Professional Documents
Culture Documents
การหายใจของเมล็ด
การหายใจของเมล็ด
ขอบเขตความรูทั่วไป
ความชืน้ เมล็ดพันธุ คือปริมาณน้ําที่มีอยูในเมล็ดพันธุ โดยธรรมชาตินา้ํ เปนองคประกอบ
สวนหนึง่ ที่อยูใ นเมล็ดพันธุ เริ่มจากการพัฒนาของเมล็ดพันธุจากไขที่ไดรับการผสมแลว สวนประกอบของ
น้ําจะมีอยูสงู มาก ตอเมื่อขบวนการสรางเมล็ดพันธุดําเนินการไป มีการสะสมอาหารแหง (Dry Matter)
เพิ่มมากขึ้น ปริมาณน้าํ หรือความชืน้ ในเมล็ดนั้นจะคอย ๆ ลดลงตามลําดับ จนกระทั่งการพัฒนาของ
เมล็ดสิ้นสุดลง เมล็ดพันธุจะสุกแกทางสรีรวิทยา (Physiological Maturity) ณ จุดนีเ้ มล็ดพันธุไดมีการ
สะสมอาหารแหงสูงสุดแลว โดยที่ปริมาณความชืน้ ยังคงมีระดับสูง และหลังจากนัน้ ระดับความชืน้ ใน
เมล็ดพันธุจะเปลี่ยนแปลงตามสภาวะบรรยากาศ ทั้งนี้เพื่อรักษาระดับคงที่เมื่อเขาสูสมดุลกับบรรยากาศ
นั้น (Equilibrium Moisture Content) ทั้งนี้ขึ้นอยูก ับปจจัยตาง ๆ คือ ชนิดเมล็ดพันธุ , ความชื้นสัมพัทธ
และอุณหภูมิ
5
สารองคประกอบในเมล็ดพันธุ สวนใหญมีคุณสมบัติเปนสารไฮโกรสโคปก
(Hygroscopic) ที่สามารถเปลี่ยนแปลงระดับความชืน้ และควบคุมระดับความชืน้ คงที่ไดตามสภาพ
บรรยากาศที่อยู เมล็ดพันธุตา งชนิดหรืออยูต างบรรยากาศกัน จะรักษาระดับความชืน้ คงที่ตางกัน เรียก
ระดับความชืน้ ของเมล็ดพันธุตามเงื่อนไขนี้วา ความชืน้ สมดุลของเมล็ดพันธุ (Seed Equilibrium
Moisture Content)
ตารางแสดงความชืน้ สมดุลของเมล็ดพันธุท ี่ระดับความชื้นสัมพัทธตา ง ๆ ณ อุณหภูมิ 25๐C
พืช ความชืน้ สัมพัทธ (%)
15 30 45 60 75 90
ขาว 5.6 7.9 9.8 11.8 14.0 17.6
ขาวโพด 6.5 8.4 10.5 12.9 14.8 19.1
ขาวฟาง 6.4 8.6 10.5 12.0 15.2 18.8
ถั่วเหลือง 4.3 6.5 7.4 9.3 13.1 18.8
ถั่วลิสง 2.6 4.2 5.6 7.2 9.8 13.0
ที่มา : Conditioned Storage of Seed, Welch and Delouche, MSU. 1974.
หมายเหตุ จากตารางประมาณคาเปลี่ยนแปลงเนื่องจากอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงจากจุดกําหนด (25๐C) ทุก ๆ 5.5๐C
(10๐F) เพิ่มขึ้น หรือ ลดลง ความชื้นสมดุลของเมล็ดพันธุ ที่ระดับนั้นจะลดลงหรือเพิ่มขึ้น 1% ตามลําดับ
7
Hysteresis
ความชืน้ เมล็ดจะเปลี่ยนแปลงไปตามความชื้น
สัมพัทธของอากาศ แตมิไดเปลี่ยนแปลงอยางทันที
ทันใด เปนเรื่องที่ตองใชเวลา ซึ่งขึ้นอยูกับชนิดของ
เมล็ดพืช เมล็ดหญาขนาดเล็กใชเวลา 3-5 วัน ในการ
เขาสูสมดุลกับความชืน้ สัมพัทธระดับ 80% สวนเมล็ด
ถั่วขนาดเล็กใชเวลาประมาณ 4 สัปดาห ในการเขาสู
สมดุลกับความชื้นสัมพัทธระดับดังกลาว เมล็ดถั่วมี
ความชืน้ เขาสูส มดุลหลังจากเก็บไว 1 เดือน ในสภาพ
ภาพแสดงความสัมพันธระหวางความชื้นสัมพัทธ
ของอากาศกับความชื้นของเมล็ดพันธุเฉลี่ย 10 ชนิด
ที่มีความชืน้ สัมพัทธตั้งแต 20-60 % แตเมล็ดหญาใช
เวลาเพียง 1 สัปดาหในการเขาสูสมดุลกับความชืน้
สัมพัทธระดับ 42-70 %