Ç ÆÙÇ ÊÁÉ ÔÏ ÅÑÃÏ

ÔÏÕ ÓÔÑÁÔÇÃÏÕ
×ÁÚÍÔÓ ÃÊÏÕÍÔÅÑÉÁÍ

ÊÅÉÌÅÍÏ: Õðôãïò å.á ÄçìÞôñéïò Ãåäåþí

ÅÉÊÏÍÏÃÑÁÖÇÓÇ: ÓôñáôéùôéêÞ Åðéèåþñçóç

Ï Ãåñìáíüò óôñáôçãüò ×Üéíôò ÃêïõíôÝ-

ñéáí êáôÝ÷åé Ýíáí ôßôëï ôïí ïðïßï êáôÝ-
÷ïõí åëÜ÷éóôïé Üíäñåò óôï óôñáôéùôéêü
åðÜããåëìá: óõíÝëáâå ìßá íÝá éäÝá ðïëå-
ìéêÞò ôÝ÷íçò, ôçí êáèéÝñùóå óáí äüãìá
óå Ýíá ðáíßó÷õñï óôñáôü êáé ôçí åöÜñìï-
óå ìå ôåñÜóôéá åðéôõ÷ßá óôï ðåäßï ôçò
ìÜ÷çò. ¹ôáí ï «ðáôÝñáò» ôïõ
êåñáõíïâüëïõ ðïëÝìïõ.

26 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
 Ï ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí ãåííÞèçêå óôéò
17 Éïõíßïõ 1888 óôçí ðüëç Êïõëì åðß ôïõ
ðïôáìïý Âéóôïýëá óôçí ÁíáôïëéêÞ Ðñù-
óßá. Ôï åëÜ÷éóôá Ãåñìáíéêü åðßèåôü ôïõ
ëÝãåôáé üôé ðñïåñ÷üôáí áðü ôï ïìþíõìï
Ïëëáíäéêü íçóß ðïõ âñßóêåôáé óôéò åêâïëÝò
ôïõ ÑÞíïõ. ¹ôáí ï ìåãáëýôåñïò áðü ôïõò
äõï ãéïõò ôïõ Öñåéäåñßêïõ êáé ôçò ÊëÜñáò
ÃêïõíôÝñéáí. 1⁄4ôáí ãåííÞèçêå ï ðáôÝñáò ôïõ
õðçñåôïýóå ùò áîéùìáôéêüò óå Ýíá Ðïìåñá-
íéêü ÔÜãìá Êõíçãþí (áíôßóôïé÷ï ìå Åëáöñü
ÔÜãìá Ðåæéêïý Üëëùí óôñáôþí). Áñãüôåñá
êáé ïé äõï ãéïé ôïõ áðïöÜóéóáí íá áêïëïõ-
èÞóïõí ôï óôñáôéùôéêü åðÜããåëìá. Ï ×Üéíôò
óõíÝ÷éóå ôç äåõôåñïâÜèìéá åêðáßäåõóÞ ôïõ
óå Ýíá ó÷ïëåßï åéäéêü ãéá ôçí ðñïåôïéìáóßá
áãïñéþí ãéá ôï óôñáôéùôéêü åðÜããåëìá. Ïé
áðáéôÞóåéò ôçò åêðáßäåõóçò Þôáí ðïëý ìåãÜ-
ëåò áëëÜ ï ÃêïõíôÝñéáí èõìüôáí ðÜíôá ìå
íïóôáëãßá ôéò çìÝñåò åêåßíåò ðïõ áðÝêôç-
óå ôéò âáóéêÝò ãíþóåéò ðïõ èá ôïí Ýêáíáí
ôïí äéáêåêñéìÝíï óôñáôéùôéêü ðïõ Ýãéíå. Ï
ÃêïõíôÝñéáí êáôÜ ôç öïßôçóÞ ôïõ áðÝäåéîå
üôé åß÷å Ýöåóç óôéò îÝíåò ãëþóóåò: Ýìáèå
Üñéóôá ãáëëéêÜ êáé êáëÜ áããëéêÜ. Áõôü åß÷å
óáí áðïôÝëåóìá íá ìåëåôÞóåé üëç ôç öéëï-
ëïãßá ôçò Åõñþðçò ðïõ ãñÜöôçêå ìåôÜ ôïí
Á’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï ó÷åôéêÜ -êáôÜ ãåíéêÞ
Ýííïéá- ìå ôï «óýã÷ñïíï ðüëåìï».
Ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 1907 ï ÃêïõíôÝñéáí
ôïðïèåôÞèçêå óáí åêðáéäåõüìåíïò õðïøÞ-
öéïò áîéùìáôéêüò óôï 10ï Áíïâåñéáíü ÔÜãìá
Êõíçãþí ðïõ äéïéêïýóå ï ðáôÝñáò ôïõ êáé ôï
1908 ïíïìÜóôçêå áîéùìáôéêüò. Ôï 1911 ãíþ-
ñéóå êáé åñùôåýôçêå ôç Ìáñãáñßôá ÃêÝñíå
áëëÜ åðåéäÞ ï ðáôÝñáò ôïõ ôïí èåùñïýóå
ðïëý íÝï ãéá íá ðáíôñåõôåß ôïí Ýóôåéëå óôï
ÔÜãìá Ôçëåãñáöçôþí Íï 3. Åêåß Ýìåéíå ìÝ÷ñé
ôï 1913 ïðüôå ðáíôñåýôçêå ìå ôç Ìáñãáñß-
ôá ìå ôçí ïðïßá áðÝêôçóå äõï ãéïõò. Áðü
ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 1912 ìÝ÷ñé ôï ÓåðôÝìâñéï
ôïõ 1913 ôïðïèåôÞèçêå óå ìßá ìïíÜäá ôç-
ëåãñÜöùí. Ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 1913 åéóÞ÷èç
óôçí Áêáäçìßá ÐïëÝìïõ óôï Âåñïëßíï, ôç
ó÷ïëÞ ðïõ ôñïöïäïôïýóå ìå áîéùìáôéêïýò
ôï Ãåñìáíéêü Ãåíéêü Åðéôåëåßï. Ç öïßôçóÞ
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí
ôïõ åêåß äéáêüðçêå ìå ôçí Ýêñçîç ôïõ Â’
Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ ôïí Áýãïõóôï ôïõ
1914 êáé ïëïêëçñþèçêå ìåôÜ áðü óýíôïìç
öïßôçóç óôéò áñ÷Ýò ôïõ 1918. Ï ÃêïõíôÝñéáí
Þôáí ðïëý õðåñÞöáíïò ãéáôß Þôáí ìÝëïò ôïõ
Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ, ôçò åëßô ôïõ Ãåñìáíéêïý
óôñáôïý ðïõ äéáìüñöùíå ôá äüãìáôá êáé
êáôÜóôñùíå ôá ðïëåìéêÜ ó÷Ýäéá.
Ç ðïëåìéêÞ åìðåéñßá ôïõ ÃêïõíôÝñéáí
áðü ôïí Á’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï Þôáí ìéêñÞ.
Óôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ õðçñÝôçóå óå
ìïíÜäá äéáâéâÜóåùí ìå åéäéêüôçôá óôïõò
áóõñìÜôïõò, ãåãïíüò ðïõ óõíÝâáëå óôçí
ìåôÝðåéôá ôïðïèÝôçóç, ìå äéêÞ ôïõ Ýìðíåõ-
óç, áóõñìÜôùí óôá Üñìáôá ìÜ÷çò äßíïíôÜò
ôïõò Ýíá ôåñÜóôéï ðëåïíÝêôçìá óå ó÷Ýóç
ìå ôïõò áíôéðÜëïõò ôïõ óôïí åðüìåíï ìå-
ãÜëï ðüëåìï. ÕðçñÝôçóå, åðßóçò, óå åðéôå-
ëéêÝò èÝóåéò. Ôï 1919 Þôáí áêüìá ëï÷áãüò
áëëÜ ïé äõï áõôÝò éäéüôçôÝò ôïõ, ç éêáíü-
ôçôá óôéò åðéêïéíùíßåò êáé ç åðéôåëéêÞ ôïõ
êáôÜñôéóç ôïí âïÞèçóáí óçìáíôéêÜ.
Óáí óõíÝðåéá ôçò ÅéñÞíçò ôùí Âåñóáë-
ëéþí ï Ãåñìáíéêüò Óôñáôüò ðåñéïñßóôçêå óå
100.000 Üíäñåò, åíþ áðáãïñåýèçêå óôç Ãåñ-
ìáíßá íá Ý÷åé Üñìáôá, õðïâñý÷éá êáé ðïëëÜ
Üëëá üðëá. Åðßóçò, êáôáñãÞèçêå ôï Ãåñìáíé-
êü Ãåíéêü Åðéôåëåßï. Ïé Ãåñìáíïß áíôÝäñáóáí
éäñýïíôáò ôï ëåãüìåíï Truppenamt (Ãñáöåßï
ÓôñáôåõìÜôùí) ðïõ ïõóéáóôéêÜ óõíÝ÷éóå ôç
ëåéôïõñãßá ôïõ Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ óå üëç
ôç äéÜñêåéá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ ìÝ÷ñé ðïõ ëåé-
ôïýñãçóå ðÜëé ìå åíôïëÞ ôïõ ×ßôëåñ.
Ôï 1922 Þ ôáí Ý ôïò óôáè ìüò ãéá ôïí
ÃêïõíôÝñéáí. Ôüôå Þôáí ðïõ ï Óôñáôçãüò
Ôóßóâéôò åðéêåöáëÞò ôçò äéåýèõíóçò Ìåôá-
öåñüìåíùí ìå Ìç÷áíïêßíçôá Ï÷Þìáôá Ôìç-
ìÜôùí æÞôçóå Ýíá åðéôåëéêü áîéùìáôéêü ìå
áíÜëïãç åðéìüñöùóç ãéá íá ôïí âïçèÞóåé
óôç ìåëÝôç ðéèáíÞò ÷ñÞóçò óôç ìÜ÷ç ôùí
ìç÷áíïêßíçôùí ìåôáöïñéêþí. Ç éäÝá îåêßíç-
óå üôáí ï Ôóßóâéôò óêÝöèçêå íá ìåôáôñÝøåé
ôïí Ü÷áñï ñüëï ôçò ìåôáöïñÜò ìå ìç÷á-
íïêßíçôá ï÷Þìáôá ðñïóùðéêïý êáé õëéêþí
óå êÜôé ðéï èåáìáôéêü óôç ìÜ÷ç. Óýìöùíá
ìå ôéò åêôéìÞóåéò, ç Ãåñìáíßá áðåéëïýíôáí
ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 27
áêüìá êáé õðÞñ÷å ðéèáíüôçôá ðïëÝìïõ ìå
ôç Ãáëëßá, ôçí Ðïëùíßá êáé ôçí Ôóå÷ïóëï-
âáêßá. ÕðÞñ÷áí ðïëëÝò óêÝøåéò ãéá ôï ðþò
èá ìðïñïýóå íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ç ðåñéïñé-
óìÝíç äýíáìç ôïõ Ãåñìáíéêïý Óôñáôïý ãéá
Ýíá ôÝôïéï åíäå÷üìåíï. Ìßá óêÝøç Þôáí ç
÷ñÞóç ôá÷õêßíçôçò åöåäñåßáò ç ïðïßá èá
ìðïñïýóå íá êáôáöÝñåé Ýíá éó÷õñü ÷ôýðç-
ìá óå Ýíá ìÝôùðï êáé ìåôÜ íá ìåôáöåñèåß
ãñÞãïñá óå Ýíá Üëëï.
Ï ÃêïõíôÝñéáí ðïõ ìåëÝôçóå ôï ðñü-
âëç ìá á ðü ôç íÝ á ôïõ èÝ óç, êá ôÝ ëç îå
óôï óõìðÝñáóìá: íáé ìåí ôá áõôïêßíçôá
ìðïñïýóáí íá ìåôáöÝñïõí ôìÞìáôá ãñç-
ãïñüôåñá áðü ôï óéäçñüäñïìï áëëÜ ôá
ôìÞìáôá ðåæéêïý ðïõ èá ìåôáöÝñïíôáí ìå
ôïí ôñüðï áõôü äå èá áñêïýóáí. ¸ðñåðå
íá óõíäõáóôïýí óå ðëÞñùò áõôïêéíïýìå-
íåò ìï íÜ äåò ìå ôá ðá ñá äï óéá êÜ ü ðëá
õðïóôÞñéîçò -ðõñïâïëéêü êáé ìç÷áíéêü-
áëëÜ êáé ìå Üñìáôá. Ïé Ãåñìáíïß ãåíéêÜ
äåí åß÷áí äþóåé ìåãÜëç óçìáóßá, ïýôå êáé
ìåãÜëç ðñïôåñáéüôçôá, óôá Üñìáôá ìÜ÷çò
êáôÜ ôïí Á’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï, ðáñÜ ôï
ãåãïíüò üôé åßäáí ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ìá-
æéêÞò ÷ñÞóçò ôïõò óôç ÌÜ÷ç ôïõ Êáìðñáß
ôï 1917. Ï Ãêïõ íôÝ ñéáí ÷ñç óé ìï ðïß ç óå
ôçí åìðåéñßá üóùí Ãåñìáíþí äéïéêçôþí
åß÷áí ãíþóç áñìÜôùí êáèþò êáé ôá ëßãá
28 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
ðåéñáìáôéêÜ Üñìáôá ðïõ äéÝèåôå ç Ãåñìá-
íßá óôá ìÝóá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1920 êáé
ôá ïðïßá äïêéìÜæïíôáí ìå ôç ìåãáëýôåñç
ìõóôéêüôçôá óôç ÓïâéåôéêÞ ¸íùóç, ýóôåñá
áðü óõìöùíßá ìå ôç ÷þñá áõôÞ.
Áðü ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 1924 Ýùò ôïí
Ïêôþâñéï ôïõ 1927 ï ÃêïõíôÝñéáí äßäá-
óêå óôñáôéùôéêÞ éóôïñßá êáé ôáêôéêÞ óôïõò
á îéù ìá ôé êïýò ôçò ó÷ï ëÞò ôïõ Óþ ìá ôïò
Ìåôá öï ñþí. Á ðÝ êôç óå êá ëÞ öÞ ìç óáí
åêðáéäåõôÞò êáé ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 1927
ìåôáôÝèçêå óôï ôìÞìá ìåôáöïñþí ôïõ
Õðïõñãåßïõ ÐïëÝìïõ üðïõ êýñéá áó÷ïëßá
ôïõ Þôáí íá êÜíåé äéáëÝîåéò óå áîéùìáôé-
êïýò ãýñù áðü ôçí ôáêôéêÞ ôùí áñìÜôùí
ìÜ÷çò. Ç ãíþóç ôùí îÝíùí ãëùóóþí ôïõ
Ýäùóå ôç äõíáôüôçôá íá äéáâÜóåé ôá Ýñãá
Âñåôáíþí êõñßùò õðïóôçñéêôþí ôïõ Üñìá-
ôïò ìÜ÷çò üðùò ïé Öïýëåñ, Óïõßíôïí êáé
ÌáñôÝë, ïé ïðïßïé ðñïóðáèïýóáí íá ðåß-
óïõí ôïõò óõìðáôñéþôåò ôïõò ãéá ôï ìÝë-
ëïí ôùí áñìÜôùí ìÜ÷çò. Ôï ðåñßåñãï åßíáé
üôé ìÝ÷ñé ôá ôÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1920,
ïé Âñåôáíïß äåí Þôáí ìüíï ïé ðñùôïðüñïé
óôçí ôå÷íéêÞ åîÝëéîç ôùí áñìÜôùí, áëëÜ
êáé óôçí ïñãÜíùóç êáé ôáêôéêÞ ÷ñçóéìïðïß-
çóç ôåèùñáêéóìÝíùí ó÷çìáôéóìþí.
Ï ÃêïõíôÝñéáí ðñïóðÜèçóå íá ìåôáäþ-
óåé ôéò ãíþóåéò ðïõ áðïêôïýóå ãñÜöïíôáò
ðïëëÜ Üñèñá óå óôñáôéùôéêÜ ðåñéïäéêÜ
áðü ôï 1924 Ýùò ôï 1935. Ç äéäáóêáëßá,
ç óõããñáöÞ, ç ìåëÝôç ôùí îÝíùí
äçìïóéåõìÜôùí êáé ç óõììåôï÷Þ
óå ðï ëå ìé êÜ ðáß ãíéá, Ý ðáé îáí
óç ìá íôé êü ñü ëï óôçí å îÝ ëé îç
ôçò óôñá ôéù ôé êÞò óêÝ øçò ôïõ
ÃêïõíôÝñéáí. Áðü üëåò áõôÝò ôéò
äñá óôç ñéü ôç ôåò Ý âãá ëå ôá å îÞò
óõìðåñÜóìáôá ó÷åôéêÜ ìå ôç ÷ñç-
óéìïðïßçóç ôùí áñìÜôùí:
 Ôá Üñìáôá Ýðñåðå íá ÷ñçóéìï-
ðïéçèïýí ìáæéêÜ ãéá íá Ý÷ïõí áðïôÝ-
ëåóìá.
 Ôá Üñìáôá äåí Ýðñåðå íá óðáôáëéü-
íôáé óå á êá ôÜë ëç ëá å äÜ öç (ü ðùò óôéò
ëÜóðåò ôïõ Õðñ ãéá ðáñÜäåéãìá).
  Ôï ìÝãéóôï áðïôÝëåóìá ìðïñïýóå íá
åðéôåõ÷èåß ìå ìáæéêÞ ÷ñÞóç áñìÜôùí áëëÜ
óå óõíäõáóìü ìå áéöíéäéáóìü.
Ôï 1927 ðñïÞ÷èç óå ôáãìáôÜñ÷ç êáé ôï
1929 ðÞãå óôç Óïõçäßá üðïõ åðéóêÝöèçêå
ìßá åðéëáñ÷ßá áñìÜôùí åîïðëéóìÝíç ìå Üñ-
ìáôá Strv m/21 & m/21-29 (åðñüêåéôï ãéá
ÓïõçäéêÞ Ýêäïóç ôïõ Ãåñìáíéêïý Üñìáôïò
LKII). ÅðéóêÝöèçêå, åðßóçò, ôï ìõóôéêü ðå-
äßï åêðáßäåõóçò áñìÜôùí ôùí Ãåñìáíþí
óôï ÊáæÜí ôçò Ñùóßáò üðïõ ãíùñßóôçêå ìå
ðïëëïýò Ñþóïõò áîéùìáôéêïýò ðïõ áñãüôå-
ñá èá ãßíïíôáí èáíÜóéìïé áíôßðáëïß ôïõ.
Óôéò áñ÷Ýò ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1930 ï
ÃêïõíôÝñéáí åß÷å êáôáëÞîåé óôç óêÝøç üôé
ç Ýêâáóç ôùí åðé÷åéñÞóåùí ìðïñïýóå íá
áðïöáóéóôåß áí óõíäõÜæïíôáí ôá Üñìáôá
óå ìç÷áíïêßíçôïõò ó÷çìáôéóìïýò ìå ôç
óùóôÞ áíáëïãßá ðåæéêïý, ðõñïâïëéêïý êáé
ìç÷áíéêïý êáé áí ðïëëïß ôÝôïéïé ó÷çìáôé-
óìïß åíåñãïýóáí ìáæß óáí ãñïèéÜ ãéá íá
êáôáöÝñïõí éó÷õñü ÷ôýðçìá óôïí áíôßðá-
ëï. «×ôõðÜò ìå ôï ÷Ýñé óöéãìÝíï ãñïèéÜ êáé
ü÷é áíïé÷ôü» Ýëåãå, ãéá íá äþóåé Ýìöáóç
óôï óçìåßï áõôü. Áðü ôçí ðåñßïäï åêåßíç
êáé ìÝ÷ñé ôçí Ýêñçîç ôïõ Â’ Ðáãêïóìßïõ Ðï-
ëÝìïõ, ï ÃêïõíôÝñéáí áó÷ïëÞèçêå êõñßùò
ìå ôç äçìéïõñãßá ìç÷áíïêßíçôùí ìïíÜäùí
êáé ó÷çìáôéóìþí êáé ôç äéáìüñöùóç åíüò
äüãìáôïò ãéá ôç ÷ñçóéìïðïßçóÞ ôïõò.
Ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 1930 ï ÃêïõíôÝñéáí
ôïðïèåôÞèçêå ùò äéïéêçôÞò óå Ýíá ìç÷áíï-
êßíçôï ôÜãìá, ìå ôç âïÞèåéá ôïõ ößëïõ ôïõ
óõíôáãìáôÜñ÷ç Ëïõôæ, ï ïðïßïò õðçñåôïý-
óå óôçí Åðéèåþñçóç Ìç÷áíïêßíçôùí Ôìç-
ìÜôùí. ÅðéêåöáëÞò ôçò Åðéèåþñçóçò Þôáí
ï óôñáôçãüò ÓôïõëðíÜãêåë, ï ïðïßïò äåí
Ýâëåðå ìå åíèïõóéáóìü ôï íÝï üðëï êáé
ôéò íÝåò éäÝåò ãýñù áðü áõôü, öôÜíïíôáò
óôï óçìåßï íá äçëþóåé ôçí áìöéâïëßá ôïõ
áí êÜðïéïò áðü ôïõò æþíôåò Ãåñìáíïýò èá
Ýâëåðå ðïôÝ Üñìáôá íá ÷ñçóéìïðïéïýíôáé
óôç ìÜ÷ç! 1⁄4ìùò, ï ÓôïõëðíÜãêåë áðïóôñá-
ôåýèçêå ôï 1931 êáé óôç èÝóç ôïõ ôïðïèå-
ôÞèçêå ï Ëïõôæ ðïõ êÜëåóå áìÝóùò ôïí
ÃêïõíôÝñéáí, ðïõ åß÷å ðñïá÷èåß óå áíôéóõ-
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí
íôáãìáôÜñ÷ç, óôï åðéôåëåßï ôïõ. Ïé äõï
Üíôñåò Ýðáéîáí áðïöáóéóôéêü ñüëï óôçí
áíÜðôõîç ôùí Ãåñìáíéêþí ìç÷áíïêßíçôùí
äõíÜìåùí êáé ôç äçìéïõñãßá ôùí ôñéþí
ðñþôùí ìåñáñ÷éþí ðÜíôæåñ.
1⁄4ôáí ï Áäüëöïò ×ßôëåñ Ýãéíå êáãêåëÜñéïò
ôï 1933, ïé Ëïõôæ - ÃêïõíôÝñéáí åß÷áí Þäç
äéáìïñöþóåé ôéò âÜóåéò ãéá ôç äçìéïõñãßá
ôùí Panzertruppen (ÔåèùñáêéóìÝíùí ÄõíÜ-
ìåùí). Ôï Ýôïò åêåßíï ï ÃêïõíôÝñéáí ðñïÞ÷èç
óå óõíôáãìáôÜñ÷ç. Ç åêðëçêôéêÞ áíÜðôõîç
ôùí áñìÜôùí ìÝ÷ñé ôï 1940 ïöåéëüôáí óôç
ìåãÜëç ðñïôåñáéüôçôá ðïõ Ýäéíå ï ×ßôëåñ
ãéá ôïí åðáíåîïðëéóìü ôçò Ãåñìáíßáò êáé ï
åíèïõóéáóìüò ôïõ ãéá ôç óýã÷ñïíç ôå÷íï-
ëïãßá êáé éäéáßôåñá ôéò ìç÷áíÝò åóùôåñéêÞò
êáýóåùò. Ôï 1935 äçìéïõñãÞèçêáí ïé ôñåéò
ðñþôåò ìåñáñ÷ßåò ðÜíôæåñ êáé ï ÃêïõíôÝñéáí,
áí êáé Þôáí óõíôáãìáôÜñ÷çò ôçí åðï÷Þ åêåß-
íç, ôïðïèåôÞèçêå äéïéêçôÞò ôçò 2çò ìå Ýäñá
ôï Âýñôóìðïõñãê. Ï Ëïõôæ åîáêïëïõèïýóå íá
åßíáé ðñïúóôÜìåíüò ôïõ êáé ìå ôéò äéêÝò ôïõ ðá-
ñïôñýíóåéò Ýãñáøå ï ÃêïõíôÝñéáí ôï ÷åéìþíá
ôïõ 1936-1937 ôï Ýíá áðü ôá äõï óçìáíôéêÜ
âéâëßá ôïõ: «ôï Achtung - Panzer!».
Ôï «Achtung - Panzer!» åßíáé Ýíá èåùñç-
ôéêü Ýñãï ðïõ áðïóêïðïýóå íá âïçèÞóåé
ôç Ãåñìáíßá íá åôïéìáóôåß ãéá Ýíá ìåë-
ëïíôéêü ðüëåìï óôï Üìåóï ìÝëëïí. Óôï
ðåñéóóüôåñï áðü ôï ìéóü âéâëßï áíáëýåé
ôéò åìðåéñßåò ôïõ Äõôéêïý Ìåôþðïõ êáôÜ
ôïí Á’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï êáé êõñßùò ôïõò
ðáñÜãïíôåò ðïõ ïäÞãçóáí óôçí åìöÜíéóç
ôïõ Üñìáôïò óôï ðåäßï ôçò ìÜ÷çò, ôçí ôå-
÷íéêÞ êáé ïñãáíùôéêÞ åîÝëéîÞ ôïõ êáé ôéò
åìðåéñßåò áðü ôç ÷ñçóéìïðïßçóÞ ôïõ óôç
ìÜ÷ç. Ôï âéâëßï ÷áñáêôçñßæåôáé, åðßóçò,
áðü Ýëëåéøç óùâéíéóìïý: ï ÃêïõíôÝñéáí
åðáéíåß ôïõò Âñåôáíïýò êáé ÃÜëëïõò óáí
óêáðáíåßò ôçò åîÝëéîçò ôïõ Üñìáôïò êáé
ðáñáäÝ÷åôáé üôé ï Ãåñìáíéêüò Óôñáôüò çô-
ôÞèçêå áðïöáóéóôéêÜ óôï Äõôéêü ÌÝôùðï
-å êåß ðïõ ÷ñç óé ìï ðïé Þ èç êáí êõ ñß ùò ôá
Üñìáôá. Óå ü,ôé áöïñÜ ôçí áåñïðïñßá, ï
ÃêïõíôÝñéáí ôïíßæåé ìå Ýìöáóç ôï ñüëï ôçò
ü÷é ôüóï óôçí ðñïóâïëÞ ôçò ÃåñìáíéêÞò
ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 29

åíäï÷þñáò, áëëÜ óôï ñüëï ôçò óáí üðëï
õðïóôÞñéîçò ôùí ÷åñóáßùí åðé÷åéñÞóåùí.
Óýìöùíá ìå ôç èåùñßá ôïõ ÃêïõíôÝñéáí,
ïé ôåèùñáêéóìÝíïé ó÷çìáôéóìïß èá ÷ôõðïý-
óáí óáí óöÞíåò ôç äéÜôáîç ôïõ å÷èñïý, ìå
õðïóôÞñéîç ôçò ËïõöôâÜöå, óå ìÝôùðï ü÷é
ìåãáëýôåñï áðü 5 ÷ëì. ãéá ôç äçìéïõñãßá
ñÞãìáôïò. Áðü ôï ñÞãìá èá îå÷ýíïíôáí
ôá÷õêßíçôá ôìÞìáôá ðåæéêïý -ðïõ èá áíôé-
ìåôþðéæáí ìåìïíùìÝíåò åóôßåò áíôßóôáóçò
óôïí Üîïíá êßíçóçò êÜèå ìåñáñ÷ßáò êáé èá
äéáôçñïýóáí åðéëåãìÝíá åäáöéêÜ óçìåßá-
êáé üðëùí õðïóôÞñéîçò. Ïé äéïéêçôÝò äå
èá äéïéêïýóáí áðü ìáêñéÜ, áëëÜ áðü ôï
ðåäßï ôçò ìÜ÷çò, ìÝóá áðü åéäéêÜ äéïéêçôé-
êÜ ï÷Þìáôá. Ãéá íá Ý÷åé åðéôõ÷ßá áõôü ôï
óýóôçìá Ýðñåðå íá ðñïóâáëëüôáí êáôÜ
ôï äõíáôüí ôáõôü÷ñïíá üëç ç áìõíôéêÞ
äéÜôáîç ôïõ å÷èñïý. Ôï åóùôåñéêü Ýðñå-
ðå íá åðéôçñåßôáé áðü ôçí áåñïðïñßá ãéá
íá åíôïðéóôåß ç êßíçóç ôùí åöåäñåéþí êáé
íá åéäïðïéçèïýí ó÷åôéêÜ ôá ðïëåìéêÜ áåñï-
ðëÜíá. ¸ñãï ôïõò Þôáí íá åìðïäßóïõí Þ
30 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
ôïõëÜ÷éóôïí íá åðéâñáäýíïõí ôç ñïÞ ôùí
åöåäñåéþí ðñïò ôï óçìåßï ôçò äéÜññçîçò.
Åðßóçò, ç áíôßëçøç üôé ç ôá÷åßá êßíçóç áêü-
ìá êáé ìå áêÜëõðôï ðëåõñü åßíáé áêñéâþò
ï êáëýôåñïò ôñüðïò ðñïóôáóßáò ôùí ðëåõ-
ñþí, õéïèåôÞèçêå áðü ôïí ÃêïõíôÝñéáí êáé
áñãüôåñá áðü ôïí Áìåñéêáíü óôñáôçãü ÐÜô-
ôïí. Ï ÃêïõíôÝñéáí äçìéïõñãüò áõôïý ôïõ
åßäïõò ôïõ ðïëÝìïõ, äåí Þôáí åêåßíïò ðïõ
ôïõ Ýäùóå ôï üíïìá ìå ôï ïðïßï ðÝñáóå
óôçí éóôïñßá: êåñáõíïâüëïò Þ áóôñáðéáßïò
ðüëåìïò (blitzkrieg). Ï üñïò äéáôõðþèçêå
óôï Áìåñéêáíéêü ðåñéïäéêü Time ìåôÜ ôçí
åéóâïëÞ ôùí Ãåñìáíþí óôçí Ðïëùíßá ôï
1939. Ôï âéâëßï óçìåßùóå ôåñÜóôéá åðéôõ-
÷ßá êáé ôá êÝñäç áðü ôá óõããñáöéêÜ äé-
êáéþìáôá åðÝôñåøáí óôïí ÃêïõíôÝñéáí íá
áãïñÜóåé ôï ðñþôï ôïõ áõôïêßíçôï. ¸ìåíå
ôþñá ç åöáñìïãÞ ôùí éäåþí ôïõ óôïí ðü-
ëåìï êáé áõôü äåí Üñãçóå íá ãßíåé.
Óôï ìåôáîý ï ÃêïõíôÝñéáí ðïõ åß÷å ðñï-
á÷èåß óå ÕðïóôñÜôçãï ôïí Áýãïõóôï ôïõ
1936, ðñï Þ ÷èç óå á íôé óôñÜ ôç ãï ôçí 1 ç
Öåâñïõáñßïõ 1938 êáé ôñåéò çìÝñåò áñãü-
ôåñá ï ×ßôëåñ, ðïõ åß÷å ðáýóåé ôçí çìÝñá
åêåßíç ôïí öïí Ìðëüìðåñãê áðü Õðïõñãü
ÐïëÝìïõ áíáëáìâÜíïíôáò ï ßäéïò ôç èÝóç
áõôÞ, ôïðïèÝôçóå ôïí ÃêïõíôÝñéáí óáí äéïé-
êçôÞ ôïõ 16ïõ Óþìáôïò ðïõ Þôáí õðåýèõíï
ãéá ôçí êßíçóç ðñïò ÂéÝííç ðñïêåéìÝíïõ íá
ãßíåé åêåßíï ðïõ ðÝñáóå óôçí éóôïñßá ùò
Anschluss. Äåí åßíáé ôïõ ðáñüíôïò ç åîéóôü-
ñçóç ôùí ãåãïíüôùí ðïõ ïäÞãçóáí óôçí
«Ýíùóç» ôçò Áõóôñßáò ìå ôç Ãåñìáíßá, áëëÜ
áõôÞ Ýãéíå åóðåõóìÝíá áðü ôïí ×ßôëåñ. Ç
ìåñáñ÷ßá ðÜíôæåñ, ðïõ ìÝ÷ñé ðñéí ëßãåò çìÝ-
ñåò äéïéêïýóå ï ÃêïõíôÝñéáí, êéíÞèçêå ìå
ìéêñÞ ðñïåéäïðïßçóç ðñïò ôç ÂéÝííç, ðïõ
áðåß÷å 420 ÷ëì. áðü ôç âÜóç ôçò, ÷ùñßò
÷ñüíï ðñïåôïéìáóßáò êõñßùò ôïõ áíåöïäéá-
óìïý ôçò (êáôÜ ôç äéáäñïìÞ åöïäéáæüôáí
óå êáýóéìá åðéôÜóóïíôáò ðïëéôéêÝò ðçãÝò)
êáé Ýäùóå ôçí åõêáéñßá íá èñéáìâïëïãÞ-
óïõí ïé áíôßèåôïé ìå ôçí éäÝá ôïõ «íÝïõ»
üðëïõ ôùí áñìÜôùí: ðåñéóóüôåñï áðü ôï
70% ôùí ï÷çìÜôùí ôçò áêéíçôïðïéÞèçêáí
êáôÜ ôçí êßíçóç ìÝ÷ñé ôç ÂéÝííç. 1⁄4ìùò, ï
×ßôëåñ äåí ðôïÞèçêå, ßäñõóå ìéá íÝá èÝóç
Ôá÷õ êß íç ôùí Óôñá ôåõ ìÜ ôùí óôçí ï ðïß á
ôïðïèÝôçóå ôïí ÃêïõíôÝñéáí ùò áñ÷çãü,
ðñïÜãïíôÜò ôïí óôïí íÝï âáèìü ôïõ Óôñá-
ôçãïý ÔìçìÜôùí ÐÜíôæåñ ðïõ åß÷å Üìåóç
ðñüóâáóç ìå ôïí Öýñåñ. Óôïõò åííéÜ ìÞ-
íåò ðïõ ìåóïëÜâçóáí ìÝ÷ñé ôçí Ýêñçîç
ôïõ ðïëÝìïõ, ï ÃêïõíôÝñéáí áðü ôç èÝóç
åêåßíç ðñïþèçóå ôçí áíÜðôõîç ôùí ôá÷õ-
êßíçôùí äõíÜìåùí, áëëÜ äåí ìðüñåóå íá
áóêÞóåé ìåãÜëç åðéññïÞ óôï óõã÷ñïíéóìü
ôïõ óôñáôïý ãåíéêÜ. Óôéò áíþôáôåò âáèìßäåò
ôçò éåñáñ÷ßáò õðÞñ÷áí áêüìá áîéùìáôéêïß
ôçò ðáëéÜò ó÷ïëÞò ôïõò ïðïßïõò äåí åíèïõ-
óßáæå êáèüëïõ ç éäÝá ôùí ôåèùñáêéóìÝíùí
ìåñáñ÷éþí êáé ðßóôåõáí üôé ôï ðåæéêü èá
Ýðáéæå êýñéï ñüëï ðáíôïý êáé ðÜíôá.
1⁄4ôáí Üñ÷éóå ï ðüëåìïò ôçí 1ç Óåðôåì-
âñßïõ 1939 ï ÃêïõíôÝñéáí áíÝëáâå ìÜ÷éìç
èÝóç: ôïðïèåôÞèçêå äéïéêçôÞò ôïõ 19 ïõ
Óþìáôïò ôçò ÏìÜäáò Óôñáôéþí ÂïññÜ ðïõ
óôçí áñ÷Þ ôçò åðßèåóçò äéÝèåôå ìßá ìüíï
ôåèùñáêéóìÝíç ìåñáñ÷ßá, ôçí 3ç, åðåéäÞ ôá
ðåñéóóüôåñá Üñìáôá åß÷áí äéáôåèåß óôçí ÏìÜ-
äá Óôñáôéþí Íüôïõ. ÄéïéêçôÞò ôçò ìåñáñ÷ßáò
ôïõ óþìáôüò ôïõ Þôáí ï óôñáôçãüò ÃêÝõñ
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí
öïí ÓâÝðåíìðïõñãê, óôñáôéùôéêüò áêüëïõ-
èïò ôçò Ãåñìáíßáò óôç Âñåôáíßá ôï äéÜóôçìá
1933-1937, ï ïðïßïò Þñèå óå ðñïóôñéâÝò ìå
ôïí ðñïúóôÜìåíü ôïõ åðåéäÞ ï ÃêïõíôÝñéáí,
Ý÷ïíôáò ìßá ìüíï ìåñáñ÷ßá óôï óþìá ôïõ,
åðåíÝâáéíå óôï Ýñãï ôïõ ìåñÜñ÷ïõ ôçò. Ôï
19ï óþìá ðÝñáóå áðü ôïí Ðïëùíéêü ÄéÜäñï-
ìï êáé óçìåßùóå ìßá ìåãÜëç íßêç êïíôÜ óôïí
ôüðï ãÝííçóçò ôïõ ÃêïõíôÝñéáí. Ï ßäéïò ï
×ßôëåñ óõíå÷Üñç ôïí ÃêÝõñ ðñïóùðéêÜ ãé’
áõôü åðß ôïõ ðåäßïõ ôçò ìÜ÷çò. Óôç óõíÝ-
÷åéá ï ÃêïõíôÝñéáí åíéó÷ýèçêå ìå ìßá áêüìá
ôåèùñáêéóìÝíç ìåñáñ÷ßá êáé åíÞñãçóå ìßá
âáèéÜ õðåñêÝñáóç óôá íþôá ôùí Ðïëùíéêþí
äõíÜìåùí öôÜíïíôáò ìÝóù ÁíáôïëéêÞò Ðñù-
óßáò ìÝ÷ñé ôï Ìðñåóô Ëéôüöóê êáé ðñïêáëþ-
íôáò ìåãÜëç åíôýðùóç óå üëï ôïí êüóìï.
Åðñüêåéôï ãéá Ýíá «èáíÜóéìï ÷ôýðçìá» êáôÜ
ôçò ÐïëùíéêÞò áíôßóôáóçò ðïõ åß÷å åêôåëå-
óôåß ìå áñéóôïôå÷íéêü ôñüðï. Ãéá ôá åðéôåýã-
ìáôÜ ôïõ óôçí Ðïëùíßá ï ÃêïõíôÝñéáí ôéìÞ-
èçêå ìå ôï Óôáõñü ôùí Éððïôþí.
1⁄4 ìùò, ï Ãêïõ íôÝ ñéáí å öÜñ ìï óå ôéò
áñ÷Ýò ôïõ êáôÜ ôïí êáëýôåñï ôñüðï óôç
ÌÜ÷ç ôçò Ãáëëßáò ôï ÌÜéï ôïõ 1940. Ç åê-
óôñáôåßá áõôÞ ôïõ ×ßôëåñ, ðïõ Üñ÷éóå óôéò
10 ÌáÀïõ åêåßíïõ ôïõ ÷ñüíïõ, Þôáí áðü
ôéò ðéï ãñÞãïñåò êáé áðïöáóéóôéêÝò ôçò
é óôï ñß áò. Ç Ãåñ ìá íß á íß êç óå ôï Ãáë ëé êü
êáé Âñåôáíéêü óôñáôü óå Ýîé åâäïìÜäåò êáé
áíÜãêáóå ôïõò Âñåôáíïýò íá åêêåíþóïõí
ôçí çðåéñùôéêÞ Åõñþðç ôüóï åóðåõóìÝíá
þóôå åãêáôÝëåéøáí üëï ôï õëéêü ôïõò. Ç
íßêç áõôÞ åßíáé áêüìá ðéï åíôõðùóéáêÞ åðåé-
äÞ ïé Ãåñìáíïß õóôåñïýóáí áñéèìçôéêÜ óå
Üíäñåò êáé Üñìáôá ôùí áíôéðÜëùí ôïõò
-åéäéêÜ óôá Üñìáôá ç áíáëïãßá Þôáí 2.600
ðñïò 4.000 õðÝñ ôùí ÓõììÜ÷ùí. ÔÝëïò,
åîßóïõ áîéïóçìåßùôï åßíáé ôï ãåãïíüò üôé
ïé Ãåñìáíïß üöåéëáí ôçí åðéôõ÷ßá ôïõò óôéò
éäÝåò äõï óôñáôçãþí ðïõ êáôåß÷áí èÝóåéò
õöéóôáìÝíùí êáé ÷ñåéÜóôçêå íá óõãêñïõ-
óôïýí ìå ôçí áíþôáôç ÃåñìáíéêÞ äéïßêçóç
ãéá íá ãßíïõí äåêôÝò -ôïí ÃêïõíôÝñéáí êáé
ôïí ÌáíóôÜéí. Åßíáé ãíùóôÞ ç éóôïñßá ôïõ
«ó÷åäßïõ ÌáíóôÜéí», ï ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï
ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 31

ðáñïõóéÜóôçêå óôïí ×ßôëåñ êáé ç õéïèÝôç-
óÞ ôïõ óáí äéêÞ ôïõ. Ï ÃêïõíôÝñéáí Þôáí
åêåßíïò ðïõ ìåôÜ áðü ðñüôáóç ôïõ Ìáí-
óôÜéí êáé åíôáôéêÞ ìåëÝôç åîÝöñáóå ôç
ãíþìç üôé Þôáí åöéêôÞ ç åðßèåóç ìÝóù
ôùí Áñäåííþí êáé Ýãéíå Ýíèåñìïò õðïóôç-
ñéêôÞò ôçò éäÝáò ôïõ ÌáíóôÜéí. Ç åðéìïíÞ
ôïõ óå áõôÞ ôïõ áðÝöåñå ôïí ôßôëï ôïõ
«äýóêïëïõ õöéóôÜìåíïõ».
Ðñéí ôçí áõ ãÞ ôçò 10 çò Ìá À ïõ óôá
óýíïñá Âåëãßïõ êáé Ëïõîåìâïýñãïõ ðñáã-
ìáôïðïéÞèçêå ç ìåãáëýôåñç ìÝ÷ñé ôüôå
óõãêÝíôñùóç áñìÜôùí. ÁðÝíáíôé áðü ôï
âüñåéï ôìÞìá ôïõ Ëïõîåìâïýñãïõ Þôáí óõ-
ãêåíôñùìÝíï ôï 19ï Óþìá ôïõ ÃêïõíôÝñéáí
ìå ôñåéò ìåñáñ÷ßåò ÐÜíôæåñ ðïõ ç êÜèå
ìßá åß÷å 300 Üñìáôá. Ôï óþìá ôïõ ÃêïõíôÝ-
ñéáí õðáãüôáí óôç ÓôñáôéÜ (Panzer Group)
ôïõ óôñáôçãïý öïí ÊëÜéóô, ðïõ êáé áõôÞ
õðáãüôáí óôçí ÏìÜäá Óôñáôéþí ôïõ óôñá-
ôçãïý öïí Ñïýíóôåíô. Ôï 19ï Óþìá Üñ÷éóå
ôçí åðßèåóç óôéò 10 ÌáÀïõ. Ôï Ãåñìáíéêü
êáé Ãáëëéêü åðéôåëåßï åß÷áí åêôéìÞóåé üôé ïé
32 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
Ãåñìáíïß èá ÷ñåéÜæïíôáí åííéÜ çìÝñåò ãéá
íá öôÜóïõí óôïí ðïôáìü Ìåýóç. Ï ßäéïò
ï ÃêïõíôÝñéáí åß÷å åêôéìÞóåé üôé èá ÷ñåéá-
æüôáí ôÝóóåñéò çìÝñåò, áëëÜ ôá ôìÞìáôÜ
ôïõ Ýöôáóáí óå äõï. Óôéò 15.00 ôçò 13çò
ÌáÀïõ 1940 ïé ðñþôïé Ãåñìáíïß óôñáôéþôåò
åß÷áí äéáâåß ôïí Ìåýóç êáé ç Ãáëëßá åß÷å
çôôçèåß ïõóéáóôéêÜ áðü ôç óôéãìÞ åêåßíç.
Ôá Üñìáôá ôïõ ÃêïõíôÝñéáí ðÝñáóáí óôéò
14 êáé óôéò 15 îå÷ýèçêáí ìðñïóôÜ áäéáöï-
ñþíôáò ãéá ôéò äéáôáãÝò ôçò óôñáôéÜò ðïõ
á ðáé ôïý óå ôçí á íá ìï íÞ ôùí äõ íÜ ìå ùí
ðåæéêïý, áêüìá êáé ôéò äéáôáãÝò ôïõ ßäéïõ
ôïõ Öýñåñ ðïõ óå êÜðïéï óçìåßï Ý÷áóå
ôçí øõ÷ñáéìßá ôïõ. ÊáôÜ ôçí êßíçóÞ ôïõò
ïé Ãåñìáíïß «öïõëÜñéæáí» ôá ÜñìáôÜ ôïõò
óå âåíæéíÜäéêá êáôÜ ìÞêïò ôùí ïäþí êáé
óõíÝ÷éæáí. Ï ÃêïõíôÝñéáí öþíáæå óôá ôìÞ-
ìáôá ðïõ ðåñíïýóáí áðü ìðñïóôÜ ôïõ:
«ÅéóéôÞñéï ìÝ÷ñé ôïí ôåëåõôáßï óôáèìü!»,
åííïþíôáò üôé Ýðñåðå íá ðñï÷ùñÞóïõí
üóï ðéï ìáêñéÜ ìðïñïýóáí.
Óôéò 17 ÌáÀïõ ôï ðñùß ï öïí ÊëÜéóô
Ýöôáóå óôï óôñáôçãåßï ôïõ 19ïõ Óþìáôïò
êáé åðÝðëçîå ôïí ÃêïõíôÝñéáí ãéáôß äåí åß÷å
õðáêïýóåé óôéò äéáôáãÝò ôïõ. Ï ÃêïõíôÝñéáí
æÞôçóå áìÝóùò íá áðáëëáãåß áðü ôç äéïßêç-
óç êáé ï ÊëÜéóô, áí êáé îáöíéÜóôçêå, óõíáß-
íåóå êáé ôïõ åßðå íá ðáñáäþóåé ôç äéïßêçóç
óôïí áìÝóùò áñ÷áéüôåñï áîéùìáôéêü. Ï Ãêïõ-
íôÝñéáí áíÝöåñå ó÷åôéêÜ óôï óôñáôçãåßï ôçò
ÏìÜäáò Óôñáôéþí Ñïýíóôåíô êáé ðñüóèåóå
üôé èá ìåôÝâáéíå ôçí Üëëç çìÝñá åêåß. Óå åëÜ-
÷éóôá ëåðôÜ Þñèå áðÜíôçóç áðü ôçí ÏìÜäá
Óôñáôéþí íá ìåßíåé óôç èÝóç ôïõ êáé óå ëßãåò
þñåò ôïí åðéóêÝöèçêå ï äéïéêçôÞò ôçò 12çò
ÓôñáôéÜò, óôñáôçãüò Ëéóô ãéá íá äþóåé ëýóç
óôçí êáôÜóôáóç ðïõ åß÷å äçìéïõñãçèåß. Ï
Ëéóô ðïõ óõìöùíïýóå ðëÞñùò ìå ôçí åðéèõ-
ìßá ôïõ ÃêïõíôÝñéáí íá óõíå÷ßóåé ôçí êßíçóç,
ôïõ åßðå íá ìçí ðáñáéôçèåß áðü ôç äéïßêçóç
ôïõ óþìáôïò êáé åíÝêñéíå ôç äéåîáãùãÞ «åðé-
èåôéêþí áíáãíùñßóåùí». Ìå ëõìÝíá ôá ÷Ýñéá
ï ÃêïõíôÝñéáí óõíÝ÷éóå ôçí ðñïÝëáóç êáé
óôéò 21 ÌáÀïõ 1940 åß÷å öôÜóåé óôç ÌÜã÷ç.
Óôéò 23 ÌáÀïõ ïé äõíÜìåéò ôïõ êáôÝëáâáí
ôç Âïõëüíç êáé ôÝóóåñéò çìÝñåò áñãüôåñá
ìðÞêáí óôï Êáëáß.
Áíáöåñüìåíïò óôç äéÜâáóç ôïõ Ìåýóç
ï ÃÜëëïò óôñáôçãüò ÃêáìåëÝí ó÷ïëßáóå ìå-
ôÜ ôïí ðüëåìï: «¹ôáí Ýíáò áîéïóçìåßùôïò
åëéãìüò. Åß÷å üìùò ðñïâëåöèåß áðü ôçí
áñ÷Þ; Äåí ôï ðéóôåýù. 1⁄4ðùò ï åëéãìüò
ôïõ ÍáðïëÝïíôá óôçí ÉÝíá Þ ôïõ Ìüëôêå
óôï ÓåíôÜí ôï 1870, Þôáí ìéá ôÝëåéá åêìå-
ôÜëëåõóç ôùí ðåñéóôÜóåùí. ÅðÝäåéîå ôìÞ-
ìáôá êáé ìéá äéïßêçóç ðïõ Þîåñáí ðþò íá
åëé÷èïýí, ðïõ Þôáí ïñãáíùìÝíá íá åíåñ-
ãïýí ãñÞãïñá, åðåéäÞ áåñïðëÜíá, Üñìáôá
êáé áóýñìáôïé ôïõò ôï åðÝôñåðáí».
Ç áðßóôåõôç ôá÷ýôçôá ôçò êßíçóçò ôïõ
ÃêïõíôÝñéáí èá Ýèåôå óå ìåãÜëï êßíäõíï
ôï åêôåèåéìÝíï íüôéï ðëåõñü ôïõ áí áíôé-
äñïýóáí ïé ÃÜëëïé. 1⁄4ìùò, áõôÞ áêñéâþò
ç ôá÷ýôçôá áðïôÝëåóå ôçí ðñïóôáóßá ôïõ
ðëåõñïý ôïõ. Ï ÃêïõíôÝñéáí ãíþñéæå üôé ïé
ÃÜëëïé ðåñßìåíáí íá åíôïðéóôåß åðáêñéâþò
ç èÝóç ôïõ áíôéðÜëïõ ðñéí åðé÷åéñÞóïõí
ïôéäÞðïôå. ¸ôóé, ïé ïêôþ ÃáëëéêÝò ìåñáñ-
÷ßåò ðïõ åß÷áí óõãêåíôñùèåß êïíôÜ óôï
Ðáñßóé äåí Ýêáíáí ôßðïôá üóï ôá Üñìáôá
ôïõ Ãêïõ íôÝ ñéáí óõ íÝ ÷é óáí ôçí êß íç óÞ
ôïõò. ÌåôÜ ôçí Üöéîç ôùí ìïíÜäùí ôïõ
óôç ÌÜã÷ç äçìéïõñãÞèçêå ôï Ôáêôéêü Óõ-
ãêñüôçìá ÁñìÜôùí ÃêïõíôÝñéáí ðïõ óå
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí
üëç ôç äéÜñêåéá ôçò õðüëïéðçò åêóôñáôåß-
áò ôÝèçêå õðü ôïí Ëéóô. Ôï óõãêñüôçìá
ðñï÷þñçóå âáèéÜ ìÝóá óôç Ãáëëßá áðïêü-
âïíôáò ôç ÃñáììÞ Ìáæéíþ. Áðü ôüôå üëåò
ïé ìïíÜäåò ôïõ ÓõãêñïôÞìáôïò åß÷áí Ýíá
ìåãÜëï G ãñáììÝíï óå êÜèå Üñìá, ü÷çìá
Þ ìïôïóéêëÝôá. ÌåôÜ ôï ôÝëïò ôçò åêóôñá-
ôåßáò, óôéò ìáæéêÝò ðñïáãùãÝò ðïõ áêïëïý-
èçóáí, ðñïÞ÷èç óôï ôåëåõôáßï âáèìü ôïõ,
åêåßíïí ôïõ Colonel General (ï åðüìåíïò
âáèìüò óôç ÃåñìáíéêÞ éåñáñ÷ßá ôïõ Ã’ ÑÜé÷
Þôáí åêåßíïò ôïõ ÓôñáôÜñ÷ç).
ÊáôÜ ôçí åðé÷åßñçóç Âáñâáñüóá, ôçí
åðßèåóç óôç ÓïâéåôéêÞ ¸íùóç ðïõ Üñ÷éóå
óôéò 22 Éïõíßïõ 1941, ï ÃêïõíôÝñéáí Þôáí
äéïéêçôÞò ôïõ 2ïõ ÓõãêñïôÞìáôïò ÁñìÜôùí
(ðïõ áðü ôéò 5 Ïêôùâñßïõ ôïõ éäßïõ Ýôïõò
ïíïìÜóôçêå 2ç ÓôñáôéÜ ÁñìÜôùí) ðïõ õðá-
ãüôáí óôçí ÏìÜäá Óôñáôéþí ÊÝíôñïõ ôïõ
óôñáôçãïý Ìðïê. Óôç äéÜñêåéá ôïõ Âáñâáñü-
óá ïäÞãçóå ôá ÜñìáôÜ ôïõ óå ôá÷åßåò êéíÞ-
óåéò óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôïõ áóôñáðéáßïõ
ðïëÝìïõ. Ïé óôñáôéþôåò ôïõ ðïõ èáýìáæáí
ôïí äéïéêçôÞ ôïõò, ôïõ åß÷áí êïëëÞóåé ôï ðá-
ñáôóïýêëé «Ï ãñÞãïñïò ×Üéíôò». ÊáôÝëáâå
ôï ÓìïëÝíóê óå ðïëý óýíôïìï ÷ñüíï êáé
Þôáí Ýôïéìïò íá ðÜñåé ìÝñïò óôçí ôåëéêÞ
åðßèåóç êáôÜ ôçò Ìüó÷áò üôáí äéáôÜ÷èçêå
íá óôñáöåß ðñïò íüôï êáé íá êáôåõèõíèåß
ðñïò ôï Êßåâï óôéò 19 Éïõëßïõ. Ìåôáîý 17
êáé 19 Óåðôåìâñßïõ äüèçêå ìßá ãéãÜíôéá
ìÜ÷ç ðåñß ôï Êßåâï, óôçí ïðïßá áé÷ìáëùôß-
óôçêáí 600.000 Óïâéåôéêïß åíþ Ýðåóå êáé ç
ðüëç. Óôï ìåôáîý áðü ôéò 10 Éïõëßïõ åß÷áí
ðñïóôåèåß öýëëá äñõüò óôï Óôáõñü ôùí
Éððïôþí ôïõ ÃêïõíôÝñéáí.
Óôéò 30 Óåðôåìâñßïõ 1941 åðÝóôñåøå
ðÜëé óôçí ÏìÜäá Óôñáôéþí ÊÝíôñïõ. Ç óôñá-
ôéÜ ôïõ ðáñÝêáìøå ôçí éó÷õñÜ ï÷õñùìÝíç
ðüëç Ôïýëá ãéá íá åðé÷åéñÞóåé ìßá óôñáôç-
ãéêÞ õðåñêÝñáóç ôçò Ìüó÷áò áðü ôá ÍÁ.
1⁄4 ìùò, ç êá ôÜ óôá óç Üñ ÷é óå íá áë ëÜ æåé
õðÝñ ôùí Óïâéåôéêþí êáèþò ìåéùíüôáí ç
ïñìÞ ôçò ÃåñìáíéêÞò åðßèåóçò êáé åñ÷üôáí
ï ÷åéìþíáò. Ï ÃêïõíôÝñéáí ðáñÜ ôç äéáôáãÞ
ôïõ Öýñåñ íá ìçí ðáñá÷ùñåßôáé óðéèáìÞ
ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 33
åäÜöïõò, Ýêáíå ðåñéïñéóìÝíåò óõìðôýîåéò
ãéá íá âåëôéþóåé ôéò áìõíôéêÝò èÝóåéò ôùí
ìïíÜäùí ôïõ. Óôéò 19 Äåêåìâñßïõ ï ×ßôëåñ
ðÞñå ôç ìïéñáßá áðüöáóç íá áíáëÜâåé ï
ßäéïò ôç äéïßêçóç ôïõ óôñáôïý. Ç äéêáéïëï-
ãßá ðïõ ðñïÝâáëå Þôáí, ìå ôá äéêÜ ôïõ
ëüãéá: «¸ñãï ôïõ áñ÷çãïý ôïõ óôñáôïý
åßíáé íá ìïñöþóåé ôïí óôñáôü óýìöùíá
ìå ôçí åèíïóïóéáëéóôéêÞ áßóèçóç. Äåí ãíù-
ñßæù ïýôå Ýíá óôñáôçãü óôï óôñáôü ðïõ
íá ìðïñåß íá ôï êÜíåé áõôü êáëýôåñá áðü
åìÝíá. Ãé’ áõôü áðïöÜóéóá íá áíáëÜâù ï
ßäéïò ôç äéïßêçóç ôïõ óôñáôïý».
Ôçí åðüìåíç çìÝñá ï ÃêïõíôÝñéáí ðÞãå
áåñïðïñéêÜ óôçí ÁíáôïëéêÞ Ðñùóßá êáé óõ-
íáíôÞèçêå åðß ðÝíôå þñåò ìå ôïí ×ßôëåñ.
Óêïðüò ôïõ Þôáí íá åêöñÜóåé óôïí Öýñåñ
ôéò äõóêïëßåò ôïõ ðéóôåýïíôáò üôé ÷ñåéáæü-
ôáí ìéá åéëéêñéíÞ Ýêèåóç ôçò êáôÜóôáóçò
ãéá íá äéáëõèïýí ôõ÷üí ðáñåñìçíåßåò. ÄÞ-
ëùóå áíïé÷ôÜ üôé ïé êýñéåò óôñáôéùôéêÝò
èÝóåéò Ýðñåðå íá ðëçñùèïýí áðü Üíäñåò
ðïõ åß÷áí êÜðïéá åìðåéñßá êáé üôé ìåãÜëù-
íå ôï ÷Üóìá ìåôáîý åêåßíùí ðïõ äéåîÞãáí
ôïí ðüëåìï áðü ôá ãñáöåßá ôçò OKW êáé
ôï Ãåíéêü Åðéôåëåßï êáé åêåßíùí ðïõ äéåîÞ-
ãáí ôïí ðüëåìï óôï ðåäßï ôçò ìÜ÷çò. Åßíáé
åðßóçò ðéèáíü üôé ôüíéóå ôç äéáöïñÜ áíôß-
ëçøçò ôùí áîéùìáôéêþí ìå ôç íïïôñïðßá
ôïõ ðåæéêïý êáé ðõñïâïëéêïý êáé ôçò äéêÞò
ôïõ, ôïõ äçìéïõñãïý ôçò íÝáò ôáêôéêÞò ôùí
áñìÜôùí. Ç ìüíç áðÜíôçóç ðïõ Ýäùóå ï
Öýñåñ Þôáí üôé äåí ìðïñïýóå íá äéá÷ùñß-
óåé ôç èÝóç ôïõ áðü ôçí áêïëïõèßá ôùí
áîéùìáôéêþí ôïõ êáé üôé áõôïß óõìöùíïý-
óáí áðüëõôá ìáæß ôïõ. 1⁄4ôáí Ýöõãå ï Ãêïõ-
íôÝñéáí, ï ×ßôëåñ åßðå óôïí ÊÜéôåë: «Áõôüí
ôïí Üíèñùðï äåí ôïí Ýðåéóá».
Panzer IV
34 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
Ôá ×ñéóôïýãåííá ôïõ 1941 ï Óôñáôçãüò
×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí, ï äçìéïõñãüò ôùí ôå-
èùñáêéóìÝíùí ôçò Ãåñìáíßáò, ï Üíäñáò
ðïõ ïé Óïâéåôéêïß öïâïýíôáí ðåñéóóüôåñï
áðü êÜèå Üëëïí áðïìáêñýíèçêå áðü ôç
èÝóç ôïõ åðåéäÞ åß÷å äéáôÜîåé ìå äéêÞ ôïõ
ðñùôïâïõëßá ôç óýìðôõîç ôùí äõíÜìåþí
ôïõ óå ìßá ôïðïèåóßá üðïõ èá ìðïñïýóáí
íá áìõíèïýí êáëýôåñá ôï ÷åéìþíá. 1⁄4ðùò
Ýãñáøå ï Ëßíôåë ×áñô, Þôáí ôï ×ñéóôïõãåí-
íéÜôéêï äþñï ôïõ Öýñåñ óôïí óôñáôçãü
óôïí ïðïßï üöåéëå ôéò ìåãáëýôåñåò íßêåò
ôïõ. Óôïõò êýêëïõò ãýñù áðü ôïí Öýñåñ
äéáäüèçêå üôé ï ÃêïõíôÝñéáí Þôáí Ýíáò
óôñáôçãüò «ðïõ äåí åß÷å èÜññïò» êáé åß÷å
÷Üóåé ôçí øõ÷ñáéìßá ôïõ.
Ï ÃêïõíôÝñéáí Ýìåéíå óôçí åöåäñåßá ôïõ
óôñáôïý ìÝ÷ñé ôçí 1ç ÌáÀïõ 1943 ìåôÜ ôçí
Þôôá ôçò Ãåñìáíßáò óôï Åë ÁëáìÝéí êáé ôçí
êáôáóôñïöÞ ôïõ ÓôÜëéíãêñáíô. ÁíáêëÞèçêå
óôçí åíåñãü õðçñåóßá ùò Ãåíéêüò Åðéèåùñç-
ôÞò ôùí ÔåèùñáêéóìÝíùí ðïõ ÷ñåéÜæïíôáí
ãåíéêÞ áíáäéïñãÜíùóç ìåôÜ ôçí öèïñÜ ðïõ
åß÷áí õðïóôåß. ÐáñÜ ôï ãåãïíüò üôé åß÷å ðå-
ñÜóåé ìßá óïâáñÞ ðåñéðÝôåéá ôçò õãåßáò ôïõ
ëüãù êáñäéáêÞò ðñïóâïëÞò, åðéäüèçêå ìå
åíèïõóéáóìü óôï Ýñãï ôïõ êáé åß÷å êáëÞ óõ-
íåñãáóßá ìå ôïí ×ßôëåñ. Óôéò 27 Éïõëßïõ 1943
ï Ãêáßìðåëò ôïí ÷áñáêôçñßæåé óôï çìåñïëü-
ãéü ôïõ «óáí Ýíèåñìï ìáèçôÞ ôïõ ×ßôëåñ
ðïõ äåí öÝñíåé áíôéññÞóåéò» -ôïõëÜ÷éóôïí
åêåßíç ôçí åðï÷Þ, èá ìðïñïýóå íá ðñïóèÝ-
óåé êáíåßò. Óôç íÝá èÝóç ôïõ ï ÃêïõíôÝñéáí
áðÝêôçóå ìßá êáëÞ ó÷Ýóç ìå ôïí ¢ëìðåñô
ÓðÝåñ, Õðïõñãü Åîïðëéóìþí êáé ìáæß ìðü-
ñåóáí íá áõîÞóïõí èåáìáôéêÜ ôïí áñéèìü
áñìÜôùí ðïõ êáôáóêåõÜæïíôáí êÜèå ìÞíá.
Ï ÃêïõíôÝñéáí åðéóêÝöèçêå åñãïóôÜóéá êáé
Panzer VI Ôßãñçò
ðåäßá âïëÞò êÜíïíôáò ðïëëÝò âåëôéþóåéò
óôá Üñìáôá. ¸äùóå ìÜ÷ç íá ìç óôáìáôÞóåé
ç ðáñáãùãÞ ôïõ Panzer IV, ôï ïðïßï ðáñÜ
ôï ãåãïíüò üôé õðÞñ÷áí êáëýôåñÜ ôïõ Óï-
âéåôéêÜ Üñìáôá, Þôáí ðéï áîéüðéóôï áðü ôá
Panzer V ÐÜíèçñ êáé Panzer VI Ôßãñçò. 1⁄4ðùò
Ýëåãå, ïé óôñáôéþôåò ìðïñïýóáí íá ôï ÷åéñé-
óôïýí áêüìá êáé óôïí ýðíï ôïõò.
1⁄4ìùò, ï ðüëåìïò ðÞãáéíå áðü ôï êáêü
óôï ÷åéñüôåñï ãéá ôç íáæéóôéêÞ Ãåñìáíßá:
óôéò 5 Éïõëßïõ 1943 ÷Üèçêå ç ìÜ÷ç ôïõ
Êïõñóê, ï Óïâéåôéêüò ïäïóôñùôÞñáò Üñ÷é-
óå íá êõëÜ áðåéëçôéêÜ ðñïò ôá äõôéêÜ
êáôáóôñÝöïíôáò ôçí ÏìÜäá Óôñáôéþí ÊÝ-
íôñïõ óôï ðÝñáóìÜ ôïõ êáé óôéò 6 Éïõíßïõ
1944 Üíïéîå ôï äåýôåñï ìÝôùðï óôçí Åõ-
ñþðç ìå ôçí áðüâáóç óôç Íïñìáíäßá.
Ïé óõíùìüôåò ôçò 20çò Éïõëßïõ ðëçóßá-
óáí êáé ôïí ÃêïõíôÝñéáí ãéá íá ôïí âïëéäï-
óêïðÞóïõí ãéá ôç óõììåôï÷Þ ôïõ óå áõôÞí.
Ï ÃêïõíôÝñéáí ðïëý óõ÷íÜ åß÷å åêöñÜóåé
äõóáñÝóêåéá ãéá ôéò åíÝñãåéåò ôïõ Öýñåñ.
1⁄4ìùò, ç óôÜóç ôïõ Ýíáíôé ôùí óõíùìï-
ôþí Þôáí áñíçôéêÞ. 1⁄4ðùò êáé ðïëëïß Üëëïé
áîéùìáôéêïß ôçò ðáñáäïóéáêÞò ó÷ïëÞò èåù-
ñïýóå áäýíáôç ôçí áðïìÜêñõíóç êáé ðïëý
ðåñéóóüôåñï ôçí åîüíôùóç ôïõ áñ÷çãïý
ôïõ óå êáéñü ðïëÝìïõ.
Óôéò 20 Éïõëßïõ 1944 Ýãéíå ç áðïôõ÷ç-
ìÝíç áðüðåéñá êáôÜ ôçò æùÞò ôïõ ×ßôëåñ
ìå êáôáëõôéêÝò óõíÝðåéåò ãéá ôï óþìá ôùí
áîéùìáôéêþí. Ï ìÝ÷ñé ôüôå áñ÷çãüò ôïõ
Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ óôñáôçãüò ÔóÜéôëåñ êá-
èáéñÝèçêå êáé ôïõ áðáãïñåýôçêå íá öÝñåé
óôïëÞ. Óôéò 21 Éïõëßïõ ï ×ßôëåñ ôïðïèÝôçóå
óôç èÝóç áõôÞ ôïí ÃêïõíôÝñéáí ðñïò ìåãÜ-
ëç áãáíÜêôçóç êáé Ýêðëçîç ðïëëþí áðü
ôïõò áîéùìáôéêïýò ôïõ ïñãáíéóìïý áõôïý
Panzer V ÐÜíèçñáò
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí
ðïõ èåùñïýóáí ôïí ÃêïõíôÝñéáí óáí ìïíü-
ðëåõñï åíèïõóéþäç ôçò åéäéêüôçôÜò ôïõ êáé
óáí ðïëåìéêü óôñáôéþôç êáé ü÷é óôñáôéþôç
ôçò Áêáäçìßáò ÐïëÝìïõ. Ãåãïíüò åßíáé üôé ï
ÃêïõíôÝñéáí áíÝëáâå ôá êáèÞêïíôá ôïõ óå ìßá
ðïëý äýóêïëç ðåñßïäï ãéá ôç Ãåñìáíßá áëëÜ
êáé ãéá ôïí áñ÷çãü ôïõ Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ. Ìå-
ôÜ ôçí áðüðåéñá êáôÜ ôçò æùÞò ôïõ ï ×ßôëåñ
åß÷å ãßíåé åîáéñåôéêÜ äýóðéóôïò êáé êÜèå áíôß-
èåôç ãíþìç ìðïñïýóå êÜëëéóôá íá èåùñçèåß
óõíùìïóßá. Ôá áðüãåõìá ôçò 21çò Éïõëßïõ ï
ÃêïõíôÝñéáí ðÞãå íá áíáëÜâåé ôá êáèÞêïíôÜ
ôïõ óôï Ãåíéêü Åðéôåëåßï üðïõ åðéêñáôïýóå
÷Üïò. Ìåñéêïß áðü ôïõò êõñéüôåñïõò áîéù-
ìáôéêïýò åß÷áí ôñáõìáôéóôåß êáôÜ ôçí áðü-
ðåéñá êáé ðïëëïß Üëëïé ðåñßìåíáí íá ôïõò
óõëëÜâïõí ãéá óõììåôï÷Þ óôç óõíùìïóßá.
Ïé åðéêïéíùíßåò äå ëåéôïõñãïýóáí êáíïíéêÜ
êáé óôï ãñáöåßï ôïõ áñ÷çãïý ï ÃêïõíôÝñéáí
«áíáêÜëõøå» Ýíá äåêáíÝá ôçëåöùíçôÞ ìüíï,
ðïõ êáé áõôüò êïéìüôáí!
Ï ÃêïõíôÝñéáí õðÞñîå áõóôçñüò åðéêñé-
ôÞò ôùí óõíùìïôþí. Óå üëç ôïõ ôç æùÞ
õ ðÞñ îå óôñá ôéþ ôçò êáé êá ôá ãü ôáí á ðü
óôñá ôéù ôé êÞ ïé êï ãÝ íåéá ôçò Á íá ôïëé êÞò
Ðñùóßáò, ôá óýíïñá ôçò ïðïßáò ðñïóôÜ-
ôåõå ìßá åîáéñåôéêÜ áóèåíÞò äýíáìç ðïõ
äå èá ìðïñïýóå íá óõãêñáôÞóåé ôç Óï-
âéåôéêÞ ðëçììýñá. ÐïôÝ äåí ðßóôåõå üôé
Ýíá ðñáîéêüðçìá êáôÜ ôçò êõâÝñíçóçò èá
ìðïñïýóå íá áëëÜîåé ôçí êáôÜóôáóç, áëëÜ
áíôßèåôá èá åß÷å óáí óõíÝðåéá íá öôÜóïõí
ïé Óïâéåôéêïß áêüìá êáé ìÝ÷ñé ôï ÑÞíï. Áíôß-
èåôá, ðßóôåõå üôé ìå åðéìïíÞ êáé ôüëìç èá
ìðïñïýóáí íá äéïñèùèïýí ôá óöÜëìáôá
ðïõ åß÷å äéáðñÜîåé ï Öýñåñ. Ìå ìßá áðü ôéò
ðñþôåò äéáôáãÝò ðïõ åîÝäùóå óôéãìÜôéæå
ôï Ãåíéêü Åðéôåëåßï ãéá ôç âïÞèåéá ðïõ åß÷å
ðáñÝîåé óôïõò óõíùìüôåò êáé äÞëùóå üôé
êÜèå áîéùìáôéêüò ôïõ Ýðñåðå íá äéÝðåôáé
áðü ôéò áñ÷Ýò ôïõ åèíéêïóïóéáëéóìïý Þ íá
õðïâÜëåé áßôçóç ãéá ìåôÜèåóç. Áêüìá êáé
áí áõôÞ ç äéáôáãÞ óõíôÜ÷èçêå «õðü ôçí
ðßåóç ôùí ðñáãìÜôùí» ãåãïíüò åßíáé üôé ãé’
áõôü äåí ôïí óõã÷þñåóáí ðïôÝ ïé áîéùìáôé-
êïß ðïõ èåþñçóáí ôç óõíùìïóßá êáèÞêïí
ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 35
ãéá ôç äéáôÞñçóç ôùí ðáñáäüóåùí ôïõ
Ãåñ ìá íé êïý Ãå íé êïý Å ðé ôå ëåß ïõ. Å ðß óçò,
äçìéïýñãçóå Ýíá ÷Üóìá óôéò ôÜîåéò ôùí
áîéùìáôéêþí ôïõ Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ ðïõ äå
ãåöõñþèçêå ðïôÝ. Ï ÃêïõíôÝñéáí ìáæß ìå
ôïõò ÊÜéôåë êáé Ñïýíóôåíô Þôáí ìÝëç ôïõ
Óôñáôéùôéêïý Óõìâïõëßïõ ÔéìÞò, ôï ïðïßï
áðÝðåìøå áðü ôçí óôñáôéùôéêÞ õðçñåóßá
üëïõò ôïõò áîéùìáôéêïýò ðïõ åß÷áí ðÜñåé
ìÝñïò óôç óõíùìïóßá Ýôóé þóôå íá ðåñéÝë-
èïõí óôç äéêáéïäïóßá ôùí «ëáúêþí äéêáóôç-
ñßùí» êáé ü÷é ôùí óôñáôïäéêåßùí.
Ï ÃêïõíôÝñéáí äåí Þôáí ðéá ï ðáëéüò
åáõôüò ôïõ. Ç åíåñãçôéêüôçôÜ ôïõ åß÷å öèá-
ñåß ü÷é ìüíï áðü ôéò ìÜ÷åò ìå ôïí å÷èñü,
áëëÜ êáé áðü ôéò «ìÜ÷åò» ãéá íá åðéâÜëåé ôéò
ìïíôÝñíåò éäÝåò ôïõ óå ðéï óõíôçñçôéêïýò
óôñáôéùôéêïýò. ÅðéðëÝïí, áíôéìåôþðéóå êáé
Ýíá óïâáñü ðñüâëçìá ìå ôçí êáñäéÜ ôïõ.
ÂÝâáéá, ç åðáíáöïñÜ ôïõ óôçí åíåñãü õðç-
ñåóßá ôïí åß÷å áíåâÜóåé øõ÷ïëïãéêÜ. ÌåôÜ
ôï 1943 áõôüò ï õðÝñìá÷ïò ôïõ åðéèåôéêïý
áãþíá áðïäåß÷ôçêå ðåñéóóüôåñï äéïñáôé-
êüò áðü ôïí ×ßôëåñ óå ü,ôé áöïñïýóå ôéò
áìõíôéêÝò áðáéôÞóåéò ôçò êáôÜóôáóçò ôçí
ðåñßïäï åêåßíç. Óôéò áñ÷Ýò ôïõ 1944 áðü
ôç èÝóç ôïõ Ãåíéêïý ÅðéèåùñçôÞ Ôåèùñá-
êé óìÝ íùí åß ÷å ðéÝ óåé ìÜ ôáéá ôïí ×ß ôëåñ
íá åðéôñÝøåé óôï Áíáôïëéêü ÌÝôùðï ìßá
óýìðôõîç óå íÝá áìõíôéêÞ ôïðïèåóßá óôá
óýíïñá ôïõ 1940. 1⁄4ôáí Þôáí áñ÷çãüò Ãåíé-
êïý Åðéôåëåßïõ, ïé Óïâéåôéêïß äéÝóðáóáí ôï
ìÝôùðï óôá ¸ëç ôïõ Ðñßðåô êáé óõãêñáôÞ-
èçêáí ôåëéêÜ óå ìßá ãñáììÞ êïíôÜ óå åêåß-
íç ðïõ åß÷å ðñïôåßíåé ï ÃêïõíôÝñéáí -áöïý
ðñïçãïõìÝíùò 20 ìåñáñ÷ßåò Þ ÷Üèçêáí Þ
åãêáôÝëåéøáí ôï õëéêü ôïõò. Åðüìåíï Þôáí
üôé ç Üìõíá óôç ãñáììÞ åêåßíç äåí êñÜôç-
óå ðïëý. Ïé ðñïóðÜèåéåò ôïõ ÃêïõíôÝñéáí
ôï öèéíüðùñï ôïõ 1944 íá óôáèåñïðïéÞ-
óåé ìßá íÝá ãñáììÞ ðïõ èá êÜëõðôå ôçí
ÁíáôïëéêÞ Ðñùóßá êáé ôçí ÊåíôñéêÞ Ðïëù-
íßá, äåí áðÝäùóáí ëüãù ôçò åììïíÞò ôïõ
×ßôëåñ íá óôåßëåé åíéó÷ýóåéò óôçí Ïõããáñßá
êáé ôçò ðñïåôïéìáóßáò ôçò åðé÷åßñçóçò óôéò
ÁñäÝííåò ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 1944. Ï ×ßôëåñ
36 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
áðÝññéøå Üìåóá êÜèå ðñüôáóç áðüóõñóçò
äõíÜìåùí áðü ôá ÂáëôéêÜ ÊñÜôç, ôá Âáë-
êÜíéá êáé ôçí Éôáëßá ãéá íá äçìéïõñãçèïýí
åöåäñåßåò óôï Áíáôïëéêü ÌÝôùðï. 1⁄4ôáí ç
åðßèåóç ôïõ ×ßôëåñ óôéò ÁñäÝííåò áðÝôõ÷å
ï ÃêïõíôÝñéáí æÞôçóå íá óôáëïýí áíáôï-
ëéêÜ üëåò ïé äéáèÝóéìåò äõíÜìåéò. ÅðéðëÝ-
ïí, æÞôçóå íá áðïäåóìåõôïýí ïé 300.000
Üíôñåò ðïõ óôÜèìåõáí óôçí áðïìïíùìÝíç
ÊïõñëÜíäç ãéá íá ðñïóôáôåýïõí, êáô’ áðáß-
ôçóç ôïõ íáõÜñ÷ïõ Íôáßíéôò, ôç ÂáëôéêÞ
ðïõ ÷ñçóßìåõå óáí ÷þñïò åêðáßäåõóçò
ôùí õðïâñõ÷ßùí ôïõ. Åêåßíç ôçí çìÝñá
ï ×ßôëåñ åß÷å ìßá áðü ôéò åêñÞîåéò ïñãÞò
üôáí ï ÃêïõíôÝñéáí ôïõ ôüíéóå üôé ç åðéìï-
íÞ ôïõ ïöåéëüôáí óôçí åðéèõìßá ôïõ íá
óõãêåíôñþóåé åöåäñåßåò ãéá ôçí Üìõíá
ôïõ Âåñïëßíïõ êáé üôé ôï ìüíï ðïõ ôïí
åíäéÝöåñå Þôáí ôï óõìöÝñïí ôçò Ãåñìáíß-
áò. Ï ×ßôëåñ êõñéïëåêôéêÜ åîåññÜãç: «Ðþò
ôïëìÜò êáé ìïõ ìéëÜò Ýôóé, íïìßæåéò üôé åãþ
äåí ðïëåìÜù ãéá ôç Ãåñìáíßá;». Ç êáôÜóôá-
óç áðïêáôáóôÜèçêå üôáí áðïìáêñýíèçêå
ï ÃêïõíôÝñéáí áðü ôçí áßèïõóá ðïõ ãéíüôáí
ç óõæÞôçóç. ÔåëéêÜ, ï ×ßôëåñ åðÝôñåøå íá
äéáôåèåß ìßá ìéêñÞ åöåäñåßá óôï Áíáôïëéêü
ÌÝôùðï. Ï ÃêïõíôÝñéáí åêôéìïýóå -ïñèÜ
ü ðùò á ðï äåß ÷ôç êå- ü ôé ïé Óï âéå ôéêïß èá
åêôüîåõáí ìåãÜëç åðßèåóç óôï åããýò ìÝë-
ëïí êáé üôé ïé õðÜñ÷ïõóåò äõíÜìåéò äå èá
ìðïñïýóáí íá ôçí áíáêüøïõí. Ëßãï áñãü-
ôåñá ï ×ßôëåñ áêýñùóå ôçí áðïóôïëÞ ôçò
ìéêñÞò äýíáìçò êáé åðéðëÝïí Ýóôåéëå ôñåéò
áðü ôéò êáëýôåñåò ôåèùñáêéóìÝíåò ìåñáñ-
÷ßåò áðü ôçí Ðïëùíßá óå ìßá ìÜôáéç ðñï-
óðÜèåéá íá äéáóðÜóïõí ôï Óïâéåôéêü êëïéü
ãýñù áðü ôç ÂïõäáðÝóôç.
Ðåñß ôçí ðñùôï÷ñïíéÜ ôïõ 1945 ï Ãêïõ-
íôÝñéáí, ãéá ÷Üñç ôçò åðßäåéîçò åíüôçôáò,
Ýêáíå ìåñéêÝò äçìüóéåò äçëþóåéò ðïõ áêïý-
óôçêáí áöýóéêá áéóéüäïîåò. Ùóôüóï, óõíÝ-
÷éóå íá ðéÝæåé ôïí Öýñåñ ìå áðåëðéóìÝíç
áðïöáóéóôéêüôçôá ðïõ áðïäåß÷ôçêå ìÜôáéç.
Ôï ìüíï «êÝñäïò» ôïõ Þôáí ìßá áêüìá Ýêñç-
îç ïñãÞò ôïõ ×ßôëåñ êáé ìßá åðßðëçîç óôç
óõíÝ÷åéá áðü ôïí ÊÜéôåë ãéáôß äå … óåâÜóôç-
êå ôçí êáôÜóôáóç õãåßáò ôïõ Öýñåñ.
1⁄4ðùò åß÷å ðñïâëÝøåé ï ÃêïõíôÝñéáí ç
ÓïâéåôéêÞ åðßèåóç åêäçëþèçêå óôéò 12 Éá-
íïõáñßïõ. Ãéá íá ôçí áíôéìåôùðßóåé äéÝèåôå
ìßá äýíáìç 12 ìåñáñ÷éþí ãéá íá êáëýøåé
Ýíá ìÝôùðï 800 ÷ëì. Ôñåéò çìÝñåò íùñß-
ôåñá ï ×ßôëåñ áðÝññéøå ðñüôáóç-Ýêêëçóç
ôïõ ÃêïõíôÝñéáí íá åðéôñÝøåé ôçí õðï÷þ-
ñçóç ôìçìÜôùí áðü ìåñéêÝò åîÝ÷ïõóåò
èÝóåéò ôïõ ìåôþðïõ ãéá íá ôï åõèõãñáì-
ìßóåé. Ôï ìÝôùðï êáôÝññåõóå ãñÞãïñá ïé
Óïâéåôéêïß äåí êáôÝóôç äõíáôüí íá áíá÷áéôé-
óôïýí êáé åéó÷þñçóáí âáèéÜ óôç Ãåñìáíßá
öôÜíïíôáò ìÝ÷ñé ôïí ðïôáìü 1⁄4íôåñ.
Ï ÃêïõíôÝñéáí üëï êáé ðåñéóóüôåñï êáôá-
ëÜâáéíå üôé ï ×ßôëåñ åß÷å óõíäÝóåé ôç äéêÞ
ôïõ ìïßñá ìå ôç ìïßñá ôçò Ãåñìáíßáò êáé
ðñïóðáèïýóå íá ðñïëÜâåé ôéò ÷åéñüôåñåò
óõíÝðåéåò ôçò ìåãáëïìáíßáò ôïõ. ÆÞôçóå
áðü ôïí Ñßìðåíôñïð íá ðñïóðáèÞóåé íá
Ýñèåé óå äéáðñáãìáôåýóåéò ìå ôïõò äõôé-
êïýò óõììÜ÷ïõò êáé üôáí ï Õðïõñãüò Åîù-
ôåñéêþí ôïõ ×ßôëåñ áðÝññéøå ôçí éäÝá ôïí
ñþôçóå ôé ðßóôåõå üôé èá ãéíüôáí üôáí óå
ëßãï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá èá Ýöôáíáí ïé Ñþóïé
óôï Âåñïëßíï. ÖõóéêÜ, ï Ñßìðíåôñïð ìåôÝöå-
ñå ôç óõíïìéëßá óôïí áöÝíôç ôïõ êáé ï ×ß-
ôëåñ äÞëùóå üôé ç ðñÜîç ôïõ áñ÷çãïý ôïõ
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí
åðéôåëåßïõ éóïäõíáìïýóå ìå åó÷Üôç ðñïäï-
óßá. Åß÷å áñ÷ßóåé ç áíôßóôñïöç ìÝôñçóç ãéá
ôçí áðïðïìðÞ ôïõ ÃêïõíôÝñéáí áðü ôç èÝóç
ôïõ Áñ÷çãïý ôïõ Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ.
Óôéò 21 Ìáñôßïõ 1945 ï ÃêïõíôÝñéáí ðëç-
óßáóå Ýíáí Üëëï éó÷õñü Üíäñá ôïõ Ã’ ÑÜé÷,
ôïí ×ßìëåñ êáé ôïõ åßðå ïñèÜ êïöôÜ üôé ï ðü-
ëåìïò äåí ìðïñïýóå íá êåñäéèåß ðéá êáé üôé
ôï ìüíï ðñüâëçìá ôþñá ðéá Þôáí ðþò èá
óôáìáôïýóå üóï ôï äõíáôüí ðéï ãñÞãïñá
ç Üóêïðç óöáãÞ óôñáôéùôþí êáé ðïëéôþí.
Ôïí åíçìÝñùóå ãéá ôç óõæÞôçóç ðïõ åß÷å
ìå ôïí Ñßìðåíôñïð êáé ôïõ ôüíéóå üôé ìüíï
áõôüò èá ìðïñïýóå íá ðéÝóåé ôïí Öýñåñ.
Ï ×ßìëåñ, ðïõ üðùò áðïäåß÷ôçêå áñãüôåñá
åß÷å äéêÜ ôïõ ó÷Ýäéá, ôïõ äÞëùóå üôé Þôáí
áêüìá ðïëý íùñßò ãéá êÜôé ôÝôïéï.
Ç ôåëéêÞ óýãêñïõóç ôïõ ×ßôëåñ ìå ôïí
ÃêïõíôÝñéáí Ýãéíå ìåñéêÝò çìÝñåò áñãüôå-
ñá. Áéôßá Þôáí ç áðþëåéá ôçò ðüëçò ÊÝóôñéí
ðïõ âñéóêüôáí áíÜìåóá óôá äõï ÓïâéåôéêÜ
ðñï ãå öõ ñþ ìá ôá óôïí ðï ôá ìü 1⁄4 íôåñ,
óå áðüóôáóç 80 ÷ëì. áðü ôï Âåñïëßíï.
Ç ðü ëç åß ÷å
êõ êëù èåß á ðü
ôïõò Óïâéåôé-
ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 37
 ×Üéíôò
ÃêïõíôÝñéáí
êïýò êáé ï ×ßôëåñ, ðáñÜ ôéò áíôéññÞóåéò
ôïõ ÃêïõíôÝñéáí ó÷åôéêÜ ìå ôéò åëëåßøåéò
óå ðõ ñï âï ëé êü, Üñ ìáôá êáé á å ñï ðï ñß á,
áðïöÜóéóå íá åíåñãÞóåé åðßèåóç ãéá íá
ëýóåé ôçí ðïëéïñêßá. Ç åðßèåóç Ýãéíå óôéò
27 Ìáñôßïõ õðü ôç äéïßêçóç ôïõ óôñáôç-
ãïý Ìðïýóå êáé ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé áñ-
÷éêÜ ïé Óïâéåôéêïß áéöíéäéÜóôçêáí êáôÝëçîå
óå áéìáôçñÞ áðïôõ÷ßá. Ôçí Üëëç çìÝñá
ðçãáßíïíôáò ãéá ôçí êáèçìåñéíÞ óýóêåøç
óôï Âåñïëßíï ï ÃêïõíôÝñéáí åßðå óôïí óõíï-
äü ôïõ, ôáãìáôÜñ÷ç öïí Ëïñéíãê÷üâåí êÜôé
ðïõ åëëçíéêÜ èá ôï ëÝãáìå «óÞìåñá èá
ôïõ ôá øÜëëù ãéá ôá êáëÜ!». ÐñáãìáôéêÜ
ç óýóêåøç åîåëß÷èçêå óå ìÜ÷ç. Ï Öýñåñ
óå ìßá óôéãìÞ ñþôçóå ôïí Ìðïýóå ãéáôß
áðÝôõ÷å ç åðßèåóç êáé ðñéí ðñïëÜâåé íá
áðáíôÞóåé ï óôñáôçãüò îÝóðáóå óå Ýíá
öéëéððéêü ãéá ôçí áíéêáíüôçôá ôïõ óþìáôïò
ôùí áîéùìáôéêþí êáé ôïõ Ãåíéêïý Åðéôåëåß-
ïõ. Ï ÃêïõíôÝñéáí ðáñåíÝâç êáé åßðå üôé
ï Ìðïýóå åß÷å åîáíôëÞóåé ôá ðõñïìá÷éêÜ
ôïõ êáé ï ×ßôëåñ ôïí ñþôçóå ãéáôß åêåßíïò,
óáí áñ÷çãüò Åðéôåëåßïõ, äå öñüíôéóå íá
ôïõ óôåßëåé Üëëá. Ï ÃêïõíôÝñéáí åðáíÞëèå
óôï èÝìá ôùí äõíÜìåùí ôçò ÊïõñëÜíäçò
ðïõ Ý ðñå ðå íá á ðï óðá óèïýí ãéá ôçí
Üìõíá ôïõ Âåñïëßíïõ êáé óå ëßãï ïé äõï
Üí äñåò öþ íá æáí ï Ý íáò óôïí Üë ëï ìå
38 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ
ÍÏÅ. - ÄÅÊ. 2006
üóç äýíáìç åß÷áí. 1⁄4ôáí çñÝìçóå ç áôìü-
óöáéñá ï ×ßôëåñ äéÝôáîå íá öýãïõí üëïé
áðü ôçí áßèïõóá åêôüò áðü ôïõò ÊÜéôåë êáé
ÃêïõíôÝñéáí. 1⁄4ôáí Ýìåéíáí ìüíïé åßðå óôïí
áñ÷çãü ôïõ Åðéôåëåßïõ üôé ç êáôÜóôáóç ôçò
õãåßáò ôïõ åðÝâáëå ôç ëÞøç áíáññùôéêÞò
Üäåéáò ãéá Ýîé åâäïìÜäåò ëÝãïíôÜò ôïõ:
«Óå Ýîé åâäïìÜäåò ç êáôÜóôáóç èá åßíáé
ðïëý êñßóéìç êáé èá óå ÷ñåéáóôþ». Ï ÊÜéôåë
ôïí ñþôçóå ðïý èá ðåñÜóåé ôçí ÜäåéÜ ôïõ
áëëÜ ï êá÷ýðïðôïò ÃêïõíôÝñéáí áðÜíôçóå
üôé äåí åß÷å áðïöáóßóåé áêüìá.
Óå Ýîé åâäïìÜäåò ï ×ßôëåñ Þôáí íåêñüò
êáé ìáæß ôïõ ôï Ã’ ÑÜé÷. Ôçí 1ç ÌáÀïõ 1945 ï
ÃêïõíôÝñéáí ôïðïèåôÞèçêå ðÜëé ùò Ãåíéêüò
ÅðéèåùñçôÞò ÔåèùñáêéóìÝíùí êáé êáôÝöõãå
ìå ôï åðéôåëåßï ôïõ óôï Ôõñüëï. Óôéò 10
ÌáÀïõ óõíåëÞöèç áé÷ìÜëùôïò áðü ôïõò
Á ìå ñé êá íïýò êáé ðá ñÝ ìåé íå áé÷ ìÜ ëù ôïò
ðïëÝìïõ ìÝ÷ñé ôéò 17 Éïõíßïõ 1948, çìÝñá
ôùí 60ùí ãåíåèëßùí ôïõ. Ïé êõâåñíÞóåéò
ôçò ÓïâéåôéêÞò ¸íùóçò êáé ôçò Ðïëùíßáò
æÞôçóáí ôçí êáôáäßêç ôïõ ãéá åãêëÞìáôá
ðïëÝìïõ. 1⁄4ìùò, ï ÃêïõíôÝñéáí äåí êáôç-
ãïñÞèçêå ãéá áõôü åðåéäÞ ïé óõìðåñéöïñÜ
êáé ïé åíÝñãåéÝò ôïõ èåùñÞèçêáí óùóôÝò
ãéá åðáããåëìáôßá óôñáôéùôéêü. Ïé Ðïëùíïß
ôïí êáôçãüñçóáí üôé óôç ÌÜ÷ç ôçò Âßæíá
áðåßëçóå íá åêôåëÝóåé áé÷ìáëþôïõò áí äå
äéÝôáæáí ôéò ÐïëùíéêÝò äõíÜìåéò ðïõ áíôéóôÝ-
êïíôáí áêüìá íá ðáñáäïèïýí. Ïé Áìåñéêáíïß
èåþñçóáí üôé ìßá ôÝôïéá ðñÜîç Þôáí áðëÜ
«ìðëüöá» ðïõ åðéôñåðüôáí, äåäïìÝíïõ üôé
êáíÝíáò áé÷ìÜëùôïò ðïëÝìïõ äåí åß÷å åêôåëå-
óôåß. Ìßá Üëëç êáôçãïñßá Þôáí üôé åß÷å äå÷èåß
óáí äþñï Ýíá êôÞìá óôçí êáôå÷üìåíç áðü
ôïõò Ãåñìáíïýò Ðïëùíßá ïé éäéïêôÞôåò ôïõ
ïðïßïõ åß÷áí åêäéù÷èåß. ÌåôÜ ôçí áðåëåõèÝ-
ñùóÞ ôïõ áðïóýñèçêå óå Ýíá ìéêñü óðßôé óôï
ÓâáíãêÜïõ üðïõ êáé ðÝèáíå óôéò 17 ÌáÀïõ
1954 óå çëéêßá 66 åôþí. ÐñïçãïõìÝíùò åß÷å
ïëïêëçñþóåé Ýíá áêüìá åîáéñåôéêü âéâëßï ìå
ôßôëï «Erinnerungen eines Soldaten» «Áðïìíç-
ìïíåýìáôá åíüò Óôñáôéþôç». Êáé ïé äõï ãéïé
ôïõ ðïëÝìçóáí óå ìïíÜäåò áñìÜôùí óå üëç
ôç äéÜñêåéá ôïõ ðïëÝìïõ. Ï Ýíáò áðü ôïõò
ãéïõò ôïõ, ×Üéíôò Ãêýíèåñ ÃêïõíôÝñéáí (1914
- 2004) áêïëïýèçóå ôï åðÜããåëìá ôïõ ðáôÝ-
ñá ôïõ, äéáêñßèçêå óôïí ðüëåìï êáé Ýöôáóå
óôï âáèìü ôïõ óôñáôçãïý óôï óôñáôü ôçò
ÏìïóðïíäéáêÞò Ãåñìáíßáò, ìå ôåëåõôáßá ôï-
ðïèÝôçóç, üðùò ï ðáôÝñáò ôïõ, ùò Ãåíéêüò
ÅðéèåùñçôÞò ÔåèùñáêéóìÝíùí.
ÊáôÜ ôçí ÐïëùíéêÞ åêóôñáôåßá ôï 1939
ï ÃêïõíôÝñéáí åß÷å Ýñèåé áñêåôÝò öïñÝò óå
óýãêñïõóç ìå ôïí õöéóôÜìåíü ôïõ óôñáôçãü
ÃêÝõñ. Ï ôåëåõôáßïò óõíïìéëþíôáò ìå ôïí
Ëßíôåë ×áñô, ìåôÜ ôïí ðüëåìï, ÷áñáêôÞñéóå
ôïí ÃêïõíôÝñéáí üðùò ðñáãìáôéêÜ Þôáí:
«Ôï 60% åêåßíïõ ôï ïðïßï Ýãéíáí ïé Ãåñìá-
íéêÝò ìïíÜäåò ôåèùñáêéóìÝíùí ïöåßëåôáé óå
áõôüí. ¹ôáí öéëüäïîïò, ãåííáßïò, áãáðïýóå
ôïõò óôñáôéþôåò ôïõ ðïõ êáé áõôïß åðßóçò
ôïí áãáðïýóáí êáé ôïõ åß÷áí åìðéóôïóýíç.
¹ôáí âßáéïò Üíèñùðïò, ãñÞãïñïò óôéò áðï-
öÜóåéò ôïõ, áõóôçñüò ðñïò ôïõò áîéùìáôé-
êïýò, ðñáãìáôéêÞ ðñïóùðéêüôçôá, ãé’ áõôü
êáé åß÷å ðïëëïýò å÷èñïýò. ¹ôáí ùìüò óôéò
åêöñÜóåéò ôïõ áêüìá êáé ðñïò ôïí ×ßôëåñ.
Ùò åêðáéäåõôÞò Þôáí êáëüò, ðëÞñçò êáé ðñï-
ïäåõôéêüò. Áí ôïõ ðñïôåßíïõí åðáíáóôáôéêÝò
éäÝåò óôï 95% ôùí ðåñéðôþóåùí èá áðáíôÞ-
óåé ‘íáé êáé áìÝóùò’».
Óôç ãíþìç ôïõ ÃêÝõñ ðñÝðåé íá ðñïóôå-
èåß üôé ïé óôñáôéþôåò êáé ïé áîéùìáôéêïß ôïõ
ôïí áãáðïýóáí åðåéäÞ Þôáí ðÜíôá êïíôÜ
ôïõò êáé Þîåñáí ôéò ãíþóåéò ôïõ. Ìðïñïý-
óå íá ïäçãÞóåé êáé íá êÜíåé âïëÞ ìå êÜèå
Üñìá ôïõ óôñáôïý êáé ç éêáíüôçôá ôïõ óáí
äéïéêçôÞ ðñïåñ÷üôáí áðü âáèéÜ ãíþóç êáé
ü÷é áðü õðåñâïëéêÞ ôüëìç êáé äéáßóèçóç -
üðùò óôçí ðåñßðôùóç ôïõ Ñüììåë. ¹îåñå
åðáêñéâþò ðüóï ìáêñéÜ ìðïñïýóå íá ðÜåé
Ýíá Üñìá êáé óå ðéï Ýäáöïò, êáé ðïý Ýðñå-
ðå íá êüøåé êáé ðïý íá áõîÞóåé ôá÷ýôçôá.
Ç ãíþóç áõôÞ Þôáí óõíÝðåéá ôïõ üôé áõôüò
Þôáí ï äçìéïõñãüò ôùí ãåñìáíéêþí áñìÜôùí
-Ýíá ãåãïíüò ðïõ äåí ôïõ áíáãíþñéóå ðïôÝ
ðëÞñùò ç ÃåñìáíéêÞ ÁíùôÜôç Äéïßêçóç.

ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ
 Bevin Alexander HOW GREAT GENERALS WIN ¸êäïóç W.W. NORTON & COMPANY, ÍÝá Õüñêç, Ëïíäßíï
1993.
 Larry H. Addington THE PATTERNS OF WAR SINCE THE EIGHTEENTH CENTURY Indiana University Press 1984.
 Liddel Hart Ç ÁËËÇ ÐËÅÕÑÁ ÔÏÕ ËÏÖÏÕ ¸êäïóç Óðýñïõ Ôæçñßôá, ÁèÞíáé 1958.
 Walter Goerlitz HISTORY OF THE GERMAN GENERAL STAFF ¸êäïóç FREDERICK A. PRAEGER ÍÝá Õüñêç
1962.
 Bryan Perret LIGHTNING WAR ¸êäïóç Panther Books Ëïíäßíï 1985.
 A. J. P. Taylor THE SECOND WORLD WAR ¸êäïóç Penguin, Ëïíäßíï 1976.
 Major - General Heinz Guderian ACHTUNG - PANZER! (ÁããëéêÞ ìåôÜöñáóç) ¸êäïóç Arms & Armour Ëïí-
äßíï 1995.
 Major - General Heinz Guderian PANZER LEADER ¸êäïóç E. P. Dutton, ÍÝá Õüñêç, 1952.
 Antony Beevor BERLIN THE DOWNFALL 1945 ¸êäïóç Penguin Ëïíäßíï 2003.

ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 39
Ç ÆùÞ êáé ôï ¸ñãï ôïõ Óôñáôçãïý ×Üéíôò ÃêïõíôÝñéáí