រ�យ�រណ៍ៃនេវទ��រស��ព�

�រេ�ះេ��ត ន�ង���ធ�បេតយ�

គណៈក��ធិ�រេដម� ី�រេ�ះេ��តេ�យេសរ ី
និងយុត�ិធ៌ម េ�កម��
ុ
COMMITTEE FOR FREE AND FAIR ELECTIONS IN CAMBODIA

ខុមែ�ហ�ល COMFREL
 មាតិការ
ទំព័រ
I. កាលរបវតតននកម្មវិធី និងលទធផល.........................................................1
II. សេចកតីេសងេបអំពីសោលបំណង និងវិធីសាស្តេត………………………………..1
III. លទធផលននសវទិការេតព
ី ីការសោះសនោត និងរបជាធិបសតយ្យ……………..3

១. វវទកា
ិ រស្តព
ី ី ការវោះវនោត នង
ិ ប្រជាធប
ិ វតយ្យវៅមណ្ឌលព្ប្ពវវង……………………………..3

២. វវទកា
ិ រស្តព
ី ី ការវោះវនោត នង
ិ ប្រជាធប
ិ វតយ្យវៅមណ្ឌលបន្ទាយ្មានជ័ យ្………………….13

៣. វវទកា
ិ រស្តព
ី កា
ី រវោះវនោត នង
ិ ប្រជាធប
ិ វតយ្យវៅមណ្ឌលគរី .......................................22
ី

៤.វវទិការស្តីពីការ វោះវនោត និងប្រជាធិបវតយ្យវៅមណ្ឌលវស្ៀមរាប...............................31

ឧបេម្ព័នទ
ធ ១
ី . រសបៀបវារៈននសវទិការ................................................................42

១.១ វវទកា
ិ រវៅមណ្ឌលព្ប្ពវវង………………………………………………………………….42

១.២ វវទិការវៅមណ្ឌលបន្ទាយ្មានជ័ យ្………………………………………………………..43

១.៣ វវទិការវៅមណ្ឌលមណ្ឌលគីរ…
ី …………………………………………………………..44

១.៤ វវទកា
ិ រវៅមណ្ឌលវស្ៀមរាប………………………………………………………………45
ឧបេម្ព័នធទ២
ី . សេចកតីណណនា ំអំពីរសបៀបសរៀបចំសវទិការ…………………………….46
I. កាលប្រវត្តិនៃកម្មវិធី ៃិងលទ្ធផល
ការបោះបននត នង
ិ របជាធប
ិ បតយយគជា
ឺ បញ្ហាចំបងដដលរតូវោនគួយកចត
ិ តទុកដាក់បោយ
កាន់ដតមានលកខណៈលអរបបសើសរមាប់របបទសកមពុជានាបពលបចចុបបនន។ ឆលងកាត់រយៈបពលដ៍
យូរអដងវង បយង
ើ សបងេតប ញ
ើ ថាមានឧបសគគមយ ួ ដដលគួបោយកត់សមាគល់បៅកនុងដំបណើ
ួ ចំនន
ការអភិោលកិចចរបជាធិបបតយយ រួមមានទាំងដផនកគុណភាព របសិទធិភាព និងការផតល់បសវា
សាធារណៈបៅដតជួបបញ្ហារបឈម នង
ិ មន
ិ ទាន់រតូវោនបឆលយ
ើ តបបៅនង
ឹ បសចកតរើ តូវការពត
ិ
រោកដរបស់របជាពលរដឋ។ ពាក់ព័នធបៅនឹងបញ្ហាបនះ ការចូលរួមតាមដបបរបជាធិបបតយយ
បៅដតមានការខ្វះចបនាលះបៅកនុងរបបទសកមពុជានាបពលបចចុបបនន។ ទមាលប់ននការភ័យខ្លលចោជាញធរ
ភាពកំបសាយននសងគម កងវះខ្លតននការចូលរួមបៅដតឋត
ិ បៅកនុងោរមមណ៍ របស់របជាជនកមពុជា
ដដលទាំងបនះបង្ហាញថាមាចស់បននតមួយចំនន
ួ ដូចជា យុវជន ស្តសតើ រតូវោនឃ្លលតនងយពកា
ើ រចូលរួម
និងការសបរមចចិតត។
ឆលងតាមកច
ិ ចពបិ រោះបោបល់បៅតាមបខ្តតសព
តើ រើ បជាធបិ បយយ នង
ិ ការបោះបននត បញ្ហាមួយ
ចំនន
ួ បៅដតរតូវោនបលើកបឡង
ើ ដដលទាក់ទងបៅនឹងរបជាពលរដឋដដលជាមាចស់បននតដូចជា
របព័នធបោះបននត គណៈកមាមធកា
ិ រជាតិបរៀបចំការបោះបននត ការចុះបមមះអនកបោះបននត
និងបញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននត របព័នធផសពវផាយ ការបដាះរសាយបណឹត ងននការបោះបននត
និងបសចកតើសបរមច បញ្ហាហរិ ញ្ដវតថុគណបកសនបោោយ និងការអប់រ ំអនកបោះបននត ក៍ដូចជា
បញ្ហាមួយចំនន
ួ ទាក់ទងបៅនឹងបសរភាពននការបបញ្ច
ើ ញមតិ សិទធិទទួលោនព័ត៌មាន
និងបសរភាពននការរបមូ
ើ លផតុំជាបដើម។
បដាយបធវកា
ើ រសហការណ៍ជាមួយនង
ឹ អងគការមួយចំនន
ួ ដូចជា ោដហុក សមាគមនយុវ
ជនដខ្មរ និងមជឈម ណឌលរបជាពលរដឋបដើមបអ
ើ ភិវឌឍន៍ និងសនតិភាព និងអងគការមួយចំនន
ួ បទៀត
បៅតាមបណ្ត
ត បខ្តតចំនន ិ បខ្តតបនាទយមានជ័យបរកាម
ួ បួនគឺ បខ្តតនរពដវង បសៀមរាប មណឌលគរើ ើ នង
ការោំរទរថវ ិការបដាយអងគការ UNDP ខ្ុមដស្តហវលោនផតួចបផតើមបធវើបវទិការសតើពើរបជាធិបបតយយ
នង
ិ ការបោះបននត បៅកនុងបខ្តតទាង
ំ បួនខ្លងបលបើ នះ។ បវទកា
ិ របនះោនបង្ហាញលទធផលនន
អនុសាសន៍កំដណទរមងដ់ ដលរបមូលោនកំឡុងបពលកិចចពិបរោះបោបល់ បដើមបបើ ធវើការពិភាកាសុ ើ
ជបរៅបដនថមបទៀត នង
ិ រះរកអនុ
ិ សាសន៍បដើមបបើ ោយមានការឯកភាពោនបៅកនុង មណឌលនម
ិ យ
ួ ៗ
ដដលនឹងរតូវបធវើបោយមានការផ្លលស់បូ រ។
ត
II. សេចក្តីេសខេបអំពីសោលបំណខ និខវិធីសាស្តេត
បវទិការបនះបរៀបចំបឡង
ើ បៅកនុងបោលបំណង៖

1
  បោយដផនកដដលពាក់ព័នធបលក
ើ នង
ិ ជដជកពប ឹ ដំបណើរ
ើ ញ្ហាដដលទាក់ទងបៅនង
ការបោះ បននត និងរបជាធិបបតយយបៅកមពុជា។
 ដសវងរកនូវអនុសាសន៍ ឬយុទធសាស្តសតបដើមបរើ កដំបណ្តះរសាយបៅបលប
ើ ញ្ហាដដល
ោនបលើក បឡង
ើ ។
 ដសវងរកកាោំរទបៅបលអ
ើ នុសាសន៍ បលបើ ោលនបោោយដដលោនពភា
ិ កា
និងបញ្ចូ នអនុសាសន៍ទាង
ំ បនាះបៅសាថប័នដដលពាក់ព័នធ។
បវទិការបនះោនបរៀបចំបឡង
ើ បៅកនុងបខ្តតចំនន
ួ បួនគឺ បខ្តតនរពដវង បនាទយមានជ័យ
មណឌលគើរ ើ និងបសៀមរាប។
មុននឹងបរៀបចំបធវើបវទិការសាធារណៈបៅតាមបខ្តតទាង
ំ បួនខ្លងបលើ រកុមការង្ហរសានក់ការ
កណ្ត
ត លខ្ុមដស្តហវលោនចុះបៅបខ្តតបន
ួ ខ្លងបលបើ ដម
ើ បបើ ធវកា
ើ រសហការណ៍ ជាមួយបណ្ត
ត ញបៅតាម
បខ្តតបធវើកិចចពិបរោះបោបល់អំពើដំបណើរការបោះបននត និងរបជាធិបបតយយបៅរបបទសកមពុជាជាមួយ
នង
ិ អនកពាក់ព័នធមួយចំនន
ួ បដម
ើ បក
ើ ំណត់យកបញ្ហាជាអទភា
ិ ពចំនន
ួ រោំ ដដលបៅកនុងបនាះមាន
បញ្ហាបើទាក់ទងបៅនឹងតំបណើរការបោះបននត និងបញ្ហាពើរទាក់ទងបៅនឹងរបជាធិបបតយយ
ននមណឌលនម
ិ យ
ួ ៗបដម
ើ បយ
ើ កមកពភា
ិ គា នង
ិ ដសវងរកអនុសាសនបៅកនុងបវទកា
ិ រ។
បពលដំបណើការបធវើបវទិការបៅតាមបខ្តតនិមយ
ួ ៗ ខ្ុមដស្តហវលោនសហការណ៍ជាមួយ
នង
ឹ បណ្ត
ត ញបៅតាមបខ្តតនង
ិ អងគការជានដគូរបដើមបបើ ោយបធវកា
ើ រសរមបសរមួលកនុងរកុមពភា
ិ កា
តូចៗបៅកនុងតំបណើរការនន បវទិការ។បៅបពលបធវើការចុះបមមះ អនកចូលរួមោចបរជើសបរស
ើ
រកុមដដលខ្លួនបពញចត
ិ តពាក់ព័នធបៅនង
ឹ របធានបទបដើមបច
ើ ូលរួមពភា
ិ កាដសវងរកអនុ សាសន៍។
បៅកនុងបវទិការនិមយ
ួ ៗ តរមូវបោយមានអនកចូលរួមោ៉ងតិចចំនន
ួ មួយរយនាក់ (១០០)
ដដលជាអនកមានសទ
ិ បធិ ោះបននត ដដលកនុងបនាះមានដូចជា បណ្ត
ត ញអងគការសមាគមន៍បៅកនុងបខ្តត
គណបកសនបោោយ តំណ្តងរាស្តសត គណៈកមមការរាជធានើ បខ្តតបរៀបចំការបោះបននត
រកុមរបក
ឹ ារសុក រកុមរបឹកា ុ ំ ោជាញធរមូលដាឋន បសមៀន ុ ំ នង
ិ របជាពលរដឋ។
បៅបពលបបើកបវទិការមានការ គឺមានវាគមិនជំនាញពើរនាក់ បធវើបទបង្ហាញដដលទាក់ទងបៅ
នង
ឹ ការបោះបននត នង
ិ របជាធបិ តយយដដលោនអបញ្ច ើញមកពអ
ើ ងគការដដលបធវកា
ើ រពាក់ព័នធពភ
ើ នំបពញ។
បៅតាមរកុមពិភាកាតូចនិមយ
ួ ៗមានអនកអនកសរមបសរមួល អនកកត់រតា និងវាគមិន តំណ្តងរកុម
ដដលរតូវោនពនយល់ពរើ បបៀបបធវកា
ើ ររបស់ខ្ួ នមុ
ល នមួយនថងននការបធវបើ វទកា
ិ រ។
ជាចុងបរកាយរាល់អនុសាសន៍
ដដលោនបលើកបឡង
ើ បហយ
ើ រតូវោនដាក់បោយអនកចូលរួមបធវើការ បោះបននតោំរទ មិនោំរទ

2
 ឬអនុបបវាទ នង
ិ បធវកា
ើ របោះពុមភដចកជូននូវអនុសាសន៍ទាង
ំ បនះដល់ អនកចូលរួមរគប់ៗោនរួមទាំង
គណបកសនបោោយ និងសាថប័ណពាក់ព័នធមយ
ួ ចំនន
ួ នាបពលបិទបវទិការ។

III. លទ្ធផលននសវទ្ិការេតព
ី ី ការសោះសនោត និខប្បជាធិបសតយ្យ

១. វវទិការស្តីពី ការវោះវនោត និងររជាធិបវតយ្យវៅមណ្ឌលព្រពវវង

 គោលបំណងននគវទិការ និងការបង្ហាញលទធផលពិគរោះគោបល់ និងជំគរស

ើ អនុសាសន៍

លោក គល់ បញ្ញដ ជានាយករបត្ថប

ិ ត្ថនៃអងគកាខុមហ្វ្រវល បាៃមាៃមត្ស្វ
ិ វ គមៃ៍
ៃិងហ្វលលងពីលោល បំណងនៃការល្វីលវទិការលៃះ ហ្វដលជាបឋមខុមហ្វ្រវលៃឹងសរការណ៍ ជាមួយ
អងគការមួយចំៃៃ
ួ លៅតាម ួ បួៃ មាៃលខត្ថនរពហ្វវង បនាធយមាៃជ័យ មណឍលគរី ី
លខត្ថចំៃៃ
ៃិងលសៀមរាប លដីមផលី រៀបចំ លវទិការ លៃះបៅកនុងបខ្តតនិមយ
ួ ៗ
លរយ
ី លោកក៍បាៃហ្វលលងអំណរគុណដល់ UNDP ហ្វដលបាៃោំរទកបុង ល្វលី វទកា
ិ រ លៃះល ង
ី ។
លវទិការលៃះ មាៃលោលបំណង គឺចង់លោយអបកចូលរួមលៅកបុងលវទិការលៃះចូលរួមពីភាកា
ទាំងអស់ោបអំពប
ី ញ្ញាហ្វដលទាក់ទងលៅៃង
ឹ ការលបាះលនបត្ ៃង
ិ របជា្ប
ិ លត្យយ តាមរយៈនៃការស្វថប់
ៃិងបង្ហាញរបស់វាគមិៃជំនាញ លរយ
ី ផ្ថល់ជូៃមកវ ិញជាត្ំលោះរស្វយ ឬអៃុស្វសៃ៍សរមាប់
ហ្វកលមអរការលបាះលនបត្នាលពលខាងមុខលៃះផ្ងហ្វដរ លរយ
ី ដាក់ជូៃអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ លនាះជូៃអបក
ចូលរួមកបុងលវទកា
ិ រទាំងអស់ចូលរួមជហ្វជកពភា
ិ កា ៃង
ិ ពៃ
ិ ត្
ិ យលមល
ី ៃូវអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ អស់លៃះ
ៃិងល្វីការស លរមចចិត្ថ លបាះលនបត្ថាលត្ីអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ លៃះោចទទួលយកបាៃ ឬមិៃ
បាៃលៅលពលចុងបញ្ច ប់នៃលវទកា
ិ រ។ លោកបាៃបៃថលទៀត្ថា មុៃៃង
ឹ មាៃការលរៀបចំលវទកា
ិ រ
លៃះល ង
ី គឺមាៃការពិភាកាពិលរោះលោបល់ជាមួយ ៃិងស្វទប័ៃមួយចំៃៃ
ួ ដូចជា ត្ំោងរបស់
គ.ជ.ប លៅលខត្ថ/រកុង គណបកសៃលោបាយ ត្ំោងអងគការសងគមសុ វី ិល ស្វធារណៈជៃ
ៃិងស្វទប័ៃហ្វដលពាក់ព័ៃនមយ
ួ ចំៃៃ
ួ លទៀត្លដីមផក
ី ណត្់ជាបញ្ញាអទិភាពចំៃៃ
ួ របាំទាក់ទងលៅៃឹង
ដំលណីការលបាះលនបត្ ៃង
ិ របជា្ប
ិ លត្យយលដីមផលី លក
ី យកមកពភា
ិ កាហ្វកលមអ កបុងលវទកា
ិ រកបុង
ួ ទីជូៃលៅវាគមិៃជំនាញ លោកបាៃល្វី
នលៃលៃះសរមាប់លខត្ថនរពហ្វវង។ មុៃលពលរបគល់ត្នា
ចំោប់ោរមមណ៍ខលះៗលៅលលប
ី ញ្ញាហ្វដលៃង
ឹ រត្ូវលលក
ី យកមកពភា
ិ កាថា គណកមាម្កា
ិ រជាត្ិ
លរៀបចំការ លបាះលនបត្ រត្ូវហ្វត្ជាស្វទប័ៃអពារកិត្យមួយហ្វដលមាៃសថង់ដាោចទទួលយកបាៃ
លដាយរគប់គណបកស ៃលោបាយហ្វដលរបកួត្របហ្វជងកបុងការលបាះលនបត្។ការចុះលមមះលបាះលនបត្
ៃិងបញ្ជ ីលមមះលបាះលនបត្គួរហ្វត្ ល្វីលមីហ្វត្លដាយការល្វីលមីរត្ូវចំោយអស់លវ ិការរដឌលរចីៃ គួហ្វត្ល្វី
ការហ្វកលមអៃូវបញ្ច ីហ្វដលមាៃរស្វប់ ហ្វត្ថាលត្រី ត្ូវហ្វកលមអលដាយរលបៀបោ៉ងដូចលមថច។

3
របព័ៃនផ្សពវផ្ាយទាំងរបស់រដឌ ៃង
ិ ឯកជៃលៅកបុងកំ ុង លពលលោសនាលបាះលនបត្ មៃ
ិ បាៃ
លោរពលោលការណ៍លសមីភាពហ្វដលបាៃចាប់បាៃហ្វចងលទ ៃិងការទិញ សៃលឹកលនបត្លៅហ្វត្លោទ
ជាបញ្ញាផ្ងហ្វដរ។ លសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ គជា
ឺ លរឿងមួយហ្វដលង្ហយៃង
ឹ រត្ូវបាៃ
លគលោទរបកាៃ់ថាជា ការបរហាលករ
ិ ថ ៍ ផ្ាយព័ត្៌មាៃមិៃពិត្ ៃិងរបមាល កបុងការោប់កំរុសអបកទិះ
ទាៃ។គួរហ្វត្ហ្វកហ្វរបបទលលមស
ី ទាំងលៃះពប
ី ទលលមស
ី រពរមទណឍមកជាបទលលមស
ី សុ វី ិលវ ិញ។
ចំលពាះលសរភាព
ី នៃការបលញ្ច ញមត្ិ រកសួងមហានផ្ធគហ្វួ ត្ល្វីលោលការណ៍ហ្វណរនាំលោយបាៃ
ចាស់ថាលត្ីអបកលរៀបចំល្វីការ របមូលផ្ថុំោបលៃះរត្ូវហ្វត្លៅសុ ំចាប់លៅោជាៃ្រមូលដាឌៃហ្វដរឬលទ?
ពីលរពាះរបលទសលយង
ី របកាៃ់យកលិទនិ របជា្ិបលត្យយលសរពរុ
ី បកស ហ្វដលសិទនិកុ ងការរបមូ
ប ល
ផ្ថុំោបលៃះជាលសរភាពមួ
ី យមិៃោច រារា ំងបាៃលទលៅ កបុងលិទនិរបជា្ិបលត្យយលសរពរុ
ី បកស។

 ការបង្ហាញននបទពគិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមគៅគលកា
ើ រគោះគនោត

លោក សុក សំលអឿៃ ជានាយករបត្ថិបត្ថនៃរកុមអបកចាប់ការពារសិទនិលៅកមពុជាបាៃ

ល្វប
ី ទបង្ហាញអំពប
ី ទពលិ ស្វ្ៃ៍ ៃង
ិ ការរបឈមលៅលលកា
ី លបាះលនបត្ថា មាៃរបលទសមួយ
ចំៃៃ
ួ ហ្វដលត្រមូវ លោយរបជាពល រដឌរត្ូវហ្វត្លៅលបាះលនបត្ លបីមិៃលៅៃឹងមាៃទណឍកមម
ដូចជាការពៃ
ិ ័យជាលដីម លដីមផលី ោយរបជាពលរដឌយល់ ពត្
ី នមលនៃការលៅលបាះលនបត្លបី
មិៃដូចលោបះលទចំៃៃ
ួ អបកលៅលបាះលនបត្ៃឹងមាៃកាលយចុះ។ ចំហ្វណកលៅឯរបលទសកមពុជាវ ិញ
វាជាសទ
ិ រនិ បស់របជាពលរដឌ ហ្វដលរបជាពលរដឌោចលៅ ឬមៃ
ិ លៅ។លោក បាៃបៃថលទៀត្ថាការ
លបាះលនបត្គឺជាការលផ្ធរអំោចលដាយសៃថិវ ិ្ី លរយ
ី របសិៃលបីត្ំលណីការលបាះលនបត្ របរពឹត្ថលៅ
បាៃលអ លពលលនាះត្ំលណីការរបជា្ប
ិ លត្យយលៅរបលទសលនាះក៍មាៃការងមាំ
ឹ ផ្ងហ្វដរ លរយ
ី ការ
អភិវឌណៃ៍ក៍កាៃ់ហ្វត្មាៃកាៃ់ហ្វត្លអផ្ងហ្វដរ ពីលរពាះរបជា្ិបលត្យយ ៃិងការអភិវឌណៃ៍រត្ូវលដីរលសមីោប។
ផ្ធុយមកវ ិញរបសិៃលបីការលបាះលនបត្មាៃការលំបាក អបកមកលបាះលនបត្ៃឹងមាៃចំៃៃ
ួ កាៃ់ហ្វត្
ត្ិចលៅៗ ៃុះៃឹងល្វីលោយអបកកាៃ់អំោចលៅនៃយពីរបជាពលរដឌ ហ្វដលលពលលនាះលរយ
ី នាំ
លោយអបកកាៃ់អំោច ោប់លផ្ថីមលរបីអំោចផ្តថច់ការ ហ្វដលនាំលោយរបលទសជាត្ិខិត្លៅរក
អលសទភាពផ្ងហ្វដរ។ ដូលចបះការលបាះ លនបត្មាៃស្វរៈសំខាៃ់ោស់សរមាប់របជាពលរដឌទាង
ំ
អស់ោប។លោកបាៃបរោយថា
ិ ការលបាះលនបត្ ដ៍ល អ គឺការលបាះលនបត្រត្ូវរបរពឹត្ថលដាយលសរ ី
សម្៌ម ស្វវហាប់ ៃង
ិ ស្វរធាត្ុ។ អបកលបាះលនបត្ មាៃលសរភាពកប
ី ុ ងការចូលរួមស្វថប់ការ
លោសនារបស់គណបកសៃលោបាយ ៃិងលៅលបាះលនបត្លដាយោមៃ ការគំរាមកំហ្វរង។
រដឌរត្ូវហ្វត្ជួយមកដល់អបកហ្វដលមាៃសទ
ិ លនិ បាះលនបត្លោយបាៃលៅលបាះលនបត្ លរយ
ី អបករ ំលោភ
បំពាៃចាប់លបាះលនបត្រត្ូវហ្វត្ទលទាសតាមចាប់។

4
ចំហ្វណកឯវ ិវាទហ្វដលទាក់ទៃ
ិ លៅៃង
ឹ ការលបាះលនបត្មាៃដូចជា វ ិវាទរដឌបាល វ ិវាទលបាះលនបត្
ៃិងបទលលមីសលបាះលនបត្រត្ូវហ្វត្បាៃលដាះរស្វយលដាយយុត្ថិ្៌ម ៃិងរសបលៅតាមៃីត្ិវ ិ្ីហ្វដល
មាៃហ្វចងលៅកបុងចាប់។ រគប់គណបកសៃលោបាយរត្ូវមាៃឪកាសលសមៗ
ី ោបកបុងការចូលរួមរបកួត្
របហ្វជងដលណីថ មសៃលឹកលនបត្ អបក ឈបះលនបត្គឺឈះប លដាយយុត្ថិ្៌មគឺមាៃការោំរទពីអបកលបាះលនបត្
មៃ
ិ មាៃការបៃលំសៃលក
ឹ លនបត្ លរយ
ី ចូល លៅកាៃ់ត្ំហ្វណងលដាយសៃថភា
ិ ព។ លដីមផលី ោយ
ការលបាះលនបត្មួយរបរពឹត្ថលៅបាៃលដាយលសរ ី ៃិងយុត្ថិ្៌ម គឺរត្ូវហ្វត្មាៃស្វទប័ៃហ្វដលជាអបក
លរៀបចំការលបាះលនបត្ឯករាជយ យុត្ថិ្៌មមួយ ៃិងមាៃស្វទប័ណមួយលទៀត្ ជាពិលសសស្វទប័ៃ
កងកំោង
ំ របដាប់ោវុ្ សរមាប់ធានាការរបរពឹត្ថលៅនៃការលបាះ លនបត្របកបលដាយ
ោមៃការគំរាមកំហ្វរង ឬបភិត្បំភ័យ។ ស្វទប័ៃលរៀបចំការលបាះលនបត្លៃះរត្ូវហ្វត្លដីត្នា
ួ ទីជាស្វោ
ត្ំបូងកបុងការកាត្់កហ្វថី ដលទាក់ទងលៅៃង
ឹ បទលលមលី បាះលនបត្។
មកទល់ៃឹងលពលបចចុបផៃបលៅរបលទសកមពុជា លៃះលគពុំទាៃ់លឃញ
ី មាៃអបកោមាបក់ជាប់គុកលដាយ
ស្វបទលលមស
ី លបាះលនបត្លៅល យ
ី លទ លដាយលរត្ុ ហ្វត្មៃ
ិ មាៃៃត្
ី វិ ិ្លី ផ្ធរបណឋឹងលោយបាៃចាស់
ោស់រវាងត្ុោការ ៃិងគ.ជ.ប ។ ចំលពាះចាប់ ហ្វដលសរមាប់ដកអភ័យឯកសិទនិអបក
ត្ំោងរា្សថគហ្វួ ត្មាៃហ្វចងលោយបាៃចាស់ោស់លៅកបុងចាប់។
ជាចុងលរកាយលោកបាៃលលីកយកបទពិលស្វ្ៃ៍លៗ
អ នៃបោថ របលទសលផ្សងៗមកបង្ហាញ ៃិងសុ ំ
លោយ ិ លនិ ៅលបាះលនបត្ទាំងអស់រកាលោលជំរ៊រ ៃង
អបកមាៃសទ ិ ឆៃធៈលៅចូលរួមលបាះលនបត្
លោយបាៃរគប់ៗោប។

 ការបង្ហាញននបទពគិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមគៅគលរើ រជាធប
ិ គតយ្យ

លោក យ៉ុង គឹមលអ៊ង ជារបធាៃមជឈមណឍលរបជាពលរដឌលដីមផអ

ី ភវិ ឌណៃ៍ ៃង
ិ សៃថភា
ិ ព
បាៃមាៃ របស្វសថា របជា្ិបលត្យយគឺមត្ិភាគលរចីៃជាអបកដឹកនាំ ក៍បុហ្វ៉ ៃថមត្ិភាគលរចីៃរត្ូវលោរព
ៃិងយកមត្ិ ភាគត្ិចមកល្វីការពិោរោរផ្ងហ្វដ លដីមផប
ី ំលរលោយផ្លរបលោជៃ៍
ី របស់
របជាពលរដឌទាង
ំ អស់ោប។ របជា្ិបលត្យយសទិត្លៅលរកាមការរត្ួត្រតា ហ្វដលមាៃបកសហ្វត្មួយ
ល្វីសកមមភាព ោមៃលសរភាពបលញ្ច
ី ញ មត្ិ។របជា្ិបលត្យយសទិត្លៅកបុងភាពអៃថរកាល
មាៃការលបាះលនបត្លទៀត្ទាត្់ ហ្វត្មាៃការរត្ត្ផ
ឹ ត្
ឹ ៃូវ លសរភាពមួ
ី យចំៃៃ
ួ ដូចជាលសរនៃ
ី
ការបលញ្ច ញមត្ិ ការគំរាមកំហ្វរងខាងៃលោបាយ បកសហ្វដលមាៃ អំោចខាលង
ំ ល្វីសកមមភាពលរចីៃ
បកសហ្វដលមាៃអំោចលខាយល្វស
ី កមមភាពបាៃត្ច
ិ ។របជា្ប
ិ លត្យយ លដាយលពញលលញ គមា
ឺ ៃ
ការលបាះលនបត្លដាយលសរ ី ៃិងយុត្ថិ្៌ម លរយ
ី គណកបសៃិមយ
ួ ៗ មាៃសកមមភាព លសមីៗោប
ោមៃការរត្ត្ផ
ឹ ត្
ិ លសរភាពសកមម
ី ភាពៃលោបាយ ឬការបលញ្ច ញមត្រិ បស់អបកោមាបក់ល យ
ី ។
លសរភាពនៃការបលញ្ច
ិ ញមត្ិ របសិៃលបីការបលញ្ច ញមត្ិលដីមផោ
ី រំ ទគឺមាៃភាពង្ហយរសួល ហ្វត្របសិៃ

5
លបកា
ី រ បលញ្ច ញមត្រិ បនំងគហ្វឺ ត្ងហ្វត្មាៃកាខាាចរហារ។រឯលសរ
ី ភាពនៃការរបមូ
ី លផ្ថុំលៅមាៃការ
លំបាក ពីលរពាះរត្ូវ សុំចាប់អៃុញ្ញដត្ថិជាមុៃពីោជាញ្រ។លៅកបុងសងគមរបជា្ិបលត្យយ គណបកស
ៃលោបាយ រត្ូវហ្វត្ខត្
ិ ខំ កស្វង ៃង
ិ លលក
ី សធួយនៃលសរភាពបលញ្ច
ី ញមត្ិ លដីមផលី ៅលពលហ្វដល
គណបកសលនាះហ្វលងកាៃ់អំោច គណបកសលនាះមាៃលសរភាពលពញលលញកប
ី ុ ងការល្វីសកមមភាព
ៃលោបាយលផ្សងៗហ្វដលល្វលី ោយ គណ បកសលនាះមាៃឪកាសមកដឹកនាំរដាឌភបា
ិ លមថង
លទៀត្បាៃ។មត្ិភាគលរចីៃហ្វដលជាដឹកនាំ រដាឌភិបាលរត្ូវហ្វត្ មាៃការអត្់្មត្់ ឬអ្ារស័យលោយ
បាៃលរចីៃ ចំលពាះការរះគៃ់
ិ ពីសំោក់មជឈដាឌៃលផ្សងៗ លដាយ មិៃមាៃកាលោទរបកាៃ់
លៅអបករះគៃ់
ិ ទាង
ំ លនាះវ ិញពីបទ បរហាលករ
ិ ថ ៍ លោះញ៉ុ ង ឬផ្ាយព័ត្៌មាៃមិៃពិត្ ហ្វដលល្វីលោយ
លសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិកាៃ់ហ្វត្លំបាកលៅៗ។ចំលពាះសិទនិទទួល ព័ត្៌មាៃស្វរធារណៈ លោក
បាៃមាៃរបស្វសថា អី ូវលៃះលយង ី មាៃលសចកថរី ពាងរកបខ័ណឍលោលៃលោបាយ លរយ ី
់ រអៃថរជាត្ិ គឹត្រមូវលោយលបីកចំររជាអត្ិបផរមាៃូវព័ត្៌មាៃស្វធារណៈ
លដីមផលី ោយមាៃជាសថងដា
ដូចជា ត្នមលនៃការល្វស
ី ំបុរត្កំលណីត្ ត្នមលនៃលសវាលៅមណឍលសុ ខភាពរដឌជាលដម
ី លរយ
ី រដឌ
រត្ូវមាៃ កាត្ពវកិចច ផ្សពវផ្ាយលោយរបជាពលរដឌបាៃដឹងរគប់ៗោប លដាយមិៃោំបាច់ហ្វត្របជា
ពលរដឌលៅ សុំលទ។រដឌរត្ូវ ហ្វត្ហ្វបងហ្វចងព័ត្៌មាៃសមាៃត្់ ៃង
ិ ព័ត្៌មាៃសរមាប់របជាពលរដឌ
លោយបាៃចាស់ោស់។ រឯការរបជុ
ី ំ គឺរត្ូវហ្វត្លបីកចំររ លដីមផលី ោយរបជាពលរដឌោច
ី ងគរបជុំលនាះបាៃហ្វដរ។ ជាចុងលរកាយលោកបាៃបញ្ញចក់ថា ចាប់សព
ចូលលៅយកព័ត្៌មាៃពអ ថី ស
ី ទ
ិ និ
ទទួលបាៃព័ត្៌មាៃស្វធារណៈលៃះមាៃស្វរៈសំខាៃ់ ៃិងមាៃអទិភាពលលីចាប់ោៗទាំងអស់
លលក
ី ហ្វលងហ្វត្ចាប់រដឌ្មមៃុញ្ដមយ
ួ ហ្វត្ប៉ុលោតះ ពលី រពាះ បបរើ បជាពលរដឌមៃ
ិ ទទួលបាៃព័ត្៌មាៃ
ស្វធារណៈរគប់រោៃ់លទ របជាពលរដឌោចៃឹងសលរមចចិត្ថខុស លរយ
ី ការសលរមចចិត្ថខុសលៃះ
ោចបោថ លលោយធាលក់ចូលលៅភាពរករី ករ។លៅលពលចាប់លៃះរត្ូវបាៃអៃុម័ត្រួចលរយ
ី
ការហ្វសវងរកព័ត្៌មាៃពីស្វទប័ៃឯកជៃ ៃិងរដឌៃឹងមាៃភាពង្ហយរសួល។

អនុសាស្ន៍ លទធផលពភា
ិ គ្សាតាមររុមវៅមណ្ឌលព្រពវវង

6
  រកុមពិភាកាទ១
ី គ.ជ.ប

គណក្ម្មាធិការជាតិសរៀបចំការសោះសនោត(គ.ជ.ប)

គ.ជ.ប បលងាីត្គណកមមការឯករាជយមួយហ្វដលមាៃសមាសភាពចំរុះពីគណបកសៃលោបាយហ្វដលមាៃអសៃៈកបុងរដឌសភាៃិងសងគមសុីវ ិល។

ោ៉ងលហាចោស់មាៃបរញ្ញ
ិ ដ ប័រត្ចាប់ ៃិងរគប់រគង ោហ្វលងពីស្វទប័ៃ
ៃិងគណបកសរបស់ខួ ៃមុ
ល ៃៃឹងលរកាយមួយនប។
ំ មាៃបទពិលស្វ្ៃរបាំនបទា
ំ ក់ទងលៅៃឹងការលបាះលនបត្ ចាប់
ៃង
ិ ការរគប់រគង។ោយុលលស
ី ពី៣៥នប។
ំ
PEC CEC PSC បលងាត្
ី កណកមមការឯករាជយមួយលដាយមាៃសមាសភាពចំរុះពគ
ី ណបកសៃលោបាយហ្វដលមាៃអសៃៈលៅកបុងសភា
ៃិងសងគមសុីវល។
CEC រត្ូវមាៃកំរត្វបផ្៌
ិ ម១២នបល ង
ី មាៃបទពិលស្វ្ៃ៍កាៃ់ហ្វត្របលសីចំលពាះការោហ្វលងពីសមាជិកបកសតាមបទពញ្ញជៃិងៃីត្ិវ ិ្ីរបស់ គជប ។
PEC រត្ូវមាៃោយុោប់ពី២៥នប ំ មាៃកំរត្វបផ្៌
ិ មពថា
ី ប ក់ទ១
ី ២ល ង
ី ។មាៃបទពលិ ស្វ្ៃៃង
ិ ឆៃធះ។ោហ្វលង១នបម
ំ ុៃពស្វ
ី ទ ប័ៃ។
គជប បលងាីត្គណកមមការឯករាជយមួយមាៃសមាសភាពពីគណបកសៃលោបាយហ្វដលមាៃអសៃៈលៅកបុងរដឌសភាៃិងសងគមសុីវ ិល។
CEC and PSC រត្ូវបហ្វៃទមរយៈលពលបណុ ថ ះបោថ លមួយោទិត្យអំពីរកមសីល្៌ម ៃិងៃីត្ិវ ិ្ីកុ ងការលបាះលន
ប ប ត្។

ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល ី ីត្ំោងគណបកសរបកួត្របហ្វជងទាំងអស់(NEC PEC CEC PSC).
លបាះលនបត្លរជីសលរសព
គជប ោ៉ងលហាចោស់មាៃបរញ្ញ
ិ ដ ប័រត្ចាប់ រគប់រគង ោហ្វលងពស្វ
ី ទ ប័ៃ ៃង
ិ គណបកសរបស់ខួ ៃមុ
ល ៃ ៃង
ិ លរកាយមួយនប ំ
មាៃបទពលិ ស្វ្ៃទាក់ទងការលបាះលនបត្ ៃង
ិ រគប់រគងមាៃោយុ៣៥ឆ្នាំឡ ើ ង។

គណបក្សនយោបាយ គជប ោ៉ងលហាចោស់មាៃបរញ្ញ

ិ ដ បរត្ចាប់ ៃង
ិ រគប់រគងោហ្វលងពស្វ
ី ទ ប័ៃ ៃង
ិ គណបកសរបស់ខួ ៃមុ
ល ៃ ៃង
ិ លរកាយ១នប ំ
មាៃបទពលិ ស្វ្ៃ៥នបទា
ំ ក់ទងការលបាះលនបត្មាៃោយុ៣៥នបលំ ង
ី លៅ។

7
 អនុសាសន៍បនះទទួលបាៃសលមលងោំរទ៧៣%, មៃ
ិ ោំរទ១៩% ៃង
ិ អៃុបវាទ៨%

 រកុមពិភាកាទ២
ី បញ្ជ ីលមមះលបាះលនបត្ ៃិងការចុ ះលមមះលបាះលនបត្

បញ្ជ ឈ្ី មោះឈ្ោះឈ្នោត និងការចុះឈ្មោះឈ្ោះឈ្នោត

គ.ជ.ប រកាទុកទរមង់១០១៨លៅដហ្វដលប៉ុហ្វៃថល្វីលោយមាៃសុរកិត្ភាពលដាយបិទការល្វីទរមង់លៃះមុៃនលៃលបាះលនបត្មួយនលៃរត្ឹមលមា៉ង៥ោៃច។
ហ្វកសរមួលបញ្ជ ីលមមះអបកលបាះលនបត្លដាយបលងាីៃសមទភាពអបកបញ្ចូ លទិៃបៃ័យបញ្ជ ីលមមះអបកលបាះលនបត្លលីម្ៃថី គជប។
ប័ណតព័ត្មាៃអបកលបាះលនបត្គួររកាជារបោំ(លរៀងរាល់អណត្ថិលបាះលនបត្)

អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ការល្វីទរមង១០១៨រត្ូវមាៃម្ៃថីទទួលបៃធុកលដាយោជាញ្រមូលដាឌៃលដាយមាៃអបកសលងាត្
ការណ៍លចញពីរកុមរបឹកាគណបកសៃលោបាយលផ្សងៗ។មាៃម្ៃថីទទួលបៃធុកការចុះលមមះលបាះលនបត្
និង្អន ក្អន៊វត្តច្បាប់
ៃិងទីតាង
ំ ជាក់ោក់។ការល្វីអត្ថសញ្ញដណប័ណលៅមូលដាឌៃរត្ូវកំណត្់លពលលោយបាៃពីរហ្វខ។ការលចញអត្ថសញ្ញដណប័ណតរត្ូវបាៃរយៈលពល
អស់មួយជីវ ិត្។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៦២%, មិៃោំរទ៣២% ៃិងអៃុបវាទ៦%។

 រកុមពភា
ិ កាទ៣
ី របព័ៃនផ្សពវផ្ាយ

ប្បព័នធផសពវផាយ

រដ្ាសភា និង្ រដ្ឋា ជួយសរមួលដល់ការបលងាីត្ប៉ុសវ ិទយុ ទូរទសសៃ៍ដល់ស្វធារណៈជៃហ្វដលមាៃលទនភាព។

បលងាីត្រគប់រគងការោក់ផ្ាយកំ ុងលពលលោសនា ៃិងលរកាយលពលលោសនា។
ភបាល
ិ
គួហ្វត្បលងាីត្រកុមរបឹកានៃការោក់ផ្ាយហ្វដលមាៃសមាជិកជាសងគមសុីវ ិលៃិងមកពីរគប់គណបកស។

8
 គ.ជ.ប រត្ូវធានាថាវ ិទយុទូរទសសៃ៍ផ្ថល់លទនភាពលសមីៗោបដល់គណបកសៃលោបាយនានាលដីមផហ្វី លលងលៅកាៃ់អបកលបាះលនបត្រពមទាំងធានាថារបព័ៃនផ្សពវផ្ាយឯ
កជៃមិៃលលមីសចាប់សថីពីការលបាះលនបត្។
រត្ូវហ្វត្កំណត្់ៃិងហ្វបងហ្វចកលមា៉ងផ្សពវផ្ាយលោយបាៃលសមីៗោបរគប់ការលោសនារបស់គណបកសៃលោបាយៃិមួយៗ។
សុំលោយមាៃការពិៃ័យ ឬដាក់លទាសដល់លបកខជៃឬកណបកសោហ្វដលមិៃបាៃលោរពរកមសីល្៌មៃិងចាប់សថីពីការលបាះលនបត្។
ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល បលងាីត្ជាប៉ុស៍ ទូរទសសៃ៍ ៃង
ិ វ ិទយុឯករាជយមួយផ្សពវផ្ាយលដាយមៃ
ិ លំលអៀងលលគ
ី ណបកសៃលោបាយរគប់ព័ត្មាៃវ ិជជមាៃ
ៃង
ិ អវ ិជជមាៃលៅដល់ស្វធារណៈជៃ។

គណបក្សនយោបាយ រត្ូវលោរពរកមសីល្៌មកបុងការលោសនាលបាះលនបត្ ៃិងចាប់សថីពីការលបាះលនបត្។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះ សលមលងោំរទ៦៦%, មៃ
ិ ោំរទ២៥% ៃង
ិ អៃុបវាទ៩%។

9
រកុមទ៤
ី លសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ

សេរីភាពនៃការបញ្ជ ញមតិ

រដ្ាសភា និង្ ចាប់ហ្វដលប៉ះពាល់ដល់ការបលញ្ច ញមត្ិរដឌសភាគួរហ្វត្ល្វីវ ិលស្វ្ៃកមមលៅតាមស្វទៃភាពជាក់ហ្វសថង។

គួហ្វត្លបីកសិទនិទូលំទូោយលោយលៅសងគមសុីវ ិលសលងាត្ការណ៍ ៃិងផ្ថល់មត្ិ។
រដ្ឋាភបាល
ិ
ការសហ្វមថងមត្ិរបស់របជាពលរដឌ ៃិងគណបកសៃលោបាយមិៃគួោត្់ទុកជាបទលលមីសរពរមទណឍ។
រដាឌភិបាលគួហ្វត្ល្វីការផ្សពវផ្ាយអំពីចាប់ហ្វដលពាក់ព័ៃនបលញ្ច ញមត្ិដល់ស្វធារណៈជៃលោយបាៃយល់រជួត្លរជៀបជាសវាងការលោទរបកាៃ់លផ្សងៗ
។
លៅលពលមាៃការសហ្វមថងមត្ិកងកំោង
ំ របដាប់ោវុ្គួហ្វត្ការពារអបកសហ្វមថងមត្ិ។

គ.ជ.ប គ ជ ប គួរហ្វត្មាៃគណបកសៃលោបាយ ៃង
ិ សងគមសុវី ិលចួលរួមលដីមផធា
ី នាឯករាជយភាព។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៨០% មិៃោំរទ១២% ៃិងអៃុបវាទ៣%។

 រកុមទ៥
ី លសរភាពនៃការរបមូ
ី លផ្ថុំ

10
 ឈ្េរ ីភាពននការប្បមូលផតំុ

រដ្ាសភា និង្ សុំលោយរដាឌភិបាលល្វីវ ិស្វ្ៃកមមចាប់សថិពីការល្វីបាត្ុកមមអរង

ឹ ាលលីចំណុចនៃការចូលរួមល្វីបាត្ុកមមកុំលោយមាៃការកំណត្់ចំៃួៃមៃុសស
មាៃទីតាង
ំ លកីត្លរត្ុលៅកហ្វៃលងោល្វីបាត្ុកមមលៅកហ្វៃលងលនាះលដាយមាៃកាត្ទទួលខុសរត្ូវពីោជាញ្រ។
រដ្ឋាភបាល
ិ
សុំលោយបលងាីត្ចាប់មួយពីការដាក់លទាសដល់ោជាញ្រហ្វដលបងារបញ្ញា។
សុំលោយមាៃការតាមដាៃ ៃិងពរងឹងចាប់លៅដល់ោជាញ្រលោយមាៃរបសិទនិភាព។

គ.ជ.ប លសបលី ោយ គជប

មាៃភាពអពារកត្
ិ យកបុងការលដាះរស្វយបញ្ញាកុំលោយមាៃការលរសលអ
ី ង
ី គណបកសៃលោបាយដូចកបុងកំ ុងលពលលោសនាលបាះលនបត្
លបមា
ី ៃបញ្ញារត្ូវលដាះរស្វយជាបនាធៃ់។
អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ជូៃដំណឹងលៅោជាញ្ររត្ឹមមួយោទិត្យជាមុៃកបុងការរបមូលផ្ថុំរបជាពលរដឌ។

និង្អន ក្អន៊វត្តច្បាប់

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៧៣%, មៃ
ិ ោំរទ១៥% ៃង
ិ អៃុបវាទ១២%។

11
 ចំណាប់អារមមណ៍របស់អោកតំណាងរាស្រសត

ឯកឧត្ថម ហ្វយ៉ម បញ្ដឫទនិៈ ជាត្ំោងរា្សថនៃគណបកសសិទនិមៃុសសលៅមណឍលនរពហ្វវងបាៃ

នលលងពច
ី ំោប់ោរមមណ៍នៃលទនផ្លនៃការលបាះលនបត្លៅលលអ
ី ៃុស្វសៃ៍ថា ឯកឧត្ថមៃង
ឹ ទទួល
យកៃូវអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ អស់លៃះហ្វដលទទួលបាៃសលមលងលនបត្ោំរទលរចីៃ ៃិងសលមលងហ្វដលមិៃោំ
រទផ្ងហ្វដរលដីមផយ
ី កលៅសក
ិ ាបថូរលោបល់ោបកបុងនាមជាអបកត្ំោងរា្សថ ោចលសបរី សុ ំល្វវី ិលស្វ្ៃ
កមមចាប់ៃូវចំណុចោមួយ ោចជហ្វជកត្ស៊ូមត្ិលៅកបុងរដឌសភាៃូវចំណុចោមួយ ោចលសបី
លោយរកសួងមហានផ្ធលោយមកលឆលយ
ី បំភលលឺ ៅសភា ៃង
ិ សុ ំអៃុស្វសៃ៍ពរី កសួងមហានផ្ធលដីមផី
បថូរលោបល់ោបលដីមផលី ោយដំលណីកាលបាះលនបត្លៅរបលទសកមពុជាកាៃ់ហ្វត្លអរបលសីរល ង
ី ។
ឯកឧត្ថម លៅ រា៉ ៃីៈ ជាត្ំោងរា្សថនៃគណបកសជាត្ៃ
ិ យ
ិ មលៅមណឍលនរពហ្វវង
បាៃនលលងពីចំោប់ោរមមណ៍នៃលទនផ្លនៃការលបាះលនបត្លៅលលីអៃុស្វសៃ៍ថា ឯកឧត្ថមៃឹង
ទទួលយកអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ របាំហ្វដលបាៃពភា
ិ កាោ៉ងផ្ុលផ្ុស លរយ
ី ទទួលបាៃការ
លបាះលនបត្ោំរទោ៉ងលរចីៃលៃះលៅពិោរោ លរយ
ី អៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ លៃះមាៃស្វរៈសំខាៃ់ោស់
កបុងការចូលរួមហ្វកលមអៃូវចាប់ ៃិងលិខិត្ថបទដាចៃនានា ហ្វដលទាក់ទងលៅៃឹងការលបាះលនបត្លដីមផី
យកលៅអៃុវត្ថលៅកបុងដលំ ណីការលបាះលនបត្លៅលពលអនាគត្ជាបៃថបនាធប់លទៀត្លដម ី ផធា
ី នាលោយ
ការលបាះលនបត្រគប់ករត្របរព
ិ ឹត្ថលៅលដាយលសរ ី ៃិងយុត្ថិ្៌មហ្វដលរគប់គណបកសទាំងអស់ោច
ទទួលយកបាៃ។

 ចំណាប់អារមមណ៍របស់តំណាងរកសួងមមហានផៃ

លោក របាក់ សំលអឿៃ ជាត្ំោងរកសួងមហានផ្ធបាៃចូលរួមល្វីចំោប់ោរមមណ៍មកលលី

ការលបាះលនបត្របស់អបកចូលរួមកបុងលវទកា
ិ រលៅលលអ
ី ៃុស្វសៃ៍ហ្វដលរកុមពភា
ិ កាៃម
ិ យ
ួ ៗបាៃលលក
ី
ល ង
ី ថា ជាអៃុស្វសៃ៍ហ្វដលមាៃលកខណៈលអរបលសីរហ្វដលជាព័ត្៌មាៃមួយោ៉ងសំខាៃ់សរមាប់
អបកល្វលី ោលៃលោបាយសរមាប់កាអៃុវត្ថ លរយ
ី ការលបាះលនបត្លៅលលកា
ី រោំរទៃូវអៃុស្វសៃ៍
ៃិមយ
ួ ៗក៍បាៃលអផ្ងហ្វដរ។លោកបាៃលលីកល ង
ី លទៀត្ថា មាៃអៃុស្វសៃ៍ខលះទាក់ទងលៅៃឹង
ការលបាះលនបត្ក៍មាៃលកខណៈរបហាក់របហ្វរលលៅៃង
ឹ អវហ្វី ដលរកុមការង្ហរបលចចកលទសនៃរកសួង
មហានផ្ធ ៃិង គ.ជ.ប កំពុងហ្វត្ខិត្ខំល្វីផ្ងហ្វដរ។ហ្វត្មាៃបញ្ញាហ្វត្មួយប៉ុលោតះហ្វដលខុសោបគឺបញ្ញា
សមាសភាពរបស់គណកមាម្កា
ិ រជាត្លិ រៀបចំការលបាះលនបត្លៅតាមមូលដាឌៃ។លោកបាៃបញ្ញចក់
ថា សមាសភាពរគប់ត្ំោងគណបកសៃលោបាយលៅ គ.ជ.ប ថាបក់ជាត្ិោចមាៃ ហ្វត្លៅតាម

12
 មូលដាឌៃរបហ្វរលជាមៃ
ិ ោចលទ ហ្វត្លទាះជាោ៉ងោក៍លដាយ លោកៃង
ឹ យកចំៃុចលៃះលៅ
ដាក់ជូៃថាបក់ដឹកនាំរកសួងលដីមផស
ី ិកា។
ទាក់ទងលៅៃង
ឹ លសរភាពនៃការរបមូ
ី លផ្ថុំោបទាក់ទងលៅៃង
ឹ ការល្វបា
ី ត្ុកមម ជាមត្ផ្ត
ិ ធ ល់ខួ ៃ
ល
របស់លោក លោកបាៃសំណូមពរលោយអៃុវត្ថៃូវចាប់លមីសថីពី ការល្វីបាត្ុកមមលដាយអរង
ឹ ា
ជាមុៃសៃ
ិ លដីមផព
ី ៃ
ិ ត្
ិ យលមល
ី ៃូវភាពខវះចលនាលះនៃចាប់លៃះ លរយ
ី ៃង
ឹ ល្វវី ិលស្វ្ៃកមមលៅ
លពលលរកាយ លដីមផលី ោយសមរសបតាមបរបទជាក់
ិ ហ្វសថង ក៍បុហ្វ៉ ៃថលោកៃឹងនាំយកៃូវអៃុស្វសៃ៍
ទាក់ទងហ្វដលបាៃលលីកល ង
ី លៅដាក់ជូៃថាបក់ដឹកនាំរកសួងលដីមផលី ្វីការពិោរោ។
 បទ
ិ កមមវិធី

លោក គល់ បញ្ញដ បាៃហ្វលលងលៅកបុងឪកាសបិទលវទិការលដាយបាៃលលីកល ង

ី ថា អងគការ
ខុមហ្វ្រវលៃង
ឹ ល្វកា
ី រពៃ
ិ ត្
ិ យៃូវអៃុស្វសៃ៍ហ្វដលបាៃលបាះលនបត្ោំរទទាំងលៃះល ង
ី វ ិញ មុៃៃង
ឹ ដាក់
ៃូវអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ លៃះជូៃលៅស្វទប័ៃហ្វដលពាក់ព័ៃនដូចជាស្វទប័ៃរដឌសភា រាជរដាឌភិបាល ជាពិ
លសសរកសួងមហានផ្ធ ៃង
ិ គ.ជ.ប។ លរយ
ី ការពៃ
ិ ត្
ិ យល ង
ី វ ិញលៃះ គជា
ឺ ការពៃ
ិ ត្
ិ យ
លៅលលីហ្វត្ពាកសលពជៃ៍ ៃិងការសរមួលោលមួយចំៃៃ
ួ ប៉ុលោតះលដីមផលី ោយង្ហយរសួលយល់
លដាយមៃ
ិ មាៃការផ្តលស់បូ អវ
ថ ទា
ី ង
ំ អស់។លោកបាៃហ្វលលងអំណរគុណដល់អបកហ្វដលបាៃចូលរួម ៃង
ិ
វាគមិៃរគប់ៗោបផ្ងហ្វដរ ហ្វដលបាៃចំោយលពលកបុងការជហ្វជកពិភាកាលដីមផហ្វី សវងរកអៃុស្វសៃ៍
ជារួមមួយសរមាប់លខត្ថនរពហ្វវង។

២. វវទកា
ិ រស្តព
ី ី ការវោះវនោត នង
ិ ររជាធប
ិ វតយ្យវៅមណ្ឌលបន្ទាយ្មានជ័ យ្

 គោលបំណងននគវទកា
ិ រ នង ិ ជំគរស
ិ ការបង្ហាញលទធផលពគិ រោះគោបល់ នង ើ អនុសាសន៍

លោក គល់ បញ្ញដ ជានាយករបត្ថិបត្ថនៃអងគកាខុមហ្វ្រវល និងជា សរមបសរមួលបៅកនុង

បវទកា
ិ របនះបាៃមាៃមត្ស្វ
ិ វ គមៃ៍ ៃង
ិ ហ្វលលងពលី ោល បំណង នៃការល្វលី វទកា
ិ រលៃះ គឺមាៃ
លោលបំណង គឺចង់លោយអបកចូលរួមលៅកបុងលវទិការលៃះចូលរួម ពិភាកាទាំងអស់ ោបអំពី បញ្ញា
ហ្វដលទាក់ទងលៅៃង
ឹ ការលបាះលនបត្ ៃង
ិ របជា្ប
ិ លត្យយ តាមរយៈនៃការស្វថប់ ៃង
ិ បង្ហាញរបស់
វាគមិៃជំនាញ លរយ
ី ផ្ថល់ជូៃមកវ ិញជាត្ំលោះរស្វយ ឬអៃុស្វសៃ៍សរមាប់ហ្វកលមអរការ
លបាះលនបត្នា លពលខាងមុខលៃះផ្ងហ្វដរ លរយ
ី ដាក់ជូៃអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ លនាះជូៃអបកចូលរួមកបុងលវទិ
ការទាំងអស់ចូល រួមជហ្វជកពិភាកា ៃិងពិៃិត្យលមីលៃូវអៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ អស់លៃះ ៃិងល្វីការ
សលរមចចត្
ិ ថលបាះលនបត្ថាលត្អ
ី ៃុស្វសៃ៍ទាង
ំ លៃះោចទទួលយកបាៃ ឬមៃ
ិ បាៃលៅលពលចុង
បញ្ច ប់នៃលវទិការ។លោកបាៃបៃថលទៀត្ថា មុៃៃឹងមាៃការលរៀបចំលវទិការលៃះល ង
ី គឺមាៃការ

13
 ពភា
ិ កាពលិ រោះលោបល់ជាមួយៃង
ិ ស្វទប័ៃមួយ ចំៃៃ
ួ ដូចជា ត្ំោងរបស់ គ.ជ.ប លៅលខត្ថ/រកុង
គណបកសៃលោបាយ ត្ំោងអងគការសងគមសុ ីវ ិល ស្វធារណៈជៃ ៃិងស្វទប័ៃហ្វដលពាក់
ព័ៃនមយ
ួ ចំៃៃ
ួ លទៀត្លដីមផក
ី ណត្់ជាបញ្ញាអទភា
ិ ពចំៃៃ ឹ ដំលណីការលបាះលនបត្
ួ របាំទាក់ ទង លៅៃង
ៃិងរបជា្ិបលត្យយលដីមផលី លីកយកមកពិភាកាហ្វកលមអកុ ងលវទ
ប ិការ កបុងនលៃលៃះ សរមាប់លខត្ថ
បនាទយមានជ័យ។ មុៃលពលរបគល់ត្នា
ួ ទជ ិ ជំនាញ លោកបាៃល្វច
ី ូៃលៅវាគមៃ ី ំោប់ោរមមណ៍
ខលះៗ លៅលលីបញ្ញាហ្វដលៃឹងរត្ូវលលីកយកមកពិភាកាថា ហរិ ញ្ដវតថុគណកបសនបោោយបពល
បឃ្លសនាបោះបននត បោកោនបសនើរសុ ំបោយពិនិតយបមើលអំពើលទធភាពននការជួយពើរដឋបោយ
មកគណបកសនបោោយ។ ការចុះលមមះលបាះលនបត្ ៃិងបញ្ជ ីលមមះលបាះលនបត្គួរហ្វត្
ល្វីលមីហ្វត្លដាយការល្វី លមីរត្ូវចំោយអស់លវ ិការរដឌលរចីៃ គួហ្វត្ល្វីការហ្វកលមអៃូវបញ្ច ីហ្វដលមាៃរស្វប់
ហ្វត្ថាលត្រី ត្ូវហ្វកលមអ លដាយរលបៀបោ៉ងដូចលមថចគណកមាម្កា
ិ រជាត្លិ រៀបចំការលបាះលនបត្
រត្ូវហ្វត្ជាស្វទប័ៃអពារកិត្យមួយហ្វដលមាៃសថង់ដាោចទទួលយកបាៃលដាយរគប់គណបកសៃលោ
បាយហ្វដលរបកួត្ របហ្វជងកបុងការលបាះលនបត្។ លសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ គជា
ឺ លរឿងមួយហ្វដល
ង្ហយៃឹងរត្ូវបាៃ លគលោទ របកាៃ់ថាជា ការបរហាលករ
ិ ថ ៍ ផ្ាយព័ត្៌មាៃមិៃពិត្ ៃិងរបមាល កបុងការ
ោប់កំរុសអបកទះិ ទាៃ។ គួរហ្វត្ហ្វកហ្វរបបទលលមស
ី ទាំងលៃះពប
ី ទលលមស
ី រពរមទណឍមកជាបទ
លលមីសសុីវ ិលវ ិញ។ ចំលពាះលសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ រកសួងមហានផ្ធគហ្វួ ត្ល្វីលោលការណ៍
ហ្វណរនាំលោយបាៃចាស់ថា លត្អ ី ររបមូលផ្ថុំោបលៃះរត្ូវហ្វត្លៅសុ ំចាប់លៅោជាៃ្រមូល
ី បកលរៀបចំល្វកា
ដាឌៃហ្វដរឬលទ?ពីលរពាះ របលទស លយង
ី របកាៃ់យកលិទនិរបជា្ិបលត្យយលសរពរុ
ី បកស ហ្វដល
សទ
ិ ក
និ ុ ងការរបមូ
ប លផ្ថុំោបលៃះជាលសរភាព
ី មួយមៃ
ិ ោចរារា ំងបាៃលទលៅកបុងលទ
ិ រនិ បជា្ប
ិ លត្យយ
លសរពរុ
ី បកស។

 ការបង្ហាញននបទពគិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមគៅគលកា
ើ រគោះគនោត

លោក សុក សំលអឿៃ ជានាយករបត្ថិបត្ថនៃរកុមអបកចាប់ការពារសិទនិលៅកមពុជាបាៃល្វី

បទបង្ហាញអំពីបទពិលស្វ្ៃ៍ ៃិងការរបឈមលៅលលីកាលបាះលនបត្ថា មាៃរបលទសមួយចំៃៃ
ួ ហ្វដល
ត្រមូវលោយរបជាពលរដឌរត្ូវហ្វត្លៅលបាះលនបត្ លបម
ី ៃ
ិ លៅៃង
ឹ មាៃទណឍកមមដូចជាការពៃ
ិ ័យជាលដម
ី
លដីមផលី ោយរបជាពលរដឌយល់ពីត្នមលនៃការលៅលបាះលនបត្ លបីមិៃដូចលោបះលទចំៃៃ
ួ អបកលៅលបាះ
លនបត្ៃង
ឹ មាៃកាលយចុះ។ចំហ្វណកលៅឯរបលទសកមពុជាវ ិញ វាជាសទ
ិ រនិ បស់របជាពលរដឌ ហ្វដល
របជាពលរដឌោចលៅ ឬមិៃលៅ។លោកបាៃបៃថលទៀត្ថាការលបាះលនបត្គឺជាការលផ្ធរអំោចលដាយ
សៃថវិ ិ្ី លរយ
ី របសៃ
ិ លបត្
ី ំលណីការលបាះលនបត្របរពត្
ឹ ថលៅបាៃលអលពលលនាះត្ំលណីការរបជា
្ិបលត្យយលៅរបលទសលនាះក៍មាៃការងមាំ
ឹ ផ្ងហ្វដរ លរយ
ី ការអភិវឌណៃ៍ក៍កាៃ់ហ្វត្មាៃកាៃ់ហ្វត្លអផ្ង

14
 ហ្វដរ ពលី រពាះរបជា្ប
ិ លត្យយ ៃង
ិ ការអភវិ ឌណៃ៍រត្ូវលដីរលសមោ
ី ប ។ផ្ធុយមកវ ិញរបសៃ
ិ លបកា
ី រលបាះលនបត្
មាៃការលំបាកអបកមកលបាះលនបត្ៃឹងមាៃចំៃៃ
ួ កាៃ់ហ្វត្ត្ិចលៅៗ ៃុះៃឹងល្វីលោយអបកកាៃ់អំោច
លៅនៃយពរី បជាពលរដឌ ហ្វដលលពលលនាះលរយ
ី នាំលោយអបកកាៃ់អំោចោប់លផ្ថីមលរបអ
ី ំោច
ផ្តថច់ការ ហ្វដលនាំលោយរបលទសជាត្ិខិត្ទីរកអលសទភាពផ្ងហ្វដរ។ ដូលចបះការលបាះលនបត្
មាៃស្វរៈសំខាៃ់ោស់សរមាប់របជាពលរដឌទាង
ំ អស់ោប។លោកបាៃបរោយថា
ិ ការលបាះ
លនបត្ដ៍ល អ គឺការលបាះលនបត្រត្ូវរបរពឹត្ថលដាយលសរ ី សម្៌ម ស្វវហាប់ ៃិងស្វរ ភាព។ អបកលបាះលនបត្
មាៃលសរភាពកប
ី ុ ងការចូលរួមស្វថប់ការលោសនារបស់គណបកសៃលោបាយ ៃិងលៅលបាះលនបត្
លដាយោមៃការគំរាមកំហ្វរង។ រដឌរត្ូវហ្វត្ជួយមកដល់អបកហ្វដលមាៃសិទនិលបាះលនបត្លោយបាៃ
លៅលបាះលនបត្ លរយ
ី អបករ ំលោភបំពាៃចាប់លបាះលនបត្រត្ូវហ្វត្ទ ទួលលទាសតាមចាប់។ចំហ្វណក
ឯវ ិវាទហ្វដលទាក់ទៃ
ិ លៅៃង
ឹ ការលបាះលនបត្មាៃដូចជា វ ិវាទរដឌបាល វ ិវាទលបាះលនបត្ ៃង
ិ បទលលមស
ី
លបាះលនបត្រត្ូវហ្វត្បាៃលដាះរស្វយលដាយយុត្ថិ្៌មៃិងរសបលៅតាមៃីត្ិវ ិ្ីហ្វដលមាៃហ្វចងលៅកបុង
ចាប់។ រគប់គណបកសៃលោបាយរត្ូវមាៃឪកាសលសមៗ
ី ោបកបុងការចូលរួមរបកួត្របហ្វជង
ដលណីថ មសៃលឹកលនបត្ អបកឈបះលនបត្គឺឈះប លដាយយុត្ថិ្៌មគឺមាៃការោំរទពីអបកលបាះលនបត្ មិៃ
មាៃការបៃលំសៃលក
ឹ លនបត្ លរយ
ី ចូលលៅកាៃ់ត្ំហ្វណងលដាយសៃថភា
ិ ព។ លដម
ី ផលី ោយការលបាះ
លនបត្មួយរបរពឹត្ថលៅបាៃលដាយលសរ ី ៃិងយុត្ថិ្៌មគឺរត្ូវហ្វត្មាៃស្វទប័ៃហ្វដលជាអបកលរៀប
ចំការលបាះលនបត្ឯករាជយ យុត្្
ថិ ៌មមួយ ៃង
ិ មន
ិ ោចរ ំោយបៅវ ិញបដាយង្ហយរសួលបឡយ
ើ បហយ
ើ
បុគគលិកដដលបធវើការបៅកនុងសាថប័នបនាះមានរោក់ដខ្ រគប់រោន់ អណតតការង្ហររតឹមរតូវ
នង
ិ មានការធានាសុវតថភាពដល់បុគគលក
ិ ពរើ ដឋ។សាថប័នបនះរតូវដតមានហរិ ញ្ដវតថុសវ័យយ័ត។មាៃស្វទ
ប័ណមួយលទៀត្ ជាពិលសសស្វទប័ៃកងកំោង
ំ របដាប់ោវុ្ សរមាប់ធានាការរបរពឹត្ថលៅនៃការ
លបាះលនបត្របកបលដាយោមៃការគំរាមកំហ្វរង ឬ បំភត្
ិ បំភ័យ។ ស្វទប័ៃលរៀបចំការលបាះលនបត្លៃះរត្ូវ
ហ្វត្លដីត្នា
ួ ទីជាស្វោត្ំបូងកបុងការកាត្់កថីហ្វដលទាក់ទងលៅៃឹងបទលលមីសលបាះលនបត្។
ចំលពាះចាប់ហ្វដលសរមាប់ដកអភ័យឯកសទ
ិ អ
និ បកត្ំោងរា្សថគហ្វួ ត្មាៃហ្វចងលោយបាៃចាស់
ោស់លៅកបុងចាប់។
ជាចុងលរកាយលោកបាៃលលក
ី យកបទពលិ ស្វ្ៃ៍លៗ
អ នៃបោថ របលទសលផ្សងៗមកបង្ហាញ ៃង
ិ សុ ំ
លោយអបកមាៃសិទនិលៅលបាះលនបត្ទាំងអស់រកាលោលជំរ៊រ ៃិងឆៃធៈលៅចូលរួមលបាះលនបត្លោយ
បាៃរគប់ៗោប។

 ការបង្ហាញននបទពគិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមគៅគលរើ រជាធប
ិ គតយ្យ

15
 លោក យ៉ុង គឹមលអ៊ង ជារបធាៃមជឈមណឍលរបជាពលរដឌលដីមផអ
ី ភវិ ឌណៃ៍ ៃង
ិ សៃថភា
ិ ព
បាៃមាៃរបស្វសថា របជា្ិបលត្យយសទិត្លៅលរកាមការរត្ួត្រតា ហ្វដលមាៃបកសហ្វត្មួយល្វី
សកមមភាព ោមៃលសរភាពបលញ្ច
ី ញមត្។
ិ របជា្ប
ិ លត្យយសទត្
ិ លៅកបុងភាពអៃថរកាលមាៃការលបាះ
លនបត្លទៀត្ទាត្់ ហ្វត្មាៃការរត្ត្ផ
ឹ ត្
ឹ ៃូវលសរភាពមួ
ី យចំៃៃ
ួ ដូចជាលសរនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ ការគំរាម
កំហ្វរងខាងៃលោបាយ បកសហ្វដលមាៃអំោចខាលង
ំ ល្វស
ី កមមភាពលរចៃ
ី បកសហ្វដលមាៃអំោច
លខាយល្វីសកមមភាពបាៃត្ិច។របជា្ិបលត្យយលដាយលពញលលញ គឺមាៃការលបាះលនបត្លដាយលសរ ី
ៃិងយុត្ថិ្៌ម លរយ
ី គណបកសៃិមយ
ួ ៗមាៃសកមមភាពលសមីៗោប ោមៃការរត្ត្ផ
ឹ ត្
ិ លសរភាពស
ី
កមមភាពៃលោបាយ ឬការបលញ្ច ញមត្ិរបស់អបកោមាបក់ល យ
ី ។ បសរភាពននការបបញ្ច
ើ ញមតិគឹ
ជាការរះគន់
ិ បដើមបសា
ើ ថ បនា របសិនបបើការរះគន់
ិ បនះរតូវោនបគកំណត់បៅកនុងបទបញ្ហជ ឬរតូវ
ោនបគហាម បនាះបសរភាពននការបបញ្ច
ើ ញមតរិ តូវោនប៉ះពាល់ោ៉ងធងនធងរ។ រតូវដតមានការ
កំណត់បោយោនចាស់ោស់នូវពាកយ បរហាបករ
ិ ត ៍ ការផាយព័ត៌មានមិនពិត និងបោះញុង។
បោកោនបនតរបទៀតថា មតគ
ិ ជា
ឺ ការយល់ប ញ
ើ យល់ដង
ឹ ជំបនឿ ឬរោថានរបស់បុគគល
មានក់ដដលមិនោចនាំបោយមានការចាប់កំហុសោនជាដាច់ខ្លត។រឯការផាយព័
ើ ត៌មានមិនពិតវ ិញ
គជា
ឺ ការផាយបដាយបចតនា បដាយបំភស
លឺ នង
ិ កាបរបរើ ោស់បបចចកបទសកាត់តរូបភាពជាបដម
ើ ។
ចំបពាះបសរភាពននការរបមូ
ើ លផតុំវ ិញ បោកោនបលើកបឡង
ើ ថា សណ្ត
ត ប់ធានប់សាធារណ
គួដតមានការពនយល់បករសាយបោយោនចាស់ោស់ ពបើ រពាះពាកយបនះមានវ ិសាលភាពទូលំទូ
ោយណ្តស់។ទាក់ទងបៅនឹងបសរភាពទទួ
ើ លោនព័ត៌មានបោកោនបលើកបឡង
ើ ថា បៅបពល
បចចុបបននបនះបយង
ើ មានរកបខ្័ណឌបោលនបោោយននព័ត៌មានសាធារណៈដដលទាក់ទងជាមួយ
នឹងព័ត៌មានសាធារណៈរបស់រដឋសរមាប់របជាជនទូរបៅ។ រដឋមានកាតពវកិចចរតូវដតផតល់ជូនមក
របជាជននូវព័ត៌មានសាធារណៈ ដដលមន
ិ ចាំោច់ដតមានការបសនស
ើ ុបំ នាះបទ។រដឋរតូវដតបបងេើតកដនលង
ផតល់ព័ត៌មានសាធារណៈជូនរបជាជន ដដលមានតនមលបបរមើបសវាបថាកសមរមយ។រាល់កិចចរបជុំ
របស់សាថប័នជាតរិ តូវដតបបក
ើ ចំហរជូនរបជាពលរដឋបោយោនដឹង។បហយ
ើ ចាប់ននការទទួលោន
ព័ត៌មានសាធារណៈរតូវមានអទិភាពបលើចាប់បផសងៗទាំងអស់បលើកដលងដតចាប់រដឋធមមនុញ្ដ មយ
ួ
ដតប៉ុបណ្តណះ។

16
លទធផល អនុសាស្ន៍ពិភាគ្សាតាមររុមវៅមណ្ឌលបន្ទាយ្មានជ័ យ្

 រកុមពិភាកាទី១ ហរញ្ដ
ិ វតថុគណបកសនបោោយបពលបឃ្លសនាបោះបននត

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៧៨% មិនោំរទ៨% និងអនុបវាទ១៤%។

អជាញ្រមូលដាឌៃៃិងអបក
រដឌសភាៃិងរដាឌភិបាល គ.ជ.ប អងគការសងគមសុីវ ិល គណបកសៃលោបាយ អៃុវត្ថចាប់

ររិ ញ្ដវត្ទុគណបកស រតូវដតដបងដចកថវ ិកា រតួតពិនិតយកញ្ច ប់ថវ ិកា អងគការសងគមសុ ើវ ិល រតូវដតផសពវផាយនូវ

ៃលោបាយ ជាតិជូនគណ រគប់គណបកស(ចំណូល ជួយតាមដានរតួត ថវ ិកាដដលគ.ជ.ប
បកសទាំងអស់ឲ្យោន និងចំណ្តយ)មុនបពល ពិនិតយនិងតាមដាន កំណត់និងឲ្យដល់
បសនើៗោនបៅតាមលទធ
បឃ្លសនាបោះបននត ចំណូលនង
ិ ចំណ្ត សមាជក
ិ ននគណបស
ភាពដដលរដឋោចបធវើោន។បបកខជ
បហយ
ើ គ.ជ.ប រតូវដតផសពវ យរគប់គណបកសន របស់ខ្ួ ន។
ល
នដដលឈរបមមះជាតំណ្តងរា
ផាយមុនបពលបោះបនន បោោយនង
ិ ផសពវ
ស្តសតមិនចំណ្តយថវ ិកាបលើសពើ
តមតងបទៀត។ គ.ជ.ប ផាយតាមរបព័នធ
៣មុឹនដុោល។
ជាអនកមានអំណ្តចដាក់ បឃ្លសនានានាឲ្យ
បបកខជនដដលឈរបមមះជាសមា
ជិកកនុងរកុមរបឹកា ុ ំ ទណឌកមមចំបពាះគណប ដល់របជាពលរដឋ។

សង្ហេត់មិនរតូវចំណ្តយឲ្យបលើស កសនបោោយណ្តដដល
ពើ៥ពាន់ដុោល។ ដកលងបនលំរោយការណ៍ចំ
ណូលចំណ្តយ។

17
 រកុមពិភាកាទី២ ការចុ ះលមមះលបាះលនបត្ ៃិងបញ្ជ ីលមមះលបាះលនបត្

អងគការសងគម អជាញ្រមូលដាឌៃៃិងអបកអៃុ វត្ថ

រដឌសភាៃិងរដាឌភិបាល គ.ជ.ប សុ វី ិល គណបកសៃលោបាយ ចាប់

ការចុះលមមះលបាះលនបត្ ការបធវរើ បតិភូកមមននគ.ជ.ប រកាទុកទំរង់ បមភូមិ បមប៉ុស៍ស

ត ហការោន
ៃិងបញ្ជ ីលមមះលបាះលនបត្ ឲ្យបៅោជាញធរមូលដាឋនដូចជាការ ១០១៨បដាយបោរពតា រកឲ្យប ញ
ើ អនកដដលសាលប់
ចុះបមមះបោះបននតបដាយឲ្យមាន
ិ វិ ិធនើ នទំរង់១០១៨
មនត នង
ិ អនកដដលបធវច
ើ ំណ្តករសុករព
សំបរចជាវ ិធានចាប់មយ
ួ ។
របកបបដាយសមធម៌ពុំ មទាំងភាជប់មកនូវជាមួយសាកសើ
ការចុះបមមះបោះបននតគួរដតមាន
មានលំបអៀង(មានការ ផង។
រយៈបពលអចិនស្តនតយ។
៍
ដាក់រូប យកបមមះដដលរតូវលុ បបចញពើ
ថតបោយោនចាស់ោ បញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននតយក
ស់,បលខ្បរៀង,បពលបវោ បៅបញ្ចូ លបៅកនុងទំរង់១០២៥
) បដើមបឲ្
ើ យរកុមពរបក
ឹ ា ុំ
(បដាយមានការដកលងបនលំ សង្ហេត់បធវើការសំបរចលុ បបមមះ
ឯកសារ)។ ។
យកបញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននតបិ
ទរបកាសរតួតពន
ិ ត
ិ យឲ្យោនរតឹ
មរតូវបៅតាមភូមិនើមយ
ួ ៗតាមរ
យៈបមភូមិបៅតាមតំបន់បនាះ។
អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៦០% មិនោំរទ៣២% និងអនុបវាទ៧%។

18
  រកុមពភា
ិ កាទី៣ គ.ជ.ប

អជាញ្រមូលដាឌៃៃិងអបក
រដឌសភាៃិងរដាឌភិបាល គ.ជ.ប អងគការសងគមសុវី ិល គណបកសៃលោបាយ អៃុវត្ថចាប់

គណកមមការជាត្ិលរៀបចំ គួរដតអនុម័តថវ ិកាសវ័យយ័តចំ គ.ជ.ប រតូវបបងេើតបឡង

ើ គួរបរជើសបរសរកមស្តនត
ើ ើដដល
ការលបាះលនបត្(គ.ជ.ប) បពាះគ.ជ.ប ។ បដាយមានសមាសភាព មានសមតថភាពពើមូលដាឋ
រដឋសភាគួរវ ិបសាធនកមមមារតាខ្លះ ចំរុះពគ
ើ ណបកសនបោ ននង
ិ រតូវបោយោដលង
បៅកនុងចាប់រដឋធមមនុញ្ដបដើមបដើ ចង
ោយតាំងពើថានក់(ថានក់ ពើកាពាក់ព័នធនបោោយ
បបងេត
ើ សាថ ប័ នគ.ជ.បជាសាថ ប័ នបកើ
ជាត)
ិ បលរើ ហូតដល់បរកា បផសងៗជាមុន។
តបឡង
ើ បដាយរដឋធមមនុញ្ដ។
ម( ុ/ំ សង្ហេត់)។
លកខណៈវ ិនច
ិ ឆ័យបរជស
ើ បរ ើ
សសមាសភាពPEC &
CEC
ឯកភាពតាមដានលកខ
ណៈ
វ ិនិចឆ័យដដលNECបចចុបប
ននោនដដរ។
រោក់ឧបតតមភដល់មស្តនតើP
SOគួរដត២០បៅ៤០មុន
ឺ
។ 19

-រតូវោនបបងេើតបដាយ
តុោកា
 មួយដដលបចញពើNEC
បដើមបបើ ដាះរសាយវ ិវាទ
បោះបននត។
-គ.ជ.បរតូវមានទើ
សានក់ការឯករាជយដាច់
បដាយដឡកពើរកសួងម
ហានផទ។
រតូវមានរកុមមស្តនតើបបរមើ
ការង្ហរជាអចនិ ស្តនតយប៍ ៅ
ថានក់CECs។
អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៩៤% មន
ិ ោំរទ៨% នង
ិ អនុបវាទ០%។
 រកុមទី៤ លសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ និងរបមូលផ្ថុំ

រដឌសភាៃិងរដាឌភិបាល អជាញ្រមូ លដាឌៃៃិងអបកអៃុ វត្ថចាប់

លសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញម ១.សុំឲ្យមានការកំណត់ឲ្យោនចាស់ សុ ំឲ្យដក
ត្ិ និងរបមូលផ្ថុំ អំពើនិយម ន័យននពាកយ អវបើ ៅ ទំោប់មកអនុវតតន៍បៅតាមចាប់វ ិញ(រតឹមការជួ
-ការបបញ្ច ញមតិ នដំណឹងមន
ិ ចាំោច់សុំចាប់ )។
-ការផសពវផាយព័ត៌មានមិន
ពិតញុះញុងបជររបមាថ
-បរហាបករ
ិ តិ៏
បដាយបរបើពាកយសំរាយង្ហយ យល់។
20
កំណត់ឲ្យោនចាស់ អំពើអំពើធាតុផសំ
ននបទបលមើស។
២.សុំឲ្យរដានភិោលមាន
ិ ំទាស់/រះគន់
ការផសពវផាយអំពើមតជ ិ
និងសកមមភាពរបស់គណបកសមិនកា
ន់អំណ្តចកនុង
របព័នធផសពវផាយរបស់រដឋជាបទៀងទា
ត់(មានកមម វ ិធើបទៀងទាត់)។
៣.សុំឲ្យរដាឋភិោលបបងេើតកមមវ ិធផ
ើ សពវ
ផាយអំពើការបបញ្ច ញមតិរបស់របជា
ពលរដឋកុ ងរបព័
ន នធផសពវផាយរបស់រដឋ
។
៤.សុំឲ្យរដឋភិោលពរងឹងការអនុវតតន៍
ចាប់របស់ោជាញធរមូលដាឋន។
សុំឲ្យដក
ទំោប់មកអនុវតតន៍បៅតាមចាប់វ ិញ
ឹ ការជួនដំណឹងមិនចាំោច់សុំ
(រតម
ចាប់)។
៥.សុំមិនោច់កំណត់ចំនួនអនកចូ លរួ
ំ
មការរបមូ លផតុ។
សូមបោយមានការដាក់ទណ័ឌ កមមចំ
បពាះអនកដដលគំរាមកំដហងបៅអនកដដ
លផតល់ទើកដនលងបដម ើ ររបមូលផតុំ
ើ បបើ ធវកា
ោន។ អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននត
ោំរទ៩២% មិនោំរទ៦% និងអនុបវាទ២%។

21
  ចំណាប់អារមមណ៍របស់អោកតំណាងរាស្រសត

ឯកឧតតមភ យនត ថារូ អនកតំណ្តងរាស្តសតបខ្តតបនាទយមានជ័យោនបធវើការវាយតនមល

បៅបលអ
ើ នុសាសន៍ដដលោនបោះបននតោំរទជាអនុសាសន៍លដអ ដលោចទទួលយកោន
បដើមបបើ ធវើការផ្លលស់បូ ត និងដកលំអរការបោះបននតខ្លងមុខ្។ឯកឧតតមភក៍ោនដថលងអំណរ
គុណអងគការខ្ុមដស្តហវលដដលោនបរៀបចំបវទកា
ិ របនះបឡង
ើ នង
ិ អរគុណចំបពាះអនកដដល
ោនចូលរួមផងដដរ។

 ចំណាប់អារមមណ៍របស់តំណាង ររុមររឹរាវេតត

ឯកឧតតម ជុង របសិទជា

ធិ តំណ្តងរកុមរបឹកាបខ្តតោនដថលងការចាប់ោរមមណ៍ បៅបលើ
អនុសាសន៍ដដលោនបលក
ើ បឡង
ើ ថាខ្លម
ឹ សារ នង
ិ មតទា
ិ ងំ ឡាយដដល ោនបលក
ើ បឡង
ើ នង
ឹ កាលយ
បៅជាគនលិះ កនុងកាដកលំអរការបោះបននត និងលិទធិរបជាធិបបតយយបោយមានភាពរលូ នបៅ
បពលខ្លងមុខ្បនះ។ បោកោនបលក
ើ បឡង
ើ បទៀតថាបទាះបជា
ើ បៅកនុងបវទកា
ិ របនះមានកាបលក
ើ បឡង
ើ
នូវមតិរសប និងមតិផុ យោ
ទ ៉ ងណ្តក៍បដាយ ក៍វាជាបវទិការមួយដដលលអរបបសើកុ ងការជដជកោ
ន ន
បៅបលរើ បធានបទជាក់ោក់។ ឯកឧតតមក៍ោនដថលងអំណរគុណអងគការខ្ុមដស្តហវលដដលោន
បរៀបចំបវទិការបនះបឡង
ើ និងអរគុណចំបពាះអនកដដលោនចូលរួមផងដដរ។
 បិទកមមវិធី

លោក គល់ បញ្ញដ បាៃហ្វលលងលៅកបុងឪកាសបទ

ិ លវទកា
ិ រលដាយបាៃលលក
ី ល ង
ី ថា
អងគការខុមហ្វ្រវល បាៃហ្វលលងអំណរគុណដល់អបកហ្វដលបាៃចូលរួម ៃិងវាគមិៃរគប់ៗោបផ្ងហ្វដរ
ហ្វដលបាៃចំោយលពលកបុងការជហ្វជកពភា
ិ កាលដីមផហ្វី សវងរកអៃុស្វសៃ៍ជារួមមួយសរមាប់លខត្ថ
បនាទយមានជ័យ។

៣. វវទការស្ត
ិ ព
ី ការវោះវន
ី ោ ត នងររជាធ
ិ បវតយ្យវៅមណ្
ិ ឌ លគ្សរី ី

 វោលបំណ្ងព្នវវទកា
ិ រ នង ិ ជំវរស្
ិ ការបង្ហាញលទធផលពវិ រោះវោបល់ នង ើ អនុសាស្ន៍
បោក យ៉ុង គម
ឹ បអងៈ ជារបធាៃមជឈមណឍលរបជាពលរដឌលដីមផអ
ី ភវិ ឌណៃ៍ ៃង
ិ សៃថភា
ិ ព នង
ិ ជាអនក
សរមបសរមួលបៅកនុងបវទិការបនះោនមានមតិសាវគមន៍ និងដថលងពើបោលបំណងននបវទិការថា
បវទកា
ិ របនះមានសារៈសំខ្លន់ណ្តស់កុ ងការរកបោយប
ន ញ
ើ នូវ

22
 អនុសាសន៍បដើមបដើ កលំអរបោយការបោះបននត នង
ិ ការអនុ វតតន៍លទ
ិ រធិ បជាធប
ិ បតយយបោយរបរពត
ឹ តិ
បៅកាន់ដតលអរបបសើដថមបទៀត។ បវទិការបនះនឹងជដជករកអនុសាសន៍ បៅបលើបញ្ហាដដលោនរក
ប ញ
ើ ដដលទាក់ទងបៅនង
ឹ ការបោះបននត នង
ិ លទ
ិ ធិរបជាធប
ិ បតយយ បហយ
ើ យកអនុសាសន៍ទាង
ំ បនះ
បៅដាក់ជូនសាថប័នដដលពាក់ព័នធ។ បោកោនបនតបទៀតថាមុននឹងមានការបរៀបចំបវទិការបនះបឡង
ើ
គមា
ឺ នការពភា
ិ កាពបិ រោះបោបល់មយ
ួ ជាមួយនង
ឹ អនកពាក់ព័នធបៅនង
ឹ សាថប័នមួយចំនន
ួ ដូចជា
តំណ្តងគណបកសនបោោយដដលមានអសនៈបៅកនុងរដឋសសភាបពលបចចុបបនន រកុមរបឹកាបខ្តត
គណកមាមធិការបខ្តតបរៀបចំការបោះបននត គណកមមការ ុបំ រៀបចំការបោះបននត បសមៀន ុ ំ
អងគការសងគមសុិវ ិល និងសាធារណៈជន។ បហយ
ើ បញ្ហាដដលទទួលោនជាអទិភាពខ្ពស់ជាងបគ
ចំនន
ួ បួនពើរកុមពិភាកានិមយ
ួ ៗសរមាប់បលើកយកមកពិភាកាបៅកនុងបវទិការបនះមាន របព័នធបោះ
បននត បញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននត ការអប់រ ំអនកបោះបននត នង
ិ បសរភាពបបញ្ច
ើ ិ របមូលផតុំ។
ញមតិ នង

 ការបង្ហាញព្នបទពិវសាធន៍ និងការររឈមវៅវលើររជាធិបវតយ្យ

បោកសុក សំបអឿន ជានាយករបតិតបតតននរកុមអនកចាប់ការពារសិទធិបៅកមពុជាោនបលើកយក

មារតា៥១ នង
ិ មារតា១៥៣ននរដឋធមមនុញ្ដរបបទសកមពុជាមកពនយល់ថារបបទសកមពុជាជារបបទស
អនុវតតនូវលិទធិរបជាធិបបតយយបសរពហុ
ើ បកសជាបរៀងរហូត។ របជាធិបបតយយគឺយករបជាពលរដឋជាធំ
ដូបចនះអវៗ
ើ រតូវដតបបក
ើ បោយមានការពបិ រោះបោបល់ពរើ បជាពលរដឋបៅកនុងការសបរមចរបស់
រដឋសភា និងរដាឋភិោល។ ចំដណកឯការចូលរួមបបបញ្ច ញមតិទាក់ទងបៅនឹង បសរភាពសាព័
ើ ត៌មាន
នង
ិ សទ
ិ បធិ ធវស
ើ ំបណើរបៅកាន់រដឋសភា នង
ិ រដាឋភោ
ិ ល។ ិ រធិ បមូលផតុំ
សទ គទា
ឺ ក់ទងបៅនង
ឹ
ការបមូលផតុំោនបធវើោតុកម ្ម និងកូដកមម។ សិទធិទទួលោនព័ត៌មានទាក់ទងបៅនឹង ការទទួល
ោនព័ត៌មានពើគបរមាងអភិវឌឈន៍របស់រដាឋភិោល ឬការបធវើបសចកតើរពាងចាប់នានារបស់ រដឋសភា។
របសិនបបើោមនសិទធិទាង
ំ បនះ និងការចូលរួមរបស់របជាជនបទ បនាះក៍មិនមានលិទធិរបជា
ធិបបតយយដដរ។ បោកោនបធវើការបករសាយអំពើពាកយបសរភាព
ើ និងសិទធិថា បសរភាពគ
ើ ឺជាការបធវើអវើ
មួយដដលមន
ិ ចាំោច់រតូវសុំការអនុញ្ហដតតជា
ិ មុនបឡយ
ើ បហយ
ើ ការអនុវតតនបសរភាពបនះម
ើ ន
ិ ោចបំ
ពានសិទធិបសរភាពរបស់
ើ អនកដ៍ដទោនជាដាច់ខ្លត។ រឯស
ើ ិទធិវ ិញគឹខ្ុសពើបសរភាព
ើ សិទធិចងភាជប់កាត
ពវកច
ិ ចបៅរដឋ មានន័យថារបសន
ិ បបរើ បជាជនមន
ិ មានលទធភាពបទ រដឋមានកាតពវកច
ិ ចរតូវដតជួយ។
បដាយបោងតាមមារតា៤១ននចាប់រដឋធមមនុញ្ដ ការបបញ្ច ញមតិគឺជាសរភាពរបស់
ើ របជាជន ដដល
រដឋមន
ិ ោចហាមឃ្លត់ោនជាដាច់ខ្លត។ បោកោនបលក
ើ បឡង
ើ ថាបៅរបបទសកមពុជា បសរភាព
ើ
ននកាបបញ្ច ញមតិមានដដនកំណត់គឺមិនោចបធវើការរះគន់
ិ បុគគល និងសាថប័នរដឋោនបទ។ រឯការបក
ើ
រសាយពាកយ សណ្ត
ត ប់ធានប់សាធារណៈ មានភាពទូលំទូោយ ដដលនាំបោយមានការហាម
រោមបធវើោតុកមមបដាយសមាអងបៅបលើការបករសាយពាកសសណ្ត
ត ប់ធានប់សាធារណៈ។ ោតុកមម

23
 នង
ិ កូដកមមគជា
ឺ សទ
ិ រធិ បស់ របជាពលរដឋ បបបើ ោងតាមមារតា៣៧ននចាប់រដឋធមមនុញ្ដ ដូបចនះរដឋរតូវ
ដតជួយមករបជាពលរដឋដដលអនុវតតសិទធិបនះ និងការពារសនតិសុខ្សណ្ត
ត ប់ធានប់តាមសាធារណៈ
ជូនរបជាពលរដឋដដលបធវោ
ើ តុកមម ឬកូដកមម។
 ការបង្ហាញព្នបទពវិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមវៅវលកា
ើ រវោះវនោត
បោក គម
ឹ ឈន ជាអនកសរមបសរមួលជាន់ខ្ពស់ននកមមវ ិធអ
ើ ងគការខ្ុមដស្តហវល ោនបលក
ើ បឡង
ើ ពើបទ
ពិបសាធន៍ បញ្ហារបឈមអំពើការបោះបននត និងអនុសាសនដកលមអការបោះបននតមកបង្ហាញបៅកនុង
បវទកា
ិ រថា ជាបរៀងរាល់បពលបោះបននតមតងៗ អងគការខ្ុមដស្តហវលដតងដតោនដាក់ពរង្ហយអនក
សបងេតការណ៍ជាតិជាបរចើនបដើមបព
ើ ិនិតយ និងតាមដានការបោះបននត។ បហយ
ើ បៅកនុងកំឡុងបពលតំ
បណើរការបោះបននតមតងៗ ខ្ុមដស្តហវលក៍ោនចូលរួមចំដណកកនុងតំបណើការបោះបននតផងដដរតាមរ
យៈការតស៊ូមតិ បដើមបធា
ើ នាបោយោនរកបខ្័ណឌចាប់ និងនើតិវ ិធើដដលទាក់ទងបៅនឹងការបោះ
បននតោចទទួលយកោន បដាយសហការណ៍ជាមួយអងគការសងគមសុ វើ ិលបផសងបទៀត នង
ិ ការពិ
បរោះបោបល់ជាមួយរបជាពលរដឋ។ តាមរយៈកមមវ ិធើអប់រ ំដូចជា ការអប់រ ំតាមរបពនធ័ផសពវ ផាយ
ខ្ត
ិ តប័ណណ នង
ិ បសៀវបៅរូបភាពជាបដើម។ បៅបរកាយបពលបោះបននត គមា
ឺ នកមមវ ិធអ
ើ ប់រ ំ បវទកា
ិ របដើមបើ
បលើកទឹកចិតត និងជំរុញបោយរបជាពលរដឋចូលរួមកិចចការបោះបននត និងនបោោយ និងកមមវ ិធើឃ្លល ំ
បមល
ើ បៅបលសា
ើ ថ ប័នសភា នង
ិ តំណ្តងរាស្តសត នង
ិ ឃ្លលបំ មល
ើ បៅបលកា
ើ របំបពញកមមវ ិធន
ើ បោោយ
របស់រដាឋភិោល។ បោកោនបលើកយកបញ្ហារបឈមដដលោនរកប ញ
ើ តាមរយៈកិចចពិភាកាពិ
បរោះបោបល់បៅកនុងបខ្តតមណឌលគរើ ថា
ើ ការពន
ិ ត
ិ យបញ្ជ ើបមមះរបចាំននរំ បស់របជាពលរដឋគជា
ឺ កា
ដាក់បនទុកដ៍ធងន់ធងរបៅបោយរបជាពលរដឋ ជាពិបសសរបជាពលរដឋដដលបធវើការតាមរដូវ បហយ
ើ ការ
លប់បមមះបចញពើបញ្ជ ើក៍មិនទាន់មានយនត ការណ្តមួយធានាបោយមានកាលប់ោនរតឹមរតូវដដរ។
មានការបំពាបំពាន និងភ័ណឌរចលំបៅបលើការបចញនូវទរមង់១០១៨ អតតសញ្ហដណប័ណមិនទាន់
រតូវោនផតល់បោយោនរគប់ៗោន និងការព័ត៌សរមាប់អនកបោះបននតមិនោនផសពវផាយបោយោន
បពញបលញជូនដល់អនកបោះបននត។ របព័នធបោះបននតមន
ិ ដមនជារបព័នធដដលអនកបោះបននតបោះ
បោយបៅអនកដដលខ្លួនបពញចិតតដដលនាំបោយអនកជាប់បននតមិនសូ វទទួលខ្ុសរតូវជាមួយមាចស់
បននត បហយ
ើ រូបមនតដបងដចងអសនៈបពលបចចុបបននោនបំបភលចបចាលនូវគណបកសនបោោយដដល
មានសនលឹកបននតសំណល់ខ្ពស់ មិនមានការកំណត់កូតាចំនន
ួ ស្តសតើដដលឈរបមមះបោះបននតបោយ
ោនចាស់ោស់ បហយ
ើ តំណ្តងរាស្តសតនង
ឹ រតូវោត់តំដណងរបស់ខ្ួ នបៅបពលដដលមានកាផ្ល
ល ល ស់បូ រត
ឬរ ំោយគណបកសនបោោយរបស់ខ្ួ ន។
ល ចំដណកការអប់រ ំអនកបោះបននតមិនទាន់រតូវោនបគបធវើ
បោយទូលំទូោយបៅបឡយ
ើ បទ បដាយខ្វះខ្លតមបធោោយទំនាក់ទំនង នង
ិ ផតល់ព័ត៌មានជូនបៅ
អនកបោះបននត ជាពិបសសជនពិការ ស្តសតើ និងជនជាតិភាគតិច។ សមាភរៈអប់រ ំសរមាប់អនកបោះបននត

24
បៅមានកំរត
ិ ជាពបិ សសសរមាប់អនកបៅតំបន់ដាច់រសោល។ ជាចុងបរកាយបោកោនបលក
ើ យក
អនុសាសន៍មកបង្ហាញថា សរមាប់ការចុះបមមះបោះបននត មិនចាំោច់មានការចុះបមមះជារបចាំ
ននបំ ទ គច
ឺ ុះសរមាប់ដតអនកថមើ បមបរៀនដដលលអគបឺ ធវដ
ើ ូចបៅសម័យកាលអ៊ុនតាក់ ចំដណកឯការលុ ប
បមមះ រតូវមានឯកសាបញ្ហចក់បោយោនចាស់ោស់ បហយ
ើ រតូវធានាការរគប់រគងនូវការបចញ
ទរមង់១០១៨ បដាយមានកាអនុវតតន៍ចាប់ចំបពាះអនកដដលរបរពត
ឹ តខ្ុស រកសួងមហានផទរតូវដតផតល
អតតសញ្ហដណប័ណជូនរបជាពលរដឋបោយោនរគប់ៗោន កាត់បនថយបនទុករបជាពលរដឋដដលរតូវដត
បៅពិនិតយបមមះជាបរៀងរាល់នន។
ំ ចំបពាះរបព័នធបោះបននតវ ិញ គួដតយករបព័នធដដលអនកបោះបននត
ោចបោះបោយអនកដដលខ្លួនបពញចិតត និងជំរុញបោយមានការដាក់បបកខជនជាស្តសតើឈរបមមះោ៉ង
តិចបោយោន៣០% សរមាប់គណបកសនបោោយដដលរបកួតរបដជង។ សាថប័នជាតិដដលទទួល
ខ្ុសរតូវបរៀបចំការបោះបននតរតូវធានាថា ការអប់រ ំអនកបោះបននតរតូវដតបធវបើ ោយោនទូលំទូោយពើ
ទើរបជុំរហូតដល់តំបន់ដាច់រសោល ជាពិបសសសរមាប់ស្តសតើ ជនពិកា និងការបរបើរោស់ភាសា
សរមាប់ជនជាតជា
ិ បដម
ើ ។

25
  រកុមពិភាកាទើ១ បញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននត និងការចុះបមមះបោះបននត
បញ្ជីយ្មះអន ក្យបាះយ្នត្ និង្ការច្ប៊ះយ្មះអន ក្យបាះយ្នត្

-រកាទុកទរមង់១០១៨បហយ
ើ ោជាញធរមូលដាឋនជាអនកទទួលខ្ុសរតូវរតបនត
ឹ ឹងការបចញនិងការបរបើរោស់(មានរូបថត និងបលខ្រតឹមរតូវ)
នង
ិ ពរងឹងការអនុវតតចាប់។
អជ្ញាធរមូលដ្ឋាន
-ការចុះបមមះរតូវពនោរហូតដល់ ៣០នថង។
និង្អនក្អន៊វត្តច្បាប់
-សុំបោយអនកដដលមានទិននន័យខ្ុសរតូវដត ឬបតូរទិននន័យកនុងរយៈបពលននការពិនិតយបញ្ច ើបមមះនិងចុះបមមះបោះបននតរបចាំននក
ំ ុង
ន
ុស
ំ ង្ហេត់ដដលខ្លួនរស់បៅ។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៨៤% មិនោំរទ១២% និងអនុបវាទ៤%។

 រកុមពិភាកាទើ២ ការអប់រ ំអនកបោះបននត

ការអប់រអន
ំ កបោះប្នត

-គួរថតចមលងដខ្សភាពយនត ឬបរឿងខ្លើៗដាក់កុ ងឌ
ន ើសបហយ
ើ ដចកតាមផទះ និងបកដរបជាភាសាជនជាតិបដើមភាគតិច។
រដ្ាសភានិង្រដ្ឋាភបាល
ិ

-អប់រ ំតាមតំបន់ដាច់រសោល: ជាភាពយនត រូបភាពទាំងការបករសាយជាភាសាជនជាតិបដើម (ពនង)

-អនកភានក់ង្ហរសម័រគចត
ិ ត: អប់រ ំតាមផទះនង
ិ មានរូបភាពង្ហយៗយល់ បលកា
ើ របោះបននត
-កុំបរបើពាកយបបចចកបទស(សូ មបោយមានការជួយោំរទបដាយ គ.ជ.ប និងសងគមសុ ើវ ិល)
គ.ជ.ប
-ការផសពវផាយ ថតចមលងដាក់ឌស
ើ បហយ
ើ ដចកជូនតាមផទះនង
ិ បកដរបជាភាសាជនជាតិ
-ការផសពវផាយរតូវបធវើបោយញឹកោប់បៅតាមមូលដាឋនជាភាសាជនជាតិភាគតិច។
-តួសដមតងបរឿងអបរ ំគួយកជនជាតិបដើមភាគតិចចូលរួមសដមតងអំពើការអប់រ ំ។
-ភានក់ង្ហរសម័រគចត
ិ តចុះអប់រ ំតាមផទះោនដល់ស្តសតើ ជនពកា
ិ រ ចាស់ទុំ -មានរូបភាពង្ហយយល់បលកា
ើ របោះបននត(កុំបរបពា
ើ កយបបចចកបទស)

26
 -ជួយអប់រ ំរយៈបពលមួយដខ្មុនបពលបោះបននត មានការោល័
ិ យព័ត៌មានបោះបននតរតូវបៅជិតមូលដាឋនរស់បៅជន ជាតិបដើមភាគតិច។
-ការផសពវផាយ ថតចមលងដាក់ឌស
ើ បហយ
ើ ដចកជូនតាមផទះនង
ិ បកដរបជាភាសាជនជាតក
ិ ុំបរបពា
ើ កយបបចចក បទស។
ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល តួសដមតងបរឿងអបរ ំគួយកជនជាតិបដើមភាគតិចចូលរួមសដមតងអំពើការអប់រ ំ។
គួរថតចមលងដខ្សភាពយនត ឬបរឿងខ្លៗ
ើ ដាក់កុ ងឌ
ន ស
ើ បហយ
ើ ដចកតាមផទះ នង
ិ បកដរបជាភាសាជនជាតបិ ដម
ើ ភាគតច
ិ ។
ភានក់ង្ហរសម័រគចិតតចុះអប់រ ំតាមផទះោនដល់ស្តសតើ ជនពិការ ចាស់ទុំ មានរូបភាពង្ហយយល់បលើការបោះបននត(កុំបរបើពាកយបបចចកបទស)

ការផសពវផាយ ថតចមលងដាក់ឌើសបហយ
ើ ដចកជូនតាមផទះនិងបកដរបជាភាសាជនជាតិ។
អជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ការផសពវផាយរតូវបធវបើ ោយញឹកោប់បៅតាមមូលដាឋនជាភាសាជនជាតភា
ិ គតច
ិ ។
និង្អនក្អន៊វត្តច្បាប់ តួសដមតងបរឿងអបរ ំគួយកជនជាតិបដើមភាគតិចចូលរួមសដមតងអំពើការអប់រ ំ។
គួរថតចមលងដខ្សភាពយនត ឬបរឿងខ្លៗ
ើ ដាក់កុ ងឌ
ន ស
ើ បហយ
ើ ដចកតាមផទះ នង
ិ បកដរបជាភាសាជនជាតបិ ដើមភាគតច
ិ ។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៩៤% មិនោំរទ៤% និងអនុបវាទ២%។

 រកុមពិភាកាទើ៣ របព័នធបោះបននត

ប្រព័នយធ បាះយ្នត្

សុំជរមុញ នង
ិ បលក
ើ ទក
ឹ ចត
ិ តបោយគណបកសនបោោយបបងេើនបបកខភាពជានារបោយោនបរច
ើ ន
ើ
រដ្ាសភានិង្រដ្ឋាភបាល
ិ នឹងដាក់នលស់ោនពើបលើមកបរកាមបៅកនុងបញ្ច ើ បោះបននត។

27
 គ.ជ.ប បពញចត
ិ តនង
ិ របព័នធសមាមារតដដលកុំពុងបរបស
ើ ពវនថងបហយ
ើ បរបរើ ូបមនតដបងដចកអសនៈដដដល។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៨៨% មិនោំរទ៤% និងអនុបវាទ២%។

 រកុមពភា
ិ កាទើ៤ បសរភាពននការបបញ្ច
ើ ញមតិ និងការទទួលព័ត៌មាន

28
 យសរភាពននការបញ្
ី ជ ញមត្ិ និង្ការទទួលព័ត្មាន
ិ

-បបើកវគគបណុ ត ះបណ្ត
ត លអំពើចាប់ សិទធិមនុសស របជាធិបបតយយដល់មូលដាឋនបដាយមានការចូលរួមពើរបជាពលរដឋ និងោជាញធរមូល
ដាឋន។
-សុំបោយអនកចាប់កំណត់ និយមន័យបោយោន
ចាស់អំពប
ើ ទបលមស
ើ បោះញុង បរហាបករ
ិ ត ៍ ផាយព័ត៌មានមន
ិ ពត
ិ បជរបមាថ នង
ិ កំណត់ធាតុផសំននបទបលមស
ើ ។
-សុំបោយបបងេើតបវទិការសាធារណៈផសពវផាយដល់
មូលដាឋនអំពច
ើ ាប់នង
ិ ោចបោយរបជាពលរដឋបបញ្ច ញមតោ
ិ ន។
-សុំបោយមានការបបងេើតមជឈមណឌលផតល់ព័ត៌មានបៅរគប់កំរតបៅតាមមូ
ិ លដាឋន។
រដ្ាសភា
-បបងេើនចំនន
ួ របអប់សំបុរត(គបណយយភាព)បោយោនរគប់ភូម។
ិ
និង្រដ្ឋាភបាល
ិ
-គួដតមានការអនុវតតការដាក់ទណឌកមមបុគគលដដល
រ ំបោភចាប់ ប៉ះពាល់ដល់ការបបញ្ច ញមតជា
ិ ពបិ សសចំបពាះមស្តនតអ
ើ នុវតតចាប់ (តុោការ ប៉ូលស
ើ នង
ិ ោជាញធរមូលដាឋន)។
-សរមាប់ការផសពវផាយ ឬបវទិការសាធារណៈ ការពិបរោះបោបល់បលើបសចកតើរពាងចាប់
ឬរតូវមានការបរបរើ ោស់ភាសាបៅតាមតំបន់ជនជាត។
ិ
សំរល
ួ បហដាឋរចនាសមព័នធទាក់ទងបោយោនដល់តំបន់ដាច់រសោល។
-រាល់បសចកតរើ ពាងចាប់រតូវដតផសពវផាយជាសាធារណៈ នង
ិ បបក
ើ ចំហរបោយមានកា ពបិ រោះបោបល់។

-បបក
ើ វគគបណុ ត ះបណ្ត
ត លអំពច
ើ ាប់ សទ
ិ ម
ធិ នុសស របជាធប
ិ បតយយដល់មូលដាឋនបដាយមានការចូលរួមពរើ បជាពលរដឋ នង
ិ ោជាញធរមូល
ដាឋន។
ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល
-សុំបោយបបងេើតបវទកា
ិ រសាធារណៈផសពវផាយដល់មូលដាឋនអំពច
ើ ាប់នង
ិ ោចបោយរបជាពលរដឋបបញ្ច ញមតោ
ិ ន។

29
 បបក
ើ វគគបណុ ត ះបណ្ត
ត លអំពើចាប់ សទ
ិ ម
ធិ នុសស របជាធប
ិ បតយយដល់មូលដាឋនបដាយមានការចូលរួមពរើ បជាពលរដឋ នង
ិ ោជាញធរមូលដាឋន។
អជ្ញាធរមូលដ្ឋាន សុំបោយមានការបបងេើតមជឈមណឌលផតល់ព័ត៌មានបៅរគប់កំរតបៅតាមមូ
ិ លដាឋន។
និង្អនក្អន៊វត្តច្បាប់

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៩៧% មន
ិ ោំរទ៣% នង
ិ អនុបវាទ០%។

30
  ចំណាប់អារមមណ្៍របស្់អោរតំណាងរាស្តស្ត

ិ អនកតំណ្តងរាស្តសតគណបកសសមរងសើ មណឌលកំពង់ចាមោនបធវកា
ឯកឧតតមភ គើមសួរ ភារទធ ើ រចាប់
ោរមមណ៍បៅបលើអនុសាសន៍ដដលោនបោះបននតបដាយអនកចូលរួមបៅកនុងបវទិការទាំងអស់ថា រាល់
អនុ សាសន៍ដដលោនបលក
ើ បឡង
ើ យកមកពភា
ិ កាបៅកនុងបវទកា
ិ របនះបង្ហាញបោយប ញ
ើ ពកា
ើ រចូល
រួមរបស់របជាពលរដឋបៅកនុងតំបណើរការលិទធិរបជាធិបបតយយបៅកនុងរបបទសកមពុជាដដលរបជាពល
រដឋជាអនកទាមទា ិ ចង់ោនការដកដរបនូវការបោះបននតខ្លងមុខ្ បនះ
នង បោកក៍ោនអគុណមក
អងគការខ្ុមបស្តហវលដដលោនបធវើបវទិការបនះបឡង
ើ ។
 ចំណាប់អារមមណ្៍របស្់ស្មាជិរររុមររឹរាវេតត

ឯកឧតតមភ ដម៉ន ងុ៉យ សមាជិករកុមរបក

ឹ ាបខ្តត ោនចាប់ោរមមណ៍បៅបលអ
ើ នុសាសន៍ថា អនុ
សាសន៍ទាង
ំ បនាះោនមកពើការពិភាកាោ៉ងផុសផុលដដលទាក់ទងបៅនឹងបរឿងសំខ្លន់ៗ របស់
របជាជន បហយ
ើ មតបិ ោបល់ ឬអនុសាសន៍ទាង
ំ អស់បនះ ោចទទួលយកោនបដើមបអ
ើ នុវតតបោយ
មានការរកចបរម
ើ ើនទាំងអស់ោន បហយ
ើ បោកក៍ោនអរគុណខ្ុមដស្តហវលដដលោនបរៀបចំបវទិការ
បនះបឡង
ើ ។
 ចំណាប់អារមមណ្៍របស្់តំណាងររស្ួងមហាព្ផា

បោក រោក់ សំបអឿន តំណ្តងបោយរកសួងមហានផទ ោនបធវកា

ើ រចាប់ោរមមណ៍បៅបលើអនុសាសន៍
ទាំងបនាះថា រាល់អនុសាសន៍ដដលោនបលើកបឡង
ើ បនះគឺជាសមិទធិផលថមើមយ
ួ រវាងរកសួងមហានផទ
នង
ិ អងគការខ្ុមដស្តហវល។ រាល់អនុ សាសន៍ ឬសំណូមពរទាំងអស់បនះមានលកខណៈ
សមរសបដដលោចទទួលយកោន បហយ
ើ មានលកខណៈរសបដៀងបៅនឹងកិចចការរបស់រកុមការង្ហរ
រកសួងមហានផទ នង
ិ គណកមមកាជាតបិ រៀបចំការបោះបននតកុំពុងដតបធវផ
ើ ងដដរ។ រឯមត
ើ ម
ិ ន
ិ
រសបវ ិញក៍រតូវោនយកបៅបធវើការសិកាផងដដរ បហយ
ើ បោកក៍ោនអរគុណខ្ុមដស្តហវលដដលោន
បរៀបចំបវទកា
ិ របនះបឡង
ើ ។
 បទ
ិ វវទកា
ិ រ
មុនបពលបទ
ិ បវទកា
ិ រ បោក យ៉ុង គម
ឹ បអង ោនអគុណវាគមន
ិ អនកចូលរួម នង
ិ អងគការបៅកនុងបខ្តត
មណឌលគើរទាំ
ើ ងអស់ដដលោនសហការ និងចូលរួម ជាពិបសស UNDP ដដលោនោំរទនូវបវទិការបនះ។
៤.វវទកា
ិ រស្តព
ី កា
ី រ វោះវនោត នង
ិ ររជាធប
ិ វតយ្យវៅមណ្ឌលវស្ៀមរាប

 វោលបំណ្ងព្នវវទិការ និងការបង្ហាញលទធផលពិវរោះវោបល់ និងជំវរស្អនុ

ើ សាស្ន៍

31
បោក យ៉ុង គម
ឹ បអងៈ ជារបធាៃមជឈមណឍលរបជាពលរដឌលដីមផអ
ី ភវិ ឌណៃ៍ ៃង
ិ សៃថភា
ិ ព នង
ិ ជាអនក
សរមបសរមួលបៅកនុងបវទិការបនះោនមានមតិសាវគមន៍ និងដថលងពើបោលបំណងននបវទិការថា បវទិការ
បនះមានសារៈសំខ្លន់ណ្តស់កុ ងការរកបោយប
ន ញ
ើ នូវអនុសាសន៍បដើមបដើ កលំអរបោយការបោះបននត
និងការអនុវតតន៍លិទធិរបជាធិបបតយយបោយរបរពឹតតិបៅកាន់ដតលអរបបសើដថមបទៀត។ បវទិការបនះនឹងជ
ដជករកអនុសាសន៍ បៅបលប
ើ ញ្ហាដដលោនរកប ញ
ើ ដដលទាក់ទងបៅនង
ឹ ការបោះបននត នង
ិ លទ
ិ ធិ
របជាធិបបតយយ បហយ
ើ យកអនុសាសន៍ទាង
ំ បនះបៅដាក់ជូនសាថប័នដដលពាក់ព័នធ។ បោកោនបនត
បទៀតថាមុននឹងមានការបរៀបចំបវទិការបនះបឡង
ើ គឺមានការពិភាកាពិបរោះបោបល់មយ
ួ ជាមួយនឹង
អនកពាក់ព័នធបៅនឹងសាថប័ន មួយចំនន
ួ ដូចជា តំណ្តងគណបកសនបោោយដដលមានអសនៈបៅកនុងរដឋ
សសភាបពលបចចុបបនន រកុមរបឹកាបខ្តត គណកមាមធិការបខ្តតបរៀបចំការបោះបននត គណកមមការ ុ ំ
បរៀបចំការបោះបននត បសមៀន ុ ំ អងគការសងគមសុ វិ ិល នង
ិ សាធារណៈជន។ បហយ
ើ បញ្ហាដដល
ទទួលោនជាអទិភាពខ្ពស់ជាងបគចំនន
ួ បួនពើរកុមពិភាកានិមយ
ួ ៗ
សរមាប់បលក
ើ យកមកពភា
ិ កាបៅកនុងបវទកា
ិ របនះមាន របព័នធបោះបននត បញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននត
គណកមមការជាតិបរៀបចំការបោះបននត និងបសរភាពបបញ្ច
ើ ញមតិ និងរបមូលផតុំ។

 ការបង្ហាញព្នបទពវិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមវៅវលរើ រជាធប
ិ វតយ្យ
បោក បយ៉ង វ ិរៈ ជានយករបតប
ិ តតននមជឈមណឌលអប់រ ំចាប់សរមាប់សហគមន៍ោនមានរបសាសន៍
បៅកនុងបវទកា
ិ រថា របជាធិបបតយយបៅកមពុជាចាប់បផតើមបៅបពលដដលមានវតតមានរបស់ អុន
៊ តាក់មកបរៀប
ចំការបោះបននតបៅនន១
ំ ៩៩៣។របជាធប
ិ បតយយមានន័យថា សមាជិកសងគមរស់បៅរបកបបដាយ
បសចកតនើ ថលថូ ន ដដលសិទធិរបស់របជាពលរដឋរតូវោនបគបោរព។របជាធិបបតយយដដលលអ គឺមានរបជា
ពលរដឋជាមាចស់អំណ្តច របជាពលរដឋជាអនកផតល់អំណ្តចបោយបៅមនុសសមួយរកុម បដើមបបើ ធវើជាតំណ្តង
បោយខ្លួនកនុងការសបរមចចិតត បហយ
ើ ការសបរមចរបស់មតិភាគបរចើនក៍មិនោចបំបភលចបចាលនូវមតិភាគ
តិចបចាលោនដដរ។ ពលរដឋមានបសរភាពបធវ
ើ ើការទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបោធា ដដលជាបោធា
របកដបដាយវ ិជាជជវិ ៈ បោរពចាប់ នង
ិ មន
ិ របកាន់បកសពួក។ មានវ ិធានចាប់ ដដលចាប់រតូវដតបោរព
ទាំងអស់ោន មានបោលនបោោយលអ ជាពិបសសការបោះបននតដ៍លម
អ យ
ួ ។ បសរភាពរបស់
ើ
របជាពលរដឋរតូវដតោនធានា ដដលជាសទ
ិ តា
ធិ ង
ំ ពក
ើ ំបណើត ដូចជាសទ
ិ ធិបបញ្ច ញមតជា
ិ បដម
ើ ដដលចាប់
រតូវដតបងេរលកខណៈបោយរសួលដល់សិទធិបបញ្ច ញមតិបនះ និងសិទធិមយ
ួ ចំនន
ួ បទៀតផងដដរដូចជា សិទធិ
ទទួលោនព័ត៌មាន សទ
ិ ប
ធិ បងេត
ើ ជាសមាគមន៍ នង ិ រធិ បមូលផតុំដដលជាដផនកមួយបសរភាពបបញ្ច
ិ សទ ើ ញ
មតិផងដដរ។បៅកនុងសងគមរបជាធិបតយយ របសិនបបើរបជាពលរដឋខ្វះបសរភាពកន
ើ ុ ងការបបញ្ច ញមតិ
មានន័យថារបជាពលរដឋមន
ិ ោចការពារខ្លួនឯងោន។ បៅកនុងសាថនភាពជាក់ដសតងននរបបទសកមពុជា
សរភាពននកាបបញ្ច
ើ ញមតិ និងរបមូលផតុំមិនរតូវោនបគបោរពបោយោនបពញបលញបៅបឡយ
ើ បទ

32
បហយ
ើ ការអនុវតតក៍បៅមានបញ្ហាដដរ។ តាមការអបងេតកនលងមក មានការរតតប
ិ ត
ិ បសរភាពននការបបញ្ច
ើ ញ
មតិ មិនរតឹមដតបៅបលើតំណ្តងរាស្តសតដដលមានអភ័យសភាប៉ុបណ្តណះបទ សូ មបដើ តអងគការសងគមសុ ើវ ិល
ឬបមធាវ ើដដលការពាជនរងបរោះ ក៍រតូវរបឈមបៅនង
ឹ ការបចាទពើបទរពហមទណឌ ននបទបលមស
ើ
បរហារបករ
ិ ត ៍ និងការផាយព័ត៌មានមិនពិតជាបដើមផងដដរ។ រឯបទបញ្ហ
ើ ច នផទកុ ងរបស់
ន សភាជាតិអណតត
ទប
ើ ន
ួ បនះោនបញ្ហចក់ បោយប ញ
ើ ថាពកា
ើ រវ ិវឌឍន៍បៅបរកាយវ ិញននលទ
ិ រធិ បជាធប
ិ បតយយ។
 ការបង្ហាញព្នបទពវិ សាធន៍ នង
ិ ការររឈមវៅវលកា
ើ រវោះវនោត
បោក សុក សំបអឿន ជានាយករបតតប
ិ តតននរកុមអនកចាប់ការពារសទ
ិ បធិ ៅកមពុជាោនដថលងបៅកនុង
បវទិការថា ការលបាះលនបត្គឺជាការលផ្ធរអំោចលដាយសៃថិវ ិ្ី លរយ
ី របសិៃលបីត្ំលណីការលបាះ
លនបត្របរពត្
ឹ ថលៅបាៃលអលពលលនាះត្ំលណីការរបជា្ប
ិ លត្យយលៅរបលទសលនាះក៍មាៃការងមាំ
ឹ ផ្ងហ្វដរ
លរយ
ី ការអភិវឌណៃ៍ក៍កាៃ់ហ្វត្មាៃកាៃ់ហ្វត្លអផ្ងហ្វដរ ពីលរពាះរបជា្ិបលត្យយ ៃិងការអភិវឌណៃ៍
រត្ូវលដីរលសមោ
ី ប ។ផ្ធុយមកវ ិញរបសៃ
ិ លបកា
ី រលបាះលនបត្មាៃការលំបាកអបកមកលបាះលនបត្ៃង
ឹ មាៃចំៃៃ
ួ
កាៃ់ហ្វត្ត្ិចលៅៗ ៃុះៃឹងល្វីលោយអបកកាៃ់អំោចលៅនៃយពីរបជាពលរដឌ ហ្វដលលពលលនាះលរយ
ី នាំ
លោយអបកកាៃ់អំោចោប់លផ្ថីមលរបអ
ី ំោចផ្តថច់ការ ហ្វដលនាំលោយរបលទសជាត្ខ
ិ ត្
ិ ទរី កអលសទភាព
ផ្ងហ្វដរ។ ដូលចបះការលបាះលនបត្មាៃស្វរៈសំខាៃ់ោស់សរមាប់របជាពលរដឌទាង
ំ អស់ោប។លោកបាៃ
បរោយថា
ិ ការលបាះលនបត្ដ៍ល អ គកា
ឺ រលបាះលនបត្រត្ូវរបរពត្
ឹ ថលដាយលសរ ី សម្៌ម ស្វវហាប់
ៃិងស្វរភាព។ អបកលបាះលនបត្មាៃលសរភាពកប
ី ុ ងការចូលរួមស្វថប់ការលោសនារបស់គណបកស
ៃលោបាយ ៃង
ិ លៅលបាះលនបត្លដាយោមៃការគំរាមកំហ្វរង។ រដឌរត្ូវហ្វត្ជួយមកដល់អបកហ្វដល
មាៃសិទនិលបាះលនបត្លោយបាៃលៅលបាះលនបត្ លរយ
ី អបករ ំលោភបំពាៃចាប់លបាះលនបត្រត្ូវហ្វត្ទ ទួល
លទាសតាមចាប់។ចំហ្វណកឯវ ិវាទហ្វដលទាក់ទិៃលៅៃឹងការលបាះលនបត្មាៃដូចជា វ ិវាទរដឌបាល
វ ិវាទលបាះលនបត្ ៃិងបទលលមីសលបាះលនបត្រត្ូវហ្វត្បាៃលដាះរស្វយលដាយយុត្ថិ្៌មៃិងរសបលៅតាមៃីត្ិ
វ ិ្ីហ្វដលមាៃហ្វចងលៅកបុងចាប់។ រគប់គណបកសៃលោបាយរត្ូវមាៃឪកាសលសមីៗោបកបុងការចូល
រួមរបកួត្របហ្វជងដលណថីមសៃលក
ឹ លនបត្ អបកឈបះលនបត្គឈ
ឺ ះប លដាយយុត្្
ថិ ៌មគមា
ឺ ៃការោំរទពអ
ី បកលបាះ
លនបត្ មិៃមាៃការបៃលំសៃលឹកលនបត្ លរយ
ី ចូលលៅកាៃ់ត្ំហ្វណងលដាយសៃថិភាព។ លដីមផលី ោយការ
លបាះលនបត្មួយរបរពត្
ឹ ថលៅបាៃលដាយលសរ ី ៃង
ិ យុត្្
ថិ ៌មគរឺ ត្ូវហ្វត្មាៃស្វទប័ៃហ្វដលជាអបកលរៀបចំការលបាះ
លនបត្ឯករាជយ យុត្ថិ្៌មមួយ ៃិង មិនោចរ ំោយបៅវ ិញបដាយង្ហយរសួលបឡយ
ើ បហយ
ើ បុគគលិក
ដដលបធវកា
ើ របៅកនុងសាថប័នបនាះមានរោក់ដខ្ រគប់រោន់ អណតតការង្ហររតម
ឹ រតូវ នង
ិ មានការធា
នាសុវតថភាពដល់បុគគលិកពើរដឋ។សាថប័នបនះរតូវដតមានហរិ ញ្ដវតថុសវ័យយ័ត។មាៃស្វទប័ណមួយលទៀត្
ជាពលិ សសស្វទប័ៃកងកំោង
ំ របដាប់ោវុ្ សរមាប់ធានាការរបរពត្
ឹ ថលៅនៃការលបាះលនបត្របកប
លដាយោមៃការគំរាមកំហ្វរង ឬ បំភិត្បំភ័យ។ ស្វទប័ៃលរៀបចំការលបាះលនបត្លៃះរត្ូវហ្វត្លដីត្នា
ួ ទីជាស្វ

33
ោត្ំបូងកបុងការកាត្់កហ្វថី ដលទាក់ទងលៅៃង
ឹ បទលលមីសលបាះលនបត្។ ចំលពាះចាប់ហ្វដលសរមាប់ដក
អភ័យឯកសិទនិអបកត្ំោងរា្សថគហ្វួ ត្មាៃហ្វចងលោយបាៃចាស់ោស់លៅកបុងចាប់។ បោកោន
សំណូមពរបោយមានការបធវើ អតតសញ្ហដណប័ណជូនរបជាពលរដឋបោយោនរគប់ៗោន បហយ
ើ ការបរបើ
់ ០១៨រតូវដតមានរូបថតបិទបៅគលបញ្ជ ើបោយោនរតឹមរតូវ
រោស់ទរមង១ និងមានទណឌកមមសរមាប់
ើ រមង់១០១៨ខ្ុសបៅនង
អនកដដលបធវទ ឹ នត
ើ វិ ិធ។
ើ ជាចុងបរកាយបោកោនពនយលអំពរើ ូបមនតននកា
រដបងដចងអសនៈតាមសំណល់ខ្ពស់ និងមធយមភាគធំបំផុតបៅកនុងរបព័នធបោះបននតសមាមារត។

34
លទធផល អនុសាស្ន៍ពភា
ិ គ្សាតាមររុមវៅមណ្ឌលវស្ៀមរាប
 រកុមពិភាកាទើ១ បញ្ជ ើបមមះអនកបោះបននត និងការចុះបមមះបោះបននត
បញ្ជ ីស្មះអ្នកសោះស្នត ៃិងការចុះស្មះអ្នកសោះស្នត

គ.ជ.ប រកាទរមង់ ១០១៨ លរយ

ី រត្ូវពរងឹងការរគប់រគងបហ្វៃទម។
លុបបណត័ព័ត្៌មាៃ លរយ
ី បៃថបិត្បញ្ជ ីលមមះ អបកលបាះលនបត្តាមភូមិ ។
ការចុះលមមះលបាះលនបត្ បញ្ឈប់ការល្វីរបត្ិភូកមមលៅ លសមៀៃ ឬឃុ។
ំ របគល់ជូៃ គ .ជ.ប ជាអបកចុះលមមះ ៃិងមាៃការោលលំ មីលពី
អងគការសងគមសុីវ ិល។ រត្ូវពរងឹងសមត្ទភាពម្ៃថី គ.ជ.ប រគប់លំដាប់ថាបក់។
បញ្ជ ីលមមះអបកលបាះលនបត្រត្ូវផ្សពវផ្ាយ តាមរបពៃន័អុៃ
ី ល្ហ្វី ណត្ សុឌ
ី ី...។
បថូរការោល័
ិ យ បថូរលមមះទតា
ី ងំ រត្ូវផ្ថល់ព័ត្៌មាៃលោយស្វមខ
ី ួ ៃបាៃដឹ
ល ងជាមុៃៃង
ិ ផ្ថល់ព័ត្៌មាៃ
ពទ
ី ក
ី ហ្វៃលងនៃការោល័
ិ យលបាះលនបត្លោយបាៃចាស់ោស់។

សំណូមពរ ៖ សូមលោយត្ំោងរគប់គណបកសៃលោបាយៃិងអងគការលរៅរដាឌភិបាលសលងាត្ការណ៍លៅលលីការចុះលមមះ។

ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល សូមលោយអងគការលរៅរដាឌភិបាលចូលរួមសលងាត្ការណ៍លោ
យបាៃលទៀងទាត្់តាមលពលលវោ។

គណបក្សនយោបាយ សូមលោយត្ំោងគណបកសចូលរួមសលងាត្ការណ៍លោយបាៃលទៀងទាត្់តាមលពលលវោ។

អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន សូមកុំឲ្យលមឃុ ំ លមភូមិ លមរកុម ម្ៃថីៃគរបាល រសង់លមមះអបកលបាះលនបត្ កបុងនលៃលបាះលនបត្

និង្អន ក្អន៊វត្តច្បាប់

35
 អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៧៨% មិនោំរទ១៦% និងអនុបវាទ៧%។
 រកុមពភា
ិ កាទី២ គ.ជ.ប

គ.ជ.ប

រដ្ាសភា និង្ សមាសភាព គ.ជ.ប គួរមាៃសមាជិកលចញមកពគ

ី ណបកសៃលោបាយៃម
ិ ួយៗ អងគការសងគមសុវី ិល លរយ
ី សមាសភាពលៃះ
មាៃដូចោបលៅរគប់លំដាប់ថាបក់ នៃ គ.ជ.ប។ សមាសភាពទាំងលៃះ មាៃមកពី គណបកសៃលោបាយ ហ្វដលបាៃជាប់លនបត្មាៃោសៃៈ
រដ្ឋាភបាល
ិ
លៅកបុងរដឌសភា ចំៃួៃ មួយ រូប នៃគណបកសៃម
ី ួយៗ ឬត្ំោង មកពស
ី ងគមសុវី ិលចំៃួៃ មួយរូប។
បញ្ចូ លសាថប័ន គ.ជ.ប បៅកនុងចាប់រដឋធមមនុញ្ដ។

គ.ជ.ប ការលរជីសលរសសមាសភាព
ី PEC, CEC, PSCs, ជាបៃធុករបស់ គ.ជ.ប លដាយមាៃការចូលរួមពី គណៈកមមការចរមុះ
(គណៈកមមការបរជើសបរស
ើ )។
បលងាីត្អងគភាពលសុីបអលងាត្ចល័ត្មួយ (គណៈកមមការលសុីបអលងាត្ ជាបៃធុករបស់ គ.ជ.ប លរយ
ី ឲ្យមាៃមួយរកុមកបុងមួយលខត្ថ។

អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ការលរជីសលរសសមាសភាព
ី ជាបៃធុករបស់ គ.ជ.ប លដាយមាៃការចូលរួមពី គណៈកមាមការចរមុះ។

និង្អន ក្អន៊វត្តច្បាប់

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៨៦% មន
ិ ោំរទ១២% នង
ិ អនុបវាទ២%។

36
  រកុមពភា
ិ កាទើ៣ របព័នធបោះបននត
ប្រព័ៃសធ ោះស្នត

រដ្ាសភា និង្ រដ្ឋា ការលបាះលនបត្ថាបក់ជាត្ិ (រដឌសភា) លរបរី បពៃ័នសមាមារត្ ថាបក់មូលដាឌៃ (ឃុ ំ សង្ហាត្់) លរបរី បពៃន័ឯកត្ថនាម។
របពៃន័លបាះលនបត្ថាបក់ជាត្រិ ត្ូវហ្វបងហ្វចកោសៃ: តាមសម័យ អ៊ុៃតាក់។
ភបាល
ិ
សរមាប់ពរី ឬ បោ
ី ណត្ថលិ ៅមុខលទៀត្ របលទសកមពុជាគួរហ្វត្ពោ
ិ រោអំពប
ី ញ្ជ ីលមមះលបកខជៃឯករាជយ កបុងការឈរលមមះលបាះលនបត្។
យល់រសបឲ្យមាៃចំៃួៃកូតា្សថី ៥០% លៅកបុងបញ្ជ ីលមមះជាលបកខជៃឈរលមមះលបាះលនបត្ របស់គណបកសៃលោបាយៃម
ី ួយៗ។ លលក
ី ទក
ឹ ចត្
ិ ថ
ៃង
ិ ជរមុញគណបកសៃលោបាយឲ្យបលងាៃ
ី ចំៃួៃកូតា្សថឈ
ី រលមមះលបាះលនបត្ ឲ្យបាៃោ៉ងត្ច
ិ ោប់ពី ២០ % ល ង
ី លៅ លរយ
ី ដាក់ កបុងបញ្ជ ីលលខ
លរៀងនលស់ោបរាប់ពខា
ី ងលល។
ី
ោណត្ថរិ បស់នាយករដឌម្ៃថី រត្ូវហ្វត្កំណត្់កុ ងរយះលពលោ
ប ៉ ងយូរបំផ្ុត្ពរី ោណត្ថិ កបុងមួយជីវ ិត្ ។

គ.ជ.ប យល់រសបឲ្យមាៃចំៃួៃកូតា្សថី ៥០% លៅកបុងបញ្ជ ីលមមះជាលបកខជៃឈរលមមះលបាះលនបត្ របស់គណបកសៃលោបាយៃីមួយៗ។ លលីកទឹកចិត្ថ

ៃិងជរមុញគណបកសៃលោបាយឲ្យបលងាីៃចំៃួៃកូតា្សថីឈរលមមះលបាះលនបត្ ឲ្យបាៃោ៉ងត្ិចោប់ពី ២០ % ល ង
ី លៅ លរយ
ី ដាក់ កបុងបញ្ជ ីលលខ
លរៀងនលស់ោបរាប់ពីខាងលលី។

ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល ោណត្ថិរបស់នាយករដឌម្ៃថី រត្ូវហ្វត្កំណត្់កុ ងរយះលពលោ
ប ៉ ងយូរបំផ្ុត្ពីរោណត្ិថ កបុងមួយជីវ ិត្ ។

គណបក្សនយោបាយ យល់រសបឲ្យមាៃចំៃួៃកូតា្សថី ៥០% លៅកបុងបញ្ជ ីលមមះជាលបកខជៃឈរលមមះលបាះលនបត្ របស់គណបកសៃលោបាយៃម

ី ួយៗ។ លលក
ី ទក
ឹ ចត្
ិ ថ
ៃង
ិ ជរមុញគណបកសៃលោបាយឲ្យបលងាៃ
ី ចំៃួៃកូតា្សថឈ
ី រលមមះលបាះលនបត្ ឲ្យបាៃោ៉ងត្ច
ិ ោប់ពី ២០ % ល ង
ី លៅ លរយ
ី ដាក់ កបុងបញ្ជ ីលលខ
លរៀងនលស់ោបរាប់ពខា
ី ងលល។
ី
ោណត្ថរិ បស់នាយករដឌម្ៃថី រត្ូវហ្វត្កំណត្់កុ ងរយះលពលោ
ប ៉ ងយូរបំផ្ុត្ពរី ោណត្ថិ កបុងមួយជីវ ិត្ ។

37
អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៩០% មន
ិ ោំរទ៦% នង
ិ អនុបវាទ៤%។

38
  រកុមទើ៤ បសរភាពននការបបញ្ច
ើ ិ របមូលផតុំ
ញមតិ នង

សេរីភាពនៃការបញ្ជ ញមតិ ៃិងសេរីភាពនៃការប្រម ូលផ្តំុ

រដ្ាសភា និង្ កំណត្់ៃិយមៃ័យ ៃិងពៃយល់ពាកយ លសរភាព

ី នៃការបលញ្ច ញមត្ិឲ្យបាៃចាស់ោស់។ ឧទាររណ៍ ៖ បទបរហារលករ
ិ ថ៍
បទផ្សពវផ្ាយព័ត្៌មាៃមិៃពិត្ ...
រដ្ឋាភបាល
ិ
ផ្សពវផ្ាយឲ្យបាៃទូោយអំពីលសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ ពិលសសលៅដល់ោជាញ្ររគប់លំដាប់ថាបក់ ៃិងរបជាពលរដឌរគប់វណតៈ។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិរបស់របជាពលរដឌលៅលលីទលងវីរបស់បុគគលស្វធារណៈ ៃិងស្វទប័ៃស្វធារណៈ រត្ូវលលីកហ្វលងការលោទរបកាៃ់។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិ ៃិងសំណូមពររបស់របជាពលរដឌហ្វដលសមរសប រត្ូវមាៃការលឆលីយត្ប ៃិងដំលោះរស្វយឲ្យបាៃទាៃ់លពលលវោ។
ទីោៃលសរភាព
ី គួរហ្វត្បលងាីត្លៅកហ្វៃលងទីរបជុំជៃហ្វកផរស្វទប័ៃរដឌ ៃិងមិៃកំណត្់អបកចូលរួម។ ទីោៃលសរភាព
ី គួរហ្វត្បលងាីត្លៅ ថាបក់រសុកផ្ងហ្វដរ។
រាល់ការល្វីបាត្ុកមមលដាយសៃថិវ ិ្ីលៅទីកហ្វៃលងស្វធារណៈោមួយ រត្ូវជូៃដំណឹងរត្ឹមោជាញ្រលៅកហ្វៃលងលនាះ ជាការលរសច។

គ.ជ.ប ផ្សពវផ្ាយឲ្យបាៃទូោយអំពីលសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ ពិលសសលៅដល់ោជាញ្ររគប់លំដាប់ថាបក់ ៃិងរបជាពលរដឌរគប់វណតៈ។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិរបស់របជាពលរដឌលៅលលីទលងវីរបស់បុគគលស្វធារណៈ ៃិងស្វទប័ៃស្វធារណៈ រត្ូវលលីកហ្វលងការលោទរបកាៃ់។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិ ៃិងសំណូមពររបស់របជាពលរដឌហ្វដលសមរសប រត្ូវមាៃការលឆលីយត្ប ៃិងដំលោះរស្វយឲ្យបាៃទាៃ់លពលលវោ។

ិ
អង្គការសង្គមស៊ីវល កំណត្់ៃិយមៃ័យ ៃិងពៃយល់ពាកយ លសរភាព
ី នៃការបលញ្ច ញមត្ិឲ្យបាៃចាស់ោស់។
ផ្សពវផ្ាយឲ្យបាៃទូោយអំពីលសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ ពិលសសលៅដល់ោជាញ្ររគប់លំដាប់ថាបក់ ៃិងរបជាពលរដឌរគប់វណតៈ។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិរបស់របជាពលរដឌលៅលលីទលងវីរបស់បុគគលស្វធារណៈ ៃិងស្វទប័ៃស្វធារណៈ រត្ូវលលីកហ្វលងការលោទរបកាៃ់។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិ ៃិងសំណូមពររបស់របជាពលរដឌហ្វដលសមរសប រត្ូវមាៃការលឆលីយត្ប ៃិងដំលោះរស្វយឲ្យបាៃទាៃ់លពលលវោ។
ទីោៃលសរភាព
ី គួរហ្វត្បលងាីត្លៅកហ្វៃលងទីរបជុំជៃហ្វកផរស្វទប័ៃរដឌ ៃិងមិៃកំណត្់អបកចូលរួម។
រាល់ការល្វីបាត្ុកមមលដាយសៃថិវ ិ្ីលៅទីកហ្វៃលងស្វធារណៈោមួយ រត្ូវជូៃដំណឹងរត្ឹមោជាញ្រលៅកហ្វៃលងលនាះ ជាការលរសច។

39
គណបក្សនយោបាយ កំណត្់ៃិយមៃ័យ ៃិងពៃយល់ពាកយ លសរភាព
ី នៃការបលញ្ច ញមត្ិឲ្យបាៃចាស់ោស់។
ផ្សពវផ្ាយឲ្យបាៃទូោយអំពីលសរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ ពិលសសលៅដល់ោជាញ្ររគប់លំដាប់ថាបក់ ៃិងរបជាពលរដឌរគប់វណតៈ។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិរបស់របជាពលរដឌលៅលលីទលងវីរបស់បុគគលស្វធារណៈ ៃិងស្វទប័ៃស្វធារណៈ រត្ូវលលីកហ្វលងការលោទរបកាៃ់។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិ ៃិងសំណូមពររបស់របជាពលរដឌហ្វដលសមរសប រត្ូវមាៃការលឆលីយត្ប ៃិងដំលោះរស្វយឲ្យបាៃទាៃ់លពលលវោ។
ទីោៃលសរភាព
ី គួរហ្វត្បលងាីត្លៅកហ្វៃលងទីរបជុំជៃហ្វកផរស្វទប័ៃរដឌ ៃិងមិៃកំណត្់អបកចូលរួម។
រាល់ការល្វីបាត្ុកមមលដាយសៃថិវ ិ្ីលៅទីកហ្វៃលងស្វធារណៈោមួយ រត្ូវជូៃដំណឹងរត្ឹមោជាញ្រលៅកហ្វៃលងលនាះ ជាការលរសច។

អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន កំណត្់ៃយ
ិ មៃ័យ ៃង
ិ ពៃយល់ពាកយ លសរភាព
ី នៃការបលញ្ច ញមត្ឲ្
ិ យបាៃចាស់ោស់។
ផ្សពវផ្ាយឲ្យបាៃទូោយអំពលី សរភាពនៃការបលញ្ច
ី ញមត្ិ ពលិ សសលៅដល់ោជាញ្ររគប់លំដាប់ថាបក់ ៃង
ិ របជាពលរដឌរគប់វណតៈ។
និង្អន ក្អន៊វត្តច្បាប់
រាល់ការបលញ្ច ញមត្រិ បស់របជាពលរដឌលៅលលទ
ី លងវីរបស់បុគគលស្វធារណៈ ៃង
ិ ស្វទប័ៃស្វធារណៈ រត្ូវលលក
ី ហ្វលងការលោទរបកាៃ់។
រាល់ការបលញ្ច ញមត្ិ ៃង
ិ សំណូមពររបស់របជាពលរដឌហ្វដលសមរសប រត្ូវមាៃការលឆលយ ិ ដំលោះរស្វយឲ្យបាៃទាៃ់លពលលវោ។
ី ត្ប ៃង
ទោ
ី ៃលសរភាព
ី ី លៅកហ្វៃលងទរី បជុំជៃហ្វកផរស្វទប័ៃរដឌ ៃង
គួរហ្វត្បលងាត្ ិ មៃ
ិ កំណត្់អបកចូលរួម។
រាល់ការល្វបា ី ហ្វៃលងស្វធារណៈោមួយ រត្ូវជូៃដំណឹងរត្ម
ី ត្ុកមមលដាយសៃថវិ ិ្លី ៅទក ឹ ោជាញ្រលៅកហ្វៃលងលនាះ ជាការលរសច។

អនុសាសន៍បនះទទួលោនសបមលងបោះបននតោំរទ៨៧% មិនោំរទ៧% និងអនុបវាទ៧%។

40
 ចំណាប់អារមមណ៍របស់អោកតំណាងរាស្រសវត ៅវលអ
ើ នុសាស្ន៍

បោកជំទាវ ដក សុវណណរតន៍ ោនមានរបសាសន៍ថា អនកចូលរួមទាំងអស់ោនខ្ិតខ្ំរបឹងដរបងកនុង

ការចូលរួមបដាះរសាយបញ្ហាសងគម បហយ
ើ សនោថានឹងខ្ិតខ្ំពានា
ំ នំ ូវអនុសាសន៍ទាង
ំ បនះ ជាពិបសស
បញ្ហាផសពវផាយចាប់ ិ ជំរុញបោយមានវ ិទយុបៅកនុងបខ្តតបសៀមរាប់បនះបដម
នង ើ បផ
ើ សពវផាយ
ចាប់ជូនរបជាពលរដឋបោយោនដឹង។

 ចំណាប់អារមមណ៍របស់តំណាង ររុមររឹរាវេតតវៅវលអ
ើ នុសាស្ន៍

ឯកឧតតម ចាន់ សុផល ោនមានរបសាសន៍ថា បវទិការបនះបធវើបោយមានការដសវងយល់ពើមតិបោ

បល់ជាបរចន
ើ ទាក់ទងបៅនង
ឹ ការបោះបននត នង
ិ របជាធប
ិ បតយយ បហយ
ើ សងឃម
ឹ ថាមតបិ ោបល់ដដល
ោនបលើកបឡយ
ើ បៅកនងបវទិការបនះនឹងជួយបំបពញបដនថម ការបោះបននត និងរបជាធិបបតយយបោយ
ភាពកាន់ដតលអរបបសដើ ថមបទៀត។

 បទ
ិ កមមវិធី

មុនបពលបិទបវទិការ បោក យ៉ុង គឹមបអង ោនអគុណវាគមិន អនកចូលរួម និងអងគការបៅកនុងបខ្តត

មណឌលគរើ ទាំ
ើ ងអស់ដដលោនសហការ នង
ិ ចូលរួម ជាពបិ សស UNDP ដដលោនោំរទនូវបវទកា
ិ របនះ។

41
ឧបេម្ព័នទ្
ធ ១ី . រសបៀបវារៈននសវទិិ ការ

១.១. វវទកា
ិ រវៅ មណ្ឌលព្រពវវង

របបៀបវារៈ

07:30 – 08:15 ការមកដល់ របស់អនកចូលរួម ការចុះបមមះ និងដចកឯកសារ

08:15 – 08:20 បោរពទង់ជាតិ
08:20 – 08:40 មតិសាវគមន៍ និងបោលបំណងននបវទិកាបដាយ បោក គល់ បញ្ហដរបធាន គណៈកមាម
ធិការ ខ្ុមដស្តហវល
08:40 – 09:00 ការដចករ ំដលកបទពបិ សាធន៍ទូបៅបៅបលកា
ើ របោះបននត បដាយ បោក សុខ្ សំបអឿន
09:00 – 09:15 សំរាកពសា
ិ រោហារសំរន់
09:15 – 09:25 ការដចករ ំដលកបទពិបសាធន៍ទូបៅបៅបលរើ បជាធិបបតយយ បដាយ បោក យ៉ុង គឹមបអង

09:25 – 09:40 កាដបងដចករកុមពភា

ិ កា
09:40 – 11:15 ការពភា
ិ កាតាមរកុមបដើមបរើ កបញ្ហា ឬោនុសាសន៍បៅបលកា
ើ របោះបននត
នង
ិ របជាធបិ បតយយ
រកុមទើ១. គ.ជ.ប
រកុមទើ២. បញ្ជ ើបមមះបោះបននត,ការចុះបមមះ
រកុមទើ៣. របព័នធផសពវផាយ
រកុមទើ៤. បសរភាពននការបញ្ច
ើ ញមតិ
រកុមទើ៥. បសរភាពននការរបមូ
ើ លផតុំ
11:15 – 12:15 សំរាកពិសារោហារនថងរតង់
12:15 – 02:30 ការបង្ហាញតាមរកុមនើមយ
ួ ៗ ដល់អងគសិកាខសាោទាំងមូល និងការពិភាកា
02:30 – 02:45 សំរាក និងការដចកឧបករណ៍ផតល់ពិនុ ដល់
ទ របជាពលរដឋ
02:45 – 03:15 ការបោះបននតោំរទបោលនបោោយោនុសាសន៍បដាយអងគបវទិកាទាំងមូល
03:15 – 03:45 ការដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍របស់អនកតំណ្តងរាស្តសត /សមាជក
ិ រកុមរបក
ឹ ាបៅបលល
ើ ទធផល
ឯកឧតតម ដយ៉ម បញ្ដឫទធ តំណ្តងរាស្តសតគណបកសសិទធិមនុសស
្
ឯកឧតតម បៅ រា៉ នើ តំណ្តងរាស្តសតគណបកសជាតន
ិ យ
ិ ម
បោក រោក់ សំបអ៊ឿន មកពើរកសួងមហានផទ

42
03:45 – 04:00 ការដថលងបិទបវទិកា ការរបមូលឧបករណ៍ផតល់ពិនុ ទ និងការដចកឯកសារ

២.២. វវទិការវៅ មណ្ឌលបន្ទាយ្មានជ័ យ្

របបៀបវារៈ

07:30 – 08:15 ការមកដល់របស់អនកចូលរួម ការចុះបមមះ នង

ិ ដចកឯកសារ
08:15 – 08:20 បោរពទង់ជាតិ
08:20 – 08:40 មតិសាវគមន៍ និងបោលបំណងននបវទិកាបដាយបោក គល់ បញ្ហដរបធាន គណៈកមាមធិការ
ខ្ុមដស្តហវល
08:40 – 09:00 ការដចករ ំដលកបទពិបសាធន៍ទូបៅបៅបលើការបោះបននត បដាយ បោក សុខ្ សំបអឿន
09:00 – 09:15 សំរាកពិសារោហារសំរន់
09:15 – 09:25 ការដចករ ំដលកបទពិបសាធន៍ទូបៅបៅបលើរបជាធិបបតយយ បដាយ បោក យ៉ុង គឹមបអង
09:25 – 09:40 កាដបងដចករកុមពិភាកា
09:40 – 11:15 ការពិភាកាតាមរកុមបដើមបរើ កបញ្ហា ឬោនុសាសន៍បៅបលើការបោះបននត
នង
ិ របជាធបិ បតយយ
រកុមទើ១. គ.ជ.ប
រកុមទើ២. ហរិ ញ្ដវតថុគណបកសនបោោយ
រកុមទើ៣. ការអប់រ ំអនកបោះបននត
រកុមទើ៤. បសរភាពននការបញ្ច
ើ ញមតិ
រកុមទើ៥. បសរភាពននការរបមូ
ើ លផតុំ
11:15 – 12:15 សំរាកពិសារោហារនថងរតង់
12:15 – 02:30 ការបង្ហាញតាមរកុមនើមយ
ួ ៗ ដល់អងគសិកាខសាោទាំងមូល និងការពិភាកា
02:30 – 02:45 សំរាក និងការដចកឧបករណ៍ផតល់ពិនុ ដល់
ទ របជាពលរដ ឋ
្
02:45 – 03:15 ការបោះបននតោំរទបោលនបោោយោនុសាសន៍បដាយអងគបវទិកាទាំងមូល
03:15 – 03:45 ការដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍របស់អនកតំណ្តងរាស្តសត /សមាជិករកុមរបឹកាបៅបលើលទធផល
ឯកឧតតម យនត ថារូ ៉ តំណ្តងរាស្តសតគណបកស សម រងសុើ ននមណឌលបនាទយមានជ័យ
ឯកឧតតម ជុ ង របសទ
ិ ធិ តំណ្តងរកុមរបឹកាបខ្តត
ឯកឧតតម ញឹក ប៊ុននឆ តំណ្តងរាស្តសតគណបកសហវុនសុ ិនបិចននមណឌលបនាទយមានជ័យ

43
03:45 – 04:00 ការដថលងបិទបវទិកា ការរបមូលឧបករណ៍ផតល់ពិនុ ទ និងការដចកឯកសារ

៣.៣.វវទកា
ិ រវៅ មណ្ឌល មណ្ឌលគ្សរី ី

របបៀបវារៈ

07:30 – 08:15 ការមកដល់របស់អនកចូលរួម ការចុះបមមះ និងដចកឯកសារ

08:15 – 08:20 បោរពទង់ជាតិ
08:20 – 08:40 មតិសាវគមន៍ និងបោលបំណងននបវទិកាបដាយ បោក យ៉ុង គឹមបអង
សមាជិកគណៈកមាមធិការនាយករខ្ុមដស្តហវល
08:40 – 09:00 ការដចករ ំដលកបទពិបសាធន៍ទូបៅបៅបលកា
ើ របោះបននតបដាយ បោក គឹម ឈន
អនកសរមបសរមួលកមមវ ិធើជាន់ខ្ពស់បៅខ្ុមដស្តហវល
09:00 – 09:15 សំរាកពិសារោហារសំរន់
09:15 – 09:25 ការដចករ ំដលកបទពិបសាធន៍ទូបៅបៅបលរើ បជាធប
ិ បតយយ បោក សុ ខ្ សំបអឿន
09:25 – 09:40 កាដបងដចករកុមពិភាកា
09:40 – 11:15 ការពិភាកាតាមរកុមបដើមបរើ កបញ្ហា ឬោនុ សាសន៍បៅបលកា
ើ របោះបននត និងរបជាធិបបតយយ

រកុមទើ១. បញ្ជ ើបមមះបោះបននត,ការចុះបមមះ

រកុមទើ២. របព័នធផសពវផាយ
រកុមទើ៣. របព័នធបោះបននត
រកុមទើ៤. បសរភាពននការបញ្ច
ើ ញមតិ
រកុមទើ៥. បសរភាពននការទទួ
ើ លព៌ត័មាន
ិ រោហារនថងរតង់
11:15 – 12:15 សំរាកពសា
12:15 – 02:30 ការបង្ហាញតាមរកុមនម
ើ យ
ួ ៗ ដល់អងគសកា
ិ ខ សាោទាំងមូល នង
ិ ការពភា
ិ កា
02:30 – 02:45 សំរាក នង
ិ ការដចកឧបករណ៍ផតល់ពន
ិ ុ ដល់
ទ របជាពលរដឋ
02:45 – 03:15 ការបោះបននតោំរទបោលនបោោយោនុសាសន៍បដាយអងគបវទកា
ិ ទាំងមូល
03:15 – 03:45 ការដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍របស់អនកតំណ្តងរាស្តសត /សមាជិករកុមរបក
ឹ ាបៅបលល
ើ ទធផល
ឯកឧតតម គឹម សួភារទធ
ិ តំណ្តងរាស្តសតគណបកស សម រងសុើ

44
 ឯកឧតតម ដម៉ន ងុ យ តំណ្តងរកុមរបឹកាបខ្តត
បោក រោក់ សំបអឿន មកពើរកសួងមហានផទ
03:45 – 04:00 ការដថលងបិទបវទិកា ការរបមូលឧបករណ៍ផតល់ពិនុ ទ និងការដចកឯកសារ

៤.៤. វវទកា
ិ រវៅ មណ្ឌលវស្ៀមរាប

របបៀបវារៈ

07:30 – 08:15 ការមកដល់របស់អនកចូលរួម ការចុះបមមះ និងដចកឯកសារ

08:15 – 08:20 បោរពទង់ជាតិ
08:20 – 08:40 មតិសាវគមន៍ និងបោលបំណងននបវទិកាបដាយ បោក យ៉ុង គឹមបអង
សមាជិកគណៈកមាមធិការនាយករខ្ុមដស្តហវល
08:40 – 09:00 ការដចករ ំដលកបទពិបសាធន៍ទូបៅបៅបលើការបោះបននត បោក សុខ្ សំបអឿន
09:00 – 09:15 សំរាកពិសារោហារសំរន់
09:15 – 09:25 ការដចករ ំដលកបទពបិ សាធន៍ទូបៅបៅបលើរបជាធប
ិ បតយយ បោក បយ៉ង វ ើរៈ
09:25 – 09:40 កាដបងដចករកុមពភា
ិ កា
09:40 – 11:15 ការពភា
ិ កាតាមរកុមបដើមបរើ កបញ្ហា ឬោនុសាសន៍បៅបលកា
ើ របោះបននត
នង
ិ របជាធបិ បតយយ
រកុមទើ១. របព័នធបោះបននត
រកុមទើ២. បញ្ជ ើបមមះបោះបននត,ការចុះបមមះ
រកុមទើ៣. គ.ជ.ប
រកុមទើ៤. បសរភាពននការបញ្ច
ើ ញមតិ
រកុមទើ៥. បសរភាពននការរបមូ
ើ លផតុំ
11:15 – 12:15 សំរាកពិសារោហារនថងរតង់
12:15 – 02:30 ការបង្ហាញតាមរកុមនើមយ
ួ ៗ ដល់អងគសិកាខសាោទាំងមូល និងការពិភាកា
02:30 – 02:45 សំរាក និងការដចកឧបករណ៍ផតល់ពិនុ ដល់
ទ របជាពលរដឋ
02:45 – 03:15 ការបោះបននតោំរទបោលនបោោយោនុសាសន៍បដាយអងគបវទិកាទាំងមូល
03:15 – 03:45 ការដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍របស់អនកតំណ្តងរាស្តសត /សមាជិករកុមរបឹកាបៅបលើលទធផល

45
 បោកជំទាវ ដក សុវណ្តណរតន៍ តំណ្តងរាស្តសតគណបកស សម រងសុើ
ឯកឧតតម ចាន់ សុផល តំណ្តងរកុមរបឹកាបខ្តត

03:45 – 04:00 ការដថលងបទ

ិ បវទកា
ិ ការរបមូលឧបករណ៍ផតល់ពន
ិ ុ ទ នង
ិ ការដចកឯកសារ

ឧបេម្ព័នធទ្២
ី . សេចក្តីណណនា ំអំពីរសបៀបសរៀបចំសវទ្ិការ

១. ការវរៀបចំវវទកា
ិ

១.១ រិចចស្ហការណ្៍ជាមួយ្អងគការ ស្មាគ្សមវៅមូលដ្ឋាន

ខ្ុមដស្តហវលនង
ឹ ដសវងរកកច
ិ ចសហការជាមួយបណ្ត
ត សមាគម នង
ិ អងគការមន
ិ ដមន រដាឋភោ
ិ ល
ដដលមានមូលដាឋនបៅកនុង បខ្តតដដលខ្ុមដស្តហវលបរៀបចំបវទិកា បដើមបបើ ធវើជាអនកសំរបសំរល
ួ បៅ
ិ កាបៅកនុងដំបណើរការបវទកា
កនុងរកុមពភា ិ ។

ិ ចរបជុំជាមួយតំណ្តងអងគការ ឬសមាគមសហការៈ
កច ិ ចរបជុំជាមួយ
ខ្ុមដស្តហវលបរៀបចំកច
ួ រកុម ពិភាកាបៅកនុងបខ្តត បោយោនមុនមួយនថងដំបណើរការបវទិកា ។ បៅកនុង
អនកសំរបសំរល
ិ ចរបជុំបនះ ខ្ុមដស្តហវលនង
កច ឹ បលក
ើ ពបើ ោលបំណង វ ិធសា
ើ ស្តសតននបវទកា
ិ រពមទាំងពនយល់ រោប់ពរើ បបៀប
សំរបសំរល
ួ បៅកនុងរកុមពិភាកា បដើមបបើ ធវើោ៉ងណ្តដសវងរកបោយ ប ញ
ើ នូវ ោនុសាសន៍
ឬយុទធសាស្តសតបលើបោលនបោោយននដំបណើរការការបោះបននត និងរបជាធិបបតយយ ។

១.២ អោរស្ំរបស្ំរួលវវទិការ

ខ្ុមដស្តហវល នង
ិ បសនបើ ោយមាន អនកសំរបសំរល
ួ ដដលរតូវោនបរជើសបរសបចញព
ើ ើ បណ្ត
ត របធាន
អងគការ សងគមសុើវ ិលមួយចំនន
ួ សំរាប់បធវើការសំរបសំរល
ួ កនុងបវទិការទាំងមូលតាំងពើចាប់បផតើមរហូត
ដល់បពលបញ្ច ប់បវទកា
ិ ដដលមានរយៈបពលបពញមួយនថង។ របធានអងគការដដលរតូវោនបសនបើ ោយ
បធវើជាអនកសំរបសំរល
ួ កនុងបវទិការមានដូចជា របធានអងគការ ោដហុក របធានអងគការការពារដផនក
ចាប់ននកមពុជា ។ អនកសំរបសំរល
ួ បវទកា
ិ រនម
ិ យ
ួ ៗ រតូវោនបសនបើ ោយបំបពញកច
ិ ចការដូចខ្លងបរកាម

-តួនាទជា
ើ វាគមន
ិ

46
 បដាយអនកសំរបសំរល
ួ គជា
ឺ គណកមាមធកា
ិ រនាយកខ្ុមដស្តហវល បោក -បោករសរើ តូវោន
អបញ្ជ ើញពើភនំបពញ បៅកាន់បខ្តត ដដលនិងរតូវបរៀបចំបវទិការោ៉ងតិចមួយនថង មុនបពលបធវើបវទិការ
បៅនថងបធវបើ វទកា
ិ រ អនកសំរបសំរល
ួ នង
ិ បធវជា
ើ វាគមន
ិ សំរាប់កមមវ ិធដើ ដលមានរយៈបពល ២០ នាទើ គឺ
ចាប់បផតើមពើ បមា៉ង ៨ៈៈ២០ ដល់ ៨ៈៈ៤០នាទើរពឹក ។ កំទបុងបពលបនះ អនកសំរបសំរល
ួ -វាគមិន និង
បធវច
ើ ំណ្តប់ោរមមណបទបង្ហាញបៅបលើបោលបំណងសកា
ិ ខ សាោ នង
ិ រាយការណ៏អំពរើ ោយការណ៏
ននលទឋផលការបធវើកិចចពិភាគាបៅកនុងបខ្តត ។

-តួនាទើសំរបសំរល
ួ កមមវ ិធើ

បនាទប់ពើការបញ្ច ប់នូវបសចកតើរាយការណ៏ រួចរាល់ ចាប់ពើ បមា៉ង ៨ៈៈ៤០នាទើរពឹក ោត់រតូវ

ោនបំបពញតួនាទើជាអនកសំរបសំរល
ួ បវទិការទាំងមូល ។ សកមមភាពននការសំរបសំរល
ួ បៅបលើ
ការសំរបសំរល
ួ បៅបលើ បទបង្ហាញរបស់វាគមន
ិ បៅបលើ របធានបទ ពាក់ព័នឋនង
ិ ការបោះបននត រួមទាំង
សំនរួ និងចំបលើយ។ ការសំរបសំរល
ួ បៅបលើ បទបង្ហារបស់វាគមិន បៅបលើ របធានបទ ពាក់ព័នឋ និង
លំហរបជាធប
ិ បតយយ (សំនរួ នង
ិ ចំបលយ
ើ ) ការសំរបសំរល
ួ បៅបលើ ការបង្ហាញលទឋផលពភា
ិ គាទាំង
៥ រកុម (បដាយរកុមនិមយ
ួ ៗបផ្លតតសំខ្លន់បៅបលើ អនុសាសន៏បលើបោលនបោោយ និង យុទឋសាស្តសត
ជំរុញការអនុវតតកមមវ ិធបើ ៅនន ំ ២០១១ ) រួមទាំងការសំរបសំរល
ួ ការបោះបននតផតល់ការោំរទបៅបលើ
អនុសាសន៏បលើបោលនបោោយ និង យុទឋសាស្តសតជំរុញការអនុវតតកមមវ ិធើបៅនន ំ ២០១១ ។

ការសំរបសំរល
ួ បៅបលើ ការចាប់ោរមមណ៏របស់វាគមិនបពលបិទកមមវ ិធើ (វាគមិនជាតំណ្តងរាស្តសត
មកពគ
ើ ណបកសនបោោយ ោ៉ងតច
ិ ចំនន
ួ ពរើ ដដលមានអសនៈបៅរដឋសភា )

-តួនាទស
ើ ំរបសំរល
ួ រោយការណ៏

បៅចុងបញ្ច ប់ននបវទកា
ិ រ នង
ិ មានការដចកផាយអំពរើ ោយការណ៏អំពើ អនុសាសន៏បលបើ ោល
នបោោយនិងយុទសាស្តសត ជំរុញការអនុវតតកមមវ ិធើបៅនន ំ ២០១១ ដល់សិកាឋកាម និង វាគមិនដដល
ោនចូលរួម ។ អនកសំរបសំរល
ួ បធវកា
ើ ររតួតពន
ិ ត
ិ យបៅបលើ ខ្លម
ឹ សាននរោយការណ៏ដផនកដដល
ដចកផាយបនះ មុនបពលបធវើការផសពវផាយ ។

អនកសំរបសំរល
ួ និង ចូលរួមកនុងការពិនិតយផតល់បោបល់បលើរោយការណ៏បវទិការនិមយ
ួ ៗ និង
រោយការណ៏ រួមរបស់បវទកា
ិ រ។

47
 ១.៣ វាគ្សមន
ិ

បដាយបវទកា
ិ របនះ ជាបវទកា
ិ ររកោនុ ឹ ដំបណើរ
សាសន៍បលបើ ោលនបោោយទាក់ទងបៅនង
ការការបោះបននត និង របជាធិបបតយយបៅកមពុជា ខ្ុមដស្តហវលនឹងបធវើការអបញ្ជ ើញ របធាន ឬសមាជិក
គណៈកមាមធកា
ិ រនាយករបស់ខ្ុមដស្តហវល ចូលរួមជា វាគមន
ិ បដម
ើ បដើ ថលងពបើ ោលបំណងននការបធវបើ វទកា
ិ រ
រពមទាំងបធវើការបង្ហាញបៅកនុងបវទិកាសតើពើការរកប ញ
ើ នូវ ោ នុសាសន៍បលើ បោលនបោោយដដល
ោនរកប ញ
ើ បដាយរកុមការង្ហរ បៅកនុងកច
ិ ចពភា
ិ កាតាមបខ្តត ។

បទពបិ សាធន៍ទាក់ទងការបោះបននត នង
ិ របជាធប
ិ បតយយៈ ខ្ុមដស្តហវល ក៏នង
ឹ បធវកា
ើ រអបញ្ជ ើញ
ផងដដរនូវវាគមិន ២ រូប ដដលជាតំណ្តងអងគការមិនដមនរដាឋភិោល ដដលបធវើការខ្លងការបោះបននត
នង
ិ បសរភាពរបជាធ
ើ ប
ិ បតយយ បង្ហាញពប
ើ ទពបិ សាធន៍ ទូបៅទាក់ទងបៅនង
ឹ ការបោះបននត នង
ិ លំហ
របជាធិបបតយយបៅកនុងបវទិកា ។

ចំណ្តប់ោរមមណ៍របស់តំណ្តងរាស្តសត និងមស្តនតើមកពើរកសួងមហានផទបៅបលើោនុសាសន៍ បោល

នបោោយៈ តំណ្តងរាស្តសត ដដលមកពគ
ើ ណបកសរបជាជន នង
ិ គណបកសរបនំង នង
ឹ រតូវោន
អបញ្ជ ើញចូលរួមកនុងបវទិកា ប៉ុ ដនតកំនត់យកដត ២ តំណ្តងរាស្តសត ប៉ុបណ្តណះដដលចូលរួមបវទិកា។
បហយ
ើ របធាន ឬសមាជិករកុមរបក
ឹ ាបខ្តត ដដលមកពគ
ើ ណបកសបផសងបទៀតក៏រតូវោនអបញ្ជ ើញ
បោយចូលរួមរបសិនបបើមានបៅកនុងបខ្តតនឹងរតូវោនអបញ្ជ ើញចូលរួមកនុងការដថលង
ចំណ្តប់ោរមមណ៍បៅបលើ ោនុសាសន៍ បលើ បោលនបោោយដដលោនពភា
ិ កា បដាយរបជាពល
រដឋចូលរួមបវទិការ ។ របសិនបបើ តំណ្តងរាស្តសតពុំោនអបញ្ជ ើញចូលរួម បនាះរកុម របឹកាបខ្តត
បផសងបទៀតរតូវអបញ្ជ ើញបោយចូលរួម ។

ឧទាហរណ៍ ៖ បៅបខ្តតនរពដវង មានតំណ្តងរាស្តសតមកពើ គណបកសនបោោយ ៤ ដូចជា

គណបកសរបជាជនកមពុជា គណបកសសមរងសុើ គណបកសសិទធមនុសស និងគណបកសជាតិ និយម
(នបរាតតមរណឬទិ) និង សមាជិករកុមរបឹកាបខ្តតមាន ៣ គណបកស ដូចជា
គណបកសរបជាជនកមពុជា គណបកសសមរងសុើ នង
ិ គណបកសជាតន
ិ យ
ិ ម (នបរាតតមរណឬទធិ)។

ខ្ុមដស្តហវលនង
ឹ អបញ្ជ ើញ តំណ្តងរាស្តសតមកពគ
ើ ណបកសរបជាជនកមពុជា ១ រូប (បបស
ើ ន
ិ មន
ិ ោន
ចូលរួម របធាន ឬសមាជិករកុមរបឹកាបខ្តតោ ចអបញ្ជ ើញបោយចូលរួម ) និងតំណ្តងរាស្តសត
មកពគ
ើ ណបកសសទ
ិ ម
ធិ នុសស ១ រូប បហយ
ើ នង
ឹ បធវកា
ើ រ អបញ្ជ ើញសមាជក
ិ រកុម របក
ឹ ាបខ្តតមកពគ
ើ ណ
បកសសមរងសុើ និងគណបកសជាតិនិយម (នបរាតតមរណឬទធិ)។ ោនន័យថា ខ្ុមដស្តហវល នឹងអបញ្ជ ើញ

48
ដតតំណ្តងរាស្តសតដតពរើ រូបប៉ុបណ្តណះ បហយ
ើ សមាជិករកុមរបក
ឹ ាមកពគ
ើ ណប កសបផសងក៏រតូវោនអបញ្ជ ើញ
បោយចូលរួម (បបើមាន) ។

មស្តនតើមកពើរកសួងមហានផទក៏រតូវោនអបញ្ជ ើញបោយចូលរួមផងដដរ
បដើមបដើ ថលងពច
ើ ំណ្តប់ោរមមណ៍បៅបលល
ើ ទធផលដដល ោនរកប ញ
ើ ។

១.៤ អោរចូលរួម

បៅកនុងបវទកា
ិ នង
ឹ រតូវមានអនកចូលរួម ចំនន
ួ ១០០ នាក់ បហយ
ើ អនកចូលរួមរតូវដតជា
អនកមានសិទបធិ ោះបននត ។ បហយ
ើ អនកចូលរួមរតូវកំណត់ដូចខ្លងបរកាមៈ

រកុមបោលបៅ ចំនួ
ន (នាក់)

១, រកុមការង្ហរខ្ុមដស្តហវលសានក់ការកណ្ត
ត ល ១០

២, រកុមការង្ហរបខ្តត (សំរបសំរល
ួ បខ្តត ២
និងបលខ្លខ្ុមដស្តហវល)

៣, សកមមជន និងទំនាក់ទំនងរសុក ៣

៤, សកមមជន និងទំនាក់ទំនង ុ ំ ៣

៥, អងគការមិនដមនរដាឋភិោល ចំនន
ួ ៥ ១០

៦, សហគមន៍ ១០

៧, គណបកសនបោោយ ចំនន
ួ ៥ បសមើ ២៥

៨, គណៈកមមការបខ្តតបរៀបចំការបោះបននត 9ភដជប ២

៩, គណៈកមមការ ុបំ រៀបចំការបោះបននត ១០ ុំ ១០

49
 កនុងចំនន
ួ ៥ រសុក 9ជដជប

១០, រកុមរបឹការសុក ២ រសុក ២

១១, រកុមរបឹកា ុំ ៣ ុ ំ រសុកបផសងោន ៣

១២, បមភូមិ ៥ ភូមិ រសុកបផសងោន ៥

១៣, ោជាញធរ (ប៉ូលើស) ១

១៤, បសមៀន ុ ំ ៥ ុំ ៥

១៥, របជាពលរដឋ ៩

សរុប ១០
០នាក់

១.៥ ទរ
ី វនលង នង
ិ វពលវវលា

ខ្ុមដស្តហវលោនបរជើសបរសយកបខ្តត
ើ ចំនន
ួ ៤ បដើមបបើ រៀបចំការពិបរោះបោបល់និងបវទិកា ។
ំ ៤ បនាះរួមមានៈ បខ្តត បនាទ យមានជ័យ នរពដវង បសៀមរាប និងមណឌលគើរ ើ ។
បខ្តតទាង

បវទិកាទាំង ៤ បនះនឹងរតូវបរៀបចំចាប់ពើដខ្ កញ្ហដ ដល់ ដខ្ វ ិចឆិកា នន ំ ២០១០ ។

បហយ
ើ បពលបវោននបវទកា
ិ នង
ឹ រតូវចាប់ បផតម
ើ ពបើ មា៉ង ៨.១៥ រពក
ឹ ដល់ ៤.០០ របសៀល ។

១.៦ ស្មាារៈបវចចរវទស្ស្រមាប់ដំវណ្ើរការវវទកា
ិ

កុំពយូទ័រយួរនដ ចំនន
ួ ៣ និងមា៉សុ ើនអិលសុ ើឌើ នឹងរតូវបរបើរោស់បដើមបបើ ធវើបទបង្ហាញ និងមា៉សុ ើន
រពន
ើ សរមាប់រពន
ើ រោយការណ៍ភាលមៗ ដល់របជាពលរដឋរពមទាំងវាគមន
ិ ។ (ោចជួល)

50
 បដាយបវទកា
ិ បនះ តរមូវបោយអនកចូលរួមបធវកា
ើ រោះបននតបដើមបផ
ើ តល់ការោំរទោនុសាសន៍ បលើ
បោលនបោោយ បនាះ ខ្ុមដស្តហវល នឹងផតល់បោយអនកចូ លរួមនូវឧបករណ៍បអឡច
ិ រតូនិច
ដដលបគបៅថា ៈ៉ មា៉សុន
ើ បរសចបមល
ើ ើ ឬជាភាសាអង់បគលសបៅ ថា បៈ ដ៉ិបនបច បរសបផៀនបស
យ
យសសតបម 9បរបៅ ៈ៉ ។ ឧបករណ៍បនះោចបោយអនកចូលរួមបរជើសបរសចបមល
ើ ើយបដាយចុចបលើបូត
៊ ុង
ដដលផតល់បោយ បហយ ឹ រតូវបង្ហាញបដាយសវ័យរបវតតបៅបលបើ អរកង់អុល
ើ លទធផលនង ិ សុ ឌ
ើ ើ។

មា៉សុ ន
ើ ថតសបមលង នង
ិ មា៉សុន
ើ ថតរូបក៏រតូវការសរមាប់ថតសបមលងការពភា
ិ កា នង
ិ ថតស កមម
ភាពបផសងៗ ។

ចំដណករកុមការង្ហរបខ្តតរតូវបរៀបចំកដនលងបវទិកា ដដលមានឧបករណ៍បំពងសបមលង នម៉រកូហូន

វ
និងបភលើងអគគើសនើ ។

បុិចហវត
ឺ ១ របអប់, ធលិផ ជហារត ៣០ សនលឹក និងបុិច ចំនន
ួ ២ របអប់ រពមទាំង ផ្លលកពាកយ
បសាលកចំនន
ួ ៥។

១.៧ ឯរសារស្រមាប់វវទកា
ិ /អោរចូលរួម

ឯកសារទាំងអស់នឹងរតូវោនបរៀបចំបៅកនុងសុ ឺមើដាក់ឯកសារខ្ុមដស្តហវល ។ ឯកសារសំខ្លន់ៗ

សំរាប់បវទកា
ិ រួមមានៈ

 របបៀបវារៈននបវទកា
ិ
 ោនុសាសន៍ទាង
ំ ៥ ដដលោនរកប ញ
ើ
 ឯកសារបផសងៗបទៀតសំរាប់វាគមន
ិ បបមា
ើ ន

២. ដំវណ្ើរការវវទិកា

បវទកា
ិ បនះនង
ឹ រតូវបរៀបចំកុ ងរយៈបពលមួ
ន យនថង បដាយមានសកមមភាពសំខ្លន់ៗ ដូចជា
ការចុះបមមះ ការដថលងពើបោល បំណងននបវទិកា និងបទបង្ហាញពើការរកប ញ
ើ ោនុសាសន៍ទាង
ំ ៥
ដដលោនរកប ញ
ើ កនុងបខ្តត ការដបងដចករកុម ពភា
ិ កា រពមទាំងការបោះបននតោំរទ បៅបលើ
ោនុសាសន៍ដដលរកុមពិភាកាោនរកប ញ
ើ ។

51
 1. ការចុះបមមះ នង
ិ កញ្ច ប់ឯកសារសរមាប់អនកចូលរួមៈ កដនលងសរមាប់ចុះបមមះរតូវ
មានោ៉ងតិចចំនន
ួ ពើរ បហយ
ើ បៅកដនលងចុះបមមះរតូវមានដាក់បលខ្ពើ ១ ដល់ ៥ ដដលតំណ្តង
ឱ្យរកុមពភា
ិ កានម
ើ យ
ួ ៗ បៅតាមចំនុចោទភា
ិ ពទាំង ៥ សំរាប់បខ្តតនម
ើ យ
ួ ៗ ដដលរកុមការង្ហរ
ខ្ុមដស្តហវលោនរកប ញ
ើ មុនបពលបធវើបវទិការ។ បហយ
ើ រកុមទើ ១២៣ ពិភាកាបៅបលើ
ចំនុចដដលជាបញ្ហាទាក់ទងបៅនង
ឹ ការបោះបននត នង
ិ រកុមទើ ៤៥ ពភា
ិ កាបៅបលច
ើ ំនុច
ពាក់ព័នធបៅនឹង របជាធិបបតយយ។

បពលចុះបមមះអនកចូលរួម អនកចុះបមមះរតូវឱ្យអនកចូលរួមបរសយកបលខ្រកុ
ើ មដដលខ្លួន បពញ
ចិតត (បលខ្ ១ ដល់ បលខ្ ៥ បដាយបរសោនដតមួ
ើ យរកុមប៉ុបណ្តណះ បហយ
ើ មួយរកុម មានោ៉ងបរចើន
រតម
ឹ ២០ នាក់)។ បនាទប់ពច
ើ ុះបមមះ រួចរាល់បហយ ិ ខ កាមរតូវរបគល់ប៊ិច នង
ើ អនកចុះបមមះសកា ិ សម
ឺ ុើ
កញ្ច ប់ឯកសាររួមមាន របបៀបវារៈ ោនុសាសន៍ទាង
ំ ៥ ដដលខ្ុមដស្តហវលោនរកប ញ
ើ ។ លទធផល
ននការបោះបននត នង
ឹ ដចកជូនបពលបវទកា
ិ បញ្ច ប់។

2. ការបបក
ើ កមមវ ិធើ ៖ បវទកា
ិ បនះនង
ឹ រតូវបបក
ើ បដាយការដថលងពបើ ោលបំណង សាវគមន៍
និងបទបង្ហាញបដាយសបងខបោនុសាសន៍ដដលោនរកប ញ
ើ បដាយរបធាន ឬសមាជិកគណៈ កមមការ
នាយកខ្ុមដស្តហវល ។ អនកកាន់ កមមវ ិធន
ើ ង
ឹ ពនយល់សកា ិ ដំបណើរការបវទកា
ិ ខ កាមពើ កមមវ ិធើ នង ិ (ដូចជា
របបៀបវារៈ ការដចករកុមពិភាកា ការបង្ហាញតាមរកុ ម ការបោះបននតោំរទ បៅបលើោនុសាសន៍
បលបើ ោលនបោោយ ការបង្ហាញលទធផល ការដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍បដាយតំណ្តងរាស្តសត ឬមស្តនតម
ើ ក
ពើរកសូ ងមហានផទ)។

3. ការដបងដចករកុមៈ រកុមពិភាការតូវោនដបងដចកបពលចុះបមមះ បៅបពលដដល

អនកចូលរួមបរសយក
ើ បលខ្រកុមដដលខ្លួនចង់ពភា
ិ កា (បលខ្រកុមទើ ១ ដល់ ៥ ដដលតំណ្តងឱ្យរកុម
ពិភាកានើមយ
ួ ៗ បៅតាមបញ្ហា ឬោនុសាសន៍ដដល រកុមការង្ហរោនរកប ញ
ើ ។ អនកសរមប
សរមួលកនុងរកុមនង
ឹ ពនយល់ដល់សកា
ិ ខ កាមពកា
ើ រពភា
ិ កាកនុង រកុម។ រកុមពភា
ិ កា រតូវោនកំណត់
ជា៥រកុម រសបបៅតាមបញ្ហា ឬោនុសាសន៍ជាោទិភាពទាំង ៥។

រកុមពិភាកានើមយ
ួ ៗរតូវមានអនកចូលរួមមកពើដផនកបផសងៗោន។ បហយ
ើ ចំនន
ួ សមាជិករតូវ
បៅចបនាលះពើ ១០ បៅ ២០ នាក់កុ ងមួ
ន យរកុមបដាយផតល់ោទភា
ិ ពបៅបលប
ើ ញ្ហាដដលអនកចូល
រួមចង់ពិភាកាៈ បពលចុះបមមះរតូវមានតារាង រោប់ពើតំបន់ ដដលអនកចូលរួមមក បហយ
ើ អនកចូលរួម

52
រតូវឱ្យបរជើសបរសបលខ្រកុ
ើ មដដលតំណ្តងបញ្ហាដដលអនកចូលរួមចង់ពភា
ិ កា (អនកចូលរួម មួយរូប
ោចចូលោនរកុមពិភាកាមួយប៉ុបណ្តណះ។
បនាទប់មកអនកបរៀបចំរតូវកំណត់សមាជិកកនុងរកុមពភា
ិ កាបៅតាមលកខណៈ ដូចខ្លងបលើ ដតចំនន
ួ
សមាជិកកនុងរកុមោចនឹងមិនបសមើោន។ អនកបរៀបចំរកុមពិភាការតូវបធវើោ៉ងណ្ត ឱ្យមានរកុមពិភាកា
ចំនន
ួ ៥រកុម។ កនុងករណើបនះ បលខ្កនុងមួយរកុមៗ (បលខ្១, បលខ្ ២....,បលខ្ ៥ មានមន
ិ បលស
ើ ពើ
២០ សនលឹកបនាះបទ)។ បៅបពលដបងដចករកុមពិភាកាអនកសរមប សរមួលនឹងរបកាសឱ្យអនកចូល
រួមចូលកនុងរកុមដដលខ្លួនោនចាប់បលខ្បពល ចុះបមមះ។

4. ការពិភាកាកនុងរកុមៈ កនុងរកុមពិភាកាមួយរកុម នឹ ងរតូវមានសមាជិកមិនបលើសពើ

២០ នាក់បហយ
ើ កនុងមួយរកុមរតូវមាន អនកសំរបសំរល
ួ រកុម ១នាក់ ជាតំណ្តង អងគការ
មិនដមនរដាឋភិោល វាគមិនកនុងរកុម ១ នាក់ មកពើខ្ុមដស្តហវល សានក់ការកណ្ត
ត ល និងរតូវ
ចាត់តាង
ំ របជាពលរដឋ១នាក់ជាអនកបធវរើ ោយការណ៍ ។ សំរបសំរល
ួ ដដលមកពត
ើ ំណ្តង
អងគការមិនដមន រដាឋភិោលកនុងបខ្តត ដដលមានការយល់ដឹង នឹងមានការ ពនយល់ជាមុន
ើ ំបណើរការននការពភា
ពដ ិ កាកនុងរកុម រពមទាំងពនយល់ ពបើ ោលការណ៍ ននការពភា
ិ កាកនុងរកុម ។
បោលការណ៍ ដណនាំសរមាប់ សរមបសរមួល តាមរកុមពិភាកានឹង រតូវដចកដល់ អនក សរមប
សរមួលកនុងរកុមជាមុន បហយ
ើ ការ ពភា
ិ ការវាង រកុមការង្ហរ សានក់ការកណ្ត
ត លខ្ុម ដស្តហវល
និងអនកសរមបសរមួល កនុងរកុមពិភាកា នឹងរតូវបធវើបឡង
ើ មុន បពលនថងបវទិកាចាប់បផតើម។
វាគមន
ិ កនុងរកុមពភា
ិ កានង
ឹ រតូវបលក
ើ បឡង
ើ បញ្ហា ឬោនុសាសន៍ ដល់របជាពលរដឋ ដដលជាអនកចូលរួម។
អនកបធវើរោយការណ៍រតូវរបគល់រោយការណ៍បោយរកុមការង្ហរសានក់ការកណ្ត
ត លបៅ
បពលចប់ការពភា
ិ កា បដើមបបើ ោយ រកុមការង្ហរបធវកា
ើ រវាយបញ្ចូ លកនុងកុំពយូទ័រ សំរាប់បធវប
ើ ទបង្ហាញ ។
អនកសរមបសរមួលកនុងរកុមនើមយ
ួ ៗរតូវ ៖

-បចះបំផុសគំនិតពើបញ្ហាដដលោនបលើកបឡង
ើ និងឱ្យសមាជិករកុមទាំងអស់ចូល រួមកនុងបពល
កំពុង ពភា
ិ កា។

- បចះបំផុសគំនត
ិ អវដើ ដលនាំបោយបកត
ើ បឡង
ើ នូវបញ្ហាទាំងបនះ

- បចះសួរថាអវជា
ើ អនុសាសន៍ បដើមបបើ ដាះរសាយនូវបញ្ហាទាំងអស់បនះ

53
 -បចះសួរថាបតដើ ផនកដដលពាក់ព័នធ(រដាឋភោ
ិ ល/តំណ្តងរាស្តសត/គណៈកមាមធកា
ិ រជាតបិ រៀប
ចំការបោះបននត/ គណបកស នបោោយ /ោជាញធរ )រតូវទទួលខ្ុសរតូវអវើខ្លះដល់ការអនុវតតបៅបលើ
អនុសាសន៍ទាង
ំ បនះ ។

- បចះសួរថាបតអ
ើ នកោំរទចំបពាះអនុសាសន៍ទាង
ំ អស់បនះដដររបទ
ឺ

5. បទបង្ហាញរបស់រកុមនម
ើ យ
ួ ៗកនុងបវទកា
ិ ៈ បនាទប់ពកា
ើ រពភា
ិ កាកនុងរកុមនម
ើ យ
ួ ៗ
តំណ្តងរកុម នើមយ
ួ ៗ រតូវបធវើ បទបង្ហាញពើអវើដដលកនុង រកុមរបស់ខ្ួ នោនរកប
ល ញ
ើ បៅកាន់
បវទិកាទាំងមូល។ រកុមនើមយ
ួ ៗរតូវចាត់តាង
ំ សមាជិកកនុងរកុម ១ នាក់សំរាប់បឡង
ើ បង្ហាញ។
កនុងបទបង្ហាញតាមរកុមនើមយ
ួ ៗ បៅកនុងបវទិកា ទាំងមូលោចបធវើកិរាផតល់ជាបោបល់បដើមបដើ កសំរល
ួ
បៅបលើរកុមដដលកំពុងបធវើបទបង្ហាញ ប៉ុដនតលុះរតាដតមាន ការយល់រពមពើអនកចូលរួមបៅកនុងបវទិកា។
រកុមនម
ើ យ
ួ ៗមានរយៈបពល ២៤ នាទើ កនុងការបង្ហាញ នង
ិ ការបចាទសួរបដាយអងគបវទកា
ិ រ។

6. ការពនយល់ពកា
ើ របរបរើ ោស់មា៉សុ ន
ើ នង
ិ ការបោះបននតោំរទៈ (រកុមការង្ហរនង
ឹ វាយ
បញ្ចូ ល បញ្ហា ឬោនុសាសន៍ទាង ើ ដាក់បង្ហាញតាមបអរកង់អុិលសុ ើឌើ
ំ អស់ កនុងកុំពយូទ័រ បហយ
បដម
ើ បបើ ធវកា
ើ របោះបននតោំរទ អនុសាសន៍បលើ បោលនបោោ យ។ មុននង
ឹ បធវកា
ើ របោះបននត
រកុមការង្ហរខ្ុមដស្តហវលនឹងពនយល់ពើរបបៀបបរបើរោស់ឧបករណ៍ ផតល់ពិនុ ដល់
ទ អនកចូលរួម ។
បនាទប់មកនង
ឹ បធវកា
ើ របោះបននតោំរទោនុសាសន៍បលបើ ោលនបោោយ បដាយសបមលង ៥០% បូក ១
។ មុនដំបូង វបយង
ើ នឹងបធវើការបោះបននតសរុបទាំងអស់ ប៉ុដនតកុ ងករណ
ន ើ ការបោះបននតសរុ ប
មន
ិ ោនសបមលង ៥០% បូក ១ បនាះ ការបោះបននត នង
ឹ បធវបើ ឡង
ើ ១ចំនុចមតង ៗ។

ឧបករណ៍ផតល់ពន
ិ ុ ទ ៖ ឧបករណ៍ផតល់ពន
ិ ុ ទ នង
ឹ ដចកជូនរបជាពលរដឋបៅបពលសំរាប់
ទទួលទានោហារសំរន់៉ បដាយ ខ្ុមដស្តហវល នឹងរបគល់ឧបករណ៍ ទាំងអស់ដល់អនកបធវើរោយ
ការណ៍កនុងរកុមពភា
ិ កានម
ើ យ
ួ ៗ បហយ
ើ អនកបធវរើ ោយការ ណ៍នង
ឹ ដចកជូន ឧបករណ៍ដល់របជាពលរដឋ
បដាយមានបញ្ច ើបមមះសំរាប់កត់រតាអនកទទួលមា៉សុ ើន ។

7. ការដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍ចុងបរកាយបៅបលើអនុសាសន៍បរៀបចំបោលនបោោយនិ
ងយុទធសាស្តសតអនុវតតៈ តំណ្តងរាស្តសត នង
ិ មស្តនតម
ើ កពរើ កសួងមហានថទដដលអបញ្ជ ើញចូលរួម
នឹងបធវើការដថលងពើចំណ្តប់ោរមមណ៍របស់ខ្ួ នបៅបល
ល ើបញ្ហា ឬ ោនុសាសន៍ដដលរបជាពលរដឋ ោនបោះ
បននតោំរទ ។

54
 8. ការរពន
ើ ឯកសារដល់អនកចូលរួម ៖ បនាទប់ពកា
ើ របោះបននតរួចមក បញ្ហា
ឬោនុសាសន៍នឹងរតូវោនរពើន បដើមបដើ ចកជូន ដល់អនកចូលរួម រពមទាំងវាគមិនទាំងអស់ ។
9. ការរបមួលមា៉សុន
ើ ឬឧបករណ៍ផតល់ពន
ិ ុ ៈទ ឧបករណ៍ផត ល់ពន
ិ ុន
ទ ង
ឹ រតូវោនរបមូល
បនាទប់ពើវាគមិនបធវើការ ដថលងចំណ្តប់ោរមមណ៍បៅបលើលទធផលោនុសាសន៍បលើបោលនបោោយ ។

៤.៤ ការផលិតរោយការណ៍ ៖ បនាទប់ពើបវទិការទាំង ៤ បខ្តត ចប់ ខ្ុមដស្តហវល នឹងបចញ

រោយការណ៍សរុប បដើមបរើ បមូលបញ្ហា ឬោនុសាសន៍ទាង
ំ អស់ដដលរបជាពល រដឋោនបលក
ើ បឡង
ើ
ពាក់ព័នធបៅនឹងបញ្ហាជុំវ ិញការបោះបននត និង របជាធិបបតយយ បដើមបបើ ធវើោ៉ងណ្ត បោយមាន
ការដកលំអបៅបពលការោះបននតនាបពលខ្លងមុខ្ ។

55
Funded By

ខុមែ�ហ�ល
TIsañ k;karkNþalpÞHelx138 pøÚv122 sgáat;Twkl¥k;1 x½NÐTYleKak raCFanIPñMeBj RBHraCaNacRkkm<úCa
Central Office: #138, St. 122, Teuk Laak I, Tuol Kork, Phnom Penh, CAMBODIA.
P.O. Box 1145, Tel: (855) 23 884 150 Fax: (855) 23 885 745
E-mail: comfrel@online.com.kh Website: http://www.comfrel.org