Sonja KOSTA

Universiteti i Tiranës

Fakulteti i Ekonomisë/dega Financë

Kursi Investime

Politikat e dividentit që ndjek kompania emetuese. Llojet dhe arsyet e

ndjekjes së tyre

Page 1
 Sonja KOSTA

 Analiza jonë e temës bazohet në tre politkat e përgjithshme që kompanitë zgjedhin

për të shpërblyer aksionerët dhe se si e menaxhojnë ato kthimin në fund te
periudhave në shërbim të kompanisë dhe ivestitorëve. Gjithashtu kemi përfshirë
dhe një shembull të një kompanie potenciale aktualisht në vendin tonë.

Aksionerët e zakonshëm nuk kane të drejtë ligjore për të marrë të ardhura nga kompania.
Megjithatë bordi i drejtuesve mund te deklaroje nje divident në para për aksioneret.

Shume kompani lejojnë që aksionerët të zgjedhin riinvestimin e dividenteve ne para në aksione

shtesë. Këto plane riinvestimi shmangin pagesat e komisioneve shtese te brokerave qe investitori
do te paguante nëse do të përfitonte dividente në para. Gjithsesi, dividentet jane nje e ardhur e
taksueshme pavarsisht formës që ato merren. Kompanite ementuese për të inkurajuar riinvesimin
shpesh herë kryejne politika te uljes së çmimit te tregut për aksionerët ekzistues.

Bordi drejtues po ashtu mund të deklarojë edhe dividentë në aksione. Në një treg
efiçient,dividenti në aksione nuk ka ndonje rendësi ekonomike pasi çmimi i vetë aksionit bie
natyralisht me ementimin e aksioneve shtesë,pra aksioneri nuk ka as fitim as humbje nga
dividenti në aksione. Avantazhi i vetëm i kësaj metode është se dividenti në aksione shtesë nuk
taksohet.

Mënyrat se si një kompani mund të përdorë fitimet:

D0
Fitimi E0 ½ Divident D0 E0 ½ D0 E0 I0
½ Investim I0 ½ I0 Reduktim kapitali

½ kapital i ri =D0+I0-E0 E0-I0-D0

a) b) c)

Ekzistojnë gjithnjë argumentat pro ose kundër nëse një kompani duhet të ndjekë një politikë te
pagimit të dividentit në para apo jo.
Tani, si të vendosë të ndjekë një metodë të lartë apo të ulët dividentit, kompania do të përdorte
një nga tre qasjet kryesore: metodën e tepricës,të stabilitetit ose një kompromis me origjinë të
përzier në mes të dyjave.

Page 2
 Sonja KOSTA

Metoda e tepricës (Residual)

Kompanitë duke përdorur politikën e dividentit tepricë zgjedhin për të mbështetetur kapitalin e
krijuar në financimin e projekteve të reja. Si rezultat, pagesat e dividentëve mund të vijnë nga të
kapitali i tepërt ose nga kapitali i mbetur vetëm pasi të gjitha kërkesat e projektit janë
përmbushur. Këto kompani zakonisht përpiqen për të mbajtur në ekuilibër borxhin e tyre /
treguesit e kapitalit përpara se të bëjnë ndonjë shpërndarje dividenti, i cili tregon se ata të
vendosin mbi dividentet vetëm nëse ka mjaft para të mbetura pas të gjitha shpenzimeve operative
dhe të zgjerimit.

Për shembull, le të supozojmë se një kompani e quajtur CBC kohët e fundit ka fituar 1000 $ dhe
ka një politikë strikte për të mbajtur një raport borxh / kapital 0,5 (një pjesë borxhi për çdo dy
pjesëve të kapitalit). Supozojme se kjo kompani ka një projekt me një kërkesë kapitali prej 900 $.
Në mënyrë për të mbajtur raportin 0,5 CBC do të duhet të paguajnë për një të tretën e këtij
projekti duke përdorur borxhit ($ 300) dhe dy të tretat ($ 600) duke përdorur kapitalin. Me fjalë
të tjera, kompania do të ketë për të marrë hua $ 300 dhe $ 600 përdorimi të kapitalit të saj për të
mbajtur raportin 0,5, duke lënë një sasi të mbetura prej 400 $ ($ 1000 - $ 600), për dividentët.
Nga ana tjetër, në qoftë se projekti kishte një kërkesë kapitali 1500 $, kërkesa e borxhit do të jetë
500 $ dhe kërkesat e kapitalit do të jenë $ 1,000, duke lënë zero ($ 1000 - $ 1000) për dividentët.
Nëse ndonjë projekt kërkohet një pjesë të kapitalit që ishte më i madh se sa nivelet në
dispozicion të kompanisë, kompania do të nxjerrë të aksione të reja.

Stabiliteti

Luhatja e dividentëve të krijuar nga politika e tepricës si më lart bën kontrast në mënyrë të
konsiderueshme me sigurinë e politikës së stabilitetit dividentit. Me politikën e stabilitetit,
kompanitë mund të zgjedhin një politikë ciklike që përcakton dividendët në një pjesë të caktuar
të fitimeve tremujore, apo mund të zgjedhin një politikë të qëndrueshme ku dividentët tremujore
janë vendosur në një pjesë të të ardhurave vjetore. Në të dy rastet, qëllimi i politikës së stabilitetit
të dividentëve është të reduktojë pasigurinë për investitorët dhe t'i pajisë ata me të ardhura.

Supozojmë se kompania jonë imagjinare, CBC, ka fituar 1000 $ për vitin (me të ardhurat
tremujore e $ 300, $ 200, $ 100, $ 400). Nëse CBC vendosur në një politikë të qëndrueshme prej
10% të të ardhurave vjetore ($ 1,000 x 10%), do t’i paguajë 25 $ (100 $ / 4) aksionerëve çdo
tremujori. Nga ana tjetër, në qoftë se CBC ka vendosur në një politikë ciklike, pagesa e dividentit
e çdo tremujori do të jetë respektivisht $ 30, $ 20, $ 10 dhe $ 40. Në cilindo rast, kompanitë duke
ndjekur këtë politikë janë gjithmonë në përpjekje për të ndarë të ardhurat me aksionerët në vend
që të kërkojnë për projekte për të investuar të holla të tepërta.

Metoda hibride

Page 3
 Sonja KOSTA
Qasja e fundit është një kombinim i politikës së tepricës së dividentit dhe asaj të qëndrueshme.
Duke përdorur këtë metodë, kompanitë kanë tendencë për të parë borxh / kapital si raport afat të
gjatë sesa një qëllim afat-shkurtër. Në tregjet e sotme, kjo metodë është e përdorur zakonisht nga
kompanitë që paguajnë dividentë. Ashtu siç këto kompani në përgjithësi do të përjetojnë luhatje
të ciklit të biznesit, ata do të në përgjithësi kanë një divident të caktuar, i cila është vendosur si
një pjesë relativisht të vogël të të ardhurave vjetore dhe të mund të mbahet lehtësisht. Në krye të
këtij dividenti të vendosur, këto kompani do të ofrojnëë një shtesë në dividentet e paguar vetëm
kur të ardhurat i tejkalojnë nivelet e përgjithshme.

Përfundim

Nëse një kompanitë vendosin të paguajnë dividentë, ato do të zgjedhin një nga tri mënyrat: Atë
të tepricës, stabilitetit apo politikës hibride. Ajo çka zgjedh një kompani mund të përcaktojë se sa
fitimprurëse do të jetë pagesa e dividentit për investitorët - dhe sa të qëndrueshme do të jenë të
ardhurat.

Appendix: MERCATOR SH.A

Page 4
 Sonja KOSTA

Aksionet dhe dividentet

Aksionet
Informacion rreth aksioneve
Simboli i aksioneve: MELR
Numri i aksioneve deri ne Qershor 30, 2009: 3,765,361
Vlera emerore per aksion: 41.73 EUR (10,000 SIT)
Aksionet e kompanise se sistemit Poslovni sistem Mercator, d.d, jane listuar ne Burse - tregu kryesor ne Ljubljane Stock
Exchange.

Dividentet
Dividentet e paguara ne vit
Viti Sasia e dividenteve
  Dividentet bruto per aksion (ne SIT) Dividentet bruto per aksion (ne EUR)
2001 300 1.4
2002 400 1.8
2003 450 1.9
2004 500 2.1
2005 318 1.3*
2006 600 2.5
2007 958.56 4
2008 1018.47 4.25
2009 1078.38 4.50

*Ky deviacion i nje rasti te vetem ne 2005 u shkaktua nga nje arsye e lidhur me relaksimin e taksave.

Politika e Dividenteve
Ne takimin e 17 Prill 2007, bordi mbikqyres paraqiti politiken dividente te Poslovni sistem Mercator per periudhen 2007-
2010. Bazuar ne politiken e re te adoptuar dividente, bordi mbikqyres dhe bordi drejtues do te propozojne ne Asamblene e
Aksionereve ne vitet 2007-2010 pagesen e dividenteve ne shumat e meposhtme: 4.00 EUR per aksion ne 2007, 4.25 EUR
per aksion ne 2009, dhe 4.75 EUR per aksion ne 2010. Bordi mbikqyres dhe bordi drejtues vleresojne , duke iu referuar
zhvillimit, taksave, dhe faktoreve te tjere, politika e pranuar dividente eshte nje kompromis i pershtatshem mes te ardhurave
dividente te pronarve dhe te perdorimit te te ardhurave neto per financimin e planeve te investimeve te kompanive, ne kete
menyre nga njera ane duke bere te mundur maksimizimin e perfitimeve te pronareve, dhe nga ana tjeter duke bere te
mundur rritjen dhe zhvillimin per nje kohe te gjate te grupit Mercator. Shuma aktuale e dividenteve ne çdo vit biznesi do te
caktohet nga Asambleja e Aksionerve, me bordin mbikqyres dhe bordin drejtues qe kane detyren e vetme te formimit dhe te
harmonizimit te nje oferte per te perhapur perfitim ne çdo vit.

Pyetje te bera shpesh per dividentet

Kur eshte caktuar data e pageses se dividenteve, dhe nga cili paguhet?

Ne nje Asamble te rregullt Aksioneresh te kompanise, aksioneret pranojne nje rezolute ne perdorim te fletes se volumit te
balancit dhe ne shumen e dividenteve te vitit paraardhes. Dividentet paguhen nga gjithe aksioneret aksionet e te cileve jane,
ne diten e pranuar, rregjistruar ne rregjistrin e aksionereve qe eshte mbajtur nga KDD, kompani qendrore sigurie, Inc. Ne
Ljujana.

Si percaktohet vlera e dividenteve te mi?

Page 5
 Sonja KOSTA
Shuma bruto e dividenteve per tu paguar aksionereve eshte llogaritur ne baze te numrit te aksioneve dhe shumes se
dividenteve per çdo aksion.

Ne perputhje me formen ligjore te aksionereve, zbritja e taksave eshte vendosur:

 
rezidentet NP 20% zbritje e takses
jo rezidentet NP 20% zbritje e taksesn
20% zbritje e takses (SP trjatohet si nje person natyral; kompania
zoterues te vetem SP
mund te emertoje ato ndryshe!)
rezidentet LE asnje zgjidhje taksash (kerkohet TIN)
15% depozitimi i taksave (e vlefshme per 1 janar, 2007); marresi
Jo rezidentet LE mund te kerkoje nje zbritje ne baze te marreveshjes
nderkombetare (proçedura te keshilluara me saktesi)
FONDET(kurshimeshdhe asnje vendosje e taksave; nuk kerkohet asnje numer identifikimi
pensionesh) taksash.
 Kush i paguan dividentet?

Dividentet mund te paguhen nga vete kompania, ose ne emer te saj nga banka me marreveshje te kontraktuara te cilat
kryejne te gjithe proçedurat e pageses, informimit, dhe zgjidhjes se ankesave te mundshme.

Si paguhen dividentet?

Dividentet paguhen ne baze te nje urdhri per te paguar. Kur dividentet paguhen ne baze te urdhrit per te paguar, ky i fundit
duhet te permbushet ne menyre korrekte dhe te plote dhe i dergohet adreses se administratorit te dividentit (bankes); ne
kete menyre, shuma zgjedhese e dividenteve i eshte shperndare llogarise se caktuar. Numri i llogarive marrese dhe numri
identifikues i takses se marresit duhet deshmuar ne urdher. Ne rast se aksioneri nuk ka nje nje llogari te hapur, ose deshiron
te paguhet me leke ne dore dhe shuma per tu paguar eshte nuk eshte me shume se 120.00 EUR, shuma mund te paguhet
ne njesine me te aferme bankare qe paguan dividentet (nje liste njesish eshte ne ane te pasme te njoftimit), ne prezantimin
e urdhrit per te paguar, marresi DUHET te verifikoje korrektesine e informacionit dhe Njofton administratorin per ndryshime
te tjera.

Kush mund ti terheqe dividentet e mi?

Dividentet mund ti paguhen vetem aksionerit vete ne baze te nje dokumenti identifikimi personal, ose nga perfaqesuesi ligjor
i tij i cili, perveç dokumentit personal te identifikimit, paraqet gjithashtu nje kopje te vlefshme autorizimi, te verifikuar nga nje
noter.

Ç’ndodh nese jam nen moshe?

Dividentet per femijet e tyre nen moshe mund te paguhen nga prinderit, duke paraqitur nje dokument identifikimi personal
dhe çertifikaten e lindjes se femijes, ne secilin rast ato duhet te paraqesin numrin identifikues te takses se aksionerit.

Po rreth takses kundrejt fitimit te dividenteve?

Taksimi cedular do te thote taksim i ndare interesi, te dividenteve, dhe te ardhurave kryesore. Llojet e listuara te te
ardhurave taksohen me 20% dhe taksa e paguar njihet si taksa e fundit, qe do te thote qe kete lloj te ardhurash nuk jane te
perfshira dhe nuk jane te listuara ne tabelen vjetore per vleresimin e takses hyrese. Marresit e dividenteve njoftohen nga
akordimi ose paguhen ne diten qe paguhen dividentet; ne rast se ato paguhen ne nje llogari te njohur tashme te
aksionereve, njoftimi i pageses se dividentit perfaqeson gjithashtu njeheresh njoftimin e akordimit. Ne diten e pageses,
kompania vendos taksen e detyrimit dhe administrimit sebashku me format e pershkruara (REK-2 Appendiks 6 dhe
ODO_1). Ne fund te vitit, kompania dergon nje dosje te gjithe pageses se dividenteve personave natyrale administrimit te
DURS-takses te Republikes Sllovne (virodiv. Dat).

Ku mund te rregjistroj informacionin e ndryshuar?

Page 6
 Sonja KOSTA
Per te rregjistruar te gjithe informacionin e ndryshuar (emer dhe mbiemer) dhe adresa mund te behet vetem tek KDD,
Kompania Qendore e Sigurimit, Inc., Tivolska cesta 48, Ljubljana, tel:+38613073500 ose e-mail:info@kdd.si. aty ju
mund te gjeni gjithashtu informacion rreth statusit te sigurise suaj.

Po rreth rasteve te trashegimise?

Ne rast trashegimie, pagesa e dividenteve ne para te thata nuk eshte e mundur. Kjo e fundit duhet te nenshkruhet nga
administratori: rregulli per te paguar, i bere ne emer te te vdekurit: Nje kopje te nje rezolute te vlefshme persa i perket
trashegimise, nje kopje e njoftimit e ri-regjistrimit te sigurise: informacion rregjistrimi i te gjithe trashegimtareve (emer,
mbiemer, adrese, kodi postal, numri unik i qytetarit Master (emso) dhe numri identifikues i takes) dhe numri i llogarise
bankare. Ne qofte se ju nuk e keni akoma njoftimin e ri-rregjistrimit te sigurise, ju lutem kontaktoni Kompanine Qendore te
Sigurimit, Inc., Tivolska cesta 48, Ljubljana, tel:+38613073500, ku ato rregullojne ri-rregjistrimin te sigurise se
trashegimtareve ligjore.

Per sa kohe eshte i vlefshem dividenti?

Data e pergjithshme e skadimit per dividentet eshte per pese vjet, kompania mund te vendosi ne Asamblene ne daten tre
vjeçare per detyrimet te cilat nuk jane te shpeshta. Pas kesaj date, dividentet nuk paguhen me. Shumat e dividenteve jane
te shtuara, nuk mbartin interes, dhe kjo eshte arsyeja pse eshte me frytedhenese per aksionerin te caktoje pagesen e
dividenteve sa me shpejt te jete e mundur.

Po rreth jo rezidenteve- qytetare te huaj, pronare te aksioneve?

Terheqja personalisht e dividenteve nuk eshte e mundur per jo-rezidentet, si pasoje e proçedurave te pershkruara te
pageses se te ardhurave (ne kete rast te dividenteve) per jo-rezidentet. Ne baze te ndryshimit te legjislacionit te takses, ne
zbatim nga 1 janari i 2007-tes, dividentet mund te paguhen nga nje jo-rezident pa nje numer identifikues te takses Sllovene;
megjithate, ne kete rast, jo-rezidentet duhet ti dorezojne administruesit informacionin e kerkuar - te pakten emrin personal,
adresen, numrin e identifikimit, dhe vendin e rezidences. Numri i identifikimit konsiderohet si çdo numer qe eshte i
krahasueshem me Numrin tone unik te Qytetarit Master (EMSO), ose ne qofte se nje numer i tille nuk ekziston, numrin e nje
dokumenti personal - karte identifikimi ose pashaporte, ne secilin rast leshimi i dokumentit dhe data e skadimit duhet te
caktohen veç numrit te identifikimit personal.Te gjithe aksioneret jo-rezidente marin nje njoftim me rregullin per te paguar
dividentet. Ato shkruajne informacionin e tyre dhe llogarine bankare, qe kane hapur ne Slloveni ose jashte saj dhe rregullin.
Secili jo-rezident ka mundesine te hapi nje llogari jo-rezidente ne banken administruese. Akordimi nga llogarite e
aksionereve qe jane te hapura jashte performojne ne EUR.
KARTEVIZITA
Mercator-A sh.p.k.
Fshati Gjokaj, Komuna Kashar,
Km 12, Autostrata Tirane-Durrës
Tirane, Shqiperi

E-mail: info@mercator.al

Plani i Biznesit
Ne 2009 Grupi Mercator po planifikon te ardhura vjetore neto te nje shume prej rreth 2.8 bilion EUR, e cila eshte 5.1 perqind
me shume se llogaritja e 2008-tes. Te ardhurat vjetore totale jashte do arrijne 1 bilion EUR ose 35 perqind te grupit total te
te ardhurave vjetore. Ne 2009, grupi Mercator po planifikon rrjedhje parash bruto nga veprimtari fitimi nga dhenia me qera
(EBITDAR) prej nje shume 207 milion EUR, qe eshte me shume se 8.1 perqind se llogaritja e 2008. Ne fund te vitit 2009,
numri i nepunesve te Grupit Mercator eshte planifikuar te kaloje 22,077, qe eshte 1.1 perqind me shume se llogaritjet ne
fund te 2008. Nga keto, 40% do jene punesuar ne tregjet jashte Sllovenise nga fundi i 2009-tes. Perfitimi neto i Grupit
Mercator eshte palinifikuar te arrije shumen 30.2 milion. 

Duke pare rrethanat e pritura, menaxheret e kompanise e quajne planin e biznesit te 2009-tes ambicioz dhe te
qendrueshem ne politikat e caktuara strategjike te Grupit Mercator.
KARTEVIZITA
Mercator-A sh.p.k.
Fshati Gjokaj, Komuna Kashar,Km 12, Autostrata Tirane-DurrësTirane, Shqiperi
E-mail: info@mercator.al

Page 7
 Sonja KOSTA

Referencat e përdorura:

“Fundamentals of Investments”- G.J. Alexander, W.F. Sharpe, J.V.Bailey second edition

“Investime”-E. Luçi, D.Kripa

www.investopedia.com

www.mercator.al

Page 8