2

Pinagsama namin ang December at January Issue dahil naging

busy ang patnugutan sa panahon ng kapaskuhan

Tulad ng inaasahan mas dapat bigyan ng prioridad ang pa-

milya, anupaman ang antas ng kagandahan ng isang sining
kung ang pamilya ng manlilikha ay kanyang napabayaan,
sumasalamin ito sa kanyang moralidad at nalalagyan ng bahid
ang kanyang pagkatao.

Pamilya pa rin ang pinakapayak na dahilan ng pagmamahal

kung bakit pilit lumilikha ng kagandahan ang isang artista.

Bukod sa pagiging abala sa pamilya naging abala rin ang AB-

KAT sa napakaraming aktibidad tulad ng Seeds painting con-
test, Ralabanang Urag-Urag (Original Music Contest), Panalm-
ingan Theatre Workshop at napakarami pang iba.

At nariyan ang pagplaplano para sa 2009. Napakarami kaming

ihahain sa mga tao at kapwa manlilikha tulad ng Pagtanyog
Kwatro (Multimedia arts exhibit), Urag-Urag gigs, tula at ko-
miks sa pader, launching ng librong “Que Lugar?” ni Jimple
Borlagdan, National Arts Month activities tulad ng Tigsikad
(Mga tigsik na ipopost sa mga trisikad), Poetry Workshop, at
marami pang iba.

Sa isyung ito ng Haraya, matutunghayan ang mga report tung-

kol sa naganap na Panalminan Theatre Arts Workshop, Seeds
painting contest at Ralabanang Urag-Urag, Nativity play at ang
mga paborito ninyong column.

May proposal kami sa LGU na naglalayong makakuha ng

budget para sa aming mga proyekto. Kasama rito ang muling
paglalathala ng Karangahan at Haraya. Hihingi kami ng tulong
na pondo para mailimbag ang koleksyon ng Harya para maibi-
gay sa ating mga libreria.

Sa susunod na isyu ay ang anniversary issue ng Haraya, ga-

gawin naming ang aming makakaya para maging spectacular at
tattoo sa alaala ang kaganapang ito.

Sa Marso naman ay ang ika-apat na anniversary ng ABKAT,

mas marami na kami ngayon at hininintay pa namin kayo.
Maraming marami pa kaming ihahain sa inyo

Mabalos
 3
We are looking forward to meet the youths of Baranggay
Sto. Cristo for our next Panalmingan.

PANALMINGAN (Theatre Arts Workshop Integrating

the UN-MDGs for the Youths)

This is a project introducing the UN-MDGs and creating a

theatre arts club or a performing arts club in every baran-
gay of Tabaco with its youths as members. Hopefully, this
project would cover the entire 47 barangays of Pawa. Prac-
tically, we would want to create creative youth artists in
every barangay to be showcased during barangay celebra-
tion like fiesta or city/province art contests and to produce
dramatic presentations yearly.

The pioneer barangay we’ve is Pawa (my own barangay).

We had already met for 3 sessions last November 9, 23 and
December 1 every 9 am to 5 pm. Coming from different
puroks of the barangay, the participants strive their best to
have teamwork and unity in achieving every exercises and
activities, we’ve done so far. My main objective as the key
facilitator is to instill to them the attitude, the behavior and
the techniques a stage performer (music, dance or acting)
should possess and for them to apply these attitudes and
techniques to their education as well as their lives.

Last November 23, they had performed presentations

showcasing the youths of today in a barangay. Based on my
evaluation, at the end of this workshop, they will create
promising presentations. At the end of the workshop as
their final showcase, they will be creating presentational or
representational performance promoting the 8 UN-MDGs.

The culminating activity which is the Nativity play was

staged at Liberty Commercial Center (LCC) last 27 De-
cember 2008.
rmadrilesjos@yahoo.com
4
“Ano an pinaka-dakulang kabaliktadan sa kinaban?”An tono kan taramon
kaini arog sa Kagurangnan kan sinugo su Liwanag buda Diklom na mag-
suhay ngani makagibo ki Aga buda Banggi.

Sa ngalas buda kigkig, nawaltak su isog kan Pamayo, buda luhay-luhay

na nagsimbag:

“An totoong may pagmakulog sa banwaan, dai sa kapangyarihan…”

“Ika an kabaliktadan na ini?” hapot kan Tandayag; an agat niya dinudo sa

pandok kan Pamayo.

“Iyo tabi”. Nagtatakig kaining simbag.

Su saradiyot na mata sa dakulang mata kan Tandayag gabos puminuntok

sa Pamayo. Hiniriling kaini su tahaw kan saiyang lawas—sa puso. Pirang
nakaagi pa, durungan na puminiyong su mga mata, pagmuklat gabos na
ini pula. Napasibog su Pamayo sa isog kan itsura. Minabirik na kuta ini
padulag kan hali sa likod sinipit su liog niya kan agat kan Tadyag. Nahu-
log su payo kan Pamayo sa salog na garo natakdag na niyog.

Sunod na banggi, sarong negosyante an nabanggihan sa pag-uli hali sa

saiyang tindahan. Pagtimak kan makintab niyang balat sa tabla kan tulay,
sinabat siya kan luminuksong Tandayag sa sirong, buda an kahaputan:

“Ano an pinakadakulang kabaliktadan sa kinaban?”

Takot na nagsimbag ini: “An mga maray an buot, dai nagyayaman.”

“Ika an kabaliktadan na ini?”

“Iyo tabi.” Duwang beses kaining tinaram. Pero kan hiniling kan mga
mata su tahaw kan lawas niya, nagmuklat ining itom, kaya arog sa
Pamayo natakdag na garong niyog sa salog su saiyang payo.

Nagkapirang maliwanag na banggi an uminagi, kan igwang sarong bua an

napaagi sa tulay. Dai ining bado ta tapos pa sana ining lupigan kan mga
nag-iirinuman na tambay sa may looban. Pagtimak kan bitis kaini sa tu-
lay, uminabot su Tandayag.

Pero bago pa ini makahapot, bago pa ngani mapahiling kaini an makata-

kot na sadiri, nagparagasod na su bua:

“An pinakadakulang kabaliktadan sa kinaban iyo ini: An pwede sanang

An Tandayag sa sirong kan tulay kan Tayhi kumulog satuya ay an satong mga padaba! Iyan an pinaka-dakulang ka-
baliktadan. Dai na ki naghihibi sa sakuyang harong. Dai na ki napupunaw
sa sakuyang harong. Yaon na sinda sa langit. An mga ‘baba ko kinulog
Pagmatanga, dulo na pagdaing bulan, buda an mga bituon nalilipudan ki ko, ta padaba ko sinda, kaya sinalbar ko sinda. Iyan an pinaka-dakulang
kun anong itom na mag-abuton, pipataanan an mga solong naglalakaw na kabaliktadan sa kinaban. Ako an pinaka-dakulang kabaliktadan sa kina-
dai na pag-agihan an tulay kan Tayhi. ban!”

Ta arog kan tulong personang dai na nakabalyo sa ibong na pampang ta Su mga mata kan Tandayag puminuntok sa tahaw kan duwang dudong
uminagi digdi, baka masabatan mo an Tandayag sa tulay kan Tayhi. luyos. Turutadtaod pa muminuklat ining liwanag na garo naging aldaw.
Luminaog an liwanag na ini sa lawas kan nabuang babayi. Sagkod sa
Saro sa tulo iyo an Pamayo kan lugar na sa sadiri niyang pataan iyo an mawalat sa Tandayag iyo an maragsip na arikurong kan mantok.
suminuway. Pakatimak pa sana kan botas kaini sa tabla kan tulay, buda
buminuyog-buyog ini sa gabat buda sa kalumaan naman kan tukod na Nadangog na sana an boses kaini na garo hali sa harayuon.
yakal, diretso lukso su tandayag hali sa sirong kan tulay kan Tayhi.
“Puon ngonyan, sagkod may matuparan ka man na arog satuya, masuk-
An pandok kaini hinat pagilid sa talinga mala sa tambasakan na ngimot sok ka sa lawas na binayaan ko, mamaan ka gamit an mga mata ko, ma-
na an ngipon mga parasupsop na linta. Saro sana an mata kaining bula- gadan ka gamit an sakong agat, buda maharong ka sa sirong kan tulay na
kog, na kadakula ki bola. Sa laog kan matang ini an saradiyot pang mga ini kun sain ko tinapos su sakong sadiri, kun sain nagpuon ini gabos, ta
mata na an pagpirirok garo layog kan mga napulot na insekto. An unit dai ko maako an kabaliktadan kan kinaban.”
kan pandok kaini kolor ki laman na nalalapa na sa pakalugom sa tubig
tabang. Pero an lawas kaini iyo su sa maitumon na mantok, na may sa- Sagkod ngonyan, dawa hinalon na kan maliwanag na ilaw kan syudad an
rong dakulaon na agat na iyo an panggadan. tulay kan Tayhi, madadangog pa daa kan mga nakaistar harani sa salog,
an bigla na sanang suriyaw, buda tanog kan natatakdag na niyog sa tubig.
Sa saralak kaining boses kan gurang na babayi, ikos, buda uwak, hinapot Lalo na sa mga banging daing bulan buda an mga bituon itahuban kan
kaini su Pamayo kan lugar: diklom kan sarong mag-abuton.
 5
nakatingin sa akin ang mga kahon na nakabalot sa makintab na

tabak at papel, inaakit akong nahahalina. Mahina ako mula sapul sa mga
ganitong bagay, pinanganak ata akong maikli ang pisi, ngunit
rosas... nagtiis ang aking dibdib at ang aking mga maliliit na palad na
hintayin ang hiyas ng bisperas.
Frederick Maurice S. Lim
Kung ako’y naglalaro sa labas, kung ako’y kumakain lalo na’t
pag nanunuod ng cartoons at nananalo ang mga Armstrong

Pasko Pasko, pasko na namang muli brothers laban sa mga Bozanians, lumalapot ang aking bibig at
may panginginig ang aking labi na iisa lang ang kahulugan.
(Nasaan ako?)
Aanihin ang prutas anumang mangyari, ‘di mapipigilan ang

Nilakad ko ang kahabaan ng pagbabalik tanaw, pagpasok ng Pasko, ang pangarap makakamit, makakamit.

Pagkabalikwas sa alimpungat isang madaling araw,

Dinala ako nito sa isang pasko Bisperas – pagkatapos kumain ng hamon at keso na pinalaman

Malayong panahon na ang nagdaan sa tinapay. Busog akong umupo sa tabi ng dambuhalang
punong maningning pero gutom ako, gutom sa pagnanasang
makita, mahawakan at buuin ang aking robot, ang aking ta-

At binuksan ko ang balot sa pinakahuling kahon sa ilalim ng gasalba.

puno ng may mga artipisyal na bituin, makaraan ang ilang
linggo atang pananabik. Pwede mo nang buksan, sambit ni inay sa wakas, at mabilis ang
aking mga munting mga daliri sa pagpunit ng makikinang na

Sa pagpasok ng Disyembre, tuwing bababa ako ng hagdan kung mga balot sa isang kaalamang mas makinang pa ang nasa loob.
saan nakatayo ang aming dalawang dekada na ata at may
kataasang Christmas tree, namamangha ako sa mga ilaw, lagi. Nakita ko na rin si Voltez V, at napagtanto kong may iba pa
At bababa ang aking mga mata mula sa dambuhalang bituin sa akong regalo galing sa aking mga tita at ninang na nasa malayo.
tuktok patungo sa mga regalo sa paanan ng artipisyal na puno Konting paghinga lang ang pagitan at muli na naman akong
na nakabalot sa mga makikinang na papel. lumusong sa kaligayahan sa antisipasyon ng surpresang naghi-
hintay sa iba pang mga kahon.

Oktubre pa lang, inuungutan ko na ang aking inay na bilhan

ako ng laruang robot, nais ko sana’y si Voltez V. Hindi ko alin- Mga matchbox at iba pang laruang kotse at may mga imported
tanan ang presyo, ang pagkunot noo ni inay na ikinubli ng ma- na tsokolate pa pala na nasa ref ang naghihintay sa aking mga
pagparaya niyang ngiti. Malapit na raw ang pasko, lahat ng pandama, naramdaman ko ang tuwa.
bagay kailangan ng paghihintay.
Lagpas alas dose – nakaupo ako sa tabi ng puno, pinagba-

Kaya’t sa kada tuwina lalo na pag bagong gising at bago matu- bangga ko ang aking mga matchbox, panalo ang nananatiling
log, uupo ako sa may hagdan at uubusin ang mga sandali na nakatayo. Medyo busog pa ako. Maliwanag ang Christmas tree
walang katapusan, makikipagtitigan sa mga liwanag ng puno at pero ‘di ako makatulog, hinahanap ko si mama (na nakiki-
pagmamasdan ang mga regalo ni inay sa paanan nito na isang pagusap sa aking tita sa labas ng bahay), mayruon akong nais
hapon pagkauwi galing sa paglalaro, napansin ko na lang na itanong, mayruon akong ‘di maintindihan.
6
ibang paagi; makatabang sa ibang bagay ki kang gigibuhon an gabos ngani
sanang magyaman, o mas makuri pa.

Bako man ito pasil para sa sainda, kundi sa perspektiba kang kaakian na
nagimatan na an diklom kang kapitalismo haros naging natural na sa saindang
mga mata an nasaksihan na kasakitan. Dawa su paagi nin pagtukdo bako na
siring kang dati, no-sain luminuya an kalidad kang edukasyon por dahil sa ha-
babang pasweldo. An mga paratukdo kaito haros sambahon sa saindang nad-
edestinohan buda udok na pig-gigirumdoman kang mga nakatapos na nagkaig-
wang katanosan sa buhay na nagtatanaw ki utang na boot.

Piglalaoman sinda sa sa pagpadalagan kang no-anong kasiributan sa banwaan,

no-sain nakukua ninda an paggalang na dapat saindang itao. Sa ngonyan an mga
paratukdo yaon sa tahaw kang kasusopgan sa mga komunidad na saindang
Noel B. Dorente pigseserbehan na ito ngaya dati nang luminagpak sa pagiging OFW o sarong
balikbayan na daing kasuro-swerte kaya dai na nagbuwilta. Midbid na sana
sinda ngonyan bilang mga paratinda ki tocino o kaya naman bra o kun anu-
anong pwedeng madelihensyahan sa mga pampublikong ewskwelahan ngani
sanang makahipno sa saindang pangangaipo.

An mga kasakitan ninda sa pagbalyo sa mas kalmadong posisyon siring kasakit

Kasaganahan sa pagkakaigwa ki halangkaw na kalibre no-sain siring man kahalangkaw an
saindang pagsurosuan. Dawa sa panahon kang Kapaskohan an mga tawo nag-
Dakit-taramon kang 'Abundance' na sinurat ni Conrado de Quiros. Luminuwas susurosuan man, siring sa mga reunion no-sain haros gabos na kaanak iyo
an artikulong ini kang ika-24 nin Disyenbre, 2008 sa Philippine Daily Inqirer. presente sa sarong irok buda makikiistar giraray sa mga masurunod na okasyon.
Magigiulok ka duman sa mga bisitang minaralamaw man nanggad na biyo o
kaya naman duman sa mga nagsasamantalang makadakol, na an nakua logod
Naruromduman ko pa kang may kuro-kaisturyahan akong mga kababayihan iyo an hilang, kulog sa boot buda kun anu-ano pang kasusopgan mantang yaon
buda kalalakihan pirang taon na an nakalihis buda kang nagtaram ako kang
pa nakiki-istar.
manungod sa mga sinurat ko sa kolehiyo na sarong editorial sa peryodiko kang
samong eskwelahan. Kang panahon na ito pano, mga aktibista kami no-sain Apuera sana pag yaon ka na sa tahaw kang biridungan buda mahihiling an
an mga nag-aadministrar kang eskwelahan nagbubuta-buta buda nagbobongog pagngisi sa mga nagbuburuhat kang lechon na orig, o baka pa ngani gayod ito.
-bungogan sa tunay na karatankang kapitalismo. Mala ta igwang padi na O kaya naman duman sa mga guro-galantihon na nagtataong kaugmahan sa
sinudya kami kang samong mga nakaka-istorbong aktibidades na samuyang
mga aki siring kang paggawgaw ki mga kwartang Aguinaldo, kwartang Mabini,
dara, ilinuwas mi sana an pag-urag-urag buda kapusokan na pwedeng o kwartang Quezon man ngaya dyan; na su mga aki garo na su mga Pilipinong
mawara man sana sa masurunod na panahon. Mas pigkukurihir pa
nagduduruko sa mga Hapones kaito. An mga pag-umaw sa mismong may kag-
kami na managing kalmado sana sa pag-obserba kang mga bagay-bagay. sadiri kang harong bako sana hinghing o sa taram sana kundi ikikurahaw pa
baga na may kairiba pang pagtapi-tapi sa likod. Pwede pa ngani na maukodan
Kudi sinulang ko an saindang katungdanan sa paagi nin pagbalangibog na na an nag-umaw na ito magkakanta pa, dawa sentonado kang no-anong pyesa ni
ipigpapaising an pagsuporta sa mga nasa 'wala' iyo sarong maray na paagi ta Monroe o ni Sinatra.
nganing magkaigwa nin aksyon an samong hinanakit, no-pano an sistema sa
edukasyon gibuhon na 'kapuro-pakinabang,' an paboritong tema kang oras na Apuera sana no-an mga parientes buda amigo masaksihan an bagong kotse na
ito. An pag-urag-urag mi kaito nagpakabulanos na, dai na nakapaliwanag no-
ipinarada kang sarong primohon, o kaya naman an pinakabagong modelo ki
nata ta an samong sentido napoot na sa mga nangyayararing makahihirak buda selpon kang mga bagong gradwar na uratihon na sibot-sibot pati na sa manra-
makaarat sa mata. lainlain na dapat makatigayonan kun kaya sigi an birik kang payo. Pag an Pasko
inubayan ki materyal na kasaganahan, an uro-igwahon sa harampangan na ito
Sa pagrumdom kong ito, maski pano garo logod muya ko pang bumwilta iyo an hade. Iyo ini an mga bagay-bagay na mapadismayo saimo pag nakibi-
sa nakalihis, dawa pa magprotesta ako kaito na kalmado sana, o kaya naman
dong ka sa mga may kaabhawan. Ta luhay-luhay ka ka'an na tutuklangon pasir-
iyo an pagsulang na dai sana ki ribok kudi pag namati na kang iba may darang ing sa dalan na pigsasabing mas pig-aagihan buda dakol an kasiributan na ka-
isog kang pagsulang buda pag-itaas kang saiyang pagkatawo. Totoo na an ka- grogaring kang mga alta sosyedad buda mga sosyal na daing maginibo. Digdi
jovenesan mainurag-urag huli ta sinda pano igwang hawon an kaisipan buda maisip ka na no-nata ta an hamal na ini iyo pa'ng nakakakua ki magayon na
pangaturogan, sinda an piglalaoman ta nganing an kinaban maliwat. Nawawara imahen mantang kwarta man sana an yaon sainda, kudi ika pigtutugotan sanang
man sana an kapusukan mintras naggugurang sagkod kang saindang lawas. An
mag-ambisyon sa mga bagay na igwa sinda, pigpapaliwoy-liwoy ka sana.
edad igwang panahon na mabalangibog, may panahon na aktibo, itinao an edad
sato gabos nganing kumuro-kimlat lamang. Dakol akong mga amigo buda
Kunsabagay naman, maray man pag-atid-atidon an mga siring na bagay ngon-
kamidbid na halangkaw man an mga pangaturogan kaito kudi sa hudyan naisip yan na Pasko. Ta iyo baga ini an kapangakian kang satong Niño Jesus. Nahiling
nindang mas maray mabuhay para a sadiri ki kang para sa iba, katumang su kong katumang na gayo an debosyon ta sa Niño Jesus sa mga bagay na ipigtu-
dati nindang ipiglalaban na marhay buda mas may hawon, makataram akong tukdo buda ipigmumunda ta sa kaakian, ngaya an panaging inosente, malinig sa
syerto. puso, makusog na boot, matinao, mapangarap, buda pagkamasimple na pre-
sente sana sa oras kang pagpamibi. An Pasko iyo manungod sa kasaganahan
Sa akong natitigayonan, yaon pimi an pagbinsir sa kapusukan na dapat iluwas kudi bako sa kasaganahan kang satong lawas, bagkos kang satong kalag.
buda pagmakulog sa nasyon mantang ini yaon pa. Siring a lawas nindang
madaling malapa; mapara, pwedeng dai man sainda iyan mahaloy. Madulag An Pasko iyo an panahon para sa pagsabuhay kang tataramon kang Mahal na
sinda dawa anong oras ninda gusto pag no-dai mo na namamansayan. Pwedeng Diyos, sa laog kang malinig na pagpahayag buda marhay na kaisipan na siring
nasasa-butan na ninda no-gurano karaot an pagpabakal kang prinsipyo kudi sa sinabi ni Kristo na dapat kitang bumalik sa satong pagkaaki ta nganing
naman tibaad logod an pagtrabaho ki magabat an mas pinili ninda ta habo daa makalaog sa kahadian kang Mahal na Diyos. Dai man kaipuhan an panaging
nindang maapektaran, madamay sa 'mga ibang bagay.'
relihiyoso nganing maipahiling mo na maray kang tawo. Pwede mong gibuhon
pirmi na managing siring sa mga aki kun dai mo kayang gibuhon sa saimong
Sa sakong natitigayonan, atang ko an masalinggayang tataramon manungod sa
lawas matungkosan sana an kahulugan kang tunay na kaugmahan.
saindang mga pangaturogan.

Ito, para duman sa mawot maglaog, siring man sa mga nag-iisi-isi kang pagla-
laog, sa tinampong bihirang baklayon, ngaya dalan bagang dai nakakadagka,
sabi ni Robert Frost. Kabali digdi an mga mawot managing tagapagawit buda
Maugmang Pasko sa lambang saro
paratugtog, patin an mga mawot man magtukdo, mawot managing parabulong
sa mga barrio, mawot managing abogado, sagkod sa mga mawot makatabang sa
 7

Chad documenting the sizzling discourse

Giovhanii Buen

Accomplishment Report on SEEDS On-the-Spot Painting Contest

The event started approximately 9:15 in the morning of December 14, 2008. The event
ended around 7:00 in the evening, which exceeded 2 hours from the supposed end time
of 5:00 pm—letting the last participant to finish his work.

There were three judges in this said event; Sir Jim Bayaban, a professor in PITA; Judges: Jim Balaban, Giovhanii Buen, George Vibar
George Vibar, a freelance artist from Legazpi and Omar Broselango, a commissioned
artist. Out of the fifteen (15) expected participants, only three (3) came and of which
the third arrived past 1:00 in the afternoon. Omar Broselango relinquished his role as the head judge because the third participant,
Josh (?), was his friend. Mr. Broselango conceded in order to prevent possible bias in judging the entries and of which the officers of
ABKAT Inc (An Banwa Kultura buda Artes kan Tabaco) agreed too. On behalf of Mr. Broselango, Giovhanii Buen, a fellow artist-
writer, headed the judging process of the said event.

With only three participants in the said event, the three judges agreed that the prizes would not automatically be defaulted to First-
Second-Third scheme but according to point system. The criteria from which the scoring was derived were: a.) Relevance to UN-
MDG (40%); b.)Creativity (30%); and c.)Composition (30%). Sir Jim Bayaban made the bracketing, with the consensus of the other
judges, which designated how much point is needed for an entry to be awarded first, second or third prize. It was also agreed among
the three judges that the two entries that would not win would be awarded a consolation prize of p1,000.—as a concession to the
typical winner-by-default rule and because there were only three of contestants.

The scores were:

George Vibar Giovhanii Buen Jaime Bayaban
Marinelle Bongalatan 40.5 69 42
Gilbert Callos 45.5 34 35
Jose Madrid II 51.5 94 89

Contestant
No.3 was
awarded 3 rd
prize and con-
testant No.1
and No.2 were
awarded conso-
lation prize.
The rules of the
said event were
followed as
what was writ-
ten. The con-
testants were
given free meal
and snacks in
Vhan and curator Omar Borcellango
the course of
Setting up...
Head judge Vhan making his rounds the event.
8
 9
Bulawan sa Paros

An pinakamamundong hapot na nadangog ko manungod sa pagsurat nin bikol, iyo an “nakuntento ka na ba sa mga tataramon na
bikol na aram mo?” “Nauugma ka na sa pagsabot nin mga jovenes ngonyan sa pagsurat nin bikol”? Halos an muyang sabihon dapat
daw na maugma na kita kan mga nangyayari. Magayon an nagpupuonpuon na naman an pagbuskad kan literature minsan
nagwawarawara na man nanggad ini dawa kaito.

Alagad, tataramon ini. May responsibilidad na kita kuta na dapat iatang sa mga gurang. Orog kun makakadiskubre pa ki mga tawong
sabihon tang lihis nang sanggatos. Dapat man nanggad mag-ambag an sosyedad sa kultura orog na sa lado kan tataramon o lengua.
Paghurophuropan tang poon kan nag-abot an mga kastila, dakol na sa mga tataramon an may sinublian sa kultura kan iba. Uminabot
pa an mga kano asin dakol man an naging interesado kan paggamit kanlenguaheng ini. Dai lamang pati ki mga libro na masasabing
nagpreserbar sa mga kasuratan kan suanoy pang panahon.

Kaya kabanga na sana kan tatraramon ta an satong nagagamit sa aru-aldaw. Dai ta man masasabi na iyo na man dawa kaito,
makaduda ta may mga tataramon sa ibang probinsya na liso pa sainda alagad satuya kastila o ingles, asin bise-berso.

Kaya sa boot-boot ko sana, ano daw imbentohon na sana an iba, alagad man pwedeng dakol man an magsasayuma. Pasensya na mga
parabasa alagad minsan pano nahihirakon ako sa satuyang tataramon orog na kun an sarong kastila o ingles na sinublian dai na nag-
gad ki translasyon sa bikol. Kun nakakaisi an mga gurang sa satong kapalibutan dapat kuta sinda an magdulok sato asin bako kita an
maghanap o magbukod sainda.

Iyo, pigubukod ko. Dawa s paros, pigkukua an mga bulawan na tataramon na dai ko pa naisurat sa sakuyang tudlikan.

Noel Dorente

Tinigsik ko an mga parasurat,

Magpadagos kamo sa pagpublikar,
An mga magayong publikasyon
Gasolina nin pagkasararo nin nasyon.

Tinigsik ko an mga parasurat

Sarong dila, sarong bandila,
Dai man kita pigbabasa,
Pagsurat pa sana kaugmahan ta na!

Picture taken by Djai, Dylan on the foreground

10
-macho. At pagkatapos ng tunggalian naming^a ideya ay aaminin
Ang Syota Ko'y Hukbo niya ring totoo ang sinasabi ko. Aniya'y habang hindi pa tuluyang
-Jhalil BAgani nababago ang sistema sa lipunan mangingibabaw pa rin ang relas-
yong pyudal at patriarkal sa pagitan ng mga babae at lalake. Ngunit
Ayokong matutunang mahalin ang pag-iisa. At ayokong sa kanila'y pantay ang dalawang kasarian, sa karapatan, sa partehan
ipunin ang aking mga luha sa pagunggulila. Nais kong matiyak ng produksyon, sa mga gawain at paggawa ng desisyon.
kung kailan siya muling makikita,tulad ng apoy na lumalagablab at
kailanma'y di nais na humupa gaya ng ulan. Na sana'y makasama Sa bawat segundong kasama ko siya'y mas lalong napa-
siyang muli ng matagal-tagal, ng ilang oras o sandali. Na muling palawak ang aking pag-unawa sa aming kalagayan, mas lalo siyang
masambit na ang pag-ibig ko ay walang kupas tulad ng kanyang napapamahal sa akin at ako naman sa kanya. Palagi ko ngang naita-
pagsisikhay para sa rebolusyon. At ang natatanging kaulayaw tanong sa aking sarili kung handa rin ba akong mag-sakripisyo para
ngayon ay ang dilim, ang mga eksena ay nakaukit na lamang sa sa kanya. Kung kaya ko ring pangibabawan ang aking pansariling
isipan, paulit-ulit, nananatili. interes sa habambuhay na paglilingkod. Kaya nga ayokong matutu-
nang mahalin ang pag-iisa. Ayokong mawala sa akin si Veronica.
May isang buwan na rin kaming di nagkikita. Nasaan na At di ko man aminin, unti-unti na akong nalulugmok sa mga prin-
kaya sila ngayon? Sana ay walang operasyon ang militar. Tandang sipyong itinanim niya sa aking puso't isipan.
tanda ko pa, pinagtawanan ko siya noon dahil di ko maintindihan
ang mga pinagsasabi niya. Ibang-iba na sa dating Veronica na naki- Dinukot ko mula sa bulsa ang huling sulat niya saakin na
lala ko noon. Ang Veronicang mahiyain, mahinhin, at de numero makailang beses ko na ring binasa, ang mga katagang nakaukit sa
kung kumilos ay taliwas na sa ipinapakita niya ngayon. Siya'y puno papel ay nagdulot sa akin ng kaisipang ,"bakit nga ba hindi? Kung
ng tapang, tila walang kinatatakutan. At ang bawat katagang namu- siya nga na babae'y nakaya niyang suungin ang masukal na gubat at
mutawi sa kanyang bibig ay ang kapakanan ng niasang anakpawis. matatarik na tereyn, bakit ako hindi?" At sa di mabilang na pag-
Pati mga salitang ginagamit niya ay di ko na kilala. At di na siya kakataon, muli kong binasa ang liham, dahan-dahan na tila ba ni-
gaanong sentimental ngayon. Para sa kanya, lahat ng bagay ay may nanamnam ang sarap sa bawat katagang nakasulat ....................
pagbabago, may katapusan.
Mahal kong Ras,
Takaw na takaw na rin siya sa mga masasarap na pagkain. Isang mainit at pulang pagbati sayo!
Nung huli niyang uwi sa kanila, parang isang linggo siyang di ku- ." \
main sa istilo ng pagnguya nung ulam na karne, Tapos bigla niyang Ang mga sandali ay tila di gumagalaw, iniisip kita. Iniisip
sinabi, "Uy! Tagal ko nang di nakatikim nito ah!" Pinipiga ang ko ang magiging buhay sa piling mo. Ang iyong uring pinagmulan,
puso ko tuwing nakikita kong kumain siya ng ganon. ang Matagalang Digmang Bayan; ang bagay at dahilan sa pag-alay
ng aking buhay....
Ngunit marami akong natutunan sa kanya. At nakapag-
dalo na rin ako ng mga pag-aaral na inilunsad doon mismo sa bun- Ikaw ang aking tunay na "kanan". Nais kong malaman
dok. Kabadong-kabado pa ako noon, doon ko nakita ang pagkarami kung mananatili ka sa tabi ko sa mga panahong ang isang tasa ng
-raming hukbong tulad niya. Bawat isa'y may sukbit na armalayt sa kape ay di ako pinapatulog, sa panahong nagsasalita ako, nagpa-
balikat, lubusan kang mapapahanga talaga. Sabi niya kailangan ko paliwanag tungkol sa Marxismo at pinipigilan mo ang iyong sarili
raw dumalo sa pag-aaral na yaon para mas maunawaan ko ang sa paghikab, sa mga panahong ako'y puno ng galit sa mapait na
kalagayan ng bansa, ng mga masang anakpawis, ng mga hukbo at katotohanan at umiiyak para mag-alay ng luha sa mga abang anak-
higit sa lahat, ang ugnayan naming sa isa't-isa. Sa kanya ko lubos pawis, mananatili ka ba sa aking tabi? Pagmamasdan ako't ma-
na naunawaan kung bakit may rebolusyon at kung bakit kailangang kikiisa sa aking dalamhati? Hihingi ka ba ng tawad sa mga pana-
panatilihin ito. Sa kanya ko natutunang mag-sakripisyo ng aking hong tayo'y di magkasundo sa kaisipang palagi nating pinagtatalu-
mga pansariling interes, ang magbigay, ang lumubog sa malawak nan at maging mapagmalaki pa rin sapagkat alam mong ito ang
na uri na mga magsasaka sa kanayunan, ang makipagtunggali sa tama at nararapat gawin? Mauunawaan mo ba ako na di lang ikaw
mga ideolohiya, ang matuto sa lipunan at ang magmahal ng tunay ang aking iniibig kundi pati ang masang aking pinaglilingkuran?
sa isang hukbong katulad niya, ni Veronica Tanggap mo ba kung mas palagi nating pinag-uusapan ang mga
isyus ng lipunan kaysa sa kalagayan nating dalawa?
Tinuruan niyang maging bukas ang aking isipan sa lahat
ng bagay. Ang matutong magparaya para sa masang kanyang Papahirin mo ba ang aking mga luha tuwing ako'y umii-
pinglilingkuran. Galit na galit siya sa mga makikitid na panginoong yak sa mga bagay na di mo maintindihan? At manatili sa aking tabi
may-lupa, sa mga pasistang burukrata at sa Imperyalista. At kahit sa panahon ng tagumpay? Matatanggap mo ba ang katotohanang
di man niya sabihin ng diretsa, alam kong hinuhubog niya rin ako ako'y di mapapasaiyo ng lubusan? Kayanin ang sakit na maaaring
bilang isang reblusyonaryo. idulot ko sa mga panahong di kita kaulayaw pagkat mas pinili kong
makapiling ang aking mga "kasama"? At maging masaya pa rin sa
Mahal ko nga siya. Ang ganda niya'y nakaukit sa kislap ng mga kabila ng lahat? libigin mo pa rin ba ako kung sasabihin kong ma-
mata ng masa, at mis na mis ko na siya. Sa susunod na buwan pa hal ko ang rebolusyon at ang pag-asa ng tagumpay na dala nito?
kami magkikita pagkat iyon ang nakaprograma. Ngayon lamang Hahawakan at dadamhin ba ng iyong mga palad ang aking pisngi sa
ako nakatagpo ng babaeng tinalikuran ang marangyang buhay, ang panahong ako'y sugatan at sabihing, " wag kang mag-alala, maayos
magandang kinabukasang hinubog ng kaburgisan para sa isang rin ang lahat"?
buhay na puno ng pangamba at sakripisyo. Para sa paglilingkod sa
bay an. gasgminsan tuloy nadadyahe ako sa kanya, mas matapang Ngunit maaari ka bang maging "kasama" sa pakikibaka? Mahal
kasi siya kung magsalita, mas buo ang loob. Nag-aaway kami ka- kita.
pag ipinagpipilitan ko sa kanya ang kaisipang "it's a man's world". - Veronica
Umaandar ang pagka-feminista niya at ako naman, ang aking pagka
 11
Paslit

Verse

Wag kang matakot

Harapin mo ang pagsubok
Wag mong isipin
Mga humahadlang sa iyo
Ipalaban mo
Ang mga pangarap mo
Lakas lang ng loob
Ang kinakailangan

Refrain

Lagi mong tatandaan

Ang Dios ay na sa iyo lamang
Di ka niya pababayaan

Chorus

Paslit kayanin mo
Alalahanin mong
Ikaw ang pag-asa Kapayapaan Pagmasdan ang kapaligiran
Ng mundong ito. Himihingi ng katarungan
At masdan ang musmos na bata
Verse
Paslit pakinggan mo Lumalaking walang magulang
Pangalan mo Ang sinasabing pag-asa ng bayan
Ang sinisigaw Pinagiisipan ko
Ano na ngayon ang kalagayan?
Ng buong mundo Kung makakaya ko ba ‘to
Ang pigilan ang mga
Verse Nagpapakapagod ng mga kababayan
Masamang tao sa mundong ito,
Na nasa pader ng mga dayahan
Sundin mo ang ‘yong magulang Di ako superhero
Dapat ba silang ipagkatiwala
At wag mo silang pahirapan Pero may pakiramdam din ako
O dapat pa ring ikabahala
Maling bisyo’y iwasan Aam ko kung ano ang tama at maling
Isipin ang kinabukasan Inaasal ninyo.
At iyong patunayan (Repeat Chorus)
Ang sinabi ni Rizal
Refrain
Refrain Get ready for Ralabanang Urag-Urag
Bakit ba kailangan pa 2009, this time it will be an original bicol
Wag mo lang iindahin Ng madugong digmaan composition.
Mga problemang darating Di ba pwedeng idaan
Magtiwala ka
Na lang sa pakikipagkamayan.
At wag kang magpapaapi

(Repeat Chorus) Chorus

Bridge: Sino ang dapat kong panigan?

Sino ang dapat kong tularan?
Darating ang araw
Katapangan mo ang kanilang hahangaan Kanino ako makikisama
Manilag ka At sino ang dapat ipaglaban?
Your song might be the next top indie
At ikaw ay Kanyang hit, or mainstream maybe.
Pakikingan Ano ang dapat na gawin
Magkaruon lang ng kapayapaan (3x) Make a band but much important create
(Repeat Chorus)) your own songs.
Verse
Be a oragon, be an Urag-Urag
12

IN a letter dated December 1, 2008, the Sentro ng Wikang Fili- Ikatlong Gantimpala (3rd Prize) - Mr. Mr. Owen L. Del Castillo
pino (Center for Filipino Language) bared this year's Gawad Ko- (Pilar, Sorsogon)
misyon winners:
Pampalubag-loob (Consolation Prizes):
Pagsulat ng Tula (Poetry)
Dr. Eden K. Nasayao (Arimbay, Legazpi City)
Unang Gantimpala (1st Prize) – Mr. Owen L. Del Castillo (Pilar, Mr. Xavier L. Zamora (Sagpon, Albay)
Sorsogon) Mr. Alex Michael S. Boribor (Pioduran, Albay)
Ikalawang Gantimpala (2nd Prize) – Mr. Sonny C. Sendon (San
Nicolas, Iriga City)
Ikatlong Gantimpala (3rd Prize) - Mr. Adrian V. Remodo (Pacol,
Naga City)

Pampalubag-loob (Consolation Prizes):

Mr. Jovert R. Balunsay (Sto. Domingo, Albay) Dios mabalos saindo gabos!
Mr. H.Francisco V. Peñones (Sta. Cruz, Iriga City)
Mr. Eduardo E. Uy (Ariman, Gubat, Sorsogon) Lubos na gumagalang,

Pagsulat ng Maikling Kuwento (Fiction)

ALWIN N. NAPOCAO, MAEd
Unang Gantimpala (1st Prize) – Mr. Estelito B. Jacob Direktor
(Camaligan, Camarines Sur)
Ikalawang Gantimpala (2nd Prizes) – Mr. Rodel D. Añosa To all of us: Gipaw Bikol!
(Sawang, Aroroy, Masbate)
Mr. Jaime J. Borlagdan (Bombon, Tabaco City)
 13
Alma Burce
Narrative Report of Jessa Borbor
ABKAT’s Original Christmas Play Chrismar Bordes
Maria Elizabeth Ante
Primero Emosyon (SK Pawa Performing Arts Club) under the
auspices of ABKAT presents a musical-dance drama of the birth Sa Likod kan Entablado:
of Christ in Bikol entitled “CAGHARONG” last December 27,
2008 at LCC Events Center, LCC Mall Tabaco City. Director Richard D. Madrilejos
Musical Director Julius T. Bariso
Stage Manager/Stage Design Ronel Locsin
Primero Emosyon is a club created after the 1st ever PANALM-
Guest Guitarist Mark Reywell Madrilejos
INGAN Workshop (theatre arts workshop integrating the UN-
MDGs) of ABKAT in Barangay Pawa, Tabaco City. With only
two weeks of rehearsal, the entire cast and production staff did PRIMERO EMOSYON Officers
their best to showcase a new show at LCC Events Center; a show
President Ana Burce
with a story, a drama -- A nativity play. It was a success for all of
Vice-President Ronel Locsin
us. The only downfall of the event was that one of the dancers
Secretary Cinderella Estuaria
accidentally slide while dancing the 1st stanza of “Jingle Bell
Rock” that caused a fracture to his right arm. Fortunately, now, Treasurer Danica Brimbuela
the dancer was already recovering. Auditor Aprilyn Borcelis
As the captain or director of the play, I really felt responsible for PIO Ruby Rose Locsin
Business Managers Antonio Cea, Jr.
it not having a double standard on their safety; that I learned
Arthur Bodino
again a lesson.
Sgt. at Arms Alma Burce
The play started at exactly 3:00 PM and lasted at 3:40 PM. Cristine Borcelis

The cast:
Jose Antonio B. Cea, Jr.
Maria Cinderella Estuaria
Elisabet Mary Jean Cereza
Gabriel Ralph Ledan Brimbuela
Angel in the Dream Ledan Locsin
Agosto Cesar Arthur Bodino
Paraistorya 1 Danica Brimbuela
Paraistorya 2 Ana Burce
Paraistorya 3 Aprilyn Borcelis
Mga Anghel Joyce Elaine Bien
Jamil Borbor
Angel Borbor
Lian Lagadia
Rizalyn Margallo

Mga Cagharong Aileen Campit

July Barrameda
Raymond Osida
Angelica Villar

Mga Parakanta: Meliza B. Margallo

Michelle Penoblar
Christine Borcelis
Ronalyn Locsin
Julie Borlagdan
Marie France Belen
Joan Serrano
Angel Burce
Ruby Rose Locsin
Mica Angela Bruces

Mga Parasayaw: Aprilyn Borcelis

John Vincent Bufa
Ana Cristina Burce
14
Mindworks of
the Most Fallen
crazy. We knew nothing but to please each other. Afterwards it was
Jaime Jesus U. Borlagdan just plain exhausting. And degrading. Nothing is there but the deli-
cious feeling of doing it again, and again and again...ad infini-
tum. Looking back now, it's funny that we haven't really talked like
real persons...for the mere meeting of our eyes, would make our
clothes drop, and we are there again, like "mechanical rabbits from
hell." Machines.

My dorm mates would treat me like somekinda Sexgod or something,

You can eat so much food that your belly aches — yet you still want and they all wanted to be like me, and to join in their banter I would
more! Even though your belly is filled to the point of physical pain, say yeah, but at lights off I feel like shit...
you, the self, are not full; you still desire to consume more. The fact
that the body can be full or satisfied while you still feel empty is evi-
The worse position, I have learned, is that where you have everything
dence that the body is not you.
but still feel you have nothing...beat that.
Science of Identity Foundation – Chris Butler
I was wrong back then to falsely identify myself as the body. We all
want to be happy, and pleasure is the number one thing that gives us

Back in college, I used to like a lot of people, from a far. From a dis- happiness. So I feed the body with its pleasure thinking that by doing
tance, so to speak, I obviously am ignorant about their lives, likes or that I, the body, will be happy. But as I felt rotten as ever after all the
dislikes or perks, etc...so to create this convincing image of them in beds I wrecked, there must be something wrong with me, perhaps I'm
my day-dream-drenched mind, I would dress them up with all sorts of just dead-plain depressed, or that I am feeding myself the wrong stuff.
fictional stuff. Like she might be a lonely, rich girl in a big white
It's like feeding your fish with cake or chocolate. Or it's like a fish out
house in some sub-urban niegbhorbood, writing in her journal all
of water...gasping feeling like shit...and you brought it to a con-
day...and often times I would be knocking at her door, two sorrows
cert...still gasping...you shot gunned it with high grade dobbie...still
meeting at last, all that mush or she's just plain lonely like me, and we
gasping...you brought a beautiful prostitute to sit on it...still gasping.
need each other. I used to repeat that dream wherever I go, inside the
Maybe putting it back to the sea would help. I felt like this all the time
classroom, in the bus, before I go to sleep, and especially when I'm
until I discovered who I am. I am not this lump of matter of bones and
scribbling stuff in my notebooks. And in that little world of a dream, a
flesh, Aham Brhamasmi, I am spirit. And knowing who I am, I know
real dream of being with that dream person always seem to rise up
what will make me Happy. Being minute spirits in this universe happi-
above the little other dreamlets.
ness for us would be to be reconnected to the Supreme Spirit in love.

Once I really did end up being with a dream person. I celebrated it like
--00--
a holiday. Fun, fun, fun, joy, joy, joy. I dove into this person, every-
thing about this person I meticulously caressed with the voracity of a Chanting the Supreme Spirit's Names is one of the most effective
medieval scholar. And I was very good at this...but nothing is there means to be reunited with the Supreme Spirit. Once we have culti-
that resembled the dream I juggled inside my head. The reality of this vated a relationship with the Supreme Soul we will be satisfied.
person is someone I don't know...and made me back off a bit. But then
Haribol!
I surrendered myself to love. Perhaps love will make it okay, and cre-
ate for me out of this new person, a new dream. But instead, I only got All Glories to Sri Guru and Sri Gauranga.
reality dancing in my face. Our bodies gave up but our passion was
 15
masan pa sana.
Katcher ning Buray (Part 1) ‘Saen?’
‘Dae ko aram.’
‘Batag.’ Kung aram sana kan mag-amigo na dae man aram ni Bichek an
‘Ano?’ padumanan niya sa panahon na ito, tibaad dae na sinda naghapot
‘Batag.’ Ang otro ni Bichek. kun saen.
‘Ano’ng batag?’ Hapot giraray ni Touran. Masaen man na baga ako ngonian, hapot ni Bichek sa sadiri. Mau-
‘Hapoton mo si Voljas kun muya nyang batag.’ ran-uran, malipot, an gabos nakasirong ta habong madumog. Pag-
‘Nata?’ katapos magpangadyi ki uran, dae madara ki payong? Anong
Imbes na magsimbag, ininom na sana ni Bichek an natadang kape klaseng pangadyion an?
na nakakaag sa styro cup. Kinugos ni Bichek sa daghan an saiyang leather jacket. Napaagi
Inapod ni Touran su waitress na orig saka nag-order ki batag. Si siya sa plaza. Iba na an itsura kan plaza ngonian. Mahiwas pero
Voljas man, na minaabot pa sana, pirit tigpaalo an sadiri sa silen- makapiot. Dakol an nakasirong sa kiosk. Iyo palan. Domingo ngo-
syong pag-cruz de mano ni Bichek. nian. Namaanan nya sa mga nakatambay an nagkapirang pades na
Harayo an hiling ni Bichek sa luwas kan vintana. Sa malomlom na bakong maugma sa uran. Tood na sinda sa sirong kan mga talisay
panginuron tuminao sa gabat kan tubig an langit na naging uran. na medyo madiklom buda mas maimbong kaysa sa kiosk. Mala ta
Turotadtaod pa uminabot na su orig na waitress. mas nahihiling.
‘Sir, batag mo tabi.’ Itinuro ni Touran si Voljas sa waitress. Ano man nanggad kung mag-uran ki buray?
‘Sir, batag tabi.’ Minsan niya pa sanang nadangog an linyang ini sa mga intelekwal
Makabungog an silensyo ni Bichek kun kaya pirit na nagkamas- na tambay sa may looban pero garong hararom na lugad na naging
kamas si Touran sa pagtago kan mga piktyur na dara niya. peklat, dae nya na ini nalingawan.
Sa pagsuro-singhot ni Voljas kan saiyang luha buda paghamil- Ano man nanggad?
hamil kan batag nagtaram ini: ‘Salamat.’ Napangirit siya sa hamis kan lollipop na tigasupsop niya mantang
Ngirit ayam na sana an naisimbag ni Touran. an saiyang liwoy nahahaluan ki tubig-uran.
‘Mainot na ako saindo padi.’ Sabi ni Bichek. Buray. Mag-uran ki buray.
Sa pagtindog niya ruminagasa ki makusog an uran. Ano daw an itsura kan tinampong pano ki buray? Ang parat garo
Bakong malinaw an pagkapaaram niya sa duwa dara na kan ribok kaini grabe.
kan restawran pero sabot ini sa pagwalat niya ki pambayad kan Ang atop. Garo man sana binaladan ki mga badi pag nagsaldang
saindang inorder. na an aldaw.
‘Mauli ka na?’ Hapot ni Touran mantang tigasundan siya paduman Siguro kun tugutan man kan mahal na Dios na mag-uran ki buray,
sa pintuan. iba-ibang klase ini. May buray ki ayam, may buray ki ikos, may
‘Ano sa hiling mo?’ Naghahalhal an dila ni Touran. ‘Makusog buray ki tawo, may buray ki karabaw. Iba-iba. Bata kita pag nag-
baga an uran.’ papangadyi, basta sana.
Sinulot ni Bichek an saiyang sunglass. ‘Aram ko.’ Mawawara na garo an mga rapist sa kinaban kun…mag-uran ki
‘Dae mo na kami jajamingan?’ buray. Isipon ta sanang sasakohon ninda ini.
‘Sa masunod na sana.’ Sa pag-agi niya sa lumang harong kan sarong paragibo ki tula,
Dae na nag-insistar si Touran ta inubakan na ni Bichek an lollipop naisip niyang tibaad ipangsira sana an mga buray kan mga tawong
buda inihungit na ini. Wara na saiyang makakakontra. nagkakalkal ki basura; kan mga tawong warang makaon. Sa bitbit
‘Sori palan kun dae kita nalawos ngonian.’ na mga sako kaini ibaad mawaran ki trabaho an mga prostitute.
‘Okey lang. Dakol pa man na kompetisyon na pwede tang entrahan Buda mas atab na madodonselya an mga lalake.
kun saen sirinda-sinda man sana an nangagarana.’ Naagihan niya an sarong metal shop kung saen naka-istar an sa-
‘Eu.’ rong soltero. Naisip ni Bichek na tibaad magdakol pa an mga gu-
‘Sige. Sex, sex, sex na lang.’ Sabay daguso sa uran mantang naka- rang soltero sa kinaban kun…mag-uran ki buray.
kugos sa jacket. Pano man ang mga bakla? Tibaad maubos sinda. Bakla. An saro sa
Sa pagbalik ni Touran sa lamesa, nahiling niya si Voljas na naga- mga kastigo kan mahal na Dios satuya. Saro sa mga nilalang na
rulongsi na; butog na an mag-inibong na limugmogan kaini buda nagdadakol maski dae nagbabarados.
tigatubtob an lamesa. ‘Sayang kan batag.’ Sabi niya sa sadiri. Pag-abot ni Bichek sa harong ninda, hinuba niya an saiyang sun-
‘Tadtaod na ako mahangos…’ glass buda kinaag an lollipop sa ash tray.
‘Miss! Miss! Tubig tabi!’ kurahaw ni Touran sa orig. Pagkahiling ‘Kuya.’ An sabi kan kuting na puti na suminabat saiya.
kan waitress sa nahahakog na ukay, masigkat ining luminaog sa ‘Pinky. How’s my little sister?’
kusina asin buminalik tulos na may dara-darang kaserolang may ‘Huni kuya nagaadal ki voice lesson.’
tubig. ‘Marhay an. Ano’ng klaseng voice lesson?’
Dinugdog kaini si Voljas. Sa sobrang pagkakigkig, nahalon bigla ‘Kung pano magbatok.’ Napatango si Bichek. Pagkatapos mag-
ni Voljas an kabangang sapad na batag na tigasapa-sapa niya. adal ki automotive, nag-aadal ki voice lesson an tugang niya ngo-
Makakahangos na kuta siya kan bigla siyang pangkalon kan nian. Ano daw an masunod? Kuting ka baga ne’ bako man ayam.
kaserolang pinagkagan ki tubig. ‘Sampoli daw si kuya mo bhe.’
‘P-A-A—A---N----G!’ ‘Ehem…ehem. Aaar---aar--ngeow!’ Napangirit na sana si Bichek.
Pagkadangog kan ibang kustomer sa pagkarapas kay Voljas bigla Saludo siya sa determinasyon kan saiyang tugang na maging
sindang nag-chorus; ‘Putang kasablukan.’ singer na mekaniko.
‘Nom?’ sabay hapot ni Touran buda kan waitress saiya. Duminagos si Bichek sa saiyang kuwarto sa basement kan sain-
Ta nasa near-death-experience pa si Voljas wara siyang ibang na- dang harong. Pirang bulan na syang daeng uli-uli ta nagkawat ki
sabi kundi; ‘Salamat.’ d0ta.
‘Mainot na daa si Bichek.’ Sabi ni Touran kay Voljas na nahimas- Giovhanii Buen
16

Urag-urag is a musical event exclusively aimed at promoting

and showcasing original songs crafted by Tabaqueno musicians and
bands, which in so doing persuades other musical practitioners to
adopt the movement of writing and composing original works. Flat Earth Society

This is Urag-urag’s short term goal. Its long term goal is to cultivate
a Tabaqueno music culture, which symptom is the more dominant
presence of Original Tabaqueno Music in local concerts and the like.

We intend to achieve this in various ways which is generally rooted

in the Urag-urag events. One of such is the Tanog Tabaco album,
which is primarily the compilation of original songs by Tabaqueno
musicians.

Aside from regular performances, we bank in our battle of the band

Ralabanang Urag-urag, as our strongest motivator for our target goal.
This year, we have agreed upon a Bikol language based song compe-
tition.

Exceptional bands will win for themselves a recording incentive for

their winning song and a privilege to be included in the coming
Tanog Tabaco album.

Finals Bless the Clowns

After the elimination round participated in by over fifteen bands
from all over Albay, the final leg of the Ralabanang Urag-urag
trimmed the number of contestants to 7. This includes Green Diary,
Devil Bats, El Primo, Flat Earth Society, Dark Dungeon, Blessed d’
Clowns, and Kalbaryo.

The competition was clearly a battle of good music and equally good
lyrics. The breakdown of the criteria for judging will show the ample
percentage allocated for the significance and relevance of the con-
testant’s song lyrics to the given theme. The theme for 2008 Ralaba-
nang Urag-urag was the 8 UNMDGs. This is to show ABKAT’s
solidarity and participation with the worldwide movement of eradi-
cating poverty, illiteracy, infant and maternal deaths, etc.

After the seven bands have performed their contest pieces, Flat Earth
Society emerged as the champion (Pinakamaurag na banda), fol- Kalbaryo
lowed by Blessed d’ Clowns (Mas Mauragon na Banda), and Kal-
baryo (Mauragon na Banda). These three bands will be recording
their winning pieces this second week of January 2009.
 17

Top Photo: ABKAT, from left to right (Sitting) — Jacqueline Guarin, Richard Madrilejos, Julius Bariso, Don Alimatok, George
Vibar, Frederick Maurice S. Lim. (Standing) — Jimple Borlagdan, Jun Lim

Bottom Photo: Ralabanang Urag-Urag judges, from left to right — Head Judge Elmer Ramos, Don Alimatok and George Vibar
18

Alvin Matiaz —
Dark Dungeon

Jo Belen — Flat Earth Society

MABALOS SA MGA NANGGANA.

ABANGAN AN

Tanog Tabaco 2009

Fernando Cordovales
— Dark Dungeon
 19
Mauragon

na banda

*Kalbaryo

Mas

Mauragon

na Banda

t y
i e
oc *Bless the

S Clowns

t h
ar
t E
F la

Pinakamaurag na Banda
20
 21
It’s been a while. In fact I can no longer count It’sthebeen monthsa while.
since the In stage. I’d like to say I was so happy, entertained, and awe stuck by
Sugba Molotov Night
last Sugba event. Yes, there were a few bobbing fact ITabaco can nogigslonger here all the great bands who performed and shared themselves that eve-
and there, but Sugba was dry, and was absent count from the the scene
months vocabu-
since ning. They had come from far places just to play, period. It was plain
Wasak as Usual
lary for a long time. Until, last night, December the19, last2008,
Sugbahappened.
event. labor of love. And I’d love to worship The Doldrums, Negative thir-
Yes, there were a few teenth x-ray, Flat Earth Society, Dark Dungeon, and most especially
It was sex-like. For a long time it was kinda bobbing awkward.Tabaco But gigs
old Pentacle in words for being absolutely ass kickers, but the pictures
friends were there, and it was a cool December herenight, and
no rain,
there,proba-but are more eloquent. So there.
bly a last of its kind this month so it went down Sugba
super.was dry, and
was absent from the
The place was practically bare save for thescene bandvocabulary
members them- for a
selves and their few available friends, but thelong atmosphere
time. Until,
was amaz- last
ingly warm, the ambience was similar to thatnight, of a drinking
December hole in 19,a
middle of nowhere, and you’re tired of minding 2 0 0anything
8, h a pexcept
p e n e dfor
.
a tall, cold drink. It’s been a while, yes, it seemed like I haven’t seen
that scene for a long time. It was sex-like. For a
long time it was kinda awkward. But old friends were there, and it
was
Asidea cool
from December
being blown night,
awayno by rain,
theprobably
performances
a last of of its
thatkind
night’s
this
month
line-up,sowhich
it wentwere down Dark
super.
Dungeon, The Doldrums, Negative Thir-
teenth X-ray, Flat earth society, Pentacle and Krear Bathala I was
The
especially
place corny
was practically
for the love bare
which saveliberally
for the flowed
band members
that night,them- like
selves
we were andalltheir
close.
fewThat’s
availablewhat friends,
your minority
but the atmosphere
can bring was you:amaz-
love.
ingly
We got warm,
no one the but
ambience
ourselves.was Those
similarcamera
to that flashes,
of a drinking
capturing holeeach
in a
middle
significantof nowhere,
moment in andvarious
you’remega tired pixelations,
of minding anything
literally riddled
except the for
aplace
tall, like
cold itdrink.
was It’s
some been
warzone.
a while,It yes,
makesit seemed
me wonder like I what
haven’t was seenso
that
important
scene that
for aitlong
seemed
time.necessary to document every detail of a gig,
and who will be able to see the pictures afterwards? And the people
Aside
who will frombe being
able toblown
see thoseaway pictures,
by thewhat performances
will they see of that
there?night’s
Will
line-up,
they think which
it waswerea really
DarkcoolDungeon,
night? WillThe Doldrums,
they see theNegative
empty tables?Thir-
teenth
As the X-ray,
camera,Flat am Iearth
tellingsociety,
those who Pentacle
weren’tandthere
Kreara different
Bathala Istory, was
especially
a fairy talecornyset? forOf course,
the loveI which
want themliberally
to feel
flowed shitthat
for night,
not being
like
we
there.
wereForall
that’s
close.lastThat’s
night’swhat
tragedy.
your Itminority
was a superbly
can bring classic
you: night,
love.
We
and got
thosenowhoone weren’t
but ourselves.
there willThose havecamera
to hearflashes,
how it capturing
was through each
significant
these pictures. moment in various mega pixelations, literally riddled the
place like it was some warzone. It makes me wonder what was so
important
lot of these that
pictures,
it seemed fulfilled
necessary
for me to adocument
lot of 90’severygrunge detail
fantasies.
of a gig, It
and
had who
the feelwillofbe“Smells
able to like
see the
teenpictures
spirit” video.
afterwards?
But I Andfeel thetoo people
shy to
who
grindwill
in front
be ableof atoband,
see those
muchpictures,
less to my whatownwillband’s
they see groove,
there?soWillI’ll
they
just settle
think for
it was
the acameraman
really cool role,
night?afterWillallthey
someone
see thehas emptyto take
tables?
the
As
pictures.
the camera, am I telling those who weren’t there a different story,
a fairy tale set? Of course, I want them to feel shit for not being
there.
This isFor going
that’snowhere
last night’s
so before
tragedy. it digresses
It was a superbly
even more, classic
I’d like
night,to
and
say athose
few whowords weren’t
whichthere
I amwill terribly
have unable
to heartohow sayitwhile
was through
I’m on
these
stage.pictures.
I’d like to say I was so happy, entertained, and awe stuck by
all the great bands who performed and shared themselves that eve-
ning.
lot ofThey
thesehadpictures,
come fulfilled
from far forplaces
me ajustlottoofplay,
90’s period.
grunge It fantasies.
was plain It
had
labortheof feel
love.ofAnd “Smells
I’d love
liketoteen
worship
spirit”Thevideo.
Doldrums,
But I feel Negative
too shy thir-
to
grind
teenthinx-ray,
frontFlat
of aEarth
band,Society,
much less Darkto my
Dungeon,
own band’sand most groove,especially
so I’ll
just
Pentacle
settleinfor words
the cameraman
for being absolutely
role, after ass all kickers,
someonebut hasthe to take
pictures
the
pictures.
are more eloquent. So there.

This is going nowhere so before it digresses even more, I’d like to

say a few words which I am terribly unable to say while I’m on
22
23
24
Ang
habol
nila
sa
akin...
Title given by the
editor

D
J
O
N
N
A

“
D
J
A
I
“

T
A
N
J
I
 25

Ang Tanod (Top) Nasaan ang Pasko? (Right)

Frederick Maurice S. Lim
 Merry Christmas 26

Rafael Banzuela “3TX” III