การสอบสวน

ผู้ป่วยวัณโรคปอดในโรงงานแปรรูปไก่
จังหวัดปทุมธานี
31 สิงหาคม - 30 กันยายน 2553

สฤษดิ์เดช เจริญไชย พบ.

กัญญมน รุ่งเรืองธัญญา กศ.ม.
ทัตยา สันติบารุงกุล กศ.ม
โรงพยาบาลธัญบุรี
 ความเป็ น มา
26 - 27 สิงหาคม พ.ศ. 2553

ภาพถ่ายรังสี
ทรวงอกผิดปกติ
13 ราย
โรควัณโรคปอด
5 ราย
ความเป็นมา 31 สิงหาคม - 30 กันยายน พ.ศ. 2553
 วัตถุประสงค์
ยืนยันการวินิจฉัยและการระบาดของโรค
เพื่อค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในโรงงาน
เพื่อหาปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรค สาเหตุการติดเชื้อ วิธีการถ่ายทอดโรค
เพื่อหามาตรการและดาเนินงานป้องกันควบคุมโรค
วิ ธี ก ารศึ ก ษา
• การศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา

• การศึกษาประวัติการตรวจสุขภาพ
และภาพถ่ายรังสีทรวงอก

• การศึกษาทางห้องปฏิบัติการ

• ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน
 การศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา

1. สัมภาษณ์ 2. ภาพถ่ายรังสีทรวงอก 3. ตรวจเสมหะ

4. ค้นหาผู้ป่วยรายใหม่เพิ่มเติม*
 นิยามผู้ป่วยโรควัณโรคปอด*
พนักงานของโรงงานแปรรูปไก่
ภาพถ่าย
เกณฑ์ เกณฑ์ รังสีทรวงอก
คลินิก ห้องปฏิบัติการ
ตรวจเสมหะ

 
(AFB)
กรณีที่ 1
กรณีที่ 2
 
* ปรับจากนิยามของสานักระบาดวิทยา
 เกณฑ์ทางคลินิก (Clinical Criteria)

ไอเป็นเลือด
มีไข้ และไอนาน > ร้อยละ 5 / 1 เดือน
เกิน 3 สัปดาห์ > ร้อยละ 10 / 3 เดือน
 เกณฑ์ทางห้องปฏิบัติการ
(Laboratory Criteria)

ภาพถ่ายรังสีทรวงอก ตรวจเสมหะ (AFB)

(ข้อใดข้อหนึ่ง)
 นิยามประเภทผู้ป่วย
เกณฑ์
Pulmonary เกณฑ์ ห้องปฏิบัติการ
TB smear คลินิก รังสีทรวงอก AFB

Positive /  /  
Negative /   
อย่างน้อย 2 ครั้ง *

* แนวทางมาตรฐานการดาเนินงานควบคุมวัณโรคปอดสาหรับคลินกิ วัณโรค 2553

 วิธีการเก็บข้อมูล

เกณฑ์ห้องปฏิบัติการ
ทบทวนผลภาพถ่ายรังสีทรวงอก
ตรวจสุขภาพของพนักงาน ปี 2553
เกณฑ์คลินิก
• ทบทวนประวัติการเจ็บป่วย 1 ปี
( กันยายน 2552 – สิงหาคม 2553)
• สัมภาษณ์หัวหน้าส่วนงาน
 การศึกษาประวัติการตรวจสุขภาพ
และภาพถ่ายรังสีทรวงอก

พนักงาน พ.ศ. 2552 - 2553

ผู้ป่วยต่างด้าว พ.ศ. 2553

มกราคม - มีนาคม สิงหาคม

 การศึกษาทางห้องปฏิบัติการ

ภาพถ่ายรังสีทรวงอก ตรวจเสมหะ (AFB)

ผิดปกติ 3 ครั้ง
ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน
ผลการสอบสวนโรค
• ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา

• ศึกษาประวัติการตรวจสุขภาพและ
ภาพถ่ายรังสีทรวงอก

• ศึกษาทางห้องปฏิบัติการ

• ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน
ผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา

โรงพยาบาลธัญบุรี

โรงงานแปรรูปไก่
 ผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา
N = 3,653 สายการผลิต

6.41% 93.59 %
สายสนับสนุน
พนักงานรายวันชาวไทย
76.16 %
20.94 % พนักงานรายวัน
ชาวกัมพูชา

พนักงานประจา 1.99 %
N = 3,419 พนักงานรายวันชาวเขา 0.76 %
พนักงานรายวันชาวลาว 0.15 %
ผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา
ลักษณะการทางาน

เช้า 12.00 น โรงอาหาร

13.00 น

ผลัด
ดึก (OT) 8 ชั่วโมง บ่าย
 ผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา
Process In Line

 รับไก่เป็นและการชาแหละไก่  การแปรรูปไก่และบรรจุ
อุณหภูมิห้อง 4o C o
20 C 4o C
ขั้นตอนการรับไก่เข้าโรงงาน
ขั้นตอนการเชือด
ขั้นตอนการควักเอาเครื่องในออก
ขั้นตอนการแช่เย็น
ขั้นตอนการตัดชาแหละชิ้นส่วน
ขั้นตอนการบรรจุสญ
ุ ญากาศ
ขั้นตอนการบรรจุหีบห่อ
 ผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา

พนักงานทางาน
ไม่มีการเปลี่ยนแผนก
 ผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา
การแต่งกาย
หมวกคลุมศีรษะ 1 ใบ

หน้ากากอนามัยชนิดผ้า 1 ชิ้น

เสื้อคลุมยาว 1 ตัว

ถุงมือยาง 1 คู่
กางกางขายาว 1 ตัว
รองเท้าบู๊ท 1 คู่
 ผลการศึกษาข้อมูลผู้ป่วย
3,653 ราย

ตรวจสุขภาพประจาปี
พ.ศ. 2553

ผิดปกติ 13 ราย
(0.35 %)

เข้าได้กับวัณโรคปอด 13 ราย (38 %)

ผู้ป่วยรายที่ 1
กัมพูชา 30 ปี
2 ปี
ไก่เป็น 6 เดือน

5 pack years ทุกวัน 10 ปี

ผู้ป่วยรายที่ 2
กัมพูชา 34 ปี
สายพาน
1 เดือน
ลาเลียงไก่

14 pack
14 pack
years
years ทุทุกกวัวันน1414ปีปี
ผู้ป่วยรายที่ 3
ไทย 39 ปี
ชาแหละ 7 ปี
เนื้อไก่ 1 เดือน

147.5
pack
pack
years
years เฉพาะสั
ทุกวันงสรรค์
14 ปี
 ผู้ป่วยรายที่ 4
ไทย 47 ปี
บรรจุ 3 ปี
หีบห่อ 5 เดือน

15 pack years 3-4 ครั้ง/สัปดาห์

10 ปี

บิดา
[
 ผู้ป่วยรายที่ 5
ไทย 30 ปี
ตรวจ 7 ปี
คุณภาพ 4 เดือน

14 pack
2 packyears
years ทุกวัน 14 ปี

ไข้ ไอ น้าหนักลดลง 10 กก.

สรุปข้อมูลผู้ป่วย 3 2
ทางานคนละแผนก
5 5
14 pack years
4
ทุกวัน 14 ปี

1 Smear negative 4
Uncertain 1

1 หยุด 3 เดือน
 ความสัมพันธ์ 3 ราย ไม่ ร จ
้ ู ก
ั กั น สนิ ท สนมกั น
บ้านพักเดียวกัน
C 1 เดือน C
2 ปี 39
6 เดือน 30 34
T

3-4 / พักคนละห้อง
สัปดาห์
T
30 พักคนละบ้าน
47 3 ปี
T
5 เดือน
 ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม

ไม่พบผู้ป่วยเพิ่มเติม
จากการคัดกรองวัณโรคปอดโดยนิยาม
แต่ไม่ได้ทาการค้นหาเพิ่มเติมในครอบครัวของผู้ป่วย
 ผลการศึกษาประวัติการตรวจสุขภาพ
และภาพถ่ายรังสีทรวงอก

ปกติ
ยกเว้น
1 เดือน
ตรวจสุขภาพประจาปี
ส.ค. 2552/2553 2

ปกติ
ตรวจสุขภาพแรงงานต่างด้าว
ม.ค.- มี.ค. 2553
เฉพาะ
1,2

ไม่มีการตรวจสุขภาพก่อนเข้าทางาน
 ผลการศึกษาทางห้องปฏิบัติการ

2 ราย 2 ราย 1 ราย

 ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน

4 Zone
 ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน

อาคารผลิต
ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน
 มีประตูปิดสนิท
แยกจากกันชัดเจน
 ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน

โรงอาหาร
มีพัดลม

โปร่งโล่ง

ระบายอากาศดี
 คูหาที่ 1
ศึกษาสภาพแวดล้อมของโรงงาน
บ้านพักของโรงงาน

พักในบ้านพักทั้งหมด 94 ราย 5 คูหา เฉลี่ย 4-5 คน/ห้อง ห้องน้ารวม

มาตรการควบคุมและป้องกันโรค
• ให้ผู้ป่วยได้รับการรักษา*** และหยุดงาน 14 วัน
• ให้ความรู้เกี่ยวกับโรควัณโรคปอด
• จัดตั้งระบบ DOT ในโรงงาน
• เฝ้าระวังผูป้ ่วยที่มีผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกผิดปกติ
• เฝ้าระวังผู้ป่วยในบ้านพักเดียวกัน
มาตรการควบคุมและป้องกันโรค
• คัดกรองวัณโรคปอดด้วยการถ่ายรังสีทรวงอก
- ก่อนเข้าทางาน - ประจาทุกปี
• จัดตั้งระบบคัดกรองวัณโรคปอดโดยอาการ
• ผู้ป่วยวัณโรคปอดทุกรายควรได้รับการตรวจหาเชื้อ
เอช ไอ วี (HIV) ตามความสมัครใจ
วิจารณ์ผลและสรุป ชุมชน
T
C T
พ่อ
30 47
บ้านพัก
โรงงาน
C ????
34 ????
โรควัณโรคปอด 30 39
????
เสมหะเป็นลบ
5 ราย T T
อาคารผลิต & โรงอาหาร
โรงงานแปรรูปไก่
วิจารณ์ผลและสรุป

อาจจะมีการติดเชื้อ
วัณโรคปอดในโรงงาน
Confirm = Genotyping
ปัญหาและข้อจากัด
• ไม่สามารถลงสอบสวนโรคได้ทันทีใน 1 สัปดาห์
• ไม่ให้ความร่วมมือในการเก็บเสมหะครบทั้ง 3 ครั้ง
• ประวัติอาการอาจไม่สามารถเชื่อถือได้ทั้งหมด
• ไม่ได้ทาการตรวจ Tuberculin skin test
• ไม่สามารถทาการตรวจยีนส์ (Genotyping)เชื้อวัณโรค
ข้อเสนอแนะ
• โรงงานควรจัดให้มีการคัดกรองวัณโรคก่อนเข้าทางาน

3 ครั้ง

หยุดงาน14 วัน
ทุกราย พบแพทย์
• โรงงานควรจัดให้มีการเฝ้าระวังตามอาการของพนักงาน
ข้อเสนอแนะ
• โรงงานควรปรับเปลี่ยนการหยุดงานผู้ป่วยวัณโรคปอดจาก 3
เดือนเป็น 2 สัปดาห์ หลังจากได้รับการรักษาต่อเนื่อง
• ห้ามไม่ให้มีการดื่มสุรา หรือ สูบบุหรีใ่ นบริเวณที่ทางาน
• ควรมีการศึกษาถึงปริมาณการดื่มสุรา หรือการสูบบุหรี่ที่ส่งผล
ให้เกิดวัณโรคระยะแพร่เชื้อ
กิตติกรรมประกาศ
ขอขอบพระคุณ
• ผู้อานวยการโรงพยาบาลธัญบุรี
• โรงพยาบาลลาลูกกา
• สาธารณสุขอาเภอลาลูกกา
• ผู้บริหารโรงงานแปรรูปไก่
การสอบสวน
ผู้ป่วยวัณโรคปอดในโรงงานแปรรูปไก่
จังหวัดปทุมธานี
31 สิงหาคม - 30 กันยายน 2553

ขอบคุณครับ