ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Operations Research
• Κλάδος των Εφαρµοσµένων Μαθηµατικών
• Μία επιστηµονική προσέγγιση στη διαδικασία λήψης
αποφάσεων.
• Επιστηµονικές µέθοδοι που εφαρµόζονται µε σκοπό το
βέλτιστο σχεδιασµό και λειτουργία ενός συστήµατος υπό
συνθήκες που απαιτούν κατανοµή περιορισµένων πόρων.
• Ένα σύστηµα µπορεί να είναι µία επιχείρηση, ένα νοσοκοµείο,
τα µέσα µαζικής µεταφοράς, ένα δίκτυο Η/Υ, το αεροδρόµιο
µιας πόλης κ.λ.π.
• Η περιορισµένη διαθεσιµότητα πόρων (όπως άνθρωποι,
χρήµατα, εξοπλισµός, φυσικοί χώροι, χρόνος) επηρεάζει την
λειτουργία ενός συστήµατος και ως εκ τούτου ο τρόπος
κατανοµής τους έχει µεγάλη σηµασία.
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Πραγµατικές Εφαρµογές
• Pacific Gas & Electric (PG&E)
– Μεγάλη ιδιωτική εταιρία παροχής αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας
στην πολιτεία της Καλιφόρνια
– Ανάπτυξη Υδρο - Θερµικού βέλτιστου συστήµατος παραγωγής,
προγραµµατισµού, εµπορίας ενέργειας, πρόβλεψης καυσίµων και
κοστολόγησης.
– Εξοικονόµηση 15 εκ. δολ. ετησίως

Taco Bell
– Λειτουργεί 6.490 µονάδες µε ετήσιες πωλήσεις 4.6 δις. δολ.
– Χρησιµοποιεί µαθηµατικά µοντέλα για την πρόβλεψη των αφίξεων
πελατών, την ανάλυση των επιπέδων εξυπηρέτησης και τον
προγραµµατισµό του προσωπικού µε σκοπό την ελαχιστοποίηση του
κόστους µισθοδοσίας
– Οφέλη: Μείωση κόστους προσωπικού 40.34 εκ. δολ. µέσα σε 4 χρόνια.
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Πραγµατικές Εφαρµογές
• Sears, Roebuck & Company.
– Μία από τις µεγαλύτερες εταιρίες λιανικού εµπορίου και
υπηρεσιών στον κόσµο.
– ∆ιατηρεί 13.500 οχήµατα µεταφοράς και εξυπηρέτησης,
ικανοποιώντας περίπου 20 εκατοµµύρια κλήσεις ετησίως.
– Εφαρµόζει τεχνικές MS/OR για τον αποδοτικότερο
προγραµµατισµό των διαδροµών.
– Οφέλη: Εξοικονόµηση πάνω από 42 εκ.δολ. ετησίως.
• Grantham, May, Van Otterloo and Co.
– Εταιρία επενδύσεων που εδρεύει στην Βοστόνη µε 26 δισ.δολ.
ενεργητικό.
– Ανέπτυξε µοντέλο σχεδιασµού χαρτοφυλακίου που πραγµατοποιεί
τους στόχους ενώ ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί τα έξοδα
συναλλαγών.
– Οφέλη: 40-60% µείωση του µέσου αριθµού µεριδίων που κατέχει,
µείωση του αριθµού συναλλαγών κατά 75-80%, µείωση κόστους
συναλλαγών κατά 4 εκ.δολ. ετησίως.
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Μερικές Θεωρίες / Τεχνικές

• Γραµµικός Προγραµµατισµός
• ∆υναµικός Προγραµµατισµός
• Προβλήµατα ∆ικτύων
(Μεταφοράς, Ανάθεσης και Μεταφόρτωσης)
• ∆ικτυωτή Ανάλυση (CPM / PERT)
• Θεωρία Ουρών
• Θεωρία Αξιοπιστίας
• Προγραµµατισµός και Έλεγχος Αποθεµάτων
• Προσοµοίωση
 Μελέτη Συστηµάτων µε τη Χρήση
Μαθηµατικών Μοντέλων

• Το µαθηµατικό µοντέλο είναι µία προσοµοίωση του

πραγµατικού κόσµου στο οποίο οι σηµαντικές σχέσεις µεταξύ
των πραγµατικών στοιχείων παριστάνονται µε παρόµοιες
σχέσεις µεταξύ µαθηµατικών οντοτήτων.

• Ο σκοπός ενός τέτοιου µοντέλου είναι η πρόβλεψη της

συµπεριφοράς ενός συστήµατος κάτω υπό διαφορετικές
συνθήκες.

• Εάν κάποια από τις παραµέτρους του µοντέλου είναι

µεταβλητή το µοντέλο είναι στοχαστικό ενώ στην αντίθετη
περίπτωση είναι προσδιοριστικό.
 Κύριοι Λόγοι Χρήσης Μαθηµατικών Μοντέλων

• Η πολυπλοκότητα ενός προβλήµατος.

• Το πρόβληµα είναι σηµαντικό και η απόφαση θα πρέπει να

είναι πλήρως τεκµηριωµένη.

• Το πρόβληµα είναι πρωτόγνωρο.

• Το πρόβληµα είναι χρονοβόρο.

• Η αποτελεσµατικότερη ανάλυση σεναρίων

(what-if analysis).
 Ένα Μαθηµατικό Μοντέλο
Κέρδος = Έσοδα – Έξοδα ή Κέρδος = f (Έσοδα, Έξοδα)
Y= f (X1, X2)

Γενικό Μαθηµατικό Μοντέλο

Y= f (X1, X2, …, Xn) όπου:
Y = εξαρτηµένη µεταβλητή
( χαρακτηριστικό υπό µελέτη - output)

Xi = ανεξάρτητες µεταβλητές
(δεδοµένα που επηρεάζουν το Y - input)

f (.) = συνάρτηση που προσδιορίζει την σχέση µεταξύ των

Xi και του Y
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Η ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΒΗΜΑΤΩΝ

• Προσδιορισµός του Προβλήµατος

• Παρατήρηση Συστήµατος - Συλλογή ∆εδοµένων
• Προσδιορισµός Μαθηµατικού Μοντέλου
• Επιβεβαίωση Μοντέλου
• Επιλογή Κατάλληλης Εναλλακτικής Λύσης
• Παρουσίαση Αποτελεσµάτων
• Εφαρµογή και Αξιολόγηση
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Ένα Παράδειγµα

• Μία εταιρεία παράγει δύο προϊόντα (1 και 2).

• Το κέρδος ανά µονάδα προϊόντος είναι 25 ευρώ για το προϊόν 1 και
30 ευρώ για το προϊόν 2.
• Οι ώρες εργασίας που απαιτούνται για την παραγωγή των παραπάνω προϊόντων
στα δύο τµήµατα παραγωγής, δίνονται στον παρακάτω πίνακα.
• Οι διαθέσιµες ώρες εργασίας είναι: 450 ώρες στο τµήµα Α και 350 ώρες στο
τµήµα Β.
Προϊόν Τµήµα Α Τµήµα Β

1 1,5 2

2 3 1

Το ζητούµενο είναι να προγραµµατιστεί η παραγωγή των δύο προϊόντων µε

στόχο την µεγιστοποίηση του συνολικού κέρδους.
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Ένα Παράδειγµα (συνέχεια)

Η µαθηµατική διατύπωση (µοντέλο) του παραπάνω προβλήµατος είναι η εξής:

max { 25 x1 + 30 x2 }
µε περιορισµούς
1,5 x1 + 3 x2 ≤ 450
2 x1 + 1 x2 ≤ 350
x1 ≥ 0
x2 ≥ 0
όπου,
x1 = πλήθος µονάδων προϊόντος 1 που ενδείκνυται να παραχθούν
x2 = πλήθος µονάδων προϊόντος 2 που ενδείκνυται να παραχθούν
 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Ένα Παράδειγµα (ολοκλήρωση)

Η επίλυση του µαθηµατικού µοντέλου υποδεικνύει τον

παρακάτω προγραµµατισµό της παραγωγής:
x1 = 133,33 µονάδες προϊόντος 1 που ενδείκνυται να παραχθούν
x2 = 83,33 µονάδες προϊόντος 2 που ενδείκνυται να παραχθούν

Μέγιστο Κέρδος:
25 · 133,33 + 30 · 83,33 = 5833,33 €

Σύνολο ωρών που απαιτούνται

στο Τµήµα Α: 1,5 · 133,33 + 3 · 83,33 = 450 ώρες
στο Τµήµα Β: 2 · 133,33 + 1 · 83,33 = 350 ώρες