ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΜΝΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

Τέσσερις παράγοντες μαζί φαίνεται να προκαλούν τις

χαρακτηριστικές για την περίοδο αλλαγές στη μνήμη:
(1) Η αύξηση της χωρητικότητας της μνήμης,

(2) Η αύξηση της γνώσης για τα πράγματα που προσπαθεί κανείς

να θυμηθεί,

(3) Η εμφάνιση αποτελεσματικών στρατηγικών μνημονικής

συγκράτησης και

(4) Η εμφάνιση της ικανότητας να σκέφτεται κανείς τις ίδιες τις

διεργασίες της μνήμης του.
 Η ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

Καθώς τα παιδιά ωριμάζουν, ο αριθμός των τυχαία επιλεγμένων

αριθμών, λέξεων ή γραμμάτων που μπορούν να συγκρατήσουν
ταυτόχρονα στη μνήμη αυξάνεται σταθερά (μνημονικό πεδίο).
Παιδιά ηλικία 4-5 ετών -> 4 ψηφία
Παιδιά ηλικίας 9 και 10 ετών-> περίπου 6 ψηφία

Δεν υπάρχει αμφιβολία οτι το μνημονικό πεδίο αυξάνεται με την

ηλικία
ΑΛΛΑ
Μεγάλη αβεβαιότητα ως πρός τις υποκείμενες αλλαγές της
ψυχχολογικής λειτουργίας.

ΔΥΟ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

1.Η δυνατότητα αποθήκευσης στην βραχύχρονη μνήμη αυξάνεται
όσο ωριμάζει ο εγκέφαλος,
2.Τα μεγαλύτερα παιδιά είναι ικανά να ανακαλούν περισσότερα
γιατί οι νοητικές τους λειτουργίες συντελούνται πιο γρήγορα.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ (ΗΠΑ-ΚΙΝΑ)

ΒΑΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ
Ένας δεύτερος παράγοντας που συμβάλλει στη βελτίωση της
μνήμης κατά την παιδική ηλικία είναι οι περισσότερες γνώσεις
που έχουν συνήθως τα μεγαλύτερα παιδιά για κάθε δεδομένο
θέμα, γιατί έχουν απλώς συσσωρεύσει περισσότερες εμπειρίες
απο τον κόσμο σε σύγκριση με τα μικρότερα παιδιά
(πλουσιότερη βάση δεδομένων).

Η επίδραση της προηγούμενης γνώσης στην ανάπτυξη της

μνήμης αποδεικνύεται απο μελέτες στις οποίες μικρότερα παιδιά
με πλούσια βάση γνώσεων συγκρίνονται με μεγαλύτερα παιδιά
που δεν έχουν γνώσεις.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟ ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΣΤΟ
ΠΕΙΡΑΜΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΓΟΡΙΟΎ ΓΙΑ
ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΩΝ (Schneider ET
al., 1993; Chi & Koeske, 1983).

ΜΝΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ

Στρατηγική είναι μια μόνιμα επιλεγμένη ενέργεια που εκτελείται

για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου σκοπού. Όταν λέμε οτι τα
παιδιά χρησιμοποιούν μνημονικές στρατηγικές εννοούμε οτι
είναι ικανά να προβαίνουν σε σκοπιμες ενέργειες για να
θυμηθούν κάτι.
Ακόμα και παιδιά μικρότερα των 2 ετών χρησιμοποιούν
στοιχειώδεις μνημονικές στρατηγικές αν χρησιμοποιηθούν οι
σωστές διαδικασίες (αναφορά στο πείραμα με το ελκυστικό
παιχνίδι). Ωστόσο πολλές μελέτες δείχνουν οτι η αυθόρμητη
χρήση στρατηγικών με σκοπό να θυμηθούν, αυξάωεται
σημαντικά μεταξύ 4 και 7 ετών.
Δύο μνημονικές στρατηγικές των οποίων η ανάπτυξη έχει
μελετηθεί εντατικά είναι η επανάληψη και η οργάνωση.

Επανάληψη είναι η λεκτική επανάληψη του υλικού που προσπαθεί

κάποιος να απομνημονεύσει (κατάλογος λέξεων, αριθμός
τηλεφώνου) (πείραμα με το «διαστημικό κράνος»).

Τα παιδιά που χρησιμοποιούν την οργάνωση μνήμης ομαδοποιούν

νοερά το υλικό που θέλουν να θυμούνται σε συνεκτικά
συμπλέγματα στενά συνδεδεμένων αντικειμένων, έτσι ώστε να
πρέπει να θυμηθούν ένα μέρος μόνο της ομάδας για να έχουν
πρόσβαση και στην υπόλοιπη ομάδα. Αναφορά και στο ρόλο της
παρέμβασης.

ΜΕΤΑΜΝΗΜΗ

Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας 7 και 8 ετών οχι μόνο ξέρουν

γενικά περισσότερα για τον κόσμο από όσα τα παιδιά
προσχολικής ηλικίας αλλά επίσης ξέρουν συνήθως περισσότερα
και για την ίδια τη μνήμη (μεταμνήμη).

Τα παιδιά απο 5 ετών κατανούν κάπως τη μνημονική διαδικασία

ΑΛΛΑ
Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας 8 ετών κατανοούν καλύτερα τα
όρια της μνήμης τους απο όσο τα κατανούν στην ηλικία των 5
ετών.
Ακόμα και όταν τα παιδιά ξέρουν οτι το περιεχόμενο της
μεταγνώσης μπορεί να ενισχύσει τη μνήμη, δεν χρησιμοποιούν
συχνά αυτή τη γνώση, ακριβώς όπως δεν χρησιμοποιούν την
επανάληψη και τη στρατηγική οργάνωσης.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Η αξιολόγηση της ανάπτυξης των παιδιών δεν μπορεί να

θεωρηθεί έγκυρη εαν δεν επιτευχθεί στο πλαίσιο των
αποδεκτών και εθιμικών δραστηριοτήτων που βιώνουν στην
πραγματικότητα τα παιδιά μέσα στο δικό τους πολιτισμό.
Όταν οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν σταθμισμένες διαδικασίες για
να ελένξουν την επίδοση παιδιών σε βιομηχανικά μη
ανεπτυγμένες κοινωνίες (όπου η γνώση της ανάγνωσης και της
γραφής και η σχολική εκπαίδευση είναι ανύπαρκτες ή έχουν
εισαχθεί μόνο τις τελευταίες δεκαετίες), συχνά βρίσκουν οτι τα
παιδιά διαφορετικών πολιτισμών αποδίδουν σε πολύ διαφορετικά
επίπεδα, στην ίδια ηλικία (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ- έμφαση στη βάση γνώση του υπο εξέταση τομέα και
στις κοινωνικές διευθετήσεις της ίδιας της δοκιμασίας).

Υποθετικες καμπύλες (καμπύλη Δ, α, β, γ [αργή ανάπτυξη) και δ]

ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Οι ερευνητές που χρησιμοποίησαν τις ασκήσεις διατήρησης για

να μελετήσουν τις πολιτισμικές διαφορές στη γνωστική
ανάπτυξη, σύχνα βρήκαν ότι τα παιδιά σε παραδοσιακες,
 βιομηχανικά μη ανεπτυγμένες κοινωνίες ακολουθούν την
καμπύλη γ και φτάνουν στη φάση των συγκεκριμένων νοητικών
πράξεων ένα ή και περισσότερα χρόνια αργότερα απο τα παιδιά
της Δύσης ή σε ορισμένους πολιτισμούς τα παιδιά δεν αποκτούν
τελικά την ικανότητα να σκέφτονται λειτουργικά ->
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ->ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ->

Οι άνθρωποι που εξετάστηκαν δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τι

περίμεναν οι ερευνητές απο εκείνους, είτε γιατί δεν ήταν
εξοικειωμένοι με το πειραματικό περιβάλλον , είτε γιατί οι
ερευνητές δεν έκαναν σαφείς τις προθέσεις τους, σε μια άγνωστη
γλώσσα ή σε έναν άγνωστο πολιτισμό.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

¨Οπως οι ερευνητές της διατήρησης, έτσι και οι ερευνητές της
μνήμης στην μέση παιδική ηλικία βρήκαν οτι η εξοικείωση των
παιδιών με το υλικό των ασκήσεων και με τις διαδικασίες της
επηρεάζει την απόδοση τους (αναφορά στα πειράματα
ελεύθερης ανάκλησης).

ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ ΜΝΗΜΗΣ