1.

STA JE TRZISNI MEHANIZAM

Trzisni mehanizam je meduzavisnost traznje, ponude i cene
. 2.STA PODRAZUMEVAMO POD TRAZNJOM
TRAŽNJA JE KAO TRŽIŠNI IZRAZ POTROŠNJE VEOMA SLOŽENA EKONOMSKA POJAVA KOJU ČINE
MNOGOBROJNI EKONOMSKI I NEEKONOMSKI FAKTORI.TRAŽNJE PREDSTAVLJA JEDAN OD
NAJSLOŽENIJIH FENOMENA NA KOJI UTIČU MNOGOBROJNI OBJEKTIVNI I SUBJEKTIVNI
ČINIOCI(ISTIČU SE: SISTEM POTREBA,DOHODAK I CENE)
3,OBJEKTIVNI FAKTORI TRAZNJE
OBJEKTIVNI FAKTORI KOJI UTIČU NA TRAŽNJU SU STANOVNIŠTVO,NJEGOVA STRUKTURA I BROJ;
CENE I RASPOLOŽIVOST SRODNIH DOBARA.
4.SUBJEKTIVNI FAKTORI TRAZNJE
SUBJEKTIVNI FAKTORI TAZNJE SU UKUSI,ZELJE I POTREBE ( UKUSE KOJE ČINI ČITAV SKUP
ISTORIJSKIH,KULTURNIH, TRADICIONALNIH,RELIGIOZNIH I DRUGIH UTICAJA
6.KOJI SU POSEBNI FAKTORI KOJI UTICU NA TRAZNJU
POSEBAN FAKTOR KOJI UTICE NA TRAZNJU JE PROSECNI DOHODAK,JER KADA PROSECNI
DOHODAK RASTE,POJEDINCI UGLAVNOM KUPUJU SKORO SVEGA VIŠE,ČAK I KADA SE CENE NE
MENJAJU
ZA POJEDINE ROBE POSTOJE POSEBNI UTICAJI KOJI ODREDJUJU NJIHOVU TRAZNJU,KISA ZA
KISOBRANOM,SNEG ZA SKIJAMA....
7.KOJA SU DOBRA SUPSTITUTI
SUPSTITUTI SU DOBRA KOJA OSTVARUJU ISTU FUNKCIJU KAO STO SU NAFTA I PRIRODNI GAS,
PAMUK I VUNA.
8.KOJE SU ROBE KOMPLEMENTARNE
KOMLEMENTARNE ROBE SU NPR.AUTOMOBIL I BENZIN .ONI SU KOMPLEMENTI JER POVECANJE
CENE DOBARA A UZROKUJE SMANJENJE TRAZNJE ZA NJEGOVIM KOMPLEMENTARNIM DOBROM B
9.STA SU LUKSUZNA DOBRA
LUKSUZNA DOBRA SU U EKONOMIJI POZNATA I KAO ELITNA ROBA TJ.ROBA KOJA JE DOSTUPNA
MANJEM BROJU KUPACA I GDE SA RASTOM DOHODTKA ROBA ZAUZIMA SVE VECI UDEO U
DOHOTKU POTROSACA,TO JE ROBA ZA KOJU JE DOHODOVNA ELASTICNOST TRAZNJE VECA OD
JEDAN
10.STA JE EFEKTIVNA TRAZNJA
EFEKTIVNA TRAŽNJA PREDSTAVLJA ODREĐENU KUPOVNU MOĆ POTROŠAČA KOJA JE NAMENJENA
KUPOVINI ODREĐENIH KOLIČINA NEKE ROBE,PRI DATIM USLOVIMA KUPOPRODAJE,PRE SVEGA,PRI
DATOJ CENI,ZARADAMA I DR. RELEVANTNIM EKONOMSKIM I NEEKONOMSKIM FAKTORIMA
11.STA JE POTENCIJALNA TRAZNJA
POTENCIJALNA TRAŽNJA IZRAŽAVA TRAŽNJU KOJA JE REZULTAT POTREBA
(UKUSA,PREFERENCIJA)
12.STA JE AGREGATNA TRAZNJA
AGREGATNA SE MOŽE DEFINISATI KAO SUMA SVIH INDIVIDUALNIH TRAŽNJI,ONA NIJE SASTAVLJENA
OD JEDNAKIH INDIVIDUALNIH DELOVA (TRAZNJI ).OBIM AGREGATNE TRAZNJE BITNO UTICE NA
VISINU CENE,PRI KONSTANTNOJ PONUDI ,PORAST AGREGATNE TRAZNJE DOVODI DO PORASTA
CENE
13.STA JE INDIVIDUALNA TRAZNJA
INDIVIDUALNA SE MOŽE DEFINISATI DVOJAKO-NATURALNO I NOVČANO,I ONA PREDSTAVLJA
ODREĐENU KOLIČINU NEKOG DOBRA KOJU BI NEKO LICE HTELO ILI MOGLO KUPITI U ODREĐENOM
VREMENU I PROSTORU ,UZ DATU CENU ROBE,NJENE KVALITETE,USLOVE PRODAJE ITD. OBIM
INDIVIDUALNE BITNO ZAVISI OD VISINE CENE,I VEOMA JE BITNO DA JE ONA DEO AGREGATNE
TRAZNJE

1
14,OPSTI ZAKON TRAZNJE
TRAŽNJA JE KOLIČINA DOBARA I USLUGA KOJE KUPCI ŽELE DA KUPE PO TRŽIŠNOJ CENI.
ŠTO JE VIŠA CENA NEKOG DOBRA LJUDI ĆE GA MANJE KUPOVATI I OBRNUTO - ŠTO MU JE NIŽA
CENA VIŠE ĆE SE KUPOVATI, UZ OSTALE NEPROMENJENE USLOVE.
TRAZENA KOLICINA NEKOG DOBRA JE KOLICINA TOG DOBRA KOJI SU KUPCI SPREMNI I U STANJU
DA KUPE
15.GIFENOV PARADOKS
GIFENOV PARADOKS ODNOSI SE NA ONU ROBU CIJA TRAZNJA RASTE SA RASTOM CENA A OPADA
SA SMANJENJEM CENA.OVU POJAVU GIFEN JE ANALIZIRAO PRI KUPOVINI HLEBA KAO OSNOVNE
ZIVOTNE NAMIRNICE SIROMASNIH SLOJEVA DRUSTVA
16.VEBLENOV SLUCAJ
VEBLENOV SLUCAJ SE ODNOSI NA TZV.”SNOBOVSKI EFEKAT” ILI “RAZMETLJIVU TRAZNJU”.OVAJ
SLUCAJ ODNOSI SE NA TRAZNJU ZA LUKSUZNIM PROIZVODIMA CIJA VISOKA CENA NIJE SAMO ZNAK
DOBROG KVALITETA NEGO I ODREDENE EKSKLUZIVNOSTI
17.SLUCAJ SPEKULACIJE
SLUCAJ SPEKULACIJE KARAKTERISTICAN JE ZA ONE PRIVREDE SA VISOKOM INFLACIJOM.U TAKVIM
PRIVREDAMA PORAST CENA NEKIH ROBA DOVODI DO POVECANJATRAZNJE ZA NJIMA JER SE
OCEKUJE DA CE U BUDUCNOST RAST TIH CENA BITI JOS VECI.
18.STA JE ELASTCNOST TRAZNJE
ELASTICNOST TRAZNJE POKAZUJE U KOJOJ MERI KUPCI I PRODAVCI REAGUJU NA PROMENE
TRZISNIH USLOVA,OMOGUCAVA NAM DA PONUDU I TRAZNJU ANALIZIRAMO SA VECOM
PRECIZNOSCU
19.CENOVNA ELASTICNOST TRAZNJE
CENOVNA ELASTICNOST TRAZNJE MERI KOLIKO TRAZENA KOLICINA REAGUJE NA PROMENE
CENA.ZA TRAZNJU ZA NEKIM DOBROM KAZE SE DA JE ELASTICNA AKO TRAZENA KOLICINA
ZNACAJNO REAGUJE NA PROMENE CENA.
20.DETERMINANTE CENOVNE ELASTICNOSTI TRAZNJE
ELASTICNOST REFLEKTUJE MNOGE
EKONOMSKE,NEEKONOMSKE(DRUSTVENE,ISTORIJSKE,KULTURNE,PSIHOLOSKE..IDR.) SILE KOJE
FORMIRAJU ,OBLIKUJU UKUSE I ZELJE POTROSACA
ELASTIČNOST MERI OSETLJIVOST JEDNE VARIJABLE U ODNOSU NA DRUGU. PRECIZNIJE, TO JE
BROJKA KOJA NAM KAŽE ZA KOLIKO POSTO ĆE SE PROMENITI JEDNA VARIJABLA, AKO DRUGA
VARIJABLA PORASTE ZA 1%.
21.ELASTICNOST TRAZNJE U JEDNOJ TACKI
22.LUCNA ELASTICNOST TRAZNJE
STO JE POCETNA CENA BILA VECA ,STO JE MANJA NJIHOVA RAZLIKA,TO SE POSTIZU PRIBLIZNIJI
REZULTATI,OVDE SE ELASTICNOST ODNOSI NA JEDAN LUK,NA KRIVI TRAZNJE,I ZATO SE ZOVE
LUCNA ELASTICNOST

1
23.DOHODOVNA ELASTICNOST TRAZNJE
DOHODOVNA ELASTIČNOST TRAŽNJE JE MERA KOJA POKAZUJE
KOLIKO TRAŽENA KOLIČINA NEKOG DOBRA REAGUJE NA PROMENU
DOHOTKA POTROŠAČA.
PROCENTUAL NAPROMENAT RAZENEKOLI CINE
DOHODOVNA ELASTICNOST TRAZNJE=
PROCENTUAL NAPROMENADOHODKA
24.ENGELOVI ZAKONI TRAZNJE
PO PRVOM ENGELOVOM ZAKONU IZDACI ZA HRANU KRECU SE U SUPROTNO PRAVCU OD VELICINE
DOHOTKA TJ. SA SMANJENJEM DOHOTKA RASU IZDACI ZA ISHRANU I OBMUTO.
DRUGI ENGELOV ZAKON UKAZUJE DA SE IZDACI ZA ODECU I OBUCU NE MENJAJU SA PROMENAMA
DOHODKA PO TRECEM ZAKONU ISTO VAZI ZA STANOVANJE,OGREV I OSVETLJENJE
PO CETVRTOM TVRDI DA SA PORASTOM DOHODKA RASTU I OSTALI IZDACI KAO NA PRIMER ZA
KULTURU,RAZONODU,PUTOVANJA,SPORT,ZDRAVLJE,HIGIJENU
25.STA JE POTPUNA KONKURENCIJA
TRŽIŠTE POTPUNE KONKURENCIJE KARAKTERIŠE: VELIKI BROJ UČESNIKA (KUPACA I PRODAVACA);
VISOK STEPEN HOMOGENOSTI, ODNOSNO STANDARDIZOVANIH PROIZVODA;POTPUNO SLOBODNO
ULAŽENJE I IZLAŽENJE IZ GRANE; SAVRŠENA INFORMISANOST O TRŽIŠNIM KRETANJIMA; FIRME SU
BEZ TRŽIŠNE MOĆI PA SE PREDUZEĆA SUSREĆU SA FORMIRANIM CENAMA
28.STA JE MONOPOL
MONOPOL JE TRŽIŠNO STANJE U KOJEM SE NA STRANI PONUDE NALAZI SAMO JEDAN PRODAVAC
KOJI JE U MOGUĆNOSTI DA ODLUČUJUĆE UTIČE NA FORMIRANJE CENA,A NA STRANI POTRAŽNJE
NALAZI SE MNOGO KUPACA BEZ MOGUĆNOSTI IZBORA DRUGOG DOBAVLJAČA I UTICAJA NA CENU.
29.RAZLOZI KOJI DOVODE DO FORMIRANJA MONOPOLA
-POSEDOVANJE STRATESKIH SIROVINA ,PATETNA PRAVA ZA PROIZVOD ILI PROIZVODNI
PROCES,ZASTITA DRZAVE ZA OBAVLJANJE ODREDENE DELATNOSTI KAKO BI SE ISKLJUCILI STRANI
KONKURENTI,VELICINA PREDUZECA,POSTOJECE PREDUZECE SPROVODI POLITIKU ODREDJIVANJA
CENA BARIJERA ULASKA
-TROSKOVI PROIZVODNJE CINE JEDNOG PROIZVODJACA EFIKASNIJIM U ODNOSU NA VELIKI BROJ
PROIZVODACA
31.MERENJE MONOPOLSKE MOCI
C  GTr
Mm= ,Mm-STEPEN MONOPOLSKE MOCI,MONOPOLSKA MOC JE EKVIVALENTNA
C
RECIPROCNOJ VREDNOSTI ELASTICNOSTI TRAZNJE
32.STA JE OGRANICENA KONKURENCIJA
JE KONKURENCIJA KOJA SE JAVLJA KADA POSTOJI VEĆA GRUPA PROIZVOĐAČA,ALI ONI
PROIZVODE SRAZMERNO DIFERENCIRANE PROIZVODE.
33.KARAKTERISTIKE TRZISTA OGRANICENE KONKURENCIJE
PO VENTRAUBU TO JE KONKURENCIJA SA VELIKIM BROJEM UČESNIKA,ODREĐENIM)VELIKIM)
BROJEM ELASTIČNOSTI SUPSTITUCIJE ILI TRAŽNJE I ODREĐENIM BROJEM UNAKRSNE
ELASTIČNOSTI TRAŽNJE.

1
35.DIFERENCIRANJE PROIZVODA
DIFERENCIRANJE PROIZVODA ILI USLUGA OMOGUĆAVA DA SE POVEĆA OBIM PRODAJE I CENE
PROIZVODA, I DA SE UNAPREDI RENTABILNOST PREDUZEĆA.CILJ JE VEZIVANJE KUPACA ZA
PROIZVOD, ODNOSNO ATRIBUTE.
36.STA JE OLIGOPOL
POJAM „OLIGOPOL“ ZNACI „MALO PROIZVOĐAČA“..OLIGOPOL JE SITUACIJA NA TRŽIŠTU KADA JE
PRIZVOĐAČA TAKO MALO DA DELOVANJE SVAKOG OD NJIH IMA UTICAJA NA CENU I
KONKURENCIJU.SNIŽENJE KOD JEDNOG MOŽE DOVESTI DO JEDNAKOG SNIŽENJA KOD DRUGOG,S
TIM ŠTO SVAKA KOMPANIJA ZADRŽAVA OTPRILIKE ISTI UDEO NA TRŽIŠTU KAO RANIJE,ALI SA
MANJIM PROFITOM.
37.VRSTE OLIGOPOLA
AKO JE PROIZVOD HOMOGEN IMAMO CIST OLIGOPOL,AKO JE PROIZVOD DIFERENCIRAN,REC JE O
DIFERENCIRANOM OLIGOPOLU;NESPORAZUMNI,SPORAZUMNI OLIGOPOL
39.STAKERLBEGOV DUOPOL
OVAJ MODEL SE NAZIVA LIDERSKI POSTO U NJEMU JEDAN UCESNIK VODI AKTIVNU POLITIKU I
PONASA SE KAO LIDER DOK SE DRUGI OGRANICAVA NA ULOGU ONOGA KOJI SAMO PRATI.OBA
UCESNIKA ZNAJU MEDJUSOBNO PONASANJE
40.BULIJEV DUOPOL
KAD OBA DUOPOLISTA ZADRZAVAJU SVOJE NEZAVISNE POZICIJE,KAD NUDE KOLICINE ROBE
PREMA SVOJIM SOPSTVENIM KALKULACIJAMA NE VODECI RACUNA O RIVALSKOJ REAKCIJI ONDA
SE TAKAV MODEL NAZIVA BULIJEV DUOPOL.
41.STA JE NACIONALNO RACUNOVODSTVO
NACIONALNO RACUNOVODSTVO POSMATRA PRIVREDU KAO SISTEM MAKROEKONOMSKIH
AKTIVNOSTI (UKUPNA PROIZVODNJA,INVESTICIJE,POTROSNJA,STEDNJA,ZAPOSLENOST,OPSTI NIVO
CENA) NEKE NACIONALNE EKONOMIJE U TOKU JEDNE GODINE.
42.STA JE FLOWS I STOCKS
EKONOMSKE TRANSAKCIJE IZMEDJU PRIVREDNIH SUBJEKATA IZRAZAVAJU SE U OBLIKU
TOKOVA(FLOWS) ILI STANJA (STOCKS)
43.STA JE DUSTVENI PROIZVOD
DRUSTVENI PROIZVOD MERI VREDNOST ROBA I USLUGA PROIZVEDENIH U TOKU JEDNE
GODINE,UPOTREBOM FAKTORA PROIZVODNJE LOCIRANOJ NA DOMACOJ TERITORIJI BEZ OBZIRA
KO JE VLASNIK.
44.STA SU FINALNA DOBRA.
FINALNA DOBRA SU DOBRA KOJA KUPUJU KRAJNJI KORISNICI KAO STO SU NPR POTROSNA DOBRA
KOJA KUPUJU DOMACINSTVA ILI MASINE KOJA KUPUJU PREDUZECA
45.STA SU MEDJUFAZNA DOBRA
MEDJUFAZNA DOBRA SU ONA DOBRA KOJA SU PROSLA ODREDENE FAZE OBRADE I KOJA
PREDUZECA KOJA PREDUZECA DALJE PRERADJUJU U FINALNE PROIZVODE
46.PROIZVODNI PRISTUP MERENJA DRUSTVENOG PROIZVODA
PROIZVODNI PRISTUP DAJE DRUSTVENI PROIZVOD KAO ZBIR TRZISNIH VREDNOSTI SVIH FINALNIH
PROIZVODA I USLUGA KOJI SLUZE FINALNOJ POTROSNJI.

1
47.POTROSNI PRISTUP MERENJA DRUSTVENOG PROIZVODA
PREMA POTROSNOM PRISTUPU DRUSTVENI PROIZVOD DOBIJA SE SABIRANJEM IZNOSA KOJE SU
KRAJNJI POTROSADI DALI ZA KUPOVINU PROIZVODA I USLUGA
48.DOHODOVNI PRISTUP MERENJA DRUSTVENOG PROIZVODA
PREMA DOHODOVNOM PRISTUPU DRUSTVENI PROIZVOD SE MERI SABIRANJEM DOHODAKA
STANOVNISTVA PRIMLJENIH OD PROIZVODACA ALI I DOHODAKA PROIZVODACA I DOHODAKA
DRZAVE
49.KONCEPCIJE OBRACUNA MAKROEKONOMSKIH AGREGATA
POSTOJE DVE OSNOVNE KONCEPCIJE OBRACUNA MAKROEKONOMSKIH AGREGATA: KONCEPCIJA
MATERIJALNE PROIZVODNJE PREMA KOJOJ JE IZVOR NACIONALNOG DOHOTKA SAMO
PROIZVODNJA MATERIJALNIH DOBARA I SIRA KONCEPCIJA,KOJA OSIM MATERIJALNIH DOBARA KAO
PROIZVODNJU TRETIRA I NEMATERIJALNA DOBRA I USLUGE
50.STA JE DRUSTVENI BRUTO PROIZVOD- KAKO SE IZRACUNAVA
BRUTO DOMACI PROIZVOD JE ,KVANTITATIVNO POSMATRANO JE VECI OD DRUSTVENOG
PROIZVODA.BRUTO DOMACI PROIZVOD SE DOBIJA KADA SE ODBRUTO NACIONALNOG
PROIZVODA(BNP) ODUZMU NETO FAKTORSKA PLACANJA(NFP).
51.KAKO SE IZRACUNAVAJU NETO FAKTORSKA PLACANJA
NETO FAKTORSKA PLACANJA IZRACUNAVAJU TAKO STO SE OD DOHOTKA KOJI SU DOMACI
FAKTORI PROIZVODNJE OSTVARILI U INOSTRANSTVU ODUZMU DOHOCI INOSTRANIH FAKTORA
PROIZVODNJE OSTVARENI U DOMACOJ PRIVREDI GDP= GNP-NFP
52.STA JE NETO DOMACI PROIZVOD
KAD SE OD BRUTO DOMACEG PROIZVODA ODUZME AMORTIZACIJA DOBIJA SE NETO DOMACI
PROIZVOD,A ODUZIMANJEM INDIREKTNIH POREZA OD NETO DOMACEG PROIZVODA DOBIJA SE
KATEGORIJA NACIONALNOG DOHODKA
53.NOMINALNI DRUSTVENI PROIZVOD
NOMINALNI DRUSTVENI PROIZVOD ISKAZUJE KRETANJE REALNOG DRUSTVENOG PROIZVODA ALI I
KRETANJE CENA
54.REALNI DRUSTVENI PROIZVOD
REALNI DRUSTVENI PROIZVOD DOBIJA AKO SE IZ NOMINALNOG DRUSTVENOG PROIZVODA
ISKLJUCI UTICAJ KRETANJA CENA,TO SE POSTIZE INFLACIONIRANJEM ILI DEFLACIONIRANJEM
NOMINALNOG DRUSTVENOG PROIZVODA
55.POTENCIJALNI DRUSTVENI PROIZVOD
POTENCIJALNI PROIZVOD JE PROIZVOD KOJI JE MOGUCE PROIZVESTI AKO SU FAKTORI
PROIZVODNJE U POTPUNOSTI UPOSLENI I ON SE VREMENOM UVECAVA UPOREDO SA
POVECANJEM KOLICINE RESURSA KOJIMA JEDNO DRUSTVO RASPOLAZE.
56.STA JE NACIONALNI DOHODAK
NACIONALNI DOHODAK PREDSTAVLJA NOVCANI IZNOS KOJI JE RASPOLOZIV ZA KUPOVINU DOBARA
I USLUGA NAKON ODVAJANJA DELA NOVCA ZA NADOKNADU UTROSENIH FAKTORA PROIZVODNJE
57.PODELA NACIONALNOG DOHODTKA
NACIONALNI DOHODAK NAMENSKI SE DELI NA POTROSNJU I AKUMULACIJU

1
1