Χρωματισμοί

Οι χρωματισμοί αποτελούν μουσικά σημεία και σύμβολα που επενεργούν στην

έκφραση και ερμηνεία του μουσικού κομματιού, μέσω της αυξομείωσης της έντασης
διαφόρων φθόγγων ή σειράς φθόγγων.
Τέτοια σημεία χρωματισμού στην ευρωπαϊκή μουσική είναι:
το Dimimuendo ή decrescendo (>) (πρόκειται για σημείο το οποίο γράφεται πάνω ή
κάτω από μια σειρά φθόγγων και απαιτεί οι ήχοι των φθόγγων να αρχίζουν με μεγάλη
ένταση και προοδευτικά να ελαττώνουν αυτήν την έντασή τους)
το Crescendo (<) (πρόκειται για σημείο, το οποίο γράφεται πάνω ή κάτω από μια
σειρά φθόγγων και απαιτεί οι ήχοι των φθόγγων να αρχίζουν με μικρή ένταση, η
οποία σταδιακά να γίνεται όλο και μεγαλύτερη

Υπάρχουν επίσης και διάφοροι μουσικοί όροι που υποδηλώνουν ανάλογο

χρωματισμό στην εκτέλεση ενός μουσικού κομματιού και είναι κυρίως οι :
Pianissimo(pp) = πολύ αδύνατη ένταση,
Piano (p) = αδύνατη ένταση ,
mezzo piano (mp) = μέτρια αδύνατη ένταση,
un poco piano (poco p) = λίγο αδύνατη ένταση,
sotto voce =μουρμουριστά ,
mezza voce = μισή ένταση φωνής ,
un poco forte (poco f)= λίγο δυνατή ένταση,
mezzo forte (mf) = μέτρια δυνατή ένταση ,
forte (f)= δυνατή ένταση ,
fortissimo (ff) = πολύ δυνατή ένταση

Στη βυζαντινή μουσική ανάλογα σημεία χρωματισμού που σχετίζονται με την

αυξομείωση της έντασης των χαρακτήρων, κατά την ερμηνεία ενός βυζαντινού
μέλους δεν υπάρχουν, καθώς επαφίεται η ενέργεια αυτή στην καλλιτεχνική
ευαισθησία εκάστου ερμηνευτή. Ωστόσο σε πιο σύγχρονες γραφές των βυζαντινών
μελών συνηθίζεται να χρησιμοποιούνται τα σημεία crescendo και diminuendo ή
decrescendo της ευρωπαϊκής, έχοντας την ίδια ακριβώς χρησιμότητα, όπως στην
ευρωπαϊκή μουσική.

Μέτρο

Τόσο στην ευρωπαϊκή μουσική γραφή, όσο και στη βυζαντινή σημειογραφία, μέτρο
είναι το μικρό μουσικό μέρος που περιλαμβάνεται μεταξύ δύο διαστολών (βλ. στη
λέξη «διαστολή» στην εγκυκλοπαίδεια μουσικών όρων του MH) και όπου μέσα σε
αυτό περιέχονται φθόγγοι (χαρακτήρες κατά τη γλώσσα της βυζαντινής μουσικής) ή
παύσεις, που το άθροισμα των αξιών τους είναι πάντοτε το ίδιο, σε όλα τα μέτρα που
ανήκουν στο ίδιο μουσικό κομμάτι.
Διαίρεση των μέτρων

1. στην ευρωπαϊκή μουσική:

Το μέτρο χωρίζεται σε ΜΕΡΗ. Τα μέρη είναι ουσιαστικά οι μονάδες μέτρησης του
μέτρου κατά την ανάγνωση και εκτέλεση του μουσικού κειμένου και αλλιώς
ονομάζονται ΧΡΟΝΟΙ. Ανάλογα με τον αριθμό των μερών ενός μέτρου καθορίζεται
και το είδος του μέτρου. Έτσι έχουμε μέτρα :
απλά
σύνθετα και
μικτά.

Ειδικότερα: απλά είναι όσα μέτρα περιέχουν 2 ή 3 μέρη (ή χρόνους) και επομένως
πρόκεινται για «διμερή» και «τριμερή» λεγόμενα μέτρα. Σύνθετα είναι όσων τα μέρη
τους είναι πολλαπλάσια των αριθμών 2 και 3. Έτσι εδώ έχουμε μέτρα τετραμερή,
οκταμερή, δωδεκαμερή, εξαμερή, εννεαμερή. Μικτά τέλος είναι αυτά που
αποτελούνται από χρόνους απλούς και σύνθετους, δηλαδή με πιο απλά λόγια όσων τα
μέρη σχηματίζονται από το άθροισμα των αριθμών 2 και 3 ή από το άθροισμα των
πολλαπλασίων αυτών, όπως π.χ. μέτρα πενταμερή, επταμερή.
Το μέρος( ή χρόνος ή tempo) κάθε μουσικού κειμένου παρίσταται στο πεντάγραμμο
στην αρχή αυτού με ένα κλάσμα, στον αριθμητή του οποίου γράφεται ο αριθμός των
μερών του μέτρου (π.χ. 2,3,4 όπως τα είδαμε πριν) και στον παρονομαστή η χρονική
αξία του κάθε μέρους, δηλαδή (πρόκειται για τέταρτο, πρόκειται για δέκατο έκτο, για
όγδοο κ.τ.λ. Έτσι για παράδειγμα το κλάσμα 2/4 στην αρχή ενός πενταγράμμου
δηλώνει ότι τα μέρη των μέτρων του μουσικού αυτού κειμένου είναι δύο και η αξία
κάθε μέρους αυτών ισούται με αυτή του τετάρτου.
Προς διευκόλυνση της ΜΕΤΡΗΣΗΣ των μερών ενός μέτρου η ανάγνωση καταρχήν
του μουσικού κειμένου συνοδεύεται από τον σπουδαστή από σχετικές επαναληπτικές
κινήσεις του χεριού. Το μέρος του μέτρου που τονίζεται περισσότερο λέγεται ισχυρό
μέρος ενώ ασθενές αυτό ή αυτά που δεν τονίζονται τόσο κατά τη μουσική ανάγνωση
και εκτέλεση. Η πρώτη κίνηση επίσης κατά τη μέτρηση του μέτρου λέγεται θέση και
η δεύτερη (ή οι επόμενες εφόσον το μέτρο δεν είναι διμερές) άρση.

ΦΑ - ΝΤΟ - ΣΟΛ - ΡΕ - ΛΑ - ΜΙ - ΣΙ