Natuwa pa si Simoun. Nakahanap na siya ng kakampi (good for you) rebelde na sila!
-inimpluwensyahan ni Simoun si KT para maging tulisan
-yung alahas, pagpakita ng rebolber (hahaha), its all part of his master plan of delubyo

Hinuli si TS dahil wala si KT sa bahay.

Makikipagkampihan na si Simoun sa mga tulisan

*Ginamit ang kayamanan para makuha ang kagustuhan (BAD)

Kabanata 11: Los Baños (Can I just share, I used this for my research paper. :))

Mga importanteng pangyayari:

1. Pangangaso sa Bosuboso
-Gustong mangaso ng Kapitan-Heneral sa Bosuboso
-walang nahuli dahil hindi naman marunong mangaso ang KH
-wala silang kabayo doon kaya binuhat na lang ang KH (like the ones in the olden times)
-sabi ng Kapitan-Heneral na ayaw niyang nangangaso sa Bosuboso gusto niya lang daw
maligo sa Los Baños
 -tinatago ng KH ang kahinaan sa pagbibigay ng palusot
-bongga ang paghahanda ng mga tao sa pagdating ng KH. May banda, prusisyon,
binuhat ang karwahe ng KH. May mga ng bihis na bilang baboy-ramo at nagpabaril sa KH
para lang daw may mabaril ang KH dahil wala naman silang nahuli
-takot ang mga tao sa KH dahil baka tanggalan sila ng trabaho or may kailangan sila sa
KH tungkol sa trabaho or baka tanggalan sila ng mga benepisyo

*Isyung panglipunan:
-Pagbibigay ng masyadong importansya sa mga tao (well, if the person was like, Daniel
Radcliffe, then maybe I’d be like that. =))) harry potter is near! I’m soooo excited!)
-Mga isyu sa trabaho ngayon ex, 6 months contract sa mga kompanya dahil ayaw
magbigay ng mga companya ng mga benipisyo sa mga nagtatrabaho sa kanila
-Pagdadahilan or palusot para di makita ang kahinaan

2. Paglalaro ng baraha
-nagpapatalo sina Padre Irene at Padre Sibyla sa KH (PAGBIBIGAY NG
IMPORTANSYA SA MGA TAO)
-may hihihingi silang pabor sa KH
-pagsusugal nina KH, PI at PS → Mga pinuno ng simbahan at pamahalaan (tsk tsk)
-sinasabay ng KH ang trabaho sa laro → nawawala ang pokus sa pagtatrabaho

*Isyung panlipunan:
-Sugal
-VIP treatment
-pagsabay sa trabaho at laro

3. Pagsali ni Simoun
-Umayaw sa paglalaro si Padre Camorra dahil napikon siya
- ang pusta daw ni Simoun sabi niya ay ang mga brilyante niya
-sabi ni Simoun na ang ipusta daw ng mga prayle ay ang pagtanggi sa paggawa ng
mabuti ng 5 araw
-ang ipupusta daw ng KH sabi ni Simoun ay 5 utos ng kahit sinong ipakukulong, 50
pagpapakulong sa loob ng 5 buwan, 200 ang ipapatapon at 500 ang ipapapatay
(Simoun is getting INTENSE! Violence is not the answer diba Albovi? Love you Albovi!)
→Pinapalaganap na ni Simoun ang kasamaan sa lipunan
-reaksyon ng mga prayle at KH: nagulat sila. Baka daw naapetohan na si Simoun sa
pagkidnap sa kanya ng mga tulisan
-sabi ni Simoun na ang mga tulisan daw ay tapat
-mas swapang daw ang mga prayle
-masaya na daw ang mga tulisan sa 2 rebolber noong nakidnap siya pero kung ikidnap
siya ng mga prayle ay kukunin nila ang mga brilyante ni Simoun
*Sinisimulan na ni Simoun ang rebulusyon

4. Pagpapasya ng KH (the ones I wrote na are the decisions that they came up with)
a. Sandata- mga mahihinang sandata na lang daw ang ibagbili
Ngayon: Marami ang may mga sandata dahil may mga koneksyon sila para
makakuha ng license
b. Silid aralan-magaral na lang daw sa sabungan pero wala ring nangyari kasi di
naman sila pumayag
-suspendihin ang guro
 →Isyung panlipunan: pagnagsalita ka, mamatay o masasaktan ka at
kawalan ng prioridad sa edukasyon
c. AWK-wala (they didn’t decide on anything cause they had lunch na tapos they said
na bukas na lang)
-Padre Fernandez, Don Custodio and Padre Irene were for it.

Kabanata 30: Juli

Mga Pangyayari sa San Diego

1. Patay na si Kapitan Tiyago
2. Nakulong si Basilio-maraming mga hula sa rason ng pagkakulong niya

Hermana Penchang
- Parusa lang daw iyon ng Diyos kay Basilio dahil ayaw sumawsaw ni Basilio sa Agua
Bendita at hindi naniniwala si Basilio sa kapangyarihan ng Agua Bendita kasi doctor
siya.
- Mali ang paniniwala ni Hermana Penchang

Mga kalalakihan/lalaki
- Hindi sila naniniwala kay Hermana Penchang
- Alam nila na kinulong si Basilio dahill naghihiganti ang mga prayle kay Basilio dahil
tinubos niya si Juli mula kay Hermana Penchang
- Ayaw ng mga prayle na makalaya si Juli dahil anak siya ni Kabesang Tales

Juli
- Pinakanaapetuhan sa pagkakulong ni Basilio
- Akala niya na niloloko lang siya ni Hermana Bali (She was like, “Weh?” =)))
- Nawalan siya ng malay tao (fainted) at nanahimik

Mga solusyon ni Juli:

1. Mga kamag-anak
- Walang nangyari dahil walang pera
2. Hermana Bali
- “tinutilungan” niya si Juli
3. Kawani
-kailangan na manuhol ng pera at tapang usa
-wala ring nagawa dahil nasa Maynila si Basilio at hindi yon abot sa kapangyarihan niya.
4. Hukom na tagapamayapa
-kailangan pagpunta ay kasama si Juli
-ginagamit ang kagandahan ni Juli
-PROSTITUTION
5.Padre Camorra
-Kailangan si Juli ang pumunta
-“Malikot na kabayo” –bastos
-nagpapahalik sa kamay, kinukurot, kinikindatan, pinipindot ang ilog at hinihipo si Juli
-binubugbog niya ang mga may gusto kay Juli

Juli
- Binabangungot
- Si Basilio na lang ang hindi pinapalaya. Dadalhin daw siya sa Carolinas
 - Gusting kapalit ni Hermana Bali sa tulong niya ay ang kalmen (scapular) ni Juli

*Pumunta na sila sa kumbento.

*Mayamaya ay may nakitang may babaeng nahulog sa bintana at may isang babae na
sumisigaw na parang baliw
*May balak na si Juli na magpakamatay

Tandang Selo
- May dalang sibat
- Pumunta sa kawani, hukom, etc
- Nasa kumbento daw silang lahat
- Poprotektahan nilang lahat si Juli

Kabanata 38: Kasawian

Mga Bilanggo:
-naghihrap
-nasasaktan dahil sa init ng araw
-pagod at nagdurusa sa lupit ng mga Guwardia Sibil
-like death march
-hinuli sila ng mga GS para may masabi na may ginagawa sila

Matanglawin
-sumasakop at pumapatay

Pamahalaan
-gustong ipalabas na hindi sila takot kay Matanglawin kaya humuhuli sila ng mga
inosente

Mautang
-GS na mas masahol sa mga Kastila
-marahas
-pinapalo sa mata ang mga bilanggo
-gusto niyang lumaban ang mga bilanggo para mapatay niya

Carolinan/Tano
-maaawain
-may sinabi lang siya pero tumigil lang siya sa awa. Wala siyang ginawa
*Mga sawi – napatay ni Tano ang sarili niyang ama
- mga bilanggo
-Pamilya de Diyos
- mga Pilipinong naghihirap
* Kumakaway si Tales kay Tano. Sabi ng GS na barilin ni Tano si Tales or else babarilin ng GS
si Tano. No choice si Tano kaya napatay niya ang tatay niya na hindi niya alam. Pinatay naman
ng GS si Selo.

Kabanata 5: Noche Buena ng Isang Kutsero

*Dumating si Basilio sa San Diego pero nalimutan ni Sinong (kutsero) ang sedula kaya nabalam
ang trip ni Basilio
*Nabalam ulit ang trip dahil nagsimula ang prusisyon at nawala ang ilaw ng karwahe
*Napadaan siya sa bahay ni Kapitan Basilio at nakitang naguusap sina Simoun, mga prayle at
KB.

Simbolismo Meaning Isyung panlipunan

Matusalem- matanda, -mga naghihiprap na Pilipino -kahirapan
balbas,bingit ng hukay
Tatlong Haring Mago-Melchor, -lakas ng mga Pilipino -pagkakapantay-pantay
malikot ang kabayo
Haring Bernardo-hari ng mga -pagsa -pananakop ng mga Kastila
Indio na magliligtas sa kanila
San Jose-malungkot na prayle -mga prayleng Pilipino -diskriminasyon
Birheng Maria-binihisan ng -abuso sa mga babae -prostitution
mga prayle na maganda at
bongga pero malungkot ang
mukha ng Birhen

Kabanta 6: Si Basilio
*Galing na siya sa bahay ni Kapitan Tiyago
*Pumunta siya sa bahay ng mga Ibarra- binili na ito ni Kapitan Tiyago at doon nakalibing si Sisa

Basilio bilang anak:

- Mahal ang nanay
- Prioridad ang nanay kahit patay na

*Kinukumpara ni Basilo ang buhay niya sa isang laso

Kulay rosas→kulay dugo→higher itim→lower itim→abuhim→mapusyaw (sorry guys if its
magulo, this is what we discussed with Ms. Rodeo)

Mga Alaala ni Basilio:

1. Gubat
-Patay si Sisa
-Elias =”> Sabi niya na sunugin ang patay
-Ibarra – nakita niya na nakatayo sa harap ni Elias. Nilibing nila sina Sisa at Elias tapos
binigyan niya si Basilio ng pera at yaman

2. Maynila
-sa takot niya sa mga Guwardia Sibil, pupunta siya s gubat at doon magtatago at kakain
ng bungang kahoy dahil paniniwala ni Basilio na ang mga GS ang nagdulot ng kasawian
ng pamilya niya
-sobrang hirap, gusto na niyang magpasagasa
-nakita niya sina Kapitan Tiyago at Tiya Isabel. Sinundan at hinahanap ang bahay nila
-tinanggap siya ni KT bilang katulong dahil malungkot si KT dahil wala si Maria Clara

3. 1st year
-Letran-Latin curso
-ayaw sa kanya ng mga kaklase at guro dahil di marunong magLatin
-pangit ang hitsura niya
-yung guro niya ay may favoritism
 4. 2nd year
-nagmukha na siyang disente pero hindi pa rin siya pinansin parang the first impression
lasted na

5. 3rd year
-may bota (boots =))), kamisodento at naplantsa na ang damit niya
-tinawag siyang loro at gusting pahiyain ng guro pero NR lang siya kaya never na ulit
siyang tinawag ng guro

6. 4th year
-naging okay na dahil nakipagduwelo sa kaaway ng guro niya
-instant celebrity si Basilio

7. Ateneo
-nilipat siya ni Kapitan Tiyago dahil galit siya sa mga Dominikano
-medisina ang pinili dahil gusto ni KT na makakuha si Basilio ng dugo ng intsik na
namatay sa sipilis para magamit sa sabong
-dapat magaabogado siya

8. 2 buwan na lang bago matapos ng 4th year sa Ateneno

-graduation speech siya
-guston niya na lang na magroon ng konting pera at papakasalan na niya siJuli =”>

Kabanata 13: Klase sa Pisika (I didn’t read this kabanata)

Laboratoryo sa Pisika
-presko
-St. Thomas Aquinas
-putiing ding ding
-may mga kagamitang panglaboratoryo pero hindi pinapagamit sa mga estudyante. Para
lang daw masabi nila na kumpleto sila sa kagamitan.

1. Usaping Panlipunan
a. Kakulangan sa mga silid aralan
-masyadong madaming estudyante
-sa ilalim sila ng puno nagkaklase
b. kakulangan ng gamit pang-aral
- libro/library
-mga ibang bata, hanggang tingin na lang sa mga gamit kasi di pinapagamit
c. kakulangan ng mga guro
- OFW teachers
- mga teachers na walang lisensya
- mga nanakit na mga guro
d. kakulangan ng budget sa edukasyon
e. mga tamad na estudyante

2. Padre Millon (Dominikano)

- Kimika at Pisika ang tinuturo niya pero Pilosopiya ang major niya
- Nanglalait na guro
 - Mataas ang tingin niya sa sarili. Hindi siya naniniwala sa mga scientists kasi mas
magaling daw siya kaysa sa kanila
- Respetado ng mga matatanda
- Kinaiinggitan ng mga mas bata sa kanya
3. Batang mataba at antukin
- Pinatayo ni Padre Millon at pinalarawan ang salamin
- Tinanong ni Padre Millon kung anong side ng salamin ng mas importante
- Hindi siya makasagot
- Napahiya tuloy
4. Juanito Pelaez (I hate his face)
- pinatayo din siya ni Padre Millon kasi tinutulungan niya yung mataba
- pero hindi siya pinahiya ni Padre Millon kasi paborito siya ni Padre Millon
5. Placido Penitente
- pinatayo naman siya kasi tinutulungan niya si Juanito
-nagaway sila ni Padre Millon kaya binigyan siya ni Padre Millon ng 15 absents
-nagalit si Placido kaya nagwalk out siya

Kabanata 16: Kapighatian ng isang intsik (Su Mei, akieng lugi, akieng talo, akieng huapay! =)))
- Sa bahay ni Quiroga sa taas ng tindahan niya sa Escolta
- Gabi kasi naghahapunan na sila
Istura ng bahay ni Quiroga:
-puno ng mga kayamanan
-may mga guhit Intsik
-bangkito-small bangko
-may ilaw/parol
-amoy insenso
- pagkaing Europeo ang handa ni Quiroga dahil puro mga Kastila ang mga imbitado niya
→Damdamin ni Quiroga: Masaya siya pero namomoblema sap era

Quiroga:
- Mayaman na Intsik pero mababa ang kapangyarihan
- Importer, supplier ng mga prayle at nagpapautang (5-6 daw)
- Sumusuporta si Simoun sa kagustuhan ng konsulado ng mga Intsik sa Pilipinas

Mga Paksa:
1. Kalakalan
-Timoteo Pelaez (they way I remember this name is Timoteo Paez school. The one that
the school helps but you guys shouldn’t confuse them for the other okay? HAHAHA)
-nagtitinda siya ng yero at nagrereklamo siya kay Simoun dahil kaibigan siya KH (as if
naman Simoun cares for Timoteo Pelaez)
2. Espinghe
-diablo ba o salamin lang
3. Bota para sa mga guwardia sibil
-wag na daw kasi nakapaa naman daw sila lagi

Kapighatian ni Quiroga:
1. Pera/pautang- WALANG NAGBABAYAD SA KANYA! Hahahahaha. So stupid naman
kasi. Nagpapautang pa to a lot of people.
2. Pulseras – mayabang si Quiroga so humiram siya ng 3 pulseras (9000 worth) para sa
isang babae na malapit sa isang lalaking gagamitin niya para kumita ng 6000 sa
negosoo pero kinuha ng babae ang lahat ng pulseras. (smart girl!)
 3. Armas – may koneksyon sa Customs
-itatago sa bahay ng ilang tao ang mga armas
-ilalabas at pagkakakitaan nila ni Simoun
-takot si Quiroga sa Armas
-kung gagawin daw niya ito, 7000 na lang daw ang utang niya kay Simoun
4. Bantay sa bahay
- may nagnanakaw at pumunta lang sa bahay niya para kumain (HAHAHA)
- Kalaban ni Quiroga si Gonzales dahil tinitira daw niya ang mga Intsik
- nawala ang layunin niya, hindi na siya magiging konsul 
-pupunta na lang ang mga makapangyarihan sa Quiapo para makita ang espinghe
*Intsik ang ginamit ni Rizal dahil mababa ang tingin sa kanila dat.
* Diskriminasyon – ngayon, ang mga Intsik ay mga mayayaman

Kabanata 29: Mga huling salita kay Kapitan Tiyago

Padre Irene
- Nagasikaso ng habilin ni KT
- Tagapangasiwa ng burol ni KT
- Nagging kaibigan ni KT

Kapitan Tiyago
- Maraming nagmamahal sa kanya
- Mabuting tao
- Importanteng tao
- Kaya bongga ang burol niya

Mga habilin ni KT:

1. Paghahatihatian ang kayamanan niya ng kumbento sa Sta. Clara, korporasyon ng mga
prayle, papa, arsobispo at mga mahihirap
2. Babawiin ang 25 pesos na dapat kay Basilio. Sabi ni Padre Irene, siya na lang daw ang
magbibigay ng 25 kay Basilio pero sabi niya lang yun. Hindi naman niya talaga gagawin
yun (Hainako whatever, ako na lang magbibigay kay Basilio ng 25 pesos!)

Mga paksa:
1. Pang pransiskano
- Sabi ni Tinong, suot ng mga Pransiskano ang suotin ni KT para deretso langit
2. Prak
- suot na formal dahil may selebrasyon daw sa langit
-yun daw and suot niya noong nakita siya ng mga mongha
3. Lumang damit
- sabi ni Padre Irene na lumang damit na lang daw dahil wala naman daw sa suot ang
pagpunta sa langit
4. Sabong
-paborito ni KT
-makikipaglaban daw siya kay San Pedro pag punta niya sa langit
5. Hindi nangumpisal
- ok lang daw kasi deretso langit na daw siya
6. Himala
- nagparamdam si KT sa mga mongha
-nakasuot ng prak si KT at lumiliwanag
- maumbok ang pisngi dahil ngumumguya siya ng apyan/kwako
*Sakristan Mayor-cup daw na may tea daw ang gagamitin para magparamdam
*Donya Patrocinio-sana daw ay mamatay na siya para talbugan niya ang burol ni KT

Talasalitaan:
Kab.13
1. Manaka-naka – paminsan-minsan
2. Palamuti – dekorasyon
3. Magnipisente – kahanga-hanga
4. Naninibugo – nagseselos
5. Agam-agam – alinlangan
6. Laitin – alipustain
7. Kapalaluan – Kayabangan

Kab. 16
1. Nagtutustos – gumagastos
2. Walang puknat – walang tigil
3. Tumpak- wasto
4. Pakli – salita
5. Bangkitong – maliit na bangko
6. Makakasalamuha – makakasama

Kab. 29

1. Nanlilibak – Nakaumbok
2. Naamuki – Napapayag
3. Katunggali – Kalaban
4. Kinalugdan – kinagiliwan
5. Ipamamahagi – ipamimigay
6. Ninanasa – ninais
7. Napakaringal - Napakarangya