Khoa Ñieän – Ñieän Töû.

Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

BAØI GIAÛNG TOÙM TAÉT MOÂN: ÑIEÄN TÖÛ I

Ngöôøi soaïn: TS. Phaïm Hoàng Lieân.
Giaùo trình chính: Maïch Ñieän Töû 1 – Leâ Tieán Thöôøng, ÑHBK – Tp.HCM.

Chöông 1: Diode baùn daãn.

I. Diode chænh löu:

1- Quan heä giöõa ñieän aùp vaø doøng ñieän cuûa Diode (H2-
(H2-1):

  qV  
i D = I 0 exp D  − 1 (1-1)
  nKT  

iD : Doøng ñieän trong Diode (A).

VD : Hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu Diode (V).
I0 : Doøng ñieän baõo hoøa ngöôïc (A).
q : Ñieän tích electron 1,6.10-19 J/V.
K : Haèng soá Bolzman 1,38.10-23 J/0K.
N : Haèng soá coù giaù trò trong khoaûng (1÷2) phuï thuoäc vaøo loaïi baùn daãn.

KT
Goïi ñieän theá nhieät: VT = (1-2)
q

Töø (1-1) ta coù:

  V    V 
i D = I 0 exp D  − 1 ≈ I 0 exp D  (1-3)
  nVT    nVT 

ÔÛ nhieät ñoä T=3000K, töông öùng T=270C, ta coù VT≈25÷26mV. Khi ñoù ñieän trôû
ñoäng cuûa Diode ñöôïc tính bôûi phöông trình:

nVT nVT
rd = = (Ω ) (1-4)
iD + IC iD

Ñaëc tuyeán Volt-Ampere cuûa Diode treân (H2-2)

Kieåu maãu maïch töông ñöông cuûa Diode treân (H2-3a,b,c).

2- Phöông trình ñöôøng taûi cuûa Diode (H2-
(H2-5).

Phöông trình ñöôøng taûi moät chieàu cuûa Diode (DCLL)

VS = VD + I D R1 (1-5)

-1- Toùm Taét Baøi Giaûng. -1-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Phöông trình ñöôøng taûi xoay chieàu cuûa Diode (ACLL)

v s = v d + i d ( R1 // R L ) (1-6)

Töø (1-5) vaø (1-6) treân heä toïa ñoä toång quaùt ta coù:

v D = v d + VDQ & i D = i d + I DQ (1-7)

Vôùi:

VD vaø iD laø thaønh phaàn töùc thôøi cuûa ñieän aùp vaø doøng ñieän.

VDQ vaø IDQ laø caùc giaù trò moät chieàu cuûa ñieän aùp vaø doøng ñieän.

vd vaø id laø caùc giaù trò xoay chieàu cuûa ñieän aùp vaø doøng ñieän.

Vaäy phöông trình ñöôøng taûi xoay chieàu ACLL trong heä toïa ñoä toång quaùt seõ
laø:

v D − VDQ = −(R1 // R L )( i D − I DQ ) + v s (1-8)

3- Chænh löu ñieän aùp xoay chieàu:

a- Chænh löu baùn soùng: (H2-6)

Ñieän aùp ñaàu vaøo: v s = v max sin ωt

Ñieän aùp trung bình DC treân taûi:

Vmax RL V
VDC = = L max (1-9)
π RS + RL π

b- Chænh löu toaøn soùng: (H2-8a,b,c)

2 VL max
Ñieän aùp trung bình Dc treân taûi: VDC = (1-10)
π

4- Maïch loïc: (H2-

(H2-9a,b)

Khi coù tuï C maéc song song vôùi RL trong caùc maïch chænh löu ta coù quan heä
giöõa ñieän aùp trung bình treân taûi vôùi bieân ñoä ñieän aùp ñaàu vaøo vaø ñieän trôû RL vaø tuï
ñieän C nhö sau:

I DC  4 fR L C 
VDC = Vmax − =  Vmax (1-11)
4 fC  4 fR L C + 1 

5- Maïch nhaân ñoâi ñieän aùp: (H2-

(H2-11a,b)

-2- Toùm Taét Baøi Giaûng. -2-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Ñieän aùp ra gaàn gaáp ñoâi ñieän aùp vaøo.

II. Diode oån aùp Zener:

1- Caùc tham soá cô baûn cuûa diode Zener:

Zener: (H3-
(H3-1)

Ñieän aùp oån ñònh VZ khi doøng ñieän qua zener thay ñoåi trong khoaûng Izmin ÷
1
Izmax. Thöïc teá I z min ≈ I z max . (1-12)
10

Ñieän trôû ñoäng taïi ñieåm laøm vieäc.

dVZ
rd = (1-13)
dI

Diode Zener lyù töôûng ñöôïc coi coù rd ≈ 0Ω.

VZ
Ñieän trôû tónh: R t = (1-14)
IZ

Heä soá oån ñònh:

dI Z / I Z dI V R
S= = Z Z = t (1-15)
dVZ / VZ dVZ I Z rd

2- Maïch oån aùp duøng Diode Zener: (H3-

(H3-2)

Maïch treân hình 3-2 luoân thoûa maõn heä phöông trình:

 IR = IZ + IL
 (1-16, 1-17)
VS = I R R i + VZ

Trong ñoù chæ coù VZ ≈ const, coøn caùc ñaïi löôïng khaùc coù theå bieán ñoåi nhöng
phaûi thoûa maõn ñieàu kieän:

 IZmin khi ILmax vaø VSmin

 IZmax khi ILmin vaø VSmax

Töø (1-16) vaø (1-17) tuøy töøng tröôøng hôïp cuï theå maø ta coù theå suy ra caùc heä
phöông trình khaùc nhau.

Ví duï neáu Ri = const thì ta coù heä phöông trình:

(VSmin – VZ)(ILmin + IZmax) = (VSmax – VZ)(ILmax ± IZmin) (1-18)

Ví duï neáu Ri =const vaø RL = const nghóa laø IL = const thì ta coù heä phöông
trình:

-3- Toùm Taét Baøi Giaûng. -3-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

VSmin = (IZmin + IL)Ri + VZ = IminRi + VZ (1-19)

VSmax = (IZmax + IL)Ri + VZ = ImaxRi + VZ (1-20)

Chuù yù vì VL = VZ ≈ const neân khi IL thay ñoåi ta coù:

VZ
R L min = (1-21)
I L max

VZ
R L max = (1-22)
I L min

-4- Toùm Taét Baøi Giaûng. -4-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Chöông II: Transistor hai lôùp tieáp giaùp (BJT)

ôû cheá ñoä tín hieäu lôùn.

I. Caùc tham soá cô baûn cuûa Transistor. (H2-
(H2-1)

+ Heä soá truyeàn ñaït doøng ñieän phaùt khi maéc Base chung

Soá löôïng ñieän töû tôùi ñöôïc Collector

α=
Soá löôïng ñieän töû phaùt ñi töø cöïc Emitter

Thoâng thöôøng α = 0,95 ÷ 0,99, lyù töôûng α = 1.

+ Heä soá truyeàn ñaït doøng ñieän khi maéc Emitter chung:

α
β= (vaøi chuïc ÷ vaøi traêm laàn).
1− α

+ Doøng ñieän ra ôû cöïc Collector:

IC = αIE + ICBO (2-1)

Trong ñoù ICBO laø doøng ñieän phaân cöïc ngöôïc hay coøn goïi laø doøng nhieät,
thöôøng raát nhoû.

+ IE = IC + IB (2-2)

suy ra IB = (1-α)IE – ICBO (2-3)

1 − α  I I
⇒ IB =   I C − I CBO = C − I CBO ≈ C (2-4)
 α  β β

ÔÛ taàn soá thaáp (H2-1) ta coù: hfe = β = hFE (2-5)

II. Maïch phaân cöïc cho Transistor:

1- Maïch phaân cöïc Collector:

+VCC
RC
I Ta coù phöông trình taûi moät chieàu:
+ CQ
VCEQ
- VCC = VCEQ + ICQRC + IEQRE
RE
≈ VCEQ + ICQ(RC + RE) (2-6)

-5- Toùm Taét Baøi Giaûng. -5-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

VCC − VCEQ
⇒ RC + RE = (2-7)
I CQ

RE thöôøng ñöôïc tính theo coâng thöùc thöïc nghieäm:

VRE (0,1 ÷ 0,3)VCC

RE = ≈ (2-8)
I EQ I CQ

Thay vaøo (2-7) deã daøng tính ñöôïc RC.

VCC − VCEQ
Neáu RE = 0 töø (2-7) ta coù: R C = (2-7’)
I CQ

2- Maïch phaân cöïc Base:

a- Maïch ñònh doøng Base:

Ta coù: RbIBQ + VBE + IEQRE = VCC (2-8)

+VCC VBE laø ñieän aùp môû cuûa Transistor, coøn kyù hieäu laø Vγ
nhö H2-2 chöông 1. VBESi ≈ 0,7v vaø VBEGe ≈ 0,2v. Ngaøy
Rb RC nay chuû yeáu duøng Transistor Silic neân töø (2-8) ta coù :
ICQ
I EQ
IBQ Rb + 0,7 + I EQ R E = VCC
β +1
RE
Suy ra:

VCC − 0,7 VCC

I EQ = ≈ vì VCC >>0,7v (2-9)
Rb Rb
RE + RE +
β +1 β +1

Phöông phaùp naøy ít ñöôïc duøng do doøng IBQ phuï thuoäc nhieàu vaøo nhieät ñoä.
Phöông phaùp naøy chæ ñöôïc duøng ñoái vôùi maïch maéc Collector chung ñeå naâng cao trôû
khaùng vaøo.

b- Maïch ñònh aùp Base: (H2-3)

+VCC

R2 RC
RL
I2 IBQ

IBQ Rb IEQ VCC

R1 ii RE
I1 RE VBB

-6- Toùm Taét Baøi Giaûng. -6-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

R1
Ta coù: VBB = VCC (2-10)
R1 + R 2

R1R 2
Rb = (2-11)
R1 + R 2

1 VCC
R1 = R b = Rb (2-12)
VBB VCC − VBB
1−
VCC

VCC
R2 = Rb (2-13)
VBB

Phöông trình taûi DC: VCC = VCEQ + ICQ(RC + RE) (2-14)

AÙp duïng ñònh luaät KII ta coù: ΣVkín = 0, suy ra:

R b I BQ + VBE + I EQ R E = VBB (2-15)

VBB − 0,7
⇒ I CQ ≈ I EQ = coi VBE = 0,7v (2-16)
Rb
RE +
1+ β

Thay vaøo (2-14) ta tính ñöôïc VCEQ.

Thoâng thöôøng khi thieát keá ta thöôøng choïn RE >> (1-α)Rb ñeå oån ñònh doøng IEQ.
Vì vaäy neáu chöa bieát Rb ta thöôøng choïn:

1 1
Rb = (β + 1)R E ≈ βR E (2-17)
10 10

Phöông phaùp phaân cöïc Base naøy hay ñöôïc duøng nhaát.

c- Maïch ñònh doøng Emitter:

+VCC AÙp duïng ñònh luaät KII ΣVkín = 0 ta coù:

RC R b I BQ + VBE + I EQ R E = VEE (2-18)

IBQ

IEQ Suy ra:

Rb RE
VEE − 0,7
-VEE I EQ = vôùi VBE = 0,7v (2-19)
Rb
RE +
β +1

-7- Toùm Taét Baøi Giaûng. -7-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Phöông trình taûi DC trong tröôøng hôïp naøy seõ laø:

VCC + VEE = VCEQ + ICQ(RC + RE) (2-20)

Phöông phaùp phaân cöïc Base naøy chæ ñöôïc duøng khi maïch yeâu caàu chaát löôïng
cao nhö maïch khueách ñaïi vi sai, maïch khueách ñaïi thuaät toaùn (KÑTT) vì noù phaûi toán
theâm moät nguoàn cung caáp.

III. Giaûi tích maïch Transistor

Transistor baèng ñoà thò:

1- Boä khueách ñaïi maéc Emitter chung:

Ta coù theå chia thaønh 4 loaïi maïch cô baûn nhö sau:

a- Khoâng coù CE, khoâng coù CC: (H2-3)

Boä khueách ñaïi coù theå ñöôïc thieát keá ôû cheá ñoä toái öu (soùng ra toát nhaát) hoaëc ôû
cheá ñoä baát kyø.

Cheá ñoä toái öu: Thieát keá sao cho soùng ra lôùn nhaát vaø khoâng bò meùo (Icmmax
hoaëc VLmax), thöôøng chöa bieát caùc ñieän trôû phaân cöïc R1, R2.

Töø ñoà thò (H3-2), ta thaáy soùng ra seõ lôùn nhaát khi:

VCC
I cm max = I CQTÖ = (2-21)
R DC + R AC

Vcm max = VCETÖ = I CQTÖ R AC (2-22)

Vôùi sô ñoà (H3-1) ta coù: RAC = RDC = RC + RE neân töø (2-21) vaø (2-22) ta suy ra:

VCC
I CQTÖ = (2-23)
2( R C + R E )

VCC
VCEQTÖ = (2-24)
2

Cheá ñoäbaát kyø: Thöôøng cho tröôùc R1, R2 hoaëc VCEQ hoaëc ICQ. AÙp duïng caùc
coâng thöùc (2-10, 11, 14, 16) seõ xaùc ñònh ñöôïc (ICQ, VCEQ)

Neáu ICQ < ICQTÖ thì Icm = ICQ.

Neáu ICQ > ICQTÖ thì Icm = iCQmax – ICQ.

-8- Toùm Taét Baøi Giaûng. -8-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

b- Coù CE, khoâng coù CC (Tuï Bypass Emitter) (H2-5)

Cheá ñoä toá

toái öu:

RDC = RC + RE vaø RAC = RC thay vaøo (2-21) ta ñöôïc:

VCC VCC
I cm max = I CQ TÖ = = (2-25)
R DC + R AC 2 R C + R E

VCC R C VCC
Vcm max = VCEQTÖ = I CQTÖ R AC = = (2-26)
2R C + R E 2 + R E
RC

Cheá ñoä baát kyø: ñöôïc tính toaùn theo caùc coâng thöùc (2-10, 11, 14, 16) vaø ñaëc
tuyeán taûi AC ñöôïc veõ nhö sau:

iC(mA)

iCmax1

 1 
ACLL TÖ  − 
2ICQTÖ  R AC 
iCmax2
VCC Q2  1 
R DC + R AC DCLL  − 
ICQTÖ QTÖ  R DC 

Q1

VCETÖ 2VCETÖ VCC VCE(V)

0
VCEmax1
VCEmax2

1
i C − I CQ = − (v CE − VCEQ ) (2-27)
R AC

VCEQ
Cho VCEQ = 0 ⇒ i C max = I CQ + (2-28)
R AC

Cho iC = 0 ⇒ vCEmax = VCEQ + ICQRAC (2-29)

Phöông trình (2-28) vaø (2-29) ñeå xaùc ñònh iCmax vaø vCEmax trong caùc tröôøng hôïp
ñieåm tónh Q baát kyø

-9- Toùm Taét Baøi Giaûng. -9-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

c- Khoâng coù CE, coù CC:

Cheá ñoä toái öu: +VCC

RC R DC = R C + R E
CC→∞
RCRL
iL R AC = R E +
RC + RL
Rb RL
ii RE
VBB

Thay vaøo (2-21) ta ñöôïc:

VCC
I Cm max = I CQTÖ = (2-30)
RCRL
R C + 2R E +
RC + RL

VCE max = VCETÖ = I CQTÖ R AC (2-31)

RC RC VCC
I Lm max = I Cm max = (2-32)
RC + RL R C + R L R + 2R + R C R L
C E
RC + RL

RCRL VCC
VLm max = I Lm max R L = (2-33)
R C + R L R + 2R + R C R L
C E
RC + RL

Cheá ñoä baát kyø nhö treân nhöng chuù yù:

 ICQ < ICQTÖ : ICm = ICQ.

 ICQ > ICQTÖ : ICm = iCmax – ICQ.

RC
 I Lm = I Cm (2-34)
RC + RL

 VLm = ILmRL. (2-35)

d- Coù CE, coù Cc: (tuï gheùp voâ haïn) (H2-6)

R DC = R C + R E

RCRL
R AC =
RC + RL

-10- Toùm Taét Baøi Giaûng. -10-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

thay vao (2-21) ta ñöôïc:

VCC
I Cm max = I CQTÖ = (2-36)
R R
RC + RE + C L
RC + RL

VCC RCRL
VCm max = VCEQTÖ = × (2-37)
RCRL RC + R L
RC + RE +
RC + RL

RC RC VCC
I Lm max = I Cm max = × (2-38)
RC + RL RC + RL R + R + RCRL
C E
RC + RL

RCRL VCC
VLm max = I Lm max R L = (2-39)
RC + RL R + R + RCRL
C E
RC + RL

Cheá ñoä baát kyø xaùc ñònh nhö treân.

So saùnh 4 tröôøng hôïp treân ta nhaän thaáy taùc duïng cuûa caùc tuï CE vaø CC laø laøm
taêng bieân ñoä doøng ñieän ra vaø ñieän aùp ra (so saùnh caùc coâng thöùc (2-21), (2-25), (2-30)
vaø (2-36)).

e- Tính toaùn coâng suaát:

 Coâng suaát nguoàn cung caáp:

PCC = VCCICQ (2-40)

 Coâng suaát trung bình tieâu taùn treân taûi:

2
1 2 1 VLm
PL = I Lm PL = (2-41)
2 2 RL

ÔÛ cheá ñoä toái öu: ICmmax = ICQTÖ neân ñoái vôùi tröôøng hôïp a vaø b ta
coù:

1 2 1
PL max = I Cm max R C = I 2CQTÖ R C vì RL = RC (2-42)
2 2

Coøn ñoái vôùi tröôøng hôïp c vaø d thì do RC ≠ RL neân ta coù:

1 2
PL max = I Lm max R L (2-43)
2

 Coâng suaát tieâu taùn treân Collector:

-11- Toùm Taét Baøi Giaûng. -11-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

I 2Cm
PC = PCC − (R C + R E )I 2CQ − R AC (2-44)
2

PL
 Hieäu suaát: η= (2-45)
PCC

PL max
ηmax = (2-46)
PCC

ÔÛ cheá ñoä lôùp A hieäu suaát cöïc ñaïi ηmax = 25%

PC max
 Heä soá phaåm chaát: =2 (2-47)
PL max

2- Boä khueách ñaïi maéc Collector chung:

+VCC +VCC +VCC

R2 RC CC Rb RC CC RC CC

CE→∞ CE→∞ CE→∞

R1 RE RE
RL VL RE RL VL Rb RL VL

-VEE
 Cheá ñoä toái öu:

Trong caû 3 hình neáu khoâng coù CC ta coù:

R DC = R C + R E

RERL
R AC = R C +
RE + RL

thay vaøo coâng thöùc (2-21), (2-22) ta seõ coù:

VCC
I Em max ≈ I CQTÖ = (2-48)
RERL
2R C + R E +
RE + RL

VCC  RERL 
VCEQTÖ = I CQTÖ R AC = ×  R C +  (2-49)
2R C + R E +
RERL  R E + R L 
RE + RL

-12- Toùm Taét Baøi Giaûng. -12-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Trong caû 3 hình neáu coù CC ta coù:

R DC = R C + R E

RERL
R AC =
RE + RL

thay vaøo coâng thöùc (2-21), (2-22) ta seõ coù:

VCC
I Em max ≈ I CQTÖ = (2-50)
RERL
RC + RE +
RE + RL

VCC  R R 
VCEQTÖ = I CQTÖ R AC = ×  E L  (2-51)
RERL  RE + RL 
RC + RE +
RE + RL

Ta luoân coù:

RE
I Lm max = I Cm max (2-52)
RE + RL

RERL
VLm max = I Lm max R L = I Cm max (2-53)
RE + RL

 Cheá ñoä baát kyø: Tính theo caùc coâng thöùc ñöôïc xaây döïng trong phaàn maïch
phaân cöïc cho Transistor.

Ñaëc tuyeán taûi moät chieàu DCLL vaø ñaëc tuyeán taûi xoay chieàu ACLL
ñöôïc veõ töông töï nhö trong maïch khueách ñaïi Emitter Common.

3- Boä khueách ñaïi maéc Base chung:

CC→∞
Ri
+ Cb→∞ RC RL VL
Vi
-
R1 R2 +VCC
 Cheá ñoä toái öu:

R DC = R C

RCRL
R AC =
RC + RL

Thay vaøo (2-21), (2-22) ta ñöôïc:

-13- Toùm Taét Baøi Giaûng. -13-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

VCC
I Cm max = I CQTÖ = (2-54)
R R
RC + C L
RC + RL

VCC  R R 
VCm max = VCEQTÖ = I CQTÖ R AC = ×  C L  (2-55)
R R  RC + RL 
RC + C L
RC + RL

RC
I Lm max = I Cm max (2-56)
RC + RL

VLm max = I Lm max R L (2-57)

 Cheá ñoä baát kyø: ñöôïc tính tröïc tieáp töø maïch

-14- Toùm Taét Baøi Giaûng. -14-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Chöông III: OÅn ñònh phaân cöïc cho Transistor BJT

Chöông naøy nhaèm nghieân cöùu söï dòch chuyeån ñieåm Q theo ICBO, VBE khi thay
ñoåi nhieät ñoä vaø theo β khi bò laõo hoùa. Coi gaàn ñuùng caùc ñaïi löôïng VCC, VBB khoâng
thay ñoåi.

Neáu söï thay ñoåi ICBO, VBE vaø β laø nhoû thì bieán xeùt ICQ seõ laø haøm tuyeán tính
theo caùc bieán khaùc.

ICQ = ICQ(ICBO, VBE, β) (3-1)

Thöøa soá oån ñònh doøng ñieän:

∂I CQ Rb
SI = ≈1+ (3-2)
∂I CBO RE

Thöøa soá oån ñònh ñieän aùp:

∂I CQ 1
SV = ≈− (3-3)
∂VBE RE

Thöøa soá oån ñònh heä soá khueách ñaïi:

∆I CQ  I  Rb + RE 
Sβ = =  CQ1    (3-4)
∆β  β1   R b + (β 2 + 1)R E 

Vôùi ∆β = β2 − β1 & ∆I CQ = I CQ 2 − I CQ1 (3-5)

Khi ñoù söï thay ñoåi cuûa ICQ seõ ñöôïc tính baèng coâng thöùc:

∆I CQ = SI ∆I CBO + SV ∆VE + Sβ ∆β

 R  1 I Rb + RE
= 1 + b  ∆I CBO − ∆VBE + CQ1 ∆β (3-6)
 RE  RE β1 R b + (β 2 + 1)R E

Chuù yù ∆VBE thöôøng coù giaù trò aâm.

-15- Toùm Taét Baøi Giaûng. -15-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Chöông IV. Thieát keá vaø phaân tích tín hieäu nhoû taàn soá thaáp.
I. Caùc thoâng soá Hybrid:

v1

Trôû khaùng vaøo khi ngaén maïch taûi: h i =
i1 v 2 = 0

v1

Ñoä lôïi ñieän aùp ngöôïc khi hôû maïch nguoàn: h r =
v 2 i1 = 0

i2

Ñoä lôïi doøng ñieän thuaän khi ngaén maïch taûi: h f =
i1 v 2 = 0

i2

Toång daãn ngoõ ra khi hôû maïch nguoàn: h o =
v 2 i1 = 0

ÖÙng vôùi caùc caùch maéc khaùc nhau EC, BC hay CC maø chöõ thöù hai ñöôïc chæ
ñònh. Ví duï: hie, hib, hic, ...

II. Caùch maéc Emitter chung:

VT
Trôû khaùng vaøo khi ngaén maïch taûi: h ie = mh fe (4-1)
I EQ

Trong ñoù: - VT =25mV ôû 3000K (270C) (4-2)

- m = 1 ÷ 2 phuï thuoäc vaøo chaát baùn daãn. Ví duï BJT Silic coù m = 1,4
V
khi ñoù: h ie = 1,4 h fe T (4-3)
I EQ

* Ñoái vôùi H4-1a, coù maïch töông ñöông ruùt goïn H4-4, ta coù:

Heä soá khueách ñaïi doøng ñieän:

iL iL ib Rb h fe
Ai = = = (− h fe ) =− (4-4)
ii ib ii R b + h ie h
1 + ie
Rb

Neáu hie << Rb ta coù Aimax = -hfe (4-5)

R b h ie

Trôû khaùng vaøo: Z i = ≈ h ie neáu hie << Rb (4-6)
R b + h ie

1

Trôû khaùng ra: Z o = ≈ ∞ vì hoe = 10-4 ÷ 10-5 (4-7)
h oe

-16- Toùm Taét Baøi Giaûng. -16-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

* Ñoái vôùi H4-5, coù maïch töông ñöông H4-6 ta coù:

Heä soá khueách ñaïi doøng ñieän:

iL iL ib  RC  (ri // R b ) RC 1
Ai = = =  − h fe  = − h fe (4-8)
ii ib ii  RC + RL  (ri // R b ) + h ie RC + RL h ie
1+
ri // R b

Neáu RC >> RL & Rb//ri >> hie ta coù: Aimax = -hfe (4-9)

Trôû khaùng vaøo: Z i = ri // R b // h ie (4-10)

 1 

Trôû khaùng ra: Z o =  // R C  ≈ R C (4-11)
 h oe 

* Ñoái vôùi H4-17 ta coù:

Heä soá khueách ñaïi doøng ñieän:

i L i L i b  RC  (ri // R b )
Ai = = = − h fe  (4-12)

i i i b i i  R C+R L 
 (ri // R b ) + h ie + (1 + h fe )R E

Trôû khaùng vaøo: Zi = ri // Rb //[h ie + (1 + h fe )RE ] (4-13)

Trôû khaùng ra: Z o = R C (4-14)

Sô ñoà EC hay ñöôïc duøng nhaát do coù Ai, Av lôùn

III. Caùch maéc Base chung:

Töø maïch H4-9, H4-10, vaø H4-11 caùc tham soá cuûa caùch maéc Base chung (BC)
coù theå ñöa veà caùc tham soá cuûa caùch maéc Emitter chung (EC) nhö sau:

Trôû khaùng vaøo khi ngaén maïch taûi:

h ie
h ib = (4-15)
1 + h fe

Ñoä lôïi doøng ñieän thuaän khi ngaén maïch taûi:

h fe
h fb = (4-16)
1 + h fe

Toång daãn ra khi hôû maïch nguoàn:

-17- Toùm Taét Baøi Giaûng. -17-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

h oe
h ob = (4-17)
1 + h fe

Nhö vaäy ñeå tính caùc tham soá cuûa sô ñoà B.C chæ caàn bieát caùc tham soá cuûa
sô ñoà E.C. Vì hfb ≤ 1 neân sô ñoà B.C ít ñöôïc duøng ôû phaïm vi taàn soá thaáp,
nhöng ñöôïc duøng raát nhieàu ôû phaïm vi taàn soá cao ñeå giaûm aûnh höôûng cuûa
caùc ñieän dung kyù sinh.

IV. Caùch maéc Collector chung:

Töø H4-14 vaø H4-15 ta coù:

Vb = Vbe + iERE (4-18)

Vbe = ibhie (4-19)

VE = iERE = ib(1 + hfe)RE (4-20)

Suy ra:

Vb = ibhie + ib(1 + hfe)RE = ib[hie + (1 + hfe)RE] (4-21)

VE VE i b Vb
Av = = (4-22)
Vi i b Vb Vi

VE
= (1 + h fe )R E (4-23)
ib

ib 1
= (4-24)
Vb h ie + (1 + h fe )R E

Goïi: R 'b = R b // [h ie + (1 + h fe )R E ] (4-25)

Vb 1 ' Vi R 'b
= Rb = (4-26)
Vi Vi ri + R 'b ri + R 'b

Thay (4-23, 24, 26) vaøo (2-22) ta ñöôïc:

VE (1 + h fe )R E R 'b
Av = = (4-27)
Vi h ie + (1 + h fe )R E ri + R 'b

vôùi R’b theo (4-25).

Trôû khaùng vaøo cuûa sô ñoà H3-7 : Zi = hie + (1 + hfe)RE (4-28)

Töø sô ñoà H3-8 ta xaùc ñònh ñöôïc trôû khaùng ra:

-18- Toùm Taét Baøi Giaûng. -18-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

VE r // R 'b
Zo = = h ib + i (4-29)
− i E Vi = 0 1 + h fe

Nhö vaäy ñeå tính caùc tham soá cuûa maïch C.C ta cuõng chæ caàn bieát tham soá cuûa
maïch E.C. Sô ñoà C.C coù Av << 1 nhöng coù trôû khaùng vaøo raát lôùn, trôû khaùng ra raát nhoû
neân thöôøng ñöôïc laøm taàng ñeäm, hoaëc taàng khueách ñaïi coâng suaát aâm taàn ra ñeå phoái
hôïp trôû khaùng vôùi loa. Noù cuõng hay ñöôïc duøng trong caùc boä khueách ñaïi thuaät toaùn
(KÑTT).

-19- Toùm Taét Baøi Giaûng. -19-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Chöông V: Transistor hieäu öùng tröôøng.

I. Lyù thuyeát hoaït ñoäng cuûa JFET:

VDS: ñieän aùp giöõa cöïc maùng vaø cöïc nguoàn.

VDS (taïi ñieåm ngheõn) = Vp = Vpo + VGS (5-1)

Vpo: ñieän theá ngheõn ñöôïc tra treân ñoà thò.

VGS: ñieän aùp giöõa cöïc coång vaø cöïc nguoàn.

Ñieän theá ñaùnh thuûng Breakdown laø moät haøm cuûa ñieän aùp GS:
BVDSX = BVDSS + VGS (5-2)

Trong ñoù BVDSS laø ñieän theá Breakdown öùng vôùi VGS = 0.

Taïi vuøng baõo hoøa, doøng dieän maùng ñöôïc tính gaàn ñuùng:
3
   2
3V V
I D = I po 1 + GS + 2 − GS   vôùi VGS < 0 (5-3)
 Vpo  Vpo  


Ipo: doøng ñieän ngheõn ñöôïc tra treân ñoà thò.

Töø (5-3) ta thaáy:

Khi VGS = 0 ta coù: ID = Ipo (5-4)

Khi VGS = -Vpo ta coù: ID = 0 (5-5)

II. Lyù thuyeát hoaït ñoäng cuûa IGFET:

Ñieän aùp giöõa cöïc maùng vaø cöïc nguoàn:

VDS(taïi ñieåm ngheõn) = Vp = Vpo + VGS (5-6)

BVDSX = BVDSS + VGS (5-7)

2
 V 
I D = I po 1 + DS  (5-8)
 Vpo 

Khi VGS = 0 ta coù: ID = Ipo (5-9)

Khi VGS = -Vpo ta coù ID = 0 (5-10)

-20- Toùm Taét Baøi Giaûng. -20-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

III. Giaûi tích ñoà thò vaø phaân cöïc:

1- Phaân cöïc JFET:

Phöông trình taûi DC (DCLL): VDD = VDS + ID(Rd + RS) (5-11)

Do IG ≈ 0 neân maïch töï phaân cöïc: VGS = -IDRS (5-12)

2- Phaân cöïc JGFET: H5-14

Phöông trình taûi DC (DCLL): VDD = VDS + ID(Rd + RS) (5-13)

Ñònh nghóa nguoàn aùp cung caáp cho cöïc coång laø:

R1
VGG = VDD (5-14)
R1 + R 2

Theo ñònh luaät KII ∑Vkín = 0 ta coù:

IG(Rb + R3) + VGS + IDRS = VGG (5-15)

Do IG ≈ 0 neân ta coù:

R1
VGS = VGG − I D R S = VDD − I D R S (5-16)
R1 + R 2

Ñeå ID ít thay ñoåi theo nhieät ñoä ta phaûi choïn:

Vpo + VGG
VGSQ = VGG − (5-17)
2

Suy ra: VGG = 2 VGSQ + Vpo (5-18)

VGSQ + Vpo
RS = (5-19)
I DQ

Caùc giaù trò cho bôûi phöông trình (5-17, 18, 19) seõ xaùc ñònh ñieåm tónh Q vaø cöïc
tieåu hoùa söï phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa tónh ñieåm.

IV. Giaûi tích tín hieäu lôùn, söï saùi daïng:

Ñoái vôùi IGJET:

2
 V 
I D = I po 1 + GS  (5-20)
 Vpo 

Ñöa tín hieäu AC vaøo cöïc coång:

-21- Toùm Taét Baøi Giaûng. -21-

 Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

VGS = VGSQ + v i = VGSQ + Vim cos ω0 t (5-21)

Thay (5-21) vaøo (5-20) ta ñöôïc:

2 2
 VGSQ  1  Vim    V V I V

I D = 1 +
  +   + 2 I po 1 + GSQ  im cos ω0 t + po im cos 2 ω0 t (5-22)
Vpo  
2  Vpo    

 444  4V po  Vpo 2 Vpo
1 4244443 144Thaø 44 244444
nh phaàn haøi baäc nhaát
3 144 2443
Thaønh phaàn haøi baäc hai
Thaønh phaàn trung bình DC

Khi Vim = 0 ta coù:

2
 V 
I DQ = I po 1 + GSQ  (5-23)
 Vpo 

Khi Vim << VGSQ + Vpo thì söï dòch chuyeån cuûa doøng DC coù theå boû qua.

Heä soá meùo haøi baäc 2:

 Vim 
 
 Vpo  V
D 2 = 20 log   = 20 log im khi Vpo =1V; VGSQ =4V (5-24)
 V  20
 41 + GSQ  
  Vpo  

V. Giaûi tích tín hieäu nhoû vaø maïch töông ñöông:

Töø H5-1 ta coù:

∂ GS

Ñieän trôû rgs: rgs = →∞ (5-25)
∂i g Q

Ñoä xuyeân daãn:

∂i D 2I  V 
gm = = po 1 + GSQ  (5-26)
∂VGS Q Vpo  Vpo 

Vds
A V (FET ) = = −g m R L (boû qua rds) (5-27)
Vgs

∂VDS 1

Ñieän trôû maùng nguoàn: rds = ≈ (5-28)
∂i D Q I DQ

∂VDS

Heä soá khueách ñaïi: µ = = g m rds (5-29)
∂VGS Q

-22- Toùm Taét Baøi Giaûng. -22-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

1) Boä khueách ñaïi cöïc nguoàn chung: H5-17

Trôû khaùng vaøo nhìn töø nguoàn: Zi = R3 + (R1//R2) (5-30)

Trôû khaùng ra nhìn töø taûi: Zo = Rd//rds (5-31)

 
V V V 
 1 
A V = L = L gs = −g m (R L // Z o )  ≈ −g m R L (5-32)
Vi Vgs Vi ri
1 + 
 R 3 + (R1 // R 2 ) 

vôùi ri << R3 + (R1//R2) vaø RL << Zo.

2) Maïch phaùt theo nguoàn: H5-20

Phöông trình taûi DC: VDD = VDS + ID(RS1 + RS2) (5-33)

Ñieän aùp töï phaân cöïc: VGSQ = -IDQRS1 (5-34)

VDD
Thöïc teá VGSQ chæ vaøi volt, trong khi VSQ = do ñoù RS1 << RS2.
2

rds
Trôû khaùng tra nhìn töø ñieän trôû nguoàn RS: Z o = (5-35)
µ +1

VS µ
Heä soá khueách ñaïi ñieän aùp: A 'V = (5-36)
Vg R S → ∞ µ + 1

Trôû khaùng vaøo:

R1
Zi = ≈ (µ + 1)R1 do RS1 << RS2 (5-37)
 µ R S2 
1−  
 µ + 1 R S1 + R S2 

V01 V
Maïch taùch pha H5-6 coù = − 02 (5-38)
RS Rd

Heä soá khueách ñaïi ñieän aùp: A’1 ≈ 1 (5-39)

rds + R d 1 R

Trôû khaùng ra: Z o = ≈ + d (5-40)
µ +1 gm µ + 1

Trôû khaùng ra töø H5-8 laø: Zo = rds + RS(µ + 1) (5-41)

3) Maïch khueách ñaïi cöïc coång chung:

chung: H5-9

-23- Toùm Taét Baøi Giaûng. -23-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Vsg rds + R d

Trôû khaùng vaøo: R sg = = (5-42)
ii µ +1

Heä soá khueách ñaïi:

Vd Rd
AV = = (5-43)
Vi r + ds + R d
r
i
µ +1

-24- Toùm Taét Baøi Giaûng. -24-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Chöông VI: Maïch Transisrtor gheùp lieân taàng

1) Transistor gheùp Cascading:

a) Taàng E.C-E.C: H6-1

Ñoä lôïi doøng ñieän:

i L i L i b 2 i b1  − h fe 2 R C 2  − h fe1R 'b 2  R 'b1 

Ai = = =    (6-1)
i i i b 2 i b1 i i  R C 2 + R L  R 'b 2 + h ie 2  R 'b1 + h íe1 

vôùi R’b1 = ri//Rb1 vaø R’b2 = Rc1//Rb2

Trôû khaùng vaøo: Zi = ri//Rb1//hie1 (6-2)

Trôû khaùng ra: Zo = Rc2 (6-3)

Neáu trong H1-1 khoâng coù CE1 vaø CE2 thì:

 − h fe 2 R C 2  − h fe1R 'b 2  R 'b1 

A i =   '  '  (6-4)
 R C 2 + R L  R b 2 + h ìe 2 + h fe 2 R E 2  R b1 + h íe1 + h fe1R E1 

Zi = ri//Rb1//[hie1 + (1 + hfe1)RE1] (6-5)

Zo = Rc2

b) Taàng E.C-C.C hình baøi taäp 6-3

ib1 iC1 ib2 RE2hfe2

hie2 iL’
ii Rb1 hie1 RC1 Rb2 RLhfe2 VL
hfe1ib1

Zi Zo
Ñoä lôïi doøng ñieän:

i L i L i' L i b1
Ai = =
i i i' L i b1 i i
(6-6)
 h R  R C1 // R b 2  R b1 
=  fe 2 E 2   
 R E 2 + R L  (R C1 // R b 2 ) + h ie 2 + h fe 2 (R E 2 // R L )  R b1 + h íe1 

Zi = Rb1//hie1 (6-7)

-25- Toùm Taét Baøi Giaûng. -25-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

 R // R b 2 
Z o = R E 2 //  h ib 2 + C1  (6-8)
 h fe 2 

* Neáu khoâng coù CE1 khi ñoù:

i L i L i' L i b1
Ai = =
i i i' L i b1 i i
(6-9)
 h R  R C1 // R b 2  R b1 
=  fe 2 E 2   
 R E 2 + R L  (R C1 // R b 2 ) + h ie 2 + h fe 2 (R E 2 // R L )  R b1 + h íe1 + h fe1R E1 

Zi = Rb1//[hie1 + hfe1RE1] (6-10)

 R // R b 2 
Z o = R E 2 //  h ib 2 + C1  (6-11)
 h fe 2 

2) Maïch khueách ñaïi vi sai:

Töø H6-4 ta coù:

VEE − 0,7
I EQ1 = I EQ 2 = (6-12)
R
2R E + b
h fe

VCEQ1 = VCEQ2 ≈ VCC + VEE – ICQ(RC + 2RE) (6-13)

Caùc doøng ñieän coù theå ñöôïc phaân thaønh hai thaønh phaàn:

i1 + i 2
+ Moát chung i 0 = (6-14)
2

+ Moát vi sai ∆i = i 2 − i1 (6-15)

Ñoä lôïi doøng ñieän moát chung:

 
 
 RC  R b1
A C =  −   (6-16)
 R C + R 
L  2R + h +
Rb 
 E ib
h fe 
 

Ñoä lôïi doøng ñieän moát vi sai:

RC Rb (6-17)
Ad = −
RC + RL  R 
2 h ib + b 
 h fe 

-26- Toùm Taét Baøi Giaûng. -26-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

vì vaäy iL = ACi0 + Ad∆i (6-18)

Tyû soá neùn tín hieäu ñoàng pha:

RE
CMRR ≈ (6-19)
R
h ib + b
h fe

Ñeå taêng CMRR ta duøng nguoàn doøng cöïc phaùt.

3) Caùch gheùp Darlington:

Töø H6-10, aùp duïng ñònh luaät K II. ΣVkin = 0 ta coù:

IB1Rb + VBE1 + VBE2 + ICQ2RE = VBB1 (6-20)

I CQ 2
R b + 0,7 + 0,7 + I CQ 2 R E = VBB1 (6-21)
h fe1h fe 2

Toång quaùt doøng ñieän ra ICQ2 ñöôïc tính:

VBB1 − 1,4
I CQ 2 = (6-22)
Rb
RE +
h fe1h fe 2

Rb
Neáu R E >> thì (6-22) trôû thaønh:
h fe1h fe 2

VBB1 − 1,4
I CQ 2 ≈ (6-23)
RE

Trong ñoù

R1
VBB1 = VCC (6-24)
R1 + R 2

R1 R 2
Rb = (6-25)
R1 + R 2

Phöông trình taûi moät chieàu ôû ñaàu ra:

 I 
VCC = VCE 2 + R C  I C 2 + CQ 2  + I C 2 R E ≈ VCE 2 + I CQ 2 (R C + R E ) (6-26)
 h fe 2 

VCE1 = VCE2 – VBE2 = VCE2 – 0,7 (6-27)

-27- Toùm Taét Baøi Giaûng. -27-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

I CQ 2
I CQ1 = (6-28)
h fe 2

Töø H3-2 ta coù:

iL iL ib2
Ai = =
ii ib2 ii
 
 
 h fe 2 R C  Rb 
=  −  (6-29)
 R + R L 
 R 
 h + h ib1 + h ie 2 
C b

 fe1 
RC 1
= − h fe1h fe 2
R C + R L 1 + 2 h ie1
Rb

Chuù yù:

25.10 −3 25 .10 −3 h ie1

h ie 2 = 1,4 h fe 2 = 1,4 h fe 2 = = h ib1 (6-30)
I EQ1 I EQ1h fe 2 h fe1

Trôû khaùng vaøo: Zi = hie1 + hfe1hie2 ≈ 2hie1 (6-31)

Trôû khaùng ra: Zo = RC

* Maïch Darlington cuõng coù theå lam vieäc ôû cheá ñoä toái öu khi ñoù:

RDC = RC + RE (6-32)

RAC = RC//RL (6-33)

Doøng ñieän ra ôû cheá ñoä toái öu:

VCC VCC
I cm 2 max = I CQ2 TU = = (6-34)
R DC + R AC R + R + R C R L
C E
RC + RL

Vcm 2 max = VCEQ 2 TU = I CEQ 2 TU .R AC (6-35)

RC
I Lm max = I cm max (6-36)
RC + RL 2

VLm max = I Lm max R L (6-37)

* Maïch Darlington cuõng coù theå maéc theo kieåu C.C.

-28- Toùm Taét Baøi Giaûng. -28-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

+VCC

RC
R2 IC1
C1→∞ T1
T2
C2→∞
Ri R1 IE1=IB2
ii RE R L VL

Zi Zo

ib1 hie1 hfe1hie2

iL’
VL
ii Ri Rb REhfe1hfe2 RLhfe1hfe2

Zo

Heä soá khueách ñaïi:

i L i L i' L i b1
Ai = =
i i i' L i b1 i i
(6-38)
RE R i // R b
= h fe1h fe 2
R E + R L (R i // R b ) + 2 h ie1 + (R E // R L )h fe1 h fe 2

VL R L i L RE R i // R b
AT = = = h fe1h fe 2 R L (6-39)
ii ii R E + R L (R i // R b ) + 2 h ie1 + (R E // R L )h fe1h fe 2

VL R L i L R L
AV = = = Ai (6-40)
Vi Riii Ri

Trôû khaùng vaøo:

Z i = R i // R b // [2 h ie1 + (R E // R L )h fe1h fe 2 ] (6-41)

Trôû khaùng ra:

 R // R b 
Z o = R E // 2 h ib 2 + i (6-42)
 h fe1h fe 2 

-29- Toùm Taét Baøi Giaûng. -29-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

4) Maïch khueách ñaïi Cascode: H6-

H6-13

T1 maéc theo kieåu EC, T2 maéc theo kieåu BC. Do ñoù ñaây laø boä khueách ñaïi lieân
taàng E.C-B.C.

Cheá ñoä DC: Töø hình veõ neáu I2 >> IB1 vaø I2 >> IB2 ta coù:

R1 + R 2
VBB2 = VCC (6-43)
R1 + R 2 + R 3

R1
VBB1 = VBB2 (6-44)
R1 + R 2

VBB1 − 0,7
I C1 ≈ I E1 = (6-45)
R // R 2
RE + 1
h fe1

VCE1 = VBB2 – VBE2 – RCIC1 – REIC1 = VBB2 – 0,7 – IC1(RC + RE) (6-46)

VCE1 = VCC – IC1RL – VBB2 + 0,7 (6-47)

Cheá ñoä AC:

i L i L i e 2 i b1
Ai = =
i i i e 2 i b1 i i
(6-48)
 R1 // R 2 
= (− h fb 2 )(− h fe1 ) 
 (R1 // R 2 ) + h ie1 

VL i L R L
AT = = = RLAi (6-49)
ii ii

Trôû khaùng vaøo: Zi = R1//R2//hie1 (6-50)

Trôû khaùng ra: Zo = ∞ (6-51)

-30- Toùm Taét Baøi Giaûng. -30-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

Chöông VII:
VII: Maïch khueách ñaïi hoài tieáp.
1. Khaùi nieäm cô baûn veà maïch hoài tieáp:

Nguoàn Taûi
Boä khueách ñaïi
AV

Maïch hoài tieáp

β

Hoài tieáp laø hieän töôïng ñöa tín hieäu töø ngoõ ra cuûa boä khueách ñaïi ngöôïc trôû veà
ngoõ vaøo. Hoài tieáp goàm 3 loaïi:

+ Hoài tieáp noäi boä sinh ra do tính chaát vaät lyù cuûa Transistor. Ví duï: hoài tieáp qua
Cb’c khi maéc E.C.

+ Hoài tieáp kí sinh: sinh ra do caùc phaàn töû gheùp maïch: ñieän caûm, bieán aùp, töï
caûm ...

⇒ Hai loaïi hoài tieáp treân laø khoâng mong muoán vì noù laøm xaáu ñi caùc chæ tieâu
kyõ thuaät cuûa boä khueách ñaïi.

+ Hoài tieáp beân ngoaøi: do ta maéc vaøo ñeå caûi thieän caùc chæ tieâu kyõ thuaät cuûa boä
khueách ñaïi. Khi caùc phaàn töû hoài tieáp laø thuaàn trôû ta coù hoài tieáp khoâng phuï thuoäc
taàn soá vaø khoâng ñaûo pha, khi hoài tieáp bao goàm caùc khaâu RC, L, bieán aùp,
Transistor, ... thì hoài tieáp phuï thuoäc taàn soá vaø ñaûo pha.

Neáu hoài tieáp ñöa veà ñoàng pha vôùi tín hieäu vaøo, ta goïi laø hoài tieáp döông vaø chæ
duøng trong caùc boä dao ñoäng. Neáu hoài tieáp ñöa veà ngöôïc pha vôùi tín hieäu vaøo ta goïi laø
hoài tieáp aâm vaø chuùng ñöôïc söû duïng raát nhieàu trong caùc boä khueách ñaïi ñeå caûi thieän
caùc chæ tieâu kyõ thuaät. Trong chöông naøy ta chæ xeùt hoài tieáp aâm.

Phaân loaïi hoài tieáp:

+ Tuøy theo ñieän aùp hoài tieáp (Vf) tyû leä vôùi ñieän aùp ra (Vo), doøng ñieän ra
(Io) hay tyû leä vôùi caû hai maø hoài tieáp thuoäc loaïi hoài tieáp ñieän aùp, hoài
tieáp doøng ñieän hay hoài tieáp hoãn hôïp. Ñeå phaân bieät ba loaïi hoài tieáp naøy
ta duøng pheùp thöû:

• Ngaén maïch taûi maø maát hoài tieáp (Vf = 0) thì ñoù laø hoài tieáp ñieän aùp.
• Hôû maïch taûi maø maát hoài tieáp (Vf = 0) thì ñoù laø hoài tieáp doøng ñieän.
• Caû khi ngaén maïch vaø hôû maïch taûi maø vaãn coøn hoài tieáp (Vf ≠ 0) thì
ñoù laø hoài tieáp hoãn hôïp.

-31- Toùm Taét Baøi Giaûng. -31-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

+ Tuøy theo ñieän aùp hoài tieáp ñöa veà ngoõ vaøo maéc noái tieáp hoaëc maéc song
song vôùi nguoàn tín hieäu vaøo maø ta coù hoài tieáp noái tieáp (sai leäch aùp)
hoaëc hoài tieáp song song (sai leäch doøng).

+ Nhö vaäy ta coù boán loaïi hoài tieáp hay duøng

• Hoài tieáp aùp, sai leäch aùp.

• Hoài tieáp aùp, sai leäch doøng.
• Hoài tieáp doøng, sai leäch aùp.
• Hoài tieáp doøng, sai leäch doøng.

2. AÛnh höôûng cuûa hoài tieáp aâm ñeán caùc tham soá cuûa boä khueách ñaïi:

a) Ñoái vôùi ñoä lôïi aùp khi coù hoài tieáp aâm AVf:

AV
A Vf = (7-1)
1 + βA V

+ AV: ñoä lôïi aùp khi chöa coù hoài tieáp.

+ β: heä soá hoài tieáp.

b) Ñoái vôùi söï maát oån ñònh cuûa ñoä lôïi aùp:

dA V
+ Heä soá baát oån ñònh cuûa AV: q = (7-2)
AV
q
+ Heä soá baát oån ñònh cuûa AV khi coù hoài tieáp aâm: q f = (7-3)
1 + βA V

c) Aûnh höôûng ñeán meùo taàn soá vaø meùo pha:

A0
+ Heä soá meùo taàn soá: M = ≥1 (7-4)
Af

 A0: ñoä lôïi daõy giöõa.

 Af: ñoä lôïi taïi f.

+ Heä soá meùo taàn soá khi coù hoài tieáp aâm µf laø:

M −1
Mf − 1 = (7-5)
1 + βA V
M
⇒ Mf = (7-5’)
1 + βA V

+ Ñoä dòch pha khi chöa coù hoài tieáp laø ϕ, ñoä dòch pha khi coù hoài tieáp aâm ϕf :

-32- Toùm Taét Baøi Giaûng. -32-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

ϕ
ϕf = (7-6)
1 + βA V

d) AÛnh höôûng ñeán heä soá meùo phi tuyeán vaø taïp aâm

Heä soá meùo phi tuyeán:

V22m + V32m + L + Vnm

2
I 22 m + I 23m + L + I 2nm
γ= = (7-7)
V1m I1m

Trong ñoù Vnm (Inm) laø thaønh phaàn haøi baäc thöù n (n = 1, 2, 3, ...)

Heä soá meùo phi tuyeán khi coù hoài tieáp aâm:
γ
γf = (7-8)
1 + βA V
VTA

Taïp aâm khi coù hoài tieáp aâm: VTAf = (7-9)
1 + βA V

e) Aûnh höôûng ñeán trôû khaùng vaøo:

Hoài tieáp noái tieáp: Z if = Z i (1 + βA V ) (7-10)

Zi

Hoài tieáp song song: Z if = (7-11)
1 + βA V

f) AÛnh höôûng ñeán trôû khaùng ra:

Hoài tieáp doøng ñieän: Z of = Z o (1 + βA V ) (7-12)

Zo

Hoài tieáp ñieän aùp: Z of = (7-13)
1 + βA V

3. Hoài tieáp ñieän aùp, sai leäch doøng ñieän:

Töø H7-2 ta coù ñoä lôïi doøng thuaän:

A i = A if = A 'i (7-14)
Gi = 0

⇒ ñoä lôïi doøng khi coù hoài tieáp aâm:

Ai Ai
A if = = (7-15)
1 + A iG i R L 1 − T

Ñoä lôïi voøng ñöôïc ñònh nghóa:

-33- Toùm Taét Baøi Giaûng. -33-

Khoa Ñieän – Ñieän Töû. Kyõ thuaät maïch Ñieän Töû I

VL
T= = −A iG i R L (7-16)
VL' i i = 0

iL R
Neáu –T >> 1 ta coù: A if = =− f (7-17)
ii RL

VL R
A vf = =− f (7-18)
Vi ri

Zi
Trôû khaùng vaøo khi coù hoài tieáp: Z if = (7-19)
1− T

Zo
Trôû khaùng ra khi coù hoài tieáp: Z of = (7-20)
1− T

4. Hoài tieáp ñieän aùp, sai leäch ñieän aùp:

Ñoä lôïi ñieän aùp khi khoâng coù hoài tieáp:

A V = A vf = A 'v (7-21)
Kv = 0

Ñoä lôïi ñieän aùp khi coù hoài tieáp:

VL AV A
A vf = = = V (7-22)
Vi 1 + K V A V 1 − T

Ñoä lôïi voøng T:

VL
T= = − K V A 'V = −K V A V (7-23)
VL' Vi = 0

Trôû khaùng vaøo khi coù hoài tieáp:

Z if = Z i (1 − T) (7-24)

Trôû khaùng ra khi coù hoài tieáp:

Zo
Z of = (7-25)
1− T

-34- Toùm Taét Baøi Giaûng. -34-