Φυλλάδιο Νο 50Α.

Κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση των συστηματικών ρευματολογικών

παθήσεων. Εισαγωγικά στοιχεία. (Ιωάννης Σπ. Παπαδάκης, Ειδικευόμενος Ιατρικής
Βιοπαθολογίας ΠΑΓΝΗ)

Φυλλάδιο Νο 50Α
Κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση των
συστηματικών ρευματολογικών παθήσεων.
Εισαγωγικά στοιχεία.

Υ
πάρχουν πολλά είδη αυτοαντισωμάτων (autoantibody) έναντι
ενδοκυτταρικών (intracellular) και πυρηνικών (nuclear) αντιγόνων
στα διάφορα συστηματικά ρευματολογικά νοσήματα. Επί του
παρόντος, θεωρείται σημαντικός στόχος, όχι μόνο η ανίχνευση της παρουσίας
και της ποσότητας των ενδοκυττάριων και των πυρηνικών αντισωμάτων σε
έναν ασθενή, αλλά και ο προσδιορισμός των ανοσολογικών ιδιαιτεροτήτων
τους.
Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι διαφορετικά διαγνωστικά προφίλ των
αυτοαντισωμάτων έχουν παρατηρηθεί σε πολλά από τα ρευματολογικά
νοσήματα. Ορισμένες από τις ασθένειες χαρακτηρίζονται από την παρουσία ή
απουσία ενός ειδικού αντισώματος ή από διαφορές στο ποσοτικό επίπεδο ή
τον τίτλο των αντισωμάτων.
Μεγάλη πρόοδος έχει σημειωθεί στην βελτίωση της ευαισθησίας, της
ειδικότητας και του ποιοτικού ελέγχου της πληθώρας των εργαστηριακών
δοκιμασιών για την ανίχνευση των αυτοαντισωμάτων έναντι ενδοκυτταρικών
και πυρηνικών αντιγόνων.
Η μεθοδολογία του ανοσοφθορισμού με μικροσκόπιο, χρησιμοποιώντας
ανθρώπινα κυτταρικά εκχυλίσματα, όπως τα κύτταρα HEp-2, επιτρέπει την
υψηλής ευαισθησίας ανίχνευση των αντισωμάτων του ορού που αντιδρούν
πολύ ειδικά με διάφορες κυτταρικές πρωτεΐνες και νουκλεϊκά οξέα.
Ευρέως χρησιμοποιούμενες δοκιμασίες για τον έλεγχο των ενδοκυττάριων
αυτοαντισωμάτων είναι η μικροσκόπηση ανοσοφθορισμού
(immunofluorescence microscopy) και οι ανοσοενζυμικές δοκιμασίες
(immunoenzyme tests). Οι δευτερεύουσες οριστικές δοκιμασίες για τον
συγκεκριμένο προσδιορισμό των αυτοαντισωμάτων έναντι πυρηνικών
αντιγόνων είναι η ανοσοδιάχυση (immunodiffusion), η ανοσοκαθήλωση
(immunoprecipitation), η συγκόλληση σωματιδίων (particle agglutination), η

[1]
 Φυλλάδιο Νο 50Α. Κλινική και εργαστηριακή αξιολόγηση των συστηματικών ρευματολογικών
παθήσεων. Εισαγωγικά στοιχεία. (Ιωάννης Σπ. Παπαδάκης, Ειδικευόμενος Ιατρικής
Βιοπαθολογίας ΠΑΓΝΗ)

ενζυμοσύνδετη ανοσοπροσροφητική μέθοδος (enzyme - linked

immunosorbent assay - ELISA), και η δοκιμασία ανοσοαποτύπωσης
(immunoblotting).
Οι μοριακοί βιολόγοι έχουν χρησιμοποιήσει πολλά από τα αυτοαντισώματα
ως βιολογικά «κατευθυντήρια μόρια» και έχουν διασαφηνίσει τις βιολογικές
λειτουργίες αρκετών από τα αυτοαντιγόνα.

Έννοιες:

Αυτοαντισώματα, ενδοκυττάρια αντιγόνα, πυρηνικά αντιγόνα,

μικροσκόπηση ανοσοφθορισμού, κύτταρα HEp-2, ανοσοενζυμικές
δοκιμασίες, ανοσοδιάχυση, ανοσοκαθήλωση, συγκόλληση σωματιδίων,
ELISA, ανοσοαποτύπωση.

[2]