≈√Ú«œøÓ¬ › ¬ õ¿=ÁËîÂõþ ßÂF ¿òÂóÏ¿hÂËîÂõþ Û¶¿îÂõ±ð

ı±Ê√√±¬ı˛- ’Ô«ÚœøÓ¬
ø¬ıù´±˚˛ÀÚ¬¬ı˛
˚˜Ê√√ ¸ôL±Ú
ŒÓ¬À˝√ √ ˘ fl¡± ø¶Ü — -¤¬ı˛ ¬Û¬ı˛
Õ•Ëí±ðûþ
õø¸Ç 62, Ê√±Ú≈˚±˛ ø ı˛-ŒÙ¬¬ıËn˚∏ ±˛ ø¬ı˛, 2011 Postal Regn. PMG 39 RNI : (Central) 88/27/57

¬ı˛±ø√˚˛± ŒÈ¬¬Û ñ ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ ¬ı˛±©Ü™Àfl

Úάˇ ¬ ıÀάˇ øˆ¬ÀÓ¬¬ı˛ ά◊ ¬ Û¬ı˛ “ √ ± άˇ
fl¡ø¬ı˛ À ˚˛ ø√ À ˚˛ À Â√ ñ ¬ı˛ ± ©Ü ™ œ ˚˛
õ∂øӬᬱڸ˜”À˝√√¬ı˛ ¢∂˝√ÌÀ˚±·…Ó¬±Àfl¡
Ó¬˘±øÚÀÓ¬ ŒÍ¬À˘ ø√À˚˛ÀÂ√º ¤˝◊√
¬Ûø¬ı˛ ø ¶ö ø Ó¬ ŒÔÀfl¡ ¬Ûø¬ı˛ S ±À̬ı˛
Ê√ Ú … ˆ¬±¬ı˛ Ó ¬œ˚˛ ˙±¸fl¡À|øÌ¡
[fl¡•x±Àα¬ı˛ ¬ı± √±˘±˘
¬ı≈ÀÊ«√±˚˛±-¬ıάˇ ’±±˜˘± › ¬ı‘˝√ »
¬ıUÊ√ ± øÓ¬fl¡ fl¡À¬Û« ± À¬ı˛ È ¬ õ∂ˆ≈ ¬ ]
ëø¬ıù´±¸‚±Ó¬fl¡À√¬ı˛í ø‰¬ø˝êÓ¬ fl¡À¬ı˛
øÚÀÊ√À√¬ı˛ › ¬ı˛±©Ü™œ˚˛ õ∂øӬᬱÀÚ¬ı˛
ˆ¬±¬ı˜”øÓ«¬ ¬ı˛é¬±¬ı˛ õ∂À‰¬©Ü±˚˛ ¬ıËÓ¬œ
˝√√À˚˛ÀÂ√º ¤˝◊√ 븱Ò≈ ά◊À√…±·í ‡≈¬ı
¤fl¡È¬± Ù¬˘√±˚˛œ Ú± ˝√√›˚˛±˚˛ Ó¬±¬ı˛±
˙øÇÓ¬ ˝√ √ À ˚˛ ά◊ À ͬÀÂ√ º fl¡±¬ı˛ Ì
ëø¬ıù´±¸‚±Ó¬fl¡¬ı˛±í ˚”¬Ûfl¡±Àᬠ¬ıø˘
˝√√›˚˛±¬ı˛ ’±À· ’±Ó«¬ ø‰¬»fl¡±À¬ı˛
¸¬ı±¬ı˛ ˜≈À‡±˙ ‡≈À˘ ø√À˚˛ Œ·±È¬±
¬ı…¬ı¶ö±Àfl¡˝◊√ Ê√Ú¸˜Àé¬ Ú¢ü fl¡À¬ı˛
ø√À26√º ¬ı˛±©Ü™˚ÀLa¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡À√¬ı˛
¤Àfl¡ ’¬ÛÀ¬ı˛¬ı˛ ø√Àfl¡ ’„≈√ ø˘-
Œ˝√√˘ÀÚ fl¡±Í¬±À˜±øȬ ÒÀ¬ı˛ ¬ı˛±‡±¬ı˛
ڱȬ-¬ıåI◊≈&ø˘ ø¬ıfl¡È¬ ’±›˚˛±ÀÊ√
‡À¸ ¬Ûάˇ±¬ı˛ ά◊¬ÛSê˜ fl¡¬ı˛ÀÂ√º
¸¬ı±˝◊√ ˙—øfl¡Ó¬ ñ fl¡œ Ê√±øÚ
fl¡±Í¬±À˜±øȬ˝◊√ Ú± Œˆ¬À„√√ ¬ÛÀάˇº
ø¬ıÀÊ√ ø ¬Û ˚‡Ú ¬ı˛ ± ø√ ˚ ˛ ±
ŒÈ¬¬ÛÀfl¡ ˝√ √ ± øÓ¬˚˛ ± ¬ı˛ fl¡À¬ı˛
fl¡—À¢∂¸Àfl¡ ’±Sê˜Ì fl¡¬ı˛ ± ¬ı˛
¬Û±˚˛ Ó ¬±¬ı˛ ± fl¡À¯∏ , Ó¬‡Ú
ŒÓ¬À˝√√˘ƒfl¡±¬ı˛ ¶ú‘øÓ¬ ¤¬ı— fl¡Ì«±È¬Àfl¡¬ı˛
˜≈‡…˜Laœ¬ı˛ ˆ”¬ø˜-Œfl¡À˘Ç±ø¬ı˛¬ı˛ ‚Ȭڱ
FÛõþÂóõþ ÂÂÂóÒ±ËäÂÂõþ ó±î±ûþ
¬ıÓ«¬˜±Ú ¬ı˛±©Ü™ fl¡±Í¬±À˜±˚˛ qÒ≈˜±S ë¬Û‘Ôfl¡ ¬ı˛±Ê√… ·Í¬Úí
¬Ûø¬ı˛ø‰¬øÓ¬¬ı˛ ¸˜¸…±¬ı˛ ¸˜±Ò±Ú fl¡À¬ı˛ Ú±
ø¬ıËøȬÀ˙¬ı˛ õ∂Ó¬…é¬ ˙±¸Ú ŒÔÀfl¡ ˆ¬±¬ı˛Ó¬¬ı¯∏«
˜≈Mê√ ˝√√¬ı±¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ˙±¸Úˆ¬±¬ı˛
fl¡—À¢∂À¸¬ı˛ ˙œ¯∏« ŒÚÓ‘¬ÀQ¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ˝√√ô¶±ôL¬ı˛
˝√ √ ¬ ı±¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ŒÔÀfl¡˝◊ √ fl¡±Â√ ± άˇ ŒÊ√ ˘ ±,
¬ıÓ«¬˜±ÀÚ¬ı˛ ¬ı¬ı˛±fl¡ ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ ˆ¬±·…±fl¡±À˙
Œ˚Ú ¢∂˝√ √ Ì Œ˘À·˝◊ √ ’±ÀÂ√ º Œ√ ˙
ø¬ıˆ¬±Ê√ÀÚ¬ı˛ Ù¬˘|n∏øÓ¬ÀÓ¬ ˆ¬±¬ı˛Ó¬¬ı¯∏« ›
¬Û±øfl¡ô¶±Ú ¸‘ø©Ü ˝√√À˘ ¸≈¬ı˛˜± ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ Œ˚
’—˙ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬ ˚≈Mê√ ˝√√˚˛ Ó¬±˝◊√ fl¡±Â√±Î¬ˇ ŒÊ√˘±
ø˝√√À¸À¬ı ’¸˜ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛ ’Ú…Ó¬˜ ’e
ø˝√√À¸À¬ı˝◊√ ¬Ûø¬ı˛ø‰¬øÓ¬ ˘±ˆ¬ fl¡À¬ı˛º ’±¬ı˛
ø˜˙À¬ı˛¬ı˛¬ ·Ì’ˆ≈¬…O±Ú › ¸˜±Ê√¬ı±√œ õ∂fl¡ä
ø¸ø¬Û¤˜ ¸≈øõ∂À˜± õ∂fl¡±˙ fl¡±¬ı˛±ÀÓ¬¬ı˛ ˜Ó¬ ¬ı±˜
ŒÚÓ¬±¬ı˛± ˚‡Ú ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ’ˆ≈¬…O±ÀÚ |ø˜fl¡
’±Àµ±˘ÚÀfl¡˝◊√ [¬Ûάˇ≈Ú ¬ı±˜ ’±Àµ±˘Ú]
‰¬±ø˘fl¡± ˙øMê√ ø˝√√¸±À¬ı Ê√±ø˝√√¬ı˛ fl¡¬ı˛±¬ı˛
’øÓ¬fl¡ÔÀÚ Ê√ ø άˇ ˇ À ˚˛ ¬ÛÀάˇ Ú ,
[’±Úµ¬ı±Ê√±¬¬ı˛- 5 ŒÙ¬¬ıËn∏˚˛±ø¬ı˛ › ø˝√√µ≈ - 6
ŒÙ¬¬ıËn∏˚˛±ø¬ı˛] Ó¬‡Ú Ó¬±¬ı˛± ¸y¬ıÓ¬ øÚ¬ı«±‰¬Ú-
¬Û”¬ı« ¬Ûø¬ı˛ø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ˆ¬¢ü-˜ÀÚ±¬ı˛Ô fl¡˜«œÀ√¬ı˛
ά◊7¡¡¡œø¬ıÓ¬ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ά◊ÀV˙…Àfl¡˝◊√ ˜±Ô±˚˛
¬ı˛±À‡Úº øfl¡c Œ˘øÚÚ-¬Û¬ı˛¬ıÓ«¬œ Œ¸±øˆ¬À˚˛Ó¬
¬ı˛±ø˙˚˛± øÚÒ«±ø¬ı˛Ó¬ ˜ÀάÀ˘¬ı˛ ˜ÀÒ…˝◊√ ¬ı±˜-
‰¬‰«¬±Àfl¡ ¸œ˜±¬ıX ¬ı˛±‡±¬ı˛ õ∂À‰¬©Ü±˚˛ ¬ı±˜-
ø˙ø¬ıÀ¬ı˛ [ø˙ø¬ı¬ı˛ ¸√ ¸ … ˚±¬ı˛ ± ’±˜” ˘
¬Ûø¬ı˛¬ıÓ«¬Ú ‰¬±Ú] ά◊À¡Z· Œ√‡± Œ√˚˛º ¬ı±˜¬ÛLöœ
õ∂À˚˛±À·¬ı˛ ’¸Ù¬˘ ¬Û¬ı˛œé¬±¬ı˛ ¬Û≈Ú¬ı˛±¬ı‘øM√√¬ı˛
’±¢∂˝√√ ŒÔÀfl¡ ¤Ò¬ı˛ÀÚ¬ı˛ ¬ı±‰¬Ú › Ó¬±¬ı˛
’ôLøÚ«ø˝√√Ó¬ õ∂øSê˚˛±¬ı˛ ¬Û≈ÚèX±À¬ı˛¬ı˛ õ∂˚˛±¸
ø˝√√¸±À¬ı õ∂øÓ¬ˆ¬±Ó¬ ˝√√˚˛º Ó¬À¬ı fl¡±¬ı˛±Ó¬
‡±øÚfl¡È¬± ¸øͬfl¡ ¬ıÀ˘Ú ˚‡Ú øÓ¬øÚ ˜ôL¬ı…
äÂjò Îüò&l
Ó¬‡Ú ŒÔÀfl¡˝◊√ qè ˝√√˚˛ fl¡±Â√±Î¬ˇ ŒÊ√˘±
’Ô«±» ¬ı¬ı˛±fl¡ ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ Ê√ÚÊ√œ¬ıÀÚ¬
¬ı=Ú±¬ı˛ ¤fl¡ √œ‚« ˝◊√øÓ¬˝√√±¸º
¶§±ÒœÚÓ¬±¬ı˛ ’±Àµ±˘Ú ‰¬˘±fl¡±À˘˝◊√
¬ıËp¡¬Û≈S › ¸≈¬ı˛˜± ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±
’±Àµ±˘ÀÚ¬ı˛ ŒÚÓ¬‘ÀQ¬ı˛ ˜ÀÒ…, ø¬ıÀ˙¯∏
fl¡À¬ı˛ fl¡—À¢∂¸œ ŒÚÓ¬±À√ ¬ ı˛ ˜ÀÒ…
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ’eÀÚ õ∂ˆ¬±¬ı › õ∂øÓ¬¬ÛøM√√
ø¬ıô¶±À¬ı˛¬ı˛ ˘À鬅 ¡ZÀiZ¬ı˛ ¸”S¬Û±Ó¬, Œ˚
’¬ı˛+¬Û± ˜˝√√±Ê√Ú
fl¡À¬ı˛Ú Œ˚ ’±¬ı˛¬ı ˆ”¬‡À`¬ ’±À˜ø¬ı˛fl¡±Ú
¸±•⁄±Ê√…¬ı±À√¬ı˛ øÚ˚˛LaÌ ø˙øÔ˘ ˝√√À˚˛ ¬Ûάˇ±¬ı˛
fl¡±¬ı˛Ì ˝√√À26√ ’±¬ı˛¬ı Ê√Ú·À̬ı˛ ’ˆ≈¬…O±Úº
øfl¡c ¤˝◊ √ ’ˆ≈ ¬ …O±Ú&ø˘¬ı˛ Œ¬ÛÂ√ À Ú
Ê√±Ó¬œ˚˛Ó¬±¬ı±√œ ¶£≈¬¬ı˛Ì ‘√ø©Ü¬ı˛ ’À·±‰¬À¬ı˛
ŒÔÀfl¡ ˚±˚˛ ¤¬ı— ¤ˆ¬±À¬ı ’ˆ≈ ¬ …O±ÀÚ
¬ı≈ÀÊ«√±˚˛±À√¬ı˛ ˆ”¬ø˜fl¡±Àfl¡ ’¬ı:± ¤¬ı— ‡±ÀȬ±
fl¡¬ı˛±¬ı˛ ˜Ó¬ ˆ≈¬À˘¬ı˛ ¬Û≈Ú¬ı˛±¬ı‘øM√√ ‚Ȭ±ÀÚ±¬ı˛ ˚ÀÔ©Ü
¬Ûø¬ı˛¸¬ı˛ ¬ı˛À˚˛ ˚±˚˛º
¡ZÀiZ¬ı˛ ¸”S ÒÀ¬ı˛˝◊√ ¸≈¬ı˛˜± ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛
¿˝√ √ A ŒÊ√ ˘ ±¬ı˛ ø¬ı˙±˘ ’—˙Àfl¡
¬Û±øfl¡ô¶±ÀÚ ŒÍ¬À˘ ø√ À Ó¬ ¬ıË p ¡¬Û≈ S
ά◊ ¬ ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ fl¡—À¢∂¸ ŒÚÓ‘ ¬ Q fl¡±Í¬‡Î¬ˇ
˚≈ø·À˚˛øÂ√À˘Ú ¬ıÀ˘ ¸±Ò±¬ı˛Ì ˜±Ú≈À¯∏¬ı˛
¬ıX˜”˘ Ò±¬ı˛Ì±º ¤È¬± ’Ó¬…ôL ¬Ûø¬ı˛Ó¬±À¬Û¬ı˛
fl¡Ô± Œ˚ ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ŒÚÓ‘¬ÀQ¬ı˛ ˜ÀÒ…fl¡±¬ı˛
¡ZÀiZ¬ı˛ Ê√Ú… ’±˜Ê√ÚÓ¬±Àfl¡ ˆ≈¬·ÀÓ¬ ˝√√˚˛º
’¸˜ ¬ıUˆ¬±ø¯∏ fl ¡ ¬ı˛ ± Ê√ … ˝√ √ › ˚˛ ±
¸ÀN› ¬ı˛ ± ÀÊ√ … ¬ı˛ ˙±¸fl¡À|ø̬ı˛ ¤fl¡
FÛõþÂóõþ ÂåÃËûþþõþ ó±î±ûþ
’±˜±À√¬ı˛ ¤Ò¬ı˛ÀÚ¬ı˛ ˙DZ¬ı˛ ’¬ıfl¡±˙
Ô±fl¡±¬ı˛ fl¡±¬ı˛Ì ˜≈¬ı±¬ı˛fl¡ Œ¸˝◊√ ¤fl¡˝◊√ ¬Û≈À¬ı˛±ÀÚ±
ø¬ı˛øÊ√À˜¬ı˛ fl¡Ó«¬± Œ˚ ø¬ı˛øÊ√˜ Œ¸±øˆ¬À˚˛Ó¬¬ÛLöœ
¸˜±Ê√¬ı±√œ ŒÚÓ¬± fl¡ÀÌ«˘ ·√±˜±˘ ’±Às˘
Ú±À¸¬ı˛ Ê√ij ø√À˚˛øÂ√À˘Úº Œ¸±øˆ¬À˚˛Ó¬
ø˙ø¬ıÀ¬ı˛ ¸±ø˜˘ ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ¸±˜ø¬ı˛fl¡ ¬ı±ø˝√√Úœ¬ı˛
ά◊¬Û¬ı˛ øÚˆ«¬¬ı˛˙œ˘ ¤¬ı— ¬Ûø(˜œ ά◊iß˚˛Ú ›
õ∂·øÓ¬¬ı˛ ˆ¬±¬ıÒ±¬ı˛±˚˛ ø¸Mê√ ¤ø˘È¬ Œ|ø̬ı˛
FÛõþÂóõþ ÂÂä±ËÂõþõþ ó±î±ûþ

Ó¬˜¸±¬ı‘Ó¬√√ ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ Ê√œ¬ıÀÚ ø¬ıÚ±˚˛fl¡ Œ¸ÀÚ¬ı˛±˝◊√ ’±˙±¬ı˛ ’±À˘±

¸≈øõ∂˜Àfl¡±È¬«, ˝√√±˝◊√Àfl¡±È«¬ ¤¬ı— øάøàò"√ ¤G
Œ¸˙Ú Ê√Àʬı˛ Œfl¡±È«¬º ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ø¬ı‰¬±¬ı˛
¬ı…¬ı¶ö± ¤ˆ¬±À¬ı˝◊√ øSô¶¬ı˛œ˚˛º ˝◊√ øÓ¬¬Û”À¬ı«
Œfl¡±Ú› øάøàò ƒ " √ ¤G Œ¸˙Ú Ê√ À Ê√ ¬ ı˛
¬¬ı˛±˚˛Àfl¡ Œfl¡f fl¡À¬ı˛ ’±ôLÊ«√±øÓ¬fl¡ ô¶¬ı˛ÀÓ¬±
¬ıÀȬ˝◊√ , ¤˜Úfl¡œ Ê√±Ó¬œ˚˛ ô¶À¬ı˛› ø¬ıÓ¬fl«¡
¸‘ø©Ü¬ı˛ Œfl¡±Ú› ÚøÊ√¬ı˛ ’±˜±À√¬ı˛ Ê√±Ú±
ŒÚ˝◊√ º øfl¡c ¸•xøÓ¬, 2010-¤¬ı˛ 24
øάÀ¸•§¬ı˛ Â√øM√√˙·Î¬ˇ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛ ¬ı˛±Ê√Ò±Úœ
¬ı˛±˚˛¬Û≈À¬ı˛¬ı˛ Œ¸fl¡G ¤øά˙Ú…±˘ øάøàò"√
¤G Œ¸˙Ú Ê√Ê√ ø¬ı.ø¬Û.¬ı±˜«±¬ı˛ ¬ı˛±˚˛ Ê√±Ó¬œ˚˛
› ’±ôLÊ«√±øÓ¬fl¡ ô¶À¬ı˛ ¸≈˙œ˘ ¸˜±Ê√Àfl¡ ŒÓ¬˜øÚ ’±ÀÂ√ Ú ø¬ıù´¬ıøµÓ¬ ŒÚ±À¬ı˘ ˚±¬ı7¡¡¡√ œ ¬ıÚ fl¡±¬ı˛ ± √ À G √ ø GÓ¬
ŒÓ¬±˘¬Û±Î¬ˇ fl¡À¬ı˛ ø√ À 26√ º ¤˝◊ √ ¬ı˛ ± À˚˛ ¬Û≈¬ı˛¶®±¬ı˛ õ∂±¬Ûfl¡ ’˜«Ó¬… Œ¸Ú›º ¸±¬ı˛± Ú±¬ı˛±˚˛Ì ¸±Ú…±À˘¬ı˛ ø¬ıèÀX õ∂˙±¸ÀÚ¬ı˛
ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ øÓ¬ÚÊ√Ú Ú±·ø¬ı˛fl¡ ñ Ú±¬ı˛±˚˛Ì ˆ¬±¬ı˛ Ó ¬ fl¡—À¢∂¸ fl¡ø˜øȬ¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛ Ì ’øˆ¬À˚±· øÓ¬øÚ Ú±øfl¡ ø¸.ø¬Û.’±˝◊ √
¸±Ú…±˘, ¬Ûœ˚”¯∏ &˝√√ › ø¬ıÚ±˚˛fl¡ Œ¸ÚÀfl¡ ¸•Û±√fl¡ øø¢´Ê√˚˛ ø¸—˝√√› ¤˝◊√ ¬ı˛±À˚˛¬ı˛ [˜±›√ √ ¬ ı±√ œ ] √ À ˘¬ı˛ ¸À¬ı« ± 2‰¬ fl¡ø˜øȬ
˚±¬ı7¡¡¡√œ¬ıÚ fl¡±¬ı˛±√ÀG ¬Û≈Úø¬ı«À¬ı‰¬Ú±¬ı˛ ’±À¬ı√Ú ¬Ûø˘È¬¬ı≈…À¬ı˛±¬ı˛ ¸√¸… ¤¬ı— √À˘¬ı˛ ˙œ¯∏«
Õ•Ëí±ðûþ ÂõÅÉËõþ±
√øGÓ¬ fl¡À¬ı˛ÀÂ√Úº Ó¬À¬ı Ê√±øÚÀ˚˛ÀÂ√Úº Ó¬±øNfl¡À√¬ı˛ ’Ú…Ó¬˜º ¿ ¸±Ú…±˘ õ∂±˚˛
Ó‘ ¬ Ó¬œ˚˛ Ê√ Ú ’Ô« ± » ø¬ıÚ±˚˛ fl ¡ Œ¸ÀÚ¬ı˛ ˚±À√ ¬ ı˛ fl¡±¬ı˛ ± √ G øÚÀ˚˛ Ê√ ± Ó¬œ˚˛ ¬ı‘X ¤¬ı— ¬¬Û“±‰¬ ¬ıÂ√¬ı˛ ÒÀ¬ı˛˝◊√ ŒÊ√À˘ ¬ıµœ,
fl¡±¬ı˛ ± √ G Àfl¡ øÚÀ˚˛ ˝ ◊ √ õ∂øÓ¬¬ı±À√ ¬ ı˛ Áάˇ ’±ôLÊ« √ ± øÓ¬fl¡ ô¶À¬ı˛ õ∂øÓ¬¬ı±√ Ò√ ı øÚÓ¬ ø˚øÚ √œ‚«¶ö±˚˛œ fl¡©Üfl¡¬ı˛ Ù¬œÀ¬ı˱ ˜…±ÀȬ±ø¸¸ƒ
ά◊ÀͬÀÂ√º ¤˝◊√ ¬ı˛±À˚˛¬ı˛ ø¬ıèÀX Œ√À˙¬ı˛ ˝√ √ À 26√ , ˆ¬±¬ı˛ À Ó¬¬ı˛ ø¬ı‰¬±¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö ± ¬ı˛ [Fibromatosis] Œ¬ı˛±À· ’±Sê±ôLº
¸≈˙œ˘ ¸˜±ÀÊ√¬ı˛ ø¬ı√* Ê√Ú ñ ˚±¬ı˛± øÚ¬ı˛À¬Ûé¬Ó¬±¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛˝◊√ õ∂ùü ø‰¬˝ê Œ√À· ’±√±˘ÀÓ¬¬ı˛ ¶Û©Ü øÚÀ«√˙ Ô±fl¡± ¸ÀN›
‡…±Ó¬ ¬ı± ’ä ‡…±Ó¬ Œ˚˜Ú ’±ÀÂ√ Ú , ø√À˚˛ÀÂ√, Ó¬±¬ı˛± fl¡±¬ı˛±, fl¡œ Ó¬±À√¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛‰¬˚˛∑ FÛõþÂóõþ ÂÂóÒ±ËäÂõþ ó±î±ûþ
 Õ•Ëí±ðûþ
Âü¥ó±ðßÂÏûþÂ.....
é¬Ó¬±˝œÚ ë ı˙… √õ∂˙±¸Úí ≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ Ú±ø¸«—À˝√√±˜
Œ¬ı ˙ øfl¡Â√≈ø√Ú ÒÀ¬ı˛˝◊√ Œfl¡f ›
¬ı˛±Ê√… ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛&À˘±¬ı˛ ø¬ıèÀX
≈ √ Ú « œ øÓ¬Àfl¡ Œfl¡f fl¡À¬ı˛
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ¬Ûø¬ı˛À¬ı˙ ά◊M√±˘º ˝√√ͬ±»
fl¡À¬ı˛ Œfl¡Ú ¤˝◊ √ ≈ Ú « œ øÓ¬Àfl¡ øÚÀ˚˛
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ˜˝√√˘ Œ¸±2‰¬±¬ı˛ ˝√√À˚˛
ά◊ÀͬÀÂ√∑ fl¡±¬ı˛Ì, ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ Œ·±È¬± fl¡À˚˛fl¡
¬ı˛±ÀÊ√… ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬± øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ¬ı˛ ˜¬ı˛q˜
qè ˝√√ÀÓ¬ ˚±À26√ ’±¬ı˛ ˜±¸ fl¡À˚˛Àfl¡¬ı˛
˜ÀÒ…˝◊ √ º ’¸˜ › ¬Ûø(˜¬ıÀe¬ı˛
ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬±¬ı˛ Œ˜˚˛±√ ’±·±˜œ Œ˜ ˜±À¸¬ı˛
˜±Á¡±˜±øÁ¡ ¬Û˚«ôLº ¤¬ı˛¬Û¬ı˛˝◊√ Ú”Ó¬Ú
ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬± ·Í¬Ú fl¡¬ı˛± ¸±—ø¬ıÒ±øÚfl¡ˆ¬±À¬ı
¬ı±Ò…Ó¬±˜”˘fl¡º ’Ú…Ô±˚˛ ¬ı˛±©Ü™¬ÛøÓ¬
˙±¸Úº
Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈ ¬ › Œfl¡¬ı˛ À ˘¬ı˛
ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬± øÚ¬ı«±‰¬Ú› ˜±¸ fl¡À˚˛Àfl¡¬ı˛
˜ÀÒ…˝◊√ ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝√√ÀÓ¬ ˚±À26√º Ó¬±˝◊√ ¤˝◊√
‰¬±¬ı˛øȬ ¬ı˛±ÀÊ√…˝◊√ Œˆ¬±ÀȬ ’—˙ ¢∂˝√Ìfl¡±¬ı˛œ
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ˘&À˘±˝◊√ øÚ¬ı«±‰¬Úœ
fl≈¡‰¬fl¡±›˚˛±Ê√ qè fl¡À¬ı˛ ø√À˚˛ÀÂ√º
≈√Ú«œøÓ¬ øÚÀ˚˛ ∆˝√√ ˝√√AÀ·±˘ ¤˝◊√ øÚ¬ı«±‰¬Úœ
fl≈¡‰¬fl¡±›˚˛±ÀÊ√¬ı˛ ’eº
’¸˜ Â√±Î¬ˇ± ’Ú… øÓ¬ÚøȬ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
鬘Ӭ±˚˛ ’±¸œÚ ’fl¡—À¢∂¸œ √˘&À˘±º
¬Ûø(˜¬ıe › Œfl¡¬ı˛ À ˘ ¬ı±˜¬ÛLö œ
fl¡À˚˛fl¡øȬ √À˘¬ı˛ ŒÊ√±È¬ ë¬ı±˜ÙˬKI◊í ¤¬ı—
Ó¬±ø˜˘ Ú±Î≈ ¬ ÀÓ¬ ^±ø¬ıάˇ ˜≈ À iß S ±
fl¡±Á¡±‚±˜ ¬ı± øά. ¤˜. Œfl¡ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
鬘Ӭ±¸œÚ √˘º øά. ¤˜. Œfl¡ ¤˝◊√
˜≈˝√”ÀÓ¬« Œfl¡Àf fl¡—À¢∂¸ ŒÚÓ‘¬Q±ÒœÚ ˝◊√ά◊.
ø¬Û. ¤¬ı˛ ¸˝√√À˚±·œ √˘º øfl¡c ’±·±˜œ
ø√ÀÚ øά. ¤˜. Œfl¡ fl¡œ ’¬ı¶ö±Ú ŒÚÀ¬ı
Ó¬± ˆ¬ø¬ı¯∏…¡Z±Ìœ fl¡¬ı˛± ø˙À¬ı¬ı˛ ¬ı±¬ı±¬ı˛›
’¸±Ò…º
ά◊¬ÛÀ¬ı˛ ά◊ø~ø‡Ó¬ ‰¬±¬ı˛øȬ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
鬘Ӭ±¸œÚ √ ˘ &À˘± ’±·±˜œ
øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ¬ı˛ Ù¬˘ øÚÀ˚˛ ’±Ó¬—øfl¡Ó¬º ‡≈¬ı
¶§øô¶ÀÓ¬ ŒÚ˝◊√º fl¡±¬ı˛Ì, ‰¬±¬ı˛øȬ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
õ∂˙±¸ÀÚ¬ı˛ ø¬ıèÀX˝◊ √ ≈ √ Ú « œ øÓ¬,
’¬Û˙±¸Ú, ¶§Ê√ÚÀ¬Û±¯∏Ì ¤¬ı— ¤˜Úfl¡œ
¸La±À¸¬ı˛ ’øˆ¬À˚±· Ó≈¬˘ÀÂ√ ¬ı˛±Ê√…&À˘±¬ı˛
’±˜Ê√ÚÓ¬±º ¤¬ı˛ ’Ô« ˝√√À˘± ¤˝◊√
¬ı˛±Ê√…&À˘±¬ı˛ õ∂˙±¸Ú ë¸≈˙±¸Úí ø√ÀÓ¬
¬ı…Ô«, ˚±¬ı˛ Ù¬˘|n∏øÓ¬ÀÓ¬ ¬ı˛±Ê√…&À˘±¬ı˛
’±¬ı±ø¸fl¡ Ú±·ø¬ı˛Àfl¡¬ı˛± Ê√Ê√«ø¬ı˛Ó¬ ¤¬ı—
Ó¬…Mê√-ø¬ı¬ı˛Mêº õ∂˙±¸ÀÚ¬ı˛ ¬Ûé¬ ŒÔÀfl¡
˚‡Ú ¶§ Ê √ Ú À¬Û±¯∏ Ì , ≈ √ Ú « œ øÓ¬ ¤¬ı—
¸La±À¸¬ı˛ ˜ÀÓ¬± ’¬Û˙±¸ÚÀfl¡ ÚœøÓ¬
ø˝√ √ À ¸À¬ı ¢∂˝√ √ Ì fl¡¬ı˛ ± ˝√ √ ˚ ˛ , Ó¬‡Ú
¶§±ˆ¬±ø¬ıfl¡ˆ¬±À¬ı˝◊√ ’±˜Ê√ÚÓ¬±¬ı˛ ≈√·«øÓ¬¬ı˛
’ôL Ô±Àfl¡ Ú±, Ó¬±¬ı˛± Ó¬±À√¬ı˛ Ú…±˚… õ∂±ø5
ŒÔÀfl¡˝◊√ ¬ıø=Ó¬ ˝√√˚˛º
¤fl¡È¬± ¬ı˛±Ê√… Ó¬‡Ú˝◊√ ë¸≈˙±ø¸Ó¬í ˝√√˚˛
˚‡Ú ¬ı˛ ± Ê√ … õ∂˙±¸ÀÚ Ô±fl¡±
√±ø˚˛Qõ∂±5¬ı˛± √é¬ ˝√√Ú ¤¬ı— ¶§œfl‘¡Ó¬
’±˝◊√ ÀÚ¬ı˛ Ò±¬ı˛± ˜ÀÓ¬±¬ õ∂˙±¸øÚfl¡
fl¡±˚«fl¡˘±¬Û ¬Ûø¬ı˛‰¬±ø˘Ó¬¡ fl¡À¬ı˛Úº øfl¡c
√≈–À‡¬ı˛ › ’Ó¬…ôL ¬Ûø¬ı˛Ó¬±À¬Û¬ı˛ fl¡Ô± Œ˚
¶§±ÒœÚÓ¬± õ∂±ø5¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ŒÔÀfl¡, ’±¬ı˛›
¶Û©Ü fl¡À¬ı˛ ¬ı˘ÀÓ¬ Œ·À˘ ¬ı˘ÀÓ¬ ˝√√˚˛,
¯∏±ÀȬ¬ı˛ √˙Àfl¡¬ı˛ Œ˙¯∏ ø√fl¡ ŒÔÀfl¡˝◊√
Œ·±È¬± ˆ¬±¬ı˛Ó¬ Ê≈√Àάˇ˝√◊ õ∂˙±¸ÀÚ ë√é¬Ó¬±¬ı˛
‰¬±˝◊√ÀÓ¬ ¬ı˙…Ó¬±Àfl¡˝◊√í õ∂±Ò±Ú… Œ√›˚˛±
qè ˝√√˚˛º õ∂˙±¸ÀÚ Ó¬±¬ı˛±˝◊√ &èQ¬Û”Ì«
¬ÛÀ√ ’±¸œÚ ˝√√ÀÓ¬ Ô±Àfl¡Ú ˚±¬ı˛± ø¡ZÒ±˝√√œÚ
ˆ¬±À¬ı ˙œ¯∏« õ∂˙±¸fl¡ ¬ı± õ∂˙±¸ÀÚ¬ı˛
√±ø˚˛ÀQ Ô±fl¡± √À˘¬ı˛ ˙œ¯∏« ŒÚÓ‘¬ÀQ¬ı˛
¬ı˙…Ó¬± ¶§œfl¡±¬ı˛ fl¡À¬ı˛Úº ë¬ı˙…í õ∂˙±¸Ú
˚La ø√À˚˛ ’Ú…±˚˛ˆ¬±À¬ı 鬘Ӭ±¬ı˛ ·√œ
√‡À˘ ¬ı˛±‡± ˚±˚˛, øfl¡c ¸≈˙±¸Ú õ∂øӬᬱ
fl¡¬ı˛± ˚±˚˛ Ú±º Ê√èø¬ı˛fl¡±˘œÚ ’±˜À˘
ˆ¬±¬ı˛Ó¬ Ê≈√Àάˇ ¬ı± ·Ó¬ ¸±Àάˇ øÓ¬Ú √˙fl¡
Ê≈√Àάˇ ¬Ûø(˜¬ıÀe¬ı˛ ˝√√±˘ ¤˝◊√ ¸Ó¬…Ȭ±˝◊√
õ∂fl¡È¬ fl¡À¬ı˛ Œ√ø‡À˚˛ ø√À˚˛ÀÂ√º
¬ı˙…Ó¬± fl¡œˆ¬±À¬ı õ∂˙±¸øÚfl¡
’±˜˘±À√ ¬ ı˛ À fl¡ ’±R˜˚« ± √ ± ˝√ √ œ Ú
댸¬ı±√±¸í fl¡À¬ı˛ ŒÙ¬À˘ Ó¬±¬ı˛ õ∂˜±Ì
¸±•xøÓ¬fl¡ ¤fl¡ õ∂fl¡±ø˙Ó¬ ¸—¬ı±À√ ¶Û©Ü
˝√√À˚˛ ά◊ÀͬÀÂ√º Œfl¡±Ú› ¤fl¡ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
˜≈‡…˜Laœ¬ı˛¬ ¤fl¡ øÚ¬ı˛±¬ÛM√√± ’øÙ¬¸±¬ı˛Àfl¡,
˚±¬ı˛ ¬Û√˜˚«±√± Ú±fl¡œ øά. ¤¸. ø¬Û
¬¬Û˚« ± À˚˛ ¬ ı˛ , øÚÀÊ√ ¬ ı˛ 蘱˘ ø√ À ˚˛
˜≈‡…˜Laœ¬ı˛ ŒÚ±—¬ı˛± Ê≈√ÀÓ¬± ¸±Ù¬ fl¡¬ı˛ÀÓ¬
Œ√‡± Œ·ÀÂ√º ˜≈‡…˜Laœ¬ı˛ Ê≈√ÀÓ¬± ¸±Ù¬
fl¡¬ı˛± øÚ(˚˛˝√◊ Œ¸˝◊√ øÚ¬ı˛±¬ÛM√√± ’øÙ¬¸±À¬ı˛¬ı˛
√±ø˚˛ÀQ¬ı˛ ’e Ú˚˛º ¸—¬ı±À√˝◊√ õ∂fl¡±˙
¤˝◊√ øÚ¬ı˛±¬ÛM√√± ’øÙ¬¸±À¬ı˛¬ı˛ fl¡±˚«fl¡±˘
Œ˙¯∏ ˝√√À˚˛ Œ·À˘› ‰¬±fl≈¡ø¬ı˛¬ı˛ Œ˜˚˛±√
¬ı±øάˇÀ˚˛ Œ√›˚˛± ˝√√À˚˛ÀÂ√º ’√é¬ ›
’±R˜˚« ± √ ± ˝√ √ œ Ú ’±˜˘±¬ı˛ ±
ά◊¬Û¬ı˛›˚˛±˘±À√¬ı˛ Œ¸¬ı±√±¸Q fl¡À¬ı˛
ŒÓ¬±¯∏±À˜±À√¬ı˛ ˜±Ò…À˜ Œ˚±·…Ó¬±˝√√œÚ
˝√√À˚˛› qÒ≈ ¬ı˙…Ó¬± ¶§œfl¡±¬ı˛ fl¡À¬ı˛
’±˙±Ó¬œÓ¬ ¸≈À˚±·¸≈ø¬ıÒ± ’±√±˚˛ fl¡À¬ı˛
ŒÚ˚˛º
qÒ≈ õ∂˙±¸øÚfl¡ ’±˜˘±
fl¡˜« ‰ ¬±¬ı˛ œ À√ ¬ ı˛ Œé¬ÀS˝◊ √ Ú˚˛ , ¤˝◊ √
ë¬ı˙…Ó¬±˝◊√í ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ √À˘¬ı˛ fl¡˜«fl¡Ó¬«±
˜ÀÚ±Ú˚˛ÀÚ› ëé¬Ó¬±¬ı˛í ‰¬±˝◊√ÀÓ¬ Œ¬ıø˙
&èQ Œ¬ÛÀ˚˛ Ô±Àfl¡º õ∂˚˛±Ó¬± õ∂Ò±Ú˜Laœ
˝◊√ øµ¬ı˛± ·±gœ¬ı˛ ’±˜À˘› Œ√À‡øÂ√
õ∂˙±¸øÚfl¡ › √˘œ˚˛ Œé¬ÀS Ó¬±¬ı˛±˝◊√
&èQ Œ¬ÛÀ˚˛ÀÂ√ ˚±¬ı˛± ø¡ZÒ±˝√√œÚ ˆ¬±À¬ı
˝◊√øµ¬ı˛± ·±gœ¬ı˛ ¬ı˙…Ó¬± ¶§œfl¡±¬ı˛ fl¡À¬ı˛
øÚÀ˚˛ÀÂ√º ’√é¬ ¬ı± Œ˚±·…¬Ó¬±˝√√œÚ¡
Œ˘±Àfl¡À√¬ı˛ õ∂˙±¸ÀÚ ¸—‡…±øÒfl¡…
õ∂˙±¸ÚÀfl¡ ¬Ûe≈ fl¡À¬ı˛, ’¬Û˙±¸ÀÚ¬ı˛
Ê√ij Œ√˚˛ ¤¬ı— ’¬Û˙±¸Ú˝◊√ ≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛
ά◊»¸º
ˆ¬±¬ı˛Ó¬¬ıÀ¯∏« ≈√Ú«œøÓ¬ Œfl¡±Ú› ˝√√ͬ±»
·øÊ√À˚˛ ›Í¬± ø¬ıø26√iß ‚Ȭڱ Ú˚˛º
¶§±ÒœÚÓ¬± õ∂±ø5¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ‰¬ø~À˙¬ı˛ √˙Àfl¡¬ı˛
Œ˙¯∏ˆ¬±À· Ê√œ¬Û Œfl¡À˘Ç±ø¬ı˛, ¬Û=±À˙¬ı˛
√˙Àfl¡¬ı˛ ˜±Á¡±˜±øÁ¡ ¤˘-’±˝◊√ -ø¸í¬ı˛
Œ˙˚˛±¬ı˛ Œfl¡À˘Ç±ø¬ı˛ ¤fl¡ ¸˜˚˛ ¸±¬ı˛±
Œ√À˙ ’±À˘±Î¬ˇÚ Ó≈¬À˘øÂ√˘º ‰¬ø~À˙¬ı˛
√˙Àfl¡ ≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ Œ˚ ¬ıœÊ√ Œ¬ı˛±ø¬ÛÓ¬
˝√√À˚˛øÂ√˘ Ó¬± ’±Ê√ ˜˝√√œ¬ı˛+˝√√ ˝√√À˚˛ Œ√‡±
ø√À˚˛ÀÂ√º
¤fl¡øȬ Œ√˙ ≈√Ú«œøÓ¬¢∂ô¶ ˝√√À¬ı fl¡œ
Ú± Ó¬± øÚˆ«¬¬ı˛ fl¡À¬ı˛ øÓ¬ÚøȬ ˙ÀÓ«¬¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛º
[1] ¬ı…øMê√ · Ó¬ ˜” ˘ …À¬ı±Ò, [2]
¸±˜±øÊ√fl¡ ˜”˘…À¬ı±Ò ¤¬ı— [3] Œ√À˙¬ı˛
õ∂˙±¸øÚfl¡ ¬ı…¬ı¶ö±º ¬ı…øMê√·Ó¬ ˜”˘…À¬ı±Ò
› ¸±˜±øÊ√ fl ¡ ˜” ˘ …À¬ı±Ò Œ√ À ˙¬ı˛
õ∂˙±¸øÚfl¡ ¬ı…¬ı¶ö±¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛ õ∂ˆ¬±¬ı ø¬ıô¶±¬ı˛
fl¡À¬ı˛º
ˆ¬±¬ı˛ À Ó¬¬ı˛ õ∂˙±¸øÚfl¡ ¬ı…¬ı¶ö ±
¸—¸√, ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬± › ¬Û≈¬ı˛ øÚ·˜
Œfl¡øffl¡º ¤˝◊√ ¸—¶ö±&À˘±¬ı˛ øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬
¸√¸…¬ı˛±˝◊√ ÚœøÓ¬ øÚÒ«±¬ı˛Ì fl¡À¬ı˛Ú ¤¬ı—
¬ı±ô¶À¬ı ¬ı˛+¬Û Œ√Úº ¤‡Ú õ∂ùü ˝√√˘ fl¡±¬ı˛±
¤˝◊√ ¸—¶ö±&À˘±ÀÓ¬ øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬ ˝√√ÀÓ¬
¬Û±À¬ı˛Úº ¤fl¡øȬ ¸—¬ı±√¬ÛÀS õ∂fl¡±ø˙Ó¬
Ó¬Ô… ˜ÀÓ¬ ¬ı…±e±À˘±¬ı˛ ¬Û≈¬ı˛ øÚ·À˜
øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ õ∂øÓ¬¡ZøiZÓ¬± fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√À˘
Ú”…ÚÓ¬˜ ¤fl¡ Œfl¡±øȬ Ȭ±fl¡± ¬ı…˚˛ fl¡¬ı˛±¬ı˛
Ê√Ú… õ∂dÓ¬ Ô±fl¡ÀÓ¬ ˝√√˚˛º ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬±
øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ õ∂øÓ¬¡ZiZœÀ√¬ı˛ ¬ı±ÀÊ√Ȭ ¬Û“±‰¬
Œfl¡±øȬ¬ı˛› Œ¬ıø˙ ¤¬ı— Œ˘±fl¡¸ˆ¬±
Œˆ¬±ÀȬ õ∂øÓ¬¡ZøiZÓ¬± fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√À˘
¬Û“˚˛øS˙ ŒÔÀfl¡ ‰¬ø~˙ Œfl¡±øȬ Ȭ±fl¡± ¬ı…˚˛
Ú±fl¡œ Ú”…ÚÓ¬˜ ¬ı±ÀÊ√Ȭ [¸”S– ÙˬKI◊˘±˝◊√Ú–
Âóԇ± 23
˜±øÚ è˘ƒ¸ƒ, øάÀ¸•§¬ı˛, 17,2010]º
¤¬ı˛¬Û¬ı˛ øfl¡ ¤fl¡Ê√Ú ¸» ¸˜±Ê√ø˝√√ÕÓ¬¯∏œ
¸±Ò±¬ı˛ Ì Ú±·ø¬ı˛ À fl¡¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ÚœøÓ¬
øÚÒ«±¬ı˛Ìfl¡±¬ı˛œ ¸—¶ö±˚˛ øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬ ˝√√›˚˛±
¸y¬ı∑ øÚ¬ı«±‰¬Ú fl¡ø˜˙Ú ¸—¸√ ›
ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬±¬ı˛ Ê√Ú… ¬ı˛±Ê√…›˚˛±ø¬ı˛ ¬ı…À˚˛¬ı˛
¤fl¡È¬± ø¸ø˘— ø¶ö¬ı˛¬ fl¡À¬ı˛ ø√À˘›
õ∂øÓ¬¡ZiZœ¬ı˛± Ó¬±¬ı˛ ’ÀÚfl¡ &Ì Œ¬ıø˙ ¬ı…˚˛
fl¡À¬ı˛› fl¡ø˜˙ÀÚ¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ Œ˚ ø˝√√À¸¬ı
√±ø‡˘ fl¡À¬ı˛ Ó¬± ø¸ø˘— ’øÓ¬Sê˜ fl¡À¬ı˛
Ú±º ’Ô«±» øÚ¬ı«±‰¬Úœ õ∂øSê˚˛±¬ı˛ ˜ÀÒ…˝◊√
qè ˝√√À˚˛ ˚±˚˛ ≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ Ê√˚˛˚±S±º
Œfl¡±øȬ Œfl¡±øȬ Ȭ±fl¡± ¬ı…˚˛ fl¡À¬ı˛
øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ õ∂øÓ¬¡ZøiZÓ¬±¬ı˛ ¤ÀÓ¬± ά◊»¸±˝√√
Œfl¡Ú∑ fl¡±¬ı˛Ì, ’±Ê√ øÚ¬ı«±‰¬ÚÀfl¡ ¤fl¡
Œ|ø̬ı˛ ˜±Ú≈¯∏, ˚±À√¬ı˛ ¬ÛÀfl¡ÀȬ ’±ÀÂ√
’ÀϬ˘ fl¡±À˘± Ȭ±fl¡±, ø¬ıøÚÀ˚˛±À·¬ı˛
øÚ¬ı˛±¬Û√ Œé¬S ø˝√√À¸À¬ı˝◊√ Œ√‡ÀÂ√Úº Ó¬±˝◊√
ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ¸—¸À√ ¸±—¸√ ø˝√√À¸À¬ı
Œfl¡±øȬ¬ÛøÓ¬À√¬ı˛ ¤ÀÓ¬± ˆ¬œÎ¬ˇº
¸•Û±√fl¡œ˚˛¬ı˛ qèÀÓ¬ ά◊À~‡
fl¡À¬ı˛øÂ√ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬ ≈√Ú«œøÓ¬ ’±À·› øÂ√˘º
øfl¡c Œ√À˙ ά◊√±¬ı˛˛ÕÚøÓ¬fl¡ ’Ô«ÚœøÓ¬
˘±& ˝√√¬ı±¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ŒÔÀfl¡˝◊√ ≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ ¬ı±Î¬ˇ-
¬ı±Î¬ˇôL Œ√‡± ˚±À26√º ¤¬ı˛ ˜”˘ fl¡±¬ı˛Ì
˝√√À26√ ¬ı±Ê√±¬ı˛ ’Ô«ÚœøÓ¬¬ı˛ fl¡ÚƒÀ¸õI◊
¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛ õ∂˙±¸øÚfl¡ ¬ı…¬ı¶ö±Àfl¡ ¢∂±¸
fl¡À¬ı˛ÀÂ√º ¬ıάˇ ¬ıάˇ fl¡À¬Û«±À¬ı˛È¬ ¸—¶ö±-
&À˘± ¸¬ı˛ fl ¡±ø¬ı˛ ÚœøÓ¬ øÚ˚˛ L a Ì ›
¬ı˛+¬Û±˚˛ÀÌ ˝ô¶Àé¬¬Û fl¡¬ı˛ÀÂ√ ¤¬ı— ¤˝◊√
fl¡À¬Û« ± À¬ı˛ È ¬ ¸—¶ö ± &À˘± ’±˜˘±
fl¡˜«‰¬±¬ı˛œÀ√¬ı˛ › ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ŒÚÓ¬±À√¬ı˛
¸Àe ¬ı…øMê√·Ó¬ Œ˚±·±À˚±· ¤¬ı— Ó¬±À√¬ı˛
fl¡±˚«fl¡˘±À¬Û Ú±fl¡ ·ø˘À˚˛˝◊ 鬱ôL ˝√√À26√
Ú±, ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡ √ ˘ › Œ√ À ˙¬ı˛
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ¬ı…¬ı¶ö±Àfl¡˝◊√ ¸±˜ø¢∂fl¡ˆ¬±À¬ı
øÚ˚˛LaÌ fl¡¬ı˛ÀÂ√º ’Ô«±» õ∂˙±¸øÚfl¡
’±˜˘±-fl¡˜«‰¬±¬ı˛œ ŒÔÀfl¡ qè fl¡À¬ı˛
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ˙œ¯∏« ŒÚÓ‘¬Q › √˘ ’±Ê√
fl¡À¬Û«±À¬ı˛È¬ ¸—¶ö±&À˘±¬ı˛ ¬ı˙—¬ı√ ë¬ı˙…í
SêœÎ¬ˇÚÀfl¡ ¬¬ı˛+¬Û±ôLø¬ı˛Ó¬ ˝√√À˚˛ÀÂ√º
·Àe±Sœ Œ˚˜Ú ·e±¬ı˛ ά◊»¸, øͬfl¡
Œ¸ˆ¬±À¬ı ¬ıÓ«¬˜±Ú ¬ı˛±©Ü™ ı…¬ı¶ö± ˝√√À26√ ¸˜ô¶
¬ı˛fl¡˜ ≈√Ú«œøÓ¬, ¶§Ê√ÚÀ¬Û±¯∏Ì, ¤˜Úfl¡œ
¸La±¸ Ê√±Ó¬œ˚˛ ’¬Û˙±¸ÀÚ¬ı˛ ά◊»¸º ¤˝◊√
¬ı…¬ı¶ö± ¬ıÊ√±˚˛ Œ¬ı˛À‡ ¸≈˙±¸Ú, ’Ô«±»
õ∂˙±¸øÚfl¡ √é¬Ó¬± Œfl¡±Ú›ˆ¬±Àı˝◊√
õ∂øӬᬱ fl¬¬ı˛± ˚±À¬ı Ú±º q
 Õ•Ëí±ðûþ Âóԇ± 33

¬Û=±À˚˛Ó¬ ¬ı…¬ı¶ö± › ¶§±˚˛M√ ˙±¸Ú Œ√¬ı¬ıË√Ó¬ ¬ıÀµ…±¬Û±Ò…±˚˛

[Ó‘¬Ì˜”˘ ô¶À¬ı˛ ¢∂±˜œÌ Ê√Ú·À̬ı˛ ’±Àµ±˘Ú ¸±Ò±¬ı˛ÌÓ¬ ¬¬Û=±À˚˛Ó¬ õ∂øӬᬱÚÀfl¡ Œfl¡f fl¡À¬ı˛˝◊√ ·Àάˇ ›Àͬº ¬Û=±À˚˛Ó¬ ¬ı…¬ı¶ö± › ¤¬ı˛
¸±ÀÔ ¸•Ûøfl«¡Ó¬ ø¬ıøˆ¬iß ø¬ı¯∏˚˛ øÚÀ˚˛ ’èÀ̱√À˚˛¬ı˛ ¬Û‘ᬱ˚˛ ’ÀÚfl¡ ø¬ıÀù≠¯∏ÌÒ˜«œ õ∂¬ıg õ∂fl¡±ø˙Ó¬ ˝√√À˚˛ÀÂ√º ’èÀ̱À√˚˛¬ı˛ ¤˝◊√ √ õ∂˚˛±À¸¬ı˛
¸±ÀÔ ¸±˜?¸…¬Û”Ì« › ˜”˘…¬ı±Ú ¸—À˚±Ê√Ú ø˝√√¸±À¬ı ø¬ıÀ¬ı‰¬Ú± fl¡À¬ı˛ Œ√¬ı¬ıËÓ¬ ¬ıÀµ…±¬Û±Ò…±À˚˛¬ı˛ ¤˝◊√ õ∂¬ıgøȬ Â√±¬Û±¬ı˛ ø¸X±ôL ŒÚ›˚˛± ˝√√˚˛º ¤˝◊√
õ∂¬ıgøȬ ëøά øά Œfl¡±˙±•§œ ¬ıMê‘√Ó¬±˜±˘± ñ ¬Ûø(˜¬ı±—˘±¬ı˛ ¬Û=±À˚˛Ó¬ › ’±=ø˘fl¡ ¶§±˚˛M√ ˙±¸Úí ñ ¤˝◊√ ø˙À¬ı˛±Ú±À˜ ¸—fl¡ø˘Ó¬ › õ∂fl¡±ø˙Ó¬
¬ı˝◊√ ŒÔÀfl¡ ¸—·‘˝œ√√Ó¬º ¤‡±ÀÚ Î¬◊À~‡À˚±·… Œ˚ Œ√¬ı¬ıËÓ¬ ¬ıÀµ…±¬Û±Ò…±˚˛ õ∂˚˛±Ó¬ ŒÊ√…±øÓ¬¬ ı¸≈¬ı˛ ’±˜À˘¬ı˛ ˘…±`¬ ø¬ı˛Ù¬˜« fl¡ø˜˙Ú±¬ı˛ ø˝√√¸±À¬ı
’¬Û±À¬ı˛˙Ú ¬ı·«±¬ı˛ ¬ıv≈øõ∂KI◊ ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡À¬ı˛øÂ√À˘Ú ¤¬ı— ¬Ûø(˜¬ı±—˘±¬ı˛ ˆ¬”ø˜ ¸—¶®±À¬ı˛¬ı˛ ¤fl¡Ê√Ú ø¬ıÀ˙¯∏: ø˝√√¸±À¬ı ‡…±øÓ¬ ’Ê«√Ú fl¡À¬ı˛Úº]
¸˜±Ê√ øÚ˚˛LaÌ › ¢∂±˜œÌ ˙±¸Ú ¬ı…¬ı¶ö±˚˛ ŒÊ√˘±, ¸±¬ıøάøˆ¬˙Ú, Ó¬±˘≈fl¡˚Ó¬˝√√ø˙˘ ŒÎ¬Àˆ¬˘¬ÛÀ˜KI◊ ’øÙ¬¸±¬ı˛, ¤'ÀȬÚ˙Ú ¬ı…¬ı¶ö±¬ı˛ ¬ÛÓ¬ÀÚ¬ı˛ ¬Û˚«±˚˛º ˝◊√øµ¬ı˛± ·±gœ
¬Û=±À˚˛Ó¬ õ∂Ô± ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ˝◊√ øÓ¬˝√√±À¸ ˝√√À˚˛ ¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛ õ∂ÀÓ¬…fl¡øȬ ¬ı˛±Ê√¶§-¢∂±˜ ’øÙ¬¸±¬ı˛ õ∂ˆ¬‘øÓ¬ ¬ÛÀ√¬ı˛ ¸‘ø©Ü ˝√√˚˛º øfl¡c øÚÀÊ√ ¬Û=±À˚˛Ó¬ ø¬ıÀ¬ı˛±Òœ øÂ√À˘Úº Ó“¬±¬ı˛
¤fl¡øȬ ¬ıU ¬Û≈¬ı˛ÀÚ± ¸—¶ö±º õ∂±‰¬œÚfl¡±˘ ¬Û˚« ô L ¤fl¡È¬± ‘ √ Ï ¬ˇ › 鬘Ӭ±˙±˘œ Œ√ ‡ ± Œ·˘ Œ˚, ¤fl¡øȬ Œ¬ı˙ ¸≈  ‘ √ Ï ¬ˇ ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡ ά◊ À V˙… øÂ√ ˘ 鬘Ӭ±
ŒÔÀfl¡ qè fl¡À¬ı˛ ˜Ò… ˚≈ · ˝√ √ À ˚˛ ˙±¸Ú˚ÀLa¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛fl¡±Í¬±À˜± ¬ı˛±˚˛Ó¬›˚˛±ø¬ı˛ ά◊iß˚˛Ú õ∂˙±¸øÚfl¡ ¬Ûø¬ı˛fl¡±Í¬±À˜± ∆Ó¬ø¬ı˛ Œfl¡fœfl¡¬ı˛Ì, ø¬ıÀfl¡fœfl¡¬ı˛Ì Ú˚˛º Ó“¬±¬ı˛
¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛ ø¬ıËøȬ˙ ’±˜À˘¬ı˛ qè ¬Û˚«ôL õ∂À√˙&ø˘ÀÓ¬ õ∂øÓ¬øá¬Ó¬ ˝√√˚˛º øfl¡c fl¡¬ı˛±¬ı˛ ¬ÛÀ¬ı˛› Ê√Ú¸±Ò±¬ı˛À̬ı˛ Ó¬Ó¬ ¸±Î¬ˇ± ’±˜À˘ ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛ õ∂±˚˛ ¬Û=Qõ∂±ø5
Œ√À˙ ’±˝◊√ ÀÚ¬ı˛ ’Ú≈˙±¸Ú ¬ıÀ˘ øfl¡Â≈√ ø‰¬¬ı˛¶ö±˚˛œ ¬ıÀµ±¬ıô¶ ¤˘±fl¡±˚˛ ¬ı˛±Ê√¶§ ¬Û±›˚˛± ˚±À26√ Ú±º ë|˜ √±Úí øÂ√˘ ¸˜ø©Ü ˝√√˚˛º
øÂ√ ˘ Ú±º fl¡±ÀÊ√ ˝ ◊ √ ø¬ı¬ı±√ fl¡˘À˝√ √ ¬ ı˛ ¬Ûø¬ı˛ fl ¡±Í¬±À˜± ¬ı˘ÀÓ¬ ŒÊ√ ˘ ±¬ı˛ øÚÀ‰¬ ά◊iß˚˛ÀÚ¬ı˛ ¤fl¡øȬ ˜≈‡… ’eº 1951- 1978 ¸±À˘ ¬Û=±À˚˛ À Ó¬¬ı˛
øÚ©ÛøM√√ › ’¬Û¬ı˛±ÀÒ¬ı˛ ˙±øô¶¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö± øfl¡Â≈√˝◊√ øÂ√˘ Ú±º ¸”˚«±ô¶ ’±˝◊√ÀÚ øÚÒ«±ø¬ı˛Ó¬ 55 ¸ÀÚ õ∂Ô˜ ¸˜ø©Ü ά◊iß˚˛Ú fl¡˜«¸”‰¬œ ˜±Ò…À˜ 鬘Ӭ±¬ı˛ ø¬ıÀfl¡fœfl¡¬ı˛ À ̬ı˛
¢∂±À˜¬ı˛ ¬Û“±‰¬Ê√Ú ¬ı˚˛¶® ¬ı…øMê√ ¬¤fl¡¸Àe øÀ√Ú Ê√ø˜√±¬ı˛¬ı˛± ˚ø√ ¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛ ‡±Ê√Ú± Œ¬ı±Ò˝√√˚˛ ’øˆ¬Ú¬ıÀQ¬ı˛ Ê√Ú… ¶§À√˙œ õ∂ùüȬ± ’±¬ı±¬ı˛ ¸±˜ÀÚ ‰¬À˘ ¤˘º ¤¬ı˛
¬ıÀ¸ fl¡¬ı˛ÀÓ¬Úº ¤¬ı˛ ’±˝◊√ Ú·Ó¬ Œfl¡±Ú Ú± ø√ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛Ó¬ Ó¬À¬ı Ó“¬±À√¬ı˛ Ê√ø˜√±ø¬ı˛ ˆ¬±¬ıÚ±¬ı˛ øô¶ø˜Ó¬-õ∂±˚˛ ’Ú≈Àõ∂¬ı˛Ì±˚˛ ‰¬±˘≈ fl¡±¬ı˛Ì ¸•ÛÀfl«¡ ¬ı˘± ˚±˚˛, ¤fl¡ø√Àfl¡
¶§ œ fl‘ ¡ øÓ¬ øÂ√ ˘ Ú±º øfl¡c ’Ú… Œfl¡±Ú øÚ˘±À˜ ά◊ Í ¬Ó¬º ¤˝◊ √ ¬ı…¬ı¶ö ± ‡≈ ¬ ı˝◊ √ fl¡¬ı˛± ˝√√À˚˛øÂ√˘, øfl¡Â≈√ ¢∂±˜… ¬Ûø¬ı˛fl¡äÚ± Œ¬ı˙ øfl¡Â≈√ ’±=ø˘fl¡ ¬¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ √˘
ø¬ıfl¡ä ¬ı…¬ı¶ö ± ¬ı˛ ’ˆ¬±À¬ı ¤øȬ ˜Ê√¬ı≈Ó¬ › fl¡Àͬ±¬ı˛ øÂ√˘º øfl¡c ø¬ıøˆ¬iß ¸±˜±Ú… ¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛ ’Ú≈√±Ú › ’ÀÚfl¡ fl¡À˚˛fl¡øȬ ¬ı˛±ÀÊ√… ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ 鬘Ӭ±˚˛
¸¬ı«Ê√Ú¢∂±˝√√… ˝√√À˚˛ ˚±˚˛º ø˝√√øµÀÓ¬ ¤fl¡È¬± ô¶À¬ı˛¬ı˛ ¬ÛM√√øÚ√±¬ı˛ › ¬ı˛±˚˛Ó¬À√¬ı˛ ¸Àe ¬Ûø¬ı˛˜±ÀÚ |˜ √±Ú ø√À˚˛ fl¡±˚«fl¡¬ı˛ fl¡¬ı˛± ’±¸œÚ ˝√ √ › ˚˛ ± ˚˛ Ó¬±¬ı˛ ± Ó¬±À√ ¬ ı˛
fl¡Ô± ’±ÀÂ√ ë¬Û= ¬Û¬ı˛À˜ù´¬ı˛íº ’Ô«±» ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛ Œfl¡±Ú Œ˚±·±À˚±· øÂ√˘ Ú±º ˝√√À˚˛øÂ√˘º øfl¡c ¸˜ø©Ü ά◊iß˚˛Ú-¸”‰¬œÀÓ¬¬ ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ øˆ¬Ó¬ ¸≈√‘Ϭˇ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ¸À‰¬©Ü
¤˝◊√ ¬Û= ¬ı…øMê√ ˚‡Ú ø¬ı‰¬±¬ı˛ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ø¬ıËøȬ˙ ˙±¸Ú˚ÀLa ¬ı˛±Ê√¶§ ’±√±˚˛ ŒÊ√˘±¬ı˛ Œ√‡± Œ·˘ |˜ √±Ú ¬ı…±¬Û±¬ı˛È¬± õ∂±˚˛ ˝√ √ ˘ º ’Ú…ø√ À fl¡, Ó¬»fl¡±˘œÚ Ê√ Ú Ó¬±
¬ıÀ¸Ú Ó“ ¬ ±¬ı˛ ± ë¬Û¬ı˛ À ˜ù´À¬ı˛ ¬ ı˛ í 鬘Ӭ± øÚÀ‰¬ Ê√ø˜√±¬ı˛, ¬ÛM√√øÚ√±¬ı˛ ˝◊√ Ó¬…±ø√À√¬ı˛ ά◊Àͬ ˚±À26√º ¬Û=±˙ √˙Àfl¡¬ı˛ Œ˙À¯∏¬ı˛ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ Ó¬±¬ı˛ ’ÀôL…±√˚˛ ¬Ûø¬ı˛fl¡äÚ±
¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ fl¡À¬ı˛Úº ¤fl¡ ø˙øÔ˘ ˙±¸Ú ˝√ √ ± ÀÓ¬ øÂ√ ˘ º ŒÊ√ ˘ ±, ˜˝√ √ fl ≈ ¡ ˜± ¤¬ı— ø√Àfl¡ ’±ø˜ øÚÀÊ√˝◊√ |˜ √±Ú ¬Ûø¬ı˛fl¡äÚ± ¬ı˛+¬Û±˚˛À̬ ά◊À√…±·œ ˝√√˘º ¤˝◊√ ø¡Zø¬ıÒ
¬ı…¬ı¶ö±˚˛ ¢∂±À˜ ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛ ø¬ı‰¬±¬ı˛ › Ó¬±¬ı˛¬Û¬ı˛˝◊√ øÂ√˘ ¬Û≈ø˘˙Ô±Ú±º ¸±Ò±¬ı˛Ì ¬ı˛+¬Û±˚˛Ì fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ø·À˚˛ Œ√ø‡ Œ˚, õ∂±˚˛ fl¡±¬ı˛À̬ õ∂ùüȬ± ’±¬ı±¬ı˛ ¸±˜ÀÚ ¤˘º
¸±ø˘ø˙ fl¡¬ı˛±¬ı˛ 鬘Ӭ± ¸fl¡À˘˝◊√ Œ˜ÀÚ ˙±¸Ú ¬ı˘ÀÓ¬ ˚± Œ¬ı±Á¡±˚˛ Ó¬± ¤¸¬ı Ó¬±Î¬ˇ± ø√À˚˛ Œ˘±fl¡ ¸—¢∂˝√ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√ÀÓ¬±º ’±¬ı±¬ı˛ ÚÓ≈ ¬ Ú fl¡À¬ı˛ ›¬ı˛ ± ¬ı˘À˘Ú,
øÚÀ˚˛ ø Â√ ˘ º Ó¬±¬ı˛ ¬ Û¬ı˛ ø¬ıË ø Ȭ˙ ’±˜À˘ õ∂À√À˙ ¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛˝◊√ øÂ√˘ ˜˝√√fl≈¡˜±¬ı˛ ¬ÛÀ¬ı˛ , ά◊ i ß ˚ ˛ Ú ¬Ûø¬ı˛ fl ¡äÚ± ’ÀôL…±√˚˛ fl¡˜«¸”‰¬œ fl¡±˚«fl¡¬ı˛ fl¡¬ı˛ÀÓ¬
˚‡Ú õ∂±À√ø˙fl¡ ¬Û≈ø˘˙ › ø¬ı‰¬±¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö± Ó¬˘±˚˛º ¤˝◊√ Ù“¬±fl¡ ¬Û”¬ı˛Ì fl¡¬ı˛±¬ı˛ Ê√Ú…˝◊√ ¬Ûø¬ı˛fl¡±Í¬±À˜±ÀÓ¬ Œ√‡± Œ·˘ Œ˚, ¤fl¡È¬± Ê√Ú¸±Ò±¬ı˛À̬ı˛ Œ˚ ¸±˝√√±˚… √¬ı˛fl¡±¬ı˛, Ó¬±
‡≈¬ı ¸≈‘√Ϭˇ ˝√√À˚˛ Œ·˘ Ó¬‡Ú ¬Û=±À˚˛Ó¬ ÿÚø¬ı—˙ ˙Ó¬±sœ¬ı˛ Œ˙À¯∏ ¬ı±—˘± Ù¬“±fl¡ ’±ÀÂ√º ˚±¬ı˛ Ê√Ú… Ê√Ú¸±Ò±¬ı˛ÌÀfl¡ ø¬ıøά›¬ı˛ ¤fl¡±¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ¸y¬ı Ú˚˛ º
Ó¬±¬ı˛ õ∂±Ò±Ú… ˝√√±¬ı˛±À˘±º fi¬ÛøÚÀ¬ıø˙fl¡ Œõ∂ø¸ÀάøkÀÓ¬ ’±˝◊√ Ú fl¡À¬ı˛ ¸œø˜Ó¬ ά◊¡Z≈X fl¡¬ı˛± ˚±À26√ Ú±º Œ¸˝◊√ Ù“¬±fl¡ ˆ¬øÓ«¬¬ı˛ Ó¬±˝√ √ À ˘ øfl¡ fl¡¬ı˛ ± ˚±˚˛ ∑ Ó¬±¬ı˛ Ê√ Ú …
˙øMê√ ¬ÛÂ√µ fl¡¬ı˛À˘± Ú± Œ˚, ˜˝√√±¬ı˛±Ìœ¬ı˛ Œˆ¬±È¬±øÒfl¡±¬ı˛ ø√À˚˛ øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬ ˝◊√ ά◊øÚ˚˛Ú Ê√Ú…˝◊√ ·øͬӬ ˝√√À˘± ∆¬ıfl≈¡F Œ˜˝√√Ó¬± õ∂À˚˛ ± Ê√ Ú ¤fl¡È¬± ¸≈ µ ¬ı˛ ŒÎ¬ø˘ˆ¬±ø¬ı˛
˙±¸ÀÚ¬ı˛ ¬ı√À˘ Œ¸˝◊√ ¢∂±˜ ¶§˙±ø¸Ó¬ Œ¬ı±Î« ¬ ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡¬ı˛ ± ˝√ √ ˚ ˛ fl¡Ó¬&ø˘ fl¡ø˜øȬ ¤¬ı— Ó¬±¬ı˛ ¸≈ ¬ Û±ø¬ı˛ ˙ &ø˘ ø¸Àà˜, ˚±¬ı˛ ˜±Ò…À˜ √ ± Ú ŒÔÀfl¡
õ∂Ô± ‰¬˘À¬ıº Œ¸È¬± ¸±•⁄±Ê√…¬ı±√œ ¶§±ÀÔ«¬ı˛ Œ˜ÃÊ√ ± Àfl¡ øÚÀ˚˛ º ¤À√ ¬ ı˛ ¤˘±fl¡± ά◊¬Ûø¶öÓ¬ fl¡¬ı˛± ˝√√˘ Œ√˙ ¶§±ÒœÚ ˝√√¬ı±¬ı˛ ’Ú≈√±Ú Œ˝√√±fl¡, ¬ı± ¸—¶®±¬ı˛˝◊√ Œ˝√√±fl¡, Ó¬±
¬Ûø¬ı˛¬ÛLöœ ˝√√ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛º ø¬ıÀ˙¬ı˛ √˙Àfl¡¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛ÌÓ¬ 8˚10øȬ Œ˜ÃÊ√± øÚÀ˚˛ ¤¬ı— ¬Û¬ı˛, ˚± õ∂Ô˜ ¬Û˚«±À˚˛¬ı˛ ¬Û=±À˚˛Ó¬º Œ˚Ú ˚±À√¬ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¤&ø˘ fl¡¬ı˛±,
õ∂±˚˛ õ∂Ô˜ ŒÔÀfl¡ ˜˝√√±R± ·±gœ ¢∂±˜ ¤¬ı˛ Œ˘±fl¡¸—‡…± ¸±Ò±¬ı˛ÌÓ¬ ˝√√Ó¬ √˙ ¶§ ± ÒœÚÓ¬±-ά◊ M √ ¬ ı˛ ¬Û=±À˚˛ Ó ¬ Ó¬±À√ ¬ ı˛ fl¡±ÀÂ√ Œ¬ÛÓ  √ À Ó¬ ¬Û±À¬ı˛ º ¤
¶§ ¬ ı˛ ± Ê√ › ¬Û=±À˚˛ Ó ¬ ¬ı…¬ı¶ö ± ¬ı˛ õ∂øÓ¬ ˝√√±Ê√±¬ı˛º fl¡±˘SêÀ˜ ¤˝◊√ Œõ∂ø¸ÀάKI◊ ¬ı…¬ı¶ö±Àfl¡ ˚ø√ ’±˜¬ı˛± Œ√ø‡ Ó¬±˝√√À˘ õ∂¸Àe˝◊ √ ’À˙±fl¡ Œ˜˝√ √ Ó ¬± fl¡ø˜øȬ
ŒÊ√ ± ¬ı˛ ø√ À Ó¬ qè fl¡¬ı˛ À ˘Úº ˝◊√ ά◊øÚ˚˛Ú Œ¬ı±Î«¬&ø˘¬ı˛ [ø¬Û ˝◊√ ά◊ ø¬ı] Œ√‡¬ı, ¬¬ı˛±Ê√¶ö±Ú, &Ê√¬ı˛±È¬, ˜˝√√±¬ı˛±©Ü™ › ø¡Zô¶¬ı˛œ˚˛ ˜`¬˘ ¤¬ı— ŒÊ√˘± ¬Ûø¬ı˛¯∏À√¬ı˛
¬ı˛ ¬ ıœfÚ±Ô› Ó“ ¬ ±¬ı˛ ¬Û~œ ¬Û≈ Ú ·« Í ¬Ú õ∂Ò±Ú¬ı˛±, ˚±À√¬ı˛ ¬Œõ∂ø¸ÀάKI◊ ¬ı˘± ˝√√Ó¬, ’hõ∂À√À˙ Œ¬ı˙ ˆ¬±˘ fl¡±Ê√ ˝√√À˚˛øÂ√˘º ¸≈¬Û±ø¬ı˛˙ fl¡¬ı˛˘º fl¡ø˜øȬ ¤› ¬ı˘˘,
õ∂¬ıg±¬ı˘œÀÓ¬ ’±RøÚˆ¬« ¬ ı˛ ¶§ ˙ ±ø¸Ó¬ Œ¬ı˙ ˙øMê√˙±˘œ õ∂˙±¸fl¡ ˝√√À˚˛ ά◊ͬ˘º fl¡±Ê√&ø˘ ¸•Û”Ì« ά◊iß˚˛Ú˜”˘fl¡ ¤¬ı— ¤&ø˘¬ı˛ ‰¬ø¬ı˛S ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡› ˝√√ÀÓ¬
¢∂±˜Àfl¡˝◊√ ¬Û~œ·ÍÀÚ¬ı˛ ˜”˘ ˜La ¬ıÀ˘ ¤À√¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ ¸±Ò±¬ı˛Ì ˙±¸Ú ¬ı…¬ı¶ö± Ó¬»fl¡±˘œÚ ŒÚÓ¬±¬ı˛± ¬ı˘øÂ√À˘Ú Œ˚, ¤˝◊√ ¬Û±À¬ı˛º ¤¬ı˛¬Û¬ı˛ ¤˝◊√ ø¡ZÓ¬œ˚˛ ¬Û˚«±À˚˛¬ı˛
ÒÀ¬ı˛øÂ√À˘Úº Â√ ± άˇ ± › ¬Û≈ ø ˘ø˙ 鬘Ӭ±› Œ√ › ˚˛ ± ¬Û=±À˚˛Ó¬ øÚ«√˘œ˚˛ ˝√√À¬ıº øfl¡Â≈√ø√Ú ‰¬˘±¬ı˛ ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛ fl¡±Ê√ qè ˝√√˘ ¬Ûø(˜¬ıe,
ø¬ıËøȬ˙ ’±˜À˘ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬ Œ˜±È¬±˜≈øȬ ˝√√À˚˛øÂ√˘ ¸œø˜Ó¬ˆ¬±À¬ıº è¬ı˛±˘ ¬Û≈ø˘˙ ¬Û¬ı˛ ¬Û=±À˚˛Ó¬&ø˘ ¤Ó¬ 鬘Ӭ±˙±˘œ fl¡Ì« ± Ȭfl¡ ¤¬ı— ’hõ∂À√ ˙ ˝◊ √ Ó ¬…±ø√
≈í¬ı˛fl¡À˜¬ı˛ ˙±¸Ú ¬ı…¬ı¶ö± õ∂‰¬ø˘Ó¬ øÂ√˘ – ¬ı± ¢∂±˜… Œ‰¬Ãøfl¡√±¬ı˛ › √Ù¬±√±¬ı˛¬ı˛± ¤À√¬ı˛ ˝√ √ À ˚˛ ά◊ Í ¬À˘±, ø¬ıÀ˙¯∏ Ó ¬ ¬ı˛ ± Ê√ ¶ ö ± Ú, ¬ı˛±ÀÊ√…º øfl¡c ˘é¬…Ìœ˚˛, fl¡Ì«±È¬fl¡ ›
¬Û” ¬ ı« ± =À˘ ø‰¬¬ı˛ ¶ ö ± ˚˛ œ ¬ıÀµ±¬ıô¶ › ’ÒœÀÚ øÂ√ ˘ , ˚ø√ › ¶ö ± Úœ˚˛ Ô±Ú±¬ı˛ ˜˝√√±¬ı˛±©Ü™ › &Ê√¬ı˛±ÀȬ, Œ˚ ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬± ’hõ∂ÀÀ˙ fl¡—À¢∂ø¸ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ øÙ¬À¬ı˛
’Ú…±Ú… ’=À˘ ¬ı˛±˚˛Ó¬›˚˛±ø¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö±º √±À¬ı˛±·±¬ı˛ ¤À√¬ı˛ ›¬Û¬ı˛ ‡¬ı¬ı˛√±ø¬ı˛ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ¸√¸… › Œ˘±fl¡¸ˆ¬±¬ı˛ ¸±—¸√¬ı˛±, ø¬ıÀ˙¯∏ ¤À¸ Ú±Ú±ˆ¬±À¬ı ¬Û=±À˚˛ Ó ¬&ø˘Àfl¡
¬ı˛ ± ˚˛ Ó ¬›˚˛ ± ø¬ı˛ ¬ ¬ı…¬ı¶ö ± ˚˛ ˙±¸Ú˚La 鬘Ӭ± øÂ√˘ ¤¬ı— Œ¸˝◊√ 鬘Ӭ± Ó¬±¬ı˛± fl¡À¬ı˛ ¸±—¸√ › ˜Laœ¬ı˛± ˙øÇÓ¬ ˝√√À˚˛ ’fl¡±˚« fl ¡¬ı˛ fl¡À¬ı˛ Œ√ ˚ ˛ º ¤fl¡˜±S
¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛ ¢∂±À˜¬ı˛ øˆ¬Ó¬¬ı˛ ¬Û˚«ôL ˙Mê√ ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ fl¡¬ı˛Ó¬ ¸±5±ø˝√√fl¡ Œ‰¬Ãøfl¡√±ø¬ı˛ ά◊ Í ¬À˘Úº ¸Àe ¸Àe Ó¬±¬ı˛ ± , ŒÊ√ ˘ ± ¬Ûø(˜¬ı±—˘±˚˛ ¤fl¡È¬± ¸¬ı˛ fl ¡±¬ı˛
ø˙fl¡Î¬ˇ Œ·Àάˇ ¬ıÀ¸øÂ√˘º õ∂ÀÓ¬…fl¡ ¢∂±À˜ ¬Û…±À¬ı˛Àά¬ı˛ ˜±Ò…À˜º ¬Ûø¬ı˛ ¯ ∏  √ À fl¡ ‡¬ı« fl¡¬ı˛ ± ¬ı˛ Ê√ Ú … ŒÊ√ ˘ ± ’ÀÚfl¡ø√Ú ÒÀ¬ı˛ øȬÀfl¡ Ô±fl¡±¬ı˛ fl¡±¬ı˛ÀÌ
¬Û“±‰¬›˚˛±ø¬ı˛ ¬ı± ¬Û…±ÀȬ˘ ¬ı± øˆ¬À˘Ê√ ˜Ê√±¬ı˛ ¬ı…±¬Û±¬ı˛ ˝√√À26√ Œ˚, ¤˝◊√ Ù“¬±fl¡ ¬Ûø¬ı˛fl¡äÚ± fl¡ø˜øȬ ¬ı± ¸˜i§˚˛ fl¡ø˜øȬ ¬ı…¬ı¶ö±È¬± ‰¬˘ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛À˘±º ¤È¬± ˝√√À26√
˜≈ÀkÙ¬ › ø¬ıøˆ¬iß õ∂À√À˙ øˆ¬iß øˆ¬iß ¬Û”¬ı˛À̬ı˛ õ∂À˚˛±Ê√ÀÚ˝◊√ ¶§±ÒœÚÓ¬±-ά◊M√ ¬ı˛ ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡¬ı˛À˘Ú ŒÊ√˘±¬ı˛ ˜LaœÀ√¬ı˛ ø√À˚˛º ø¡ZÓ¬œ˚˛ ¬Û˚«±À˚˛¬ı˛ fl¡Ô±º ¤¬ı˛¬Û¬ı˛ ¬ı˛±Ê√œ¬ı
Ú±À˜ ’øÓ¬˙øMê√˙±˘œ ¬ı˛±Ê√¶§ ’øÒfl¡±¬ı˛œ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬ ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛ ¬õ∂¬ıÓ«¬Ú ˝√√˚˛º ¤¬ı˛ ¬ Û¬ı˛ fl¡±˚« fl ¡¬ı˛ œ 鬘Ӭ± ŒÊ√ ˘ ± ·±gœÀfl¡ ¬¬Û=±À˚˛ Ó ¬ øÚÀ˚˛ Œ¬ı˙
¬ı¸±ÀÚ± ˝√√˚˛º Ó“¬±¬ı˛± ’øÒfl¡±—˙ Œé¬ÀS˝◊√ ¬Û=±˙ √ ˙ Àfl¡¬ı˛ Œ·±Î¬ˇ ± ÀÓ¬ ¬ÛøGÓ¬ ¬Ûø¬ı˛¯∏À√¬ı˛ ˝√√±Ó¬ ŒÔÀfl¡ ¤˝◊√ ÚÓ≈¬Ú ¸˜i§˚˛ ά◊À√…±·œ ˝√√ÀÓ¬ Œ√‡± Œ·˘º øfl¡c ˝√√ͬ±»
¬ı—˙ ¬Û¬ı˛ • Û¬ı˛ ± ˚˛ ¬Û√ ˘±ˆ¬ fl¡¬ı˛ Ó ¬º ŒÚÀ˝√√è › ¤¸.Œfl¡.Œ√ ˜˝√√±˙˚˛ ¤À√À˙ fl¡ø˜øȬÀÓ¬ ‰¬À˘ Œ·˘º Ó¬‡Ú ¬Û=±À˚˛Ó¬ Ó“¬±¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ¤È¬± ¤Ó¬¬ıάˇ ˝√√À˚˛ ά◊ͬÀ˘±
’ÀÚfl¡ õ∂À√À˙˝◊√ ¤“À√¬ı˛ ¬ı˛±Ê√¶§ Â√±Î¬ˇ±› ¸˜ø©Ü ά◊iß˚˛ÀÚ¬ı˛ ¸”S¬Û±Ó¬ fl¡À¬ı˛Úº ¤˝◊√ ø¬ıÀ¬ı˛±Òœ õ∂‰¬±¬ı˛ ŒÊ√±¬ı˛√±¬ı˛ ˝√√À˚˛ ά◊ͬÀ˘± Œfl¡Ú∑
¬Û≈ ø ˘ø˙ 鬘Ӭ± Œ√ › ˚˛ ± ˝√ √ À ˚˛ ø Â√ ˘ º õ∂˙±¸øÚfl¡ fl¡±Í¬±À˜±ÀÓ¬ ¬ıÓ«¬˜±ÀÚ¬ı˛ ¬ıvfl¡ ¤¬ı— Ó¬±¬ı˛ ¬ Û¬ı˛ qè ˝√ √ ˘ ¬Û=±À˚˛ Ó ¬ FÛõþÂóõþ Âü±ËîÂõþ ó±î±ûþ
 Õ•Ëí±ðûþ
ø˜˙À¬ı˛¬ı˛¬ ·Ì’ˆ≈¬…O±Ú › ¸˜±Ê√¬ı±√œ õ∂fl¡ä
FÛËßÁÂõþ ó±î±Âõþ ÂóÂõþ
¸˜øÔ«Ó¬ ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ˙±¸Ú fl¡±Í¬À˜±øȬ Ú±À¸¬ı˛
·Àάˇ Ó≈¬À˘øÂ√À˘Ú ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ¬ı˛±Ê√Ó¬ÀLa¬ı˛
ø¬ıèÀX fl≈¡-Œ√-Ó¬± fl¡À¬ı˛ ¤¬ı— ¸±˜ø¬ı˛fl¡
¬ı±ø˝√√Úœ¬ı˛ ø¸øˆ¬˘ ’øÙ¬¸±¬ı˛À√¬ı˛ ’¬Û¸±¬ı˛Ì
fl¡À¬ı˛, ø¬ıËøȬ˙ õ∂ˆ¬±¬ı˜≈≈Mê√ fl¡À¬ı˛ › Œ¸±øˆ¬À˚˛Ó¬
ø˙ø¬ıÀ¬ı˛ ¸±ø˜˘ ˝√√›˚˛±¬ı˛ ˜±Ò…À˜º ¸±√±Ó¬
ø˜˙¬ı˛Àfl¡ ’±¬ı±¬ı˛› ¬Ûø(˜œ ¸±•⁄±Ê√…¬ı±√œ
ø˙ø¬ıÀ¬ı˛ ¸±ø˜˘ fl¡À¬ı˛Úº ¸±√±ÀÓ¬¬ı˛ ˝√√Ó¬…±¬ı˛
¬Û¬ı˛, Ú±À¸À¬ı˛¬ı˛ ¸˜±Ê√¬ı±√œ √‘ø©Üˆ¬øe Â√±Î¬ˇ±
¤˝◊√ ¤fl¡˝◊√ ¬ı˛±©Ü™¬ı±√œ ø¬ı˛øÊ√˜ ˜≈¬ı±¬ı˛Àfl¡¬ı˛
˝√√ô¶·Ó¬ ˝√√˚˛ ¤¬ı— √œ‚« ˙±¸Úfl¡±˘ ¬¬ıÊ√±˚˛
Ô±Àfl¡ ’…±—À˘± - Œ¸'Ú ’±øÒ¬ÛÓ¬… ›
Ê√±˚˛Ú¬ı±À√¬ı˛ [˝◊√ Uø√¬ı±√œ ’±¢∂±¸ÀÚ¬ı˛]
˜√Ó¬fl¡±¬ı˛œ ø˝√√¸±À¬ı fl¡…±•Û ŒÎ¬øˆ¬Î¬ ‰≈¬øMê√ÀÓ¬
¸±ø˜˘ ˝√√À˚˛ ’±À˜ø¬ı˛fl¡± - ˝◊√ Ê√ ¬ı˛±À˚˛˘
’é¬˙øMê√¬ı˛ fl‘¡¬Û± ˘±ˆ¬ fl¡À¬ı˛º
ÿÚø¬ı—˙ ˙øÓ¬fl¡±˚˛ ˜≈¸ø˘˜ ø¬ıÀù´¬ı˛
¤ø˘È¬¬ı˛± Ó¬±À√¬ı˛ Ò˜«œ˚˛ - ÚœøÓ¬˙±À¶a¬ı˛
˜Ó¬±√ À ˙« ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡ ¶§ ± ÒœÚÓ¬± ›
’±Ô« ¸ ±˜±øÊ√ fl ¡ ¬Ûø¬ı˛ ¬ ıÓ« ¬ ÀÚ¬ı˛ ¬Ûø(˜œ
˜Ó¬±√˙« ’ôLˆ≈«¡Mê√ fl¡À¬ı˛ ŒÚ˚˛º ’ÀȬ±˜±Ú
¸±•⁄±ÀÊ√… ¤˝◊√ ¤ø˘È¬¬ı˛± ¶ö±Úœ˚˛ ∆¶§¬ı˛Ó¬ÀLa¬ı˛
ά◊¬Û¬ı˛ ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ øÚ˚˛LaÌ fl¡±À˚˛˜ fl¡¬ı˛±¬ı˛
¤¬ı— øÚÀÊ√¬ı˛±˝◊√ Ê√±Ó¬œ˚˛ ¶§±ÒœÚÓ¬± ›
ά◊iß˚˛ÀÚ¬ı˛ Ò±¬ı˛Ì±¬ı˛ ’±À˘±fl¡¬ıøÓ«¬fl¡± ø˝√√¸±À¬ı
¤¬ı— ¤fl¡˝◊√ ¸±ÀÔ ’±øÒ¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛œ ˙øMê√
ø˝√√¸±À¬ı ά◊¬Û¬ı˛ ŒÔÀfl¡ ‰¬±ø¬ÛÀ˚˛ Œ√›˚˛±¬ı˛ Œ‰¬©Ü±
fl¡À¬ı˛º øfl¡c ˙±¸fl¡œ˚˛ ¸±˜±øÊ√fl¡ ô¶À¬ı˛¬ı˛
õ∂ˆ≈¬Q ¬ıÊ√±˚˛ ¬ı˛±‡±¬ı˛ ˝√√±øÓ¬˚˛±À¬ı˛ ¬ı˛+¬Û±ôLø¬ı˛Ó¬
˝√√›˚˛± ¤˝◊√ ¬Û√Àé¬¬Û õ∂±‰¬œÚ ’±øÙˬfl¡± ›
√øé¬Ì ’±¬ı˛¬ı ¸ˆ¬…Ó¬±¬ı˛ Œ√˙ ø˜˙À¬ı˛ ŒÓ¬˜Ú
¢∂˝√ÌÀ˚±·…Ó¬± ¬Û±˚˛øÚº ¬Û≈À¬ı˛±ÀÚ± fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛
˜ÀÒ… ’±¬ıX ¢∂±˜œÌ Ê√Ú·À̬ı˛ fl¡±ÀÂ√
Ó¬±À√¬ı˛ ˜Ó¬±√˙« Œ¬ı±Ò·˜… ˝√√˚˛øÚº ¬¬ı¬ı˛=
ø˙ä±˚˛ À Ú¬ı˛ Ù¬À˘ ¢∂±˜œÌ Ê√ Ú ·À̬ı˛
√ø¬ı˛^Ó¬±˚˛ Œ˝√√¬ı˛ÀÙ¬¬ı˛ Ú± ˝√√›˚˛±¬ı˛ øfl¡—¬ı± ¬ı‘øX
¬Û±›˚˛±¬ı˛ Ê√Ú… Ó¬±¬ı˛± ¤¬ı˛˜ÀÒ… Œfl¡±Ú ¸≈ø¬ıÒ±
‡≈“ÀÊ√ ¬Û±˚˛øÚ ¤¬ı— ¤ø˘È¬ Œ|ø̬ı˛ ’±øÒ¬ÛÓ¬…
ø¬ıô¶±À¬ı˛¬ı˛ ˝√√±øÓ¬˚˛±¬ı˛ ø˝√√¸±À¬ı ¸Àµ˝√√ fl¡À¬ı˛º
’±Ò≈øÚfl¡œfl¡¬ı˛À̬ı˛ ¤˝◊√ õ∂À‰¬©Ü± ¸±˜±øÊ√fl¡
ά◊ ~ •£¬Ú ŒÔÀfl¡ ά◊ æ ” √ Ó ¬ ’ˆ¬…ôL¬ı˛ œ Ì
fl¡±Í¬±À˜±·Ó¬ ¬Ûø¬ı˛ ¬ ıÓ« ¬ ÀÚ¬ı˛ ¸±ÀÔ
¸±˜:¸…¬Û”Ì« ¬Ûø(˜œ õ∂øSê˚˛± ŒÔÀfl¡ øˆ¬iß
˝√√›˚˛±¬ı˛ Ù¬À˘ ø˜˙¬ı˛ ¸˝√√ ’±¬ı˛¬ı ≈√øÚ˚˛±¬ı˛
Ê√Ú·Ì ¸¬ı«√±˝◊√ ø¬ıÀ√ø˙ ˙øMê√¬ı˛ ’±øÒ¬ÛÀÓ¬…
¬Û˚≈«√ô¶ ŒÔÀfl¡ÀÂ√º Ú±À¸À¬ı˛¬ı˛ ¸˜±Ê√¬ı±√œ
ø¬ı˛øÊ√À˜¬ı˛ ¬Û¬ı˛¬ıÓ«¬œ ¬Û˚«±˚˛› Ê√Ú·À̬ı˛ fl¡±ÀÂ√
ø¬ıÀ˙¯∏ Œfl¡±Ú ¬Û±Ô«fl¡… ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡À¬ı˛øÚº
Ê√Ú·À̬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ’¢∂˝√ÌÀ˚±·… ¬¬Û”¬ı«¸”¬ı˛œÀ√¬ı˛
˜Ó¬˝◊√ Ú¬ı… ¸≈ø¬ıÒ±Àˆ¬±·œ ¤ø˘È¬ Œ|øÌÀfl¡
鬘Ӭ±˚˛ ’±Ú± ˝√ √ ˚ ˛ º ¸±•⁄ ± Ê√ … ¬ı±√ œ
’±øÒ¬ÛÀÓ¬…¬ı˛ ’ˆ¬…ôLÀ¬ı˛ 鬘Ӭ±¬ı˛ ˆ¬±¬ı˛¸±À˜…¬ı˛
¸±ÀÔ ¸±˜:¸… Œ¬ı˛À‡˝◊√ 鬘Ӭ±¬ı˛ ¬ı±·Àά±¬ı˛
˝√√±Ó¬¬ı√˘ ˝√√À˚˛ÀÂ√ ¤¬ı— ˜≈¸ø˘˜ ¸•x√±À˚˛¬ı˛
¸√¸… ø˝√√¸±À¬ı ¸±Ò±¬ı˛À̬ı˛ ’Ú≈ˆ”¬øÓ¬¬ı˛ õ∂øÓ¬
’±À¬ı√ À Ú¬ı˛ ˜±Ò…À˜˝◊ √ ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡
øÚ˚˛ L a À ̬ı˛ ¤¬ı— ¸˜±Ê√ ¬ ı±√ œ Ò±¬ı˛ Ì ±˚˛
Ê√Ú·ÌÀfl¡ ’±fl‘¡©Ü › ¸˜±À¬ıø˙Ó¬ fl¡¬ı˛±
˝√√À˚˛ÀÂ√º Ó¬±˝◊√ ¤ø˘È¬À√¬ı˛ ’±Ò≈øÚfl¡œfl¡¬ı˛À̬ı˛
¬Ûø¬ı˛fl¡äÚ±˚˛ Ê√Ú·ÌÀfl¡ ¸˜±À¬ıø˙Ó¬ fl¡¬ı˛±¬ı˛
Œfl¡fœ˚˛ ’±fl¡¯∏«Ì ø˝√√¸±À¬ı ˝◊√¸˘±˜ ¸¬ı«√±˝◊√
øSê˚˛±˙œ˘ Ô±Àfl¡º
¤¬ı±À¬ı˛¬ı˛ ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ’ˆ≈¬…O±Ú ¬Û≈À¬ı˛±ÀÚ±
¸¬ı ·Ì-’±Àµ±˘ÚÀfl¡ •°±Ú fl¡À¬ı˛ ø√À˚˛ÀÂ√
¤¬ı— ¤˝◊√ ø¬ıÀ¶£¬±¬ı˛Ì ‚Ȭ±ÀÚ±¬ı˛ Ê√Ú… ¬ı±èÀ√¬ı˛
ô¶”À¬Û ’±&Ú ˘±·±ÀÚ±¬ı˛ fl¡±Ê√ fl¡À¬ı˛ÀÂ√
øȬά◊øÚø˙˚˛±¬ı˛ ¸±•xøÓ¬fl¡ ·Ì ’±Àµ±˘Úº
øȬά◊ ø Úø˙˚˛ ± ¬ı˛ ’ˆ≈ ¬ …O±ÀÚ 80%
øȬά◊øÚø˙˚˛¬ı±¸√œ ¬ı˛±Ê√Ò±Úœ ¸˝√√ ø¬ıøˆ¬iß
¤˘±fl¡±¬ı˛ ¬ÛÀÔ Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ ’±À¸ ¤¬ı— ¬ı¬ı«¬ı˛Ó¬˜
’Ó¬…±‰¬±¬ı˛ ¸ÀN› 45 ø√Ú Œ¸‡±ÀÚ ’¬ı¶ö±Ú
fl¡À¬ı˛º ¬Ûø(˜œ ¸±•⁄±Ê√…¬ı±À√¬ı˛ øõ∂˚˛ ø˜S
Œ¬ıÚ ’±ø˘ ø¬ı˛ ø Ê√ ˜ ˝√ √ ± Ê√ ± ¬ı˛ ˝√ √ ± Ê√ ± ¬ı˛
øȬά◊øÚ˙À√¬ı˛ ˝√√Ó¬…±, ¬ıµœ › ’Ó¬…±‰¬±À¬ı˛¬ı˛
‡¬ı¬ı˛ ¬ı±˝◊√À¬ı˛¬ı˛ ≈√øÚ˚˛±Àfl¡ Ê√±ÚÀÓ¬ Œ√˚˛øÚº
øȬά◊øÚø˙˚˛± ¤¬ı— ˝◊√øÊõI◊, ¤˝◊√ ά◊ˆ¬˚˛ Œ√À˙¬ı˛
Ê√Ú·Ì˝◊√ ·ÌÓ¬La › ˜±Ú¬ı±øÒfl¡±À¬ı˛¬ı˛ Ê√Ú…
ø¬ıÀ^±˝√√ fl¡À¬ı˛ÀÂ√º ’±øÔ«fl¡ ά◊√±¬ı˛œfl¡¬ı˛À̬ı˛
ÚœøÓ¬, Ê√Úfl¡˘…±ÀÌ ¬ı˛±À©Ü™¬ı˛ ˆ”¬ø˜fl¡± ά◊øͬÀ˚˛
Œ√›˚˛±, ˜≈Mê√ õ∂øÓ¬À˚±ø·Ó¬±¬ı˛ Ú±À˜ ¬ı…øMê√
˜±ø˘fl¡À√¬ı˛ ˜≈Ú±Ù¬± fl¡±˜±ÀÚ±˚˛ ˜√Ó¬ Œ√›˚˛±
¤¬ı— ¸±˜±øÊ√fl¡ fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛ ¬¸¬ı«ô¶À¬ı˛ ’¸±˜…
› ≈√Ú«œøÓ¬ - ¶§Ê√ÚÀ¬Û±¯∏À̬ı˛ ¬ı‘øX ‚Ȭ±ÀÚ±¬ı˛
’±øÔ«fl¡ ø¬ıfl¡±À˙¬ı˛ ˜Àά˘ Œ˜ÀÚ ‰¬˘±¬ı˛ Ù¬À˘
‰”¬Î¬ˇ±ôL ’±Ô«-¸±˜±øÊ√fl¡ ¸—fl¡È¬ Œ√‡± Œ√˚˛º
˝◊√ά◊À¬ı˛±¬Û ŒÔÀfl¡ ¶ö±Ú±ôLø¬ı˛Ó¬ øfl¡Â≈√ ˝√±{√®± ø˙ä,
¬Û˚«È¬Ú ¤¬ı— ø˘ø¬ı˚˛± › ˝◊√ ά◊À¬ı˛±À¬Û ·Ì-
õ∂¬ıË Ê √ À Ú¬ı˛ ά◊ ¬ Û¬ı˛ øˆ¬øM√ √ fl¡À¬ı˛ ¬ı˛ ø ‰¬Ó¬
øȬά◊ ø Úø˙˚˛ ± ¬ı˛ ë¸Ù¬˘Ó¬±¬ı˛ ·±˘·äí
˝◊√ øÓ¬˜ÀÒ…˝◊√ Ó¬±¬ı˛ ÿÒ√ı«¸œ˜± ’Ê«√Ú fl¡À¬ı˛
ø¬ı¬Û¬ı˛œÓ¬ ˜≈À‡ Ò±ø¬ıÓ¬ ˝√√À˚˛ÀÂ√º øȬά◊øÚø˙˚˛±
› ø˜˙¬ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ Œ√À˙¬ı˛ ¤fl¡Ú±˚˛fl¡Ó¬±øLafl¡
ø¬ı˛øÊ√À˜¬ı˛ ¤Ò¬ı˛ÀÚ¬ı˛ ά◊√±¬ı˛¬ı±√œ ’±øÔ«fl¡
ÚœøÓ¬¬ı˛ ¸Ù¬˘Ó¬±¬ı˛ Ù¬±Ú≈¸ ‰≈¬¬ÛÀ¸ ø·À˚˛
¸±˜±øÊ√fl¡ ’ø¶ö¬ı˛Ó¬± › ø¬ıÀ^±À˝√√¬ı˛ Ê√ij
ø√À˚˛ÀÂ√º ø¬ıù´¬ı…±¬Ûœ ¬Û≈“øÊ√¬ı±√œ ’±øÔ«fl¡ ˜µ±
ø˜˙À¬ı˛¬ı˛ ˜Ó¬ ’¸≈ø¬ıÒ±Ê√Úfl¡ ’¬ı¶ö±ÀÚ Ô±fl¡±
˜≈ ¸ ø˘˜ Œ√ À ˙¬ı˛ ˜Ò…ø¬ıM√ √ Œ|øÌÀfl¡
õ∂À˘±øˆ¬Ó¬ fl¡¬ı˛±¬ı˛ Ú¬ı… ά◊√±¬ı˛¬ı±√œ ¬ı±Ê√±¬ı˛
˙øMê√¬ı˛ 鬘Ӭ±Àfl¡ øÚ–À˙ø¯∏Ó¬ fl¡À¬ı˛ ø√À˚˛ÀÂ√º
Ú¬ı…-ά◊√±¬ı˛¬ı±√ ¢∂±˜œÌ Ê√Ú·À̬ı˛ ≈√√«˙±¬ı˛ ¬ı‘øX
‚øȬÀ˚˛ ˝◊√ øÓ¬˜ÀÒ… ’±¬ı˛› õ∂±øôLfl¡±ø˚˛Ó¬
fl¡À¬ı˛ À Â√ º Œ¬ÛÀ˘ô¶±˝◊ √ À Ú ·Ì˝√ √ Ó ¬…±-
øÚø(˝êfl¡¬ı˛Ì, ·±Ê√± ˆ”¬‡À`¬ ˝◊√Ê√¬ı˛±À˚˛ø˘
’¬ıÀ¬ı˛±ÀÒ¬ı˛ ˜±Ò…À˜ ø˙q-˜ø˝√√˘± ¸˝√√
·±Ê√±¬ı±¸œÀ√¬ı˛ ’Ú±˝√√±À¬ı˛ ˜‘Ó¬≈ …¬ı˛ ø√Àfl¡ ŒÍ¬À˘
Œ√›˚˛±, øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬ ˝√√±˜±¸ƒ ŒÚÓ¬±À√¬ı˛ ˝√√Ó¬…±-
¬ıµœ-¬Ûe≈ fl¡À¬ı˛ Œ√›˚˛±, ˝◊√Ê√±¬ı˛±À˚˛ø˘ ŒÊ√À˘
˝√ √ ± Ê√ ± À¬ı˛ ± Œ¬Û√ √ À ˘Àô¶Úœ˚˛ À √ ¬ ı˛ øÚá≈ ¬ ¬ı˛
¬Ûø¬ı˛ø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ø√Ú˚±¬ÛÚ ˝◊√Ó¬…±ø√ ˜Ò…ø¬ıM√√
Œ|øÌ ø¬ıÀ˙¯∏ fl¡À¬ı˛ ø˙øé¬Ó¬ ˚≈¬ı±À√¬ı˛ ˜ÚÀfl¡
ø¬ıø¯∏À˚˛ › ά◊ÀM√√øÊ√Ó¬ fl¡À¬ı˛ Œ¬ı˛À‡ÀÂ√º
ë’¬Û±À¬ı˛˙Ú ¸±˜±¬ı˛ Œ¬ı˛˝◊√ Úƒí Œfl¡±Î¬ Ú±À˜
˝◊√Ê√¬ı˛±À˚˛ø˘ ¸±˜ø¬ı˛fl¡ ’øˆ¬˚±Ú Œ¬ÛÀ˘Àô¶Úœ˚˛
Ê√ÚÊ√œ¬ıÚÀfl¡ ≈√ø¬ı«¯∏˝√ fl¡À¬ı˛ Ó≈¬À˘ÀÂ√º
¬ı˛ÌÚœøÓ¬·Ó¬ˆ¬±À¬ı øˆ¬ißÓ¬¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛Àõ∂øé¬Ó¬
ŒÔÀfl¡ ¤¬ı— Œ˘¬ı±ÚÀÚ ø¸ø¬ı˛˚˛±-ø¬ıÀ¬ı˛±Òœ ø˜S
¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ ¬ıÊ√±˚˛ ¬ı˛±‡±¬ı˛ Ê√Ú… ¬Ûø(˜œ ¸±˜ø¬ı˛fl¡
Á¡øȬøÓ¬ õ∂‰¬±¬ı˛ ëŒõ∂±¬Û±·±`¬± ø¬ıvÊ√øSêÀ˚˛·í
ø¸ø¬ı˛˚˛±Ú ∆¸Ú… õ∂Ó¬…±˝√√±À¬ı˛ ¬ı±Ò… fl¡À¬ı˛ ¤¬ı—
¬¸˜¢∂ ø˘ˆ¬…±KI◊ [¢∂œ¸ ŒÔÀfl¡ ø˜˙À¬ı˛¬ı˛ ˜ÀÒ…
ˆ”¬˜Ò…¸±·À¬ı˛¬ı˛ ¬Û”¬ı«ø√fl¡¶ö ’—À˙¬ı˛ ¸¬ı Œ√˙]
› ά◊¬ı«¬ı˛ ŒSêÀ¸KI◊ [Ó≈¬øfl«¡ ˝◊√Ó¬…±ø√] ’=˘Àfl¡
’±À˜ø¬ı˛fl¡±-˝◊√ Ê√¬ı˛±À˚˛À˘¬ı˛ ÚÊ√¬ı˛√±ø¬ı˛ ›
¸¬ı˛±¸ø¬ı˛ øÚ˚˛LaÀÌ ’±Ú±¬ı˛ Ê√Ú… ’Ó≈¬…»¸±˝√√œ
˝◊√ Ê√¬ı˛±À˚˛À˘¬ı˛ ’±¢∂±¸Ú Œ˘¬ı±ÚÚ¬ı±¸œ¬ı˛
·Ìõ∂øÓ¬À¬ı˛±Ò › ø˝√√ʃ√À¬ı±~± ˘Î¬ˇ±fl≈¡¬ı˛ fl¡±ÀÂ√
¬Û¬ı˛±ˆ”¬Ó¬ ˝√√˚˛º Œ˘¬ı±ÚÀÚ¬ı˛ øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ Œ·ø¬ı˛˘±
¸—·Í¬Ú ø˝√√ʃ√À¬ı±~± ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ˙øMê√ ¤¬ı—
˜”˘À¶⁄±ÀÓ¬¬ı˛ ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ √À˘ ¬ı˛+¬Û±ôLø¬ı˛Ó¬
˝√√˚˛º ¤ ¸˜ô¶ ‚Ȭڱ õ∂¬ı±À˝√√, ’±¬ı˛¬ı ≈√øÚ˚˛±¬ı˛
ˆ¬¬ı˛Àfl¡f ¤¬ı— ˝◊√Ê√¬ı˛±À˚˛ø˘ ’±øÒ¬ÛÀÓ¬…¬ı˛ ˜”˘
¬ı˛ÌÕÚøÓ¬fl¡ ‰¬…±À˘À?¬ı˛ ’¬ı¶ö±ÀÚ Ô±fl¡±
ø˜˙À¬ı˛¬ı˛ Œ˝√√±¸øÚ ˜≈¬ı±¬ı˛fl¡ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ fl¡…±•Û
ŒÎ¬øˆ¬Î¬ ‰≈¬øMê√¬ı˛ ’ÒœÀÚ ¤¬ı— ’±À˜ø¬ı˛fl¡±Ú
¸±•⁄±Ê√…¬ı±À√¬ı˛ ¬Û≈Ó¬≈ ˘ ø˝√√¸±À¬ı Úœ¬ı˛¬ı √˙À« fl¡¬ı˛
Âóԇ± 43
ˆ”¬ø˜fl¡± ¬Û±˘Ú fl¡À¬ı˛º ˜≈¸ø˘˜ Œ√˙&ø˘ÀÓ¬
’Ó¬…±‰¬±¬ı˛ › ’±¢∂±¸ÀÚ¬ı˛ Ù¬À˘ ’±‚±Ó¬õ∂±5
˜≈¸ø˘˜ ˜±Ú¸ ¤¬ı— ά◊√±¬ı˛¬ı±√œ ÚœøÓ¬¬ı˛
fl¡±˚«fl¡±ø¬ı˛Ó¬± ¸•ÛÀfl«¡ ˜Ò…ø¬ıM√√ Œ|ø̬ı˛
Œ˜±˝√√ˆ¬Àe¬ı˛ Ù¬À˘ ˜≈¬ı±¬ı˛fl¡ ø¬ı˛øÊ√À˜¬ı˛ ø¬ıèÀX
ø¬ıÀ^±À˝√√¬ı˛ Œé¬S ∆Ó¬ø¬ı˛ ˝√√À˚˛˝◊√ øÂ√˘ ¤¬ı—
’Ó¬…±‰¬±À¬ı˛¬ı˛ Ù¬À˘ 2003 -¤¬ı˛ ¬ı…Ô«
ø¬ıÀ^±À˝√√¬ı˛ ¬Û¬ı˛ øȬά◊øÚø˙˚˛±¬ı˛ ø¬ıÀ^±À˝√√¬ı˛ ¬ı±Ó«¬±
¤¬ı— Œ˘¬ı±ÚÀÚ¬ı˛ ·Ì-õ∂øÓ¬À¬ı˛±Ò ¤¬ı±À¬ı˛¬ı˛
¶§Ó¬–¶£”¬Ó«¬ ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ·Ìø¬ıÀ^±À˝√√¬ı˛ Ê√ij
Œ√˚˛º ¤˝◊√ ø¬ıÀ^±À˝√√ Ê√Ú·À̬ı˛ Œ˜Ê√±ÀÊ√¬ı˛
øfl¡Â≈√Ȭ± ’“±‰¬ ¬Û±›˚˛± ˚±˚˛ ˝◊√ÚøάÀ¬ÛÚƒÀάKI◊
¬ÛøSfl¡±¬ı˛ ¬ı˛¬ı±È«¬ øÙ¬¶® Œ˚ˆ¬±À¬ı ŒÓ¬˝ƒ√ ø¬ı˛¬ı˛
Œ¶®±˚˛±À¬ı˛¬ı˛ Ê√Ú¸˜±À¬ıÀ˙¬ı˛ Œ˜Ê√±Ê√Àfl¡
¬ıÌ«Ú± fl¡À¬ı˛ÀÂ√Ú Ó¬± ŒÔÀfl¡º øÓ¬øÚ ø˘À‡ÀÂ√Ú,
ë¤È¬± øÂ√˘ Ê√√˚˛ Â√±Î¬ˇ±˝◊√ ¤fl¡ ø¬ıÊ√˚˛ ˚±S±º
˝√√±Ê√±À¬ı˛± Œ˘±Àfl¡¬ı˛ ˙Ó¬ ˙Ó¬ ¢∂nÀ¬Û Ó“¬±¬ı˛±
’±¸øÂ√À˘Ú, ·±Ú Œ·À˚˛ ñ õ∂±Ô«Ú± fl¡À¬ı˛,
ά◊»Ù≈¬ø~Ó¬ ø˜˙¬ı˛œ˚˛ Ê√Ú·À̬ı˛ ¤fl¡ ˜˝√√±Ú
¸˜±À¬ı˙º ˘±˘-fl¡±À˘±-¸±√ ± ¬ı˛ À „√ √ ¬ ı˛
˜øÒ…‡±ÀÚ ¸”˚«±À˘±Àfl¡ ¶§Ì«±ˆ¬ ά◊8˘
ø˜˙¬ı˛œ˚˛ ˙±¸ÀÚ¬ı˛ õ∂Ó¬œfl¡ ÷◊√·À˘ ¸≈À˙±øˆ¬Ó¬
ø˜˙¬ı˛ œ ˚˛ ¬ÛÓ¬±fl¡±˚˛ ’±26√ ± ø√ Ó ¬
Ê√Ú-¸˜≈√±À˚˛¬ı˛ ŒÏ¬Î¬◊ ¤ø·À˚˛ ’±¸øÂ√˘ ¤Àfl¡¬ı˛
¬Û¬ı˛ ¤fl¡ ¢∂±˜ ŒÔÀfl¡ ñ ¤Àfl¡¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ¤fl¡
˙˝√√¬ı˛Ó¬ø˘ ŒÔÀfl¡ ¤¬ı— ∆ÒÀ˚«¬ı˛ ¸±ÀÔ
ë·Ì-¸≈¬ı˛é¬±¬ı˛í Œ‰¬fl¡¬ÛÀ˚˛KI◊ ’øÓ¬Sê˜ fl¡¬ı˛±¬ı˛
Ê√Ú… Ó“¬±¬ı˛± ’À¬Û鬱 fl¡¬ı˛øÂ√À˘Úº Œ¸˝◊√
¸˜±À¬ı˙&ø˘ fl¡œ ø˜ø˘˚˛ÀÚ¬ı˛ ø˝√√¸±À¬ı øÂ√˘∑
¸y¬ıÓ¬ øÂ√˘º Œ√˙Ê≈√Àάˇ ñ øÚø(Ó¬ˆ¬±À¬ı
øÂ√˘º ’±˜¬ı˛± ¸¬ı±˝◊√ ¤fl¡˜Ó¬ Œ˚ Ê√Úøõ∂˚Ó˛ ¬±¬ı˛
Ó¬˘±øÚÀÓ¬ Ô±fl¡± ¤˝◊√ ¤fl¡Ú±˚˛fl¡Ó¬±øLaÀfl¡¬ı˛
‹øÓ¬˝√√±ø¸fl¡ ’±˜À˘ ¸¬ı‰¬±˝◊√ÀÓ¬ ¬ı‘˝√» ¤˝◊√
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ø¬ıÀ鬱ˆ¬º ¤˝◊√ ¸¬ıøfl¡Â≈√¬ı˛ ˜ÀÒ…
¸”˚«±ô¶ ¬Û˚«ôL ¤fl¡È¬±˝◊√ ŒÚøÓ¬¬ı±‰¬fl¡ ‡¬ı¬ı˛ øÂ√˘
Œ˚ ˜≈¬ı±¬ı˛fl¡ Ó¬‡Ú› øÚÀÊ√Àfl¡ ëø˜˙À¬ı˛¬ı˛
¬ı˛±©Ü™¬ÛøÓ¬í ø˝√√À¸À¬ı ¸À•§±ÒÚ fl¡¬ı˛øÂ√À˘Ú ñ
Ó¬À¬ı Œfl¡ Ê√±ÀÚ ¬ı˛±ÀÓ¬¬ı˛ ˜ÀÒ…˝◊√ ˜≈¬ı±¬ı˛Àfl¡¬ı˛
Ê√ Ú … fl¡œ ¬ı±Ó« ¬ ± ¬ıÀ˚˛ ’±ÀÚºî ˝√ √ À ¬ı˛ ¸ƒ
fl¡…±•ÛÀ¬ı˘ ˜ôL¬ı… fl¡À¬ı˛Ú, ì.... ø˜˙¬ı˛ ›
øȬά◊øÚø˙˚˛±¬ı˛ Ê√Ú·Ì ø¬ıù´˜À= Ó¬±À√¬ı˛
’¬ı¶ö±ÚÀfl¡ ¶Û©Ü fl¡À¬ı˛ ø√À˚˛ÀÂ√Ú ¤¬ı—
鬘Ӭ±¬ı˛ ˆ¬±¬ı˛¸±˜…Àfl¡ ¬Û≈Ú¬ı˛±˚˛ Ê√Ú·À̬ı˛
’Ú≈fl”¡À˘ ¸ø¬ı˛À˚˛ ø√À˚˛ÀÂ√Úº Ó“¬±¬ı˛± Ê√Ú·À̬ı˛
·ÌÓ¬±øLa fl ¡ ’—˙¢∂˝√ √ À ̬ı˛ ’ôL¬ı« d Àfl¡
Û≈Ú–õ∂øӬᬱ fl¡À¬ı˛ÀÂ√Ú ¤¬ı— ’ôLˆ≈¬« øMê√fl¡¬ı˛À̬ı˛
¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ø¬ı¯∏˚À˛ fl¡ ÿÀÒ√ı« Ó≈¬À˘ ÒÀ¬ı˛ÀÂ√Úº
¤˝◊√ ¬Ûø¬ı˛¬ıÓ«¬Ú ø¬ıù´¬ı…±¬Ûœ Œ˙±ø¯∏Ó Ê√Ú·À̬ı˛
øÚÊ√¶§ 鬘Ӭ±¬ı˛ Œ¬ı±Ò Ê√±¢∂Ó¬ fl¡¬ı˛ÀÂ√º
ø¬ıÀ鬱ˆ¬fl¡±¬ı˛œÀ√¬ı˛ ÚÓ≈¬Ú ˘À鬅¬ı˛ ά◊¬Û˘øt
ŒÔÀfl¡ ø¬ıù´¬ı…±¬Ûœ øÚ¬ÛœøάˇÓ¬ Ê√Ú·Ì ¸±˝√√¸
¸=˚˛ fl¡¬ı˛ À Â√ Ú º ¤˝◊ √ ˆ¬˚˛ ˜ ≈ ø Mê√ ›
’±Rø¬ıù´±¸ ¤ÀÓ¬±˝◊√ ’Ú≈Àõ∂¬ı˛Ì±√±˚˛œ Œ˚
˝◊√øÓ¬˜ÀÒ…˝◊√ Ê√Ϋ¬±Ú, ˝◊√À˚˛À˜Ú ¤¬ı— ¸≈√±ÀÚ
·Ìø¬ıÀ鬱ˆ¬ › ø¬ıÀ^±˝√√ ˜±Ô±‰¬±Î¬ˇ± ø√À˚˛
ά◊ À ͬÀÂ√ º ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl › ¸±˜±øÊ√ fl ¡
F¤¬ı˛¬Û¬ı˛ ¬Û“±À‰¬¬ı˛ ¬Û±Ó¬±˚˛
 Õ•Ëí±ðûþ
ø˜˙À¬ı˛¬ı˛¬ ·Ì’ˆ≈¬…O±Ú › ¸˜±Ê√¬ı±√œ õ∂fl¡ä
F ä±Ëõþõþ Âó±î±õþ Âóõþ
¬Ûø¬ı˛¬ıÓ«¬ÀÚ¬ı˛ √±ø¬ıÀÓ¬ ά◊À¡Zø˘Ó¬ ’±˘ÀÊ√ø¬ı˛˚±˛ ,
Œfl¡À˜èÚ › ø˘ø¬ı˚˛±¬ı˛ Ê√Ú·Ì› ‡≈¬ı Œ¬ıø˙
ø¬ÛøÂ√ √ À ˚˛ ŒÚ˝◊ √ º î
ø˙˚˛±-¸≈øiß ø¬ıˆ¬±Ê√ÚÀfl¡¬‰¬±ø·À˚˛ Œ√›˚˛±¬ı˛
‰¬Ó≈¬¬ı˛ ¬Ûø(˜œ ¬ı˛ÌÀfl¡Ã˙˘Àfl¡› ‰¬…±À˘?
Ê√±Ú±À26√ ά◊√œ˚˛˜±Ú ’±¬ı˛¬ı Ê√±Ó¬œ˚˛Ó¬±¬ı±√º
˚ø√ › ø˜˙¬ı˛ œ ˚˛ ø¬ıÀ^±À˝√ √
’—˙¢∂˝√Ìfl¡±¬ı˛œ ¸±Ò±¬ı˛Ì Ê√Ú·À̬ı˛ ˜ÀÒ…
˜≈¸ø˘˜ ¸•x√±˚˛ˆ≈¬Mê√ ˝√√›˚˛±¬ı˛ ’Ú≈ˆ”¬øÓ¬
¬ı˛À˚˛ÀÂ√, øfl¡c ¤˝◊√ ø¬ıÀ^±˝√√ Ò˜«øÚ¬ı˛À¬Ûé¬
·ÌÓ¬±øLafl¡ ¤¬ı— ¸±•⁄±Ê…¬ı±√-ø¬ıÀ¬ı˛±Òœ ›
Ê√±Ó¬œ˚˛Ó¬±¬ı±√œ õ∂fl‘¡øÓ¬¬ı˛º Œ¬ÛøȬ-¬ı≈ÀÊ«√±˚˛±
¤¬ı— Ê√±Ó¬œ˚˛ ¬ı≈ÀÊ«√±˚˛±À√¬ı˛ ¸±ÀÔ fl¡˜ƒõƒ ∂±Àά±¬ı˛
Œ|ø̬ı˛ ¤fl¡±—˙ ¤¬ı— Ê√ ± Ó¬œ˚˛ Œ¸Ú±
Ê√Ú·À̬ı˛ ¬Ûé¬ øÚÀ˚˛ÀÂ√º ¤˝◊√ ¬Ûø¬ı˛ø¶öøÓ¬ÀÓ¬
Ó¬˜¸±¬ı‘Ó¬√√ ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ Ê√œ¬ıÀÚ ø¬ıÚ±˚˛fl¡ Œ¸ÀÚ¬ı˛±˝◊√ ’±˙±¬ı˛ ’±À˘±
FÛËßÂõþ Âó±î±õþ Âóõþ
¸±Ú…±˘Àfl¡ õ∂À˚˛ ± Ê√ Ú œ˚˛ ›¯∏ ≈ Ò ›
ø‰¬øfl¡»¸±¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö± fl¡¬ı˛± ˝√√À26√ Ú±º
√ G õ∂±5 ø¡ZÓ¬œ˚˛ ¬ı…øMê√ ˝√ √ À 26√ Ú
Ê√ÕÚfl¡ ¬ı…¬ı¸±˚˛œ ¬Ûœ˚”¯∏ &˝√√º ¿ &˝√√
˜…±øÊ√ÀàòÀȬ¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ 2007-¤¬ı˛ 7Œ˜
Ó¬±ø¬ı˛À‡ Œ˚ ¬ı˚˛±Ú ø√À˚˛ÀÂ√Ú Ó¬±ÀÓ¬ Ê√±Ú±
˚±À26√ Ó¬±Àfl¡ 2007-¤¬ı˛ 1˘± Œ˜
¬ı˛ ± ˚˛ ¬ Û≈ À ¬ı˛ ¬ ı˛ ˜±ø˝√ √ f ± Œ˝√ √ ± ÀȬ˘ ŒÔÀfl¡
Œ¢∂Ù¬Ó¬±¬ı˛ fl¡À¬ı˛ ’±˝◊√øÚ ø¬ıÒ±Ú ’˜±Ú… fl¡À¬ı˛
Â√ ˚ ˛ ø√ Ú Ó¬±Àfl¡ Œ‰¬±‡ Œ¬ı“ À Ò ¬Û≈ ø ˘ø˙
Œ˝√√¬Û±Ê√ÀÓ¬˝◊√ ¬ı˛±À‡º qÒ≈ ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ ø¬ı‰¬±¬ı˛
¬ı…¬ı¶ö ± ÀÓ¬˝◊ √ Ú˚˛ , Œ˚ Œfl¡±Ú› ¸≈ ˙ œ˘
¸˜±ÀÊ√¬ı˛ ’±˝◊√ÀÚ˝◊√ Œfl¡±Ú› ’øˆ¬˚≈Mê√Àfl¡
Œ¢∂5±¬ı˛ fl¡À¬ı˛ ‰¬ø¬ı3˙ ‚∞I◊±¬ı˛ Œ¬ıø˙ ¬Û≈ø˘À˙¬ı˛
Œ˝√√¬Û±Ê√ÀÓ¬ ¬ı˛±‡± ˚±À¬ı Ú±, ˜…±øÊ√ÀàòÀȬ¬ı˛
¸±˜ÀÚ ˝√√±øÊ√¬ı˛ fl¡¬ı˛ÀÓ¬˝◊√ ˝√√À¬ıº ¿ &À˝√√¬ı˛
’øˆ¬À˚±· ’Ú≈˚±˚˛œ ¿ &À˝√√¬ı˛¬Œé¬ÀS
ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ ¤˝◊√ ’±˝◊√Ú Â√øM√√˙·Àάˇ¬ı˛ ¬Û≈ø˘˙
õ∂˙±¸Ú ˘„∏‚Ú fl¡À¬ı˛ÀÂ√º ’Õ¬ıÒˆ¬±À¬ı
1˘± Œ˜ ŒÔÀfl¡ 6˝◊√ Œ˜ ¬Û˚«ôL ¬Û≈ø˘ø˙
Œ˝√√¬Û±Ê√ÀÓ¬ ¬ı˛±‡±¬ı˛ ¿ &˝√√¬ı˛ ’øˆ¬À˚±·Àfl¡
ø¬ı‰¬±¬ı˛fl¡ Ú±fl¡‰¬ fl¡À¬ı˛ Œ√Ú ¤˝◊√ ˚≈øMê√
Œ√ø‡À˚˛ Œ˚ ¿ &˝√√ ’Õ¬ıÒˆ¬±À¬ı ¬Û≈ø˘˙
≈√Ú«œøÓ¬ › ¬ı±Ê√√±¬ı˛- ’Ô«ÚœøÓ¬
ø¬ıù´±˚˛ÀÚ¬¬ı˛ ˚˜Ê√√ ¸ôL±Ú
F ÛËßÁÂõþþ Âó±î±õþ Âóõþ
ŒÔÀfl¡ øÚÀÊ√ À √ ¬ ı˛ À fl¡ fl¡œˆ¬±À¬ı
¬ı“±‰¬±ÀÚ± ˚±˚˛ Ó¬± øÚÀ˚˛ ˜≈¯∏Àάˇ ¬ÛÀάˇº
¤ÀÓ¬±ø√Ú ¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛ ¬ı±À˜À√¬ı˛ ø¬ıèÀX
’øˆ¬À˚±· ŒÓ¬±˘± Œ¬ı˙ ≈√©®¬ı˛ øÂ√˘º
¤‡Ú Œ˙±Ú± ˚±À26√ Œ˚ ¬Ûø(˜¬ı±—˘±¬ı˛
˜Laœ øÚè¬Û˜ Œ¸Ú Úœ¬ı˛± ¬ı˛±ø√˚˛±¬ı˛
Œfl¡±•Û±øÚ ëøˆ¬ø¸ø¸í-Àfl¡ 2009 ŒÔÀfl¡
2010 ¬Û˚«ôL ¬Ûø(˜¬ıe ø˙Àä±iß˚˛Ú
ñ ˝◊ √ K I◊ ± ¬ı˛ À Ú˙Ú…±˘ ¤È¬ø˜fl¡ ¤Ú±øÊ« √
¤ÀÊ√øk¬ı˛ õ∂±Mê√Ú õ∂Ò±Ú ˜˝√√•ú√ ’±˘¬ı±¬ı˛À√˝√◊
Ê√Ú·À̬ı˛ ¸¬ı«¸•úÓ¬ ¤¬ı— ˝◊√¬ı˛±ÀÚ¬ı˛ › Œ¸˝◊√
¸≈ ¬ ı±À√ ¬ı˛ ± ø˙˚˛ ± -‰¬œÀÚ¬ı˛ ά◊  √ œ ˚˛ ˜ ±Ú
’é¬˙øMê√¬ı˛ ¸˜Ô«ÚÀ˚±·… ¬ı˛±©Ü™¬ÛøÓ¬ õ∂±Ô«œ
ø˝√√¸±À¬ı ’±Rõ∂fl¡±˙ fl¡À¬ı˛ÀÂ√Ú, ˜≈¬ı±¬ı˛fl¡
¸¬ı˛ fl ¡±À¬ı˛ ¬ ı˛ ø¡ZÓ¬œ˚˛ õ∂Ò±Úfl¡Ó« ¬ ± ›˜¬ı˛
¸≈À˘˝◊√ ˜±ÚÀfl¡ ø˜˙¬ı˛œ˚˛ Œ¸Ú±¬ı˛ ˜√ÀÓ¬
˜≈ ¬ ı±¬ı˛ À fl¡¬ı˛ ¶ö ˘ ±øˆ¬ø¯∏ M ê√ fl¡¬ı˛ ± ¬ı˛ Ê√ Ú …
’±À˜ø¬ı˛fl¡±¬ı˛ õ∂˙±¸Ú Œ‰¬©Ü± ‰¬±˘±À26√ ¤¬ı—
Ó‘¬Ó¬œ˚˛Ó¬ ˜¸øÊ√√ Œfl¡øffl¡ ŒÚȬ›˚˛±fl«¡ ›
¸±˜ôLÀ|ø̬ı˛ ˜±Ò…À˜ ¢∂±˜œÌ Ê√Ú·À̬ı˛
¸±ÀÔ Œ˚±·¸” S ¬ı˛ ± ‡± › ˜Ò…À|ø̬ı˛
¤fl¡±—À˙¬ı˛ ¸˜Ô«Ú¬Û≈©Ü ë˜≈¸ø˘˜ ¬ı˱√±¬ı˛Uάí
ά◊À~‡À˚±·… ˙øMê√ ø˝√√¸±À¬ı ά◊Àͬ ’±¸ÀÂ√º
˚ø√› ¤˝◊√ øÓ¬ÚøȬ ˙øMê√˝◊√ ÚœøÓ¬·Ó¬ˆ¬±À¬ı
Œ˝√√¬Û±Ê√ÀÓ¬ Ô±fl¡±¬ı˛ ¬õ∂˜±Ì Œ¬Û˙ fl¡¬ı˛ÀÓ¬
¬Û±À¬ı˛ÚøÚº ’Ô«±» ’øˆ¬À˚±· õ∂˜±À̬ı˛
√ ± ø˚˛ Q ’øˆ¬À˚±·fl¡±¬ı˛ œ ¬ı˛ ¬ı√ À ˘
’øˆ¬˚≈ÀMê√¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛˝◊√ ‰¬±ø¬ÛÀ˚˛ Œ√Úº øfl¡c
ø¸¤¸ø¬Û¤¸¤ ’Ô« ± » Â√ ø M√ √ ˙ ·Î¬ˇ
Œ¶Û˙…±˘ ¬Û±¬ıø˘fl¡ Œ¸Ùƒ¬øȬ ¤…±"√√ ¬ı±
2004-¤ ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝◊ √ Î ¬◊ ¤ ø¬Û¤ ¬ı±
’±Ú˘Ù≈¬˘ ¤…±ø"√√øˆ¬øȬ¸ øõ∂Àˆ¬Ú˙Ú ¤…±"√√,
Œfl¡±ÀڱȬ±ÀÓ¬˝◊√ ’øˆ¬˚≈ÀMê√¬ı˛ ’øˆ¬À˚±·
õ∂˜±À̬ı˛ √±ø˚˛Q ’øˆ¬˚≈ÀMê√¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛ ¬ıÓ«¬±˚˛
Ú±º
Ó‘ ¬ Ó¬œ˚˛ √ G õ∂±5 ¬ı…øMê√ ˝√ √ À 26√ Ú
ø¬ıÚ±˚˛ fl ¡ Œ¸Ú, ø˙qÀ¬ı˛ ± · ø¬ıÀ˙¯∏ : º
’±˜¬ı˛± ’±˜±À√¬ı˛ ¬ı±ô¶¬ı ’øˆ¬:Ó¬±˚˛ Œ√ø‡
’±˜±À√ ¬ ı˛ ‰¬±¬ı˛ ¬ Û±À˙ ø¬ıÀ˙¯∏ :
ø‰¬øfl¡»¸fl¡¬ı˛ ± Ó¬±À√ ¬ ı˛ ø¬ıÀ˙¯∏ : Ó¬±¬ı˛
ø¬ıøÚ˜À˚˛ ·±øάˇ-¬ı±øάˇ, ¬ı…±—fl¡ ¬ı…±˘±k
¶£¬œÓ¬ fl¡À¬ı˛Ú, ø¬ı˘±¸¬ı…¸ÀÚ Ê√œ¬ıÚ˚±¬ÛÚ
fl¡À¬ı˛Úº øfl¡c ø¬ıÚ±˚˛fl¡ øÚÀÊ√¬ı˛ ø‰¬øfl¡»¸±
¸—Sê±ôL :±ÚÀfl¡ ¬Û≈“øÊ√ ø˝√√À¸À¬ı ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛
fl¡À¬ı˛ øÚÀÊ√¬ı˛ ¬ı…øMê√·Ó¬ ¸≈‡-¶§±26µ… ›
ø¬ı˘±¸¬ı…¸ÀÚ¬ı˛ Œ¬ÛÂ√ÀÚ Ú± Â≈√ÀȬ õ∂±˚˛
øÚ–¶§-√ø¬ı˛^ ’±ø√¬ı±¸œ Ê√Ú·À̬ı˛ ˜ÀÒ…
¶§±¶ö… Œ‰¬Ó¬Ú± Â√øάˇÀ˚˛ ø√ÀÓ¬ ¤¬ı— Ó¬±À√¬ı˛
fl¡À¬Û« ± À¬ı˛ ˙ ÀÚ¬ı˛ õ∂øÓ¬øÚøÒ ø˝√ √ ¸ ±À¬ı
øÚ˚≈øMê√ ø√À˚˛øÂ√À˘Ú ¤¬ı— Úœ¬ı˛± ¬ı˛±ø√˚˛±¬ı˛
¤˝◊√ Œfl¡±•Û±øÚ È¬±È¬± Œfl¡±•Û±øÚ¬ı˛›
õ∂øÓ¬øÚøÒº ¬Ûø(˜¬ıe ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ › Ȭ±È¬±¬ı˛
˜ÀÒ… ø¸e≈¬ı˛ õ∂fl¡ä øÚÀ˚˛ ‰≈¬øMê√¬ı˛ Ê√Ú…
’±À˘±‰¬Ú±˚˛ ά◊ˆ¬À˚˛¬ı˛ õ∂øÓ¬øÚøÒ ¤fl¡˝◊√
Œfl¡±•Û±øÚ ’Ô« ± » Úœ¬ı˛ ± ¬ı˛ ± ø√ ˚ ˛ ± ¬ı˛
ëøˆ¬ø¸ø¸íº ÚÀˆ¬•§¬ı˛ 2009 ŒÔÀfl¡
Ê≈√˘±˝◊√ 2010 ¬Û˚«ôL ¤˝◊√ fl≈¡‡…±Ó¬
ά◊√±¬ı˛¬ı±√œ ’±øÔ«fl¡ ø¬ı˛øÊ√À˜¬ı˛ ø¬ıÀ¬ı˛±Òœ Ú˚˛,
Ó¬Ô±ø¬Û ˜≈¬ı±¬ı˛fl¡ ¤¬ı— Ó¬±¬ı˛ ¤fl¡Ú±˚˛fl¡Ó¬±øLafl¡
ÚœøÓ¬¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛ ¬ ıÓ« ¬ ÀÚ¬ı˛ Ê√ Ú … fl¡˜« ¸ ” ø ‰¬¬ı˛
¢∂˝Ì- √¬ıÊ√«√ÀÚ¬ı˛ ˜±Ò…À˜ ¸˜ÀÁ¡±Ó¬± fl¡¬ı˛ÀÓ¬
˝√√À¬ı ¤¬ı— Ê√±˚˛Ú¬ı±À√¬ı˛ ¸±ÀÔ ’±À¬Û±À¯∏¬ı˛
¬ÛÔ ŒÔÀfl¡ øfl¡Â≈√Ȭ± ¸À¬ı˛ ¤À¸ ¤fl¡ ˜Ò…¬ıÓ«¬œ
¬ÛÔ ’¬ı˘•§Ú fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√À¬ıº Ê√Ú·À̬ı˛ ‰¬±À¬Û
˚ø√ ¬fl¡…±•Û ŒÎ¬øάˆ¬ ‰≈¬øMê√ ¬ı±øÓ¬˘ fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛
¤¬ı— øÚ¬ı«±‰¬ÀÚ¬ı˛ ˜±Ò…À˜ ¸—¸√œ˚˛ ·ÌÓ¬La¬
¬Û≈Ú–õ∂øӬᬱ fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛, Ó¬±˝√√À˘ ¤È¬± ¤fl¡
ø¬ı¬ı˛±È¬ ’¢∂·øÓ¬ ø˝√√¸±À¬ı ’±¬ı˛¬ı ≈√øÚ˚˛± Ó¬Ô±
ø¬ıù´¬ı…±¬Ûœ |ø˜fl¡ Œ|ø̬ı˛ ’±Àµ±˘ÀÚ¬ı˛
¬Û≈ÚèO±ÀÚ¬ı˛ Œé¬ÀS õ∂ˆ”¬Ó¬ õ∂ˆ¬±¬ı ŒÙ¬˘À¬ıº
|ø˜fl¡ Œ|øÌ ‰¬±ø˘fl¡± ˙øMê√ ˝√√À˚˛ ά◊ͬ±¬ı˛ Ê√Ú…
’ÀÚfl¡ ¬ÛÔ ¬Ûø¬ı˛S꘱ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ∆Ó¬ø¬ı˛ ¤˝◊√
¶§ Ó ¬–¶£” ¬ Ó« ¬ ·Ìõ∂øSê˚˛ ± ŒÔÀfl¡
ø‰¬øfl¡»¸±-Œ¸¬ı± õ∂√±ÀÚ˝◊√ øÚÀÊ√Àfl¡ ˚≈Mê√
fl¡À¬ı˛Úº
·Ì-¶§ ± ¶ö … ø¬ıÀ˙¯∏ : [Public
Health Specialist] ø˝√ √ À ¸À¬ı
ø¬ıÚ±˚˛fl¡ Œ¸ÀÚ¬ı˛ ˆ”¬ø˜fl¡± Â√øM√√˙·Àάˇ¬ı˛
˙±¸fl¡ Œ|ø̬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ‡≈¬ı ø‰¬ôL±¬ı˛ ø¬ı¯∏˚˛ øÂ√˘
Ú±º øfl¡c Œ˚˝◊√˜±S øÓ¬øÚ ¤˘±fl¡±¬ı˛ ’±˜-
Ê√ÚÓ¬±¬ı˛ ˜±Ú¬ı±øÒfl¡±¬ı˛ ˝√√¬ı˛À̬ı˛ õ∂ùüøȬÀfl¡
ŒÊ√±À¬ı˛À¸±À¬ı˛ Ó≈¬À˘ Ò¬ı˛ÀÓ¬ qè fl¡À¬ı˛Ú,
Ó¬‡Ú˝◊ √ Â√ ø M√ √ ˙ ·Àάˇ ¬ ı˛ ˙±¸fl¡ Œ|øÌ
’±Ó¬—øfl¡Ó¬ ˝√√ÀÓ¬ qè fl¡À¬ı˛º ¸±À˘±˚˛±
Ê≈ √ Î ≈ ¬ À˜¬ı˛ ø¬ıèÀX ø¬ıÚ±˚˛ fl ¡À√ ¬ ı˛
’±À¬Û±¯∏˝√œÚ ˘Î¬ˇ±˝◊√ Â√øM√√˙·Àάˇ¬ı˛ ˙±¸fl¡
Œ|øÌ › õ∂˙±¸ÚÀfl¡ Ó¬±À√ ¬ ı˛ ø¬ıèÀX
¬ı…¬ı¶ö± ŒÚ¬ı±¬ı˛ Ê√Ú… ˜ø¬ı˛˚˛± fl¡À¬ı˛ Ó≈¬À˘º
¸±Ú…±˘, &˝√√ › Œ¸ÀÚ¬ı˛ ø¬ıèÀX
’øˆ¬À˚±· ñ Ó¬±¬ı˛± ¬ı˛±Ê√À^±˝√√ › ¸˙¶a
ά◊¬Û±À˚˛ ¬ı˛±©Ü™ ¬ı…¬ı¶ö± ά◊»‡±ÀÓ¬¬ı˛ Œ‰¬©Ü± fl¡À¬ı˛
˚±ø26√ À ˘Úº Ó¬±˝◊ √ Ó¬±À√ ¬ ı˛ ø¬ıèÀX
ø¸¤¸ø¬Û¤¸¤ › ˝◊ √ Î ¬◊ ¤ ø¬Û¤í¬ı˛
fl¡Ó¬fl¡&À˘± Ò±¬ı˛± Â√±Î¬ˇˇ±› ’±˝◊√ ø¬Ûø¸í¬ı˛
124 ¤ › 120 ø¬ı-¤¬ı˛ Ò±¬ı˛± Ê≈√Àάˇ
Œ›˚˛± ˝√√À˚˛øÂ√˘º ¤‡±ÀÚ Î¬◊À~‡ fl¡¬ı˛±
’õ∂±¸øefl¡ ˝√ √ À¬ı Ú± Œ˚ ’±˝◊ √ ø¬Ûø¸í¬ı˛
ëøˆ¬ø¸ø¸í-Àfl¡ ¬Ûø(˜¬ıe ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛
Úά±˘ ¤ÀÊ√ ø k ë›À˚˛ À ¬ıÀ˘í¬ı˛
¬Û±¬ıø˘fl¡-ø¬ı˛À˘˙Ú ¤ÀÊ√øk ø˝√√¸±À¬ı
øÚ˚≈øMê√ Œ√›˚˛± ˝√√˚˛º (Asian Age;
29th Nov 2010 & EPW,
January 8-14, 2011)º ë
ë|ø˜fl¡À|ø̬ı˛ ¬Û±øÈ«¬¬ı˛í ¬Û≈“øÊ√¬ÛøÓ¬ õ∂œøÓ¬
ø¬ıù´±˚˛ À Ú¬ı˛ ¸¬ı« ¢ ∂±¸œ õ∂ˆ¬±¬ı ›
ά◊  √ ± ¬ı˛ ¬ ı±√ œ ’Ô« Ú œøÓ¬ÀÓ¬ ¸¬ı˛ fl ¡±¬ı˛ -
¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡À√¬ı˛ ’±R¶ö ˝√√›˚˛±Àfl¡˝◊√
õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú fl¡À¬ı˛º
¬ı˛±©Ü™œ˚˛ ˜±ø˘fl¡±Ú± › ¬ı˛±©Ü™œ˚˛ øÚ˚˛LaÌ
ά◊øͬÀ˚˛ ø√À˚˛ ¬ı±Ê√±¬ı˛-’Ô«ÚœøÓ¬¬ı˛ ø√Àfl¡
Âóԇ± 53
¸˜±Ê√¬ı±√œÀ√¬ı˛ ø˙鬱 øÚÀÓ¬ ˝√√À¬ı, ø¬ıù´±˚˛Ú-
ø¬ıÀ¬ı˛ ± Òœ ¤¬ı— Ê√ ± Ó¬œ˚˛ Ó ¬±¬ı±√ œ ¤˝◊ √
’±Àµ±˘ÀÚ ¸øSê˚˛ ’—˙¢∂˝√Ì fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√À¬ı
¤¬ı— ø¬ıÀù´¬ı˛ ø¬ıøˆ¬iß õ∂±ÀôL ά◊Àij±ø‰¬Ó¬ ˝√√›˚˛±
¤˝◊√ ÚÓ≈¬Ú ‚Ȭڱõ∂¬ı±À˝√√¬ı˛ ’øˆ¬:Ó¬± ŒÔÀfl¡
ÚÓ≈¬Ú ¸˜±Ê√¬ı±√œ fl¡˜«¸”ø‰¬¬ı˛ ‡¸Î¬ˇ± ∆Ó¬ø¬ı˛
fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√À¬ıº
Ó¬±˝À˘˝◊√ ¸˜±Ê√¬ı±√œ ˜Ó¬±√À˙«¬ı˛
’fl¡±˚«fl¡±ø¬ı˛Ó¬± › ˜‘Ó≈¬… Œ‚±¯∏̱ fl¡¬ı˛±¬ı˛
¬Ûø(˜œ õ∂‰¬±¬ı˛ ¤fl¡ Ó¬œ¬ıË õ∂Ó¬…±‚±ÀÓ¬¬ı˛
¸•ú≈‡œÚ ˝√√À¬ı ¤¬ı— ¬Û≈“øÊ√¬ı±√ ˚‡Ú ·ˆ¬œ¬ı˛
¸—fl¡ÀȬ › Ê√Ú·À̬ı˛ ø¬ıøˆ¬iß õ∂øÓ¬À¬ı˛±ÀÒ
’±Sê±ôL, Ó¬‡Ú ø¬ıù´¬ı…±¬Ûœ ¸˜±Ê√¬ı±√œ ˙øMê√
¤fl¡ ÚÓ≈¬Ú ά◊Vœ¬ÛÚ±˚˛ ¬Û≈Ú–ø¬ıfl¡ø˙Ó¬ ˝√√À¬ıº q
[¤˝◊√ õ∂¬ıgøȬ ˜≈¬ı±¬ı˛Àfl¡¬ı˛ ¬Û√Ó¬…±À·¬ı˛ ’±À·
Œ˘‡± ˜”˘ ˝◊√—À¬ı˛øÊ√ ŒÔÀfl¡ ’Ú”ø√Ó¬ ñ Œ˘‡fl¡] ¬
ά◊ ø ~ø‡Ó¬ Ò±¬ı˛ ± &À˘± ø¬ıË ø Ȭ˙
¸±•⁄ ± Ê√ … ¬ı±√ œ À√ ¬ ı˛ ∆Ó¬ø¬ı˛ ’±˝◊ √ Ú , Œ˚
’±˝◊√ ÀÚ ø¬ıËøȬ˙ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ø¬ıÀ¬ı˛±Òœ ˙øMê√ ›
¬ı…øMê√ ¬ ı˛ ø¬ıèÀX ¬ı…¬ı˝√ √ ± ¬ı˛ fl¡¬ı˛ ± ˝√ √ Ó ¬º
ˆ¬±À·…¬ı˛ fl¡œ ¬Ûø¬ı˛˝√ ±¸Ø ˆ¬±¬ı˛Ó¬ ŒÔÀfl¡
ø¬ıËøȬÀ˙¬ı˛ õ∂Ó¬…é¬ ˙±¸Ú ŒÓ¬¯∏øA ¬ıÂ√¬ı˛
’±À· Œ˙¯∏ ˝√√À˘› ø¬ıËøȬ˙ ¸±•⁄±Ê√…¬ı±√œ
˙±¸fl¡À√ ¬ ı˛ ’¶a ˝ ◊ √ ’±Ê√ ˆ¬±¬ı˛ À Ó¬¬ı˛
˙±¸fl¡À√ ¬ ı˛ ˝√ √ ± ÀÓ¬ ’¶a ø˝√ √ À ¸À¬ı
’±ø¬ıˆ”¬«Ó¬º ’±¬ı˛ ¤˝◊√ ’¶a ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ ˝√√À26√
Ó¬±À√¬ı˛ ø¬ıèÀX˝◊√,√ ˚±¬ı˛± ¤˝◊√ ˆ¬±¬ı˛Ó¬¬ı¯∏«Àfl¡
˜±ÚÀ¬ı¬ı˛ ¬ı±¸À˚±·… fl¡À¬ı˛ Ó≈¬˘ÀÓ¬, √ø¬ı˛^
› øڬۜάˇ ÀÚ Ê√ Ê « √ ø ¬ı˛ Ó ¬ ˜±Ú≈ ¯ ∏ À √ ¬ ı˛ À fl¡
Ó¬±À√¬ı˛ õ∂±¬Û… ’øÒfl¡±¬ı˛ › ˜˚«±√± õ∂±ø5¬ı˛
’±Àµ±˘ÀÚ øÚÀ¬ıø√Ó¬ õ∂±Ìº
¸±•xøÓ¬fl¡fl¡±À˘ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ˙±¸fl¡
Œ|øÌ › ˙±¸fl¡ Œ|ø̬ı˛ ˜√ Ó ¬¬Û≈ © Ü
˘≈Àͬ¬ı˛±À√¬ı˛ ’¬ı±Ò ˘≈FÀÚ¬ı˛ ë¸≈Ú±ø˜íÀÓ¬
ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛Ì ˜±Ú≈À¯∏¬ı˛ Ê√œ¬ıÚ˚±¬ÛÚ
’øÓ¬á¬, ’Ô« Õ ÚøÓ¬fl¡ › õ∂˙±¸øÚfl¡
≈√Ú«œøÓ¬ÀÓ¬ ˚‡Ú ’±˜’±√ø˜ Ê√Ê«√ø¬ı˛Ó,¬
Ó¬‡Ú ¤˝◊√ ¬Ûø¬ı˛ø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ø¬ıÚ±˚˛fl Œ¸ÚÀ√¬ı˛
˜ÀÓ¬± ø¬ı¬ı˛˘ õ∂Ê√±øÓ¬¬ı˛ ¬ı…øMê√À√¬ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬
ˆ¬±¬ı˛Ó¬¬ı±¸œ¬ı˛ Ó¬˜¸±26√iß Ê√œ¬ıÀÚ› ’±˙±¬ı˛
’±À˘± Â√øάˇÀ˚˛ Œ√˚˛¬ ¬ı˝◊√fl¡œØ q
’¬ı±Ò ˚±S± 뢱˘-øÙ¬Ó¬±¬ı˛í ¬ı“±ÒÀÚ
’ˆ¬…¶ö ¬ı˛±Ê√ÚœøÓ¬fl -¡ ’±˜˘±À√¬ı˛ ˆ¬±·…
øÚ˚˛ L a À ̬ı˛ Ê√ Ú … 댷±¬ÛÚ ‰≈ ¬ øMê√ ¬ ı˛ í
õ∂ø˙é¬Ì øÚÀÓ¬ ¬ı±Ò… fl¡¬ı˛ÀÂ√º ø˜øά˚˛±
˜…±ÀÚÊ√±¬ı˛ ¤¬ı— ¤˜Úfl¡œ ø¬ı‰¬±¬ı˛fl¡¬ı˛±›
¤˝◊√ 댷±¬ÛÚ ‰≈¬øMê√¬ı˛í ¬ı˛¸±¶§±√ÀÚ Œ˚
ø¬ÛøÂ√À˚˛ ŒÚ˝◊√ ñ Ó¬±› Ê√Ú¸˜Àé¬ ‰¬À˘
’±¸ÀÂ√º
fl¡À¬Û«±À¬ı˛È¬ ˝√√±Î¬◊À¸¬ı˛ fl¡À¬Û«±À¬ı˛È¬-
fl¡±˘‰¬±¬ı˛ Ê√ij ø√À˚˛ÀÂ√ ≈√˝◊√ ˚˜Ê√ ¸ôL±Ú
ñ ’¬ı±Ò ≈√Ú«œøÓ¬ › ’¬ı±Ò ’Ô«ÚœøÓ¬º
¤˝◊√ ’¬ı±ÒÀfl¡ ¬ı±Ò ø√ÀÓ¬ ’¬Û±¬ı˛· ¬ı˛±©Ü™-
¬ı…¬ı¶ö±˚˛ñ- Ê√Ú·Ì› øfl¡c ’¬ı±Ò…
˝√√ÀÓ¬ ¬ı±Ò…º q
 Õ•Ëí±ðûþ
ë¬Û‘Ôfl¡ ¬ı˛±Ê√… ·Í¬Úí ¬Ûø¬ı˛ø‰¬øÓ¬¬ı˛ ¸˜¸…±¬ı˛ ¸˜±Ò±Ú fl¡À¬ı˛ Ú±
FÛËßÂõþ Âó±î±õþ Âóõþ
’—À˙¬ı˛ ˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±Àfl¡ ’Ú…±Ú… ˆ¬±ø¯∏fl¡
Œ·±á¬œ¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛¬ ŒÊ√±¬ı˛ fl¡À¬ı˛ ‰¬±ø¬ÛÀ˚˛ Œ√¬ı±¬ı˛
˜±Úø¸fl¡Ó¬±˝◊ √ ¬ı˛ ± ÀÊ√ … ¬ ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡
¸—fl¡ÀȬ¬ı˛ Ê√ i j Œ√ ˚ ˛ º Œ˜‚±˘˚˛ ›
ø˜ÀÊ√±¬ı˛±À˜¬ı˛ ’¸˜ ŒÔÀfl¡ Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ ˚±¬ı±¬ı˛
˜” À ˘˝◊ √ ’¸À˜¬ı˛ ˙±¸fl¡ Œ|ø̬ı˛ ¬
ά◊ ¢ ∂Ê√ ± Ó¬œ˚˛ Ó ¬±¬ı±√ œ ˜ÀÚ±ˆ¬±¬ıº
ά◊¢∂Ê√±Ó¬œ˚˛Ó¬±¬ı±√œÀ√¬ı˛ ‰¬±À¬Û ¯∏±ÀȬ¬ı˛
√˙Àfl¡ ¬ı˛±Ê√…ˆ¬±¯∏± õ∂¬ıÓ«¬ÀÚ¬ı˛ ˜±Ò…À˜
¬ı¬ı˛±fl¡ ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ ˜±Ú≈À¯∏¬ı˛ ·ÌÓ¬±øLafl¡
’øÒfl¡±¬ı˛ ‡¬ı« fl¡¬ı˛±¬ı˛ Œ˚ õ∂øSê˚˛± qè ˝√√˚˛
Ó¬± SêÀ˜ SêÀ˜ ø¬ıøˆ¬iß Œé¬ÀS õ∂¸±ø¬ı˛Ó¬
˝√√À˚˛ ¬ı¬ı˛±fl¡¬ı±¸œ¬ı˛ Ê√ÚÊ√œ¬ıÀÚ ø¬ı¬ı˛+¬Û
õ∂ˆ¬±¬ı ø¬ıô¶±¬ı˛ fl¡À¬ı˛ ‰¬À˘ÀÂ√º
¬ı˛±Ê√…ˆ¬±¯∏± ’±˝◊√ ÀÚ¬ı˛ ¬ıÀ˘ ’Ú…±Ú…
ˆ¬±ø¯∏fl¡ Ê√ÚÀ·±á¬œ¬ı˛ ˜≈À‡¬ı˛ ˆ¬±¯∏± Œfl¡Àάˇ
ŒÚ¬ı±¬ı˛ õ∂øÓ¬¬ı±À√ Œ˚ ¸—¢∂±˜ ·Àάˇ ›Àͬ
Ó¬±¬ı˛ Ù ¬À˘˝◊ √ 19 Œ˜í¬ı˛ ˝◊ √ ø Ó¬˝√ √ ± ¸º
˜±Ó¬‘ˆ¬±¯∏±¬ı˛ ’øÒfl¡±¬ı˛ ¬ı˛é¬±¬ı˛ Ó¬±ø·À√ 11
Ê√ÀÚ¬ı˛ ˙˝√√œø√ ¬ı¬ı˛Ìº Ê√ÚÚœ-Ê√ijˆ”¬ø˜,
˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏± › Ò˜« ˚‡Ú ’±Sê±ôL ˝√√˚˛ Ó¬‡Ú
˜±Ú≈¯∏ øÚÀÊ√¬ı˛ Ê√œ¬ıÚÀfl¡› Ó≈¬26√ fl¡À¬ı˛ ¬õ∂±Ì
¬ıø˘ ø√ÀÓ¬ fl≈¡øFÓ¬ ˝√√˚˛ Ú±º
¸M√ √ À ¬ı˛ ¬ ı˛ ¬ √ ˙ Àfl¡ ø˙鬱¬ı˛ ˜±Ò…˜
õ∂Àùü› ’¸˜œ˚˛± ˙±¸fl¡À|øÌ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
’Ú…±Ú… ˆ¬±ø¯∏fl¡ Ê√ÚÀ·±á¬œ¬ı˛ ˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±˚˛
ø˙鬱¬ı˛ ·ÌÓ¬±øLa fl ¡ ’øÒfl¡±¬ı˛ Œfl¡Àάˇ
øÚÀÓ¬› ˝◊ √ Ó ¬ô¶Ó¬ fl¡À¬ı˛ ø Úº ¤¬ı˛ Ù ¬À˘
¶§±ˆ¬±ø¬ıfl¡ ˆ¬±À¬ı˝◊√ ¬ı¬ı˛±fl¡ ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛
ø˙鬱ԫœ¬ı˛± √±èÌ ’¸≈ø¬ıÒ±˚˛ ¬ÛÀάˇº
¬ı¬ı˛ ± fl¡ ά◊ ¬ ÛÓ¬…fl¡±˚˛ ø‰¬øfl¡»¸±
˜˝√ √ ± ø¬ı√ … ±˘˚˛ , ’±=ø˘fl¡ fl¡±ø¬ı˛ · ø¬ı˛
˜˝√ √ ± ø¬ı√ … ±˘˚˛ , Œfl¡fœ˚˛ ø¬ıù´ø¬ı√ … ±˘˚˛
¶ö ± ¬ÛÀÚ¬ı˛ Œé¬ÀS› ¬ıË p ¡¬Û≈ À S¬ı˛
ά◊¢∂Ê√ ±Ó¬œ˚˛Ó ¬±¬ı±√œ ˙±¸fl¡À|øÌ ¬ÛÀ√
¬ÛÀ√ ¬ı±Ò± ¸‘ ø ©Ü fl¡À¬ı˛ Œ·ÀÂ√ º ¬ı¬ı˛ ± fl¡
ά◊ ¬ ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛ õ∂Àùü ’¸˜œ˚˛ ±
ά◊ ¢ ∂Ê√ ± Ó¬œ˚˛ Ó ¬±¬ı±√ œ ˙±¸fl¡À|ø̬ı˛
ø¬ıÀ¬ı˛ ± øÒÓ¬± ¬ı¬ı˛ ± fl¡ ά◊ ¬ ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛
’±˜Ê√ Ú Ó¬±Àfl¡ ˆ¬±¬ıÀÓ¬ ¬ı±Ò… fl¡¬ı˛ À Â√
’¸˜œ˚˛± ˙±¸fl¡À|ø̬ı˛ Ú±·¬Û±˙ ŒÔÀfl¡
˜≈øMê√ Œfl¡±Ú ¬ÛÀÔØ ˆ¬±¬ıÀÓ¬ qè fl¡À¬ı˛ÀÂ√
’¸˜ ¬ı˛±©Ü™ ¬ı…¬ı¶ö±¬ı˛ ¬ı±˝◊√ À¬ı˛ ¤fl¡ ¬Û‘Ôfl¡
¬ı˛±©Ü™œ˚˛ ˜˚«±√±º ’±À˘±‰¬Ú± ‰¬˘ÀÂ√ ¬Û‘Ôfl¡
Œfl¡fœ˚˛ ˙±ø¸Ó¬ ’=À˘¬ı˛, ˆ¬±¬ıÚ± qè
˝√√À˚˛ÀÂ√ ’Ô«ÕÚøÓ¬fl¡ ¬Û¯∏«√ ·Í¬ÀÚ¬ı˛º
ø¬ı√…˜±Ú ¬ı…¬ı¶ö± Œˆ¬Àe Ú”Ó¬Ú õ∂À√˙
¬ı± ¬ı˛±Ê√… ·Í¬ÀÚ¬ı˛ ’±Àµ±˘Ú ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬
Œfl¡±Ú› Ú” Ó ¬Ú ‚Ȭڱ Ú˚˛ º ˜±^±Ê√
Œõ∂ø¸Àάøk Œˆ¬Àe ø¬ı˙±˘ ’h ·Í¬ÀÚ¬ı˛
Ê√Ú… ¬ı˛±˜±˘≈ ˙˝√√œø√ ¬ı¬ı˛Ì› fl¡À¬ı˛Úº ¤¬ı˛¬Û¬ı˛
˝√√ø¬ı˛˚˛±Ú±, Ú±·±˘…±`¬, Œ˜‚±˘˚˛, ø˜ÀÊ√±¬ı˛±˜
ø√ À ˚˛ qè fl¡À¬ı˛ ¸±•xøÓ¬fl¡ fl¡±À˘
ά◊M√ ¬ı˛±=˘, Â√øM√√˙·Î¬ˇ, Á¡±Î¬ˇ‡G õ∂ˆ‘¬øÓ¬
Ú”Ó¬Ú Ú”Ó¬Ú ¬ı˛±Ê√… ·øͬӬ ˝√√À˚˛ÀÂ√º
’¸˜ ŒÔÀfl¡ Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ ˚±¬ı±¬ı˛ ¤˝◊√
õ∂¬ıÌÓ¬± ¬ı±—˘±ˆ¬±¯∏ œ õ∂Ò±Ú ¬ı¬ı˛ ± fl¡
ά◊¬ÛÓ¬…fl¡±˚˛˝◊√ √ ¤fl¡˜±S Ú˚˛º ’¸˜œ˚˛±
˙±¸fl¡À|ø̬ı˛ ά◊ ¢ ∂Ê√ ± Ó¬œ˚˛ Ó ¬±¬ı±√ œ
˜±Úø¸fl¡Ó¬±¬ı˛ Ù¬À˘˝◊√ Ú±·± ¬Û±˝√√±Î¬ˇ ŒÊ√˘±,
‡±ø¸ › ∆Ê√ôLœ˚˛± ¬Û±˝√√±Î¬ˇ ŒÊ√˘± ¤¬ı—
˘≈¸±˝◊√ ¬Û±˝√√±Î¬ˇ ŒÊ√˘±› ’¸À˜¬ı˛ ¬ı˛±Ê√…
¸œ˜±Ú± ŒÔÀfl¡ Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ ø·À˚˛ Ú±·±˘…±`¬,
Œ˜‚±˘˚˛ › ø˜ÀÊ√±¬ı˛±˜ Ú±À˜ Ú”Ó¬Ú Ú”Ó¬Ú
¬ı˛±Ê√… ·øͬӬ ˝√√˚˛º
’¸À˜¬ı˛ ’Ú…Ó¬˜ ’±ø√ ¬ ı±¸œ
¬ıÀάˇ±¬ı˛±› ¤fl¡˝◊√ fl¡±¬ı˛ÀÌ ëøάˆ¬±˝◊√ά ’¸˜
ø٬ك ¬ øȬ - ø٬٬øȃ í Œù≠±·±Ú Ó≈ ¬ À˘
øÚÀÊ√À√¬ı˛ Ê√Ú… ’±˘±√± ¬Û¯∏«√ øÂ√øÚÀ˚˛
øÚÀ˚˛ÀÂ√º fl¡±ø¬ı« ’±—˘—, øά˜± ¬˝√√±¸±›
ŒÊ√˘±› ’¸˜ ŒÔÀfl¡ Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ ø·À˚˛
’±˘±√± ¬ı˛±Ê√… ·Í¬ÀÚ¬ı˛ √±ø¬ı Ó≈¬À˘ÀÂ√º
¬¶§ ± ˆ¬±ø¬ıfl¡ˆ¬±À¬ı˝◊ √ ¤˝◊ √ ¸ ¬ı ‚Ȭڱ ›
¬Ûø¬ı˛‚Ȭڱ ¬ı¬ı˛±fl¡¬ı±¸œÀfl¡› ’¸˜ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
¬ı±˝◊√ À¬ı˛ ’±˘±√± ¬ı˛±Ê… ·Àάˇ ŒÓ¬±˘±¬ı˛
¬ı…±¬Û±À¬ı˛ ά◊»¸±˝√√œ fl¡À¬ı˛ Ó≈¬À˘ÀÂ√º
øfl¡c õ∂ùü ˝√√˘ ’¸˜ ¬ı˛±Ê√… ŒÔÀfl¡
Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ Œ·À˘˝◊√ fl¡œ ’±˜¬ı˛± Œ¸±Ú±¬ı˛ ¬ı¬ı˛±fl¡
ά◊¬ÛÓ¬…fl¡± Œ¬ÛÀ˚˛ ˚±¬ı∑ ’±˘±√± ¬ı˛±Ê√…
˝√√À˘˝◊√ fl¡œ ¤˘±fl¡±¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛Ì ˜±Ú≈À¯∏¬ı˛
’±˙±-’±fl¡±„∏ é ¬± ¬Û” ¬ ı˛ Ì ˝√ √ À ¬ı∑
’¸˜œ˚˛±ˆ¬±¯∏œ¬ı˛±˝◊√ ŒÓ¬± ’¸À˜¬ı˛ ˙±¸Ú
鬘Ӭ±¬ı˛ ˘±·±˜ ÒÀ¬ı˛øÂ√˘, Ó¬± ˝√√À˘ Œfl¡Ú
’¸˜œ˚˛±ˆ¬±¯∏œÀ√¬ı˛ ˜ÀÒ… ŒÔÀfl¡˝◊√ ¤fl¡√˘
¸±¬ı« À ˆ¬Ã˜ ¬ı˛ ± ÀÊ√ … ¬ı˛ √ ± ø¬ıÀÓ¬ ¸˙¶a
¸—¢∂±À˜ ø˘5 ˝√√˘∑
Œ˚ ø¬ı˙±˘ ’hõ∂À√˙ ·Í¬ÀÚ¬ı˛ Ê√Ú…
ŒÓ¬À˘e√√±Ú± ¤˘±fl¡±˚˛ ˜±Ú≈¯∏À√¬ı˛ ˆ”¬ø˜fl¡±
øÂ√ ˘ ’¬Ûø¬ı˛ ¸ œ˜, Œ¸˝◊ √ ŒÓ¬À˘e√ √ ± Ú±
¤˘±fl¡±¬ı˛ ˜±Ú≈¯∏ Œfl¡Ú ’hõ∂À√˙ ŒÔÀfl¡
¬Û‘Ôfl¡ ˝√√ÀÓ¬ ‰¬±˝◊√ÀÂ√∑
¤˜Ú øfl¡Â≈√ Ó¬Ô… ˚ø√ ø¬ıÀù≠¯∏Ì fl¡¬ı˛±
˚±˚˛ Ó¬±˝√√À˘ Œ√‡± ˚±À¬ı ’±˘±√± ¬ı˛±Ê√…˝◊√
¸˜¸…±¬ı˛ ¸˜±Ò±Ú fl¡À¬ı˛ Ú±º Œfl¡±Ú ø¬ıÀ˙¯∏
¬ı˛±Ê√… ¬ı± Œ√À˙¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛Ì ˜±Ú≈À¯∏¬ı˛ ¸˜¸…±
¬ı± ¬ı=Ú±¬ı˛ ά◊»¸ ˝√√À26√ Œ¸˝◊√ ¬ı˛±Ê√… ¬ı±
Œ√À˙¬ı˛ ˙±¸fl¡À|ø̺ ˙±¸fl¡À|øÌ Œ˚
Œfl¡±Ú› ¬ıÌ«-Ò˜«-ˆ¬±¯∏±¬ı˛˝◊√ Œ˝√√±fl¡ Ú± Œfl¡Ú
øÚÀÊ√À√¬ı˛ Œ|øÌ ¶§±ÀÔ« øÚÀÊ√¬ı˛ ¬ıÌ«-Ò˜«-
ˆ¬±¯∏±¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛Ì Œ˘±fl¡À√¬ı˛ Œ˙±¯∏Ì-¬ı=Ú±
fl¡¬ı˛ÀÓ¬ Œ¬ÛÂ√¬Û± ˝√√˚˛ Ú±º
¸•xøÓ¬ ¤fl¡ ¸—¬ı±À√ õ∂fl¡±˙ ¬Û‘Ôfl¡
¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛ √±ø¬ıÀÓ¬ ¬Û”¬ı« Ú±·±˘…±À`¬¬ı˛ ‰¬±¬ı˛øȬ
ŒÊ√˘±˚˛ ’±Àµ±˘Ú qè ˝√√À˚˛Àº√ ¬Û”¬ı«
Ú±·±˘…±`¬ Ê√Ú ¸—·Í¬Ú ˜= ·Àάˇ fl¡À˚˛fl¡
˝√√±Ê√±¬ı˛ ˜±Ú≈¯∏ qè fl¡À¬ı˛ÀÂ√Ú ø˜øÂ√˘,
õ∂øÓ¬¬ı±√ ¸ˆ¬±º
Ú±·±˘…±À`¬¬ı˛ ¸¬ı ŒÔÀfl¡ ø¬ÛøÂ√À˚˛
¬Ûάˇ± ŒÊ√˘± Ó≈¬À˚˛—¸±—, øfl¡øÙ¬À¬ı˛, ˜Ú ›
˘—À˘—º Ú±·±˘…±`¬ ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬±¬ı˛ 60 Ê√Ú
ø¬ıÒ±˚˛Àfl¡¬ı˛ ˜ÀÒ… 20 Ê√Ú ø¬ıÒ±˚˛fl¡˝◊√ ¤˝◊√
‰¬±¬ı˛ ŒÊ√˘± ŒÔÀfl¡ øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬º ¸±—Ó¬±˜,
fl¡Ú…±fl¡, ˝◊ √ ˜ ƒ ‰ ≈ ¬ —&¬ı˛ , ŒÙ¬±˜ › ‰¬±—
Ê√ÚÀ·±á¬œ¬ı˛ ˜±Ú≈¯∏ ¤˝◊√ ¤˘±fl¡±¬ı˛ ¬ı±ø¸µ±º
¤‡±ÀÚ Î¬◊À~‡ fl¡¬ı˛± ’õ∂±¸øefl¡ ˝√√À¬ı Ú±
Œ˚ ¬Û‘Ôfl¡ Ú±·±˘…±`¬ ·Í¬ÀÚ¬ı˛ √±ø¬ıÀÓ¬¡
¬Û=±À˙¬ı˛ Œ˙¯∏ˆ¬±· ŒÔÀfl¡ Œ˚ ’±Àµ±˘Ú
¤˜Úfl¡œ ø˝√√—¸±¬ı˛ ¬ÛÔ øÚÀ˚˛øÂ√˘, Œ¸˝◊√
’±Àµ±˘ÀÚ ¤˝◊√ Ê√ÚÊ√±øÓ¬&À˘±› ˙ø¬ı˛fl¡
øÂ√ ˘ º Ó¬±˝√ √ À ˘ ’±Ê√ Ó¬±¬ı˛ ± Ó¬±À√ ¬ ı˛
’±Àµ±˘ÀÚ ˘t Ú±·±˘…±`¬ ŒÔÀfl¡
Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ Œ˚ÀÓ¬ ‰¬±˝◊√ÀÂ√Ú Œfl¡Ú∑
Œ˜‚±˘À˚˛¬ı˛ Ê√ÚÀ·±á¬œ&À˘±¬ı˛ ˜ÀÒ…
õ∂Ò±Ú ≈√˝◊√ Ê√ÚÀ·±á¬œ ‡±ø¸ › ·±À¬ı˛±¬ı˛±
‹fl¡…¬ıXˆ¬±À¬ı˝◊√ ’¸À˜¬ı˛ ¤fl¡øȬ ŒÊ˘±
¬Û˚«±˚˛ ŒÔÀfl¡ ¬ı˛±Ê√…ô¶À¬ı˛ ά◊ißœÓ ¬˝√√¬ı±¬ı˛
’±Àµ±˘Ú fl¡À¬ı˛ ¸Ù¬˘› ˝√√À˚˛ÀÂ√Úº øfl¡c
·±À¬ı˛±¬ı˛± ’±Ê√ ¬ıÓ«¬˜±Ú ˙±¸Ú ¬ı…¬ı¶ö±˚˛
’¸c©Üº Œ˜‚±˘˚˛ ŒÔÀfl¡ ·±À¬ı˛ ±
¬Û±˝√ √ ± άˇ À fl¡ ¬Û‘ Ô fl¡ fl¡¬ı˛ ± ¬ı˛ Ê√ Ú … Ê√ e œ
Œ·±á¬œ› ·Àάˇ ά◊ÀͬÀÂ√ ¬ıÀ˘ ‡¬ıÀ¬ı˛ õ∂fl¡±˙º
õ∂ùü ˝√√˘, Œfl¡Ú∑
’±˘±√± ø˜ÀÊ√±¬ı˛±˜ ·Í¬ÀÚ¬ı˛
√ ± ø¬ıÀÓ¬ ø˜ÀÊ√ ± Ú…±˙ÀÚ˘ ÙË ¬ KI◊ ¬ı±
¤˜.¤Ú.¤Ù¬ √œ‚«ø√Ú ’±Àµ±˘Ú fl¡À¬ı˛ÀÂ√º
¤˝◊√ ’±Àµ±˘Ú ¤fl¡¸˜˚˛ ¸ø˝√√—¸ ¬ı˛+¬Û›
øÚÀ˚˛øÂ√˘º Œ¸˝◊√ ’±Àµ±˘ÀÚ ø˜ÀÊ√±¬ı˛±À˜
ø˜ÀÊ√±¬ı˛± Œ˚˜Ú øÂ√À˘Ú ŒÓ¬˜øÚ ˝ƒ˜±¬ı˛
[Hmer] Ê√ Ú À·±á¬œ¬ı˛ Œ˘±Àfl¡¬ı˛ ± ›
øÂ√ À ˘Úº ø˜ÀÊ√ ± ¬ı˛ ± À˜¬ı˛ ’Ú…±Ú…
Ê√ Ú À·±á¬œ¬ı˛ Œ˘±Àfl¡¬ı˛ ± › ¸—¢∂±À˜
¸øSê˚˛ˆ¬±À¬ı ’—˙¢∂˝√√Ì fl¡À¬ı˛ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛œ
√ ˜ ڬۜάˇ À Ú¬ı˛ ø˙fl¡±¬ı˛ ˝√ √ À ˚˛ À Â√ Ú ,
fl¡±¬ı˛±¬ı±¸› ‡±È¬ÀÓ¬ ˝√√À˚˛ÀÂ√º ¸M√√À¬ı˛¬ı˛
√ ˙ Àfl¡ ŒÊ√ À ˘ ø˜ÀÊ√ ± › ˝ƒ √ ˜ ±¬ı˛
ŒÚÓ‘ ¬ QÀfl¡› ø˜ÀÊ√ ± ¬ı˛ ± À˜¬ı˛ √ ± ø¬ıÀÓ¬
¸—¢∂±˜ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ’¬Û¬ı˛±ÀÒ ŒÊ√˘ ‡±È¬ÀÓ¬
Œ√À‡øÂ√º ˝ƒƒ√ ˜±¬ı˛ › ø˜ÀÊ√± ŒÚÓ‘¬ÀQ¬ı˛
¸Àe ŒÊ√À˘ ’±˜±¬ı˛ ‚øÚá¬Ó¬±› ˝√√À˚˛øÂ√˘
˚± ¬¬Û¬ı˛¬ıÓ«¬œfl¡±À˘› ¬ı˝√√±˘ øÂ√˘º ’±Ê√
Œ¸˝◊√ ˝ƒƒ√ ˜±¬ı˛ Ê√ÚÀ·±á¬œ¬ı˛ Œ˘±Àfl¡¬ı˛± ¬Û‘Ôfl¡
˝ƒƒ√ ˜±¬ı˛ ¶§±˚˛M√ ˙±¸Ú ‰¬±˝◊√ ÀÂ√Úº fl¡±¬ı˛Ì,
Ó¬±À√¬ı˛ ¬ıMê√¬ı… ¬ıÓ«¬˜±Ú ø˜ÀÊ√±¬ ˙±¸Àfl¡¬ı˛±
˝ƒ ƒ √ ˜ ±¬ı˛ À√ ¬ ı˛ Ú…±˚… ˝√ √ fl ¡ õ∂±ø5ÀÓ¬ ¬ı±Ò±
¬Ê√ij±À26√Úº ’Ô«±» ’±˘±√± ¬ı˛±Ê√… ·Í¬ÀÚ›
¸±Ò±¬ı˛ Ì ˜±Ú≈ À ¯∏ ¬ ı˛ ’±˙±-’±fl¡±„∏ é ¬±¬ı˛
¬ı±ô¶¬ı ¬ı˛+¬Û±˚˛Ì ˝√√˚˛ Ú±º ˙±¸Ú√ÀG¬ı˛
˘±·±˜ Ò¬ı˛± ˙±¸fl¡À|øÌ, ¤fl¡ ¸˜À˚˛¬ı˛
¸—¢∂±˜œ ˜˚˛√±ÀÚ¬ı˛ ¸±Ôœ˝◊√ , Œ˙±¯∏fl¡-
˙±¸Àfl¡ ¬ı˛+¬Û±ôLø¬ı˛Ó¬ ˝√√Úº
1977 ¸±À˘ ¬Ûø(˜¬ıÀe ¬ı±˜ÙˬKI◊
’±Ê√ À fl¡¬ı˛ ¬ı±˜ÙË ¬ ÀKI◊ ¬ ı˛ ˜ÀÓ¬± ¶§ œ fl‘ ¡ Ó¬
’Ò–¬ÛøÓ¬Ó¬ øÂ√ ˘ Ú±, øfl¡c ˆ¬±¬ı˛ À Ó¬
ø¬ı…˜±Ú ¬ı˛±©Ü™¬ı…¬ı¶ö± Œ‰¬ÃøS˙ ¬ıÂ√À¬ı˛ Ó¬±À√¬ı˛
¸¬ı«˝√±¬ı˛±¬ı˛ Œ|ø̉¬ø¬ı˛S ¬Û±ÀåI◊ ø√À˚˛ ˙±¸fl¡-
Œ˙±¯∏ fl ¡ › ¬Û≈ “ ø Ê√ ¬ ÛøÓ¬À√ ¬ ı˛ Œ|øÌÀÓ¬
¬Ûø¬ı˛¬ıøÓ«¬Ó¬ fl¡À¬ı˛ÀÂ√º
’±¸À˘ ·`¬À·±˘È¬± ˝√√À26√ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛
ø¬ı√…˜±Ú ¬ı˛±©Ü™ ¬ı…¬ı¶ö±¬ı˛º ¤˝◊√ ø¬ı√…±˜±Ú ¬ı˛±©Ü™
¬ı…¬ı¶ö±˚˛ Œfl¡fœ˚˛ ˙±ø¸Ó¬ ’=˘ ¬ı± ¬¬Û”Ì«
Âóԇ± 63
¬ı˛ ± Ê√ … õ∂±ø5ÀÓ¬› ¬ı¬ı˛ ± fl¡ ά◊ ¬ ÛÓ¬…fl¡±¬ı˛
¸˜¸…±¬ı˛ ¸˜±Ò±Ú ˝√√À¬ı Ú±º Œfl¡ ¬ı˘ÀÓ¬
¬Û±À¬ı˛ , fl¡À˚˛ fl ¡ ¬ıÂ√ ¬ ı˛ ¬Û¬ı˛ fl¡ø¬ı˛ ˜ ·?,
˝√ √ ± ˝◊ √ ˘ ±fl¡±øµ, ˘é¬œ¬Û≈ ¬ ı˛ , fl¡±øȬ·Î¬ˇ ± ¬ı˛
õ∂ÀÓ¬…fl¡øȬ ¬ı± fl¡À˚˛fl¡øȬ ¬ı¬ı˛±fl¡ Œfl¡fœ˚˛
˙±ø¸Ó¬ ’=˘ ¬ı± ¬Û”Ì«±e ¬ı˛±Ê√… ŒÔÀfl¡
’Ú≈iß˚˛Ú › ¬ı=Ú±¬ı˛ ’øˆ¬À˚±· Ó≈¬À˘
Œ¬ıø¬ı˛À˚˛ Œ˚ÀÓ¬ ‰¬±˝◊√À¬ı Ú±∑
¬ı˛ ± ©Ü™ ø¬ı:±ÀÚ ¬ıÀ˘ ¸—ø¬ıÒ±Ú
¬ı±Ú±ÀÚ± ˚±˚˛ Ú±, ¸—ø¬ıÒ±Ú ø¬ıfl¡ø˙Ó¬ ˝√√˚˛
[Constitution is not made, but
it grows]º Œ√ À ˙¬ı˛ ¬Û¬ı˛ • Û¬ı˛ ± ,
Ê√Ú·À̬ı˛ ‰¬±ø˝√√√± ’±˙±-’±fl¡±„∏鬱¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛
øˆ¬øM√√ fl¡À¬ı˛ ¸—ø¬ıÒ±Ú ø¬ıfl¡ø˙Ó¬ ˝√√˚˛, Œ˚
¸—ø¬ıÒ±ÀÚ¬ı˛ øˆ¬øM√√ÀÓ¬ Œ√À˙¬ı˛ ¬ı˛±©Ü™ ¬ı…¬ı¶ö±
·Àάˇ ά◊ À ͬº øfl¡c ˆ¬±¬ı˛ Ó ¬¬ıÀ¯∏ « Œ˚
¸—ø¬ıÒ±ÀÚ ¬ıÓ«¬˜±Ú ¬ı˛±©Ü™ ¬ı…¬ı¶ö± ‰¬˘ÀÂ√
Œ¸˝◊√ ¸—ø¬ıÒ±Ú ø¬ıfl¡ø˙Ó¬ ˝√√˚˛øÚ, ø¬ıÀ√À˙¬ı˛
ø¬ıøˆ¬iß ¸—ø¬ıÒ±Ú ŒÔÀfl¡ ’Ú≈fl¡¬ı˛Ì fl¡¬ı˛±
˝√√À˚˛ÀÂ√º ø¬ıËøȬ˙, ˜±øfl«¡Ú, fl¡±Ú±øά˚˛±Ú,
ŒÙˬ= › ’±˝◊√ø¬ı˛˙ fl¡ÚøàÈ≈¬…˝◊√˙Ú ŒÔÀfl¡
ø¬ıøˆ¬iß Ò±¬ı˛± Ò±¬ı˛ fl¡¬ı˛± ˝√√À˚˛ÀÂ√º ¤fl¡Ô±
¤‡±ÀÚ Î¬◊À~‡ fl¡¬ı˛± Œ˚ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛ Œ˚
ά◊ ø ~ø‡Ó¬ ‰¬±¬ı˛ ø Ȭ Œ√ À ˙¬ı˛ ¬¬Û¬ı˛ • Û¬ı˛ ± ,
˜±Úø¸fl¡Ó¬±, ¸±˜±øÊ√fl¡ ’±‰¬±¬ı˛-’±‰¬¬ı˛Ì
› ¬ı±ô¶¬ıÓ¬±¬ı˛ ¸Àe ’±˜±À√¬ı˛ Œ√À˙¬ı˛
’±˙˜±Ú Ê√ ø ˜Ú Ù¬±¬ı˛ ± fl¡º fl¡±ÀÊ√ ˝ ◊ √
¸—ø¬ıÒ±ÚøȬ ’±˜±À√¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛ ’±À¬ı˛±ø¬ÛÓ¬º
Ó¬≈√¬Ûø¬ı˛ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛ ¸—ø¬ıÒ±Ú ¤¬ı— ’±˝◊√ øÚ
ø¬ıÒ±Ú ˜” ˘ Ó¬ 1935-¤¬ı˛ ˆ¬±¬ı˛ Ó ¬
’±˝◊√ ÀÚ¬ı˛ ’Ú≈¸¬ı˛ÀÌ ·‘˝√ œÓ¬, Œ˚ ’±˝◊√ Ú
øÂ√˘ ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ õ∂Ê√±À√¬ı˛Àfl¡ ˙±¸Ú fl¡¬ı˛±¬ı˛
Ê√ Ú … ¬ı˛ ±Ê√ ± ø¬ıË ø ȬÀ˙¬ı˛ ’±˝◊ √ Ú º ’Ô« ± »
˙±¸Àfl¡¬ı˛± ¬ı˛±Ê√± ’±¬ı˛ ˙±ø¸ÀÓ¬¬ı˛± õ∂Ê√±º
’±Ê√› Œ¸˝◊√ ¬ı˛±Ê√±-õ∂Ê√± ˜±Úø¸fl¡Ó¬±˝◊√
ø¬ı¬ı˛±Ê√ fl¡¬ı˛ÀÂ√º
’Ô‰¬ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬ ·Ì¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛ ¬Û¬ı˛•Û¬ı˛±
øÂ√˘º Œ¸˝◊√ ·Ì¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛ ¬Û¬ı˛•Û¬ı˛±Àfl¡
¸˜À˚˛¬ı˛ ¸Àe Ó¬±˘ ø˜ø˘À˚˛ ø¬ıfl¡ø˙Ó¬
˝√√¬ı±¬ı˛ ¸≈À˚±· ø√À˘˝◊√ ¤˜Ú ¸—ø¬ıÒ±Ú ›
¬ı˛±©Ü™¬ ¬ı…¬ı¶ö± ˝√√˚˛ÀÓ¬± ø¬ıfl¡ø˙Ó¬ ˝√√Ó¬ Œ˚ ¬ı˛±©Ü™
¬ı…¬ı¶ö±˚˛ Œ˙±¯∏Ì-¬ı=Ú±¬ı˛ ’¬ı¸±Ú ‚øȬÀ˚˛
Ê√ ± øÓ¬-¬ıÌ« - Ò˜« - ˆ¬±¯∏ ± ’=À˘¬ı˛ ¸˜±Ú
’øÒfl¡±¬ı˛ › ¸˜±Ú ˜˚«±√± õ∂øӬᬱ fl¡¬ı˛±
Œ˚Ó¬, Œ˚‡±ÀÚ ¤fl¡ Ê√ÚÀ·±á¬œ¬ı˛ ¸Àe
’Ú… Ê√ÚÀ·±á¬œ¬ı˛, ¤fl¡ ˆ¬±¯∏± Œ·±á¬œ¬ı˛
¸Àe ’Ú… ˆ¬±¯∏± Œ·±á¬œ¬ı˛, ¤fl¡ Ò˜«œ˚˛
¸•x√ ± À˚˛ ¬ ı˛ ¸Àe ’Ú… Ò˜« œ ˚˛
¸•x√ ± À˚˛ ¬ ı˛ , ¤fl¡ ’=À˘¬ı˛ ¸±ÀÔ
’Ú… ’=À˘¬ı˛ ø¬ıÀ¬ı˛ ± ÀÒ¬ı˛ ’¬ıfl¡±˙˝◊ √
Ô±fl¡Ó¬ Ú±º
¤˝◊√ ¬Ûø¬ı˛Àõ∂øé¬ÀÓ¬ ’±ø˜ ˜ÀÚ fl¡ø¬ı˛
Ó‘¬Ì˜”˘ ¬Û˚«ôL ø¬ıô¶‘Ó¬ ¬ıUô¶¬ı˛œ˚˛ ¶§˙±¸Ú
ˆ¬±¬ı˛ À Ó¬¬ı˛ Ê√ Ú … ¤fl¡ ’±√ ˙ « ¬ı…¬ı¶ö ±
Œ˚‡±ÀÚ õ∂ÀÓ¬…Àfl¡ õ∂ÀÓ¬…Àfl¡¬ı˛ ˜˚«±√± ›
’øÒfl¡±¬ı˛ ˘±ˆ¬ fl¡¬ı˛ À ¬ıÚ ˚± ¬ıÓ¬« ˜ ±Ú
¬ı˛ ± ©Ü ™ œ ˚˛ ¬ı…¬ı¶ö ± ˚˛ ¬Û‘ Ô fl¡ ¬ı˛ ± Ê√ … ø√ À Ó¬
¬Û±¬ı˛À¬ı Ú±º q
 Õ•Ëí±ðûþ
¬Û=±À˚˛Ó¬ ¬ı…¬ı¶ö± › ¶§±˚˛M√ ˙±¸Ú
F¿îÂËòõþ Âó±î±õþ Âóõþ
¯∏ á ¬ ¬Û=¬ı±ø¯∏ « fl ¡œ ¬Ûø¬ı˛ fl ¡äÚ±˚˛
¢∂±À˜±iß˚˛ÀÚ¬ı˛ Ê√Ú… ¬ı…±¬Ûfl¡ˆ¬±À¬ı ¸•Û√
¸—¢∂˝√ fl¡¬ı˛± ˝√√˘ ¤¬ı— Ó¬±¬ı˛ ¬ı˛+¬Û±˚˛À̬ı˛
¸≈á≈¬ ¤¬ı— fl¡±˚«fl¡¬ı˛œ ¬ı…¬ı¶ö±¬ı˛ fl¡Ô±È¬±
’±¬ı±¬ı˛ õ∂±¸øefl¡ ˝√√À˚˛ “√±Î¬ˇ±˘º ¤fl¡È¬±
·ä ‰¬±˘≈ øÂ√˘ Œ˚, ¢∂±À˜±iß˚˛ÀÚ¬ı˛ Ê√Ú…
Œfl¡f ¤fl Ȭ±fl¡± ˜?≈¬ı˛ fl¡¬ı˛À˘ ¢∂±À˜
ø·À˚˛ Œ¬ÛÓÂ√˚˛ 15 ¬Û˚˛¸±º ¤˜øÚÀÓ¬
≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ fl¡Ô± ˚ø√ ŒÂ√Àάˇ› Œ√›˚˛± ˚±˚˛,
Ó¬¬ı≈ õ∂˙±¸øÚfl¡ ø¬ıø˘ ¬ıÀµ±¬ıÀô¶¬ı˛ ¬ı…˚˛
¤Ó¬À¬ıø˙ ˝√√˚˛ Œ˚, Ó¬±ÀÓ¬ ¸øÓ¬…˝◊√ 15
¬Û˚˛¸±¬ı˛ Œ¬ıø˙ Ó‘¬Ì˜”À˘ Œ¬ÛÓÂ√ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛
Ú±º
¤ø√fl¡ ŒÔÀfl¡ Œ√‡À˘ ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛ Ê√Ú… Œ˚ Ó¬±ø·√Ȭ±
¬ı±¬ı˛ ¬ı±¬ı˛ ’±¸ÀÂ√ , Œ¸È¬± ˜” ˘ Ó¬
õ∂˙±¸øÚfl¡ fl¡±¬ı˛ÀÌ ¤¬ı— ‡±Ú±¬Û≈ø¬ı˛¬ı˛
Ê√ Ú …º ¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡ fl¡±¬ı˛ Ì Ô±fl¡ÀÓ¬
¬Û±À¬ı˛, øfl¡c Œ¸ ø¬ı¯∏À˚˛ ’±ø˜ ø¬ıÀ˙¯∏
øfl¡Â≈√ ¬ı˘ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛¬ı Ú±º øfl¡c ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ ¤fl¡È¬± ‰¬…±À˘? ‰¬À˘ ’±¸ÀÂ√º
Œ√‡± ˚±À26√ ’±˜˘±Ó¬La ¤fl¡È¬± øÚø«√©Ü
¸œ˜±¬ı˛ ¬ı±˝◊√À¬ı˛ ’±¬ı˛ fl¡±Ê√ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛ÀÂ√
Ú±º ¢∂±˜&ø˘ÀÓ¬ ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛ ’øô¶Q
ŒÚ˝◊√ ¤fl¡Ô± ˆ≈¬˘º ¬Ûø(˜¬ı±—˘± ¬ı±
˜Ò…õ∂À√˙ ¸¬ı«S˝◊√, ’±Ê√ ¢∂±˜ø¬ÛÂ≈√ ¸¬ı
ø˜ø˘À˚˛ ¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛ fl¡˜«‰¬±¬ı˛œ¬ı˛ ¸—‡…± 12
ŒÔÀfl¡ 18 Ê√ Ú º øfl¡c ¸˜¸…± ˝√ √ ˘
¤À√¬ı˛ ˜ÀÒ… ¸˜i§˚˛ ŒÚ˝◊√ ¤¬ı— ŒÚ˝◊√
Ê√¬ı±¬ıø√ø˝√√ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ¬ı±Ò…Ó¬±º ¤‡±ÀÚ ¤fl¡
’æ≈√Ó¬ ∆¬ı¬Û¬ı˛œÓ¬… Œ√‡± ˚±˚˛º ¤À√¬ı˛
Ê√¬ı±¬ıø√ø˝√√¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö±È¬± ά◊¬Û¬ı˛ ø√Àfl¡ ’±¬ı˛
鬘Ӭ± ¬ı…¬ı˝√√±À¬ı˛¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö±È¬± øÚÀ‰¬¬ı˛
ø√Àfl¡º ˚±À√¬ı˛ Ê√Ú… fl¡±Ê√ fl¡¬ı˛øÂ√, ¤À√¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ Ê√¬ı±¬ıø√ø˝√√¬ı˛ Œfl¡±Ú ¬ı…¬ı¶ö± ŒÚ˝◊√º
˚±˝◊√ Œ˝√√±fl¡, ¬ı˛±Ê√œ¬ı ·±gœ¬ı˛ fl¡±ÀÂ√
¤˝◊ √ øÚ•ß ˜ ≈ ‡ œ √ ± ˚˛ ¬ ıXÓ¬±¬ı˛ ¬õ∂¸eȬ±
¤fl¡È¬± ‰¬…±À˘? ø˝√√À¸À¬ı ¤À˘± ¤¬ı—
øÓ¬øÚ ¤flȬ± ø¬ıÀ˙¯∏ ά◊À√…±· øÚÀ˘Úº
’¬ı˙… ¤¬ı˛ ¸±ÀÔ ¤fl¡È¬± ¬ı˛±Ê√ÚœøÓ¬›
˚≈Mê√ ’±ÀÂ√º Œ¸ ¸˜˚˛ ¬Ûø(˜¬ı±—˘±¬ı˛
ŒÊ√ … ±øÓ¬ ¬ı¸≈ , fl¡±ù¨œÀ¬ı˛ ¬ ı˛ Ù¬±èfl¡
’±¬ı≈√~± ¬ı± ’Àh ¤Ú. øȬ. ’±¬ı˛ ¬ı˛±ÀÊ√…¬ı˛
˝√√±ÀÓ¬ ’øÒfl¡ 鬘Ӭ±¬ı˛ Ê√Ú… Œfl¡Àf¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ √±ø¬ı Ê√±Ú±À26√Úº ¤˜Ó¬±¬ı¶ö±˚˛ ˚ø√
¤˜Ú ¤fl¡È¬± ¬ı…¬ı¶ö± fl¡¬ı˛± ˚±˚˛, Œ˚‡±ÀÚ
Ó“¬±À√¬ı˛ ’Òô¶Ú¬ı˛± Ó“¬±À√¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ’øÒfl¡
鬘Ӭ±¬ı˛ √±ø¬ı Ê√±Ú±À¬ı, Ó¬±ÀÓ¬ ’±À‡À¬ı˛
fl¡—À¢∂À¸¬ı˛ ˘±Àˆ¬¬ı˛ ¸y±¬ıÚ±º fl¡±ÀÊ˝◊√
¬ı˛ ± Ê√ Õ ÚøÓ¬fl¡ ≈ √ © Ü ¬ı≈ ø X øÂ√ ˘ ∆¬ıøfl¡º
˜≈ ‡ …˜La œ ¬ı˛ ± Œ¬ıø˙ 鬘Ӭ± Œfl¡Àf¬ı˛
ŒÔÀfl¡ ‰¬±˝◊√ÀÂ√Ú øͬfl¡˝◊√, øfl¡c Œ¸È¬± Ó“¬±¬ı˛±
øÚÀÊ√À√¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ ¬ı˛±‡ÀÓ¬ ‰¬±˝◊√ÀÂ√Ú, øÚÀ‰¬¬ı˛
ô¶À¬ı˛ Ó¬±¬ı˛ ø¬ıÀfl¡fœfl¡¬ı˛À̬ı˛ fl¡Ô± øfl¡c
Ó“¬±¬ı˛± ¬ı˘ÀÂ√Ú Ú±º Ó¬±˝◊√ ¤˝◊√ ô¶À¬ı˛ ˚ø√
鬘Ӭ±¬ı˛ ¤fl¡È¬± Ó¬‘Ó¬œ˚˛ Œfl¡f fl¡À¬ı˛
Œ√›˚˛± ˚±˚˛, Ó¬±˝√√À˘ ˆ¬±¬ı˛¸±˜… ’±À¸º
¬ı˛±Ê√œ¬ı ·±gœ¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ¤È¬± ¤fl¡È¬± ø√fl¡
ø˝√√À¸À¬ı øÂ√˘ øͬfl¡˝◊√, Ó¬¬ı≈ õ∂Ò±Ú ø¬ı¯∏˚˛È¬±
øÚ(˚˛ øÂ√ ˘ ¤fl¡È¬± ¬õ∂˙±¸øÚfl¡
‰¬…±À˘À?¬ı˛ ά◊M√¬ı˛ ‡≈“ÀÊ√ ¬Û±›˚˛±º Ó¬‡Ú
¢∂±À˜±iß ˚ ˛ À Ú¬ı˛ Ê√ Ú … ¸¬ı˛ ± ¸ø¬ı˛ ¬ı¬ı˛ ± V
˝√√ø26√˘ 10˚12 ˝√√±Ê√±¬ı˛ Œfl¡±øȬ Ȭ±fl¡±º
Ó¬±¬ı˛ ¸Àe øÂ√˘ ¬ı…±ÀǬı˛ 5˚6 ˝√√±Ê√±¬ı˛
Œfl¡±øȬº ¤˝◊√ ¤Ó¬&ø˘ Ȭ±fl¡± ’±¸ÀÂ√ ¤¬ı—
Œfl¡±Ô±˚˛ ˚±À26√ Ó¬±¬ı˛ Œfl¡±Ú ø˝√ √ ¸ ±¬ı
¬Û±›˚˛± ˜≈˙øfl¡˘ ˝√√ø26√˘º Ó¬±˝◊√ ¤‡±ÀÚ
˚±À√¬ı˛ Ê√Ú… Ȭ±fl¡± Ó¬±À√¬ı˛ ˚≈Mê√ fl¡¬ı˛±¬ı˛
õ∂À˚˛ ± Ê√ Ú ’Ú≈ ˆ ” ¬ Ó¬¬ ˝√ √ ˘ º ¸±Ò±¬ı˛ Ì
˜±Ú≈À¯∏¬ı˛ ’—˙¢∂˝√ À̬ ¸¬ı ≈√Ú«œøÓ¬ ‰¬À˘
˚±À¬ı ¤˜Ú Ú˚˛º Ó¬À¬ı øÚø(Ó¬ˆ¬±À¬ı˝◊√
Ó¬±¬ı˛ ˜±S± ’ÀÚfl¡ fl¡˜ÀÓ¬ ¬ı±Ò…º
¢∂±˜±=À˘ ¸Ù¬¬ı˛ fl¡¬ı˛ À Ó¬ ø·À˚˛
≈ √ Ú « œ øÓ¬¬ı˛ Ú˜≈ Ú ± ’±˜±À√ ¬ ı˛ ÚÊ√ À ¬ı˛
¤À¸ÀÂ√º ŒÊ√ ’±¬ı˛ ›˚˛±˝◊√ -ø˝√√À¬ı˛±˝√√G±,
’±˝◊√ ’±¬ı˛ øά ø¬Û Œ√±Ó¬˘± ¬ı±øάˇ ’Ô¬ı±
’±˝◊√ ø¸ øά ¤¸-¤¬ı˛ Œ√±fl¡±Ú ¤¸¬ı
’ÀÚÀfl¡¬ı˛ ˜≈À‡˝◊√ Œ˙±Ú± ˚±˚˛º ’±¬ı±¬ı˛,
ø¬ı˛ø˘ÀÙ¬¬ı˛ Ȭ±fl¡± øÚÀ˚˛ ≈√Ú«œøÓ¬ ˝√√˚˛º øfl¡c
¤fl¡È¬± fl¡Ô± ñ ≈√Ú«œøÓ¬ ˚±¬ı˛± fl¡À¬ı˛Ú,
Ó“¬±¬ı˛± øfl¡c ’±¬ı˛ øÙ¬À¬ı˛ ’±À¸Ú Ú±º
¤fl¡È¬± ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡ ˙±øô¶¬ı˛ ˜≈À‡ Ó¬±À√¬ı˛
¬Ûάˇ À Ó¬ ˝√ √ À 26√ , Œ˚Ȭ± ¸˜¢∂ ‰¬±fl¡ø¬ı˛
Ê√œ¬ıÀÚ ’±˜˘±À√¬ı˛ fl¡‡Ú› ˜≈À‡±˜≈ø‡
˝√√ÀÓ¬ ˝√√˚˛ Ú±º ¤fl¡ø√Àfl¡ ¤˝◊√ ¬ı±Ò…Ó¬±
øÂ√˘º ¤¬ı˛ ¬Û±˙±¬Û±ø˙ ’±¬ı˛› ¤fl¡È¬±
ø¬ı¯∏˚˛ øÂ√˘º ¤˝◊√ ¬Û˚«±À˚˛ ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛
õ∂±ôL¸œ˜±˚˛ Ú˚˛ , ¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛ Ó¬±¬ı˛
Œfl¡f¶öÀ˘ fl¡Ó¬&ø˘ ÚÓ≈¬Ú ¸—‡…±˘‚≈
Ê√ ± øÓ¬À·±á¬œ¬ı˛ ά◊ O ±Ú ’±¬ı˛ y ˝√ √ ˘ º
Œ˚˜Ú, ’±ø√¬ı±¸œ ’Ò≈…ø¯∏Ó¬ ’=À˘
Á¡±Î¬ˇ‡G ’Ô¬ı± √øé¬Ì±=À˘ ¤˘ øȬ øȬ
˝◊√-¬ı˛ √œ‚« ˝√√±Ó¬ øfl¡—¬ı± ά◊M√¬ı˛-¬Û”¬ı«±=À˘
’±˘Ù¬± › ’Ú…±Ú… Ê√øe ’±Àµ±˘Úº
¤˝◊ √ ¸ ¬ı Œfl¡f±øÓ¬· ˙øMê√ & ø˘Àfl¡
鬘Ӭ±¬ı˛ fl¡±Í¬±À˜±˚˛ øfl¡Â≈√Ȭ± fl¡À¬ı˛ ˚≈Mê√
fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛À˘, Ê√øe ’±Àµ±˘ÀÚ¬ı˛
¸˜¸…±¬ı˛› ¸˜±Ò±Ú ˝√√ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛º
øfl¡c ¤˝◊√ øÓ¬ÚøȬ¬ı˛ ˜ÀÒ… õ∂˙±¸øÚfl¡
‰¬±ø˝√√√±øȬÀfl¡ ‹øÓ¬˝√√±ø¸fl¡ ‰¬±ø˝√√√± ø˝√√À¸À¬ı
ˆ¬±¬ı± Œ˚ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛º ∆¬ıfl≈¡F Œ˜˝√√Ó¬±,
’À˙±fl¡ Œ˜˝√ √ Ó ¬±, ¬ı˛ ± Ê√ œ ¬ı ·±gœ
õ∂ÀÓ¬…Àfl¡˝◊√ ¤fl¡È¬± Ê√±˚˛·±˚˛ Ò±!¡± Œ‡À˚˛
ÚÓ≈ ¬ Ú ¬ÛÔ ˝√ √ ± Ó¬Àάˇ Œ¬ıøάˇ À ˚˛ À Â√ Ú º
¤‡±ÀÚ˝◊√ 鬘Ӭ±¬ı˛ ¤fl¡È¬± Ó‘¬Ó¬œ˚˛ ¬Û˚«±˚˛
ø˝√√À¸À¬ı ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛ fl¡Ô± ’±¸ÀÂ√º
¤˜.¤˘.¤. ¬ı± ¤˜.ø¬Û. ˚Ó¬˝◊√ ¸»
Œ˝√ √ ± Ú Ú± Œfl¡Ú, Ó“ ¬ ±¬ı˛ ¬ÛÀé¬ Ó“ ¬ ±¬ı˛
Œˆ¬±È¬±¬ı˛À√¬ı˛ Œfl¡±ÀÚ± ø˝√√¸±¬ı ¬ı˛±‡± ¬ı±
Œ‡“±Ê√‡¬ı¬ı˛ ¬ı˛±‡± ¬ı±ô¶ø¬ıfl¡ ’ÀÔ« ¸y¬ı
˝√√˚˛ Ú±º Œ¸‡±ÀÚ fl¡±˚«fl¡¬ı˛œ 鬘Ӭ±˚˛
Ô±Àfl¡ øfl¡Â≈ √ 鬘Ӭ±¬ı˛ ¬ √ ± ˘±˘, ˚±¬ı˛ ±
¤˜.¤˘.¤-¬ı˛ õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¡À¬ı˛, ¤˜.
ø¬Û¬ı˛ õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¡À¬ı˛º øfl¡c ¤À√¬ı˛
Œfl¡±Ú ¸±—ø¬ıÒ±øÚfl¡ ¶§œfl‘¡øÓ¬ ŒÚ˝◊√, ¤øȬ
¸•Û” Ì « Ó ¬ Œ¬ı’±˝◊ø√ Ú ’Ô¬ı± ’±˝◊ √ Ú
¬ıø˝√ √ ˆ ” ¬ « Ó ¬º ¤¬ı˛ ± ’±À¸ øfl¡c ¤fl¡È¬±
˙”Ú…Ó¬±Àfl¡ ¬Û”¬ı˛Ì fl¡¬ı˛±¬ı˛ Ê√Ú…º ¤‡Ú ¤˝◊√
˙”Ú…Ó¬± ¬Û”¬ı˛Ì ŒÓ¬± ¬Û=±À˚˛Ó¬ ·Í¬ÀÚ¬ı˛
˜±Ò…À˜› fl¡¬ı˛± ¸y¬ıº ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬¬ı˛
˜±Ò…À˜ ¤˝◊√ 鬘Ӭ±¬ı˛ √±˘±˘À√¬ı˛ ’qˆ¬
ŒÊ√±È¬ Œˆ¬À„√√ ŒÙ¬˘± Œ·ÀÂ√ Ó¬± ¬ı˘¬ıÚ±,
Ó¬À¬ı øfl¡Â≈ √ fl¡˜±ÀÚ± øÚ(˚˛ ¸y¬ı
˝√ √ À ˚˛ À Â√ º ¤ õ∂¸Àe ¬ı˘¬ı, Œfl¡±ÀÚ±
Ê√±˚˛·±˚˛˝◊√ Œ˚ 鬘Ӭ±¬ı˛ ¬Û”Ì« › õ∂fl‘¡Ó¬
ø¬ıÀfl¡fœfl¡¬ı˛Ì ¸y¬ı ˝√√À26√ Ú±, Ó¬±¬ı˛
fl¡±¬ı˛Ì, ¤˜.¤˘.¤-¬ı˛± ˆ¬˚˛ ¬Û±À26√Ú Œ˚,
Œ˚ ¬ı˙—¬ı√À√¬ı˛ ˜±Ò…À˜ øÓ¬øÚ øÚÀÊ√¬ı˛
’±øÒ¬ÛÓ¬… ‰¬±˘≈ ¬¬ı˛±‡ÀÓ¬Ú, ¬Û=±À˚˛Ó¬
¤À¸ Œ·À˘ Ó¬±¬ı˛ øfl¡ ˝√√À¬ı∑ ¤˜.¤˘.¤
-¬ı˛± ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ¬ıÀ¸ Œfl¡±Ú ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛
fl¡œˆ¬±À¬ı ‰¬˘ÀÂ√ Œ¸ ø¬ı¯∏À˚˛ ¤¬ı— Ó¬±Àfl¡
fl¡œˆ¬±À¬ı ¸˜±À˘±‰¬Ú± fl¡¬ı˛ ± ˚±˚˛ ›
¸øͬfl¡ ¬ÛÀÔ ‰¬±ø˘Ó¬ fl¡¬ı˛ ± ˚±˚˛ Œ¸
ø¬ı¯∏À˚˛ ø‰¬ôL± fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˆ≈¬À˘ ˚±À26√Úº
¤¸¬ı ˆ≈¬À˘ øÓ¬øÚ øȬά◊¬ı›À˚˛˘ øÚÀ˚˛
ˆ¬±¬ıÀÂ√Ú, ˚± ’±˝◊√ ÚÓ¬ Ó“¬±¬ı˛ ¤øMê√˚˛±À¬ı˛
¬ÛÀάˇ Ú±º
˝◊√ øÓ¬˜ÀÒ… Ú¬ı˛ø¸—˝√√ ¬ı˛±› ¤fl¡È¬±
fl≈ ¡ »ø¸» fl¡±Ê√ fl¡À¬ı˛ Œ·À˘Ú ñ
ά◊»Àfl¡±‰¬ √±Ú ¬ı…¬ı¶ö±¬ı˛ ‰”¬Î¬ˇ±ôL ¬fl¡¬ı˛À˘Úº
õ∂ÀÓ¬…fl¡ ¤˜.ø¬ÛÀfl¡ õ∂ÀÓ¬…fl¡ ¬ıÂ√¬ı˛ ¤fl¡
Œfl¡±øȬ Ȭ±fl¡± Œ√›˚˛±¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö± fl¡¬ı˛À˘Úº
¤¬ı˛¬ Ù¬À˘ øfl¡ ˝√√˘∑ õ∂±˚˛ 900 Œfl¡±øȬ
Ȭ±fl¡± ŒÊ√˘±&ø˘ÀÓ¬ ‰¬À˘ ¤˘ ŒÊ√˘±
¬Ûø¬ı˛¯∏√Àfl¡ ¤øάˇˇÀ˚˛ ø·À˚˛º ¸±¬ı˛± Œ√À˙
¸±Àάˇ ¬Û“±‰¬À˙±¬ı˛ ˜Ó¬ ŒÊ√˘± ¬Ûø¬ı˛¯∏À√¬ı˛
õ∂øÓ¬øȬ¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ ·Àάˇ Œ˚ õ∂±˚˛ Œ√άˇ
Œfl¡±øȬ Ȭ±fl¡± Œ˚ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛ À Ó¬±, Ó¬±
’Ú…ˆ¬±À¬ı ¤À˘±º ¤ÀÓ¬ øÚ¬ı« ± ø‰¬Ó¬
õ∂øӬᬱÀÚ¬ı˛ ˝√ √ ± Ó¬ ŒÔÀfl¡ ‡±øÚfl¡È¬±
鬘Ӭ± Œfl¡Àάˇ øÚÀ˚˛ Ó¬± Œ√›˚˛± ˝√√˘
øÚ¬ı«±ø‰¬Ó¬ ¬ı…øMê√¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬º ¤ÀÓ¬ 鬘Ӭ±
Ó¬Ô± ’ÀÔ«¬ı˛ ’¬Û¬ı…¬ı˝√√±À¬ı˛¬ı˛ ¸y±¬ıÚ±
¬ı±Î¬ˇ˘ ∆¬ıøfl¡º
¤‡±ÀÚ ¶§˙±¸Ú ¬ı± ¶§±˚˛M√˙±¸ÀÚ¬ı˛
ø¬ı¯∏À˚˛ ¤fl¡È¬± fl¡Ô± ¬ı˘± õ∂À˚˛±Ê√Úº
Œfl¡fœ˚˛ ¬ı± ¬ı˛ ± Ê√ … ¸¬ı˛ fl ¡±¬ı˛ › ŒÓ¬±
¶§ ± ˚˛ M √ ˙ ±ø¸Ó¬ õ∂øӬᬱں ’±¬ı±¬ı˛
¸±—ø¬ıÒ±øÚfl ¸—À˙±ÒÀÚ¬ı˛ ¸Àe ¸Àe
¬Û=±À˚˛ Ó ¬ ¶§ ˙ ±ø¸Ó¬ õ∂øӬᬱÚ-¤
¬Ûø¬ı˛ÌÓ¬ ˝√√À˚˛ÀÂ√º øfl¡c ¸øÓ¬…˝◊√ Ó¬±À√¬ı˛
Œ¸ˆ¬±À¬ı 鬘Ӭ± Œ√›˚˛± ˝√√À˚˛ÀÂ√ øfl¡∑
˜Laœ¬ı˛± ˚±˝◊√ ¬ ı˘≈Ú Ú± Œfl¡Ú, 鬘Ӭ±¬ı˛
ø¬ıÀfl¡fœfl¡¬ı˛Ì ¬Ûø(˜¬ıÀe ˝√√˚˛øÚº ŒàȬ
Ù¬±˝◊√Ú±k fl¡ø˜˙Ú 1955 ¸±À˘ ø¬ı˛À¬Û±È«¬
√ ± ø‡˘ fl¡À¬ı˛ À Â√ º øfl¡c ¸¬ı˛ fl ¡±¬ı˛
Âóԇ± 73
ø¬ıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ 1996 ¸±À˘ Œ¸˝◊ √
¸≈¬Û±ø¬ı˛˙&ø˘ fl¡±˚«fl¡¬ı˛ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ’±ù´±¸
Œ√›˚˛± ¸ÀN› øfl¡Â≈√˝◊√ fl¡À¬ı˛øÚº ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛
¬ı˛±©Ü™fl¡±Í¬±À˜± Œ˜±ÀȬ˝◊√ ˚≈Mê√¬ı˛±©Ü™œ˚˛ Ú˚˛º
¤øȬ ¤fl¡Àfl¡fœfl¡º ¬ı˛±Ê√…&ø˘¬ı˛ ¤fl¡È¬±
’±¬Û±Ó¬ ˚≈Mê√¬ı˛±©Ü™œ˚˛ fl¡±Í¬±À˜± ’±ÀÂ√º
Œfl¡fœ˚˛ ’±øÒ¬ÛÀÓ¬…¬ı˛ õ∂¬ıÌÓ¬±¸˝√ √
¤¬ı˛ fl ¡˜ ’¬ı¶ö ± ˚˛ ˚ø√ ¬Û=±À˚˛ Ó ¬Àfl¡
õ∂fl‘¡Ó¬ ’ÀÔ« ˙øMê√˙±˘œ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ˝√√˚˛,
Ó¬±˝√ √ À ˘ Œfl¡f › ¬ı˛ ± Ê√ … ¸¬ı˛ fl ¡±À¬ı˛ ¬ ı˛
õ∂˙±¸øÚfl¡ fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛ ¬Û≈ Ú « · ͬÚ
õ∂À˚˛±Ê√Úº ¬ıU Ê√±˚˛·±˚˛ Œ√‡± ˚±˚˛,
¤fl¡È¬± ¤˘±fl¡±¬ı˛ ˜ÀÒ… ¤fl¡˝◊√ fl¡±ÀÊ√¬ı˛
Ê√Ú… Œfl¡f › ¬ı˛±Ê√… ø˜ø˘À˚˛ øÓ¬ÚÊ√Ú
’øÙ¬¸±¬ı˛ ¬ı± fl¡˜«‰¬±¬ı˛œ øÚ˚≈Mê√ ’±ÀÂ√Úº
Ó¬±¬ı˛± Œfl¡Î¬◊ fl¡±è¬ı˛ fl¡Ô± qÚÀÂ√Ú Ú±,
Ù¬À˘ fl¡±ÀÊ√¬ı˛ ¸≈ø¬ıÒ± ŒÓ¬± ˝√√À26√˝◊√ Ú±,
¬ı¬ı˛— ¬ı±Ò± ¸‘ø©Ü ˝√√À26√º ’±ø˜ fl¡±Î¬◊Àfl¡
‰¬±fl¡ø¬ı˛ ŒÔÀfl¡ “√±È¬±˝◊√-¤¬ı˛ fl¡Ô± ¬ı˘øÂ√ Ú±º
øfl¡c Ó¬±À√¬ı˛ ¬Û=±À˚˛øÓ¬ õ∂øӬᬱÀÚ¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ √±˚˛¬ıX fl¡¬ı˛± Œ˝√√±fl¡º
¤‡Ú ’±¬ı±¬ı˛ ŒÊ√ ˘ ± Œ˚±Ê√ Ú ±
fl¡ø˜øȬ ·Àάˇˇ Ó≈¬À˘ ’±À¬ı˛± ¤fl¡È¬± é¬øÓ¬
˝√√À26√º Ó¬±À√¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ ø¬ı¬Û≈˘ 鬘Ӭ±º
¬Ûø¬ı˛fl¡äÚ±¬ı˛ ¬ı˛+¬Û±˚˛Ì øfl¡c ¸¬ıÀ‰¬À˚˛
ˆ¬±À˘± ˝√ √ À Ó¬ ¬Û±À¬ı˛ ¬Û=±À˚˛ À Ó¬¬ı˛
¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛ øÚÀ‰¬¬ı˛ ô¶À¬ı˛¬ı˛ fl¡±Í¬±À˜±ÀÓ¬º
’Ô‰¬ 鬘Ӭ± Œfl¡fœˆ” ¬ Ó¬ ˝√ √ À 26√
¬Û=±À˚˛øÓ¬¬ı˛±Ê√ fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛ ¬ı±˝◊√À¬ı˛º
Œ˙¯∏ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ’±À· ¤fl¡øȬ fl¡Ô± ¬ı˘±
√¬ı˛fl¡±¬ı˛º øSô¶¬ı˛ ¬Û=±À˚˛Ó¬ ¬ı…¬ı¶ö± ¸˝
Œ¬ı˙ fl¡À˚˛fl¡øȬ fl¡±¬ı˛ÀÌ ¤‡Ú ¤fl¡È¬±
ˆ¬±À˘± ¬Ûø¬ı˛ø¶öøÓ¬¬ı˛ ¸‘ø©Ü ˝√√À˚˛ÀÂ√º ¤‡Ú
¤¬ı˛ ¸±˝√√±À˚… ø¬ıõ≠¬ı fl¡¬ı˛± ˝√√À¬ı Ú±øfl¡
õ∂øÓ¬ø¬ıõ≠¬ı fl¡¬ı˛± ˝√√À¬ı Œ¸È¬± øͬfl¡ fl¡¬ı˛±¬ı˛
√±ø˚˛Q 鬘Ӭ±˚˛ ˚“±¬ı˛± ’±ÀÂ√Ú Ó“¬±À√¬ı˛º
¬Ûø¬ı˛ ø ¶ö ø ӬȬ± ¸≈ ø ¬ıÒ±Ê√ Ú fl¡º fl¡±¬ı˛ Ì
ŒÙ¬Î¬±À¬ı˛ ˘ fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛ Œ¬ı˙ øfl¡Â≈ √
ά◊¬Û±√±Ú ˝◊√ øÓ¬˜ÀÒ… ¤À¸ Œ·ÀÂ√º ’±Ê√
Œfl¡fœ˚˛ ’Ô« fl¡ø˜˙Ú, øÚ¬ı« ± ‰¬Ú
fl¡ø˜˙Ú ˝◊√ Ó¬…±ø√¬ı˛ ˜Ó¬ ¬ı˛±Ê√…ô¶À¬ı˛›
’Ô« › øÚ¬ı«±‰¬Ú fl¡ø˜˙Ú ¬ı¸ÀÂ√º ¤˝◊√
¬Ûø¬ı˛ ø ¶ö ø Ó¬¬ı˛ ¸ƒ √ ¬ ı…¬ı˝√ √ ± ¬ı˛ fl¡À¬ı˛
ˆ¬±¬ı˛ Ó ¬¬ı¯∏ « À fl¡ ¬ı˛ ± Ê√ … &ø˘¬ı˛ ¤fl¡fl¡
õ∂øӬᬱÀÚ¬ı˛ ¬ıÓ« ¬ ˜±Ú fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛
Ê√ ± ˚˛ · ±˚˛ ¬Û=±À˚˛ Ó ¬ ¸ø˜øÓ¬, ¢∂±˜
¬Û=±À˚˛ Ó ¬, ŒÊ√ ˘ ± ¬Ûø¬ı˛ ¯ ∏  √ , ¬ı˛ ± Ê√ …
¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ ŒÔÀfl¡ ˆ¬±¬ı˛Ó¬ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ ¬Û˚«ôL
¬ıUô¶¬ı˛œ˚˛ fl¡±Í¬±À˜±¬ı˛ ¤fl¡È¬± ˚≈Mê√¬ı˛±©Ü™œ˚˛
¬ı…¬ı¶ö ± ·Î¬ˇ ± ¬ı˛ ø√ À fl¡ øÚÀ˚˛ ˚±›˚˛ ±
¸y¬ıº ¤ˆ¬±À¬ı˝◊√ ¤fl¡˜±S ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛
õ∂Ê√ ± Ó¬La ˙øMê√ ˙ ±˘œ ˝√ √ À Ó¬ ¬Û±À¬ı˛ º
’Ú…Ô±˚˛ ‰¬±¬ı˛ø√Àfl¡ Œ˚ ¬õ∂¬ıÌÓ¬± ˜±Ô±
‰¬±Î¬ˇ± ø√À26√ Ó¬±ÀÓ¬ Œfl¡ fl¡‡Ú Œ¬ıø¬ı˛À˚˛
Œ˚ÀÓ¬ ‰¬±˝◊√À¬ı ¬ı˘± ‡≈¬ı ˙Mê√º q
 Õ•Ëí±ðûþ
’±Ú±˝◊√¬ı˛ ˝√√±›À¬ı˛¬ı˛ fl‘¡¯∏fl¡ - |ø˜fl¡À√¬ı˛
’±Àµ±˘Ú ¸Ù¬˘ fl¡À¬ı˛ Ó≈¬˘ÀÓ¬ Œ˚ÃÔ Î¬◊À√…±·
ˆ¬±e± ¸—¬ı±√√±Ó¬± – fl¡ø¬ı˛˜·? ŒÊ√˘±¬ı˛
’±Ú±˝◊√¬ı˛ ˝√√±›À¬ı˛¬ı˛ ¬Û±ù´«¬ıÓ«¬œ ¢∂±˜&À˘±¬ı˛
fl‘¡¯∏fl¡À√¬ı˛ ¤fl¡˜±S ¸•§˘ ¤˝◊√ ¬˝√√±›À¬ı˛¬ı˛
ø¬ıô¶œÌ« fl‘¡ø¯∏ˆ”¬ø˜º ¤¬ı˛ ά◊2‰¬Ó¬± › ά◊¬ı«¬ı˛Ó¬±
¬ı‘øX fl¡À¬ı˛ fl‘¡ø¯∏¬ı˛ ά◊¬ÛÀ˚±·œ fl¡À¬ı˛ ŒÓ¬±˘±¬ı˛
Ê√Ú… ’±Ú±˝◊√ ¬ı˛ ˝√√±›¬ı˛ fl‘¡ø¯∏-ά◊iß˚˛Ú ˜=
√œ‚«ø√Ú ÒÀ¬ı˛ ’±Àµ±˘Ú ‰¬±ø˘À˚˛ ˚±À26√º
øfl¡c ‹ ’=À˘¬ı˛ Ê√ Ú õ∂øÓ¬øÚøÒÀ√ ¬ ı˛
’¬ıÀ˝√ √ ˘ ± › ¸¬ı˛ fl ¡±À¬ı˛ ¬ ı˛ ’Ú˜Úœ˚˛
˜ÀÚ±ˆ¬±À¬ı¬ı˛ √èÌ Œfl¡±Ú› ˝◊√ øÓ¬¬ı±‰¬fl¡
¬Û√Àé¬¬Û ’±Ê√ ¬Û˚«ôL ŒÚ›˚˛± ¸y¬ı ˝√√˚˛øÚº
¸•xøÓ¬ ’¸˜ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ Œ‚±ø¯∏Ó¬ ø¬ıÀ˙¯∏
Œ˚±Ê√ Ú ± ’Ú≈ ˚ ±˚˛ œ ˆ” ¬ ø˜˝√ √ œ Ú › é≈ ¬ ^
fl‘¡¯∏fl¡À√¬ı˛ øÓ¬Ú ˝√√±Ê√±¬ı˛ Ȭ±fl¡± ¬fl¡À¬ı˛ ’Ú≈√±Ú
Œ√›˚˛±¬ı˛ Ê√Ú… ø˝√√Ó¬±øÒfl¡±¬ı˛œÀ√¬ı˛ Ó¬±ø˘fl¡±
õ∂dÓ¬ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ‹ ’=À˘¬ı˛ ¬ı˛±Ê√ÕÚøÓ¬fl¡
√À˘¬ı˛¬ õ∂øÓ¬øÚøÒQfl¡±¬ı˛œ øÓ¬ÚÊ√ÚÀfl¡ øÚÀ˚˛
¤fl¡øȬ ø¸À˘fl¡˙Ú fl¡ø˜øȬ ·Í¬Ú fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛º
øfl¡c ¶§Ê√ÚÀ¬Û±¯∏Ì › ’±øÔ«fl¡ Œ˘ÚÀ√ÀÚ¬ı˛
≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ ˜±Ò…À˜ ’fl‘¡¯∏fl¡ › fl¡Ê√Ú ÒÚœ
fl‘¡¯∏fl¡À√¬ı˛ Ú±˜ ˚≈Mê√ fl¡À¬ı˛ ø˝√√Ó¬±øÒfl¡±¬ı˛œÀ√¬ı˛
¤fl¡øȬ Ó¬±ø˘fl¡± ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡¬ı˛± ˝√˚˛ › fl¡ø¬ı˛˜·?
ŒÊ√˘±¬ı˛ fl‘¡ø¯∏ ’±øÒfl¡±ø¬ı˛Àfl¡¬ı˛ ά◊¬Û¬ı˛ ‰¬±¬Û ¸‘ø©Ü
fl¡À¬ı˛ Ó¬± ’Ú≈À˜±√Ú fl¡ø¬ı˛À˚˛ ŒÚ›˚˛± ˝√√˚˛º
|ø˜fl¡À√¬ı˛ ’øÒfl¡±¬ı˛ ’±√±À˚˛ ¸À‰¬Ó¬ÚÓ¬± fl¡±˚«¸”ø‰¬ ¢∂±˜œÌ Ê√Ú·ÌÀfl¡ Sê˜˙˝◊√ ά◊¡Z≈X fl¡¬ı˛ÀÂ√
¬ı˛øe˚˛± ¸—¬ı±√√±Ó¬± – ’¸˜ ˜Ê≈√ø¬ı˛ |ø˜fl¡
˝◊√ ά◊øÚ˚˛ÀÚ¬ı˛ ά◊À√…±À· 1-15 Ê√±Ú≈˚˛±ø¬ı˛,
¬ı˛øe˚˛± › fl¡˜˘¬Û≈¬ı˛ ¬ıvÀfl¡¬ı˛ ¬ıø¬ı˛À·±·, ¬Û≈øͬ˜±ø¬ı˛
› Œfl¡µÀfl¡±Ú±¬ı˛ ’ÒœÚ ø¬ıøˆ¬iß ¢∂±À˜
¤ÚÀ¬ı˛·± › ’Ú…±Ú… ¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛ õ∂fl¡ä&À˘±¬ı˛
ά◊¬Û¬ı˛ ¸À‰¬Ó¬ÚÓ¬± ¬ı±øάˇÀ˚˛ ŒÓ¬±˘± ›
õ∂À˚˛±Ê√ÀÚ ’±Àµ±˘Ú ·Î¬ˇ±¬ı˛ ά◊ÀVÀ˙…
¬¢∂±˜¬ı±¸œÀ√¬ı˛ ¸˜±À¬ıø˙Ó¬ fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛º ‹
¢∂±˜&À˘±ÀÓ¬ ’ÀÚÀfl¡¬ı˛˝◊√ Ê√¬ıfl¡±Î«¬ Ô±fl¡±
¸ÀN› 100 ø√ÀÚ¬ı˛ fl¡±Ê√ ŒÔÀfl¡ ›¬ı˛±
Æ÷SÏ Ã›¶ß±úòÏõþ õÉõ¦š±Âóò±ûþ, ¿úùäÂõþ ü±òá豿ôÂßÂüÄ, ÎÛ¶÷îÂù± ÎïËß ÷Å¿^î¼ Û¶ß±ú
¦š±ò ¿úõõ±hÂÏ Îõþ±ëÂ, ¿úùäÂõþ-2, ß±å±h¼ ü¥ó±ðß äÂjò Îüò&l •1992—
Îüù 9435770630, ôÂɱ' 03842-220551 e-mail : arunodoy@rediffmail.com
Û¶¿î‡±î± ü¥ó±ðß üÅòÏù ðMõþ±ûþ •1950-1991—
¤ÀÓ¬ ø¬ıé≈ ¬ t ˝√ √ À ˚˛ ά◊ À Í¬Ú ˜±Âø√ ˘ ,
˘±˜±Ê≈√˚˛±¬ı˛, fl¡Úfl¡˘¸, ¬ı“±˙±˝◊√˘ ˝◊√Ó¬…±ø√
’=À˘¬ı˛ ¢∂±˜œÌ Ê√ڷ̺ ¤í ’¬ı¶ö±˚˛
’±˜Ê√ÚÓ¬±¬ı˛ ¬Û±À˙ ¤À¸ √“±Î¬ˇ±Ú ’±Ú±˝◊√¬ı˛
˝√√±›¬ı˛ fl‘¡ø¯∏-ά◊iß˚˛Ú ˜= › ’¸˜ ˜Ê≈√ø¬ı˛
|ø˜fl¡ ˝◊√ά◊øÚ˚˛ÀÚ¬ı˛ ŒÚÓ‘¬¬ı‘µ › ¸√¸…¬ı˛±º
≈√íøȬ ¸—¶ö±¬ı˛ Œ˚ÃÔ Î¬◊À√…±À· 13˝◊√ Ê√±Ú≈˚˛±ø¬ı˛
fl¡ø¬ı˛˜·? ŒÊ√˘± ά◊¬Û±˚˛≈ÀMê√¬ı˛ fl¡±˚«±˘À˚˛¬ı˛
¸±˜ÀÚ ¤¸À¬ı¬ı˛ õ∂øÓ¬¬ı±À√ Ê√Ú·Ì ÒÚ«±˚˛
¬ıÀ¸Ú ¤¬ı— ’øˆ¬À˚±· › √±ø¬ı ¸•§ø˘Ó¬
¤fl¡ ¶ú±¬ı˛fl¡¬ÛS ŒÊ√˘±˙±¸Àfl¡¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ Ó≈¬À˘
Œ√Úº ŒÊ√˘±¬ı˛ fl‘¡ø¯∏ ’±øÒfl¡±ø¬ı˛fl¡Àfl¡›
¶ú±¬ı˛fl¡¬ÛÀS¬ı˛ ¬õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û Œ√›˚˛± ˝√√˚˛º fl‘¡ø¯∏
’±øÒfl¡±ø¬ı˛Àfl¡¬ı˛ ¸±ÀÔ ø¬ıô¶±ø¬ı˛Ó¬ ’±À˘±‰¬Ú±¬ı˛
¬Û¬ı˛ õ∂fl‘¡Ó¬ ø˝√√Ó¬±øÒfl¡±¬ı˛œÀ√¬ı˛ Ú±À˜¬ı˛ Ó¬±ø˘fl¡±
∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡À¬ı˛ ø√ÀÓ¬ øÓ¬øÚ ¸—¶ö±¡Z˚˛Àfl¡ ¬ıÀ˘Úº
Œ¸˝◊ √ ’Ú≈ ˚ ±˚˛ œ fl¡íÊ√ Ú Àfl¡ ’Ú≈  √ ± Ú ›
¬Û¬ı˛¬ıÓ«¬œÀÓ¬ ’Ú…À√¬ı˛Àfl¡ fl‘¡ø¯∏ ¸¬ı˛?±˜
Œ√›˚˛±¬ı˛ õ∂øÓ¬|n∏øÓ¬ Œ√Úº ¤¸¬ı ’±À˘±‰¬Ú±˚˛
fl‘¡ø¯∏-ά◊iß˚˛Ú ˜À=¬ı˛ ¬ÛÀé¬ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ øÂ√À˘Ú
Ú≈˜±Ú ’±˝√√À˜√, Ù¬˚˛Ê≈√˘ ’±˝√√À˜√, ’±s≈˘
˜±iß±Ú, ’±s≈˘ ˜±ø˘fl¡, fl¡±øÊ√ ˜Ó≈«¬Ê√±,
¤˜±≈√˘ ˝◊√¸˘±˜ Œ‰¬ÃÒ≈¬ı˛œ ¤¬ı— ˜Ê≈√ø¬ı˛ |ø˜fl¡
˝◊√ά◊øÚ˚˛ÀÚ¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ’—˙ ŒÚÚ øÚ˜«˘ fl≈¡˜±¬ı˛
¬ıø=Ó¬º Œfl¡±Ú› Œfl¡±Ú› ¢∂±À˜¬ı˛ ˙Ó¬fl¡¬ı˛±
20 ˆ¬±· Œ˘±fl¡ ·Ó¬ ’±øÔ«fl¡ ¬ıÂ√À¬ı˛ ˜±S
20 ø√ÀÚ¬ı˛ ˜Ó¬ fl¡±Ê√ Œ¬ÛÀ˚˛ÀÂ√Úº
·Ó¬ 18˝◊ √ Ê√ ± Ú≈ ˚ ˛ ± ø¬ı˛ ¬ıø¬ı˛ À ·±·
¬Û=±À˚˛Ó ¬ › ’±˙¬Û±À˙¬ı˛ ¸˝√ √ ¶ ⁄ ±øÒfl¡
¢∂±˜¬ı±¸œ 100 ø√ÀÚ¬ı˛ fl¡±ÀÊ√¬ı˛ √±ø¬ıÀÓ¬
¬Û=±À˚˛Ó¬ fl¡±˚«±˘˚˛ Œ‚¬ı˛±› fl¡À¬ı˛Úº Ó¬±À√¬ı˛
√±ø¬ı øÂ√˘ fl¡±Ê√ Ú± ø√ÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛À˘ Œ¬ıfl¡±¬ı˛
ˆ¬±Ó¬± ø√ÀÓ¬ ˝√√À¬ıº ¬Û¬ı˛¬ıÓ«¬œÀÓ¬, ›‡±ÀÚ
Œ¬ı˛˝√ ±Ú± Œ¬ı·˜Àfl¡ ¸ˆ¬±ÀÚSœ fl¡À¬ı˛ ¤fl¡
¿õ¿ò÷ûþ - 5 é±ß±
√±¸, ¸≈¬ıËÓ¬ fl≈¡˜±¬ı˛ ¬Û±˘, ø˙ø˙¬ı˛ Œ√ õ∂˜≈‡º
¬Û¬ı˛ ¬ ıÓ« ¬ œÀÓ¬, 24Œ˙ Ê√ ± Ú≈ ˚ ˛ ± ø¬ı˛
ˆ¬±e±¬ı±Ê√±¬ı˛ ·“±› ¬Û=±À˚˛Ó¬ fl¡±˚«±˘˚˛
õ∂±eÀÌ ‹ ¶ú±¬ı˛fl¡¬ÛÀS¬ı˛ õ∂øÓ¬øSê˚˛± ›
ˆ¬ø¬ı¯∏…» fl¡˜«¬ÛLö± øÚÒ«±¬ı˛À̬ı˛ Ê√Ú… õ∂±˚˛ Œ√άˇ
˙Ó¬±øÒfl¡ ¢∂±˜¬ı±¸œ¬ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ¤fl¡ ¸ˆ¬±
’Ú≈øá¬Ó¬ ˝√√˚˛º ¸ˆ¬±˚˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¡À¬ı˛Ú
fl‘¡ø¯∏-ά◊iß˚˛Ú ˜À=¬ı˛ fl¡±˚«fl¡¬ı˛œ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
Ù¬˚˛ Ê ≈ √ ¬ ı˛ ¬ı˛ ˝ √ ˜ ±Ú › ¸=±˘Ú± fl¡À¬ı˛ Ú
˝◊√ά◊øÚ˚˛ÀÚ¬ı˛ ¸±Ò±¬ı˛Ì ¸•Û±√fl¡ øÚ˜«˘ fl≈¡˜±¬ı˛
√±¸º ¬ıMê√±¬ı˛± ¸ˆ¬±˚˛ ≈√Ú«œøÓ¬¬ı˛ ø¬ıèÀX ›
ø¬ıøˆ¬iß õ∂fl¡ä&À˘± ¬ı˛+¬Û±˚˛À̬ı˛ √±ø¬ıÀÓ¬
’±Àµ±˘ÚÀfl¡ Ó¬œ¬ıËÓ¬¬ı˛ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ¸±ÀÔ ¸±ÀÔ
’±˝◊√ øÚ ¬Û√À鬬Û&À˘± ŒÚ›˚˛±¬ı˛ õ∂Àùü
Œ¸±2‰¬±¬ı˛ ˝√√Úº ¸ˆ¬±˚˛ ’±s≈˘ q!≈¡¬ı˛Àfl¡
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › Ù¬˚˛Ê≈√˘ ’±˝√√À˜√Àfl¡ ¸•Û±√fl¡
˜ÀڱڜӬ fl¡À¬ı˛ ˜±Âø√˘ ·“±› ¬Û=±À˚˛Ó¬
fl¡ø˜øȬ ·Í¬Ú fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛º Ó¬±Â√±Î¬ˇ±›, ’±Ú±˝◊√¬ı˛
˝√√±›À¬ı˛¬ı˛ ‰¬±¬ı˛ø√Àfl¡¬ı˛ ¢∂±˜&À˘±¬ı˛ fl‘¡¯∏fl¡À√¬ı˛
¸—‚¬ıX fl¡À¬ı˛ fl¡ø˜øȬ ·Í¬Ú fl¡¬ı˛±¬ı˛ ø¸X±ôL
ŒÚ›˚˛± ˝√√˚˛º
¸•xøÓ¬ fl¡ø¬ı˛ ˜ ·? ŒÊ√ ˘ ±¬ı˛ fl‘ ¡ ø¯∏
’±øÒfl¡±ø¬ı˛fl¡, ¸—¶ö±¬ı˛ Ó¬¬ı˛ÀÙ¬ õ∂dÓ¬ fl¡¬ı˛±
õ∂fl‘¡Ó¬ ø˝√√Ó¬±øÒfl¡±¬ı˛œÀ√¬ı˛ Ó¬±ø˘fl¡± ŒÔÀfl¡ Ú˚˛
Ê√Ú¸ˆ¬±¬ı˛› ’±À˚˛±Ê√Ú fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛º ¸ˆ¬±˚˛
√±ø¬ı ά◊Àͬ øÓ¬Ú ø√ÀÚ¬ı˛ ˜ÀÒ… ¬Û=±À˚˛Ó¬
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › Œ¸ÀSêȬ±ø¬ı˛Àfl¡ fl¡±˚«±˘À˚˛
ά◊¬Ûø¶öÓ¬ ŒÔÀfl¡ fl¡±ÀÊ√¬ı˛ ’±À¬ı√Ú ¢∂˝√Ì fl¡À¬ı˛
¬ı˛ø¸√ ø√ÀÓ¬ ˝√√À¬ıº ¸ˆ¬±˚˛ õ∂±¸øefl¡ ¬ıMê√¬ı…
¬ı˛±À‡Ú ø¸¬ı˛±Ê≈√˘ ˝◊√¸˘±˜, ÚÊ√è˘ ˝◊√¸˘±˜,
˝√√À¬ı˛ù´¬ı˛ ¬ı˜«Ì, ’±ÀÚ±˚˛±¬ı˛ UÀ¸Ú ˜Ê≈√˜√±¬ı˛,
Ê√˚˛¬ı˛±˜ fl¡ø˘Ó¬±, ˜øÚèøVÚ ’±˝√√À˜√,
Ê√±øfl¡¬ı˛ ’±ø˘ õ∂˜≈‡º ’±Àµ±˘Úfl¡±¬ı˛œ
Ê√Ú·À̬ı˛ ‰¬±À¬Û ¬Û=±À˚˛Ó¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ›
Œ¸ÀSêȬ±ø¬ı˛ øÓ¬Ú ø√ÀÚ¬ı˛ ˜±Ô±˚˛ fl¡±˚«±˘À˚˛
ά◊¬Ûø¶öÓ¬ ˝√√Ú ¤¬ı— Ê√¬ıfl¡±Î«¬Ò±¬ı˛œÀ√¬ı˛ fl¡±ÀÊ√¬ı˛
’±À¬ı√Ú › ’Ú…±Ú…À√¬ı˛ Ê√¬ıfl¡±ÀΫ¬¬ı˛ ’±À¬ı√Ú
¢∂˝√Ì fl¡À¬ı˛Úº ¤Â√±Î¬ˇ±ˇ ›, ¸•xøÓ¬ ‹ ¤˘±fl¡±˚˛
¤ÚÀ¬ı˛·±¬ı˛ fl¡±Ê√ Œ√ø‡À˚˛ ˚‡Ú Œ¬∏C"√√¬ı˛ ø√À˚˛
Âóԇ± 83
Ê√Ú fl‘¡¯∏fl¡Àfl¡ øÓ¬Ú ˝√√±Ê√±¬ı˛ Ȭ±fl¡± fl¡À¬ı˛ ¬ı∞I◊Ú
fl¡À¬ı˛Úº fl‘¡ø¯∏ ¸¬ı˛?±˜&À˘± ’Ú…±Ú…À√¬ı˛Àfl
Œ√›˚˛±¬ı˛› Œ‚±¯∏̱ fl¡À¬ı˛Úº ά◊À~‡…, ‹
Ó¬±ø˘fl¡±˚˛ ’ôLˆ≈¬« Mê√ 75 Ê√Ú ·¬ı˛œ¬ı fl‘¡¯∏fl¡¬ı˛±
ø¸X±ôL ŒÚÚ Œ˚, ’Ú≈√±ÀÚ¬ı˛ Ȭ±fl¡± › õ∂±¬Û…
fl‘¡ø¯∏ ¸¬ı˛?±˜&À˘± øÚÀÊ√À√¬ı˛ ˜ÀÒ… ˆ¬±·
fl¡À¬ı˛ ŒÚÀ¬ıÚº ¤í ¤fl¡ ˜˝√√Ó¬œ ø¸X±ôL ñ
’¬ı˙…˝◊√ õ∂˙—¸±¬ı˛ √±ø¬ı ¬ı˛±À‡º ’Ú…ø√Àfl¡,
Ó¬±í ≈√Ú«œøÓ¬¢∂ô¶ ’±˜˘±, Ê√Úõ∂øÓ¬øÚøÒ ›
√ ± ˘±˘À√ ¬ ı˛ ‰¬Sê±ÀôL¬ı˛ ø¬ıèÀX ¤fl¡
fl¡˙±‚±Ó¬ ¶§¬ı˛+¬Ûº
¬ı√¬ı˛¬Û≈¬ı˛ ‡G ά◊iß˚˛Ú ’±øÒfl¡±ø¬ı˛Àfl¡¬ı˛
fl¡±˚«±˘˚˛ õ∂±eÀÌ› ¸•xøÓ¬ ¸—¶ö±¡ZÀ˚˛¬ı˛
ά◊À√…±À· ¢∂±˜œÌ Ê√Ú·ÌÀfl¡ ¸˜±À¬ıø˙Ó¬
fl¡À¬ı˛ ÒÚ«± fl¡˜«¸”ø‰¬ › ¸ˆ¬± ’Ú≈øáÓ¬ ˝√√˚˛º
¤ÚÀ¬ı˛·± › ø¬ıøˆ¬iß ·Ì˜≈‡œ õ∂fl¡ä&À˘±¬ı˛
¬ı˛+¬Û±˚˛ÀÌ ≈√Ú«œøÓ¬, ¶§Ê√ÚÀ¬Û±¯∏Ì ˝◊√Ó¬…±ø√¬ı˛
’øˆ¬À˚±· Ó≈¬À˘Ú ¬ıMê√±¬ı˛±º ¸ˆ¬±¬ı˛ Œ˙À¯∏
fl‘¡¯∏fl¡-|ø˜fl¡À√¬ı˛ ¸˜¸…±, ’øˆ¬À˚±· ›
√±ø¬ı&À˘± ø˘ø¬Û¬ıX fl¡À¬ı˛ ‡G ά◊iß˚˛Ú
’±øÒfl¡±ø¬ı˛fl¡Àfl¡ ¶ú±¬ı˛fl¡¬ÛS Œ√›˚˛± ˝√√˚˛º
’±øÒfl¡±ø¬ı˛fl¡ ¤í ¬ı…±¬Û±À¬ı˛ Ó¬√ôL fl¡¬ı˛±¬ı˛ ›
õ∂øÓ¬øȬ ¢∂±˜ ¬Û=±À˚˛ÀÓ¬ ¢∂±˜¸ˆ¬± fl¡¬ı˛±¬ı˛
øÚÀ«√˙ Œ√›˚˛±¬ı˛ ’±ù´±¸ Œ√Úº q
˜±øȬ fl¡±È¬±¬ı˛ fl¡±Ê√ ‰¬±ø˘À˚˛ ¬˚±ø26√˘ ¸—øù≠©Ü
fl¡Ó¬‘«¬Ûé¬, Ó¬‡Ú |ø˜fl¡¬ı˛± ¬ı±Ò± Œ√Úº
Ó¬±¬ı˛Ù¬À˘ fl¡±Ê√ ¬ıg ˝√√À˚˛ ˚±˚˛º ¤ÀÓ¬ é≈¬t
˝√√À˚˛ fl¡—À¢∂À¸¬ı˛¬ ¬Û=±À˚˛Ó¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ›
ø¸ ø¬Û ¤À˜¬ı˛ fl¡±Î¬◊øk˘±¬ı˛ ¤¸.øά.›-¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ |ø˜fl¡ › ˝◊√ά◊øÚ˚˛Ú ŒÚÓ¬±À√¬ı˛ Ú±À˜
ø˜Ô…± ’øˆ¬À˚±· √±À˚˛¬ı˛ fl¡À¬ı˛Úº ¤¸.øά.›
’¸˜ ˜Ê≈ √ ø ¬ı˛ |ø˜fl¡ ˝◊ √ Î ¬◊ ø Ú˚˛ À Ú¬ı˛
ŒÚÓ‘¬¶ö±Úœ˚˛ ¬ı…øMê√À√¬ı˛ ŒÎ¬Àfl¡ ¸˜ô¶ ‚Ȭڱ
Ê√ ± Ú±¬ı˛ ’±¢∂˝√ √ õ∂fl¡±˙ fl¡À¬ı˛ Ú º
’øˆ¬À˚±·&À˘± qÀÚ ’±øÒfl¡±ø¬ı˛ fl ¡
¤¸À¬ı¬ı˛ Ó¬√ôL fl¡À¬ı˛ ø¬ıø˝√√Ó¬ ¬ı…¬ı¶ö± ŒÚ›˚˛±¬ı˛
’±ù´±¸ Œ√Úº ˝◊√ øÓ¬˜ÀÒ…, ¬ı˛øe˚˛± ¬ıvÀfl¡
Œ¬ıfl¡±¬ı˛ ˆ¬±Ó¬±¬ı˛ ’±À¬ı√ÀÚ¬ı˛ Ê√Ú… ’±˝◊√øÚ
õ∂døÓ¬ ‰¬˘ÀÂ√º q