|


|





  |



V
 

Halim BAJRAKTARI
07 dhe 08 dhjetor 2010
Java e gjasht
gjashtëë ligjë
ligjërata I
 
 
 !""#$% !  
  $  &#'(
- ÷ërmbatja e shtetit lidhja politike, ekonomike e shoqëror me shtetin.
- Emertimi i shtetit lindja e tijë?...
tijë?...

- Emertimi mbi shtetetin si ide linden në Europë që nga shekulli XV në bazë të një
procesi të ngadalshëm që solli në lindjen e shtetit modern Absolut. ÷o ashtu edhe në
lindjen e monarkive të ndryshe si në Angli, Francë dhe me vonë edhe në Spanjë..Spanjë....
- Viti 1648 me Traktati i ÷aqes së së Wesfalise ishte ky që
që sh
sheenoj perendimin
përfundimtare të
të dy autoritetetve traditcionale mesjetare si ttëë (÷apait) dhe atije ttëë
÷erandorisëë. Njifet si data e epok
÷erandoris epokëës ssëë historis moderne dhe si data e historis së
së shtetit
modern dhe si kthese revulucionare sa i perket shtetit.

- Emertimi „

vjen nga latinjishtja Status (nga fjala stare) kë këtë së pari
pari e ka th
thëënë
Nikolla Machiavelli në në veperë ´
 me 1512 sipas të
veperën e tije ´
 të cil
cilëës veper ´Të
´Të
gjithat shtetet, të gjitha zotrimet që kan pasur ose kan sunduar mbi njerëzit kan qen
ose janë ose Republika ose ÷rincipata,,
 $)

- ÷as 10 viteve një tërmë të till e përdori edhe francezi R  

R  ,, në vepren e tijë
 e botuar më 1576 u përdor fjala Republikë.
- ÷oashtu edhe
  i referohet konceptit Shtet në kuptimin modern të kesaj
fjale që ne e përdorim sot.

- indja e shtetit Modern ka nisur në shekullin XII në kuptimin e pikpamjeve

territoriale.
- ÷as revulucioneve në Amerikë dhe Francë filluan rrjedhat e shteteve që në i njohim
Kushtetutës-÷erfaqsuese që sanksiononte në të mirën të popullit. Vjen në
sot si Shteti Kushtetutës-
aplikim sovraniteti në këtë rast.
- Y  shteti është shprehje e nevojës që ndjen shoqëria për ekzistencen e
Y 
një pushtetit të organizuar të paisur me mjetet e duhura të shtërngimit dhe të aftë për
ta drejtuar vetë shoqërinë, nëpërmjet zgjedhshmerisë së tyre.
- Ô  !"""
- Shtet, përdorët në dy kuptime: atë si # $ dhe si kuptim
Fjala ose termi Shtet,
%%## "

   " 
  # !  

1. „  # $

„  # $,, ndertimit: ka kuptimin e organizimit juridik
2. Shteti si aparat, ose Shteti si qeveri: ka kuptimin e aparatit burokratik dhe
strukturat me të larta të shtetit si Qeveria, ÷arlamenti, te jenë subjekte të
pavarura...
3. „  & ka kuptimin e organizimin të tërsishëm të shtetit si
aparat i cili njihet si person juridik.
4. „  d.m.th bashkësia e subjekteve që i përkasin bashkësisë
shtetrore të cileve u është njohur autonomia e vet si individ ose bashkësi
komunale p.sh. në Kosovë.

- Shteti paraqitet një seri karaktaristikash që e dallojn nga të gjitha institucionet

e tjera shoqërore pra është si institucion i pavarur është kryesori.
- Shteti është institucion i pavarur ka supremacin mbikqyrëse vepruese dhe
ushtruese. Shteti është institucion politik dhe juridik...
 )

- Shteti përbën një bashkësi individesh të vendosur mbi një territor të caktuar dhe të
organizuar mbi bazën e një organizimi juridik.
- Elemntet e shtetit:
" %% element përsonal (bashkësi individesh)?
 individesh)?

"
%% vendi ku është vendosur poplli?

 poplli?

" '# $  si element organizativ,pra normat që rregullojnë jetën dhe

funksionimin e shtetit?..
shtetit?....

- ##  () &

 () &%%!
-   **+
  
- , )"- **+
, )"- 
- $  & "- *
"- *+
    &#$$& "-  ""  
  .

- Varësia e (sudditaza) nënshtetësisë në kuptimin që kishte në periudhën e monarkisë

absolute që tregonte nënvendosjen e individeve nën autoritetin e sundimit të shtetit.
Kjo vlente për të gjithë individet dhe të huajt pa shtetsi, që gjenden në territorin e
Shtetit dhe që janë subjekte të ligjeve të këtij shteti.
- Shtetësiaa në kuptimin e dytë përbën një status përsonal që e ndjek individin kudo duke
Shtetësi
i atribuar të drejta dhe detyra.

- ÷ra në shkencat juridike me popull kuptohet bashkësia e njerëzve të cilëve ligjet e një
shteti u njohin statusin e shtetit.

- Y
 %  dallohet nga popullsia e një shteti me të cilin kuptohet tërsia e
Y
 %
njerëzve (shtetas të huaj dhe njerëz pa shtetësi) të cilet kan banim të qëndrushëm në
territorin e shtetit dhe u nënshtrohen ligjeve të tijë.



- *
!%% është element hapsinorë dhe themeltarë «

*
!

- Territori është hapsira gjeografike mbi të cilin populli është i vendosur në hapsiren e së ciles
shteti ushtron sovranitetin e vet.
Nocioni territor përfshin:...

  që mund të jetë i përcaktuar nga kufijtë natyror si vargmalet, ose kufijet artificial të

 
vendosura nga traktate të përfunduara në mes shteteve kufitare.
kjo
 kjo do te thot rrypi i pjeses bregdetare brenda të cilës shteti ushtron
sovranitetin territorial.
„    + !

Territori përfshin edhe nëntokën dhe hapsiren ajrore që qendron mbi pjesën tokësore dhe ujrave
territoriale, gjithashtu edhe te ashtuquajtur territori i paqendrushëm që përbëhet nga anijet dhe
avionet ushtarak ku do që ndodhen këto i nënshtrohen juridiksionit të këtij shteti.
,!
Ka të bejë me godinat diplomatike, përfaqsuesve diplomatikë. Këto u përkasin ekstraterritorialitetit
këta/o gëzojn  ,!
 ,!.. Dhe nuk mund të kryejnë asnjë veprim pushtetit ku këta jan
deleguar... M "+(((
- Me territorin e shtetit lidhet përmbajtja e të ashtuquajturit sovranitet territorial i cili
shprehet:
1. Në territorin e një shteti ku mund të shtrihet vetëm pushteti i atijë shteti.
2. Të gjithë njerëzit që ndodhen në territorin e një shteti i nënshtrohen pushtetit të atij
shteti.

, )-  përfaqëson elementin organizativ themelor të shtetit. Si kompleks i

, )- 
normave juridike që rregullojnë funksionimin e jetës së një shteti dhe qytetarëve të tijë
dhe shpesh idendifikohet me sovranitetin.

Në bazë të një strukture të këtillë qendron ligji themeltar i shtetit dmth Kushtetuta që
sanksionon parimet organizative të bazës së shtetit, te drejtat dhe detyrimet e
qytetarëve.
 „(  )

- *( !"""
- është cilsia juridike tipike e një shtetit: është kapaciteti i organizimit shtetrorë për të
pasur kompetenca të përgjithshme.

- „(   është absolut dhe eksluziv (përjashtimor i vetëm) nuk mundet të
të thuhet edhe për sovranitetin e jashtëm.
- Sovraniteti është i lidhur ngushë me lindjen e shtetit në periudhen moderne dhe
absulitizmit psh pushteti i mbretit.
- ÷ëkufizimin e parë të konceptit të sovranitetit e ka bërë /  ,
në 1576 në
veprën 01" #! -!# 2ai 2ai përcakton ((( me sovranitet kuptohet ai
pushtet absolut dhe i përjetshëm që është pikërisht i shtetit... pra ka përjetshmëri dhe
absulitet i pandashëm i patjetërsueshëm.

- 3!! thoshte
thoshte:: ´Nuk njeh kufijt juridik ose etikë për sa kohë shteti është masë e të
gjitha gjërave të së mirës dhe të së keqësµ.
- Sipas - sovraniteti është është i vendosur me vullnetin e përgjithshëm si vullnet
i qytetarëve me interesa të përgjithëshme ku dhe rrjedhë sovraniteti popullor.
|


|






  |



V
 

Halim BAJRAKTARI
13 dhe 14 dhjetor 2010
Java e gjashtë II
  $ 
   "  
 -  "
- Karakteristikat e përgjithshme:
- Shteti në kohen tonë konsiderohen si sjellje shoqërisht të rrezikshme sjellje të
ndryshme në periudhen e mesjetës. Duke diture se edhe shpërndarja e pasurive
ndërtimi i pushteteve bëhej mbi baza të kriteterve dhe vlerave të ndryshme.
- Në periudhen e hershme feudale, pushteti ëshë i ndertuar jo mbi bazen e një kriteri
përfaqsimi por në funksion të një marrëdhënie shkëmbimi në të cilen titullari i
pushtetit siguron mbrojtje dhe siguri ndërsa subjektet i japin atij shërbim.
- Sjellja antishoqërore në këtë periudhe kishte rregulla mbi shkembimin e mallrave dhe
të mirave tregtare.

- Me formë të shtetit kuptojmë rrezultatin e menyrave dhe të aspekteve në të cilat

shfaqen tre aspektet e së drejtës...
 )

- Me emertimin FORMë e SHTETIT kuptohet:

÷ërgjegjsisht raporti ekzistues në mes elementeve të ndryshëm përbërs të shtetit (popullit,
territorit, sovranitetit) ndërsa me elementin Formë e Qeverisë i referohemi vetem një
prej tre elementeve të mësiperm (Sovranitetit) dhe raporteve që nderveprojn në mes
organeve kushtetuese për sa i përket ushtrimit të pushtetit sovran.

- Nga pikpamja strukturore e shtetit shteti ndahet:

  - 

- Dallimi mes demokracisë dhe autokracisë ? ...

- Kjo ndarje ka parasysh shmangjen ose prejardhjen e pushtetit dhe karakterin pluralist
dhe ndarjen e pushtetit.

- Çështë DEMOKRACIA si zgjidhen organet e saj ku haset ky model sot ?

- Çështë Autokracia? është e karakterizuar nga prania e oligarkeve të pushtetit që duke

fshirë opoziten e cila është pjese e manipuluar e oligarkisë. Në sistemet e këtilla
oligarkike pushteti ushtrohet nëpërmjet forcës fizike ose kontrolleve të mjeteve të
ndryshem të informimacionit, komunikimit etj.
    $-#-3  

- Emertimi shtet u afirmua në shekullin XV që solli lindjen e shtetit absolut dhe me

 - (./01 sollin lindjen e shtetit absolut dhe zhdukja e
Republikave njerëzore të krishterve.
- Këto ngjarje të këtyre pushteteve kan epiqendren e vet monarkike në Angli dhe në
francë ku monarku si pushtet zevendësoj pushtetin e perandorisë dhe Kishës.

- '# $2 zhvillimi i këtijë sistemi kishte si fillestëre me ushtrimin e pushtetit
publik, sigurimin e siguris dhe rendit, që drejtohej nga drejtuesit e vaqantë të
bashkësive krahinore.
- Ky sistem ishte në një hark kohore prej 6 shekujsh ka burimin në Francë pas rënjëve të
romakëve i cili u shtri në tërë Europen.
- Gjatë kësaj periudhe nuk mundim ta the themi se kishte një shtet modern feudal por një
lloj organizimi feudal, sepse pushteti publik ishte i ndarë në mes shumë autoriteteve
privatëve që kishin për qellim interesat përsonale dhe jo ato kolektive.
 /!#-

- Me shtet absolut kuptohet njënjë regjim politik në të cilen pushteti ushtrohet

nga sovrani pa kufizim.
- Këtu sovrani ishte i çliruar nga ligji, dhe se ÷rinci ka forcën e ligjit.
- Karaktaristikat e shtetit absolut mund të përmbledhen si:
1. indja e një aparati burukratik ?
2. Monopolizimi progresiv i fisnikrisë së vjetër
3. Zëvendesimi progresiv i fisnikërisë së vjetër feudale prej anës së borgjezisë.
4. Shteti parësor para kishës
5. Krijim i ushtrive të varura drejtpërdrejt nga pushteti i sovranit të shtetit.

- Monarkia absolute ishte pushteti mbi pushtetet e tjera më i forti mbi të

gjithë të tjeret.
- Gajt shekullit XX kur bëhej fjal për shtetin absolut bëhej fjal për një form
të monarkive të përziera.
 |   #
   )  #
- Form tjetër e organizimit të shtetit është edhe shpërndarja e pushtetit në hapsirat
territoriale.
- Si ndahen shtetet ?...

- Y3  jan ku pushteti i atribohet shtetit qendrorë ose pushteteve periferike të
varura nga pushteti qendrorë

- „ 2 4  
  një bashkësi shtetesh ku secili shtet ka një autonomi të përparuar
qeverisëse.
- Të gjitha shtetet jan të bashkuar në një supershtet të veqanta ku mbrojn interesat
themelore si politiken e jashtme dhe atë të mbrojtjës ku kan një legjislacion dhe
juridiksion të përbashkët.

- $ !5

$ !5
- Territoriale ku ka të bëj me me rindarjen e territorit në mes komunave së njësive
autonome të emruara si lander, kantone, bashkësi etj.
  $

- Çështë dhe ku dallon      ?...

- Konfederata e shtetetve është një grumbëllim, një bashkim në mes shteteve të
pavarura dhe sovrane të cilat jan të nxitura të bashkpunojnë për të përballuar
problemet e përbashkta të natyrës ekonomike ose ushtarake.

- Kjo përbën një subjek të së drejtes ndërkombëtare.

- Një model i këtill ka qen në Amerikë me 178 1781 ajo e Zvicrrës 1815 këto i kan
paraprirë lindjeve të shteteve që gjegjësisht si SHBA-
SHBA-ve 1787 Zvicërr 1848.

- Brenda Konfederatës shtetet e vaqanta ruajnë sovranitetin dhe pavarsinë e

tyre, mardhënjet e tyre jan të rregulluara nga e drejta konfederale, konfederata
rregullon mardhëniet në mes shteteve antare dhe shtetetve të treta nga ana
tjetër.
- ÷.sh. edhe Zvicrra më shum i përkon një shtetë federal sesa konfederal edhe
pse ka një emertim konfederal.
- ÷sh...
|


|





  |



V
 

Halim BAJRAKTARI
14 dhjetor 2010
Java e shtat
shtatë ligjë
ligjërata I
  &$ "#
  &$ "#
 " &$ " # 

- Formë e qeverisjes i përket të njejtit lloj të formës së shtetit dhe me rastin e

Formë
shpjegimit të formave të shtetit duke marrë të njetat sqarime me rastine
shpjegimit të formave të shtetit.

- Sa i përket kuptimit të veqant koncepti i qeverisjes ofron një tipologji të

organizmit juridik, që nderlidhet në veqanti me njëri nga funksionet e së
drejtës, të ndërtimit dhe shperndarjës së pushteteve publike më të larta.

- 2)(&
- 6 Ô ?- është forma e qeverisjes në të cilen ka një mbret i
mveshur me pushtetin e tij të pavarura nga ÷arlamenti. Ky lloi monarku
mundohet të vendos kufizime dhe një kornizë rregullash, nepërmjet pushtetit
legjislativ.

- Ë( ! - është e form që në krye të pushtetit ekzekutiv nuk ka

një autoritet të pavarur nga parlamenti, përkundrazi është vet parlamenti që e
ngarkon dhe e shkarkon qeverinë...
 Ë$ "/!# 

- *!Ë(7 6 %

*!Ë(7 6 % jan dy varjante
modele të kundërta mes njëri tjetrit, të qeverisjes parlamentar.
- Në qeverisjen Asambleare parlamenti ngrihet përmbi ekzekutivin, nuk ja
delegon në asnjë rast pushtetit e tij legjislativ, e ngarkon me fuqi dhe e detyror
të japë dorheqje. ÷ra të lindë një qeveri e re pa pasur asnjë pasoj.

- Y)(   % është qeveria që llogaritë më shumë,

Y)(   %
parlamenti ben ligje por me propozime të qeverisë në këtë rast. ÷arlamenti në
rast të mos ratifikimit të projektligjit të qeverisë mundë të bjer qeveria në këtë
rast.

- Ë(
% është monarki konstitucionale vetëm se në krye nuk ka
Ë(
%
një mbret por një president i zgjedhur nga populli.
- 2 Ë(
2 Ë(%% është forma në të cilen një prej organeve shtetrore
është ai që përcakton çdo gjë që është mbi të gjithë. Qeverisje moniste jan ato
asmbleare dhe ato të kabinetit...
 /!#-

- Ky lloj është ku Mbreti nuk njef asnjë autoriti mbi vehte është titullar i çdo lloi
pushteti. Ku vendos normat që rregullojn në rrugë abstrakte dhe parandaluese sjelljet
e qytetarve. Ka monopolin e tersishëm ushtruese, denuës, zbatues etj.

- ÷ra me formë të qeverisjese kuptojm modelin organizativ që një shtet merr për të
ushtruar pushtetin sovran. Kjo ka të bëj modelet konkrete administrative të pushtetit
shtetëror.

- Një forme e qeverisë mund të kuptohet mardhënjet konkrete në mes ÷arlamentit,

Qeverisë dhe presidentit.

Duhet ditur se edhe forma e shtetit ndikon edhe mbi formën e qeverisë që realozohet: si
rasit i Shtetit Absolut ....
  #  "  -$

- ÷ushteti legjislativë ?-

- ÷ushteti ekzekutiv ?-
?-

- ÷ushteti gjyqësor ?-
?- Kompetencat ?

- Qëllimi kryesor i ndarjës së këtyre pushteteve është të garantoj që sipas rrethanave një
pushtet të mund të ndaloj tjetrin duke shmangur që njëri nga ato të mund të
shpërderoj të tjerët.
- Në ditet e sotme ndarja e pushteteve përbën një garancinë më të mirë për të siguruar
lirin politike të qytetarve.
 # $ &$ "

- 2)(!%

2)(!%
- Shembell në të kaluar ishte tipike demokracia Athinase në të cilen populli i merrte vetë
drejtpërdrejtë vendimet politike.

- 2)( )!%

)!%
- Ka të bëj me titullarin e pushtetit sovran që ka të prejardhur legjitimitetin e pushtetit nga vullneti
i subjekteve të treta që i delegojnë atij administrimin e pushtetit.

- 6 !%
6 !%
- Këtu Qeveria nuk është e lidhur me ÷arlamentin me një raport besimi, por i përgjigjet vetëm
Mbretit si titullar ekzekutiv.

- Ë(  %

Ë( %
- Këtu qeveria e formon një drejtim politik për tu ndjekur dhe për këtë përgjigjet vetem para
paralamentit, i cili nga ana e tij në çdo moment mundet me e revoku duke i hequr të
ashtuquajturin votbesim.
|


|





  |



V
 

Halim BAJRAKTARI
20 dhe 22 dhjetor 2010
Java e shtat
shtatë ligjë
ligjërata II
  &$ " #1"3 
 #
- Format e qeverisjes ÷residenciale, rasti i SHBA-
SHBA-së si model qeverisës ?...

- Faorma e qeverisjes Direktoriale ?

- Çështë Forma e qeverisjes Gjysëm  ÷residenciale, ku gjejnë zbatim ?

- Çështë Forma e qeverisjes ÷arlamentare ku gjenë zbatim ?

 * - 

- Ô
 (&&
Ô
 (

-  %% )!

 

- Nga përmbajtja e tyre marrëdhënit juridike mund të kenë karakter të ndryshëm. Ato
mund të jenë marrëdhënie pasurore ndërmjet institucioneve, ndërmarrjeve shtetrore
ose private dmth qytetarve.
- Si marrëdhëniet të organeve të pushtetit dhe të qyterarëve (marrëdheniet juridike
kushtetuese dhe ato administrative)

-   &

- -!"  "  +*
- ,!"  "  +*
- Objekt i së drejtës. Jan sendet, vlerat këtu mirren parasysh veprimet juridike kontaratat
e ndryshme që kan karakter pasuror.
 )

-  !%
- është element i marrëdhënieve juridike që kan subjektet e së
drejtës për të vepruar në mënyre të caktuar e drejta e përdorimit
dhe e shfrytzimit në suazat ligjore ...

- i+ !%
- Si element i mardhënieve juridike qendron në faktin se subjekti i
së drejtës që jan pjesëmarrës i mardhënieve juridike duhet të
kryej ose të abstenoj në kryrjen e këtyre puneve të caktuara.
- Detyrimi si element i mardhenieve juridike është element juridik.

- Të drejtat dhe detyrimet e kreditorit dhe debitorit para dhe pas

hyrjes në fuqi të ligjit ?...
 )

- „4

„4
- Kush jan subjektë dhe kush quhet ? Quhet përsoni që merr pjesë ose që mund
të marrë pjesë në marrëdhëniet juridike. ÷ërsoni i cili mundë të gëzoj të drejta
dhe mund të plotsoj detyrime ngase këto marrëdhenie jan të mundshme
vetëm midis subjekteve të së drejtës.

- „%! ëshët subjekt i së drejtës në marrëdheniet juridike ku kryen dhe

„%
realizon të drejtat e tijë para shtetit dhe shtetasve të tjerë. Këta shtetas kan
zotsi juridike dhe zotsi për të vepruar.

- % Quhet aftësia e individit për të pasur të drejta dhe detyrime, zotsi
%
për të vepruar është aftësia e individit për të realizuar këto të drejta dhe për të
marrë këto detyrime. Zotsia për të vepruar rregullohet me ligj.
- 
(4 kan të gjithë qytetaret pa dallim race, kombësie, gjinie

(4
dhe origjine. E drejta për të zgjedhure përfaqësues ?...
 !  " 

- Ô
$!"""

- Zbatimi është realizim i plotë i ligjeve dhe akteve tjera të pushtetit shtetrorë sipas
kuptimit të tyre të saktë pa shmangien më të vogël, duke zbatuar në përpikmeri
normat e së drejtës.
- Çdo qështej e zgjidhur ose mos zgjidhure duhet të jet i zbatueshem dhe konform
ligjeve të zbatuara.

- *8   !%%"""

*8   !

Ô$ ,  , !"""

a. Qështja e veprimit të normës juridike në hapsire zgjidhet në këtë mënyr: normat që
zgjidhen nga Kuvendi kanë fuqi në tër territorin e Kosovës, ndersa ato të nxjerra
nga organet e pushteteve kumunale kan fuqin komunale të caktuara.
b. ÷roblemi i veprimit në koh të ligjit a normës ka të bëj me castin e hyrjes në fuqi deri
në qastin kur i hiqet fuqija juridike nga ana ligjore. Kur bëhet kjo?...
|


|





  |



V
 

Halim BAJRAKTARI
Janar, 201
20111
Java e tet
tetë ligjë
ligjërata ( I ) fq. 148-
148-
-- -#)4!- 3 
--  --  -- 
- Kuptimi garantuese i Kushtetës ? ...
- Që nga antikiteti ka kuptime të ndryshme si një fazë ndertuese shtetrore...

- Kushteuta është një akt normativë, që disiplinon marrëdheniet në mes pushteteve

publike dhe marrëdhenieve ndermjet tyre dhe qytetarve, është një garantues, ndertuës
politik e shoqëror.

- Shekulli XVII kishte një përkufizim të këtill si në Amerikën e Veriut, Francë që i hapi
rrugë regjimeve liberale në Europë e Amerikë. Deri ne shekullin XVIII ky emertim
tregonte ligjin ose aktin më të lartë të shpallur nga një organ ose autoriteti më i lartë.
- Kuptimi i kushtetutës në periudhen klasike-
klasike- sipas Aristotelit ky kushtetuten e
vendoste në mënyrë hirakike e cila sipas tijë ishte struktura mbajtse e organizimit
juridik të ÷oliset Greke.

- Mendimet Romake kushtetuta dhe organizimi juridik ishin pak a shum të varura nga
÷rincipati dmth sishin parsore në këtë periudhe.
 )

- Në periudhen e mesjetare me (Constitutio) gjatë kësaj periudhe tregohej

vullneti normativ i autoritetit më të lartë.

- 6# 9(.:.;% është shembull tipik i ligjeve themeltare

6# 9(.:.;%
të shkruara me një pakt mes sovranit dhe qytetarve...

- „
& Thoshte se kushtetuta është ´Mbrojtja e të drejtave natyrore dhe
themelore të njeriut si: liria, barazia, prona. Të që ishin të lidhura me sovranin
dhe popullit përmes kontratës ose paktit socialµ.

- Kushtetutat si ajo e Amerikës së Veriut 1776-

1776-1780, kushtetuta e SHBA
SHBA--së
1787 dhe ajo e Revulucionit Francez e vitit 1789-
1789-1791 te veqntat e këtyre
kushtetutave?...
   -#--$

- „      në ndryshim nga normat zakonore, normat

„    
kushtetuese janë të shenjëteruara në tekste të shkruara.

- Ô (  Sipas Monteskjej me qellim që të sigurojn lirin

politike të qytetareve është thelbsore ndarja e tre pushteteve tu besohet këtyre
pushteteve veq e veq dhe që mos të lejon shperdorimin e pushtetit që mun të qojn në
prishjen e ekujlibrit...

-
(   ka të bej me me zgjedhjen e perfaqsuesve aprovimin e një

forme të caktuar qeverisëse.
- ÷arashikimi i një mbrojtje të gjër të të drejtave të qytetarve 

- Ô #  roli si mekanizëm kontrollues të kushtetutshmeris dhe
ligjmerisë të mbaj të lidhur parlamentin si organ ligjdhënës të bëj kontrollin edhe të
gjykatave pra të ken aspekt të nënrenditur të ligjit.
 Ô


  4 !!"- $ -  ") " $!
 -- - --$  "# $## (((

- Ô
$(4 këtu kemi të bëjm me shtetin liberal i përket shekullit XIX kushtetuta ishte
Ô
$(4
një akt normativ i deshiruar prej legjislatorit për të organizuar shoqërin. Këtu kushtetuta nuk e
krion shtetin po e kundërta.

- Ô
8 4 këtu kushtetuta ka vendim politik i themeluat nga titullari i pushtetit
Ô
8 4
kushtetues. Nga vendimet e organeve kushtetues kanë fillesen kushtetuta dhe terë organizimi
juridik. Koha (Hitlerjane)...

- Ô
Y(4 Mbeshtetej në teorin e #
Ô
Y(4 ky idendifikonte të drejten me normen
#ky
dhe shtetin me organizimin juridik. Ku ky ndertohej në form hirarkike piramidale.

- Ô
 

 4 ishte si doktrin në Itali gjat shekullit XX që kishte përkufizim
formal dhe matial sipas kësaj doktrine jan normat që i japin jet një organizimi juridik dhe një
kushtetute,

- Ô
  Quhet edhe morali i mirfillt i kushtetutës, ka të bejë me kohen moderne këtu
shteti dhe organizimi i tijë juridik legjitimohen mbi bazen e vlerave të përcaktuara etike, të
vendosura në kushtetutë ku përbejn bërthamen të vendimarrjës kushtetuese dhe vlera rishikuese
nuk mund të ndryshohet let.
|


|





  |



V
 

Halim BAJRAKTARI
12 Janar 201
20111
Java e tetë ligjë
ligjërata II
 -#)4-- '

- +
+
- M  -- +  është bashkësia e parimeve dhe teorive mbi të cilat
frymzohet forma e qeverisë kushtetuese, ose bashkësi e parimeve dhe teorive që
bazohen mbi një tërësi të normave të vendosura, të shkruara me një kushtetutë.
- Shteti kushtetues lindi si reaksion ndaj monarkisë
monarkisë absolute me anë të këtijë shteti u bë
më garantuese qasja e qytetarve me shtetin.

- Mendimi i Jusn natyrore)  i mbeshtetur në vlerat e njeriut ku

Jusnaturalizmit ose (e drejta natyrore)
këto vlera i mbeshtet në vlera racionale natyrore të vlefshme dhe universale: shoqëria e
organizuar lind nga një kontrat sociale përmes së cilës individet heqin dorë në mënyrë
të vetëdishme nga gjendja fillestare e natyrës dhe nga liria e pakufizuar...
- Kjo teori pra gjen veten në pjesmarrjen e të drejtës në sovranitet dhe të qytetarve dhe
kufizon veprimtarin e qeveritarve...
   " -$--#
-- 

- Ideja moderne ka filluar me mendimin e Monteskjesë që ishte i ndikuar prej

revulucionit të lavdishëm Anglez 1688 ku dhe qoi në vendosjen e monakisë
kushtetuese ne Angli dhe nga filozofi Ruso dhe Monteskje.
- Me vepren e tijë Monteskje ´Shpirti i ligjeveµ e vitit 1748 ku nënvizoi
rendesin e një kushtetute duke realizuar ketë ekujliber e që sipas tijë do ta
garantonte një Monarki kushtetuese nëpermjet ndarjes së pushteteve: në
mbreti, parlamenti dhe gjyqësor.
- 0#   "$ " -&3 2 e vitit 1789 u vendos:
*) 
   ##
(  

 (  

- Sot kushtetutshmeria ka synime që të garantoj më mirë të drejta nevojat dhe

interesat e individeve.
   --$ -&

- Karakteristikat e kushtetutave pas luftës së

Botrore:

a. Shpallja e sovrantetit popullor -
b. Heqja dore nga lufta -
c. Njohja dhe mbrojtja e tëtë drejtave të
të njeriut -

Çështë Demokracia çka përfaqson ajo ?...

1. Qeverisjen e shtetit, konkurenca e lirshme dhe e barabart...
2. Respektimi dhe garantimi i pakicave...
3. ÷elqimi me konsensusin e shumices...
4. Vendimmarrja edhe nga ana e pakicave...

---5*
---5*
Organi ose subjekti të cilit i jepet pushteti për të vendosur mbi kushtetuten që i duhet
dhënë një shteti, cilsohet si pushtet kushtetues...
  " ---- "-##& 
  "  -$   "- #" " ##- 
  3 -  (
6#"   -$&    $ +(((

- Në epoken Bashkohore-
Bashkohore- ketu kemi të bëjm me shtetet si psh. Sllovenin dhe Kroacin,
kure pushteti kushtetuese krijohet pas një ngjarje revulicionare që kanë prodhuar
ndryshime rrënjësore në formen e shtetit...

- 3 ---* apo bindja e koliktivitetit apo sjelljet e caktuara

3 ---*
bëhen burim i pushtetit kushtetues.

- Titullimi i pushtetit kushtetues-

kushtetues- këtu populli është subjekt pushteti me vullnet të
përbashkët kjo shoqëri zotron për të siguruar mbijetese.

- ÷ushteti kushtetues dhe pushtetet e krijuar ?-

?-
 Ngurtësia e kushtetutave si: !#-- "--  
" 3  )!-- -3 ! "   $&
#" ) (

- M /----+*
/----+*
- Mundësia për të nderhyr në një kushtetut të rrept për ta ndryshuar ose përshtatur me
nevojat që kanë lindur pas vendosjes së kësaj kushtetute në fuqi pra merr këtë rishikim.
- Rishikimet kushtetuese dhe kufijt e rishikimit?...-
rishikimit?...-

- -" - &  # +* +*

- Në shumë kushtetuta këta kufij janë të shprehur në mënyrë të qartë në te tekstin
kushtetues.
- Kushtetuta e Republikës së pestë Franceze e vitit 1958 ku thuhet se: ´Forma
republikane nuk mundë të përbëj këtë objek rishikimi neni 89µ, po ashtu edhe ne
kushtetutetn Italiane në nenin 139.
- igji themeltar i -Bonn-
Bonn-itit-- në nenin 19 sanksionon se: ´Y  
´Y  
 
   ( 
- *#
#!-##1"3--**
*#
#!-##1"3--
 --&  # ""  -  %" 
Indisë 
"Indisë
" ÷akistanit #- !  !"" ) "" 
÷akistanit
!   3-(((

- Sa është një rishikimi i plotë në kushtetutat apo i pjesshëm i pjesës më të

madhe të tekstit përmbajtësor?...

- -** Kjo parashikon disa kapituj të kushtetutës

-   -
kushtuar parimeve themelore të drejtave dhe lirive të njeriut. Keto rishikime
behen vetem me anen të asambleve kushtetuese...÷sh...

-  - $& &  3--*

 3--*
- Modifikimet ose shfuqizimet e normave kushtetuese jan të ndryshem në
shtetet e ndryshme rasti i Kosovës...-
Kosovës...-

- *! ""--  ##--   $*$*

- A. E drejta e qendresës çështë?-
çështë?-
- B. Kontrolli politik-
politik-parashikimi organeve, instrumenteve i sanksionenve etj«
- C. Kontrolli juridik i ligjshmerisë kushtetuese-
kushtetuese- gjykat
gjykatve ose gjykatesve«
|


|





,1/*
 |



V
 

Halim BAJRAKTARI
11 dhe 12 Janar 201
20111
Java e nëntë ligjë
ligjërata I
÷arlamenti-)-$4Qeveria
÷arlamenti-)-$4 Qeveria'
' 
 3  # 3  

- 33 "!- #5

- ÷arlamenti është organ përfaqsues dhe demokratik ?...

- Kush e përfaqson ÷arlamentin dhe kush e kontrollon at atë?...
ë?...

- Ku lindi ÷arlamenti ? ÷arlamenti në kuptimin modern lindi në dhe gjatëkohës

së revulucionit Anglez të vitit 1648-
1648-1649, konkretizimi i tijë?...

- ÷arlamenti në fillim spikaste në mënyrë absolute përball organeve tjera në

respektimin të parimeve të mbizotrimin e ligjeve dhe ligjmerisë që të gjitha
pushtete publike të veprojn në përputhje me ligjet.
- Si bëhej kjo?...

- Rrjedhjet e ndryshme deri të ardhja e ÷arlamentit?...

- M &#"3  #+(((
 Struktura e ÷arlamentit
÷arlamentit::
÷arlamenti një
një dhomësh dhe dy dhomësh +(((

- „ + lindi si nevoj për parashikimin e organeve që

përfaqsojn ineresat të ndryshme si rasti në Angli dhoma e ordëve dhe
dhoma e Komunave.

- E para shprehte ineresat e ordve si shtres tradicionale dhe e dyta shprehte

interesat e Borgjezisë... Ky sistem synon të garantoj përfaqsimin e bashkësisë
Si bëhej ky përfaqsim?...

-    rrjedh nga teoria e sovranitetit kombëtar një dhe e
pandashme dhe është shpallur në mënyrë të njëpasnjëshme në kushtetutat
franceze dhe spanjolle të epokës revulucionare...

- 7 ($# &%

7 ($# &%
- ÷arimi i vetorganizimit nga ana e parlamentit nga mbizotrimi i kushtetutës...
 7 # !%%
7 # !

- 7   
 (!%
 
 (!%

- 8$ !%

8$ !%
- Mblledhjet parlametare dhe rastet e jashtzakonshme?...

- '# $    !%

  !%
- Kryesia e parlamentit mund të veproj si organ individual, ose nga zyra e kryesisë.
- Ô+( !""""
-  !"""
- Ô  !"""
- Statusi i ÷arlamentarve ?...

- Imuniteti parlamentar kufiri i Imunitetit?...

- Tipet kryesore të Imuniteteve të deputeteve ?...

- Imuniteti i Deputetve në Kosovë ?...

 ÷ushteti Ekzekutiv - QEVERIA

- 2# !"""

- Qeveria është organi i vendosur në maje të pushtetit të shtetit ekzekutiv me
detyrën e formimit dhe zbatimit të drejtimit politik dhe atë të administrimit ...

- Histuriku: lindi në Angli në fillim të shekullit XVII si organ i ngushtë në

brendi të këshillit privat të Kurorës...

- 2#Ô+ 

2#Ô+   Ë( !%

- „Ë(<Ô+ $( =!"""

„Ë(<Ô+ $( =!"""

- ÷erbërja e Qeverisë, është e përbëre në mënyre individuale dhe kolegjiale.

- Drejtimi i Qeverisë i besohet një organi monokratik ku në sistemin qeverisës
presideciale është   ndërsa në ato gjysmëpresidenciale është
Ô+ ..
Ô+ 
  -- Ë$  4* )$  '+(((
, -&$  - $+(((

Ô+ !44
Ô+ !

."2$# kush e merr mandatin? cila parti fiton zgjedhjet, 50 + 1 % në rast se nuk
ka fituese athere vin ne shprehje edhe partitë e vogla 
#+((( (Benito
Kraxi) ose Giovanni me 5% ka arriture me formu qeverine e shumicës...

:"2$ % zgjedhja e kryeministrit mund të behet: përmes zgjedhjes prej anës së
:"2$ %
trupit elektoral tet sistemet presidenciale dhe gjysmëpresidenciale këtu presidenti
drejton ekzekutivin, ras tjetër është ai parlementar
) "# ku kryeministri
zgjidhej prej trupit zgjedhor...
- ÷ërmes zgjedhjeve parlamentare me shumicë apsolute ose te thjeshtë çka do të thot
kjo?...
- ÷ërmes emrimit të kryetarit të shtetit si shembull qeveritë parlamentare kryetari i
shtetit ka fuqin të caktoj emruesin e partisë?...
â"2$ # dhe vendosja në veprim - ose betimi në disa modele Qeveria paraqitet
para ÷arlamentit për të marrë votëbesimin në momentin e funksionimindhe
veprimit.
- Emertimi dhe shkarkimi i Ministrave-
Ministrave- në format e qeverisë presidenciale?
Kreu i shtetit në krye të ekzekutivit emron dhe shkarkon ministrat, ndersa te
sistemet gjysmëpresidenciale presidenti i Republikës, me pelqimine
kryeministrit në ras mosdakordimi ketë epersi në këtë rast e merr
Kryeministri...

- Në sistemet ÷arlametare shkarkimin dhe emrimin e bejnë kreu i shtetit me

varsi edhe të kryeministrit rasti (Italia dhe Spanja) drejtpërdrejt kryeministir ka
fuqin rasti në Suedi...

- Statusi i antarve të qeverisë dhe problemi i konfliktit të interesave-

interesave-
- Çështja e konflikteve të interesit është mjaftë e shprehur në demokracitë
bashkohore, ku shteti nderhyne në shumë sektore të jetës plitike, ekonomike
etj ...
  -- -  #Ë$ #" 
-$&(788
- Në format e qeverisë ÷arlamentare, vetë format kushtetuese e parashikojn formën
bashkpunuese në mese organeve kushtetuese, mes Qeverisë dhe ÷arlamentit. Edhe tek
ato forma me forma qeverisjes me sistem kushtetutash të rrepta me ndarje te pushteve
Si deh ku?...

- 2   $(!"""

2  
- Si funksioni drejtuse legjislativ dhe atij administrativë. Në republikat parlamentare këto
funksione i atribohen ÷residentit të zgjedhur nga populli. Ndërsa tek format me sistem
Gjysmë--÷residenciale e ndan ushtrimin e funksionit ndermjet kreut te Shtetit dhe
Gjysmë
÷arlamentit. ÷sh...

- 2    !"""

- Menyra e funksionimit të ÷arlamentit?... Në disa sisteme qeveria mund të marrë
përsipër të gjitha pushtetet nëse merre apro aprovimin nga ÷arlamenti...
- ÷arlamenti, mundë ta shpreh drejtimin e vet politik nëpermjet akteve joligjislative të
njërës dhome ose të dy dhomave si *,6
, +i +i bëre nga antarë të veqant të
÷arlamentit ndaj dhomës përkatse....
  #- - "#  -  )  "
$&  &  #"$&-#" "-& 
 !"$## (

- Ku, kur nderhyn ÷arlamenti dhe në cilat raste?...

Ku,
- Konsultimi ÷resident  ÷arlament
arlament,, rasti Francez, rasti i Kosovës....etj.

- 2  Ô  !"""

- ÷arlamenti kryen një kontroll mbi veprimtarinë e qeverisë...
- Karakteri i kontrollit sipas asaj se kush e aktivizon kontrollin *) 
apo O-)+ ...
-)+...
- Roli kontrollues i opozitës dhe synimi i saj?...
- Ku gjen zbatim? - Edhe të raste me kontroll të ndarjes së pushtetit të forma e
qeverisjes me kushtetute të të fortë është zbatuar dhe gjen zbatim ky kontroll,
÷arlamenti është në gjendje të kushtëzoj veprimin e Qeverisë.

- 2      !"""

- ÷arlamenti përpara se të veproj ka nevoj të ketë dijeni dhe të jetë i informuar
si në kuptimin njohës të ngushtë dhe aktivitet inspektues...
 M""  # +*
M""  # +
M&##+** 4      
M&##+  '(

- Seanca degjimore të qeverisë kjo dmth dety

detyrimi që ka qeveria për tu paraqitur së paku
një her në vitë para Dhomave për dhenë llogari mbi administrimin...

-  
,  !"""
- ështe sqarimi i qendrimeve të qeveris ose qendrim i një ministri të veqantë mbi një
fak të caktuar....

- Ô  !
- Krijohen nga dhomat e veqanta ose nga të dya dhomat rasti Anglez, këto komisione
zhvillojn aktivitete inspektuese mbi qështje të veqanta ose ato qeveritare...

- Ô  <' =

Ô  <' =?...
?...
- Organ si Instrument kontrolli së pari lindi në Suedi 1809...
- Rasti i Kosovës zgjedhja e Avokatit të popullit...
 2  #(!"""
  #   - $  " #"$"(((
2$ #(!
2$ !
2$ #( #+  )!

- ÷rocedura legjislative në parlamentet dy

dydhomshe ?...
- Në këto modele përgaditja e ligjeve u besohet dy dhomave që marrin pjese me
pushtete të barasvleshme. Rasti Italian projektligji duhet të aprovohet në përmbajtje të
njejt nga dyja dhomat.

- Ô  i(!"""

- Rasti i Francës ?...
- Rasti i SHBA-
SHBA-ve ?...
- Rasti i Gjermais, Bundestrati dhe Bundestagu ?...

- 2    !"""

- 2  #($ )(!

KREU I SHTETIT
Roli i Kryetarit të shtetit ?

-  -  +

- Koncepti garantues i ÷residentit ?...

- Kryetari i shtetit si drejtues i shtetit si dhe kur ?...

- Mandati i një ÷residenti si dhe sa ?...

- ÷ezullimi nga posti dhe zevendsimi i tij ?...

- ÷ushtet e Kryetarit të Shtetit ?...

- ÷ërgjegjësitë e Kreut të Shtetit ?...

 Sistemi i Drejtësisë

- Nocioni i dhëniës së drejtësisë?

„$ !

1. nga egjislacioni...
2. nga Administrata publike...

- +) Ô !

- +) 7Y>„ 789?!"""

 ÷rokuroria në organizimet kushtetuese
÷rokurori?...

- , ) "- ?...

- & "  -   -)-$+

- Në shtet të tjera prokroria është një funksion publik i përfshirë në organizimin
qeveritarë.
 Administrata ÷ublike

- Nocioni i Administratës ?

- Administrata rasti i Kosovës punet administrative?

- Roli i Administratës në Kosovë sfidat e saj ?

|


|





,1/*
 |



V
 

Halim BAJRAKTARI
Janar 201
20111
Java e dhjet
dhjetëë ligjë
ligjërata I dhe II
 "  1"3 
 "   -  3 )$##  " 
 $(

- Çështë Kushtetuta?

- lojet e Kushtetutave?

- Roli i Kushtetutës në sistemin Juridik?

- Menyra e miratimit dhe ndryshimit të Kushtetutës rasti i Ksovës?

- „ #4„i

„ #4
- Elementet kushtetuese që përcaktojnë kushtetutshmerinë dhe ligjmerinë

- R„7
8
R„7
84 4Ô( Ô(
- Kompetencat e kontrollit parlamentar të qeverisë
- Shperndarja e ÷arlamentit rasti i Kosovës
 Shefi i Shtetit (÷residenti) rasti i Kosovës

- $(%% Ë87Ô(!""

$(

- Modelet kushtetuese të qeverisë?

- Qeveria e kabinetit?

- Qeveria e eksperteve teknik?

- Qeveria e Kosovës?
„i
 -- "3& 
- ÷arimet e pushtetit gjyqësor:

- 'Ô3'„


!"""

- 7(<' = Ô(!

- R Ô7
7Ô3„

3„!
- Ô
##+Ô Ô(!

- # $ +$##+)(!

- 
#+!

- 
 %%!

 
 * 3  "  $$"3--+(((

- Anulimi i legjislacionit?

- Shfuqizimi i legjislacionit?

- ÷rocedura e ngritjes se çështjes dhe konstatimi i përgjegjsisë së ÷residentit?...

- INSTITUCINET E ÷AVARURA  AGJENSIT E ÷AVARURA Në KOSOVë