GEOGRAFI - TINGKATAN 2

KEDUDUKAN

Pengenalan
1. Kedudukn & waktu piawaian sesuatu tempat ditentukn dgn mggunakn latitude & longitud.

Latitud
1. Latitud ialah garisan yg dilukis sec melintang iaitu dr timur ke barat pd glob &           peta.
2. Latitud juga dikenali sebagai garis lintang & setiap latitud diberi nilai unit darjah (0).
3. Latitud-latitud yg utama adalah seperti yg berikut:
   (a) Garisan Khatulistiwa (00)
   (b) Garisan Sartan (23 1/2 oU)
   (c) Garisan Jadi (23 1/2 oS)
   (d) Garisan Artik (66 1/2 oU)
   (e) Garisan Antartik (66 1/2 oS)
   (f ) Kutub Utara (90oU)
   (g) Kutub Selatan (90oS)
4. Garisan Khatulistiwa dilukis di tengah-tengah glob.
5. Garisan Khatulistiwa (o) ialah antara latitud yg terpanjang.
6. G. Khatulistiwa mbahagikn bumi kita kpd Hemisfera Utara & Hemisfera                   Selatan.
7. Latitud di utara Garisan Khatulistiwa dinomborkn 1oU (Utara) sehingga 90oU (Utara).
8. Latitud di selatan Garisan Khatulistiwa dinomborkn 1oS (Selatan) sehingga 90oS (Selatan).
9. Latitud-latitud menjadi semakin pendek apabila semakin dekat dgn kutub.
10. Kutub Utara (90o) & Kutub Selatan (90oS) merupakn tanda-tanda titik sahaja.
11. Semua latitud dinomborkn berdasarkn pd bilangan darjahnya dr pusat bumi.
12. Oleh kerana Garisan Khatulistiwa berada di tengah glob & selari dgn pusat bumi, jadi       ia
diberikn nilai 0o.

Contohnya, 
(a) Latitud 30o mempunyai sudut 30o ke utara dr pusat bumi.
(b) Latitud 45 1/2oS mempunyai sudut 45 1/2o ke selatan dr pusat bumi.

Longitud
1. Longitud ialah garisan yg dilukis sec menegak dr kutub Utara ke Kutub Selatan.
2. Longitud juga dikenali sebagai garis bujur.
3. Longitud utama dikenali sebagai Garisan Meridian Greenwich @ Meridian Pangkal.Ia            
diberi ukuran 0o.
4. Garisan Meridian Pangkal melalui bandar Greenwich dekat London.
5. Semua Longitud dilukis bermula dr Garisan Meridian Pangkal (0o) ke sebelah timur @        
sebelah barat sehingga longitud 180o.
6. Longitud di sebelah timur Garisan Meridian Pangkal diberi ukuran 1oT sehingga 180oT.
7. Longitud di sebelah barat Garisan Meridian Pangkal diberi ukuran 1oB sehingga 180oB.
8. Semua longitud adalah sama panjang.
9. Longitud 180oT & 180oB adalah garisan yg sama. Ia dikenali sebagai Garisan Tarikh            
Antarabangsa (GTA).
10. Garisan Meridian Pangkal (0o) bergabung dgn Garisan Tarikh Antarabangsa (180oT/B)        
untuk membentuk sebuah bulatan.
11. Longitud dinomborkn berdasarkn bilangan darjah dr Garisan Meridian Pangkal (GMP)di          
bahagian pusat bumi.
Contohnya,
(a) Longitud 20oT mempunyai sudut 20o ke timur dr Garisan Meridian Pangkal di bahagian          
pusat bumi.
(b) Longitud 30oB mempunyai sudut 30o ke barat dr Garisan Meridian Pangkal di bahagian          
pusat bumi.

Myatakn & Mnentukn Kdudukn Ssuatu Tmpt Brasaskn Latitud & Longitud.

1. Kdudukn ssuatu tmpt datas glob dpt ditentukn oleh titik persilangan latitud & longitud.
2. Untuk menyatakn kedudukn sesuatu tempat, nilai latitud disebut terlebih dahulu &            
diikuti dgn nilai longitud.
3. Berdasarkn rajah di bawah kedudukn X, Y & Z adalah seperti berikut
    (a) Kedudukn x yg terletak di latitud 65o & di longitud 70oT adalah 65oU 70oT;
    (b) Kedudukn y ialah 75oS 45o; &
    (c) Kedudukn Z ialah 65oU 35oB.

1. Terdapat juga latitud & longitud di atas peta atlas. Misalnya, kedudukn Malaysia terletak     di
antara 1o hingga 7o ke utara 119o ke timur Garisan Meridian Pangkal.
2. Pd peta 1 di bawah kedudukn bandar raya Kuala Lumpur dapat diperoleh dgn                
membahagikn ruang latitud antara 0o ke 10oU kepd 10 bahagian yg sekata.
3. Begitu juga dgn ruang antara longitud 100oT ke 110oT dibahagikn kepd 10 bahagian       yg
sekata.
4. Oleh itu, kedudukn bandar raya Kuala Lumpur ialah pd titik persilangan latitud 3oU &        
longitud 102oT (3oU 102oT).
5. Berdasarkn Peta 1 kedudukn bandar-bandar utama di Asia Pasifik boleh dinyatakn              
seperti dalam jadual di bawah.

          Peta 1: kedudukn bandar-bandar utama di Asia Pasifik

6. Kedudukn sesuatu tempat di atas atlas dapat diperoleh dgn berpandukn indeks yg     dicatatkn
di halaman belakng atlas.
7. Untuk memberikn kedudukn yg lebih tepat, setiap satu darjah perlu dibahagikn                
kepd 60 minit ('). Misalnya kedudukn Bintulu adalah 3o 10'U 113o 01'T. Rujuk Jadual di          
bawah.
Waktu Tempatan
1. Waktu tempatan adalah waktu sesuatu tempat yg ditentukn berdasarkn kedudukn              
longitudnya. Tempat-tempat yg sama terletak di longitud yg sama akn memperoleh           waktu
yg sama.
2. Bumi berputar di atas paksinya dr barat ke timur. Tempat-tempat yg terletak di sebelah      
timur Garisan Meridian Pangkal (GMP) akn mgalami waktu siang terlebih dahulu                    
berbanding tempat-tempat di sebelah barat GMP (0o).
3. Bumi memerlukn 24 jam untuk melengkapkn satu putaran (360o). Oleh itu:
(a) bagi setiap 1 jam, bumi berputar pd jarak 15o

(b) bagi setiap 4 minit, bumi berputar pd jarak 1o

4. Garisan Meridian Greenwich @ GMP (0o)dijadikn rujukn dalam pengiraan waktu di            

sesuatu tempat.
5. Waktu di Garisan Meridian Greenwich @ Garisan Meridian Pangkal (GMP)dikenal sebagai      
Waktu Min Greenwich (WMG). Waktu tempatan adalah waktu yg diperoleh berdasarkn          
WMG.
6. Waktu tempatan yg terletak di sebelah timur Greenwich (GMP) adalah lebih cepat                 
drpd waktu tempatan yg terletak di sebelah barat Greenwich.

Contoh soalan 1
Kira waktu tempatan di W (105oT) jika waktu tempatan di Greenwich (GMP) ialah 12.00 tengah
hari (jam1200).

Pengiraan jawapan:
Selisih longitud =105o - 0o
                            = 105o
Selisih waktu bagi perbezaan 1o ialah 4 minit
Perbezaan 105o = 105 x 4 minit
                            = 420 minit @ 420/60
Oleh sebab W terletak di sebelah timur Greenwich, maka waktunya lebih awal & masanya
ditambah.
Oleh itu waktu tempatan di W = 12.00 tengah hari + 7 jam
                                                   = (12.00 + 0700) 
                                                   = 7 malam (jam 1900)
Contoh   soalan 2
Kira waktu tempatan di X (75oB) jika waktu tempatan di Greenwich ialah 12.00 tengah hari (jam
1200)

Pengiraan jawapan:
Selisih longitud = 75o - 0o
                            = 75o
Selisih waktu bagi perbezaan 1o ialah 4 minit
Perbezaan 75o = 75 x 4 minit
                          = 300 m init @ 300/60
                          = 5 jam
Oleh sebab X terletak di sebelah barat Greenwich (GMP) maka waktunya lebih lambat & masanya
ditolak.
Oleh itu, waktu tempatan di X = 12.00 tengah hari - 5 jam
                                                    = (12.00 - 0500)
                                                    = 7.00 pagi (jam 0700)
Contoh soalan 3
Kira waktu tempatan di Y (62oT) jika waktu tempatan di Z (30oT) ialah 11.00 malam (jam 2300)

Pengiraan jawapan:
Selisih longitud = 62o - 30o
                            = 32o
Selisih waktu bagi perbezaan 1o ialah 4 minit
Perbezaan 32o = 32 x 4 minit
                          = 128 minit @ 128/60
                          = 2 jam 8 minit
Oleh sebab Y terletak di sebelah barat Z, maka waktunya lebih lambat & masanya ditolak
Oleh itu, waktu tempatan di Y = 11.00 malam - 2 jam 8 minit
                                                    = (2300 - 0208)
                                                       8.52 malam (jam 1052)
Waktu Piawai
1. Bumi berputar di atas paksinya dr barat ke timur. Bumi mgambil masa selama 24 jam          
untuk melengkapkn satu putaran (360o)
2. Bumi dibahagikn kepd 24 zon waktu dgn setiap zon waktu mempunyai jarak longitud    
sebanyak 15o. Perbezaan waktu antara setiap zon ialah 1 jam.
3. Waktu yg berdasarkn kepd zon waktu dikenali sebnagai waktu piawai. Tempat-tempat       yg
terletak dalam zon waktu yg sama mggunakn waktu piawai yg sama.
4. Negara-negara besar mggunakn beberapa zon waktu piawai. Amerika Syarikat misalnya,    
mggunakn lima zon waktu piawai.
5. Jadual di bawah menunjukkn negara-negara yg mggunakn beberapa zon waktu.

1. Longitud 180oB & 180oT yg bertin& dikenal sebagai Garisan Tarikh Antarabangsa            
(GTA).
2. Longitud ini tidak lurus kerana mgelakkn pemisahan daratan pd dua zon waktu                
seperti di sekitar kepulauan Aleutian, Fiji, Tonga & New Zealand.
3. Garisan Tarikh Antarabangsa bertujuan membezakn tarikh di antara zon waktu kawasan        
barat & zon waktu kawasan timur. Sebagai contohnya, jika waktu tempatan di A (165oT)           
ialah hari Isnin 6 September 2004, waktu tempatan di B(165oB) ialah hari Ahad, 5 September    
2004. Rujuk peta di bawah.
4. Seseorang yg melintasi GTA mesti mgubah tarikh sebanyak satu hari (24 jam).
5. Seseorang yg melintasi GTA dr longitud barat ke longitud timur perlu membetulkn            
jamnya dgn menambah 24 jam. Maka ini bermaksud dia akn rugi sehari.
6. Sebaliknya jika seseorang itu melintasi GTA dr longitud timur ke longitud barat pula, dia        
perlu membetulkn jamnya dgn menolak 24 jam. Maka ini bermakna dia akn untung           sehari.

Garisan Tarikh Antarabangsa (GTA) mgelak kawasan

daratan di sekitar Kepulauan Aleutian, Fiji, Tonga & New Zealand.