Professional Documents
Culture Documents
Teoria e Lojrave (1) F Gjelili
Teoria e Lojrave (1) F Gjelili
Udhëheqja e çmimit
Me produkte homogjene
Oligopoli
Me produkte të diferencuara
Koncepti i ekuilibrit Nash
Lojë me veprime të njëkohshme
Dilema e të burgosurit
Strategjitë mbizotëruese dhe të mbizotëruara
Lojë me më shumë se një ekuilibër Nash
Strategjitë e përziera
Dilema e të burgosurit e përsëritur
Lojërat me veprime pasuese
1. Koncepti i ekuilibrit Nash
Lojë e thjeshtë: lojë e zgjerimit të kapaciteteve
Lojtar i kolonës
Toyota
Toyota
Ndërto Mos
uzinë të re ndërto
Loja
Loja ee zgjerimit
zgjerimit tëtë kapaciteteve,
kapaciteteve, modeli
modeli i i përcaktimit
përcaktimit të
të sasisë-Cournot
sasisë-Cournot dhedhe
modeli
modelii ipërcaktimit
përcaktimittë tëçmimeve-Bertrand
çmimeve-Bertrandjanë janëshembuj
shembujtë tëlojës
lojëssë
sëdilemës
dilemëssësë
të burgosurit - lojë në të cilën Ekuilibri Nash nuk përputhet me rezultatin
të burgosurit - lojë në të cilën Ekuilibri Nash nuk përputhet me rezultatin që që
maksimizon
maksimizoninteresin
interesineepërbashkët
përbashkëttëtëlojtarëve
lojtarëve. .
BB
Pranim Mohim
AA Pranim -5, -5 0, -10
Mohim -10,0 -1, -1
Firma
FirmaBB
Ndërto Mos
uzinë të re ndërto
ë m b iz o t ëru ese,
z g je d h strategjin
r ë so n s e A m bi d o t ë
k u ilib r i N a sh do të jetë
Marutti vle u k d o t ë n d ë rton”. E v e t e n në p o z itën e
utti “n tti e ven
kështu që Mar i kësaj loje s e p s e M a r u
n a ty r sh ëm
rezultat i
rivalit të tij.
Toyota
Toyota
Ndërto të Ndërto të Mos
madhe vogël ndërto
Ndërto të 0,0 12,8 18,9
madhe
Honda
Honda
Ndërto të 8,12 16,16 20,15
vogël
Mos ndërto 9,18 15,20 18,18
Toyota
Toyota
Toyota
Toyota
Ndërto Mos
të vogël ndërto
Fitimet në milion $
7. Konkurrenca e çmimeve mes Coca-Cola dhe Pepsi pas identifikimit të
strategjisë mbizotëruese të Pepsit dhe strategjive të mbizotëruara të saj
Coca-Cola
Ekuilibri Nash në këtë lojë është nëse Pepsi përcakton çmimin prej
8.25$ dhe Coca-Cola përcakton çmimin prej 12.50$.
Shembulli A:
Shembulli i njohur me më shumë se një ekuilibër Nash është
shembulli i “frikacakut” (“Chicken”).
8. Loja e “frikacakut”
BB
Mënjanohet Qëndron
AA Mënjanohet 0, 0 -10, 10
Sulmuesja:
Sulmuesja:SHBA
SHBA
Shënon Shënon
djathtas majtas
Mbron 0, 0 -10, 10
Mbrojtësja:
Mbrojtësja: djathtas
Kinë
Kinë
Mbron -10, 10 0, 0
majtas
Nëshembullin
Në shembullineedhënë
dhënënë nëtabelë,
tabelë,në
nëstrategjinë
strategjinëeepastër
pastër
nukka
nuk kaekuilibër
ekuilibërNash,
Nash,porporekziston
ekzistonte
testrategjia
strategjiaeepërzier.
përzier.
Sulmuesinga
Sulmuesi ngaekipi
ekipii iSHBA
SHBAmund
mundtë të“shënon
“shënondjathtas”
djathtas”meme
probabilitet½
probabilitet ½dhe
dhemund
mundtë të“shënon
“shënonmajtas”
majtas”meme
probabilitet½.
probabilitet ½.Mbrotësja
Mbrotësjangangaekipi
ekipii iKinës
Kinësmund
mundtë të
mbrojëduke
mbrojë dukelëvizur”majtas”
lëvizur”majtas”apoapo“djathtas”
“djathtas”meme
probabilitet½.
probabilitet ½.
Nësesulmuesja
Nëse sulmuesjanga
ngaSHBA
SHBAbeson
besonse se
mbrojtësjanga
mbrojtësja ngaKina
Kinado
dotëtëhidhet
hidhetmjatas
mjatas
osedjathtas
ose djathtasmemeprobabilitet
probabilitet½ ½edhe
edhe
sulmuesjanga
sulmuesja ngaSHBA
SHBA
ç dotë
do tëreagojë
reagojëmajtas
majtas
apodjathtas
apo djathtasmemeprobabilitet
probabilitet1/2.
1/2.Mes
Mes
strategjivetë
strategjive tëpërziera,
përziera,secili
secililojtar
lojtardodotë
të
bëjmë
bëj mëtëtëmirën
mirënqë
qëështë
ështëeemundshme
mundshmenë në
bazëtë
bazë tëveprimeve
veprimevetëtëlojtarit
lojtarittjetër.
tjetër.
Faktise
Fakti selojrat
lojratkanë
kanë
ekuilibërNash
ekuilibër Nashnë nëformë
formëtëtë
strategjivetë
strategjive tëpërziera
përziera(çdo
(çdo
lojësë
lojë sëpaku
pakunjë
njëekuilibër
ekuilibër
Nash)ilustrojnë
Nash) ilustrojnësese
paparashikimimund
paparashikimi mundtëtë
ketëvlerë
ketë vlerëstrategjike.
strategjike.
Përmbledhje: Si të gjejmë ekuilibrin Nash në lojërat me
veprime të njëkohshme me dy lojtarë
Lojtari
Lojtari11
Mashtrim Bashkëpunim
Lojtari22 Mashtrim
Lojtari
5, 5 14, 1
Bashkëpunim 1, 14 10, 10
Nëse loja luhet një herë, ekuilibri Nash do të arrihet kur të dy lojtarët zgjedhin
“mashtrim”. Nëse loja përsëritet disa herë, ekuilibri Nash do të jetë për të dy
lojtarët “bashkëpunim”. Si arrihet kjo?
Figura në vijim tregon se si lojtarët kanë mundësi bashkëpunimi:
14 A
10
B
Gjithmonë bashkpunim
C
5 Sot mashtrim
Tani 1 2 3 4 5
Toyota
Toyota
Ndërto të Ndërto të Mos
madhe vogël ndërto
Ndërto të 0,0 12,8 18,9
madhe
Honda
Honda
Ndërto të 8,12 16,16 20,15
vogël
Mos ndërto 9,18 15,20 18,18
Për ta analizuar këtë lojë përdorim trungun e lojës (game tree) e cila analizohet
duke filluar nga fundi dhe për çdo pikë-vendim duhet gjetur vendimin optimal për
lojtarin në atë pikë.
Honda Toyota
E madhe
0 0
E madhe
E vogël
T 12 8
Mos ndërto
18 9
E madhe
8 12
E vogël E vogël
H T 16 16
Mos ndërto 15
20
E madhe
9 18
Nuk ndërton E vogël
T 15 20
Mos ndërto
18 18
Së pari duhet të gjejmë vendimin optimal të firmës Toyota për çdo tri zgjedhjet që i
bën firma Honda.
Ekuilibri Nash në lojërat me veprime pasuese është që Honda të zgjedh “Emadhe”,
kurse Toyota të zgjedh “Mos ndërto”.
Lojë me veprime pasuese: Lojë e hyrjes
Shembull: Supozojmë se një firmë “X” dëshiron të hyjë në biznesin e
kamerave digjitale, ku do të përballet me firmën Kodak ( e cila të themi se
është monopol). Kodak do të regon në dy mënyra: do të fillon “luftën e
çmimeve” apo “do të përshtatet” (“nuk do të lufton”). Firma e re do të vendos
se a do të fillojë si biznes me shkallë të gjerë të prodhimit (“E madhe”) apo me
shkallë më të ulët të prodhimit (“E vogël).
X K
Përshtatet
4 20
E vogël
K
Lufton
1 16
X Përshtatet
8 10
E madhe
K
Lufton
2 12