NİYAZİ YILMAZ ÇOLAK

İş analizi 2009

ÇALIŞMA KOŞULLARI VE ÇALIŞMA ORTAMI

1. İş Güvenliği ve Sağlık örgütlemesi

Kazaların önlenmesinde iyi sonuç veren en etkili yöntem, işletme içinde iyi bir güvenlik birimi kurmaktır. Bu
birim yasal bir yapıya sahip olması gerekmediği gibi uzman görevlilerin çalıştırılmasını da gerektirmez. Çalışma
koşullarının niteliğini tüm teknik, örgütsel ve psikolojik yönlerden yeterli, yüksek standarda ulaştırmaktır.
Bunun için etkili bir iş güvenliği ve sağlığı eğitimi ve yetiştirme programlarının uygulanması ve gerekli ilk yardım
ve tıbbi hizmetlerin sağlanması gerekmektedir.

2. Güvenlik İlkeleri

İş kazaları:

Bir kaza genellikle teknik, fizyolojik ve psikolojik etmenlerin bileşiminin sonucudur; makinaya, çevresel
koşullara, çalışma durumu ve işten kaynaklanan yorğunluğa bağlıdır.

Kazaların önlenmesi için alınacak ilk önlem teknik ve insancıl yönü gizli nedenlerin oratdan kaldırılmasıdır.
Teknik kural standartlara göre yöntemler, dikkatli nezaret ve bakım, işçilerin güvenlik eğitimi ve iyi çalışma
ilişkilerinin kurulmasıdır.

NOT: kazaların %30 u elle taşıma işlemlerinde görülmektedir.

İş Hastalıkları:

- Fizyolojik : hastalık belirtileri gözlenebilir.

- Pskolojik : uzun süreler sonucunda anlaşılabilir.
3. Yangınların Önlenmesi ve Korunma

Yangınların önlenmesi için alınması gereken önlemler.

- Düzenli olarak yangınla savaş eğitimi

- Devresel denetleme sistemi
- İtfaiye ekibi ile bağlantı
- Devresel yangın uyarıları ve boşaltma uygulamaları.
4. Çalışma Yerleri:

Binanın pencere yüzeyleri taban alanının % 17 sinden az olmayacak bir genişlikte olmalıdır. En düşük tavan
3
yüksekliği 3 metreden düşük olmamalı ve her işçiye 10 m lük hava düşecek biçimde planlanmalıdır. Kazaların
2
önlenmesi amacıylıylada her işçiye 2 m den daha az olmamak koşuluyla serbest bir alan sağlanmalıdır.

5. Temizlik ve Bakım

1
 NİYAZİ YILMAZ ÇOLAK
İş analizi 2009

Her 3 işçiye bir duş veya en fazla 8 işçiye 1 duş verilmelidir.

6. Aydınlatma

Görünebilirlik çeşitli etmenlere bağlıdır; işlenen parçanın büyüklüğü, görüş uzaklığı, görüntünün algılanması, ışık
yoğunluğu, işlenen parçanın rengi ve zemine göre ışık düzeyi ve renk kontrastı.

Metal işlerinde ışık düzeyi 400 lükstür.

Renk ortamı olarak psikolojik etmenler dikkate alınarak seçilmelidir.

7. Gürültü ve Titreşim

Çalışma ortamında ki sesler 85 db (desibel) aşmamalıdır.

90 Db de kulak tıkacı, 100 Db kulaklıkla, 115 Db de hem tıkaç hemde kulaklıkla çalışılmalıdır.

8. Hava şartları
O
21 C sıcaklık ve nem miktarı olarakta 40-70 olmalıdır.
0
C

Oturarak çalışma ............................................................................20-22

Oturarak hafif fiziksel çalışma.........................................................19-20

Ayakta hafif çalışma........................................................................17-18

Ayakta normal..................................................................................16-17

Ayakta ağır çalışma..........................................................................14-18

9. Kişisel korunma

Korunması gereken vucut bölgeleri koruyucu alet

Baş baret

Kulak kulak tıkacı, kulaklık

Göz ve yüz maske ve gözlük

Makina makinadan kendini korumak

İşyerlerinde kullanılan genel renkler ve anlamları:

Kırmızı.........yangınla ilgili uyarı

Turuncu.......makinalarda tehlikeli ve hareketli kısım

Yeşil...........güvenli ortam

Sarı.........fiziksel tehlikelerin olduğu yerler

Mor..........radyasyon

Mavi............uyarı

Beyaz..........düzen

ERGONOMİ

İnsan ve çevre ilişkisidir. İşyerinde ise insan ortam ve insan makina ilişkisidir. Genel bir ifade ile makinaların
kullanıcının fiziksel özelliklerine göre uygun hale getirilmesidir.

2
 NİYAZİ YILMAZ ÇOLAK
İş analizi 2009

Ergonomi yapılırken; fiziksel hasarlar ve psikolojik hasarlar dikkate alınmalıdır.

İŞÇİDE MEYDANA GELEN YORGUNLUK VE BIKKINLIK NEDENLERİ

İşin monoton oluşu

İdarede disiplin eksikliği,

İşçi çalıştırma gereksinimi ve işçi sayısı arasındaki dengesizlik

İşe alma ve işe özendirme için teknik önlemlerin yetersizliği

İşçi seçme ve başarılı işçileri değerlendirme tekniklerinin ihmal edilmesi

BÖLÜM 7
METOT ETÜDÜNE GİRİŞVE İŞLERİN SEÇİMİ
1.Metot Etüdünün Tanımı ve Amaçları

Tanım: daha kolay ve daha etken yöntemlerin geliştirilmesi, uygulanmasıve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla bir işin
yapılışındaki mevcut ve önerilen yolların dizgisel olarak kaydedilmesi ve eleştirerek incelenmesidir.

Metot etüdünün konuları şunlardır:

 Süreçlerin ve yöntemlerin düzeltilmesi,

 Tesisat ve donanım tasarımlarının düzeltilmesi
 İnsan gücünde artırım sağlanması ve aşırı yorgunluğun azaltılması
 Malzeme, makine ve insan gücünün kullanılmasının düzeltilmesi
 Daha iyi çalışma koşullarının geliştirilmesi

2.Temel yöntem
 Sorunun TANIMLANMASI
 Sorunla ilgili bütün olayların TOPLANMASI
 Durumun eleştirilerek, fakat tarafsız olarak İNCELENMESİ
 İzlenebilecek yolların GÖZDEN GEÇİRİLMESİ ve bunlardan birinin seçilmesi
 Kararın UYGULANMASI
 Gelişmenin İZLENMESİ

Metot etüdünün aşamalarının incelenmesi aşağıdaki gibidir.

 Etüdü yapılacak işin SEÇİLMESİ

 Dolaysız gözlem yoluyla, mevcut yöntem hakkında ki bütün ilgili olayların KAYDEDİLMESİ
 Amaca, en uygun tekniği kullanarak bu olayların eleştirilerek düzenli bir sıra içerisinde İNCELENMESİ
 Bütün belkili koşulları göz önüne alarak, en kolay, ekonomik ve etken yöntemin GELİŞTİRİLMESİ
 Yeni yöntemin standart bir uygulama olcak şekilde YERLEŞTİRİLMESİ
 Bu standart uygulamaların düzenli denetimlerle SÜRDÜRÜLMESİ

ETÜD YAPILACAK İŞİN TESPİTİ

1. Ekonomik görüşler EKONOMİKLİK: yapılacak iş uzun süreli olmalı, maliyet olarak

2. Teknik görüşler yeni yöntem kar sağlayacak.
3. Kişisel tepkiler TEKNİK: Kolay olmayacak KİŞİSEL: Çalışanların iknası

ETÜD YAPILACAK İŞİN SEÇİMİNDEKİ HUSUSLAR

- Kalite düşükse - çıktı düşükse - şikayet ve sıkıntı fazla ise
- Gecikmeler varsa - yorgunluk yüksekse - iş gücü devri yüksekse

3
 NİYAZİ YILMAZ ÇOLAK
İş analizi 2009

SÜREÇ ŞEMALARI SİMGELERİ

Ο İŞLEM: Süreç, yöntem yada işlemdeki asal basamakları gösterir. İşlem sırasında, herhangi bir parça, malzeme

yada ürün değişikliğe uğrar, düzeltilir.

YOKLAMA: Ürünün tamamlanmasına ilişkin bir işlem olmayıp, yalnızca yapılan işlemin nitelik yada

Nicelik yönünden doğru yapılıp yapılmadığını araştırır.

TAŞIMA: İşçilerin malzemenin yada araçların bir yerden bir yere hareketlerini yada taşınmalarını

gösterir.

GECİKME/GEÇİCİ DEPOLAMA: Olayların akışı sırasında oluşan gecikmeleri gösterir.,

SÜREKLİ DEPOLAMA: Bir kayıt yada yetkiye bağlı olarak malzemenin depoya girişi yada çıkışındaki

denetimli bir depolama.

BİRLEŞİK ETMENLER: aynı işyerinde aynı işçi tarafından aynı zamanda yapılan etkinlikler bu

Etkinliklerle ilgili simgeler birleştirilir. Örneğin bu işaret işlem ve yoklamayı gösterir.

İŞ AKIMI ŞEMASI

İş akımı şeması bir ürün yada yöntemle ilgili tüm olaylarınakışını, uygun süreç şeması simgelerini kullanarak sırasıyla
belirleyen bir süreç şemasıdır.

İş akışı şeması ------ İşçi tipi: işçinin ne yaptığını kaydeden iş akımı şeması.

İş akımı şeması --------- Malzeme tipi: malzemenin nasıl taşındığını yada nasıl işlendiğini kaydeden iş akımı şeması.

İş akımı şeması --------- Donatım tipi: aracın nasıl kullanıldığını kaydeden iş akımı şeması

İŞ AKIMI ŞEMASI HAZIRLANIRKEN SORUŞTURMA TEKNİĞİ

BİRİNCİL SORULAR:

AMAÇ: Gerçekten ne yapılıyor? İşin yapılması niçin önemli işin gereksiz bölümlerini ORTADAN KALDIR

YER: nerede yapılıyor? Niçin özellikle o yerde yapılıyor Olanak olduğu yerde BİRLEŞTİR yada daha etken

SIRA: Nezaman yapılıyor? Niçin özellikle o yerde yapılıyor sonuçlar elde etmek için işlemlerin sırasını

KİŞİ: kim yapıyor, niçin özellikle o kişi yapıyor YENİDEN DÜZENLE

4
 NİYAZİ YILMAZ ÇOLAK
İş analizi 2009

YOL: nasıl yapılıyor, niçin özellikle o yoldan gidilerek yapılıyor İşlemi BASİTLEŞTİR

İKİNCİL SORULAR:

İkincil sorular soruşturma tekniğinin ikinci aşaması olup bu aşamada birincil sorulara verilen yanıtlar daha derinlemesine
araştırılır ve böylece mevcut yöntemi geliştirmek için daha iyi ve uygun yer, sıra, kişi ve yolların olup olmadığı belirlenir.

AMAÇ: Ne yapılıyor? Niçin yapılıyor? Başka ne yapılabilir? Ne yapılmalıdır?

YER: Nerde yapılıyor? Niçin orada yapılıyor? Başka nerede yapılabilir? Nerede yapılmalıdır?

SIRA: Ne zaman yapılıyor? Niçin o zaman yapılıyor? Ne zaman yapılabilir? Ne zaman yapılmalıdır?

KİŞİ: kim yapıyor? Niçin o kimse tarafından yapılıyor? Başkaca kim yapabilir? Kim yapöalıdır?

YOL: Nasıl yapılıyor? Niçin o biçimde yapılıyor? Başka ne biçimde yapılabilir? Nasıl yapılmalıdır?

DÜZELTİLMİŞ YÖNTEMİN GELİŞTİRİLMESİ

 Ne yapılmalıdır?
 Nerede yapılmalıdır?
 Ne zaman yapılmalıdır?
 Kim yapmalıdır?
 Nasıl yapmalıdır?

Soruları yanıtlanınca iş etüdü uzmanına bulduğu şeylerin uygulama alanına dökülmesi işi kalır. Bunu sağlamak için
yapılacak ilk iş bir iş akımı şeması üzerinde önerilen yöntemin kaydını yapmak olacaktır.

5
NİYAZİ YILMAZ ÇOLAK
İş analizi 2009