Professional Documents
Culture Documents
Σύνδεσμοι στο Διαδίκτυο: Ζητήματα ευθύνης
Σύνδεσμοι στο Διαδίκτυο: Ζητήματα ευθύνης
Ιωάννης Δ. Ιγγλεζάκης,
Δικηγόρος,
Επικ. Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ
Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1
Βλ. B. Bolin, Linking and Liability, <http://www.bitlaw.com/internet/linking.html> και C.
Kochinke/R. Tröndle, Links, Frames and Meta-Tags, CR 1999, σελ. 190, οι οποίοι χαρακτηρίζουν τους
συνδέσμους ως την καρδιά και την ψυχή του Παγκόσμιου Ιστού.
διακομιστή Διαδικτύου (Internet Server) του κατόχου της ιστοσελίδας στην οποία οδηγεί ο
σύνδεσμος και όχι στον διακομιστή Διαδικτύου που περιέχει τον σύνδεσμο2.
Παρά τα θετικά που εμφανίζει, όμως, η χρήση της τεχνικής διασύνδεσης των
ιστοσελίδων μέσω συνδέσμων, η παραπομπή σε διαφορετικές τοποθεσίες του Παγκόσμιου
Ιστού δημιουργεί προβλήματα, καθώς προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής
ιδιοκτησίας3, ενώ δύναται να θεμελιώνει και ποινική ευθύνη. Προτού υπεισέλθουμε στα
σχετικά ζητήματα χρήσιμο είναι να γίνει αναφορά στα είδη συνδέσμων, καθώς η ευθύνη για
τους συνδέσμους διαφοροποιείται ανάλογα με τον εκάστοτε τύπο συνδέσμου.
1. Απλοί σύνδεσμοι
Με τους απλούς συνδέσμους πραγματοποιείται η παραπομπή σε δεδομένα που είναι
διαθέσιμα στο Διαδίκτυο, στην ίδια ή σε διαφορετική τοποθεσία (web site), σύμφωνα με όσα
προαναφέρθηκαν στην εισαγωγή. Όταν ο σύνδεσμος παραπέμπει σε μια ιστοσελίδα στον ίδιο
ιστοχώρο, τότε πρόκειται για έναν εσωτερικό σύνδεσμο, ενώ όταν παραπέμπει σε μια
ιστοσελίδα μιας άλλης τοποθεσίας του Διαδικτύου, τότε πρόκειται για έναν εξωτερικό
σύνδεσμο. Στην πρώτη περίπτωση είναι πάντοτε εμφανής η διεύθυνση URL του παροχέα
διαδικτυακού περιεχομένου (Internet content provider) και η εικόνα του ιστοχώρου
παραμένει η ίδια, ενώ στη δεύτερη, η οποία είναι πιο προβληματική, ο χρήστης μεταφέρεται
σε μια άλλη τοποθεσία4.
2
Βλ. O. Sosnitza, Das Internet im Gravitationsfeld des Rechts: Zur rechtlichen Beurteilung so
genannter Deep Links, CR 2001, σελ. 693 επ. (694).
3
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ζήτημα έχει και ποινική διάσταση, καθ’ όσον η δημιουργία συνδέσμων
μπορεί να οδηγήσει και στην τέλεση αξιόποινων πράξεων· βλ. Δ. Κιούπη, Ποινικό δίκαιο και Internet,
1999, σελ. 95 επ.· A. Schardt/C. Lehment/A. Peukert, Haftung für Hyperlinks im Internet, UFITA
2001-III, σελ. 841 επ.
4
Βλ. C. Kochinke/R. Tröndle, ό.π., σελ. 191· Schardt/Lehment/Peukert, ό.π., σελ. 842.
5
Βλ. Κιούπη, ό.π., σελ. 102 και επ.
6
Βλ. Sosnitza, ό.π., σελ. 694.
ιστοσελίδας, η οποία μπορεί να έχει ως συνέπεια την «υφαρπαγή» των δεδομένων της
παραπεμπόμενης ιστοσελίδας, όταν ο παραπέμπων δεν διευκρινίζει ότι η παραπομπή γίνεται
σε τοποθεσία άλλου παροχέα διαδικτυακού περιεχομένου7.
4 Πλαίσια (frames)
Ως πλαίσια (frames) αναφέρονται οι σύνδεσμοι μιας ιδιαίτερης κατηγορίας, στην
οποία το περιεχόμενο των ιστοσελίδων, στις οποίες γίνεται παραπομπή, παρουσιάζεται μέσα
στην ίδια την ιστοσελίδα που περιέχει τον σύνδεσμο και, πιο συγκεκριμένα, μέσα σε ένα
πλαίσιο. Σε αυτήν την περίπτωση ο χρήστης δεν εγκαταλείπει την ιστοσελίδα που περιέχει το
σύνδεσμο, ενώ δεν εμφανίζεται η διεύθυνση της παραπεμπόμενης σελίδας στο λογισμικό
browser (στη γραμμή διευθύνσεων), με συνέπεια να δημιουργείται κίνδυνος παραπλάνησης
των χρηστών αναφορικά με την ταυτότητα του δημιουργού του περιεχομένου της
ιστοσελίδας10.
15
OLG Hamburg, 8.9.2005, MMR 2006, 37 επ.
16
OLG Hamburg, 14.7.2004, CR 2004, 836 επ.
17
Βλ. OLG Düsseldorf, CR 2000, 184 επ. (187), με σύμφωνες παρατηρήσεις Leistner, LG Hamburg,
MMR 2000, 761, LG Frankenthal, MMR 2001, 401· F. Koch, Grundlagen des Urheberrechtsschutz im
Internet und in Online-Diensten, GRUR 1997, σελ. 417 επ. (430)· ERNST, NJW-CoR 1997, σελ. 224·
Plass, Hyperlinks im Spannungsfeld von Urheber-, wettbewerbs- und Haftungsrecht, WRP 2000, σελ.
599 επ. (603). Βλ. όμως LG Hamburg, CR 2001, 265. Από τη νομολογία στο χώρο του
αγγλοσαξονικού δικαίου βλ. Trumpet Software Pty v OzEmail Pty Ltd, IPR 1996, 481.
και όχι στην αρχική σελίδα ενός ιστοχώρου – ο κάτοχος της ιστοσελίδας χάνει έσοδα από τη
διαφήμιση18. Το ζήτημα έλυσε οριστικά, ωστόσο, η απόφαση του γερμανικού Ακυρωτικού
δικαστηρίου στην υπόθεση Paperboy19, με την οποία έγινε δεκτό ότι η εισαγωγή ενός
απώτερου συνδέσμου δεν παραβιάζει το δικαίωμα της αναπαραγωγής ούτε και το δικαίωμα
της ψηφιακής διάδοσης του έργου. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, η ενάγουσα επιχείρηση, η
οποία ήταν ιδιοκτήτρια δύο γερμανικών εφημερίδων άσκησε αγωγή κατά μιας ιστοσελίδας
αναζήτησης ειδήσεων που λειτουργεί στη διεύθυνση www.paperboy.de παρέχοντας στους
χρήστες επίκαιρα νέα σχετικά με τις προτιμήσεις τους με τη μορφή απώτερων συνδέσμων
που παραπέμπουν στις ηλεκτρονικές εκδόσεις εφημερίδων και άλλων πηγών, συνοδευόμενης
από τον τίτλο της κάθε είδησης. Η ενάγουσα ισχυρίσθηκε ότι με την παρουσίαση κατ’ αυτόν
τον τρόπο των πληροφοριών από την εναγόμενη παραβιάζονταν τα δικαιώματα πνευματικής
ιδιοκτησίας και το δικαίωμα της στη βάση δεδομένων.
Το Δικαστήριο συντάχθηκε με την ευρέως δεκτή άποψη ότι η δημιουργία συνδέσμου
δεν συνεπάγεται τεχνικά την αναπαραγωγή ενός προστατευόμενου έργου και ότι ένας
σύνδεσμος αποτελεί μια ηλεκτρονική παραπομπή από ένα αρχείο σε ένα άλλο αρχείο στο
Διαδίκτυο και αναπαραγωγή πραγματοποιείται μόνο εφόσον ο χρήστης ενεργοποιήσει τον
σύνδεσμο και φορτωθεί η παραπεμπόμενη σελίδα στον υπολογιστή του. Συνακόλουθα έκρινε
το δικαστήριο την ευθύνη της εναγόμενης προς άρση και παράλειψη της προσβολής και
δέχθηκε ότι με τους συνδέσμους δεν δημιουργείται ζήτημα προσβολής πνευματικών
δικαιωμάτων του παραπεμπόμενου, όταν ένα προστατευόμενο έργο έχει καταστεί δημόσια
προσβάσιμο στο Διαδίκτυο και δεν υπάρχουν τεχνικά μέσα που να προστατεύουν την είσοδο
στο διαδικτυακό τόπο που το φιλοξενεί. Υπό αυτή την έννοια, ένας σύνδεσμος διευκολύνει
την πρόσβαση στις πληροφορίες που δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο και δεν προσβάλλει τα
δικαιώματα του δικαιούχου, με συνέπεια να παρέλκει η εξέταση του ζητήματος αν υφίσταται
σιωπηρή συναίνεση του τελευταίου.20 Περαιτέρω, το Ακυρωτικό δικαστήριο δέχθηκε ότι δεν
προσβάλλεται το δικαίωμα δημόσιας παρουσίασης και το δικαίωμα ψηφιακής διάδοσης του
έργου και τούτο, διότι με έναν σύνδεσμο ένα έργο δεν καθίσταται προσιτό στο κοινό ούτε
μεταδίδεται σε τρίτους.
Αντίθετα, στην περίπτωση των ενσωματωμένων συνδέσμων και πλαισίων, γίνεται
δεκτό ότι η παραπομπή προστατευόμενων έργων συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων του
δημιουργού ή δικαιούχου, όταν δεν υφίσταται ρητή συναίνεση στην πρακτική αυτή. Η
ενσωμάτωση στοιχείων από μια ιστοσελίδα σε μία άλλη θεωρείται κατά μία άποψη με άμεση
18
Βλ. έτσι Schack, ό.π., σελ. 14· Ernst/Wiebe, ό.π., σελ. 21. Την αντίθετη άποψη πρεσβεύουν οι
Plass, ό.π., σελ. 603 επ., Sosnitza, ό.π., ιδίως σελ. 702 επ.· Stadler, ό.π., σελ. 172 επ.· βλ. επίσης, OLG
Köln, CR 2001, 708 επ.
19
Βλ. ό.π.
20
Βλ. σχετικά T. Stadler, Die Zulässigkeit sog. Deep-Links – Eine Anmerkung zur Paperboy-
Entscheidung des BGH, JurPC Web-Dok. 274/2003.
αναπαραγωγή από τον δημιουργό της παραπομπής21, ενώ κατ’ άλλη, ορθότερη άποψη,
τεχνικά δεν έχουμε να κάνουμε με αναπαραγωγή του έργου, αλλά λόγω του ότι ο χρήστης
προσλαμβάνει τις πληροφορίες από τον ιστοχώρο του δημιουργού της παραπομπής και
σχηματίζει την εσφαλμένη πεποίθηση ότι το υλικό προέρχεται από αυτόν, θα πρέπει να
θεωρηθεί ότι πρόκειται εν προκειμένω για αναπαραγωγή που εμπίπτει στο δικαίωμα του
δημιουργού κατ’ άρθρο 3 § 1 περ. α΄ ν. 2121/199322.
IV. Επίμετρο
Το ζήτημα της νομικής αντιμετώπισης των συνδέσμων έχει απασχολήσει έντονα την
αλλοδαπή θεωρία και τη νομολογία που φαίνεται να καταλήγουν πλέον σε οριστικά
πορίσματα. Γεγονός είναι ότι οι φορείς παροχής υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στο
Διαδίκτυο οφείλουν να είναι προσεκτικοί, ώστε να μην θεωρηθούν ότι υπέχουν ευθύνη για
τους συνδέσμους που εισαγάγουν στον ιστοχώρο τους.
21
Βλ. έτσι Ernst/Wiebe, ό.π., σελ. 21· Schardt/Lehment/Peukert, ό.π., σελ. 876. Αντιθέτως βλ. LG
München I, MMR 2003, 197, με παρατηρήσεις M. Maslaton.
22
Βλ. σχετικά την απόφαση του Εφετείου του Αμβούργου, Hanseatisches Oberlandesgericht Hamburg,
απόφαση της 22.02.2001, # U 247/00 – Online-Lexikon.