Sınıf Matematik Öğrenci Çalışma Kitabı İlk 3 Ünite

ÜNİTE : Tam Sayılardan Rasyonel Sayılara
Tam Sayılarla Çarpma İşlemi

ALIŞMA - 1
1 Afla¤›da sayma pullar›yla modellenen ifllemlerin matematik cümlelerini yaz›n›z.
a)
b)
c)
ç)
9
d)
2 Afla¤›daki ifllemleri yap›n›z ve nas›l yapt›¤›n›z› aç›klay›n›z.

a) -2x(-6) b) 3x(-8) c) 4x7 ç) 8x0
d) 5.(4) e) 6x(-3) f) (-4)x(-4) g) 3x(-1)
3 Afla¤›daki sorular›n cevaplar›n› örneklerle aç›klay›n›z.
a. ‹ki negatif tam say›n›n çarp›m› pozitif tam say› olur.
b. Biri negatif di¤eri pozitif iki tam say› çarp›ld›¤›nda sonuç negatif tam say› olur.
c. ‹ki pozitif tam say›n›n çarp›m› pozitif tam say› olur.
4 -8x(5+(-9)) iflleminin sonucu afla¤›dakilerden hangisidir?
A) -40 B) 32 C) +32 D) 40
5 Afla¤›daki tabloyu örne¤e uygun olarak doldurunuz.
x + -
+ +
-
6 Afla¤›daki ifllemleri yap›n›z.

a) -(-4) b) -(+4) c) +(+4) ç) +(-4) d) -2.(-3).(-4)
Tam Sayılarla Çarpma İşlemi
7 En alttaki iki kutunun içindeki say›lar›n çarp›m›n›, üstteki kutulara yazarak ifllemleri
tamamlay›n›z.
-2 -5 3 -4 -3 -1
8 Afla¤›daki say›lar hangi iki tam say›n›n çarp›m› olarak yaz›labilir?

a)-12 b)10 c)1
9 Afla¤›daki kutular›n içine “ > , < , = ” sembollerinden uygun olan›n› yaz›n›z.

a) -7.(-7).(-7) 0
b) -6.0.(-11) 0
c) -2.(-10).(+3) 0
ç) -1.(-1).(-1).(-1) 0
d) 99.(-111) 98.(-111)
10 Yandaki flemada ifllem s›ras›n› takip ederek sonuçlar›

15 -4 -2 -5
altlar›ndaki yuvarlaklar›n içlerine yaz›n›z.
10
11 (-5).(-6).7.8.(-9).10.11 Yandaki ifllemi yapmadan sonucun iflaretini bulunuz.
12 5 kat›n›n 2 fazlas› -13 olan say› kaçt›r? Bu sorunun cevab›na nas›l ulaflt›¤›n›z› aç›klay›n›z.
13 Osman bir tamsay›n›n (-1) ile çarp›ld›¤›nda çarp›m›n o say›n›n kendisine eflit oldu¤unu,
Ayd›n ise çarp›lan say›n›n ters iflaretlisine eflit oldu¤unu söylüyor. Sizce kim hakl›d›r?
Neden?
14 Afla¤›daki ifllemlerde çarpma iflleminin de¤iflme ve birleflme özelli¤inden yararlanarak

sembollere karfl›l›k gelen say›lar› bulunuz.
a) 128x2= x128 c) (-12x )x3=-12x(6x3)

b)-33x =11x-33 ç)((-1)x(-2))x(-3)=(-1)x( x(-3))
15 Afla¤›daki ifllemleri, çarpma iflleminin toplama ve ç›karma ifllemleri üzerine da¤›lma

özelli¤inden yararlanarak yap›n›z.
a) 27x12 b) 43x11 c) 39x9 ç) 35x101 d) 49x51

s.18
Ders Kitabı
Tam Sayılarla Bölme İşlemi
ALIŞMA - 2
1 Afla¤›da sayma pullar›yla modellenen ifllemlerin matematik cümlelerini yaz›n›z.
2 Afla¤›daki ifllemleri yap›n›z. Nas›l yapt›¤›n›z› aç›klay›n›z.

a) -12 : 3 b) -12 : (-3) c) 12 : (-3) ç) 12 : 3
d) -6 : 3 e) -10 : (-2) f) 12 : (-4) g) -45 : (-5) 11
3 Afla¤›daki sorular›n cevaplar›n› örneklerle aç›klay›n›z.

a) ‹ki negatif tam say›n›n bölümü, pozitif bir say› olur.
b) Biri negatif di¤eri pozitif iki tam say› bölündü¤ünde sonuç negatif bir say› olur.
c) ‹ki pozitif tam say›n›n bölümü, pozitif bir say› olur.
ç) Bir tam say›n›n +1’e bölümü, o say›n›n kendisine eflittir.
4 Afla¤›daki tabloyu örne¤e uygun olarak doldurunuz.
: + -
+ +
-
5 Böleni -2 olan dört farkl› bölme ifllemi yaz›n›z.
6 Afla¤›da eflitliklerde x’in de¤erini bulunuz.

a) x b) -30 =6 c) x ç) 20 =-2
=4 =-3
7 x 5 x
7 Afla¤›daki kutular›n içine “+, -, x, : ” sembollerinden uygun olan›n› yazarak eflitliklerin do¤ru
olmas›n› sa¤lay›n›z.
a) -4 4=-16
b) -4 4=-8
c) 4 4 4=12
ç) 4 4 (4 4)=8
8 Afla¤›daki ifllemleri yap›n›z.
a) -16-6 b) -8-(-28) c) (18-17):(17-18) ç) (4.15):(5-15)

-2 -4.5
9 -6.x.2=-36 ise x afla¤›dakilerden hangisidir?
A) x=3 B) x=-3 C) x=-14 D) x=14
10 k bir negatif tam say› olmak flart›yla, afla¤›dakilerden hangisinin sonucu daima pozitif tam
say›d›r? Neden?
A) k : k+2 B) k.(k-1) C) 2k D) -2k-1
11 s=3 için -18.s:9 iflleminin sonucu nedir?
12 -12
iflleminin sonucu nedir?
+6
13 6 say›s›n›n tüm bölenlerinin kümesini yaz›n›z.
14 Afla¤›daki ifllemleri verilen yönergelere uygun olarak yap›n›z.
.(-53) :53
1
:(-1) :(-25) :(-2)
12 .27
-23
15 Afla¤›daki ifllemleri yap›n›z. ‹fllemleri yaparken takip etti¤iniz her bir basama¤› tek tek
aç›klay›n›z.
a) (-85 : 17)x4 b) 45 : (16-25)+2

16 Afla¤›daki ifllemlerin sonuçlar›n› bulunuz.
a) 4.(-38) . (-25)
b) (-125).8.(-8)
c) (-3) . [(+5)+(-17)]
ç) 36 .(-43)+14.(-43)
d) -16.[88+(-34)+46]
17 Afla¤›daki tablolar› gerekli ifllemleri yaparak tamamlay›n›z.
. -8 +15 +32 -67 : -3 +8 +32 -48

+18 +96
-56 -288
+74 -576
-89 +768
18 9.x-4y+13 ifadesinde afla¤›da verilen x ve y de¤erlerini yerine yazarak sonuçlar›n› bulunuz.

a) x=2 ; y=5 b) x=7 ; y=10 c) x=-2 ; y=1 ç) x=-1 ; y=0
19 Uygun negatif tam say›lar› kullanarak afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

o
a) Sibirya'da s›cakl›k 6 saat içinde 18 C düflebilir. Böyle bir durumda s›cakl›k bir saatte
o
kaç C düfler?
b) Bir flirket, 400 YTL zarar› ortaklar›n›n karfl›lamas›n› ister. fiirketin 8 tane orta¤› bulundu¤una
göre, her bir orta¤›n kaç YTL vermesi gerekir?
20 Tablo: Maddelerin Değişim Yüzdesi Yandaki tabloda havada bulunan baz› maddelerin son
Madde Değişim yüzdesi iki y›ldaki yo¤unluk yüzdelerindeki de¤iflim verilmifltir.
Nitrojen %-2 Bu maddelerin de¤iflim yüzdelerinin ortalamas›n›
Ozon %+2 bulunuz.
Azot %-3
Kurşun %-11 Yukar›daki problemin soru cümlesini baflka bir flekilde
Sülfür %-1 ifade ediniz.
21 Mustafa Bey 2005 y›l›n›n ilk dört ay›nda ayl›k 70 000 YTL zarar eder. Sonraki sekiz ay
boyunca ise ayl›k 40 000 YTL kâr eder. Mustafa Bey'in y›ll›k kar-zarar durumunu bulunuz.
22 -30:10=-3 ifllemine ait bir problem kurunuz.
23 Mesut kendisine 1200 YTL'ye bir bilgisayar al›r. Bilgisayar›n paras›n› 12 taksitte ödemeyi
13
planlar.
……………………………………………………………………………………..?
Yukar›daki verileri kullanarak problem durumuna ait bir soru cümlesi yaz›n›z.
s.21
Ders Kitabı
ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU - 1
Adı ve Soyadı:.................................... Tarih:…/…/…

Sınıfı:..................................................
Nu.:......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Tam Sayılarla İşlemler konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz
için hazırlanmıştır. Formu doldurmak için aşağıdaki her bir cümleyi okuyarak, cevabınıza en uygun ifadenin
altına X işaretini koyunuz. Bu ifadelerin doğru cevabı yoktur. Her sütunun altına cevaplarınızı toplayarak
genel durumunuzu değerlendiriniz. “Bazen” ya da “hayır” cevabını işaretlediğiniz durumlarda öğretmeninizden
yardım alınız. Bu konuda gelişmek için hedeflerinizi belirleyiniz ve bir çalışma planı hazırlayınız.
Tam Sayılarla İşlemler EVET HAYIR BAZEN

1. Tam say›larla çarpma ifllemini yapal›m.
2. Tam say›larla bölme ifllemi yapabilirim.
3. Tam say›larla çarpma ve bölme ifllemlerini yapmay› gerektiren problemleri
çözebilirim.
Öğretmenin yorumu: ................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.22
Ders Kitabı
Hangi Sayılar Rasyonel?
ALIŞMA - 3
1 A = {-2, , 5, , ,0, , } kümesi veriliyor. A kümesinin elemanlar›ndan;
a) Do¤al say› olanlar› yaz›n›z.
b) Tam say› olanlar› yaz›n›z.
c) Tam say› veya do¤al say› gruplar›na girmeyen say›lar› yaz›n›z. Bu say›lara ne ad verilir?
2 Afla¤›da verilen say› do¤rusu üzerinde A, B, C, D ve E noktalar›na karfl›l›k gelen say›lar›

bulunuz.
-4 A -3 B -2 C-1D 0 1 2 3
3 Afla¤›daki rasyonel say›lardan birbirine eflit olanlar› ayn› renge boyay›n›z.
32 -8 -2 1 -5
-2,5 5 1 3,4 2 2
0
0 -16 17 -6
-8 0
-2 5 5
4 Afla¤›da say› do¤rusu modeli üzerinde kutulara gelmesi

-2 2 - 8
gereken rasyonel say›lar› yandaki tablodan seçerek yaz›n›z. -0,8 3
1 3
14
-64 17 -2 4 -3
16 8 5 -1
-1 0 1
5 Afla¤›daki say›lar›n rasyonel say› olup olmad›klar›n› aç›klay›n›z.

a) -9,1 b) 10 c) 0 ç) 0 d) -8 e) 28
41 16 4
6 Afla¤›daki say› do¤rusu modellerinde harflerle belirtilen rasyonel say›lar› bulunuz.
a) E C B O I A D
0 +1
E B A O I C D
b)
0 +1
7 Afla¤›da verilen say› do¤ru modeli üzerinde 4 , -2 1 , - 5 , 19 , -0,8 , 2,1 say›lar›n›

5 5 2 5
iflaretleyiniz.
O I
0 +1
Hangi Sayılar Rasyonel?
8 Afla¤›daki rasyonel say›lar› ondal›k kesir veya tam say› olarak yaz›n›z.
a) 3 b) - 9 c) -16 ç) - 7 d) 21 e) 34 f) 8
5 18 4 20 4 -17 0
9 Afla¤›daki tam say›lar›n ve ondal›k kesirlerin rasyonel say› olarak farkl› gösterimlerini
bulunuz.
0
a) -3 = - = 18 = c) 0= = =
-4 -4
36 -2
b) 1,2 = - =- = ç) -0,4 = = =
20 20
10 Afla¤›daki bölme ifllemlerinin belirtti¤i rasyonel say›lar› bulunuz.

a) 13:6 b) -17:3 c) 7:-2 ç) -10:12 d) 74:-9 e) 1:9
11 ile aras›nda sekiz farkl› rasyonel say› bulunuz. Nas›l buldu¤unuzu aç›klay›n›z. Bu
iki rasyonel say› aras›nda kaç rasyonel say› bulabilirsiniz?
12 Afla¤›daki ifadelerin do¤ru veya yanl›fl olup olmad›klar›na karar veriniz. Do¤ru ifadelerin
bafl›na D, yanl›fl olan›n bafl›na Y yaz›p karar›n›z› destekleyen örnekler veriniz. 15
a) Her tam say› bir rasyonel say› olarak yaz›labilir.
b) Her rasyonel say› ayn› zamanda bir do¤al say›d›r.
c) “0” en küçük rasyonel say›d›r. s.25
ç) Her rasyonel say› tam say› veya ondal›k kesir olarak gösterilebilir. Ders Kitabı
Rasyonel Sayıları Sıralayalım

ALIŞMA - 4
1 Afla¤›daki noktal› yerlere <, >, = sembollerinden uygun olan›n› yaz›n›z.
a) -6,3…….......-6,03 d) -0,009…….......-0,1
b) 15,3……......-15,3 e) - 7 ……....... -1 1
3 3
c) +7,4…….......+8,2 f) - 16 ……....... - 8
10 5
ç) - 48 .……..... -52 g) 0,1…….......0,10
10 10
2 Afla¤›daki karfl›laflt›rmalar için do¤ru olanlar›n bafl›na D, yanl›fl olanlar›n bafl›na Y yaz›n›z.
a) 7,51 7,3 d) -2 1 -1 1
3 3
b) e) 43 - 125
-9,025 -9,25 51 10
c) 0,039 0,04 f) -9,75 0,001
ç) -5,42 -5,43 g) -12,08 -12,06

Rasyonel Sayıları Sıralayalım
3 Yandaki tabloda verilen rasyonel say›lar› afla¤›daki say› -50

- 10 - 8 21
do¤rusu modeli üzerinde uygun yuvarlaklar›n içine yaz›n›z. 3 10 8 -7
3 -18 -1,52 0,5
5 7
1 -16 -13 - 3
-1 0 +1 5 4 5 5
4 Afla¤›daki rasyonel say›lar› küçükten büyü¤e do¤ru s›ralay›n›z. S›ralama yaparken kulland›¤›n›z
yöntemi aç›klay›n›z.
a) -1 1 , -1 3 , -1 1 c) -3 , 1 , 1
3 5 5 10 4 8
b) -4 , 3 , - 1 ç) -0,3 , -245 , -32

3 4 3 100 10
5 Yandaki çizimde -6'dan küçük say›lar›n -7,4 -6,3 -9,1

bulundu¤u bölgeyi mavi, -5 ve -1 aras›ndaki -10
say›lar›n bulundu¤u bölgeyi yeflil, +5 ve +1 +4,1
aras›ndaki say›lar›n bulundu¤u bölgeyi siyah -6,03 +1,07
+4,1
+4,9
renge boyayarak resmi ortaya ç›kar›n›z. -6,03 -8 -9 -3,8
-4,9 -2,7
16 +3,4 +8
-1,04
-1,2
6 Afla¤›daki ondal›k kesirlerde yerine gelebilecek rakamlar› bulunuz.
a) -6, 8 -6,42 c) -4, -3,6 d) -0,6 - ,

b) +11,2 +11,18 ç) +15, 4 +15,9 e) -2, 2 -2,52
7 Rasyonel say›lar›n ve kesirlerin s›ralanmas›nda kullan›lan yöntemleri karfl›laflt›rarak benzer

ve farkl›l›klar› aç›klay›n›z.
8 Afla¤›da baz› rasyonel say›lar›n s›ralamas› verilmifltir. S›ralamalarda yap›lan yanl›fl› bulup
düzeltiniz.
a) - 3 - 7 - 21 c) -8,4 0 -4,5
4 10 10
b) -5 1 - 11 -5,5 ç) 1 - 8 - 4
2 2 2 10 9
9 Afla¤›daki bölme ifllemlerinin belirtti¤i rasyonel say›lar› bulup küçükten büyü¤e do¤ru
s›ralay›n›z.
a) -5 : 2 b) +7 : -3 c) 4 : 8 ç) 11 : 2 d) -3 : +6
10 9-3x
A = {0, 1, 2, 3} ise x yerine A kümesindeki de¤erler verildi¤inde 4 kesrinin ald›¤›
de¤erleri s›ralay›n›z.
s.28
Ders Kitabı

Sınıfı:..................................................
Nu.:......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Rasyonel Sayıları Tanıyalım konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi
değerlendirmeniz için hazırlanmıştır. Formu doldurmak için aşağıdaki her bir cümleyi okuyarak, cevabınıza
en uygun ifadenin altına X işaretini koyunuz. Bu ifadelerin doğru cevabı yoktur. Her sütunun altına cevaplarınızı
toplayarak genel durumunuzu değerlendiriniz. “Bazen” ya da “hayır” cevabını işaretlediğiniz durumlarda
öğretmeninizden yardım alınız. Bu konuda gelişmek için hedeflerinizi belirleyiniz ve bir çalışma planı
hazırlayınız.
Rasyonel Sayıları Tanıyalım EVET HAYIR BAZEN
1.Rasyonel say›lar› aç›klayabilirim ve say› do¤rusunda gösterebilirim
2.Rasyonel say›lar› farkl› biçimlerde gösterebilirim.
3.Rasyonel say›lar› karfl›laflt›rabilirim ve s›ralayabilirim.
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.30
Ders Kitabı
Diklik ve Paralellik
ALIŞMA - 5
1 Futbol sahasında penaltı noktasının kaleye olan
uzaklığı 9,15 m’ dir. Bu uzaklık yandaki doğru
parçalarından hangisi olabilir? Neden? A B C D E F G
17
2 Aşağıda verilen noktalı bölümde paralel olan veya dik kesişen doğruları belirleyiniz.
Belirlediğiniz bu doğruların birbirlerine göre durumlarını sembolle ifade ediniz.
c
i k e
a f
d
b
g h
p o
n s
r
t
l m
Diklik ve Paralellik
3 Doğrudaş olmayan üç nokta belirleyerek bu noktaları A, B ve C olarak isimlendiriniz. AB

doğrusunu çiziniz. Daha sonra C noktasından geçen ve AB doğrusuna paralel olan bir
doğru çiziniz.
Yandaki şekle göre, aşağıdaki ifadelerden doğru K P N

olanların başına “D”, yanlış olanların yanına “Y”
D
yazınız. R
( ) a) [PO] , [DE ]’ na paraleldir.
V M
( ) b) [RP] , [OP]’ na diktir.
( ) c) [EF ] , [AB]’ na paraleldir. A O B E
( ) ç) O noktası [AB]’ nın orta noktasıdır. G F
s.34
Ders Kitabı
Üç Doğrunun Arkadaşlığı
ALIŞMA - 6
1 Afla¤›da ayn› düzlemde olan üç do¤runun birbirine göre durumlar› verilmifltir. Her bir
durumu aç›klayan ifadeleri flekillerin altlar›na yaz›n›z.
18
2 Dolaptaki raflar üç do¤runun birbirlerine göre

durumlar›ndan hangisine model oluflturur?
3 Afla¤›daki noktal› bölgede yer alan do¤rular›n yan›na farkl› durufllarda iki do¤ru çizerek
do¤rular›n birbirlerine göre durumlar›n› aç›klay›n›z.
4 Afla¤›daki flekillerde belirtilen aç›lar›n özelliklerini altlar›na yaz›n›z.
a) b) c)
d) e)
ç)
19
f) g)
5 Yandaki resimde do¤rular›n birbirlerine göre

durumlar›ndan hangilerine örnekler vard›r?
6 Yanda üç do¤runun bir noktada kesiflmesiyle oluflan 1,

2, 3, 4, 5 ve 6 numaral› aç›lardan ters aç› olanlar› yaz›n›z. 23
1 4
65
n
7 Yandaki flekilde, k ile p do¤rusu paralel ve n do¤rusu bu iki a c
k
do¤ruyu kesmektedir. b
a) a aç›s›na ve b aç›s›na yöndefl olan aç›lar› yaz›n›z. d f
b) b aç›s› ile iç ters olan, c aç›s› ile d›fl ters olan aç›lar› yaz›n›z. p
g e
8 Yandaki flekil için afla¤›da verilen ifadelerden do¤ru olanlar›n d

bafl›na D, yanl›fl olanlar›n bafl›na Y yaz›n›z. l e
m
n r
a) l ve r aç›lar› yöndefltir. p s
b) m ve s aç›lar› iç ters aç›lard›r.
c) l aç›s›n›n yöndefl aç›s› isimlendirilmemifltir.
20 ç) n ve m aç›lar› ters aç›lard›r.
d) n ve s aç›lar› yöndefl aç›lard›r.
9 Yandaki flekilde yöndefl aç›lar› belirleyiniz.
10 Yanda verilen flekle göre afla¤›daki ifadeleri do¤ru n m

yapacak flekilde noktal› yerleri doldurunuz. b a
k
a) n do¤rusu, k ve l do¤rular›n›n …………………dir. c
b) m do¤rusu, k ve l do¤rular›n›n ………………….dir.
c) a ve f aç›lar› ……………….aç›lard›r.
ç) d ve b aç›lar› ……………….aç›lard›r. d e g
d) d ve e aç›lar› ……………….aç›lard›r. l
f
e) c ve f aç›lar› ……………….aç›lard›r.
f) a ve ………………... aç›lar› yöndefltir.
11 Afla¤›daki bilgileri kullanarak a, b, c, d ve e aç›lar›n› yandaki

flekil üzerine yerlefltiriniz.
m
• f ile c yöndefl aç›lard›r. f
• a ile b yöndefl aç›lard›r.
• c ile b d›fl ters aç›lard›r. n
• e ile d d›fl ters aç›lard›r. m//n
• a ile e bütünler aç›lard›r.
12 Afla¤›daki flekillerin her birinde a, b, c ve d aç›lar›ndan hangisinin r aç›s› ile yöndefl oldu¤unu
bulunuz.
a) b) c) ç)
c b
c r
a d c b d c
b d b a
r r a r
a
13 Afla¤›da k›rm›z› renkli aç›lar›n iç ters aç›lar›n› k›rm›z›ya, mavi renkli aç›lar›n d›fl ters aç›lar›n›
maviye boyayarak gösteriniz.
a) b) c) ç)
21
14 Yandaki flekilde ayn› renk ile boyanan aç›lar›n özelliklerini

aç›klay›n›z.
s.38
Ders Kitabı
Üç Doğrunun Oluşturduğu Açılar

ALIŞMA - 7
1 Afla¤›da verilen do¤rularda l1//l2’dir. 1 ve 2 numaral› aç›lar›n ölçülerini bulunuz. Nas›l
buldu¤unuzu aç›klay›n›z.
a) l1 b) c) ç)
60
o l1 l2
l1
2 l2 2
1 2
o
2
75 l2 l1 o
r o
1 55
130 1
a
1
l2
2 Afla¤›daki bilgileri kullanarak yanda numaraland›r›lm›fl 12 d

aç›lar›n ölçülerini bulunuz. Nas›l buldu¤unuzu aç›klay›n›z. 14 13
15 9 e
d//e, f//g 1
o 8 10
100 2 11
3 5 f
4 6
7
g
3 Yanda verilen dikdörtgenin köflegenlerinin kenarlar› ile

yapt›¤› aç›lardan iç ters olanlar› ayn› renge boyayarak
gösteriniz.
4 Yandaki flekil için afla¤›da verilen ifadelerden do¤ru k

2
olanlar›n bafl›na D, yanl›fl olanlar›n bafl›na Y yaz›n›z.
1 3
k//e, m//n
4 l
a) 5 ve 11 numaral› aç›lar yöndefltir.
6 9
22 b) 2 ve 8 numaral› aç›lar d›fl terstir.
5 11 10
8
c) 6 ve 14 numaral› aç›lar iç terstir. 12
7
ç) 14 ve 16 numaral› aç›lar yöndefltir. 14
d) 2 ve 3 numaral› aç›lar bütünlerdir. 15 13 m
e) 14 ve 16 numaral› aç›lar tümlerdir. 16
f) 7 ve 14 numaral› aç›lar bütünlerdir. n
d
5 Yandaki flekilde d//e’dir. Verilen bilgilere göre a ve b aç›lar›n›n
o e
ölçülerini bulunuz. 80 b
o
a 60
6 Yandaki flekilde k// l oldu¤una göre x ve y aç›lar›n›n ölçülerini o

k
50
bulunuz.
y
x 80o
l
m
7 Yandaki flekilde m//n’dir. Aç›ölçer yard›m›yla 1 ve 2 numaral›
aç›lar›n ölçülerini hesaplay›n›z. Buldu¤unuz de¤erlerden c
yararlanarak a,b ve c aç›lar›n›n ölçülerini bulunuz. a b
2 n
1
A
8 Yandaki ABC dik üçgeninde [DE] // [BC] ve s( )=40 oldu¤una

o
göre ADE ve ABC aç›lar›n›n ölçülerini bulunuz.

D E
B C
9 Afla¤›da paralel do¤ru çiftlerinin bir kesenle yapt›¤› aç›lar verilmifltir. Yerlefltirilen aç›lardan
do¤ru ve yanl›fl olanlar›n› belirleyiniz.
a) b) c)
o
68
o
125 o
o 65 23
125
o
o
75
68
ç) d) e)
o o
52 152
o
120 o
110
o
110
o
60
10 Yandaki flekilde d//e ve [AB]//[CD]’dir. m (ACD)=108 oldu¤una

o A B
d
göre flekil üzerindeki di¤er aç›lar›n ölçülerini hesaplay›n›z.
o
108
C D e
A
11 Yanda verilen ABC aç›s›na yöndefl olan bir baflka aç› çiziniz.
Çiziminizin do¤rulu¤unu nas›l kontrol edebilirsiniz?
B
C
12 Ali, yandaki flekilde verilen a aç›s›n›n ölçüsünü bulmaya

çal›fl›yor. Yapt›¤› ifllemler k›rm›z› renkle verilmifltir. Ali a o o
60 s(a)=120
nerede yanl›fl yapm›flt›r? Aç›n›n ölçüsünün bulunabilmesi
için hangi bilgiye ihtiyaç vard›r?
o o
60 60
13 Yanda verilen ABC ve DEF aç›lar› yöndefl midir? Cevaba

A D
nas›l ulaflt›¤›n›z› aç›klay›n›z.
B E
C F
m
14 Yandaki flekilde m//n’dir. fiekil üzerindeki 1 ve 2 2
numaral› aç›lar›n özelli¤i nedir? Bu aç›lar›n ölçüleri
eflit olabilir mi? Neden? 1
n
s.41
Ders Kitabı
24 Adı ve Soyadı:.................................... Tarih:…/…/…

Sınıfı:..................................................
Nu.:......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Doğrular ve Açılar konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz
Doğrular ve Açılar EVET HAYIR BAZEN

1.Ayn› düzlemde olan üç do¤runun birbirne göre durumlar›n› belirleyebilirim
ve çizebilirim
2.Yöndefl,iç,ters,d›fl ve d›fl ters aç›lar› belirleyerek isimlendirebilirim.
3.Paralel iki do¤runun bir kesenle yapt›¤› aç›lar›n efl olanlar›n› ve bütünler
olanlar›n› belirleyebilirim.
4.Paralel iki do¤runun bir kesenle yapt›¤› aç›lar›n ölçüleri ile ilgili hesaplamalar›
yapabilirim.
5.Bir do¤runun üzerindeki bir noktada bu do¤ruya dikme ç›kabilirim ve
d›fl›ndaki bir noktadan bu do¤ruya dikme infla edebilirim.
6.Bir do¤ru parças›n›n orta dikmesini infla edebilirim.
7.Bir do¤ruya d›fl›ndaki bir noktadan paralel infla edebilirim.

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.43
Ders Kitabı
Tam Sayılardan Rasyonel Sayılara
ALIŞMA - 8
1 Afla¤›da sayma pullar› ile modellenen ifllemlerin matematik cümlelerini yaz›n›z.
a. b.
2 Afla¤›daki noktal› yerlere -2, -4, 6 ve 8 say›lar›ndan uygun olanlar› yazarak eflitliklerin
sa¤land›¤›n› gösteriniz.
a) ... + ... x ... = 46 b) ... x ... + ... = 16
c) ... x ... x ... = 64 ç) ... x ... - ... = -30
3 Afla¤›daki noktal› yerlere + ve - iflaretlerinden uygun olanlar› yazarak eflitliklerin sa¤land›¤›n›
gösteriniz.
a) (...3) x ( -6) = 18 b) (-2) x (...9) = -18 c) (-8) x (...5) = 40
ç) (...8) : (1) = 8 d) (-36) : (...6) = -6 e) (30) : (...5) = 6
4 Afla¤›daki ifllemleri yap›n›z. Buldu¤unuz sonuçlarla flifreyi çözünüz.
a) -6 x -2 = A b) -7 X 2 = N
c) (-8) X (-7) = ‹ ç) -18 : 9 = E
-14 -2 -311 +12 -2 +56 -24
d) 8 : (-4) = T e) (+311) : (-1) = G
f) (+48) : (-2) = F
5 (-4x-8):16 sorusunun cevab›n› bulunuz. Nas›l buldu¤unuzu aç›klay›n›z.
25
6 A={12, (-5), 13 , 7, (-10) , 0,5, (-8) , 17, (-12)}
4 3 8
a) Yukar›daki kümenin elemanlar›ndan do¤al say› olanlar› belirtiniz.
b) Yukar›daki kümenin elemanlar›ndan tam say› olanlar› belirtiniz.
c) Yukar›daki kümede tam say› ve do¤al say›lar kümelerine girmeyen elemanlar oldu mu?
Aç›klay›n›z.
7 Afla¤›da verilen kesirlerin en sade fleklini yaz›n›z. Buldu¤unuz sonuçlar ayn› zamanda bir
rasyonel say› m›d›r? Neden?
a) 5 b) 4 c) 20 ç) -25 d) 21
5 1 10 5 -7
8 Afla¤›daki ifadelerde bofl b›rak›lan yerlere “negatif, s›f›r, pozitif” kelimelerinden uygun
olan›n› yaz›n›z.
a) Bütün .... rasyonel say›lar s›f›rdan küçüktür.
b) Rasyonel say›lar kümesi; pozitif rasyonel say›lar, negatif rasyonel say›lar ve .......
birlefliminden oluflur.
c) Negatif rasyonel say›lar›n mutlak de¤eri ..... rasyonel say›d›r.
ç) Bütün .... rasyonel say›lar pozitif rasyonel say›lardan küçüktür.
9 Tamsay›lar ile rasyonel say›lar›n benzerlik ve farkl›l›klar›n› aç›klayan örnekler veriniz.
10 Afla¤›dakilerden hangisi - rasyonel say›s›na eflittir?
A) 1 B) 1 C) +0,25 D) -4
4 -4
11 a say›s› s›f›rdan küçüktür. Bu say› s›f›rdan büyük olan bir tam say›l› kesrin ters iflaretlisidir.
O halde bu say› bir rasyonel say› m›d›r? Neden?
Tam Sayılardan Rasyonel Sayılara
12 Yandaki say› do¤rusunda her harf bir A B C D

rasyonel say›ya karfl›l›k gelmektedir. Bu
-2 -1 0 1
harflerin gösterdi¤i rasyonel say›lar› bulunuz.
13 Afla¤›daki say›lar aras›na “<, > , =” sembollerinden uygun olan›n› yaz›n›z.
a) 5 3 b) 0,3 -1 c) 0,63 7 ç) 5 25
8 4 -3 -11 8 40
14 Afla¤›daki say›lar› s›ralay›n›z.
a) 11 , 5 , -13 b) 20 , 6 , 27 , -51
16 8 24 37 11 50 90
15 Afla¤›daki rasyonel say›lar aras›nda bulunan en az bir rasyonel say› yaz›n›z.

a) 1 ve 1 b) -1 ve -2 c) 2 5 ve 2 3 ç) - 3 ve -2
2 12 4 4
16 Pasta süslemeyi çok seven Ezgi, annesinin yapt›¤› çilekli

pastan›n üstünü paralel do¤rularla ve çileklerle süsledi.
Pastan›n daha güzel görünmesi için çilekler, yöndefl
aç›lar›n bulundu¤u yerlere koymaya karar verdi. Nokta
koyarak çileklerin yerlerini belirleyiniz.
17 Yandaki flekle göre afla¤›daki ifadelerden hangileri do¤rudur?

k//l
I. d ve e do¤rular› birbirine paraleldir.
26 II. e do¤rusu k ve l do¤rular›n›n ortak dikmesidir
III. e do¤rusu k ve l do¤rular›n›n kesenidir. e
d
A) I ve II B) I ve III C) Yaln›z II D) II ve III
k l
18 Yandaki flekilde k//l//m ve n//o’dur. Buna göre birbirine efl olan

k
aç›lar› ayn› renge boyayarak gösteriniz.
l
m
n o
o
19 Yandaki flekilde [AB]//[CD] ve s(D )=50 dir. Buna göre 1,2,3 ve B D
4 numaral› aç›lar›n ölçülerini bulunuz. 50
o
1 23
A C 4 E
A d e
20 Yandaki flekilde [AB]/[CD]’dir. Bu paralelli¤i
o a D
kullanarak üçgenin iç aç›lar›n›n toplam›n›n180
oldu¤unu nas›l gösterebilirsiniz?
b c
B
C
s.45
Ders Kitabı
ÜN‹TE : Rasyonel Say›lar, Cebir, Çember ‹fl Birli¤i
Rasyonel Say›larla Toplama ve Ç›karma ‹fllemleri

ALIŞMA - 9
1 Aşağıda modellenen toplama ve çıkarma işlemlerine ait matematik cümlelerini yazınız.
a) b)
................... ......................................
c) ç)
...................... ...................................................
2 Aşağıdaki işlemleri modelleyiniz.
a) 2 + 3 b) 4 + 1 c) 7 - 1 ç) 2 - 1 27
5 4 5 3 8 2 3 3
3 Aşağıda, sayı doğrusunda verilen toplama işlemlerine ait matematik cümlesini yazınız.
a)
-2 -1 0 1 2 3
b)
-1 0 1
c)
-3 -2 -1 0 1 2
4 Aşağıdaki toplama işlemlerini ve toplamları sayı doğrusunda gösteriniz.
a) - 2 + 3 b) 4 +-2
5 5 7 7
5 Aşağıdaki toplama işlemlerinin sonucunu tahmin ediniz. İşlem sonucunu tahmininizle

karşılaştırınız.
a) 1 + 1 b) 4 + 7 c) 4 + 1 ç) 2 + 7
3 4 5 8 21 7 3 12
d) 7 2 + 6 1 e) 8+ 2 3 + 9 f) 15 + 13 + 7 g) 6 + 4 + 2 3
9 2 4 3 24 20 4 7 21 14
6 Aşağıdaki çıkarma işlemlerinin sonucunu tahmin ediniz. İşlem sonucunu tahmininizle
a) 4 - 1 b) 7 - 2 c) - 4 - - 4 ç) - 5 - 3
7 5 10 7 9 11 21 28
d) 5 1 - 2 3 e) 4 5 - 3 5 f) 3 3 - -2 5 g) 7- 4 1
4 4 12 6 4 8 3
7 Aşağıdaki işlemleri yapınız.
a) - 3 - - 3 + 7 + - 4 b) 5 - -4 - - 7 - 1 c) 1 2 + - 1 - -2 2
5 5 9 3 18 9 3 2 3 3 3
a) 22,3-4,7 b) 2,5-0,3 c)1,2+0,4 ç) 5+3,4 d) 0,1+0,1 e) 4,05-2
9 Aşağıdaki toplama ve çıkarma tablolarını örneklerdeki gibi tamamlayınız.
+ -1 3 - 1 0 1 1 3 - -3,5 -1 -0,2 3 5
4 2 2 4 2 2
-1 3 0
4
- 1 3
2 4
0 2,5 27
10
1 2 1 3,4
2 4
28 1 3 4
4
Örnek: 4. satır 5. sütundaki işlem Örnek: 3. satır 3. sütundaki işlem

1 + 1 3 = 1 + 7 2,5 + -0,2 = 25 + - 2
2 4 2 4 10 10
= 2 + 7 = 25 + 2
4 4 10 10
= 9 = 2 1 = 27 = 2 7
4 4 10 10
10 Aşağıdaki eşitliklerde, boş bırakılan parantezlere gelmesi gereken rasyonel sayıları işlem
yapmadan bulunuz. Bu sayıları, toplama işleminin hangi özelliğinden yararlanarak
bulduğunuzu açıklayınız.
a) - 2 + - 4 = + -2 b) + 2 3 = 2 3 + -7
3 5 3 4 4 9
c) 18 + = - 68 + 18 ç) - 1 + -7 1 = -7 1 +
79 105 79 14 3 3
11 Aşağıda sol sütundaki toplananların eşlerini, işlem yapmadan, sağ sütunda bularak
eşleştiriniz. A) 4 + -1
............I. -1 + - 4 3
3 3
B) -1 + - 4
...........II. 1 + 4
3 C) 1 + - 4
3
..........III. -1 + 4
3 D) - 4 + -1
3
4
..........IV. -
3
+1 E) 4 + 1
3
12 Aşağıdaki eşitliklerde, boş bırakılan parantezlere gelmesi gereken rasyonel sayıları işlem
yapmadan bulunuz. Bu sayıları, toplama işleminin hangi özelliğinden yararlanarak
bulduğunuzu açıklayınız.
a) 4 + 2 + 5 = 4 + 2 +
5 3 7 5 3
b) + -7 + 4 = - 8 + - 7 +
3 5 9 3
c) -1 2 + - 5 + 4 = +- 5 + 4
3 7 3 7 3
ç) - 12 + + -2 3 = - 23 + -2 3
17 4 5 4
13 Aşağıda rasyonel sayılarla toplama işleminin birleşme özelliğinden faydalanarak

- 3 + 2 + - 2 işleminin iki farklı çözüm yolu verilmiştir. Siz olsanız hangi çözüm yolunu
8 5 5
tercih ederdiniz? Neden?
I. yol II. yol

-3 + 2 + - 2 = - 3 + 2 + - 2 - 3 + 2 + - 2 = - 3 + 2 +- 2
8 5 5 8 5 5 8 5 5 8 5 5
(5) (8)
= - 3.5 + 2.8 + - 2 = - 3 + 2 - 2
8.5 5.8 5 8 5 5 29
= - 15 + 16 - 2 = - 3 + 0
40 40 5 8
= 1 - 2 = - 3
40 5 8
(8)
= 1 - 2.8
40 5.8
= 1 - 16
40 40
3
= - 15
40 8
=- 3
8
14 Aşağıda sol sütunda toplananların eşlerini, işlem yapmadan, sağ sütundan bularak
eşleştiriniz.
A) 2
............I. - 3 + 1 + - 4
2 5 2 2
B) - 5 + 5
...........II. 1 + - 1 + 2
4 4
C) - 3 + 1 + - 4
2 5
2 2
..........III. - 5 + 5 + 0
D) - 3 + -1 + 4
2 5
4 1
15 Aşağıda 3 + - 3 + 2 işleminin çözümü adım adım verilmiştir. Yanlış adımı bulup düzelterek
doğru çözümü yapınız.
4 + -1 1 + 2 = 4 + - 1 + 2 .........................................................................(1. ad›m)
3 3 3 3
= 4 + - 1 +2 .........................................................................(2. ad›m)
3 3
= 4 - 1 +2 .........................................................................(3. ad›m)
3 3
= 4 +2 .........................................................................(4. ad›m)
3
= 1+ 2 .........................................................................(5. ad›m)
=3 .........................................................................(6. ad›m)
16 Aşağıda, işlemin çözümü adım adım verilmiştir. Boş bırakılan adımlardaki işlemleri
tamamlayarak çözümü kontrol ediniz.
-2 3 + 1 + - 9 = - 13 + ...... + - 9 ................................................................(1. ad›m)

5 8 8 5 8
= ...................... .....................................................................(2. ad›m)
= - 13 + 0 .....................................................................(3. ad›m)
5
30 = ...................... .....................................................................(4. ad›m)
= -2 3 .....................................................................(5. ad›m)
5
17 Bir rasyonel sayıya hangi sayıyı eklerseniz sonuç yine o rasyonel sayı olur? Bu sayı,
toplama işleminin hangi özelliğini gösterir?
18 3 - 0 = 0 - 3 eşitliğinin doğruluğunu kontrol ediniz.

4 4
19 Aşağıdaki rasyonel sayıların toplama işlemine göre tersini yazınız.
a) - 7 b) 2 c) 0,3 ç) -9 d) 5 e) -1 3
4 3 8 4
20 Aşağıdaki eşitliklerde boş bırakılan kutuları, işlem yapmadan, tamamlayınız. Toplam işleminin
hangi özelliğinden yararlandığınızı açıklayınız.
a) 3 + =0 b) -7 + =0 c) + 2 3 =0 ç) + -3 4 = 0
8 4 5 9
21 Aşağıdaki işlemin çözüm adımlarından her birinde, toplama işleminin hangi özelliğinin
kullanıldığını belirtiniz.
2 + 1 + - 2 = 2 + - 2 + 1 .....................................................................(1. ad›m)
3 4 3 3 3 4
= 2 + - 2 + 1 .....................................................................(2. ad›m)
3 3 4
= 0+ 1 .....................................................................(3. ad›m)
4
= 1 .....................................................................(4. ad›m)
4
22 Yandaki toplama tablosunu tamamlayınız. Tablodan

+ - 3 - 1 0 1 3
yararlanarak aşağıdaki özelliklere örnek veriniz. 2 3 3 2
a) Değişme özelliği - 3
b) Etkisiz eleman 2
c) Ters eleman - 1
3
0
1
3
3
2
23 Aşağıdaki boş kutulara uygun rasyonel sayıları yazınız.
a) + 3 = 4 b) 11 - = 4 c) 5 + = 7 ç) 31 - = 15
8 5 15 15 9 9 44 44
a) 1 1 b)
3 5 -1 +7
3 12
+ +
31
1 5 2
2 6 3
- -
s.53
Ders Kitabı
Rasyonel Say›larla Çarpma ve Bölme ‹fllemleri

ALIŞMA - 10
1 Afla¤›da modellenen çarpma ve bölme ifllemlerine ait matematik cümlelerini yaz›n›z.
a) b) c)
...................
................... ...................
ç) d)
................... : ........... = ................... ............... : ............... = ...............

2 Afla¤›daki çarpma ve bölme ifllemlerini modelleyiniz.
a) 5 . 3 b) 1 . 3 c) 3 : 3 ç) 1 : 1
6 4 2 5 4 4 8
3 Aşağıdaki çarpma işlemlerinin sonucunu tahmin ediniz. İşlem sonucunu tahmininizle
a) - 5 . 9 3 b) 3 . -4 2 c) - 3 . -8 5
9 5 2 9 8 6
ç) 5 .6 4 d) 3 3 . - 1 e) -5 7 . 20
6 5 5 6 10
4 Aşağıdaki ifadelerin sonuçlarını bulunuz.
2 3 2 2
a) - 2 b) -1 1 c) - 3 ç) 5
9 3 5 8
5 Aşağıdaki bölme işlemlerinin sonucunu tahmin ediniz. İşlem sonucunu tahmininizle
a) 2 3 : - 7 b) 4 : 12 c) - 6 : 2 ç) - 2 : - 7
4 8 5 25 11 3 7 2
d) 1 : - 4 e) -3 5 : -1 f) 0 : 2 g) 9 : - 9
3 8 3 8
6 a) Afla¤›daki çarpma tablosunu tamamlay›n›z.
x -1 -0,3 0 1 6 10
5 3
32
-1
-0,3
1
6 36
5 25
10
3
b) Afla¤›da bölme tablosu verilmifltir. Tabloyu örnekteki gibi tamamlay›n›z.
: 1 0,6 -1 1 5 Örnek: (-1) : 1 = (-1) . 5 = -5

5 5 1
0,2 Örnek: 3 : 5 = 3 : 5 = 3 x 1 = 3
5 5 1 5 5 25
3 3
5 25
-1 -5
5
7 Afla¤›da sol sütunda verilen ifllemlerin cevaplar›n› sa¤ sütundan bularak önündeki harfi
ayr›lan k›sma yaz›n›z.
........... 1) 2 . - 5 A) -1
30 2
B) 2
........... 2) 4 . 5 C) 0
5 4
D) 1
........... 3) 2 . - 2 .121 E) - 1
11 11 4 6
F) 4
44
8 Afla¤›daki ve de¤erlerine göre verilen ifllemleri yap›n›z.
+ + - - . . : :
1 -2
3 5
(-3) 2
3
1 1 11
3 4
9 2 5 . - 1 . - 6 ifllemini en kolay yoldan yapabilmek için çarpma iflleminin hangi özelli¤i

6 13 17 33
kullan›lmal›d›r? Aç›klay›n›z.
10 Afla¤›daki eflitliklerde bofl b›rak›lan parantezlere gelmesi gereken rasyonel say›lar› ifllem
yapmadan bulunuz. Bu say›lar› çarpma iflleminin hangi özelli¤inden yararlanarak buldu¤unuzu
aç›klay›n›z.
a) 2 . - 1 = . 2
3 13 3
b) . 8 = 8 . -2 1
9 9 5
c) - 1 . = 3 .- 1
3 17 5
11 Afla¤›daki eflitliklerde bofl b›rak›lan parantezlere gelmesi gereken rasyonel say›lar› ifllem
yapmadan bulunuz. Bu say›lar› çarpma iflleminin hangi özelli¤inden yararlanarak buldu¤unuzu
aç›klay›n›z.
a) 3 . - 7 . 3 7
= 8 . - 5 . - 14
8
8 5
b) -3 4 . . 4 = . -7 . 4
5 9 6 9
12 Bir rasyonel say›yla hangi say›y› çarparsan›z sonuç de¤iflmez? Bu say›, çarpma iflleminin
hangi özelli¤ini gösterir?
13 Bir rasyonel say›n›n (-1) ile çarp›m›n›n sonucu, o rasyonel say›n›n toplama ifllemine göre
hangi özelli¤ini verir? Örneklerle aç›klay›n›z.
14 0: 2 ile 2 :0 ifllemlerinin sonuçlar›n› karfl›laflt›r›n›z.
3 3
15 Bölme iflleminde de¤iflme özelli¤inin olamayaca¤›n› örneklerle aç›klay›n›z.
16 Afla¤›daki rasyonel say›lar›n çarpma ifllemine göre tersini yaz›n›z.
a) 9 b) -2 9 c) - 7 1 2
ç) d) 8
5 5 17 2
17 Afla¤›daki eflitliklerde bofl b›rak›lan kutular›, ifllem yapmadan, tamamlarken çarpma iflleminin
hangi özelli¤inden yararland›¤›n›z› aç›klay›n›z.
a) 4 . =1 b) - 8 . =1
7 11
c) 2 3 . =1 ç) - 1 . =1
5 4
18 4 .0=0 olmas›, çarpma iflleminin hangi özelli¤ini verir?

9
19 5. - 1 . 4 iflleminin çözümü ad›m ad›m verilmifltir. Her bir ad›m›n özelliklerini boflluklara
4 9
yaz›n›z.
5. - 1 . 1 = 5. - 1 . 1 ..................................................................................(1. adım)
4 5 4 5
34
5. 1 . - 1 ..................................................................................(2. adım)
5 4
1. - 1 ..................................................................................(3. adım)
4
- 1 ..................................................................................(4. adım)
4
20 Bir rasyonel say›n›n, toplama ifllemine göre tersi ile toplanmas› her zaman 0 sonucunu
verirken, çarpma ifllemine göre tersi ile çarp›lmas›yla her zaman 1 sonucunun elde
edilmesinin nedenini belirtiniz.
21 ve say›lar›n›n çarpma ifllemine göre terslerinin toplam›n› ve ayn› say›lar›n toplamaya

göre terslerinin çarp›m›n› bulunuz.
22 Afla¤›daki sol sütunda verilen rasyonel say›lar›n çarpma ifllemine göre terslerini sa¤ sütundan
bularak önündeki harfi ayr›lan bofllu¤a yaz›n›z.
........... 1) 3 A) 8 B) - 3
8 3 8
........... 2) - 2 C) 9 D) - 5
5 2
........... 3) 1 E) 5 F) -9
9 2
G) 13 I) - 15
........... 4) - 13 15 13
15
23 Afla¤›da, 5 3 + 6 iflleminin 2 farkl› çözüm yolu verilmifltir. Hangi durumda, hangi

3 5 25
çözüm yolunu tercih edece¤inizi aç›klay›n›z.
1. yol
5 3 + 6 5 3.5 + 6
3 5 25 = 3 5.5 25 Parantez içinin paydalar› eflitlenir,
(5)
= 5 . 15+6 ortak payda alt›nda yaz›l›r,

3 25
= 5 . 21 parantezden kurtar›l›r, sadelefltirme yap›l›r,

3 25
=7 sonuç bulunur.
5
2. yol
5 . 3 + 6 = 5 .3
3 5 25 + 5 . 6 Çarpma iflleminin, toplama ifllemi üzerine da¤›lma özelli¤i
3 5 3 25
= 1+ 2 çarp›mlar yap›l›r,
5
= 5+2 paydalar eflitlenir, ortak
5 35
paydada yaz›l›r,
= 7 sonuç bulunur.
5
24 Afla¤›daki ifllemlerde hangi yolun daha kolay oldu¤unu tahmin ederek ifllemleri yap›n›z.
a) 2 5+ 3 b) 3 7 + 11 c) 6 - 6 . 11 ç) 24. 3 + 5
5 5 7 3 6 7 11 12 8 12
d) 4 . 9 + 9 e) 3- 1 . 17 f) 7 . 5- 5 g) 7 . 1 + 7 . 5
9 10 14 2 10 10 14 8 3 8 3
h) 3 . 11+ 3 . 17 i) 2 + 3 10 j) 6 8-3 k) 8. 3 + 1
2 2 5 2 3 5 4 8
25 Afla¤›daki çözümü verilen ifllemin yanl›fl olan ad›m›n› bulunuz. Bu ad›mdaki özelli¤in yerine
hangi özelli¤in kullan›lmas›n›n do¤ru olaca¤›n› belirtip çözümünü yap›n›z.
3 . 8. 1 = 3 .8 . 3 . 1 Çarpma iflleminin .........................(1. adım)

8 3 8 8 3
da¤›lma özelli¤i
3. 1 Çarp›mlar yap›l›r
.........................(2. adım)
8
3 Sonuç bulunur.
8 .........................(3. adım)
26 Afla¤›daki ifllemlerde yap›lan hatalar› bularak do¤ru ifllemi yap›n›z.
a) 1 3 + 4 = 1 + 3 . 1 + 4 c) 2 - 1 . 1 = 2 - 1 . 1
5 7 9 5 7 5 9 3 4 6 3 4 6
b) 1 3 + 4 = 1 . 3 + 4 ç) 2 1 + 4 = 2 + 1 . 2 + 4
2 4 5 2 4 5 7 4 9 7 4 7 7
27 Afla¤›daki ifadelerden do¤ru olanlar›n bafl›na D, yanl›fl olanlar›n bafl›na Y yaz›p yanl›fllar›n
yan›na do¤rusunu yaz›n›z.
......... a) Rasyonel say›larla çarpma iflleminin de¤iflme özelli¤i vard›r.
......... b) Rasyonel say›larla çarpma iflleminin birleflme özelli¤i yoktur.
......... c) Rasyonel say›larla bölme iflleminin de¤iflme özelli¤i vard›r.
......... ç) Rasyonel say›larla bölme iflleminin yutan eleman› 0’d›r.
......... d) Rasyonel say›larla çarpma iflleminin etkisiz eleman› -1’dir.
......... e) Her rasyonel say›n›n çarpma ve bölme ifllemine göre ters eleman› vard›r.
......... f) Bir rasyonel say› ile bu say›n›n çarpmaya göre tersinin çarp›m› 1’dir.
......... g) Bir rasyonel say›n›n toplamaya göre tersi ile çarpmaya göre tersinin çarp›m› -1’dir.
......... h) ‹ki rasyonel say›n›n çarp›m› her zaman bir rasyonel say›d›r.
28 4 çocuklu bir ailenin çocuklar›ndan, ikisi k›z ve ikisi de erkektir. K›z çocuklar›n›n her biri,
pastan›n ’ini ve erkek çocuklar›ndan her biri de ’ini yediklerine göre, geriye pastan›n
kaçta kaç› kalm›flt›r?
Bu problemin çözümü yap›l›rken çarpma iflleminin hangi özelli¤ini kullanmak çözümü
36
kolaylaflt›r›r? Nedenini aç›klay›n›z.
29 Afla¤›daki flekil ile verilmifl ifllemleri örnekteki gibi aç›k olarak yaz›n›z.
4
1 1 1 1 1 . 1 + 1 . 1 = 1 + 1 = 5+3 = 8 = 4
2 3 2 5 2 3 2 5 6 10 30 30 15
(5) (3) 15
• •
ya da
1 1
6 10 1 1 + 1 = 1 5+3 = 1 . 8 = 4
2 3 5 2 15 2 15 15
+
4
15
a) b)
3 2 3 1 2 -6 2 3
4 5 4 10 3 5 3 7
• • • •
- +
s.61
Ders Kitabı

Sınıfı:..................................................
Nu.:......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Rasyonel Sayılarla İşlemler konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi
değerlendirmeniz için hazırlanmıştır. Formu doldurmak için aşağıdaki her bir cümleyi okuyarak, cevabınıza
en uygun ifadenin altına X işaretini koyunuz. Bu ifadelerin doğru cevabı yoktur. Her sütunun altına cevaplarınızı
toplayarak genel durumunuzu değerlendiriniz. “Bazen” ya da “hayır” cevabını işaretlediğiniz durumlarda
öğretmeninizden yardım alınız. Bu konuda gelişmek için hedeflerinizi belirleyiniz ve bir çalışma planı
hazırlayınız.
Rasyonel Sayılarla İşlemler EVET HAYIR BAZEN
1.Rasyonel sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerini yapabilirim.
2.Rasyonel sayılarla toplama işleminin değişme özelliğinin olduğunu bilirim.
3.Rasyonel sayılarla toplama işleminin birleşme özelliğini uygulamalarda
kullanabilirim.
4.Rasyonel sayılarla toplama işleminin etkisiz elemanını bilirim.
5.Bir rasyonel sayının toplama işlemine göre tersini bulabilirim.
6.Rasyonel sayılarla çıkarma işleminin değişme, birleşme ve etkisiz eleman
özelliklerinin olmadığını gösterebilirim.
7.Rasyonel sayılarla çarpma ve bölme işlemlerini yapabilirim.
8.Bir rasyonel sayı ile 0'ın çarpımının hangi özelliği tanımladığını bilirim.
9.Bir rasyonel sayının 0'a bölümünü veya 0'ın sıfırdan farklı bir rasyonel
sayıya bölümünün sonucunu bilirim.
10.Rasyonel sayılarla çarpma işleminin etkisiz elemanını bilirim.
11.(-1) 'in rasyonel sayılarla çarpma ve bölme işlemlerindeki etkisini bilirim.
12.Rasyonel sayılarla çarpma işleminin değişme ve birleşme özelliklerini
örnekle gösterebilirim.
13.Rasyonel sayılarla çarpma işleminin toplama ve çıkarma işlemleri üzerine
dağılma özelliğini işlemlerde uygulayabilirim. 37
14.0'dan farklı bir rasyonel sayının çarpma işlemine göre tersini bulabilirim.
15.Çarpma işlemine göre birbirinin tersi olan iki sayının çarpımlarının hangi
özelliği gösterdiğini açıklayabilirim.
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.63
Ders Kitabı
ALIŞMA - 11 Cebirsel İfadeleri Çarpma ve Sadeleştirme
1 Afla¤›da modellenen toplamlara ait cebirsel ifadeleri yaz›n›z.

x -x 1 -1 kabul ederiz.
a) b)
+ = + =
( ...............) + ( ...............) = ( ...............) ( ...............) + ( ...............) = ( ...............)
c) ç)
+ = + =
( ...............) + ( ...............) = ( ...............)

( ...............) + ( ...............) = ( ...............)
Cebirsel İfadeleri Çarpma ve Sadeleştirme
2 Afla¤›daki cebirsel ifadeleri ve toplamlar›n sonuçlar›n› altlar›nda ayr›lan k›s›mlara,
x -x 1 -1 kabul ederek, modelleyiniz.
a) (x+4) + (3x+2) = ............... b) (5x-2) + (-x+4) = ...............
+ = + =
c) (x+1) + (-x-1) = ............... d) (3x-4) + x = ...............
+ = + =
3 x=5 için afla¤›daki cebirsel ifadelerin de¤erlerini bulunuz.

a) 3x b) 2x+x2 c) 2(2x+2) ç) 4(4x-4x2)
d) -x+x2 e) 3(x2-7)+3) f) -4+2x2-3x g) 20-3x
4 Yandaki boflluklar›, örnekteki gibi x .x -5x

38 tamamlay›n›z.
+5 a+5 .3a
2x 3x 5x -x 4x
-b +2b -2
-3y -8y -5x -8y+4
k 3(k-2)
5 Afla¤›daki cebirsel ifadelerin terim say›lar›n› ve kat say›lar›n›n toplam›n› bulunuz.
cebirsel ifade terim say›s› katsay›lar toplam›

5x2-3x+2 3 5-3+2=4
6+3z
3a-a2+4
b-9
7-6y
c2-2c+1
8a
6 Afla¤›daki cebirsel ifadelerde varsa benzer terimleri bulunuz. Buldu¤unuz benzer terimleri
kat say›lar›n› toplay›n›z.
a) 4-2a+5a+1 b) 2x2-5+3x-4x2 c) 3y-4-2y
ç) -6-3z d) a+a2+1 e) 5x+x2-2x2+4x+1
7 Afla¤›da çarp›mlar› modellenen cebirsel ifadeleri örnekte oldu¤u gibi yaz›n›z.
x2 -x2 x -x 1 -1
x + 3
x. (x + 3)
........................................
a) ........................................ b) ........................................
...................
...................
........................................
........................................
c) ........................................ ç) ........................................
...................
...................
........................................ ........................................
d) ........................................
e) ........................................
39
...................
...................
........................................
........................................
8 Afla¤›daki cebirsel ifadelerin çarp›mlar›n› altlar›na ayr›lan k›s›mlara modelleyiniz.
x2 -x2 x -x 1 -1
a) x.(x+4) b) 3.(x-2)
c) x.(3-x) ç) 2.(1-2x)
9 Afla¤›daki ifadeleri tamamlay›n›z.

a) -2.(5-x) = .......................... +2x b) 3(2+a) = ..............+6...............
c) 2.(1-x) = 2+............................. ç) ............(- + ..........) = 3z-27
10 Afla¤›daki eflitliklerde bofl b›rak›lan k›s›mlar› tamamlay›n›z.
a) x+3-x2 = 3-x(............) b) a-8-2a = a2-2 (............)
2
c) 8y-6y -2y = 2y (............) ç) 20b-3+b2 = 20b+(............)
11 Afla¤›daki ikiflerli cebirsel ifadeleri inceleyerek aralar›ndaki iliflkiyi bulunuz.

a) 2(x-3x+1) ile 2x - 6x+2 b) -3a-3a ile -3a(a+1)
c) -5(y+2)+2(y+2) ile -3(y+2) ç) k+5k-4 ile k(k+5)-4
12 Afla¤›daki cebirsel ifadelerde da¤›lma özelli¤i kullanarak parantezleri kald›r›n›z.

a) (6x-12) b) -7(x+2x+1)
c) 4(2+2y)+4y(y+1) ç) 6a(a+3)-10
13 Afla¤›da çarp›mlar› modellenen cebirsel ifadeleri örnekte oldu¤u gibi yaz›n›z.
x2 -x2 x -x 1 -1
x + 2
40
x
+
1
x(x+2)+1.(x+2)=(x+2).(x+1)
a) b)
........................................
............................
c) ç)
........................................
.............................................................
14 Afla¤›daki cebirsel ifadelerin çarp›mlar›n› altlar›nda ayr›lan k›s›mlara modelleyiniz.
x2 -x2 x -x 1 -1
a) x + 4 b) -x - 1
x x
- -
1 3
c) 2x - 5 ç) 4x + 2
x 2x
+ -
2 3
15 Afla¤›daki ifadeleri tamamlay›n›z.
a) (x-3).(x+4)=x.(........)-.....(x+4)=x2+4x-3x-12=x2+.....-12
b) (3x+4).(........)=3x(x+2)+4(x+2)=...................=...................
c) (........).(3a-2)=-a(3a-2)+8.(3a-2)=...................=..................
ç) (7-.......).(......-3)=7.(y-3)-2y(-y-3)=....................=..................
16 Afla¤›daki çarpma tablosunda bulunan boflluklar› örnekteki gibi tamamlay›n›z.
• x 5 (x + 2) (1 - 2x) 41
7 7.x 7.5 7x+14 7-14x
-2x
(x - 3)
17 Afla¤›daki cebirsel ifadelerde, çarpma iflleminin toplama ve ç›karma ifllemleri üzerine

da¤›lma özelli¤ini kullanarak parantezleri kald›r›n›z.
a) 3y(5-y+4) b) .(4x2-6x-4)
c) (-9-3x2-6x) ç) a.(a+4)+2a(a-1)
d) (b-3).(b+3) e) ( x-4).(-5x+2)
18 Afla¤›daki cebirsel ifadelerde, çarpma iflleminin toplama ve ç›karma ifllemleri üzerine
da¤›lma özellikleri kullan›l›rken yap›lan hatalar› aç›klay›n›z.
a) 3(x-4)=3x-4
b) x.(x+7)=x+7x
c) (a-2).(2a+4)=a.(2a+4)+2(2a+4)
ç) (1-y).(y-1)=1.(y-1)-y(y-1)=y-1-y2-y
19 Afla¤›daki cebirsel ifadelerin en sade efl de¤erini bulunuz.
a) 7x-4+5-2x-2
b) a- - a-
c) 3,4x-(2,5+1,3)-2,1(x-2)
ç) 4y2-2(y+1)-y(4y-3)
20 Afla¤›daki flekillerin çevrelerini veren cebirsel ifadeyi örnekteki gibi yaz›n›z.

Örnek:
x+2 x+2 x+2
x x Ç2 x Ç1=2x+2.(x+2) ve Ç2=2x+4(x+2)
+ Ç1+Ç2=2x+2.(x+2)+2x+4(x+2)
Çyeni: x+2
=4x+6(x+2)
x
Çyeni=4x+6(x+2)-2(x+2)
x
Çyeni=4x+4(x+2)
x+2
a) b) b
a+4
a+4 a+4 a b+3
b+3 b+3
a a
b
+ b+3
b+3
42
21 Afla¤›da (3n-6)-3(n+2) cebirsel ifadesinin en sade efl de¤erini bulma ad›mlar› verilmifltir.

Her ad›m›n karfl›s›na hangi ifllemin yap›ld›¤›n› aç›klay›n›z.
(3n-6)-3(n+2) = 3n-6-3n-3(+2) (……………………………….) ………….........(1. ad›m)
= 3n-6-3n-6 (……………………………….) ……….......…..(2. ad›m)
= (3n-3n)+(-6-6) (……………………………….) …………..........(3. ad›m)
= n(3-3)+(-6-6) (……………………………….) …………..........(4. ad›m)
= n.0+(-12) (……………………………….) …………..........(5. ad›m)
= 0-12 (……………………………….) …………...........(6. ad›m)
=-12 (……………………………….) ……….......…..(7. ad›m)
22 (2n-4).(n-1)-2(n2-2) cebirsel ifadesinin en sade efl de¤erinin bulunmas› ad›m ad›m verilmifltir.

Bofl b›rak›lan ad›mlar› tamamlay›n›z.
(2n-4).(n-1)-2(n2-2) = 2n(n-1)-4.(n-1)-2.n2-2.(-2) ...............................................(1. ad›m)
= 2n.n-2n-4n-4(-1)-2n2+4 ...............................................(2. ad›m)
2
= 2n -2n-4n+4-2n +4 2 ...............................................(3. ad›m)
= (2n2-2n2)+(-2n-4n)+(+4+4) ...............................................(4. ad›m)
= .............................................................................................(5. ad›m)
= 0n2-6n+8.............................................................................(6. ad›m)
=.............................................................................................(7. ad›m)
23 Afla¤›daki cebirsel ifadelerin en sade efl de¤erini bulunuz.
a) 5-(1-x)2
b) (n-4).(2n-5)+10n+9
c) (y-2)2-(y-1)2
ç) 4b-2(b+1)+(b-1)2
24 Afla¤›da, 3x-(7x+1)+4(x-1) cebirsel ifadesinin en sade efl de¤erini bulma ad›mlar› verilmifltir.
Yanl›fl ad›m› belirleyiniz. Yanl›fl ad›mdan itibaren do¤ru ifllemleri yazarak bu cebirsel ifadenin
en sade efl de¤erini bulunuz.
3x - (7x+1) + 4(x-1) = 3x-7x-1+4x-4 Parantezler kald›r›l›r. ……………........(1. ad›m)
= (3x-7x+4x)+(-1-4) Benzer terimler grupland›r›l›r.……….(2. ad›m)
= (3-7+4)x+4 Ortak çarpan parantezine al›n›r.…....(3. ad›m)
= 0.x+4 Çarp›mlar yaz›l›r……………..……….(4. ad›m)
=4 Cebirsel ifadenin en sade efl de¤eri
bulunur.............................................(5. ad›m)
s.70
Ders Kitabı
Bir Bilinmeyenli Denklemler

ALIŞMA - 12
1 Afla¤›da terazi ile modellenen eflitlikleri, modelin alt›ndaki boflluklara yazarak bilinmeyeni
bulunuz.
bilinmeyen 1 birim kütle bilinmeyen 1 birim kütle
43
2 Afla¤›da sayma pullar›yla modellenen eflitlikleri, verilen boflluklara yaz›n›z.

bilinmeyen pozitif sayma pulu negatif sayma pulu
a) b)
= =
......................................................... .........................................................
c) ç)
= =
......................................................... .........................................................
3 Afla¤›daki denklemleri, bardak ve sayma pullar› ( , , ) kullanarak altlar›na verilen

k›s›mlara modelleyiniz.
a) 3x-4=11 b) 5a+2=3a+8
= =
c) -8=2c+2 ç) 7y-4=-18
= =
4 Afla¤›daki eflitlikleri modelleyiniz ve bilinmeyenleri bulunuz.

a) 2a-7=a+4
b) 12=6a+3
44 c) -1=x+5
5 7x-14=7 eflitli¤ini çözmek için iki farkl› çözüm yolu verilmifltir. Hangi çözüm yolunun do¤ru
oldu¤unu nedenleri ile aç›klay›n›z.
I. çözüm yolu 2. çözüm yolu

7x-14=7 7x-14=7
7x-14+14=7+14 .7x-14=7.
7x=21 x-14=1
.7x=21. x-14+14=1+4
x=3 x=15 d3
3x-10
d1
6 Yandaki flekilde d1 // d2 oldu¤una göre, x
bilinmeyenini bulunuz.
o
d2
80
3x+3
7 Yandaki beflgenin çevresinin uzunlu¤u 60 birim oldu¤una göre,
a. x’in de¤erini bulunuz. x+2
b. En k›sa kenar›n uzunlu¤unu bulunuz.
2x
2x-12
3x-10
8 Afla¤›da verilen denklemin çözümü basamakland›r›lm›flt›r. Çözümü kontrol ederek hatal›
olan basama¤› bulup do¤ru çözümü yap›n›z.
x -7 = 8 - 2x denklemini çözelim;
7 21
2x + x -7 = 8 - 2x + 2x
21 7 21 21
2x + x -7 + 7 = 8 + 7
21 7
2x + x = 15
21 7
2x + 3x = 15
1 . 5x = 15
5
x = 3’tür.
9 Afla¤›da verilen eflitliklerdeki bofl kutulara gelmesi gereken de¤erleri yaz›n›z.
a) 7a=28 b) 2y-4=8 c) .k-2=-16 ç) .x=-9
7a 28 2y-4+ =8
= .k-2+ =-16+ . .x=-9
2y=
.k= x=
a=
2y
=
.k= .
k=
10 Afla¤›daki -9=x-5 denkleminin çözüm ad›mlar›n› yaz›n›z. Bofl b›rak›lan aflamalar› 45
tamamlay›n›z.
1. ad›m: -9+9 = x-5+9
2. ad›m:
3. ad›m: -x = x-x+4
4. ad›m: - =
5. ad›m:
6. ad›m: =
7. ad›m:
8. ad›m:
9. ad›m: -2x-6+6=20+6
10. ad›m:
11. ad›m: = 26.
12. ad›m:
11 Afla¤›daki denklemlerdeki x de¤erlerini bulunuz.
a) x+3=5 b) 8x=20 c) -2x+3=11
ç) 3x+2=2x-1 d) x=10 e) 2,5.h=20
f) =3 g) -5x-3=2x+3 ¤) 3x+ =15
12 Afla¤›daki denklemlerde bilinmeyenleri bulunuz.

a) 3a+2(a-3)=-8 b) 3b+1=8+b c) 2c+7=6c-31
ç) 4x+6=8x+6 d) =8 e) =-1
f) 12 (k-1)=3(2k+1)+9 g) 3(2p-1)=5(1-p)+3 h) 6(z-4)+2(z+5)=3(z-1)+4
16 cm
13 Yandaki dikdörtgenin çevresi 46 cm ise a’n›n de¤eri kaçt›r?
a=?
14 “24 Kas›m ‹lkö¤retim Okulu’nda 7A, 7B ve 7C s›n›flar›, birlikte a¤aç dikmeye gittiler. 7A
ve 7C s›n›flar› eflit say›da, 7B s›n›f› ise, 7A s›n›f›ndan 8 tane eksik a¤aç dikti. S›n›flar
toplam 109 tane a¤aç diktiklerine göre 7C s›n›f› kaç tane a¤aç dikmifltir?” sorusunun
cevab›n› denklem yard›m›yla bulunuz.
15 Zeynep, ailesi ile tatilden dönerken Afyonkarahisar’dan hediyelik lokum al›rlar. 1 kg’l›k
46 lokum paketinin fiyat›, 2 tane 500 g’l›k lokum paketlerinin fiyat›ndan 400 YKr daha azd›r.
Zeynepler 2 adet 1 kg’l›k, 3 adet 500 g’l›k lokum al›p 10 YTL ödediklerine göre, 1 kg’l›k
lokum paketinin fiyat›n› denklem kurarak bulunuz.
16 Bir sineman›n 3 salonu vard›r. Sineman›n sahibi, her gün kaç kiflinin film izlemeye geldi¤ini
belirliyor. Papatya Salonu’na, Kas›mpat› Salonu’nun ’i kadar, Kas›mpat› Salonu’na ise
Papatya Salonu’ndan 19 izleyicinin daha fazla geldi¤ini not ediyor. Sinemaya toplam 144
kifli geldi¤ine göre, Lale Salonu’na gelen kifli say›s›n› bulunuz.
17 Ar›nç ailesi, o¤ullar›n›n Ankara’da yap›lacak dü¤ünü için davetiye da¤›tt›lar. ‹stanbul’a,
Ankara’da da¤›tt›klar› davetiyenin ’i kadar, ‹zmir’e ise, ‹stanbul’da da¤›tt›klar› davetiyenin
17 eksi¤i kadar davetiye da¤›tt›lar. Ankara’da 105 tane davetiye da¤›tt›klar›na göre, toplam
kaç tane davetiye da¤›tt›lar?
18 Sevil, sa¤l›kl› olarak beslenmek istiyor. Birinci gün bir miktar kalori al›yor. ‹kinci gün ise
birinci gün ald›¤› kalorinin ’ünü al›yor. 2 gün boyunca 3200 kalori yak›yor. ‹kinci günün
sonunda vücudunda 545 kalori kald›¤›na göre, Sevil ilk gün kaç kalori alm›flt›r?
19 2b-3=5 denklemini ifade eden bir problem kurunuz ve çözünüz.
20 “ Akvaryumcu Seda Han›m’›n bir akvaryumunda, 15 tane “sar› prenses”, di¤er akvaryumda
ise 3 tane Japon bal›¤› vard›r. Seda Han›m, bir miktar sar› prenses satt›. Daha sonra satt›¤›
sar› prenses say›s›n›n 2 kat› kadar Japon bal›¤› ald›. Son durumda iki akvaryumdaki
bal›klar›n say›s›n›n eflit oldu¤unu gördü...” probleminin sorusunu yaz›n›z ve çözünüz.
21 Yandaki termometrede civa seviyesi s›cakl›¤›

o
göstermektedir. S›cakl›k 21 C’dir. S›cakl›k bir miktar
düfler ve bu miktar›n ‘i kadar tekrar artarsa, civa 21 C
o
seviyesi 17’ye geliyor.Bu durumda s›cakl›k ilk önce

o o
21 C’den kaç dereceye düflmüfltür? 0C
s.78
Ders Kitabı

Sınıfı:..................................................
Nu.:......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Bilinmeyene Giden Yollarda Bir Durak : Cebirsel İfadeler konusunda
öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz için hazırlanmıştır. Formu doldurmak için aşağıdaki her
bir cümleyi okuyarak, cevabınıza en uygun ifadenin altına X işaretini koyunuz. Bu ifadelerin doğru cevabı
yoktur. Her sütunun altına cevaplarınızı toplayarak genel durumunuzu değerlendiriniz. “Bazen” ya da “hayır”
cevabını işaretlediğiniz durumlarda öğretmeninizden yardım alınız. Bu konuda gelişmek için hedeflerinizi
belirleyiniz ve bir çalışma planı hazırlayınız.
Bilinmeyene Giden Yollarda Bir Durak : Cebirsel İfadeler EVET HAYIR BAZEN
1. Cebir karoları kullanarak iki cebirsel ifadenin çarpımını bulabilirim.
2. Tek terimli ile çok terimli iki cebirsel ifadeyi, çarpma işleminin toplama ve
çıkarma işlemleri üzerine dağılma özelliklerini kullanarak çarpabilirim.
3. İki terimli iki ifadenin çarpma işlemini yapabilirim.
4. Bir cebirsel ifadede benzer terimin anlamını bilirim.
5. Bir cebirsel ifadedeki benzer terimleri ortak çarpan parantezine alabilirim.
6. Cebirsel ifadeleri sadeleştirebilirim. 47
7. Bir probleme ait denklemi yazabilirim.
8. Denklemleri sayma pulları veya eşit kollu terazi kullanarak modelleyebilirim.
9. Bir denklemde eşitliğin bozulmaması için, eşitliğin her iki tarafına da aynı
işlemin yapılacağını bilirim.
10. Bir bilinmeyenli denklemleri çözebilirim.
11. Denklemleri problem çözmede kullanabilirim.
12. Bir denkleme ilişkin bir problem kurabilirim.
13. Bu konuda öğrendiklerimi günlük hayatımda kullanabilirim.
.................................................................................................................................................................
s.80
.................................................................................................................................................................
Ders Kitabı
Çemberin Elemanları ve Özellikleri

ALIŞMA - 13
1 Afla¤›daki çemberleri; pergelle belirtilen yönlere do¤ru tamamlay›n›z.
2 Çember ile daire aras›ndaki fark› aç›klay›n›z.

Çemberin Elemanları ve Özellikleri
3 Yandaki çemberin elemanlar›n›, çembere ait noktalar› kullanarak L
yaz›n›z.
R
M
K
4 Bir çembere kaç tane çap çizilebilir?
5 Saatin tersi yönünde bir çember çiziniz. Bu çemberin iç bölgesine, O, B, D, E noktalar›n›,
d›fl bölgesine F, G, H, L noktalar›n›, s›n›r›na ise M, N noktalar›n› yerlefltiriniz.
6 Afla¤›da O merkezli çembere ait elemanlar verilmifltir. Bu elemanlar› yandaki çember
üzerinde belirleyerek çiziniz.
Çap: [RN]
Yar›çaplar: [OR], [ON], [OL], [OS] O
Kirifller: [RN], [SL]
7
M merkezli çembere te¤et, kirifl ve ayr›k olan üç farkl› do¤ru
çiziniz. Varsa her bir do¤ru ile çemberin ortak noktalar›n›
M isimlendiriniz.
8 Yandaki ifadeleri kullanarak afla¤›daki boflluklar› doldurunuz.

•Çap, daireyi ..................... efl bölgeye ay›r›r.
te¤et çap 2
•Yar›çap, çap›n ..................... ile çarp›m›na eflittir.
•Çember, ..................... bir noktadan eflit uzakl›kta bulunan noktalardan
ayr›k kirifl 3
oluflur.
48
•Bir çember, ..................... veya ..................... çizilebilir.
sabit yay
1 •Çember, bir düzlemi ..................... ayr›k parçaya ay›r›r.
2 •Bir do¤ru çemberin içinden geçiyorsa, çemberin içinde kalan do¤ru
saat yönünde parças›na ..................... denir.
•....................., en büyük kirifltir.
saatin ters yönünde
•Çemberin iki noktas› aras›nda kalan parçaya ..................... denir.
•Bir do¤ru, bir çembere ..................... ise bir noktada kesiflirler.
•Bir do¤ru ile bir çember ................... ise kesiflim kümeleri bofl kümedir.
s.84
Ders Kitabı
Çemberde Açılar ve Yaylar

ALIŞMA - 14
1 Afla¤›daki O merkezli çemberlere dar, dik ve genifl aç› oluflturacak flekilde birer merkez
aç› çiziniz.
a) b) c)
O O O
2 Afla¤›daki M merkezli çemberlere dar, dik ve genifl aç› oluflturacak flekilde birer çevre aç›
çiziniz.
a) b) c)
M M M
3 Afla¤›daki K merkezli çemberlerde belirlenen çevre ve merkez aç›lar› çiziniz ve bu aç›lar›

sembol kullanarak yaz›n›z.
a) b) c) ç)
K K K K
merkez aç›: merkez aç›: merkez aç›: merkez aç›:

çevre aç›: çevre aç›: çevre aç›: çevre aç›:
4 Afla¤›daki boflluklar› uygun ifadelerle doldurunuz.
Bir çemberde;
a) Merkez aç›n›n köflesi …………………….. üzerindedir.
b) Merkez aç›n›n ölçüsü ……………… ile ………………. aras›ndad›r.
c) Çevre aç›n›n köflesi …………………… üzerindedir.
ç) Çember yaylar›n›n ölçüsü ……………… ile ………………. aras›ndad›r.
K
5 S Yandaki O merkezli çemberde, afla¤›da verilen aç›lar›n gördü¤ü
O
yaylar› yaz›n›z.
L R
a) SKT b) RKL c) KLR ç) TSK
T
6 F Yandaki O merkezli çembere göre, afla¤›daki merkez aç›lar›n 49
E gördükleri yaylar› karfl›lar›na yaz›n›z.
D
O a) AOC ......................
A C b) BOD ......................
B c) EOC ......................
ç) FOB ......................
d) DOA ......................
7 Afla¤›daki M merkezli çembere göre, afla¤›daki ifadelerin sembollerini yanlar›ndaki boflluklara
yaz›n›z.
N a) RKS'n› gören merkez aç› ..........
T
b) RKS'n› gören çevre aç› ..........
R M
c) SNR 'n›n gördü¤ü yaya ait merkez aç› ..........
K
ç) KMS 'n›n gördü¤ü yaya ait çevre aç› ..........
S d) RMT 'n› gören yay ..........
e) RNS 'n› gören yay ..........
8 Afla¤›daki flemada, ayn› yay› gören çevre ve merkez aç›lar›n ölçüleriyle ilgili örüntü
bulunmaktad›r. Bu örüntüye göre bofl b›rak›lan yerlere uygun say›lar yaz›n›z.
çevre aç› 10 20 30 50 65
merkez aç› 30 50 110

9 E F Yandaki S merkezli çemberde verilen elemanlara göre afla¤›daki ifllemlerin
sonuçlar›n› bulunuz.
D S r A
a) EFA ∩ FAB ç) CDE ∩ ABC f) FAB ∪ ABC
C b) ACD ∩ EAB d) BAE ∪ FDB
B s.87
c) DEF ∪ BCD e) CBA ∩ DEF Ders Kitabı
Minör ve Majör Yaylar

ALIŞMA - 15
1 Aşağıda merkez açıları verilen çemberlerin minör ve majör yaylarını farklı renkte kalemlerle
belirleyiniz.
a) b) c) ç)
2 Aşağıdaki çemberlerde verilen merkez açılara göre minör ve majör yayların ölçüsünü
hesaplayınız.
a) b) c) G
ç)
R F D
M
L 20o O O O 100
o
O
50 K E 45
o
A
M B
N N H C
P
3 Yanda aynı merkezli üç daire verilmiştir. ABC, DEF ve GHK
yaylarının ölçülerini hesaplayınız.
C F K
O 65o
B E
H
A
D
G
o o
4 Bir çember çizerek, bu çemberde iletki kullanarak 45 ve 100 lik merkez açıları çiziniz.
Daha sonra bu merkez açılarla aynı yayı gören çevre açıları çiziniz.
5 Yanda verilen O merkezli çemberde a, b ve c ile belirtilen A

açıların ölçülerini hesaplayınız. AB ve CD doğru parçalarının a
45
o B
birbirlerine göre durumları hakkında ne söyleyebilirsiniz?
O
C b
c
D
6 Yandaki çemberde birbirine eş olan açıları aynı renge boyayarak

gösteriniz.
O
7 Yandaki çember için aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların
başına Y yazınız.
B
a. AOC açışı ile oluşan majör ve minör yayların ölçüleri birbirine
z D
eşittir.
o A y x
b. y ile belirtilen açı 55 dir. o
35
c. m(BDC )=110 dir.
o O C
ç. Verilen bilgilerle z ile belirtilen açının ölçüsü hesaplanamaz.
d. ABC üçgeni dik üçgendir.
8 o o D
Yanda verilen O merkezli çemberde m(AEB )=15 , m(EDC )=110
dir. CEB açısının ölçüsünü hesaplayınız. C
E B
O A
9 Yanda verilen çemberde x ve y değerlerinin hesaplanabilmesi için o 51

60
hangi veriye ihtiyaç vardır? x y
O
10 P merkezli çemberde x açısının ölçüsü x

kaç derecedir? P
o
60
11 Aşağıdaki çemberlerde verilmeyen açıların ölçülerini bulunuz.

a) b) c)
P C
A
o
K
x 49 o
x o o 64 z M
76 S y O 50
B D L
R
12 Selami, yandaki çemberde verilmeyen x açısının ölçüsünü hesaplarken

o
bir yerde hata yapmıştır. Bu hata nasıl düzeltilir? Sorunun doğru cevabı 100
O o
kaç olmalıdır? 80
80
o
x=160o
13 Yanda verilen O merkezli çemberde 150 lik yayı belirleyiniz.

o
F A
o B
50
o
30 M
O
E
C
D
s.91
Ders Kitabı

Sınıfı:..................................................
Nu.:......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Çember ve Daire konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz
Çember ve Daire EVET HAYIR BAZEN
1. Çemberin, sabit bir noktadan eşit uzaklıktaki noktalardan oluştuğunu
bilirim.
2. Çemberde çapı ve yarıçapı nasıl oluşturacağımı bilirim.
3. Çember çiziminde yönün öneminin olmadığını bilirim.
4. Çemberin düzlemde ayırdığı bölgeleri bilirim.
5. Çember ile daire arasındaki farkı bilirim.
6. Çemberin iç ve dış bölgeleri arasındaki farkı ifade edebilirim.
52 7. Düzlemde doğru ile çemberin üç farklı konumunu gösterebilirim.
8. Çemberin iki noktası arasında kalan doğru parçasının nasıl adlandırıldığını
bilirim.
9. Kesenin ne anlama geldiğini söyleyebilirim.
10. Kiriş ile keseni ilişkilendirebilirim.
11. Çap ile kirişi ilişkilendirebilirim.
12. Çemberin merkezi ile merkez açı arasındaki ilişkiyi bulabilirim.
13. Çevre açıyı tanımlayabilirim.
14. Merkez ve çevre açı arasında kalan çember parçalarının nasıl
adlandırıldığını bilirim.
15. Merkez açının ölçüsünün hangi aralıkta olduğunu bilirim.
16. Çember yaylarının ölçüsünün hangi aralıkta olduğunu bilirim.
17. Aynı yayı gören merkez açı ile çevre açının ölçüleri arasındaki ilişkiyi
bilirim.
18. Merkez açının majör ve minör olmak üzere çember yaylarını ikiye
ayırdığını gösterebilirim.
19. Minör yayın ölçüsünün kendisini gören merkez açının ölçüsüyle olan
ilişkisini bilirim.
20. Majör yayın ölçüsünü, minör yayın ölçüsünü kullanarak bulabilirim.
21. Yarım çember yayını gören merkez açının ne tür açı olduğunu bilirim.

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.93
Ders Kitabı
Rasyonel Sayılar, Cebir, Çember İş Birliği
ALIŞMA - 16
1
Afla¤›daki ifadelerden do¤ru olanlar›n bafl›na D, yanl›fl olanlar›n bafl›na Y yaz›p yanl›fllar›n
yan›na do¤rusunu yaz›n›z.
........... a) ifadesi bir cebirsel ifadedir.
2
........... b) 2n -3n+6 ifadesinde sabit terim 6’d›r.
........... c) 2a3-a-3 ifadesinde a'n›n katsay›s› 1’dir.
........... ç) 3+2n-5+6n-3n ifadesinde 4 tane terim vard›r.
........... d) 3x+5=10 ifadesi bir cebirsel ifadedir.
........... e) 2x+5-2x ifadesi bir cebirsel ifadedir.
2
2 Yandaki tabloda verilen cebirsel ifadeleri yatay, dikey ve çapraz x -1 2x-1 x+1
olarak toplay›n›z. 2
1-x -2x+1 -x
2
-x-1 -x 3x+1
3 Afla¤›daki cebirsel ifadelerde benzer terimlerin katsay›lar›n› toplay›n›z.
2 2
a) 6x-4x +2x+8x
2 2
b) x+x -x-x
2 2
c) 8y-12y +3y -x
2
ç) 6a+4a -6a-6
4 Afla¤›daki cebirsel ifadeleri, parantezleri kald›rarak, en sade hâlde yaz›n›z.
2 2
a) 1,2a-(0,8a+1,8a )+(0,5a -1,7a) 53
2 2
b) 3,5a-(1,2a +2,7)-(a+0,8a )
5 Afla¤›daki cebirsel ifadeleri, parantezleri kald›rarak, en sade hâlde yaz›n›z.
a) (5x+3) (-10x)
b) (-a-3) (-4a)
c) (7x-10) (2-x)
d) (a-1) (a+1)
6 Afla¤›daki tabloyu örnekte oldu¤u gibi doldurunuz.
Eflitlik her zaman / hiç bir zaman / bazen Cevab›n›z› aç›klay›n›z.

6a+3=3+6b Eflitlik bazen do¤rudur. a=b oldu¤u zaman
a-b=b-a
3a+4b-3=3a
2a+3b=2+3b
a+b=a+b-3
-2(-2-2y)=4x+4y
7 Afla¤›daki hangi denklemin çözüm kümesi 2,8’dir?

A) 4x+5=18 B) 5x+4=18 C) 3x+5=18 D) 5x-18=4
8 Afla¤›dakilerden hangisi =5 denklemini sa¤layan x de¤eridir?
A)1 B) 2 C) 3 D)4
9 x=-6 de¤erinin, 5 - x=-4 denklemini sa¤lay›p sa¤lamad›¤›n› ifllemle gösteriniz.
10 Ahmetlere, Ramazan Bayram›’nda, 47 misafir gelmifltir. Eve gelen bayanlar›n say›s›n›n,

erkeklerin say›s› 3 kat›ndan 5 eksik oldu¤una göre, Ahmetleri evini ziyaret eden erkek
say›s›n›, denklem kurarak, bulunuz.
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14
11 Bir kütüphanede okunan kitap kay›tlar›na göre; pazartesi günü, sal› günü okunan kitab›n
5 fazlas›, çarflamba günü okunan kitab›n ’ü, perflembe günü okunan kitab›n 13 eksi¤i
kadar kitap okunmufltur. Çarflamba günü 80 kitap okundu¤una göre, 4 gün boyunca
toplam kaç kitap okunmufltur?
A) 233 B) 248 C) 256 D) 268
12 Afla¤›daki eflitlikleri hesaplay›n›z.
a) 2 +x= 17 b) 3 +x= 27 c) x+ 7 = 43
3 12 4 20 10 40
ç) 7 -x= 11 d) x- 2 = 13 e) x+ 3 = 47
9 18 9 36 14 56
13 Afla¤›daki içlerine gerekli iflaretleri yaz›n›z.
a) 3 5 = 11 b) 3 3 = 9 c) 169 13 = 13
7 14 14 5 8 40 30 15 2
ç) 11 7 = 15 d) 8 3 = 7 e) 121 11 = 11
54 4 8 8 3 2 6 28 7 4
14 2 3
4 rasyonel say›s›n›n çarpma ifllemine göre tersi afla¤›dakilerden hangisidir?
a) -2 3 b) 2 4 c) 11 d) 4
4 3 4 11
15 Afla¤›daki ifadelerden do¤ru olanlar›n bafl›ndaki kutucu¤a D, yanl›fl olanlar›n bafl›ndaki
kutucu¤a ise Y yaz›n›z.
Bir ifllemin ters eleman› bulunurken etkisiz elemandan yararlan›l›r.
Her ifllemin etkisiz eleman› 0’d›r.
Ç›karma iflleminin de¤iflme özelli¤i yoktur.
16 Afla¤›da bofl b›rak›lan yerlere, yandaki kelimelerden uygun olan›n› toplama
yaz›n›z. ç›karma
a) Rasyonel say›lar›n ................ ifllemine göre de¤iflme özelli¤i vard›r. de¤iflme
b) Rasyonel say›lar›n ................ ifllemine göre ................ özelli¤i yoktur. birleflme
tersi
c) Rasyonel say›lar›n toplama ifllemine göre ................ özelli¤i vard›r.
0 (s›f›r)
ç) Her rasyonel say›n›n toplama ifllemine göre ................vard›r.
toplama
d) ................ rasyonel say›larda ................ iflleminin ................eleman›d›r. etkisiz eleman
e) Bir rasyonel say› ile tersinin toplam› ................ d›r. rasyonel say›
f) ‹ki rasyonel say›n›n toplam› ve fark› her zaman ................ d›r.
17 2 3
Bir maraton yüzücüsü, yüzmesi gereken mesafenin 9 ’sinin 2 ’sini ilk 1 saatte, 2 ve 3.
1
saatte 6 ’flar›n› yüzüyor. Geriye yüzmesi gereken mesafenin ne kadar›n› yüzmesi gerekir?
A) 3 B) 1 C) 4 D) 5
5 3 15 6
18 R Yanda verilen O merkezli çember için, afla¤›daki boflluklar› doldurunuz.
L
Dört yar›çap : ............, ............., .............
r Çap› : ............
S
O Kirifller : ............, .............
K Çap ayn› zamanda ................. kiriflidir.
d
T d do¤rusu çembere T noktas›nda .......................
k1
19 k2 O merkezli çemberin yar›çap› r’dir. k1’in merkeze
k3 uzakl›¤› r1, k2’nin r2 ve k9’un merkeze uzakl›¤› r9
k4
oldu¤una göre afla¤›daki boflluklara >, < ya da =
k5
k6 iflaretlerinden uygun olan› yaz›n›z.
k7
k8
r k9
O r........ r1 r......... r5
r........ r2 r......... r6
r........ r3 r......... r7
r........ r4 r......... r8
r......... r9
20 Afla¤›daki cümleleri uygun ifadelerle tamamlay›n›z.
Saat yönünde çizilen bir çember, ayn› zamanda ........................ yönünde de çizilebilir.
Çember ile do¤ru ya ................, ya...................... ya da ........................
Bir noktan›n merkeze olan uzakl›¤› yar›çaptan küçükse, bu nokta çemberin ................
bölgesindedir. 55
Bir ..................... ölçüsü ayn› yay› gören ................... aç›n›n ölçüsünün .................. kat›na
eflittir.
21 Afla¤›daki çemberlerde verilmeyen aç›lar›n ölçüsünü bulunuz.
a) b) c) ç)
o o
z o o
x 80 y 110 180 t 60
O O O O
22 Serap yandaki çemberde minör yay›n›n ADB, majör ACB oldu¤unu C B

söylüyor. Emre ise bu fikre karfl› ç›k›yor. Sizce bu tart›flmada kim hakl›d›r?
Neden? A O
D
23 Yanda verilen O merkezli çemberde a ve b ölçülerinin bulunabilmesi
için hangi aç›n›n ölçüsünün bilinmesi yeterlidir?
A B
O
o
R S a
o 80 b
o
67
o C
24 Yandaki çemberde x, y ve z aç›lar›n›n ölçülerini z T
bulunuz. O o
26 s.95
Ders Kitabı
P
ÜNİTE:
ÜNİTE Orantıdan Çıktık Yola
Orantı Çeşitleri
ALIŞMA - 17
1 Afla¤›daki ifadelerde yer alan orant›lar›n çeflidini belirleyiniz (do¤ru orant›, ters orant›).
a) 5 saatte ortalama 210 km yol alan bir otomobil, ayn› h›zla 6 saatte ortalama 252 km
yol al›r.
b) 6 günde 15 yumurta tüketen bir aile, 20 yumurtay› 8 günde tüketir.
c) 8 iflçi bir ifli 25 günde yap›yor. Ayn› ifli, ayn› nitelikteki 10 iflçi 20 günde yapar.
ç) Bir tarla, 6 traktörle 5 günde sürülüyor. Ayn› tarla, 3 traktörle 10 günde sürülür.
d) 6 kg viflneden 4 kg reçel yap›l›yor. 12 kg viflneden 8 kg reçel yap›l›r.
2 10 , 8 say›lar›n› afla¤›daki cümlelerdeki boflluklara yazarak do¤ru orant›l› çokluklar
elde ediniz.
a) Bir fabrikada 2 günde ……….makine üretilirse.……….günde 40 makine üretilir.
b) ……..kilogram domatesten 5 kg salça yap›lmaktad›r. 4 kilogram salça elde etmek
için ……..kilogram domates gereklidir.
3 12 , 2 say›lar›n› afla¤›daki cümlelerdeki boflluklara yazarak ters orant›l› çokluklar elde

ediniz.
56 a) 6 iflçinin ……..günde boyad›¤› duvar›, ayn› h›zla çal›flan …………..iflçi 36 günde boyar.
b) Bofl bir havuzu 8 musluk ……….saatte doldurursa, ayn› nitelikteki ……….musluk
havuzu 48 saatte doldurur.
4 Bir benzin istasyonu pompas›, dakikada 10 L benzin pompal›yor. Pompan›n 9 dakikada
kaç L benzin pompalayaca¤›n› afla¤›daki tabloda gösteriniz.
Süre (dakika) Benzin (L)
1 10
2 20
3 30
... ...
9 ...
5 Afla¤›daki orant›larda, verilmeyen terimleri bulunuz.

a) x = 15 b) 22 = 66 c) 5 = z ç) 42 = 7
36 18 y 105 9 36 18 t
6 Do¤ru orant›l› ve ters orant›l› çokluklar aras›ndaki iliflkiyi kendi cümlelerinizle aç›klay›n›z.
7 I. 2,5 litre boya 8 YTL ise 5 litre boya 16 YTL’dir.

II. 5 kutu seramik 50 YTL ise 3 kutu seramik 30 YTL’dir.
III. 50 gram çikolata 4 YTL, 200 gram çikolata 16 YTL’dir.
Yukar›daki ifadelerde yer alan orant›lardan hangisi ya da hangileri do¤ru orant›d›r?
A) Yaln›z I B) Yaln›z II C) I ve III D) I, II, III
Orantı Çeşitleri
8 Afla¤›daki ifadelerin do¤ru ya da yanl›fl oldu¤una karar veriniz. Karar›n›z› destekleyen

örnekler yaz›n›z.
a) ‹ki çokluktan birisi artarken di¤eri de ayn› oranda art›yorsa, bu çokluklar do¤ru orant›l›d›r.
b) ‹ki çokluktan birisi azal›rken di¤eri de ayn› oranda azal›yorsa, bu çokluklar ters orant›l›d›r.
9 Afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

a) Bir temizlik iflçisi 6 saat çal›fl›yor ve 48 YTL kazan›yor. 8 saat çal›flt›¤›nda ise 64 YTL
kazan›yor. Çal›fl›lan saat ve kazan›lan para aras›nda nas›l bir iliflki vard›r. Bu iliflki, hangi
orant› çeflidiyle aç›klanabilir?
b) Futbolda bir tak›m›n maç› kazanabilmesi için, at›lan golün yenilen golden fazla olmas›
gerekir. Maç› kazanabilmek için at›lan gol ile yenilen gol aras›ndaki iliflki, hangi orant›
çeflidiyle aç›klanabilir?
10 x ve y say›lar› do¤ru orant›l› oldu¤una göre afla¤›daki tabloyu tamamlay›n›z.
x 4 6 15 28 24
y 5 12 25 30
11 Saniyede 2 m yol almak ile saatte 7,2 km yol almak ayn› anlama gelir. Hangi oran al›nan
yolu belirtmek için daha kullan›fll›d›r? Neden?
12 Bir televizyon program›nda, sorulan bir soruya 20 dakika Do¤ru cevap Bir kiflinin
içinde do¤ru cevap veren izleyicilere toplam 12 000 YTL veren izleyici alaca¤› ödül
say›s› 57
ödül verilecektir. Birden fazla izleyicinin do¤ru cevap
vermesi durumunda ise ödül paylaflt›r›lacakt›r. Buna göre 1 12 000
yandaki tabloyu tamamlay›n›z. Do¤ru cevap veren izleyici 2 6 000

say›s› ile bir kiflinin alaca¤› ödül aras›nda nas›l bir iliflki
vard›r? Aç›klay›n›z.
s.100
Ders Kitabı
Orantı Problemleri
ALIŞMA - 18
1 K›sa kenar› 8 cm, uzun kenar› 12 cm olan bir foto¤raf›n kenarlar› ayn› oranda büyütüldü¤ünde,
k›sa kenar, 10 cm oldu¤una göre uzun kenar kaç cm olur?
2 a ve b say›lar› orant›l›d›r. a = 12 iken b = 5 ise a = 20 iken b kaçt›r?
3 Bir dikdörtgenin çevresi 100 cm ve kenarlar› 3 ve 7 say›lar› ile orant›l›d›r. Bu dikdörtgenin

alan› kaç cm2 dir?
4 Ahmet, motosikletle 12 saatte 1600 km yol gidebilece¤ini tahmin etti. 5 saat yol alarak
480 km gitti¤ine göre, Ahmet'in tahmini do¤ru ç›km›fl m›d›r?
5 6 m2 hal› 36 YTL ise 1m2, 3 m2 ve 10 m2 olan hal›lar›n fiyat› kaç YTL olur?
6 20 torba kömür 350 YTL ise, 12 torba kömürün fiyat› kaç YTL olur?
Orantı Problemleri
7 Bir üçgenin kenarlar› 4:3:2 say›lar›yla orant›l›d›r. Bu üçgenin çevresi 27 cm ise, kenar
uzunluklar› kaç santimetredir?
A kenar›
B kenar› 27 cm
C kenar›
8 Salih'in paras›n›n Merve'nin paras›na oran› 5:3’tür. ‹kisinin 64 YTL oldu¤una göre her birinin
paras›n› bulunuz.
Merve
64 YTL
Salih
9 Yanda 4 kiflilik Ali Nazik kebab›n›n

Malzemeler
malzeme listesi verilmifltir.
Bu yemek e¤er 10 kiflilik olsayd›, 200 gram k›yma
yemekte kullan›lan malzeme miktarlar› 2 adet patl›can
ne olurdu? 250 gram yo¤urt
1 adet yeflilbiber
8 dal maydanoz
100 gram tereya¤›
1 çay kafl›¤› k›rm›z›biber
58
10 Bir taz› 29,5 saniyede 515 metre kofluyor. Bir at
ise 1 dakika 45 saniyede 1650 metre kofluyor.
Hangi hayvan›n h›zlanma oran› daha yüksektir?
11 Zeynep ve babas› aras›ndaki yafl fark› 27’dir.

a) Afla¤›daki tabloyu tamamlay›n›z.
Zeynep’in yafl› 1 3 7 13
Babas›n›n yafl› 30 38
b) Zeynep ve babas›n›n yafllar› orant›l› m›d›r? Neden?
12 Resimdeki gökdelenin gerçek uzunlu¤unu bulunuz.
1 mm: 10 m
Orantı Problemleri
13 Yandaki resimde bir ar›n›n 1: 0,25 ölçekli çizimi verilmifltir.
Resmdeki uzunluklar› cetvelle ölçelerekgöre afla¤›daki a
gerçek uzunluklar› bulunuz.
a) Gerçek kanat geniflli¤i (a)

b) Gerçek gövde uzunlu¤u (b) c
c) Gerçek vücut uzunlu¤u (c) b
14 Afla¤›daki ürünlerin birim fiyatlar›n› hesaplayarak hangisini alman›n daha hesapl› oldu¤unu
bulunuz.
a) b)
Patlam 2L
›fl
Patlam m›s›r
›fl
m›s›r 50cL
300 500
g g
2,25 YTL 3,20 YTL

4,89 YTL 1,59 YTL
59
1
15 Muzaffer, günlük harçl›¤›n›n 3 ’ni biriktiriyor. Harcad›¤› para biriktirdi¤i paradan 1 YTL
fazla oldu¤una göre Muzaffer'in günlük harçl›¤› kaç YTL’d›r?
16 Bir okulda, ö¤retmenlerin say›s›n›n ö¤rencilerin say›s›na oran› 1:15’tir. Okulda 675 ö¤renci
oldu¤una göre kaç tane ö¤retmen vard›r?
s.104
Ders Kitabı
Adı ve Soyadı :.................................... Tarih:…/…/…
Sınıfı :..................................................
Nu. :......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Oran ve Orantı konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz için
hazırlanmıştır. Formu doldurmak için, aşağıdaki her bir cümleyi okuyarak, cevabınıza en uygun ifadenin
Oran ve Orantı EVET HAYIR BAZEN

1) Doğru orantılı ve ters orantılı nicelikler arasındaki ilişkiyi açıklayabilirim.
2) Doğru ve ters orantıyla ilgili problemleri çözebilirim ve kurabilirim.

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.105
Ders Kitabı
Çokgenlerin Özellikleri
ALIŞMA - 19
1 Afla¤›daki noktal› bölüme içbükey ve d›fl bükey iki çokgen çiziniz. ‹çbükey ve d›flbükey
çokgen aras›ndaki fark› aç›klay›n›z.
2 Afla¤›daki çokgenlerin köflegenlerini çiziniz.
60
3 Afla¤›daki çokgenlerde d›flbükey olanlar› belirleyerek her köflede oluflan iç ve d›fl aç›lar›
gösteriniz.
a) b) c)
4 Afla¤›daki ifadelerden do¤ru olanlar›n yan›na D, yanl›fl olanlar›n yan›na Y yaz›n›z.
a) ( ) Bir çokgende iç aç›lar›n say›s› kadar d›fl aç› vard›r.

b) ( ) Bir çokgenin ard›fl›k olmayan herhangi iki köflesini birlefltiren do¤ru parças› köflegen
olarak adland›r›l›r.
c) ( ) Çokgenlerde iç ve d›fl aç›lar birbirlerinin bütünleridir.
ç) ( ) D›fl bükey çokgenlerde köflegenlerden baz›lar› çokgensel bölgenin d›fl›nda kal›r.
d) ( ) n tane kenar› olan bir çokgenin iç aç›lar›n›n toplam› (n-2)x180 ba¤›nt›s› ile bulunabilir.
5 Yandaki tabloyu doldurunuz. Çokgen Kenar say›s› Çokgenin iç aç›lar› toplam›
Yedigen
Sekizgen
6
9
1440
1800
6 Yandaki tabloya göre k›sa kenar› 6 kare,

uzun kenar› 8 kare olan dikdörtgenin
köflegeni kaç kareden geçer? Köflegeni 7 kareden
geçmektedir.
Köflegeni 8 kareden
geçmektedir.
7 Afla¤›da numaraland›r›lm›fl kutucuklarda, baz› içbükey ve d›flbükey çokgenler verilmifltir.

Kutucuklar›n numaralar›n› kullanarak afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.
61
1 2 3 a) Yandaki kutucuklar›n
hangilerinde iç bükey
çokgenler vard›r?
b) D›fl bükey çokgenlerin
bulundu¤u kutucuklar
4 5 6 hangileridir?
8 Yandaki flekil, bir çokgenin köflegenlerinin çizilmesiyle

elde edilmifltir. Bu çokgen afla¤›dakilerden hangisidir?
A) Beflgen
B) Alt›gen
C) Yedigen
D) Sekizgen
A
9 Dört nokta, iki farkl› uzunlukta ve 6 de¤iflik flekilde
birlefltirilebilir. Bunlardan biri afla¤›da verilmifltir.
Di¤erlerini de siz bulunuz.
D
B C
10 Yandaki flekilde kaç tane üçgen vard›r?
11 Afla¤›daki çokgenlerde, verilmeyen aç›lar›n ölçülerini bulunuz.
x
a) 93
o b) c)
a o
123
o
o 120
123
x
o
72
o
a+16
o 130
x
x
12 Afla¤›daki çokgenlerde, verilmeyen d›fl aç›lar›n ölçülerini bulunuz.
a) b) c)
o
115
o
60 o
110
62 o x o
70 y 100 z 68
o
s.110
Ders Kitabı
ALIŞMA - 20 Düzgün Çokgenler
1 Noktal› bölüme afla¤›daki çokgenleri çiziniz. Her bir çokgenin iç ve d›fl aç›lar›n› farkl› renge
boyayarak gösteriniz.
a) Paralelkenar b) Düzgün alt›gen c) Eflkenar üçgen
ç) Eflkenar dörtgen d) Kare e) Beflgen
Düzgün Çokgenler
2 Dünyada en çok sevilen spor dallar›ndan biri futboldur. Yandaki futbol

topu hangi çokgenlerden oluflmufltur?
3 Afla¤›daki ifadelere uyan çokgenlerin numaralar›n› noktal› yerlere yaz›n›z.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
a) Bütün aç›lar› dar aç› olan çokgenler :..............................................

b) Üçten fazla köflegeni olan çokgenler :..............................................
c) Bir do¤ru ile ikiden fazla parçaya ayr›labilen çokgenler :..............................................
ç) ‹çbükey çokgenler :..............................................
4 Afla¤›daki çokgenlerin numaralar›n› flema üzerinde uygun bölümlere yaz›n›z.
1 2 3 4 Dörtgenler
Yamuklar
Parelelkenarlar
63
5 6
Eflkenar
Dikdörtgenler dörtgenler
7
5 Üzerilerinde verilen bilgilere göre, afla¤›daki çokgenler için en uygun isimleri bulunuz.
a) b) c)
x
ç) d) e)
f) g) h)
Düzgün Çokgenler
6 Afla¤›daki ifadelerin do¤ru olanlar›n bafl›na D, yanl›fl olanlar›n bafl›na Y yaz›n›z.

a) Bütün kareler ayn› zamanda dikdörtgendir.
b) Bütün yamuklar ayn› zamanda eflkenar dörtgendir.
c) Bütün dörtgenler ayn› zamanda yamuktur.
ç) Baz› dörtgenler paralelkenard›r.
d) Baz› eflkenar dörtgenler karedir.
7 Afla¤›daki flekillerin her birini iki farkl› flekilde adland›r›n›z?

a) b) c) ç)
A B E F M R
C D G H P R
8 Yandaki noktal› bölüme afla¤›daki

özelliklere sahip iki farkl› çokgen çiziniz.
• Karfl›l›kl› kenar çiftleri birbirine efltir.
64 • Köflegenleri birbirine diktir.
• Köflegenleri birbirini ortalar.
9 Verilen bilgilere göre, afla¤›daki flekillerin kare olup olmad›¤›n› belirleyiniz.
a) b) c) ç)
10
Afla¤›dakilerden hangisi, fleklin paralelkenar oldu¤unu gösteren do¤ru aç›klamad›r?
A) Köflegenler birbirlerine diktir. A B
B) Her iki karfl›l›kl› kenar çifti birbirine paraleldir.

C) Her iki karfl›l›kl› kenar çifti birbirine efltir.
D) Karfl›l›kl› kenar çiftlerinden biri paralel ve birbirine efltir.
C D
AB = CD
Düzgün Çokgenler
11 Verilen bilgilere göre, yandaki flekil afla¤›dakilerden
o
hangisi olamaz? 110
A) Yamuk B) Paralelkenar
C) Eflkenar dörtgen D) Dikdörtgen
o
70
12 Yandaki flekilde, verilen bilgileri kullanarak a ve b aç›lar›n›n ölçülerini

hesaplay›n›z. a
13 Afla¤›daki paralelkenarlar›n verilmeyen aç›lar›n›n ölçülerini hesaplay›n›z.

a) S T b) D
C
o
70 o
45
o
R A 20
P
B
14 Yandaki flekilde, verilen bilgilere göre A aç›s›n›n ölçüsünü D A
hesaplay›n›z. Bunun için kaç farkl› yol kullan›labilir? o
x + 20
65
x
C B
N o M
15 Yandaki flekil bir eflkenar dörtgendir. 110
Buna göre x ve y aç›lar›n›n ölçülerini hesaplay›n›z.
x y
K L
s.114
Ders Kitabı
ALIŞMA - 21 Çokgenlerin Eşliği ve Benzerliği
1 Afla¤›daki flekillerde, aç›lar› ve kenar uzunluklar›n› ölçerek benzer olanlar› bulunuz.

X
A B
R
D C
Y Z
E F 10
H G S T
Çokgenlerin Eşliği ve Benzerliği
C
2 ABC DEF ise EF do¤ru
parças›n›n uzunlu¤u kaç F
10 cm
cm'dir? 4 cm n cm
2,4 cm
A
7 cm B D 4,2 cm E
3 Hakan, bütün dikdörtgenlerin benzer oldu¤unu söylüyor. Serkan bu fikre karfl› ç›k›yor.
Sizce kim hakl›d›r? Neden?
D
4 Yandaki I. flekil dik aç›l› bir üçgendir. I. flekilde A
aralar›nda dik aç› bulunan iki kenar›n
uzunluklar› aras›ndaki oran› bulunuz. Bu
orandan yararlanarak I. flekil ile benzer olan
II. bir flekil çiziniz. C B
E
l. flekil II. flekil
5 Yandaki iki dikdörtgenin benzer oldu¤unu bu

dikdörtgenlerin köflegenleri yard›m›yla nas›l
bulabiliriz? Aç›klay›n›z.
66
6 Afla¤›dakilerden hangileri A flekline efl ya da benzerdir? Cevab›n›za nas›l ulaflt›¤›n›z›

aç›klay›n›z.
B D
C
E
7 Kenarlar›n›n oran› 3:5 olan benzer iki dikdörtgen çiziniz ve kenarlar›n› adland›r›n›z.
‹ F M 2 br H
8 SYF‹ dörtgeni ETHM dörtgeni
oldu¤una göre, efl aç›lar› ve orant›l›
8 br
kenarlar› yazarak FY ve ET uzunluklar›n› T
hesaplay›n›z. 15 br E
Y
18 br
S
9 “Benzerlik oran› olan iki çokgenin aç› ölçüleri aras›ndaki oran da olur mu?” sorusunu
cevaplay›n›z ve bu cevaba nas›l ulaflt›¤›n›z› aç›klay›n›z.
Çokgenlerin Eşliği ve Benzerliği
10 A ve B üçgenleri benzerdir. B üçgeninin bir kenar›n›n A üçgeninin benzer kenar›na oran›
5:3’tür. A üçgeninin kenar uzunluklar› 18 cm, 27 cm ve 30 cm’dir. B üçgeninin çevresini
bulunuz.
11 Emre, haz›rlad›klar› okul y›ll›¤› için, foto¤raflar›n yerlerini ve boyutlar›n› ayarlamaktad›r.
Emre'nin 3 cm geniflli¤inde ve 6 cm uzunlu¤unda bir foto¤raf›, 2 cm geniflli¤inde bir bofllu¤a
yerlefltirmesi gerekmektedir. Bu küçültülmüfl foto¤raf›n uzunlu¤u geniflli¤iyle orant›l› olarak
küçültüldü¤ünde kaç cm olur?
12 Afla¤›da, benzer çokgenleri bulup efl aç›lar›n› ve orant›l› kenarlar›n› yaz›n›z, benzerlik
oranlar›n› bulunuz (Cetvel ve aç›ölçer kullan›n›z.).
c) S
a) b) L D A
A B E F U
P V
U
C D K
K R Z
K
H G M S T
C
R
13 Yandaki kareli bölüme I. flekil ile
benzer olan II. bir flekil çiziniz.
l. 67
14 Afla¤›daki iki flekil benzerdir. Buna göre A 6 cm B I 4 cm P

afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z. D
N O
C
a) AH = 12 cm ise IP kaçt›r? M L
b) BC = 3 cm ise JK kaçt›r? E F
J K
c) DE = IBCI ise LM kaçt›r?
H G
15 Afla¤›da, tangram parçalar› ile oluflturulmufl çeflitli figürler verilmifltir. Bu figürlerde kullan›lan
efl parçalar› belirleyiniz.
16 Bir arkadafl›n›z, benzerlik ve efllik aras›ndaki fark› bilmiyor. Arkadafl›n›za, benzerlik ve efllik
aras›ndaki fark› anlatan bir aç›klama yaz›n›z. s.119
Ders Kitabı
Adı ve Soyadı :....................................................... Tarih:…./…./….
Sınıfı :......................................................
Nu. :......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Çokgenler konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz için
hazırlanmıştır. Formu doldurmak için, aşağıdaki her bir cümleyi okuyarak, cevabınıza en uygun ifadenin
Çokgenler EVET HAYIR BAZEN

1) Çokgenlerin köşegenlerini, iç ve dış açılarını belirleyebilirim.
2) Çokgenlerin iç ve dış açılarının ölçülerini hesaplayabilirim.
3) Düzgün çokgenleri inşa edebilirim ve çizebilirim.
4) Dörtgenlerin kenar, açı ve köşegen özelliklerini belirleyebilirim.
5) Çokgenleri karşılaştırarak eş olup olmadıklarını belirleyebilirim ve bir
çokgene eş çokgenler oluşturabilirim.
6) Çokgenleri karşılaştırarak benzer olup olmadıklarını belirleyebilirim ve
bir çokgene eş çokgenler oluşturabilirim.
7) Bayrak Kanunu’nda belirtilen ölçülere göre Türk bayrağı çizebilirim ve
kâğıt kullanarak Türk bayrağı yapabilirim.
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.123
Ders Kitabı
ALIŞMA - 22 Sütun ve Daire Grafikleri

68
1 Atatürk İlköğretim Okulu öğretmenleri Tablo: Etkinliklere Kat›lan Ö¤renci Say›s›
son iki yılda okulun sosyal etkinliklerine Sosyal Etkinlik 2004-2005 Y›l› 2005-2006 Y›l›
katılan öğrenci sayısını karşılaştırmak Tiyatro 28 21
için yandaki tabloyu oluşturdu. Dergi 22 30
a) Tablodaki verilere uygun sütun grafiğini
Futbol 15 25
oluşturunuz.
b) Tablodaki verileri çizgi grafiği ile Voleybol 12 18
göstermek uygun olur mu? Neden? Koro 24 30
Halk Oyunlar› 18 25
2 Yandaki grafik, bir tiyatro oyununun Grafik: ‹zleyici Say›lar›

Sat›fllar Kad›n
sahnelendiği günlerdeki izleyici sayısını
170 Erkek
göstermektedir.
a) Kadın izleyici sayısının en az olduğu 160
gün hangisidir?
150
b) Erkek ve kadın izleyici sayısının
günlere göre dağılımı ile ilgili nasıl bir 140
genelleme yapılabilir? 130
c) 5. gün için erkek izleyici sayısını
tahmin ediniz. 120
110
100
Günler
1. gün 2. gün 3. gün 4. gün

Sütun ve Daire Grafikleri
3 Grafik: Üç Y›ll›k Cep Telefonu ve Mp3 Çalar

Yandaki grafik, bir elektronik eşya Sat›fllar›
mağazasının üç yıllık mp3 çalar ve cep
Sat›fllar Mp3 çalar
telefonu satışlarını göstermektedir.
Cep telefonu
a) En fazla mp3 çalar satışı hangi yıl 9000
olmuştur? 8000
b) Mp3 çalar ve cep telefonu satışlarının 7000
yıllara göre nasıl değiştiğini açıklayınız. 6000
c) Grafikteki verilerden yararlanarak 2006 5000
yılı için mp3 çalar ve cep telefonu satışlarını
4000
tahmin ediniz.
3000
ç) Verilere ait çizgi grafiğini oluşturunuz.
2000
1000
Y›llar
0
2003 2004 2005
4 Aşağıdaki tablo, “Başka gezegenlerde hayat var mıdır?” sorusuna verilen cevapların yüzdesini
göstermektedir. Erkeklerin görüşleri ise yanındaki grafikte verilmiştir.
a) Verileri bir arada gösteren sütun grafiğini çiziniz.
b) Kadınların görüşlerini gösteren daire grafiğini çiziniz.
c) Erkeklerin görüşlerine ait grafiktekid aire dilimlerinin üzerine, hangi cevaba ait olduğunu
ve yüzdesini üzerine yazınız.
69
Tablo: Baflka Gezegenlerde Hayat Var m›? Grafik : Erkekler Ne Düflünüyor?
Cinsiyet
Cevap Erkek Kad›n
Evet % 54 % 33
Hay›r % 33 % 47
Bilmiyorum % 13 % 20
5 Aşağıda, okyanusların yüzey alanları verilmiştir.

a) Her bir okyanusun, Dünya’daki okyanusların toplam alanının yüzde kaçını oluşturduğunu
bulunuz (Hesap makinesi kullanabilirsiniz.).
b) Okyanusların kapladığı alanı daire grafiği ile gösteriniz.
c) Daire grafiğinde, her bir dilimin kaç derecelik merkez açı ile oluştuğunu hesaplayınız.
ç) Verileri çizgi grafiği ile göstermek uygun olur mu? Neden?
Pasifik Okyanusu .........179.700.000 km2

Atlantik Okyanusu ........106.200.000 km2
Hint Okyanusu ...............73.566.000 km2
Güney Okyanusu ............20.330.000 km2
Arktik Okyanusu .............14.090.000 km2
6 Yandaki tablo, bir lisede basketbol takımındaki Tablo: Sakatlanma Yüzdeleri

sakatlanmaların yüzdelerini göstermektedir.
a) Verilerin tamamını gösteren sütun grafiğini Sakatlanma K›z Erkek
çiziniz. Bilek % 36 % 38
b) Kızların sakatlanmalarını gösteren daire
Diz % 30 % 25
grafiğini çiziniz.
Kol % 11 % 12
c) Erkeklerin sakatlanmalarını gösteren daire
grafiğini çiziniz. Yüz %9 % 12
ç) Grafikleri karşılaştırıp yorumlayınız. Di¤er % 14 % 13
7 Ayşegül, okuldaki 50 arkadaşına en sevdikleri mevsimi sorar ve sonuçları yandaki daire

grafiği ile gösterir. Grafikteki verileri kullanarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz.
Tablo: Sevilen Mevsimler Grafik : Sevilen Mevsimler
Mevsim Yüzde Ö¤renci Daire dilimini

say›s› oluflturan
merkez aç› % 26
‹lkbahar Yaz % 40
‹lkbahar
Yaz
% 22
Sonbanar Sonbahar
K›fl %12
Toplam 100 50 360
o K›fl
70 8 Burak ve Nergis iki topu farklı Grafik : At›fl ve Z›plama Yükseklikleri

Z›plama
yüksekliklerden yere atıp ne kadar yüksekli¤i (cm) Burak
yükseğe zıpladığını kaydettiler. Elde 90
ettikleri verileri yandaki grafikte gösterdiler. 80
Grafiğe göre, 70
a) Burak, bir sonraki atışında topu daha 60 Nergis
yüksekten atarsa ne olur? Tahmin ediniz. 50
b) Nergis, bir sonraki atışında topu daha
40
yüksekten atarsa ne olur? Tahmin ediniz.
30
c)Burak ve Nergis’in atışlarındaki farkın
20
nedeni ne olabilir? Açıklayınız.
10
(cm)
0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110
Topların bırakıldığı yükseklik
9 Yandaki grafik bir okuldaki öğrencilerin okula nasıl Grafik: Öğrencilerin Okula Ulaşım Şekli
geldiklerini göstermektedir. Yürüyerek
Özel araç
Grafiğe göre,
a) Öğrencilerin en çok ve en az kullandıkları ulaşım
şekli hangisidir?
b) Aynı verilerin sütun grafiği ile gösterilmesi uygun
olur mu? Neden?
Okul
servisi Otobüs
10 Tarık ve Cenk, düzenli olarak 1600 metre koşan Grafik: Koşu Süreleri
iki sporcu arkadaştır. 10 haftalık koşu süreleri
Zaman (dakika)
aşağıdaki grafikte verilmiştir. Grafiğe göre,
a) Tarık ve Cenk’in koşu sürelerini karşılaştırınız.
b) 12. haftadaki koşu süreleri hakkında ne 10
söyleyebilirsiniz? 9
8
7 Tar›k
6 Cenk
5
4
3
2
1 Haftalar
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 Emre, bulunduğu mahalledeki ailelerin kaç kişi olduğunu %3 %2

araştırmış ve sonuçları yandaki gibi göstermiştir. Sizce,
grafikteki eksiklikler nelerdir? Açıklayınız. %9
% 42
% 21
% 23
71
12 Çiğdem Öğretmen, sınıfından sınavlara Tablo: Ö¤renci Notlar›
hazırlanan öğrencilerin testlerden aldığı
Ö¤renci 1. Test 2. Test 3. Test 4. Test 5. Test
puanları, yandaki gibi bir tabloya kaydeder.
a) Tablodaki verilere en uygun grafik çeşidi Semra 80 78 94 95 98
hangisidir? Neden? Belirlediğiniz grafik Betül 64 78 82 80 75
üzerinde verileri gösteriniz. Murat 94 84 88 82 76
b) Grafik üzerinde her bir öğrencinin Ercan 73 87 85 89 84
durumunu yorumlayınız. Nihat 65 72 70 69 75
Grafik: Kâr Durumu

13 Yandaki grafik, iki farklı pide salonunun Aylar
6 aylık kâr durumunu göstermektedir. Haziran
a) Pide salonlarının en fazla kâr ettiği
aylar hangileridir? May›s
b) Mayıs ayında pide salonlarının ne
kadar kâr ettiğini bulunuz? Nisan
c) Her iki pide salonunun 6 aylık toplam

Mart
kârını hesaplayınız. A Pideci
B Pideci
fiubat
Ocak
(bin YTL)
0 Kâr
1 2 3 4 5 6 7 8 9
s.129
Ders Kitabı
Yanıltan Grafikler
ALIŞMA - 23
1 Aşağıdaki grafikler, bilgisayar satan bir mağazanın satışlardan elde ettiği aylık kârı
göstermektedir.
Grafik: Ayl›k Kâr Grafik: Ayl›k Kâr
Kâr (YTL) Kâr (YTL)
30 30
29
20 28
27
10 26
Aylar 25 Aylar
0
0 Ocak fiubat Mart Nisan May›s Ocak fiubat Mart Nisan May›s
a) Grafiklerin neden farklı göründüğünü açıklayınız.

b) Sizce, mağazanın reklamı için hangi grafik kullanılmalı? Neden?
2 Yandaki grafikte, bir markette beş günde satılan Grafik: Ekmek Sat›fllar›
ekmek sayısı verilmiştir. Grafiği veriler birbirine çok
Sat›lan Ekmek Say›s›
yakın algılanacak şekilde tekrar düzenlemek için
aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? 200
A) Satılan ekmek sayısının belirtildiği eksen 50’ den
150
başlatılabilir.
72 B) Satılan ekmek sayısının belirtildiği eksende 100
verilerin aralığı 50 yerine 10 olarak alınabilir.
50
C) Satılan ekmek sayısının belirtildiği eksende
verilerin aralığı 50 yerine 100 olarak alınabilir. Günler
0
D) Veriler daire grafiğinde gösterilebilir. P.tesi Sal› Çarfl. Perfl. Cuma
3 Aşağıdaki grafikler, bir ilde yıllara göre satılan araba sayısını göstermektedir. Grafiklerin
farklı görünüşlere sahip olmasının nedenini açıklayınız.
Grafik: Araba Sat›fllar› Grafik: Araba Sat›fllar›
Sat›lan araba say›s› Sat›lan araba say›s›

1000 2000
800 1600
600 1200
400 800
200 400
0 Y›llar 0 Y›llar
1999 2000 2001 2002 2003 1999 2000 2001 2002 2003
Yanıltan Grafikler
4 Aşağıdaki grafikler, bir şirketin ocak-mayıs ayları arasındaki giderlerini göstermektedir.

Grafiklerden hangisi yanlış yorumlamaya sebep olur? Açıklayınız.
Grafik: Ayl›k Giderler Grafik: Ayl›k Giderler
Gider(YTL) Gider(YTL)
200 00 17000
175 00 10000
150 00 15000
125 00 14000
100 00 Aylar 13000 Aylar
5 Cemil, mahellesindeki ailelerin kaç tane çocuğu olduğunu araştırır ve verileri aşağıdaki
grafikte gösterir. Sütunlar arasındaki farkı daha az gösterecek şekilde, grafiği yeniden
düzenleyiniz. Grafikte nasıl bir değişilklik yapmak gerekir?
Grafik: Aileler Kaç Kifli?

Aile say›s›
25
20
15
73
10
0 Çocuk say›s›
0 1 2 3 4
6 Aşağıdaki iki grafikte, bir iş yerinde ödenen maaşların yıllara göre değişimi verilmiştir. İki
grafikteki farklılıkları açıklayınız.
Grafik: Maafl Art›fllar› Grafik: Maafl Art›fllar›
Maafl (YTL) Maafl (YTL)
1700
1600
1500
1550 1300
1100
1500 1000
900
1450
800
1400 700
600
1350 Y›llar 500 Y›llar
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
s.132
Ders Kitabı
Veri Analizi
ALIŞMA - 24
1 Aşağıdaki her bir veri grubununda ortanca değer, tepe değer, açıklık ve çeyrekler açıklığını
bulunuz.
a) 16,11,20,14,18,20
b) 96,81,93,92,99,95,95
2 Yandaki liste, 28 Türk sanat müziği kasetinde her kasette 7
kaçar tane şarkı olduğunu göstermektedir. 8
a) Veri grubunun ortanca ve tepe değerini bulunuz. 9

10
b) Kasetlerdeki şarkı sayısı hakkında genelleme yapabilmek
11
için hangi merkezî eğilim ölçüsü kullanılabilir? Neden?
12
13
3 Servet, bir kibrit kutusunun içinde kaç tane kibrit olduğunu merak etti. Kutuyu boşaltarak
kibritleri saydı. Kutudan 39 tane kibrit çıktı. İkinci bir kutuyu boşalttı ve tekrar saydı. İkinci
kutuda ise 40 tane kibrit çıktı. İyice meraklandı ve 8 kutu daha saydı. Kutulardan sırasıyla
42,40,39,38,37,36,43,40 kibrit çıktı. Bu verilere göre, bir kibrit kutusunda bulunan kibrit
sayısı hakkında genelleme yaparsak, hangi merkezî eğilim ölçüsünü kullanmalıyız?
4 Öğretmeni, Leyla’nın testlerden aldığı notların ortalama, ortanca veya tepe değelerinden
birini kullanarak kendisine ait matematik notunu belirlemesini istiyor. Leyla, ortalama değeri
kullanarak yüksek not alabileceğini belirledi. Buna göre, aşağıdaki veri gruplarından hangisi
Leyla’ya aittir?
A) 74,80,92,82,92 B) 74,80,74,82,85 C) 74,80,92,85,74 D)74,80,70,71,80
74
5 Üç sayının ortalaması 19 ve ortanca değeri 22 ise, diğer iki sayı için aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Diğer sayılar 19 ve 22 arasındadır.
B) Diğer sayılar 17 ve 18’dir.
C) Sayılardan en az biri 19 ve 22 arasındadır.
D) Sayılardan biri 24 ise diğer sayı 11’dir.
6 Yandaki grafikte, bir okul Grafik: Kantinden Al›flverifl Yapan Ö¤renci say›s›
kantininden öğle yemeğinde Ö¤renci Say›s›
alışveriş yapan öğrenci sayısı
verilmiştir. Grafikteki verilerin
ortanca değeri aşağıdakilerden 200
hangisidir?
150
A) 80
100
B) 160
C) 140 50
D) 120 0 Günler
P.tesi Sal› Çarfl. Perfl. Cuma
7 Aşağıda, bir gitar kursuna kayıtlı olan öğrencilerin yaşları verilmiştir.
13,12,11,11,12,11,14,15,13,12,12,13
Bu veri grubunu değerlendirmek için, hangi merkezî eğilim

ölçüsünün kullanılması uygun olur? Neden?
Veri Analizi
8 5,16,12,48,36,85,22,90,46 veri grubunun sırasıyla mod, medyan, açıklık ve ortalama

değerleri hangisidir?
A) 90,46,44,42,5 B) Hesaplanamaz, 36,85,40
C) Hesaplanamaz, 22,85,60,5 D) 36,36,90,47,5
9 Ortalama değeri 40, ortanca değeri 41 ve açıklığı 18 olan 6 sayı bulunuz.
10 Bülent’in arşivindeki komedi filmlerinin

süreleri yandaki gibidir. Verilerin ortanca ve
tepe değerlerini bulunuz.
102 111 105
100 100 99
107 104 101
89 87 96
101 99 92
92 95 101
110 98
11 Ortalama, ortanca değer ve tepe değeri merkezî eğilim ölçülerinin her biri için, kullanılmasının
uygun olduğu durumlara örnek veriniz.
12 Bir okulun futbol takımının bir dönemde maçlarda attığı gol sayıları “3,2,0,1,2,0,3,4,3,2”
olarak verilmiştir. Bu veri grubunun ortalama, ortanca değer, tepe değer, açıklık ve çeyrekler
açıklığını bulunuz. 75
s.136
Ders Kitabı
Adı ve Soyadı :.................................... Tarih:…/…/…

Sınıfı :..................................................
Nu. :......................................................
Sevgili öğrenciler, bu form Hayatımızdaki Grafikler konusunda öğrendiklerinizle ilgili kendinizi değerlendirmeniz
için hazırlanmıştır. Formu doldurmak için, aşağıdaki her bir cümleyi okuyarak, cevabınıza en uygun ifadenin
Hayatımızdaki Grafikler EVET HAYIR BAZEN

1) Birden fazla ölçüte göre sütun ve çizgi grafiklerini oluşturabilirim ve
yorumlayabilirim.
2) Daire grafiğini oluşturabilirim ve yorumlayabilirim.
3) Verilere dayalı tahminler yürütebilirim.
4) Çizgi, resim veya şekil grafiklerinin yanlış yorumlara yol açabileceği
durumları belirleyebilirim.
5) Ortanca değer, tepe değer, açıklık ve çeyrekler açıklığını belirleyebilirim,
bu ölçülerin özelliklerini yorumlayabilirim.
6) Verilerin merkezi eğilim ölçülerini hesaplayabilirim ve yorumlayabilirim.
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
s.138
Ders Kitabı
Orantıdan Çıktık Yola
ALIŞMA - 25
1 Afla¤›daki eflitliklerde a, b, c ve d yerine gelmesi gereken say›lar› bulunuz.
a) a = 1,5 b) 41,5 = 0,45 c) 16 = c ç) 52 = 208

47,6 3,5 b 0,27 72 774 28 d
o o
2 Bir saat akrebi 30 dakikada 180 lik aç› oluflturuyor. 90 lik aç› kaç dakika sonra oluflur?
3 Nermin Han›m, ifl seyahati için Almanya’ya gitmeden önce, paras›n› avro’ya çevirmek
istiyor. Bankada o gün için 1 avronun sat›fl fiyat› 2,75 YTL’dir. Nermin Han›m,
a) 600 avro için kaç YTL öder?
b) 600 avro ald›ktan sonra elinde 150 YTL kal›yor. Bu parayla da avro almak isterse kaç
avro daha alabilir?
4 1200 kilograml›k beton elde edebilmek için, 50 kilograml›k 6 torba çimento, 600 kilogram
çak›l, 240 kilogram kum ve 60 kilogram su kullan›l›yor.
a) 1 ton beton elde edebilmek için, ne kadarl›k malzeme kullan›lmal›d›r?
b) 2 torba çimento ile, en fazla kaç kilograml›k beton haz›rlanabilir?
5 3 inflaat iflçisi 36 günde bir duvar› örmek için çal›fl›yorlar. Bu duvar› 9 günde örmek için
kaç inflaat iflçisine ihtiyaç vard›r?
6 Efl flekilleri ayn› renge boyayarak

süslemeleri tamamlay›n›z
76
7 Afla¤›daki flekillerden hangisi di¤er üçüne efl de¤ildir?

A) B) C) D)
10 cm 8 cm
8 C B G F
Yanda ABCD ve HGFE
yamuklar› benzerdir. CD ve
3 cm 2 cm
GH do¤ru parçalar›n›n
uzunluklar›n› bulunuz. D A H E
9 Yandaki flekilde verilenlere göre, afla¤›daki ifadelerden

hangisi, fleklin paralelkenar oldu¤unu gösterir? 5 8
A) Köflegenler birbirini dik keser. 8 5
B) Köflegenler birbirini ortalar.
C) Köflegenleri birbirine efl de¤ildir.
D) Kenar uzunluklar› birbirine efltir.
10 o
Afla¤›dakilerden hangisi, iç aç›lar›n›n ölçülerinin toplam› 1080 olan çokgendir?
A) B) C) D)
11 Afla¤›daki çokgenlerin içbükey veya d›flbükey olup olmad›klar›n› belirleyiniz.
a) b) c)
12 Yandaki flekilde x aç›s›n›n ölçüsünü hesaplay›n›z.

o
95
80
o x
13 Düzgün beflgenin bir d›fl aç›s›n›n ölçüsünü hesaplay›n›z.

a) Karfl›l›kl› kenar çiftleri birbirine efltir.
b) Köflegenleri birbirini ortalar.
c) Karfl›l›kl› aç›lar› birbirine efltir.
14 Yukar›da özellikleri verilen çokgen afla¤›dakilerden hangisi olamaz?

A) Kare B) Dikdörtgen C) Yamuk D) Eflkenar dörtgen
15 Jale hastalandı ve üç gündür evde yatıyor. Jale’yi ziyaret eden günlük kişi sayısı 6’ dır. 4.
gün Jale’yi 10 kişi ziyaret ederse ortalama kişi sayısı kaç olur? 77
16 Bilim insanlarına göre her yıl 40 000’den fazla deprem olmaktadır. Aşağıdaki tablo, 1992
ile 1996 yılları arasındaki depremlerle ilgili bilgiler vermektedir.
Tarih Yer Depremin Tarih Yer Depremin
Büyüklüğü Büyüklüğü
13.03.1992 Türkiye 6,2 06.06.1994 Kolombiya 6,8
15.03.1992 Türkiye 6,0 17.01.1995 Japonya 7,2
28.06.1992 Amerika 7,5 27.05.1995 Rusya 7,6
12.12.1992 Endonezya 7,5 01.10.1995 Türkiye 6,0
12.07.1993 Japonya 7,7 09.10.1995 Meksika 7,6
17.01.1994 Amerika 6,8 03.02.1996 Çin 7,0
15.02.1994 Endonezya 7,0 17.02.1996 Endonezya 7,5
Tablodaki depremin büyüklüğü ile ilgili verilerin ortanca değer, tepe değer, açıklık ve çeyrekler
açıklığını bulunuz.
17 2002 y›l› orman yang›nlar›n›n ç›k›fl nedenleri ve yüzde

oranlar› yandaki tabloda verilmifltir. Verileri hangi tür Y›ld›r›m %12
grafikte göstermek en uygundur? Neden? Belirledi¤iniz Kas›t % 15
grafikte verileri gösteriniz. ‹hmal ve dikkatsizlik %55
Bilinmeyen %18
18 Yandaki grafik, bir flirketin 13 haftal›k Grafik: fiirketin Gelir Gider Durumu
gelir gider durumunu göstermektedir. (x 1000 YTL)
Gelir
Grafi¤e göre, Gider
a) 5. haftadaki gelir gider durumu nedir? 9
b) 5. hafta sonundaki gelir miktar›n›
7
bulunuz.
c) Hangi haftalarda gelir düflmüfltür? 5
1 Haftalar
10
12
14
19 Yandaki grafik, bir köyde suyun kullan›m Çamafl›r
% 12
alanlar›n›n yüzdelerini göstermektedir.
Temizlik
%5
a) Grafikten ç›kard›¤›n›z sonuçlar› yaz›n›z. Banyo
b) Grafi¤e göre, sulama pay›n›n çok
olmas›n›n nedeni nedir? Aç›klay›n›z. % 39
c) Grafi¤e uygun bir bafll›k yaz›n›z.
% 44
Sulama
78
20 Yandaki grafikte, sigaran›n Grafik: Hastal›k Türleri
yakalanma riskini art›rd›¤› hastal›klar
Kalp % 23 Bronflit
ve yüzdeleri verilmifltir.
hastal›klar›
Grafi¤e göre,
% 24
a) Sigara kullanan insanlar›n
yakalanma riskinin en çok oldu¤u % 15
Kan
hastal›k nedir? dolafl›m›
b) Grafikten ç›kar›labilecek sonuçlar % 27 hastal›klar›
%8
nelerdir? Akci¤er Di¤er kanserler
kanseri
Di¤er hastal›klar
%3
21 Aşağıdaki grafik, bir araba galerisinde satılan arabaların ortalama fiyatlarını göstermektedir.
Grafikteki farklılığın sebebini ve hangi grafiğin yanlış yorumlara sebep olabileceğini
açıklayınız.
Grafik: Ortalama Araba Fiyatlar› Grafik: Ortalama Araba Fiyatlar›
(YTL) Fiyat (YTL) Fiyat
17,000 20,000
16,000 17,500
15,000 15,000
14,000 12,500
13,000 Aylar 10,000 Aylar
0 0 s.141
Ocak fiubat Mart Nisan May›s Ocak fiubat Mart Nisan May›s
Ders Kitabı

Sınıf Matematik Öğrenci Çalışma Kitabı İlk 3 Ünite

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Sınıf Matematik Öğrenci Çalışma Kitabı İlk 3 Ünite

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sınıf Matematik Öğrenci Çalışma Kitabı İlk 3 Ünite

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÜNİTE : Tam Sayılardan Rasyonel Sayılara

Tam Sayılarla Çarpma İşlemi

2 Aﬂa¤›daki iﬂlemleri yap›n›z ve nas›l yapt›¤›n›z› aç›klay›n›z.

6 Aﬂa¤›daki iﬂlemleri yap›n›z.

8 Aﬂa¤›daki say›lar hangi iki tam say›n›n çarp›m› olarak yaz›labilir?

9 Aﬂa¤›daki kutular›n içine “ > , < , = ” sembollerinden uygun olan›n› yaz›n›z.

10 Yandaki ﬂemada iﬂlem s›ras›n› takip ederek sonuçlar›

11 (-5).(-6).7.8.(-9).10.11 Yandaki iﬂlemi yapmadan sonucun iﬂaretini bulunuz.

14 Afla¤›daki ifllemlerde çarpma iflleminin de¤iflme ve birleflme özelli¤inden yararlanarak

a) 128x2= x128 c) (-12x )x3=-12x(6x3)

15 Afla¤›daki ifllemleri, çarpma iflleminin toplama ve ç›karma ifllemleri üzerine da¤›lma

a) 27x12 b) 43x11 c) 39x9 ç) 35x101 d) 49x51

2 Aﬂa¤›daki iﬂlemleri yap›n›z. Nas›l yapt›¤›n›z› aç›klay›n›z.

3 Aﬂa¤›daki sorular›n cevaplar›n› örneklerle aç›klay›n›z.

5 Böleni -2 olan dört farkl› bölme iﬂlemi yaz›n›z.

6 Aﬂa¤›da eﬂitliklerde x’in de¤erini bulunuz.

8 Aﬂa¤›daki iﬂlemleri yap›n›z.

a) -16-6 b) -8-(-28) c) (18-17):(17-18) ç) (4.15):(5-15)

14 Aﬂa¤›daki iﬂlemleri verilen yönergelere uygun olarak yap›n›z.

a) (-85 : 17)x4 b) 45 : (16-25)+2

. -8 +15 +32 -67 : -3 +8 +32 -48

18 9.x-4y+13 ifadesinde aﬂa¤›da verilen x ve y de¤erlerini yerine yazarak sonuçlar›n› bulunuz.

19 Uygun negatif tam say›lar› kullanarak aﬂa¤›daki sorular› cevaplay›n›z.

22 -30:10=-3 iﬂlemine ait bir problem kurunuz.

Adı ve Soyadı:.................................... Tarih:…/…/…

Tam Sayılarla İşlemler EVET HAYIR BAZEN

Öğretmenin yorumu: ................................................................................................................................

2 Aﬂa¤›da verilen say› do¤rusu üzerinde A, B, C, D ve E noktalar›na karﬂ›l›k gelen say›lar›

3 Aﬂa¤›daki rasyonel say›lardan birbirine eﬂit olanlar› ayn› renge boyay›n›z.

4 Aﬂa¤›da say› do¤rusu modeli üzerinde kutulara gelmesi

5 Aﬂa¤›daki say›lar›n rasyonel say› olup olmad›klar›n› aç›klay›n›z.

7 Aﬂa¤›da verilen say› do¤ru modeli üzerinde 4 , -2 1 , - 5 , 19 , -0,8 , 2,1 say›lar›n›

10 Aﬂa¤›daki bölme iﬂlemlerinin belirtti¤i rasyonel say›lar› bulunuz.

Rasyonel Sayıları Sıralayalım

ç) -5,42 -5,43 g) -12,08 -12,06

3 Yandaki tabloda verilen rasyonel say›lar› aﬂa¤›daki say› -50

b) -4 , 3 , - 1 ç) -0,3 , -245 , -32

5 Yandaki çizimde -6'dan küçük say›lar›n -7,4 -6,3 -9,1

6 Aﬂa¤›daki ondal›k kesirlerde yerine gelebilecek rakamlar› bulunuz.

a) -6, 8 -6,42 c) -4, -3,6 d) -0,6 - ,

7 Rasyonel say›lar›n ve kesirlerin s›ralanmas›nda kullan›lan yöntemleri karﬂ›laﬂt›rarak benzer

Adı ve Soyadı:.................................... Tarih:…/…/…

3 Doğrudaş olmayan üç nokta belirleyerek bu noktaları A, B ve C olarak isimlendiriniz. AB

Yandaki şekle göre, aşağıdaki ifadelerden doğru K P N

2 Dolaptaki raflar üç do¤runun birbirlerine göre

4 Aﬂa¤›daki ﬂekillerde belirtilen aç›lar›n özelliklerini altlar›na yaz›n›z.

5 Yandaki resimde do¤rular›n birbirlerine göre

6 Yanda üç do¤runun bir noktada kesiﬂmesiyle oluﬂan 1,

8 Yandaki ﬂekil için aﬂa¤›da verilen ifadelerden do¤ru olanlar›n d

9 Yandaki ﬂekilde yöndeﬂ aç›lar› belirleyiniz.

10 Yanda verilen ﬂekle göre aﬂa¤›daki ifadeleri do¤ru n m

11 Aﬂa¤›daki bilgileri kullanarak a, b, c, d ve e aç›lar›n› yandaki

14 Yandaki ﬂekilde ayn› renk ile boyanan aç›lar›n özelliklerini

Üç Doğrunun Oluşturduğu Açılar

2 Aﬂa¤›daki bilgileri kullanarak yanda numaraland›r›lm›ﬂ 12 d

3 Yanda verilen dikdörtgenin köﬂegenlerinin kenarlar› ile

4 Yandaki ﬂekil için aﬂa¤›da verilen ifadelerden do¤ru k

6 Yandaki ﬂekilde k// l oldu¤una göre x ve y aç›lar›n›n ölçülerini o