Professional Documents
Culture Documents
Kendipcnikendinkur
Kendipcnikendinkur
Kendipcnikendinkur
Alp Özdemir
Erhan Çalışkan
Mahmut Şener
Genellikle bu, en çok zaman alan ve dikkat edilmesi gereken adımdır. Hangi parçaları
alacaksınız? Hangileri en iyi?
Bilgisayar parçaları almak için birçok iyi yer var. Bölgenizdeki bir bilgisayar mağazasına
gidebilirsiniz. Genellikle iyi garantiler sunmalarına rağmen, diğer bazı yerlerden biraz daha fazla
ödemek zorunda kalabilirsiniz. Bazen, birazdan da fazladır. Ayrıca, her gün çok sayıda insanla
görüştükleri için, bazı “destek uzmanları” söylediklerinizi dinlemezler ve neye ihtiyacınız olduğuna veya
problemin ne olduğuna geçmeye çalışırlar. Bazıları, büyük ihtimalle söylediği yanlış da olsa, size iki
saniyede her türlü teknik cevabı verebileceklerine inanır ve daha akıllı görünmeye çalışırlar.
Birçok şehir bilgisayar parçası satan ve tamir eden küçük dükkânlara sahiptir. Bunlar bir alışveriş
mağazasındaki küçük bir ofis olabilir. Bölgeden bağımsız olarak, bu dükkânlar genellikle daha ucuzdur
ve size daha fazla ilgi gösterebilirler. Sattıkları ürünler genellikle, üretici tarafından paketlenmiş
perakendelerdir. Genellikle bir statik paket ve çok az doküman ile gelen OEM donanım da satabilirler.
Eğer aldığınız ürün ile ilgili dokümanı okumanız gerektiğini düşünüyorsanız, OEM donanım almayın.
Ayrıca, her şirket için geçerli olmasa da, sizi bilgilendirmek için şunu söylemek zorundayım: Küçük
dükkânların dürüstlüğüne biraz şüpheli yaklaşmak gerekebilir. Bu her zaman doğru değildir, fakat
küçük şirketler oldukları için ve büyük mağazaların büyük satış hacimlerine sahip olmadıkları için,
genellikle ayakta kalabilmek için satış yapabilme baskısı altındadırlar. PC satış endüstrisi, satış
yapabilmek için sizdeki bilgi eksikliğini sonuna kadar kullanacak birçok satıcıyı barındırır. Bu nedenle bir
ürün alırken ürünü aldığınız yer ve kişiye dikkat ediniz.
Bundan sonraki bölümler parçaları tanımanızı amaçlıyor.
Şimdi, sırasıyla PC yi
oluşturan donanımları tanıyalım:
Kasa: Öncelikle PC kasasını
koymayı tasarladığınız yere
sığabilecek bir kasa almaya dikkat
ediniz(resim 1). Bu noktada bir
masaüstü veya dik duran kasa
arasında seçim yapmalısınız.
Genişletilebilirlik için yer bırakın;
fazla sürücü yuvaları ve içeride
çalışabilmek için bol alan. Aldığınız
kasanın bir güç kaynağı olduğundan emin olun.
Kasa temiz mi? Kasanın metal kısımları kenarları tıraşlanmış yada yuvarlatılmış sağlam bir
malzemeden mi? Plastik aksam kaliteli ve finishing’i düzgün mü? Kasanın kutusunda bir vida seti ve
anakart montajı için gerekli tüm parçalar var mı? Kasanın geometrisi düzgün mü? Tüm ihtiyaçlarınız
için gerekli yuvalar gerekli sayıda mevcut mu? Biçim faktörüne dikkat edin: ATX veya Micro ATX.
Hemen hemen bütün yeni anakartlar ATX kasaya ihtiyaç duyar (resim 2). Yani eğer eski bir kasa
alırsanız, yeni anakart o kasaya uyum sağlamayabilir. Eğer çok fazla bileşen yenilemesi veya eklemsi
yapıyorsanız, bu işlem düşünülerek tasarlanmış bir kasa almalısınız. Örneğin kolaylıkla çıkartılabilen
anakart monte plakaları, sürücü yuvaları, vb…
Turbo düğmesi(resim 3) ve tuş kilidi eski teknolojidir. Onlara sahip
olmanız gerekmez. Güç ve reset düğmelerinin biraz gömülü olmasına dikkat
edin, böylece kasayı masanın altına koyarsanız yanlışlıkla çarptığınızda
sistemi yeniden başlatmazsınız. Ayrıca, kasanın sağlamlığını kontrol edin.
Bazı ucuz kasaların iç tarafı oldukça zayıf oluyor. Kasanın nasıl açıldığına
dikkat edin. Tasarımına bağlı olarak, vidasız tip oldukça kullanıcı dostudur.
Birkaç parça halinde ayrılmayan bir kasayla çalışmak daha kolaydır.
Eğer kasanızda yüksek güç çeken bir işlemci çalıştıracaksınız,
kasanın soğutma sistemine dikkat edin(resim 4). Kasa fanlarıyla gelen
kasalar güzeldir, fakat öyle değilse bile, kasanın buna olanak tanıyacak
şekilde tasarlandığından emin olun. Öne monte edilen bir kasa fanı için
kasanın ön tarafında açık bir hava deliği ve kasanın arka tarafında da
hava akışını sağlayacak delikler olmalıdır. Birçok güç kaynağı, altlarına
monte edilmiş, kasanın içinden havayı emip dışarı atan fanlar ile
soğutmaya da yardım ediyorlar. Bunun yanı sıra, güç kaynağının gücüne
dikkat edin. Eğer kasa içinde
birçok donanım bileşeni
barındıracaksanız veya yüksek
güç gerektiren bileşenler
olacaksa, iyi ve güçlü bir güç
kaynağı edinin. Mümkün ise TUV onaylı en az 300W güç
kaynağına sahip P4 uyumlu bir kasa alın. 350W tercih
sebebidir. Yeni bir anakart ve AMD işlemcilerin daha fazla
güç harcadığına dikkat edin.
Piyasada güç kaynağının(resim 5) üzerinde 300W
yazmasına rağmen gerçekten 300W olmayan onlarca marka
kasa vardır. Markalara baktıkça, birçok kötü üreticinin bu işte
olduğunu görebilirsiniz. Kasa seçiminin performanslı bir
sistem için çok önemli olduğunu tekrar hatırlatırım. Kasa
içinde kullanılan soğutucu fanların ballbearing özelliğine
sahip olmasına dikkat edin.
Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1569)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1571)
Çipset: Çipset (resim11), anakartınızın göbeğidir. Satın almadan önce anakartın hangi çipseti
kullandığına çok dikkat etmelisiniz. Çipset, anakartınızın hangi donanımı desteklediğinden ve
destekleyeceğinden tamamıyla sorumludur. Her şeyi kontrol eder. ÇSG portalında veya başka sitelerde
yapacağınız bir araştırma ile kullanacağınız çipsetin özelliklerini satın almadan önce belirleyebilirsiniz.
Donanım Desteği: Bunun önemi oldukça ortada. Anakartın kullanmak istediğiniz donanımı
destekleyecek özelliklere sahip olduğundan emin olun. Mümkünse, ilerde kullanabileceğiniz donanım
için de genişletilebilirliğe elverişli olmasını sağlayın. Ses veya video gibi gömülü öğeler varsa, onları
kapatabildiğiniz sürece sorun değildir. Bu hepsi bir arada özellikleri sevmediğiniz sürece, bu işler için
daha iyi donanımlar kurmak isteyeceksiniz ve bu donanımların da dahili öğelerle çakışmasını
istemezsiniz.
İncelemeler: Son olarak, bir anakartı satın almadan önce, başkalarının onun hakkında ne
düşündüğünü öğrenin. Siz, anakartın bir konuda problem yaratıp yaratmayacağı hakkında düşünürken,
başka birisi bununla karşılaşmış ve Internet’te birçok yerde bununla ilgili bir şeyler yazmış olabilir.
Donanım inceleme sitelerine bakın. Eminim, bu iş için nereye bakmanız gerektiğini iyi biliyorsunuz.
İşlemci: İşlemciler üç temel seviyede gelirler:
Giriş Seviyesi: Bu grup, kendi işlerini kurmaya hazırlanan ve yazıcıdan çıktı almak için
bilgisayara ihtiyaç duyan insanlar için uygundur. Birçok standart iş yazılımı da bu işlemcilerle sorunsuz
çalışacaktır. Celeron veya Sempron işlemciler bu grup için doğru seçimlerdir.
Orta Seviye: Bu grup, şu anda satılan çiplerin çoğunluğunu oluşturuyor. Bu işlemciler iş
uygulamalarında oldukça performanslı olabilirler, fakat hıza ve diğer özelliklerine bağlı olarak bazı
görüntü düzenleme programları ve oyunlarda da orta derecelerde performans gösterirler. Bu
kategoriye de Pentium ve Athlon işlemcileri sokabiliriz.
Üst Seviye: Bu grup genellikle CAD türü uygulamalar çalıştıran veya harcayacak bol parası olan
iş yerleri için uygundur. Eğer bu gruptaysanız, Core 2 Duo ve AMD X2 işlemcilerine bakmalısınız. Bu
işlemciler gerçekten üst sınırdadır. En çok dahili hafızayı bulundururlar ve CAD gibi CPU’ya duyarlı
programlarda çok iyi sonuçlar vermektedirler. Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler
alabilirsiniz.
Lesson 8: Processor
İşlemci (9,14 MB)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1570)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1565)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1566)
Taşınabilir Depolama: Bütün PC’ler bir çeşit taşınabilir
depolama sistemine sahip olurlar, bu sadece bir disket sürücü olsa da.
Disket sürücü alınırken, bilinmesi gereken pek bir şey yoktur. Düzgün
görünen herhangi birini alın ve kullanın. Bir disketin 1.44MB olduğu
düşünülürse, bu sürücüler günümüzde pek kullanışlı değildir. Ayrıca,
disket sürücüler çok da yavaştır. Bu sürücülerin ötesinde, CD-R ve CD-
RW sürücüler ve güncel olarak DVD-RW şimdilerde oldukça
popülerdirler. Eğer kapasite sorunlarıyla uğraşmadan yedekleme
yapmak ve arkadaşlarınızla veri paylaşmak istiyorsanız, bir DVD yazıcı
alın.
Sabit Disk: Bir Sabit Disk alırken bir kullanım kılavuzuna ya da en azından bir Jumper
diyagramına sahip olduğundan emin olun. Fiyat ve uyumluluk açısından ben IDE, SATA veya SATA II
olabilir. IDE alacaksanız, sürücünün UDMA destekli olduğundan emin olun. Büyük ihtimalle anakartınız
ATA–100 veya 133 destekli olacaktır. Makul dönüş hızına sahip bir sürücü alın. 5400 RPM sürücüler
yavaş kalabilir. 7200 RPM olanları tavsiye edebilirim. Fakat gerçekten hızlı sürücüler bir sabit disk
sürücü soğutucusuna ihtiyaç duyabilirler. Hız çok önemliyse SCSI arabirimine yönelin. Fakat SCSI için
ayrıca bir SCSI veri yolu donanımı almanız gerektiğini de unutmayın. PC’de ne yaptığınıza bağlı
olaraktan bir sabit diski ne kadar çabuk doldurabildiğinize siz de şaşırabilirsiniz. Bu nedenle yaptığınız
işe uygun kapasitede bir sabit disk almanızı tavsiye ederim. Aşağıda linki verilen videodan da detaylı
bilgiler alabilirsiniz.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1563)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1567) (http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1575)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1564)
Klavye ve Fare: Alacağınız klavye ve fare nin anakarta uygun bir bağlantısı olduğundan emin
olun, aksi taktirde bir adaptöre ihtiyacınız
olacaktır. Genel olarak klavye ve fareler PS/2
portundan takılabileceği gibi USB bağlantılı olanları
da vardır. Bağlantıları şekillerinin yanı sıra toplu
olanlar ve optik olanlar şeklinde de ayırabiliriz.
Tavsiyemiz optik olanları kullanmaktır. Bunun
haricinde kablosuz farelerde mevcuttur. Kullanım
ortamınıza ve şekline göre bir seçim yapabilirsiniz.
Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler
alabilirsiniz.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1574)
Sürücü Kabloları: Sabit disk, disket sürücü ve CD-ROM’u anakart üzerindeki I/O’ya veya I/O
kartına bağlayabilmek için bütün kabloların olduğundan emin olun. Bu kablolar(resim 17) genellikle
anakart veya sürücü ile gelir, fakat bazen ihtiyacınızı karşılamayabilir. Yeterince uzun olduklarından
emin olun. Yırtık kablolar veya benzeri hasarlar olup olmamasına bakın. Ayrıca, ATA/66–100–133
sürücülerin 80 telli IDE kablosuna ihtiyacı olduğunu unutmayın. Normalle aynı kalınlıktalar, fakat her
tel daha ince, böylece kabloya daha fazla tel sığabiliyor. Eğer soğutma olayına önem veriyorsanız,
yuvarlaklaştırılmış kabloları tercih edebilirsiniz. Bunlar kasanızın içinde derli toplu olduklarından daha
güzel gözükürler ve geniş gri şeritli kablolu kasalardan çok daha temiz hava akışına izin verirler.
Ses Kablosu: Genellikle CD-ROM ile gelir, CD-ROM’u ses kartınıza direk bağlamanızı sağlar.
Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1582)
Vidalar: Yeterli vidanız olduğundan emin olun. Genellikle kasanızla birlikte yeterli sayıda gelir.
Vidaların doğru boyutlarda olduğundan emin olun. Kartları takmak için kullanılan
vidaların boyutları sürücüleri takmak için olanlardan farklıdır ve sürücüde büyük
bir vida denerseniz, sürücüye zarar verebilirsiniz.
Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1576)
Bu, sizin için donanım senaryosunun kısa bir özetiydi ve umarım PC’niz için gerekli parçaları
toplamanızda size yardımcı olur. Bütün markaları anlatma ve üreticiler için kesin öneriler yapma
şansım yok. Bu tür bir araştırma ayrıca yapılmalı.
Şimdi, sistemi kurma aşamalarına geçebiliriz
Adım 2: Kasa özellikleri ve kapağının açılması
Herhangi bir bilgisayarın öncelikle bilgisayarı oluşturan diğer tüm parçaların içinde toplanacağı
bir kasası olmalıdır. Kasalar aynı zamanda bilgisayarın güç kaynağını da barındırdığı ve genellikle
güç kaynağı/kasa ikilisi bir arada satıldığı için doğru kasanın önemi bir kat daha artar.
ATX Form-Factor
Günümüzde PC’ler ismini sıkça duyduğunuz ATX standardına uymak zorundalar. ATX 1990’lı
yıllarda PC’lerde bir standart oluşturmak amacı ile başlayan ve 1997–1998 yıllarında günümüzdeki
şeklini alan yapının genel ismidir. ATX standardı, AT/Baby-AT standartlarından sonra geliştirilen, temel
olarak geliştirilmiş ve iyileştirilmiş kullanım kolaylığı yanında sistem maliyetini aşağıya çekmek(*) ve
güncel teknolojilere uyum süreci sonunda geliştirilmek zorunda kalınan bir standarttır.
ATX standardı anakartınızın fiziksel boyutunun ne olacağına, kullanacağınız güç kaynağının
tipinden, Optik-Harddisk-Floppy sürücülerinin yerlerine, anakartın kasaya bağlantı noktalarına ve hatta
sistemde kullanılan fanlara kadar tüm parçaların bir standarda oturmasını sağlar. Bu sayede satın
aldığınız tüm parçaların herhangi bir uyum problemi yaşamadan bir araya getirilebilmeleri ve sağlıklı
olarak çalışabilmeleri garanti altına alınmış olur.
ATX temelde tüm standardın genel adı olsa da yukarıdaki şematik ATX yapısında gördüğünüz
gibi ATX temel olarak şaside 90 derece döndürülmüş bir Baby-AT anakarttır denilebilir ve bu 90
derecelik döndürülmüş yapı sayesinde güç kaynağının kasa içerisindeki konumu değiştirilebilmiştir.
Yeni anakart dizaynları sayesinde ise işlemci ve ram yuvaları genişleme yuvalarından uzağa taşınarak
hem erişim kolaylığı sağlanmış hem de yeni konumları sayesinde tam büyüklükte genişleme kartları
kullanımına imkân tanınmıştır. Yeni ATX güç kaynağı dizaynı sayesinde ise sadece tek bir güç
konektörü ile dizayn sadeleştirilmiş ve ATX güç kaynağı üzerindeki tek fan ile hem güç kaynağı
soğutulmuş hem de kasa içindeki sıcak havanın emilerek dışarıya atılmasına yardımcı olunmuştur.
ATX ile birlikte tüm giriş/çıkışlar anakart üstünde toplanmış ve giriş/çıkışlar için 158.75mm x
44.45mm yer ayrılmıştır. Bu sayede günümüz bilgisayarlarının USB, IEEE–1394(Firewire) gibi I/O
ihtiyaçları yanında ses, Ethernet yada VGA çıkışlarını anakart üstünde I/O için ayrılmış tek bir noktaya
toplama imkânı sağlamıştır. Bu sayede kasa içindeki kablo sayısı minimuma indirilmiş, eski dizayndaki
seri ve paralel kablolar kaldırılarak interferans ihtimali de minimuma indirilmiştir.
*Örneğin ATX bir anakart boyutunun 305mm x 244mm yada bir Baby-ATX anakartın fiziksel
boyutunun 284mm x 208mm olması gerektiğine karar verilirken, anakartların yapıldığı standart baskılı
devrelerinin boyutunun 660mm x 457mm olduğu göz önünde bulunduruluyor. Bu sayede bir baskılı
devreden ATX standardında iki anakart, Baby-ATX standardında dört anakart minimum fire ile
üretilebiliyor. Bu da sonuçta baskılı devre maliyetinde bir önceki standarda göre %30 bir düşüş
sağlıyor. Ayrıca sadece güç kaynağı üzerindeki fan ile sistem içindeki sıcak havanın emilmesi ile ekstra
bir fana gerek kalmadığı gibi, güç kaynağının yeni konumu sayesinde daha az ve kısa kablolar(bu
sayede PIO Mode 4/5 IDE aygıtlara uyum) kullanılarak yine maliyetten kar edilebilmektedir. Ergonomik
tasarım ve kısa montaj zamanına olanak sağlaması da iş gücü maliyeti açısından önemlidir.
ATX güç kaynaklarının en büyük getirisi standart bir ATX anakartın tek bir 20pin konektörle
elektriksel güç ihtiyacını sağlayabilmesi yanında yazılım yolu ile bilgisayarın kapatılmasına izin
vermesidir. Yazılım yolu ile bilgisayarı kapatabilmek ve yeniden klavye ya da mouse vasıtası ile yeniden
açabilmek kullanım kolaylığı açısından oldukça önemlidir.
Günümüzde bir güç kaynağı en az ATX 2.02 standardına cevap verebilecek yapıda olmalıdır.
Bu da PS_ON#, 5VSB, PWR_OK desteği manasına gelir ki ancak bu şekilde güncel anakartların
isteklerine cevap verebilecek bir güç kaynağı olabilir. Ve bu sayede yazılım ile bilgisayarı kapamak,
LAN, Klavye ya da Mouse ile sistemi açmak günümüz bilgisayarlarında mümkün olmaktadır.
ATX güç kaynakları ile birlikte 20pin’de birleştirilen ana güç konektörü +/- 5 ve 12V yanında
sağladığı 3.3v ile de bu voltaja ihtiyaç duyan PCI genişleme kartlarına da destek verilmiştir. ( ATX
Form-Factor! ünde 20pin’lik bu ana güç konektörünün anakartın köşelerine ve işlemciye yakın bir
yerde konumlandırılması tavsiye edilerek işlemciye olan güç girdisinin maksimum temiz olması
amaçlanır.)
ATX standartları içerisinde güç kaynağının işlemci ve ram yuvalarına yakın bir konuma alınıp,
ayrıca güç kaynağı üzerindeki fan ile sistem içerisindeki sıcak havanın da emilip dışarıya atılması
amaçlandığından güç kaynağındaki fanın önemi büyüktür. Kendi başına zaten oldukça büyük bir ısı
kaynağı olan güç kaynağı ancak yeterli bir fan ile kendisini soğutmak yanında sistem içerisindeki
havanın emilmesine yardımcı olabilir. Bilgisayarınız çalıştığı sürece güç kaynağınızın fanı da
çalışacağından güç kaynağının fanının “Ballbearing Fan” yani rulmanlı(bilyeli) fan olması tavsiye edilir.
Bu sayeden fan hem çok daha uzun ömürlü olacaktır hem de çok daha sessiz çalışabilecektir.
ATX standartları içerisinde soğutma ile ilgili önlemler alınmaya çalışılsa da günümüz sistemlerinde en
ciddi problem sıcak havanın bilgisayardan uzaklaştırılması yönündedir. Standart soğutma mantığı
aşağıdaki şemada gördüğünüz gibi ısı kaynağı üzerinde maksimum yüzeye sahip, ısı iletkenliği yüksek
bir metal plaka ve bu plakanın emdiği ısıyı plakadan uzaklaştırmaya yarayan bir fan ile çalışır.
Günümüzde bilgisayarlarda işlemci, ekran kartı ve çipsetler kendi heatsink’leri (ısıyı dağıtmak
için kullanılan metal plakalar), heatpipe ve kendi aktif soğutma sistemlerine sahiplerdir. Ancak üretilen
ısı bu parçalar üzerinden uzaklaştırılsa da tam bir kapalı kutu olan bilgisayar kasası içerisinde hapsolur.
Geleneksel dizaynlarda bu ısının tek çıkışı ATX güç kaynağının üzerindeki sistem içindeki sıcak havayı
emen ve aynı zamanda güç kaynağının soğumasına yardımcı olan fandır.
Ancak standart bir bilgisayarda sadece işlemci, ekran kartı ve çipset üçlüsü ısı kaynağı
değildirler. Resim 23’te gördüğünüz gibi sistem içindeki tüm aygıtlar belirli oranlarda güç tüketirler ve
doğal olarak bu çekilen elektriksel gücün bir miktarı da kullanıldığı yere göre belirli oranlarda ısıya
dönüşür.
Resim 23’deki değerler standart donanımlar ile ortalama güç tüketimlerini göstermektedir.
Zaman zaman bu değer marka ve modele göre değişmekle birlikte şemada işaret edilenin oldukça
üstünde değerlere ulaşabilmektedir. (ATX güç kaynağı sayfalarında bahsettiğimiz 300W’lık bir güç
kaynağına neden ihtiyacımız olduğu konusuna da sanırım bu şema vasıtası ile yorum getirebilirsiniz.)
Geleneksel kasa dizaynlarında resim 24’de gördüğünüz gibi kasa üzerindeki hava kanalları ve
5.25” yuvaların kenarı gibi boşluklarda içeri giren hava içerideki sıcak hava ile karışarak güç kaynağının
fanı ile dışarı atılmak sureti ile bir sirkülâsyon sağlanmaktadır. Ancak bu geleneksel tasarım günümüz
sistemlerinde yeterli olmadığından kasa içindeki ikinci bir fan ile hem dışarıdan daha fazla soğuk hava
içeri çekilmekte hem de kasa içindeki hava sirkülâsyonu hızlandırılmış olmaktadır. Yani başka bir
değişle kasanızın içinde güç kaynağı haricinde harici bir fan daha olmasına özen gösterin.
Sistem Montajı
2. Somunlarını gevşetip söktüğünüz yan kapağı geriye doğru çekiniz (resim 27).
3. Kızakta geriye çektiğiniz yan kapağı kaldırın ve kasadan ayırın (resim 28).
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1576)
Adım 3: Kasayı Hazırlama
Bu noktada, önünüzde kapağı açılmış yeni bir kasa olmalı. Bu kasayı yeni bir sistem için kullanmadan
önce, onu kullanılmaya hazırlamanız lazım. Aşağıdaki listeyi takip edin ve hazır olduğundan emin olun.
Bu listedekilerin hepsi sizin kasanız için gerekli olmayabilir ve daha önceden kullandığınız bir kasayı
kullanacaksanız, bunların birçoğu veya hepsi zaten yapılmış olabilir. Yine de, bu kullanışlı bir listedir.
Yukarıda linki verilen Lesson 14 adlı videodanda yararlanabilirsini.
Şimdi kasanın kapağı açık olduğunda göre, kasa ile gelen vidalara bir göz atmanın zamanıdır. Bunlar
genellikle kasanın içinde duran küçük bir plastik paket içerisinde tutulurlar. Bu paket içerisinde şunları
bulacaksınız:
• Kasa vidaları – Kartları takmak için kullanılan tip(resim 33).
• Daha küçük vidalar – Kasa vidaları gibidirler, sadece boyutları
daha küçüktür. Anakartı monte etmek için kullanılır(resim 34).
• Contalar – Bunlar alet çantanızdan alıştığınızın aksine genellikle küçük, gevşek contalardır
(resim 37). Anakartınızı vidalardan korumak için kullanırlar. Bazı anakartlar vidaları devreden
uzak tutmak için metal plakalara sahiptir ve bu durumda contalara ihtiyaç yoktur.
Şimdi, yapılması gereken şeyleri inceleyelim.
1. Temiz Kasa – Kasa yeniyse, bu pek sorun değildir. Ama daha önceden
kullanılmışsa, büyük ihtimalle bir temizliğe ihtiyacı vardır. İçini bir bez veya
sıkıştırılmış hava ile temizleyin. Güç kaynağındaki fanın tozlu olmadığından emin
• TOPRAKLAMA HAKKINDA
Anakartı kurmaya hazır hale getirmenin zamanı geldi. Bu adımla beraber bundan sonraki birkaç
adım size bunu nasıl yapacağınızı anlatacak. Bu adımla beraber hafızanın ve CPU’nun kurulumunu,
anakartı kasaya takmadan önce yapmak çok daha kolay. Tabi ki bu işlemler anakart kasadayken de
yapılabilir, hatta önceden kurulu bir PC üzerinde çalışıyorsanız zaten böyle yapıyor olacaksınız. Fakat
PC’yi baştan kuruyorsanız, anakartın kurulumu ve ayarlarını kasa dışında yapmak daha kolay.
Anakart, ilk kez PC kuran birisinin en çok korktuğu parçadır. Fakat aslında o kadar korkulması
gerekmiyor. Aslında birkaç basit kuralı uyguladığınız sürece oldukça kolay
kurulur. Bunlardan birincisi, kullanım kılavuzunu okumak ve ne anlattığını
anlamaktır. Kılavuzda anlamadığınız kelimeler veya konular varsa, öğrenin. Bu
çok önemlidir, çünkü bazı şeyleri anlamamak, basit hatalara yol açabilir.
İkinci olarak, bir jumperı nasıl kullanacağınızı bilmelisiniz. Öncelikle anakartın
oldukça fazla ayarı olan bir şey olduğunu unutmayın. Bunun amacı, çok farklı
donanım konfigürasyonlarıyla çalışma imkânı sağlamaktır. Anakarttaki ayarlar
elektrik taşıyan devrelerle yapılırlar. Jumper (resim 40), elektrik akımı taşıyabilen
bir çift pin’ dir. Bu pin’ ler birbirlerine bağlı olmazlarsa devre bozulur. Yani,
jumperın kontrol ettiği ayar ‘kapalı’ duruma geçer. Eğer bu iki pin üzerine ilgili
kapağı takarsanız, devre tamamlanır ve anakartın konfigürasyonu değişir. Bu, bir jumperın temel
mantığıdır.
jumperlar ikiden fazla pin’ e de sahip olabilirler. Bazen JP1 veya benzer bir şekilde isimlendirilmiş
özel bir Jumper üç veya daha fazla pin’ den oluşabilir. Bu durumda, kılavuzda hangi pin’ leri birbirine
bağlayacağınız ve bu şekilde hangi ayarı elde edeceğiniz yazar. Kılavuzu anladığınız sürece, hiçbir
sorun yoktur.
Anakartınızın kılavuzunu yanınızda bulundurmanız gerekiyor. Eğer kılavuzunuz yoksa üreticinin
web sitesine girin ve bu bilgiyi orada bulmaya çalışın. Telefon aracılığıyla firmanın teknik servisine
ulaşmayı da deneyebilirsiniz. Bazı durumlarda da Jumper ayarları anakart üzerine basılmışlardır. Eğer
bu bilgi elinizde yoksa şanssızsınız. Eğer eski bir anakartla uğraşıyorsanız, üreticiyi bulmaya çalışmanız
da zaman alabilir.
Anakart kılavuzları iki biçimde gelirler. Bazıları CPU çekirdek voltajı, I/O voltajı, çarpan ve sistemi
veri yolu hızı için ayar listelerini veren, donanım düşkünlerinin sevdiği biçimdir. Bunların her birisi için
ayarları anlatırlar. Bu biçim, arttırılmış kontrol nedeniyle daha iyidir. Diğer kılavuzlar bilinen CPU’lar için
bir liste sunarak, bunlar için montaj şekillerini ve ayarları verirler. Bu biçim son kullanıcı için daha kolay
olsa da, daha fazla kontrole (mesela overclock) sahip olmak istediğinizde daha kullanışsızdır. İyi
kılavuzlar her ikisini de yaparlar.
Anakartın ayarlarını değiştirilen dikkatli olun. Jumperları ayarlarken onu bir statik paket üzerine
koymak en iyisidir. Anakartı her zaman düz bir yüzeyin üzerine koyun, halı veya benzer bir yüzeyin
üzerine değil. Kartı ellemeden önce mutlaka kendinizi topraklayın. Kartı tutarken, mümkün olduğunca
kenarlarından tutun.
TOPRAKLAMA HAKKINDA: Bilgisayar parçalarını
ellemeden önce vücudunuzu topraklamak oldukça önemlidir. Tüm
işlemciler ve anakartlar statik elektrikle zarar görebilen hassas
cihazlardır. Bu yüzden takana kadar orijinal ambalajlarında
saklanmaları gerekir. Montaj esnasında işlemcinin kenarlarından
tutulmalı, asla metal kısımlarına dokunulmamalıdır. Sadece yürüyerek
bile vücudunuz çok fazla statik elektrikle yüklenebilir. Bunu
hissetmeyebilirsiniz. Bu yük bir bilgisayar parçasını bozmak için
yeterlidir. Bir işlemciye asla vücudunuzu topraklamadan
dokunmayın(resim 42). Bu, ayağınız halıdayken bir prize dokunmakla
aynı etkiye sahiptir. Vücudunuzu topraklamak için antistatik
bileklikler kullanmalısınız. Eğer bunu yapamıyorsanız elektronik
parçaları tutmadan önce en azından, iki elinizle PC’nizin kasanıza
dokunarak kendinizi topraklayın. Tabi ki toprağa bağlı herhangi bir
iletkeni de bu iş için kullanabilirsiniz. Böylece cihazlara zarar verebilecek elektrik akımlarının oluşması
önlenir.
Adım 5: CPU’yu Kurun
İşlemci bilgisayarın en hassas parçalarından biri olduğu için anakarta takarken çok dikkatli
olmalısınız. Herhangi bir şekilde aşağıdaki talimatlardan birini atlar veya tam olarak yapmazsanız
işlemciniz, dolayısıyla da bilgisayarınız bozulup çalışmayabilir.
Genel olarak bir bilgisayar kurulumunda öncelikle işlemcinin takılması tavsiye edilir. Böylece
montajı yapan kişi işlemci yuvasına diğer parçalar tarafından engellenmeden rahatça ulaşabilir. Bu
yüzden hafıza ve genişleme kartlarını takmadan ve anakartı kasaya yerleştirmeden önce işlemciyi ve
heatsinki takınız.
6. Daha sonra soketin kapağını açınız. Yaklaşık 100 derece açılabilir. Daha fazla zorlamayınız.
7. Resim 45’ te görüldüğü gibi işlemci çentiğe oturacak
şekilde zorlamadan yerleştirilmelidir.
Heatsink eğer işlemcinin ortasına tam olarak temas etmiyorsa işlemciniz aşırı ısınıp yanabilir.
Dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da termal pastaya eliniz ile dokunmamanız gerektiğidir.
Elinizdeki yağ veya ortamda bulunan tozlar bu maddenin ısı iletkenliğini düşürebilir ve ısının heatsinke
aktarımını yavaşlatabilir. Termal pastanın ortam ile etkileşme süresi minimumda tutulmalıdır. Bu
yüzden heatsinki ilk seferde takmalısınız. Heatsinki yanlış takarsanız termal pasta yanlış şekilde
dağılabilir ve dolayısıyla kullanılmaz hale gelebilir.
Bunu da yaptıysanız, konfigürasyon hemen hemen bitmiş demektir. Artık üretici tarafından
yapılmış diğer ayarları doğru olmaları açısından iki kere kontrol etmelisiniz. CMOS silme jumperının
doğru olduğundan emin olun ki BIOS ayarlarını sonra değiştirebilin. Pil jumperının da harici pil yerine
kart üzerindeki pili kullanacak şekilde ayarlı olduğundan emin olun. Eğer FLASH BIOS’u aktif hale
geçiren bir Jumper varsa, bunun kapalı durumda olduğundan emin olun. Ayrıca, kart üzerindeki
kontrol aygıtlarını aktif hale geçiren jumperların doğru olup olmadığını da kontrol edin. Bütün bu
ayarlar normalde doğru ayarlanmıştır, fakat yine de emin olun. Birçok anakartın bu özellikleri BIOS
aracılığıyla kontrol ettiğini ve PC’yi çalıştırdığınızda ayarlamanız gerektiğini unutmayın.
Bütün yaptıklarınızı iki kere kontrol edin. Fazla güvenlik, hata yapmaktan daha iyidir. Aşağıda
linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1577
Adım 6: Hafızayı Kurun
Şimdi hafıza modüllerinizi kurmalısınız. Anakartınız için doğru tip hafızaya sahip olduğunuzdan
emin olun, fakat buna zaten satın alırken dikkat etmiş olmalısınız.
Bir Pentium sistemde, 72 pin’lik SIMM’ler çiftler halinde takılabilir. DIMM’ler ise tek
takılabilirler. 486 sınıfı makinelerde, 72 pin’lik SIMM’ler tek takılabilirler, fakat 30 pin’lik SIMM’ler
dörderli gruplar halinde takılmalıdır.
Daha sonraki sistemler 168 pin’lik
SDRAM veya DDR-DRAM gibi daha
hafıza biçimlerini kullanıyor(resim 55).
Bu sistemlerde, hafıza her türlü
kombinasyonda veya tek başına
takılabilir. Son olarak güncel kartlarda
kullanılan DDRII ler Dimm 240 pin
soketleri (resim 55-a) kullanırlar.
Genellikle her türlü kombinasyonu
destekleseler de anakart kitapçıklarında
belirtilen modlar baz alınarak RAM leri
anakart üzerine takmanızı tavsiye
ederim.
Şimdi kuruluma geçelim:
Hangi yuvaları kullanacağınıza karar verin
ve hafızayı bu yuva üzerinde hizalayın. Modül, tek
bir yönde oturacak biçimde tasarlanmıştır. Hafıza
yuvasındaki küçük çentiği bulun ve modülü, çentiği
modüldeki boşluğa gelecek şekilde hizalayın. Bu oldukça
kolay bir işlemdir.
İşlem tamam. Şimdi bu adımları bütün hafıza modülleriniz için uygulayın. Hepsini bitirdiğinizde,
yaptıklarınızı iki kere kontrol edin.
Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
Lesson 15: Installing the RAM, CPU and Cooler onto the Motherboard
İşlemci, RAM ve Soğutucu Montajı (20,4 MB)
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1577)
Adım 7: Anakartı Kurun
Şimdi anakartı kasaya monte etmeniz gerekiyor. Eğer bu kılavuzu izliyorsanız; CPU, fan ve hafıza
anakarta kurulu olmalı. Yani bu tümden kurulumu bir seferde kasaya monte edeceksiniz.
1. Kasa çalışma için düzgün konuma
getirildiğinde, anakarttaki delikleri ve kasadaki
veya anakart monte plakasındaki delikleri
bulun(resim 57). Anakartı plakanın tam
üstünde tutarak hangi deliğin hangi deliğe denk
geleceğini bulmak isteyebilirsiniz. Bunu
yapabilmek için güç kabloları gibi kasadaki bazı
öğeleri dışarı çıkarmanız gerekebilir. Fakat
buradaki önemli nokta, anakarttaki birçok
delikten hangilerinin sizin anakartınızla
kullanılacak olması. Bütün anakartların farklı
yerlerde monte delikleri bulunmaktadır.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1578)
Adım 8: Anakartın Kasayla Bağlantılarını Yapın
Bu adımda, anakartı güç kaynağına ve ön panele bağlayacaksınız.
7. Sabit disk LED’ini takın. Bazıları 2 pin’li bir fiş olarak gelir. Bazıları da
4 pin’li olarak gelir, ama sadece 2 pin çalışır(resim 64). Kılavuzunuza
bakın veya çalışana kadar deneyin. Genellikle HDD, HDD_LED veya
benzeri bir şekilde isimlendirilir. Eğer yanlış takıldıysa, ışık ya hiç yanmaz
ya da hep yanık kalır.
3. Eğer sürücüyü yerinde tutmak için destek kullanıyorsanız, onları şimdi sıkılaştırın(resim 67).
Geçici olarak kabloları çıkarmanız gerekebilir. Bu sayede sürücüyü yerine iyice oturtun.
Bağlantıları iki kere kontrol edin ve yanlışlıkla başka bir kabloyu çıkarmamış olmak için diğer
sürücülerin bağlantılarını da kontrol edin.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1580)
Adım 10: Sabit Diski ve Optik Diskleri Ayarlayın
Bu sürücüleri kasaya takmadan önce ayarlamak çok daha kolaydır. Önce takarsanız, jumperları
ayarlamak için ihtiyaç duyulan alan size sorun yaratabilir.
Bu adıma geçmeden önce, sisteminizde hangi sürücülerden kaç tane olacağına karar vermelisiniz.
Daha sonra onları hep beraber çalıştırabilmek için hangi şekilde ayarlayacağınıza karar vermeniz
gerekiyor. Aşağıda bu konuda size yardımcı olabilecek birkaç ipucu var:
Anakartınızın iki IDE kanalı bulunur ve her birisi
iki aygıt destekler. Örneğin eğer iki sabit disk
kullanıyorsanız, en iyisi birisini “master”, birisini
de “slave” yapmaktır(resim 68). Ana sabit
diskinizi (işletim sisteminizin olduğu) “master”,
diğerini de “slave” yapın. Eğer sadece bir sabit
diskiniz varsa, onu “master” veya bazı
sürücülerde IDE veri yolundaki tek sürücü
olduğunu belirtmek için “single” ya da “cable
select” yapın. Aynı prosedür CD sürücülerinizi,
takacağınız ikincil IDE kanalınız için de geçerlidir.
Bu sürücüleri ayarlamak oldukça kolaydır.
Genellikle Jumper ayarları sürücünün üstünde anlatılmaktadır. CD sürücülerde ayarlar Jumper
pin’lerinin hemen üstünde bulunur. Sabit disklerde, bu bilgi sabit diskin üst kısmında yazılıdır. Eğer
yazılı değilse, kullanım kılavuzuna veya Internet’e
bakmayı deneyin. Kullanım kılavuzları ayrıca bazı
sabit disklerdeki sınırlandırıcı Jumper gibi özel
Jumper ayarlarını da anlatacaktır.
Genel olarak, sabit diskleri CD sürücülerden ayrı
bir kanalda tutun. Eğer ikinci bir sabit diskiniz
varsa, onu IDE 1’de “slave” olarak atayın. Benzer
şekilde, CD-RW gibi ikinci bir CD sürücünüz veya
bir DVD sürücünüz varsa, onu da IDE 2’de “slave”
olarak atayın. Bir CD-RW veya bir DVD sürücüyü,
biraz daha yavaş bir CD-ROM sürücüsü olarak
kullanabileceğinizi de unutmayın.
SATA harddisklerde tek bir kablo üzerinden sadece tek bir sürücü takıldığı için IDE lerde
olduğu gibi slave veya master yapmanıza gerek yoktur. Yeni teknolojiyle gelen SATA II harddiskler de
bazı durumlar için Jumper ayarı yapmanız gerekebilir. Kullandığınız anakart eğer SATA II modunu
desteklemiyorsa ve sizin taktığınız harddisk te SATA II ise harddisk in arkasındaki jumperlardan
harddiski SATA I moduna (1,5 Gbps) getirmelisiniz. Böylece harddisk ve anakart arasındaki uyuşmazlık
sorunu çözülmüş olur. Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
Lesson 1: Hard Drives and Floppy Drives Lesson 2: CD, DVD and Recorable Device
Sabit Disk Sürücüsü ve Disket Sürücüsü (7,58MB) CD, DVD ve Kayıt Aygıtları (5,08MB)
http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1563 http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1564
Adım 11: Sabit Diski Monte Edin
Sabit diski monte etmek için aşağıdaki prosedürü izlemeye başlamadan önce, lütfen diski nereye
koyacağınıza dikkat edin. Teknik olarak, sabit diski kasanızdaki herhangi bir boş yuvaya takabilirsiniz,
fakat dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var. Sabit diskler ısı üretirler, özellikle de yeni 7200 ve
10000 RPM olanları. Dolayısıyla, sabit diski koyabileceğiniz en iyi yer, diğer donanımlardan mümkün
olduğunca uzak bir yuvadır. Sabit disklere hava alabilecekleri alan bırakmalısınız. Eğer bir sürücü
soğutucusu kullanmanız gerekiyorsa, yeriniz olduğundan emin olun. Ayrıca bazı kasalarda, sabit diski
takmak için güç kaynağının altında yer ayrılmıştır. Kötü fikir. Güç kaynağı manyetiktir ve manyetiklerle
verileriniz pek anlaşamazlar. Sabit diski güç kaynağının yakınında bir yerlere takmayın. Diski kasanın
ön taraflarında tutun. İki disk takacaksanız mutlaka aralarında boşluk bırakarak takınız.
Bunları söylediğimize göre, prosedüre geçebiliriz:
1. Sabit diski takın. Kasadaki uygun olan bir rayda diski kaydırarak ittirin(resim 70). Bütün
kasalar disket sürücü yuvasının altında sabit disk yuvası
bulundururlar ve bu yuvaların kasanın ön tarafına erişimi
yoktur. Bu iyi bir özellik, çünkü kim sabit diskini önden
görme ihtiyacı duyar ki? Eğer sürücü, yuvadan daha
küçükse (örneğin 3,5” sürücüyü 5.25” sürücü yuvasına
takıyorsanız), oturması için ek raylar veya monte destekleri
kullanmanız gerekmektedir. Sürücüyü yerine vidalayın, ama
kesinlikle fazla güç uygulamayın ve güç bağlantıları arkaya
doğru baksın(resim 71).
SCSI Sürücüler
Eğer SCSI bir sürücü kuruyorsanız, yukarıdaki prosedürden çok az farklı bir yol izleyeceksiniz.
Öncelikle, genişleme yuvalarından bir tanesine SCSI kontrol aygıtını takmanız gerekiyor (tabi
anakartınızın entegre bir SCSI kontrol aygıtı yoksa). Daha sonra:
1. Yeni sürücüce ayarlanması gereken bütün switch ve jumperları ayarlamalısınız. SCSI
ayarlarında, her aygıt 1 ile 7 arasında numaralanmış kendi SCSI ID’ sini alır. 7, genellikle adaptör
kartın kendisine verilir. Kullanılmayan bir adres seçebilirsiniz. Adaptörünüzdeki bazı gariplikleri dikkate
almanız gerekebilir, örneğin bazı adresler daha sonra problemlere yol açabilir. Bu işlem için kullanım
kılavuzuna ihtiyaç duyacaksınız.
2. Sonlandırmayı kontrol edin. SCSI ayarlarında, adaptör 7 SCSI aygıtı tutabilir. Bu
aygıtlar bir zincir yapısında tutulurlar. Genellikle bir uçta adaptör, diğer uçta da bir aygıt bulunur. Bu
diğer uçtaki aygıtın sonlandırıcı aygıt olarak ayarlanması, böylece SCSI zincirini sonlandırması ve tüm
bir elektrik devresi oluşturması gerekmektedir. Bazı durumlarda, adaptör zincirin ortasında duruyor
olabilir. Bu şekildeyse, zincirin iki ucunu da sonlandırmanız gerekmektedir. Sürücünüze özel
sonlandırma teknikleri için kullanım kılavuzuna bakmanız gerekmektedir. Genel olarak, sürücünün
üzerindeki bir Jumper ayarı, özel bir sonlandırıcı fiş yerine geçerek, bu işi yapacaktır.
3. Sürücüyü yerine kaydırarak itin ve kabloları bağlayın. Şerit kablodaki 1. pin’in,
sürücüdeki 1. pin ile bağlandığından emin olun ve IDE aygıttaki diğer yaptığımız işleri yapın.
Bu fiziksel kurulumu yaparken, işlemin kasadan
kasaya değiştiğini göreceksiniz. Bazı kasalarda sürücü
bölümü, kasanın bir parçasıdır. Bu tip kasalarda, sadece
diski kasaya iter ve vidalarsınız. Diğer durumlarda, sürücü
bölümü çıkartılabilir(figür 1). Bazıları her sürücü için ayrı
ayrı çıkartılabilen yuvalara sahipken, bazıları da bütün
sürücüleri tutan tek bir çıkartılabilir bölüme sahiptir. Bu tip
kasalarda ise, sürücü bölümünü çıkartın. Bu genellikle iki
metal askının sıkılmasıyla veya bir tornavida aracılığıyla
yapılır. Sonra bölüm, dışarı doğru kaydırılarak çıkartılır.
Diski diğer durumda olduğu gibi yuvaya vidalayın. Sonra, bölümü kendi yerine geri ittirin.
İşiniz bittiğinde, kasaya doğru biçimde vidalanmış, bir şerit kabloyla IDE kontrol aygıtına
bağlanmış ve güç kablosu takılmış bir sabit diskiniz olmalı.
Lesson 18: Hard Drivers and Floppy Drive Setup and Installation
Sabit Disk Sürücüsü ve Disket Sürücüsünün Kurulumu ve Montajı (9,49 MB
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1580)
Adım 12: Optik Diskleri Monte Edin
Şimdi optik sürücülerinizi, sürücü yuvalarına takmalısınız.
Eğer sürücü yuva kapağını hala çıkartmadıysanız, şimdi
yapın(resim 73). Bu genellikle iki askıya beraber bastırmakla ve
plakayı kasanın önünden dışarı doğru ittirmekle olur. Kasa
hazırlama adımında anlattığım gibi, eğer kolayca çıkartılamayan
metal plakalar varsa, sürücüyü kurmadan önce bu plakaları
zorlayarak çıkarmak zorundasınız. Kapak çıktığında, sürücüyü
önden kaydırarak ittirebilirsiniz.
Bir önceki adımda olduğu gibi, fiziksel kurulum kasaya bağlıdır. Bazı
kasalar birçok sürücü rayıyla gelir. Bu durumda yapacağınız, sürücü raylarını
CD-ROM’un iki tarafına da doğru yönde vidalamaktır. Daha sonra, CD-ROM’u
kasaya önde itersiniz ve sürücü rayları yerlerine oturana kadar bir yol izlerler.
Bu tasarıma alıştığınızda, oldukça kolaydır ve gelecekte birçok kolay kurulum
yapmanızı sağlar. Önemli tek şey, rayların sürücüyü doğru pozisyonda
vidalanmasıdır. Aksi taktirde, raylar yerine otursa bile sürücü çok önde veya
çok geride kalabilir.
Yerine sıkıca oturduğunda, sürücünün ön yüzünün kasanın ön yüzüyle
aynı hizada olduğundan emin olun (resim75). Eğer kasanın ön kapağı
çıkartılmışsa, sürücünün ön yüzeyinin bu kapak takıldığında kasayla aynı
hizada olmasını sağlayın. Bunun için, sürücüyü biraz önde tutmanız gerekir.
Ayrıca düz durduğundan da emin olun. Bu fonksiyonelliği pek etkilemese de,
estetik açısından önemlidir.
Aşağıda linki verilen videodan da detaylı bilgiler alabilirsiniz.
http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1581
Adım 13: Disket Sürücü Bağlantıları
Disket sürücüsünü kasaya zaten taktığınızı varsayarsak, şimdi sürücüyü anakarta ve güç
kaynağına bağlamanın tam zamanı.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1585)
Adım 14: Sabit Diskleri Bağlayın
Sabit disklerinizin sistem kasasına fiziksel olarak kurulduğunu varsayarsak, artık onları da güç
kaynağına ve anakarta bağlamalısınız.
1. Güç kablosunu takın. Güç kaynağından gelen ve kullanılmayan bir
güç kablosu bulun. Bu kabloyu sabit diskteki güç prizine takın
(resim79). Fiş, sadece doğru takılacak şekilde tasarlanmıştır.
2. DATA Kablosunu takın. Şeritli kablodaki iki mevcut fişten birisini Optik
sürücüye takın. Sürücüye en rahat ulaşabilen ucu seçin. Eğer iki CD sürücünüz varsa,
şeritli kablonun en ucundaki fişi en üstteki sürücü için, ortadaki fişi de daha aşağıda
kalan CD sürücü için kullanın. Şeritli kablonun diğer ucunu anakarttaki ikincil IDE
portuna takın (resim83). Sabit diskte olduğu gibi, 1. pin anakartta işaretlenmiştir.
Kablonun kırmızı ucu buraya 1. pin’ e gelmeli.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1585)
Adım 16: Ekran Kartını Kurun
Bu oldukça kolay bir adımdır.
1. Bir genişleme yuvası bulun. Ekran kartınıza uygun bir genişleme yuvası bulun (resim85).
Bu yuva uygun tipte olmalıdır ve sistemdeki diğer donanımdan mümkün olduğunca uzak
olmalıdır. Bu iş için bir PCI Express (resim 85-a) veya AGP (resim85) yuvasına ihtiyacınız
olacaktır. Son teknoloji kartlar SLI ve Crossfire gibi özellikler sayesinde çift ekran kartını
(resim86-a) destekler konumdadırlar.
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1583)
Adım 17: Kurulum Sonrası
PC’niz ilk çalıştırılmaya hemen hemen hazır. PC bu noktada oldukça sade ve takmak istediğiniz
birçok donanımdan yoksun durumdadır. Bu kılavuzun sadece ekran kart kurulumdan sonra durmasının
sebebi, genellikle ilk açılış ve işletim sistemi kurlumu sırasında takılan bileşenler ile onboard bileşenler
arasında bir çakışma olursa sistem kurulumu sırasında bir sorun yaşamak istemememizdir. Ben bu
noktadan sonrasını, işletim sistemini kurma işinden sonraya bırakıyorum.
Fakat sistemi açmadan hemen önce, ben bir dakika beklemenizi ve bütün yaptıklarınızı kontrol
etmenizi öneriyorum. Sistemin neden açılmadığını bulmaya çalışmaktansa, bu şekilde zaman harcamak
daha iyidir.
Aşağıdaki listeye dikkat edin:
• Sürücüler güç kaynağına doğru bağlanmış mı?
• CPU fanı güç kaynağına bağlanmış mı?
• 110/220 volt anahtarı bölgenize uygun ayarlanmış mı?
• Şeritli kablolar, kırmızı uç 1. pin’e gelecek şekilde doğru takılmış mı?
• Bütün bağlantılar sıkı mı? Bağlantılar pin’lerin dışına doğru kaymış mı?
• Kartlar yuvalara oturmuş mu?
• Fanlara temas eden teller veya kablolar var mı?
(http://csg.cizgi.com.tr/dload.php?action=file&file_id=1585)
Adım 18: İlk Açılış
Şimdi sistemin çalışıp çalışmadığını görmeye geldi sıra.
Bunu yapmadan önce, bütün harici çevre birimlerini sisteme bağlayın. Bunun içerisinde, fare,
klavye, monitör ve monitörle PC için güç kabloları bulunmaktadır. Şimdilik başka bir şey bağlamanız
gerekmez. Hatta bu prosedürü izliyorsanız, şimdi birçok parçayı kurmamış olmalısınız.
1. Ayrıca, çalışan bir boot özelliği olan sistem disketine ihtiyacınız var.
2. Güç düğmesine basın. Eğer açılırsa, sistemi yakından inceleyin. BIOS ekranı geldiğinde, BIOS
Setup’a girmek için gerekli tuşlara basın. Doğru tuş kombinasyonu ekranında altında yazar.
Bazen hangi tuşlara basacağınız çabucak ekrandan kaybolur ve kaçırırsınız. Önemli değil.
Reset tuşuna basarak yeniden deneyin.
3. CMOS ekranında beklerken, elinize bir fener alın ve sistemi inceleyin. Bütün fanların
çalıştığından emin olun. Fanların rahatça döndüğünden ve garip sesler çıkarmadığından emin
olun. Kasa güç LED’inin yandığından emin olun. Disket sürücü ışığının sürekli yanık
olmadığından emin olun. Eğer öyleyse, şeritli kablo 1. pin’le tam hizalanmamış demektir. Eğer
fanlardan dönmeyen varsa, PC’yi kapatın ve fanla ilgilenin. PC’yi fansız bir şekilde uzun süre
çalıştırmak istemeyeceksiniz, özellikle de CPU fanı olmadan.
Bios Ayarları
Menü çubuğundan seçenek seçmek için düşündüğünüz seçenek aydınlanana kadar klavyedeki
sağ yada sol ok tuşlarına basınız.
Menü ekranının sağ alt köşesindeki özel menü navigation keys (dolaşım tuşları) dir. Dolaşım
tuşlarını menüdeki maddeleri seçmek ve ayarlarını değiştirmek için kullanınız.
Herhangi bir menü ekranındaki herbir seçenekten önceki katı üçgen seçeneğin bir alt menüye
sahip olduğu anlamına gelir. Alt menüyü görüntülemek için seçeneği seçiniz ve <Enter> a basınız.
Bu alanlar menü maddeleri için değerleri gösterir. Eğer seçenek kullanıcı değişimine olanaklı
ise seçeneğin karşısına gelen alandaki değeri değiştirebilirsiniz. Eğer kullanıcı değişimine olanaklı değil
ise seçeneği seçemezsiniz.
Konfigüre edilebilen alan köşeli parantez ile kapatılmıştır ve seçildiğinde aydınlanır. Alanın
değerini değiştirmek için seçiniz ve seçenek listesini görüntülemek için <Enter> a basınız. “19.1.7 Pop-
up penceresi” ne başvurunuz.
BIOS kurulum programına girdiğinizde temel sistem bilgisi tanımını veren Main menü ekranı
görüntülenir.
Kuruluma girdiğinizde BIOS otomatik olarak Serial ATA sürücülerinin varlığını kontrol eder.
Herbir SATA aygıtı için ayrı alt menü vardır. SATA aygıt bilgisini görüntülemek için aygıt maddesini
seçiniz ardından <Enter> a basınız.
BIOS otomatik olarak karartılmış maddelerin(Device, Vendor, Size, LBA Mode, Block Mode, PIO
Mode, Async DMA, Ultra DMA, and SMART monitoring) karşısındaki değerleri algılar. Bu seçenekler
kullanıcı konfigürasyonuna elverişli değildir. Sistemde SATA aygıtı yok ise bu seçenekler N/A gösterir.
Type [Auto]
SATA sürücünün tipini seçer. Auto ya ayarlamak uygun SATA aygıt tipini otomatik seçime izin
verir. Özellikle CD-ROM konfigüre ediyorsanız CDROM u seçiniz. Eğer aygıtınız bir ZIP, LS-120 yada
MO aygıtı ise ARMD (ATAPI çıkartılabilir medya aygıtı) ı seçiniz.
Konfigürasyon seçenekleri : [Non Installed] [Auto] [CDROM] [ARMD]
LBA modu açar yada kapatır. Eğer aygıt bu modu desteklerse Auto yu seçmek LBA modu
etkinleştirir ve eğer aygıt LBA mod ile formatlanmamışsa pasifleştirir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled][Auto]
Veri çoklu sektör transferini açar yada kapatır. Auto ya ayarlandığında eğer aygıt çoklu sektör
transfer özelliğini destekliyorsa bir yerden aygıta veri transferi aynı anda çoklu sektörler gibi meydana
gelir. [Disabled] a ayarlandığında bir yerden aygıta veri transferi aynı anda bir sektör gibi meydana
gelir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Auto]
Hard disk yazma korumasını açma yada kapamanıza izin verir. Eğer sadece aygıta BIOS
üzerinden erişiliyorsa bu etkin olacaktır. Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
IDE Detect Time Out [35]
Bu menü genel sistem özelliklerinin bir tanıtımını verir. Bu menüdeki maddeleri BIOS otomatik
olarak algılar.
AMI BIOS
Processor
System Memory
Advanced menü maddeleri CPU ve diğer sistem aygıtlarının ayarlarını değiştirmenize olanak
sağlar.
CPU frekansı ve ilgili parametreleri otomatik ayarlamayı seçmenize izin verir. CPU üreticisinin
önerdiği frekanslardan yüksek değerler kararlı olması konusunda garanti edilmemiştir. Sistem kararsız
hale gelirse varsayılanlara geri dönünüz.
Konfigürasyon seçenekleri : [Manual] [Auto] [Standard] [AI N.O.S.]
DRAM frekansını çok yüksek seçmek sistemin kararsız hale gelmesine neden
olabilir! Eğer bu meydana gelirse varsayılan ayarlara geri dönünüz.
Saat üreteci tarafından system bus ve PCI bus a gönderilen frekansı belirtir. Bu maddenin
değeri BIOS tarafından otomatik algılanmıştır. CPU frekansını ayarlamak için <+> ve <-> tuşlarını
kullanınız. Nümerik tuş takımını kullanarak da düşündüğünüz CPU frekansını yazabilirsiniz. Değerlerin
aralığı 100 den 400 e kadardır. Doğru Front Side Bus ve CPU External Frequency ayarları için aşağıdaki
tabloya başvurunuz.
Hafıza voltajını seçmenize yada güvenli mod için otomatiğe ayarlamanıza izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Auto] [1.80V] [1.90V] [2.00V] [2.10V]
CPU VCore Voltage [Auto]
CPU VCore voltajını seçmenize izin verir. Kurulu CPU ya göre konfigürasyon seçenekleri
değişiklik gösterebilir. Auto yu ayarlamak BIOS un kurulu CPU nun VCore voltajını algılamasına izin
verir.
FSB sınır voltajını seçmenize yada güvenli mod için otomatiğe ayarlamanıza izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri: [Auto] [1.200V] [1.300V]
Miras işletim sistemindeki (OS) USB aygıtları için desteği açma yada kapatmanıza izin verir.
Auto yu seçmek sistemin USB aygıtların varlığını başlangıçta algılamasına olanak sağlar. Eğer
algılanmışsa USB kontrolcüsü miras modu aktifleştirilir. Eğer herhangi bir USB aygıt algılanmamışsa
miras USB desteği pasifleştirilir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled] [Auto]
Port 64/60 Emulation [Disabled]
I/O portu 60h/64h emülasyon desteğini açma yada kapamanıza izin verir. USB desteği
olmayan OS lerde tamamen USB klavye miras desteği için bu açılmalıdır.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
USB 2.0 kontrolcüsünü HiSpeed (480 Mbps) yada Full Speed (12 Mbps) de ayarlamanıza izin
verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [HiSpeed] [Full Speed]
EHCI hand-off özelliği olmayan işletim sistemleri için desteği açmanıza olanak sağlar.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Bu menüdeki maddeler BIOS un otomatik olarak algıladığı CPU ya bağlı bilgileri gösterir.
Genişletilmiş CPUID fonksiyonlarına sahip CPU ları destekleyemeyen miras işletim sistemlerini
başlatabilmek için bu seçeneği aktifleştiriniz.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
CPU iç sıcaklık kontrol fonksiyonunu açma yada kapamanıza izin verir. TM modunda CPU güç
gereksinimi azaltılmıştır.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Execute Disable Function [Enabled]
19.3.4 Chipset
Chipset (yongaseti) menüsü üst düzey yongaseti ayarlarını değiştirmenize izin verir. Alt
menüyü görüntülemek için bir madde seniçiz ve <Enter> e basınız.
NorthBridge Configuration
HD Audio [Enabled]
Bütünleşik PCIE Gigabit LAN kontrolcüsünü kapama yada açmanıza izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
19.3.6 PCIPnP
PCI PnP menü seçenekleri PCI/PnP aygıtları için üst düzey ayarları değiştirmenize izin verir.
Menü PCI/PnP ve miras ISA aygıtları için IRQ ve DMA kanal kaynaklarının ayarlarını ve miras ISA
aygıtları için hafıza boyut bloğu ayarlarını içerir.
PCI PnP menü madde seçeneklerini değiştirirken dikkatli olunuz. Yanlış alan
değerleri sisteminizin çalışmamasına neden olabilir.
Plug & Play O/S [No]
[No] ayarlandığından BIOS sistemdeki tüm aygıtları konfigüre eder. [Yes] ayarlandığında ve
Plug and Play işletim sistemi kurduğunuzda yeniden açılış gerektirmeden işletim sistemi Plug and Play
(tak çalıştır) aygıtları konfigüre eder.
Konfigürasyon seçenekleri : [No] [Yes]
PCI aygıtı gecikme zamanlayıcı kaydını PCI saat birimleri değerinde ayarlamanıza izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri: [32] [64] [96] [128] [160] [192] [224] [248]
[Yes] ayarlandığında eğer kart IRQ için gereksinim duyarsa BIOS PCI VGA ya IRQ atar. [No]
ayarlandığında BIOS PCI VGA ya gereksinim duysa dahi IRQ atamaz.
Konfigürasyon seçenekleri: [No] [Yes]
[Enabled] ayarlandığında palette snooping özelliği PCI aygıtları ISA grafik aygıtının sistemde
kurulu olduğuna dair sonraki düzgün çalışsın diye bilgilendirilir.
Konfigürasyon seçenekleri: [Disabled] [Enabled]
Power menü maddeleri Advanced Configuration and Power Interface (ACPI) ve Advanced
Power Management (APM) için ayarları değiştirmenize izin verir. Konfigürasyon seçeneklerini
görüntülemek için maddeyi seçiniz ve <Enter> e basınız.
Sistem bekleme durumu için kullanılacak Advanced Configuration ve Power Interface (ACPI) ı
seçmenize izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [S1 Only] [Auto]
19.4.2 Repost Video on S3 Resume [Auto]
VGA BIOS POST tunun S3/STR devamında çağırılıp çağırılmayacağına karar vermenize izin
verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Advanced Configuration and Power Interface (ACPI) 2.0 özellikleri için daha fazla tablo
eklemenize izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Power off ayarlandığında sistem AC güç kaybı sonucunda kapalı konuma geçer. Power on
ayarlandığında sistem AC güç kaybı sonucunda açılır. Last State ayarlandığında sistem daha önceki AC
güç kaybında hangi durumda idi ise sistem ona göre kapalı yada açık duruma gelir. Konfigürasyon
seçenekleri : [Power Off] [Power On] [Last State]
Uyanma olayını meydana getirmek için RTC yi açma yada kapamanıza izin verir. Bu seçenek
Enabled ayarlandığında RTC Alarm Date, RTC Alarm Hour, RTC Alarm Minute ve RTC Alarm Second
sabit değerleri ile görünür hale gelir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Bilgisayarınız kapalı iken harici modeminiz bir arama algıladığında bilgisayarınızı açmak için
açma yada kapama ayarlarını yapmanıza izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Bilgisayar ve uygulamaları tamamen çalışıyor olana kadar bilgisayar veri alış
verişi yapamaz. Bu yüzden ilk denemede bağlantı kurulamayabilir. Bilgisayar kapalı
iken modemi kapatıp açmak sistem açılışı esnasında başlama hatasına neden olur.
Bu parametre [Enabled] ayarlandığında sisteminizi PCI Lan yada modem kartı üzerinden
açmanıza izin verir. Bu özellik +5VSB kablosunda en az 1A sağlayabilen ATX güç kaynağı gerektirir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Bu parametre [Enabled] ayarlandığında sisteminizi PCIE Lan yada modem kartı üzerinden
açmanıza izin verir. Bu özellik +5VSB kablosunda en az 1A sağlayabilen ATX güç kaynağı gerektirir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Sistemi açmak için klavyedeki özel tuşları kullanmanıza izin verir. Bu özellik +5VSB kablosunda
en az 1A sağlayabilen ATX güç kaynağı gerektirir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Space Bar] [Ctrl-ESC] [Power Key]
[Enabled] a ayarlandığında bu parametre sistemi açmak için PS/2 fareyi kullanmanıza izin
verir. Bu özellik +5VSB kablosunda en az 1A sağlayabilen ATX güç kaynağı gerektirir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Bütünleşik donanım görüntüleme CPU fanının dakikadaki dönüş hızını (RPM) otomatik olarak
algılar ve görüntüler. Eğer fan anakarta bağlanmamışsa bu alan N/A gösterir. Algılanmış hızı
görüntülemeyi düşünmüyorsanız Ignored ı seçiniz.
Bütünleşik donanım denetleme kasa fanının dakikadaki dönüş hızını (RPM) otomatik olarak
algılar ve görüntüler. Eğer fan anakarta bağlanmamışsa bu alan N/A gösterir. Algılanmış hızı
görüntülemeyi düşünmüyorsanız Ignored ı seçiniz.
Bütünleşik donanım denetleme güç fanının dakikadaki dönüş hızını (RPM) otomatik olarak
algılar ve görüntüler. Eğer fan anakarta bağlanmamışsa bu alan N/A gösterir. Algılanmış hızı
görüntülemeyi düşünmüyorsanız Ignored ı seçiniz.
Boot menüsü sistem açılış maddelerini değiştirmenize izin verir. Alt menüyü görüntülemek için
maddeyi seçiniz ardından <Enter> a basınız.
Bu seçenekler mevcut aygıtlar için açılış aygıtı öncelik sırasını belirtir. Ekranda görünen
aygıtların sayısı sisteminize kurulu aygıtların sayısına bağlıdır.
Konfigürasyon seçenekleri : [xxxxx Drive] [Disabled]
19.5.2 Boot Settings Configuration
Bu maddeyi aktifleştirmek açılış esnasında sistemi açmaya gereken zamanı azaltarak BIOS un
bazı güç testlerini [Power on self tests (POST)] geçmesine izin verir. Disabled olduğunda BIOS tüm
POST maddelerini uygular.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Tam ekran logo görüntüleme özelliğini açma yada kapamanıza izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Enabled ayarlandığında sistem hata meydana geldiğinde F1 tuşuna basılması için bekler.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Enabled ayarlandığında sistem POST esnasında “Press DEL to run Setup” mesajını görüntüler.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
Interrupt 19 Capture [Disabled]
Enabled ayarlandığında bu fonksiyon seçili ROM ların Interrupt 19 u tuzaklamasına izin verir.
Konfigürasyon seçenekleri : [Disabled] [Enabled]
19.5.3 Security
Security menü maddeleri sistem güvenlik ayarlarını değiştirmenize izin verir. Konfigürasyon
seçeneklerini görüntülemek için bir madde seçiniz ve <Enter> a basınız.
Denetleyici şifresini ayarlamak yada değiştirmek için bu maddeyi seçiniz. Ekranın tepesindeki
Supervisor Password maddesi varsayılan Not Installed ı gösterir. Şifre ayarladığınızda bu madde
Installed gösterir.
Denetleyici şifresini değiştirmek için denetleyici şifresindeki gibi aynı basamakları takip ediniz.
Denetleyici şifresini silmek için Change Supervisor Password ü seçiniz ardından <Enter> a
basınız. “Password Uninstalled” görünür.
Eğer BIOS şifresini unuttuysanız CMOS Real Time Clock (RTC) RAM i
temizleyerek şifrenizi temizleyebilirsiniz. RTC RAM i nasıl sileceğinize dair bilgi için
“2.6 Jumperlar” bölümüne bakınız.
Denetleyici şifresi ayarladıktan sonra diğer maddeler diğer güvenlik ayarlarını değiştirmenize
izin verecek şekilde görünür hale gelir.
User Access Level [Full Access]
Kullanıcı şifresini ayarlamak yada değiştirmek için bu maddeyi seçiniz. Ekranın tepesindeki
User Password maddesi varsayılan Not Installed ı gösterir. Şifre ayarladığınızda bu madde Installed
gösterir.
Kullanıcı şifresini değiştirmek için kullanıcı şifresindeki gibi aynı basamakları takip ediniz.
Denetleyici şifresini silmek için Change Supervisor Password ü seçiniz ardından <Enter> a
basınız. “Password Uninstalled” görünür.
[Setup] ayarlandığında kurulum programına erişirken BIOS kullanıcı şifresini kontrol eder.
[Always] ayarlandığında kurulum ve sistem açılışına erişirken BIOS kullanıcı şifresini kontrol eder.
Konfigürasyon seçenekleri : [Setup] [Always]
19.6 Tools menüsü
ASUS EZ Flash 2 yi çalıştırmanıza izin verir. <Enter> a bastığınızda doğrulama ekranı görünür.
[Yes] [No] arasında seçim yapmak için sol/sağ ok tuşunu kullanınız ardından seçiminizi onaylamak için
<Enter> a basınız. Detaylar için sayfa 68 bölüm 4.1.2 e bakınız.
19.6.2 ASUS O.C. Profile
BIOS yazılırken mevcut BIOS dosyasını kaydetmenize izin verir. Dosyayı kaydetmek için
<Enter> e basınız.
BIOS yazılırken kaydedilmiş önceki BIOS ayarlarını yüklemenize izin verir. Dosyayı yüklemek
için <Enter> e basınız.
CMOS u kaydetmek ve yüklemek için programı çalıştırmanıza izin verir. Programı çalıştırmak
için <Enter> a basınız.
Bu fonksiyon sadece FAT32/16 formatlı USB bellek ve disket sürücü gibi
aygıtları destekleyebilir.
Sistem açılış hatasına maruz kalmamak için BIOS yenileme işlemi esnasında
sistemi kapatmayınız yada yeniden başlatmayınız.
19.7 Exit menüsü
Exit menüsü maddeleri BIOS maddeleri için en iyi yada güvenli varsayılan değerleri BIOS
maddelerine yüklemenize, kaydetmenize yada çıkarmanıza izin verir.
Seçimlerinizi yaptıktan sonra CMOS RAM e seçtiğiniz değerleri kaydetmeyi sağlamak için Exit
menüsünden bu seçeneği seçiniz. Bütünleşik yedek pil PC kapandığında dahi CMOS RAM de kalmasını
sağlar. Bu seçeneği seçtiğinizde onaylama penceresi görünür. Değişiklikleri kaydetmek için YES i
seçiniz ve çıkınız.
Discard Changes
Bu seçenek yaptığınız değişiklikleri iptal edip önceki kaydedilmiş değerleri geri getirmenizi
sağlar. Bu seçeneği seçtikten sonra doğrulama görünür. Değişiklikleri iptal etmek ve önceki
kaydedilmiş değerleri yüklemek için YES i seçiniz.
Bu seçenek kurulum menülerindeki herbir parametre için varsayılan değerleri yüklemenize izin
verir. Bu seçeneği seçtiğinizde yada <F5> e bastığınızda doğrulama ekranı görünür. Varsayılan ayarları
yüklemek için YES i seçiniz. Değişmeyen RAM e değerleri kaydetmeden önce Exit & Save Changes ı
seçiniz yada başka değişiklikler yapınız.
Bios Güncelleme
AFUDOS Ami Biosları güncellemek için kullanılan dos altında çalışan bir
programdır. Anakartınızın Bios türünü bilmiyorsanız veya hangi program güncelleme ile yapılacağını
bilmiyorsanız , anakartınızla ilgili download bölümünden öğrenebilirsiniz.
http://support.asus.com.tw/download/download.aspx?SLanguage=en-us
-İndirme linki
http://support.asus.com/download/download.aspx?model=Tools&SLanguage=en-us
Afudos program ile dosta bios yazmak için bir başlangıç disketi veya benzeri ortama hazırlanmış boot
diskinin dosyalarının içine Afudos programı ve BIOS dosyası atılır. (Biz bu iş için disket sürücüyü seçtik)
BIOS'tan ilgili boot ayarlarını yaptıktan sonra , sistemimizin belirttiğimiz ortamdan açılmasını bekleriz .
Sistem disketten açıldıktan sonra Afudos yazıp enter tuşladığımızda , Afudosun kullanım parametreleri
gelecektir.
1- BIOS'u yazmak için aşağıdaki resimde görüldüğü gibi bios dosyası P4C800B.ROM ve afudos
/ip4c800b.rom ile yazılma işlemi başlatılmış .
2- BIOS yazma işlemi bittiğinde disket sürücü parametresi çıkıyor ve sistemimizi yeniden başlatıyoruz.
AFLASH programı Asus tarafından yapılan dos altında ,bios güncellemek için kullanılan bir programdır.
Anakartınızın Bios türünü bilmiyorsanız veya hangi program güncelleme ile yapılacağını bilmiyorsanız ,
anakartınızla ilgili download bölümünden öğrenebilirsiniz.
http://support.asus.com.tw/download/download.aspx?SLanguage=en-us
-İndirme linki
http://support.asus.com/download/download.aspx?model=Tools&SLanguage=en-us
AFLASH programı ile dosta bios yazmak için bir başlangıç disketi veya benzeri ortama hazırlanmış boot
diskinin dosyalarının içine AFLASH ve BIOS dosyası atılır. (Biz bu iş için disket sürücüyü seçtik)
BIOStan ilgili boot ayarlarını yaptıktan sonra , sistemimizin belirttiğimiz ortamdan açılmasını bekleriz .
Sistem açıldıktan sonra AFLASH yazıp enter tuşladığımızda aşağıdaki menu gelecektir.
Anamenüden 1. seçeneği seçersek bizden BIOS dosyasının kaydedileceği konum ve adını isteyecektir.
Bunu (A:XXX-XX.XXX) biçiminde yazdıktan sonra enter'a bastığımızda yedekleme işlemi
tamamlanacaktr
ADIM 1 >>> Anamenüden 2. seçeneği seçtiğimizde BIOS yazma işlemi ile ilgili Y/N onayını bekler.
ADIM 2 >>> Yazma işlemi le ilgili onay alındıktan sonra yazma işlemi başlar. Bir hata yoksa aşağıdaki
görüntü oluşur. Klavyeden ESC basıp ana menüye dönmemizi ister. Yazma işlemi bitmiştir.
ADIM 3 >>> Bilgisayarı kapatıp veya resetleyip , BIOS ‘a gerekli olan bilgileri girmemizi ister.
• AWDFLASH ile BIOS güncellemek
AWDFLASH Award Biosları güncellemek için kullanılan ,dos altında çalışan bir
programdır. Anakartınızın Bios türünü bilmiyorsanız veya hangi program güncelleme ile yapılacağını
bilmiyorsanız , anakartınızla ilgili download bölümünden öğrenebilirsiniz.
http://support.asus.com.tw/download/download.aspx?SLanguage=en-us
-İndirme linki
http://support.asus.com/download/download.aspx?model=Tools&SLanguage=en-us
Hazırlanmış boot diskinin dosyalarının içine AWDFLASH programı ve BIOS dosyası atılır. BIOS'tan ilgili
boot ayarlarını yaptıktan sonra , sistemimizin belirttiğimiz ortamdan açılmasını bekleriz .
Karşımıza DOS ekranı geldiğinde AWDFLASH yazıp enter tuşuna bastığımızda , program penceresi
ekrana gelecektir.
BIOS dosyamızın ismini yazıp enter tuşuna bastığımızda bize BIOS yedeğinin alınıp alınmayacağını
sorar. (eğer disket kullanıyorsak disketin dolması ihtimali var, dolu ise bir sorun oluşturmaz
,programdan çıkar) Biz Y seçeneğini seçip kabul edeceğiz.
Karşımıza gelen pencerede BIOS yedeğinin ismini yazıp enterı tuşladığımızda diske yazım işlemi başlar.
Bios dosyamızın yedekleme işlemi bittiğinde , Y/N ile devam edip etmeyeceğimizi bir kez daha sorar. Y
tuşuna bastığımızda BIOS'a yazma işlemi başlar .
BIOS yazma işlemi bittiğinde disketi çıkartıp , F1 tuşuna bastığımızda sistem yeniden başlar .
• ASUS EZFLASH İLE BİOS GÜNCELLEMEK
Asus EzFLASH Asus'un sadece disket ile gerçekleştirdiği bir uygulamadır. Disket sürücü içine ,indirilen
bios dosyasının ismi her anakart modeli için herhangi bir isimle kaydedilir. Açılışta Alt+F2 ile EzFLASH
programına giriş yapıp. İlgili dosyayı gördükten sonra enter tuşu ile yazım işlemini başlatıyoruz. Yazılım
işlemi bittiğinde sistem kendini yeniden başlatıyor.
(Benim anakartım Award bios olduğu için AWDFLASH ile update yaptık )
Adım 20: Sistemi Test Edin
Sistem şu anda açık ve çalışıyor olduğuna göre, her şeyin olması gibi çalıştığından emin olmak
için birkaç test yapabilirsiniz. Aşağıdakileri kontrol edin:
Kasanın önündeki LED’leri kontrol edin. Açılma sırasında, HDD LED’i yanmalıdır. Eğer
yanıyorsa, anakarta doğru bağlanmıştır. Yanmıyorsa, LED fişini ters çevirmeyi deneyin. Aynı şekilde
güç LED’ini de kontrol edebilirsiniz.
Sabit diski kontrol edin. İçindeki disklerin döndüğünden emin olun.
Fanları kontrol edin. CPU fanının, güç kaynağı fanının ve kasa fanının hiçbir kabloya
takılmadan döndüğünden emin olun. Eğer video kartınızın fanı varsa, onun da serbestçe döndüğünden
emin olun.
Optik sürücünün eject tuşuna basıp açılmasını bekleyerek gücünün gelip gelmediğini kontrol
edin.
Reset tuşuna basarak çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Yeniden başladığında, BIOS’un açılış
ekranındaki her şeyin sisteminize uygun olup olmadığını kontrol edin.
Sistemi 10–15 dakika çalışması için bırakın.
Şimdi sistemi kapatın, kendinizi topraklayın ve dikkatlice CPU ile sabit diske dokunun. Düzgün
soğutulduklarından emin olmak için sıcaklığı kontrol ediyorsunuz. İkisi de sıcak olacaktır, özellikle de
CPU. Ama dokunamayacağınız kadar sıcak olmamalı. Eğer öyleyse, daha iyi bir fan almalısınız. Sıcaklığı
izlemek için PC Probe programını kullanabilirsiniz.
Adım 21: İşletim Sistemi Kurun
• Windows XP için Boot CD si Hazırlama
• Windows XP Kurulumu (IDE)
• Windows XP Kurulumu (SATA)
Bu noktada, CD-ROM sürücüleri kurulu olmalı. Yani, işletim sistemi kurmaya hazırsınız. Hangi
işletim sistemini isterseniz onu seçin. Ben genellikle, birçok insanın da yaptığı gibi, Windows
kullanıyorum. Bu kılavuz içerisinde Windows kurduğunuzu varsayacağım. Kullanma ihtimaliniz olan
Windows XP’ nin detaylı kurulum taslağını vereceğim. Tabiî ki kullandığınız CD boot özelliği olan bir cd
olmalıdır. Eğer böyle bir CD niz yok ise öncelikle onu hazırlamanız gerekecektir.
Windows XP altında başlangıç disketi oluşturmak için izlemeniz gereken yol şudur, Bilgisayarım
içerisindeki disket sürücü simgesine sağ fare tuşuyla tıklamalı ve açılacak menüdeki Biçimlendir…
Komutuna tıklayın. Bir sonraki aşamada, ekrana gelecek penceredeki MS-DOS başlangıç disketi oluştur
seçeneğini işaretli konuma getirdikten sonra Başla düğmesine basın. Başlangıç disketi oluşturulduktan
sonra ekrana Biçimlendirme tamamlandı biçiminde bir bilgi penceresi gelecektir. Windows XP altında
oluşturacağınız bu tip bir başlangıç disketinin NTFS desteği bulunmayacağını (dolayısıyla da NTFS ile
formatlanmış disklerinize ulaşamayacağınızı) bilin.
NTFS destekli bir başlangıç disketini nasıl hazırlayabileceğinizi öğrenmek için Microsoft’un resmi
sitesindeki http://support.microsoft.com/?kbid=305595 adresini ziyaret edebilirsiniz.
Microsoft, özellikle Windows XP’ye yönelik başlangıç disketleri oluşturmak için çeşitli programlar
hazırlamıştır. Bu programlar aracılığıyla ön yükleme disketleri oluşturabilirsiniz. Oluşturduğunuz bu ön
yükleme disketleri, Windows XP kurulumunu CD’den başlatamayanlar için idealdir. Ön yükleme
disketleri için gerekli programları Microsoft’un www.microsoft.com/downloads adresinde “Setup Disks
for Floppy Boot Install” biçiminde yapacağınız bir arama sonucunda bulabilirsiniz. İndireceğiniz ön
yükleme disketi oluşturma programının, kullandığınız işletim sistemi ile uyumlu olması önemli bir
ayrıntıdır.
Bu ön bilgileri geçtikten sonra asıl konumuz olan XP boot cd si oluşturmaya gelelim. Burada
kullanacaklarımız; boş CD, Genel olarak herkesin kullandığı Nero programı ve son olarak da boot
dosyası
Ben 20.04.06 itibari ile en son geçerli olan v7.0.8.2 sürümünü kullandım
Nero programını çalıştırdığımız zaman gelen ilk menüde ok işaretlerini takip edelim
Açılan Pencerede sol yandaki scrollu aşağı çekerek aşağıdaki gibi bir görüntü ekranı göreceksiniz.
Bu ekranda özellikle dikkat etmeniz gereken "image file" kısmında boot dosyanızın yerini göstermeniz
ve "kind of emulation" kısmında özellikle "No emulation" ı seçmenizdir.
Yukarıdakileri yaptıktan sonra “ISO” yazan tab kısmına tıklayıp değerleri aşağıdaki resimdeki gibi
yapıyoruz
Bu ekrandaki ayarları da yukarıdaki gibi hazırladıktan sonra bir sonraki işleme geçiyoruz. “Burn” tabına
tıklayın ve aşağıdaki ayarları yapın. Seçili olan yerler dışında ayar yapmayın
Yukarıdaki özellikleri de ayarladıktan sonra “New” yazan yere tıklayın açılan pencerede XP dosyalarını
sağ taraftan seçerek sol tarafa sürükleyin, kopyalama işlemi bittikten sonra Resimdeki işaretli yere
basın
Not: Kullandığınız sürüme bağlı olarak neronun seçeneklerinin yerleri farklıda olsa yukarıdaki
şekillerden bakarak aynı ayarları yapabilirsiniz.
2. İstediğiniz kurulum tipini seçin: Terfi veya yeni kurulum. Eğer sisteminizde tek bir
işletim sistemi kullanacaksanız terfi önerilebilir. Fakat daha kolay bir işlem için yeni kurulumu tercih
edin. Örneğin ben, XP’ ye terfi ederken bazı problemlerle karşılaştım.
SATA Nedir? SATA (Serial ATA) fiziksel depolama arabirimi için kullanılan Paralel ATA yerine
geliştirilen yeni standarttır. IDE arabirimini kullanan Parallel ATA’da gelinen son nokta olan Ultra ATA-
133 ile, saniyede 133MB veri transferi desteklenirken, teorik olarak saniyede 600MB veri transfer
hızına ulaşabilen SATA sahip olduğu potansiyel ile, bugün ömrünü tüketmekte olan PATA’nın yerini
alabilecek en iyi çözümdür.
SATA Arabirimi
SATA diskler, standart güç çıkışlarına resmi görülen çevirici ile bağlanır.
SATA veri kabloları standart 40 veya 80 pinlik IDE kablolarına kıyasla daha ince ve daha esnek bir
yapıya sahip olduğundan, kasa içindeki kablo karmaşasının azalmasında etkili olur. Doğal olarak bu
durumdan kasa içi hava dolaşımı da olumlu etkilenir.
PATA’nın bus topolojisinden farklı olarak SATA’larda kimi kullanıcıların kafalarını karıştırabilen
Master/Slave ayarını kontrol eden jumper’lar bulunmamaktadır.
SATA Kurulumu
Anakart üzerindeki kontrolcülere göre kurulum prosedürü aşağıda açıklanmıştır.
NOT: SATA disk eğer RAID portlarına takılıysa ve bu disklere Windows kurmak isteniyorsa farklı bir
kurulum yöntemi izlenmelidir (Bu yönteme RAID makalesinde değinilecektir).
SATA diske işletim sistemi kurmadan önce bir sürücü disketi oluşturmak gerekmektedir. Sürücü disketi,
anakart CD’si içindeki “DriversSATA” dizinindeki dosyaların boş bir bir disket içine kopyalanması ile
hazırlanabilir.. Daha sonra Windows kurulumu başlangıcında “Üçüncü parti bir SCSI ya da RAID
sürücüsü yüklemek isterseniz F6’ya basın…” ibaresi belirdiğinde F6’ya basarak (birkaç kez basmak
gerekebilir) SCSI RAID tanıtma menüsünün gelmesi sağlanır. Menü geldiğinde “S” tuşuna basarak ek
aygıt belirtme aşamasına gelinir. Bu aşamada hazırlanmış olan disket yerleştirilip “Enter” ile devam
edilir.
Yukarıdaki resimde Windows kurulumu sırasında SATA sürücülerini sisteme tanıtmak için F6'ya
basmanız gereken ekran görülmektedir.
Daha sonra gelecek ekranda "S" tuşuna basarak, Windows kurulumunun daha önce diskete
kaydettiğiniz sürücüleri taraması sağlanır
Son olarak gelebilecek bu ekranda birden fazla sürücü bulunuyorsa, kurduğunuz duruma uygun
seçeneği işaretleyerek "ENTER" tuşu ile devam edebilirsiniz.
Yukarıdaki resimde Windows kurulumu sırasında SATA sürücülerini sisteme tanıtmak için F6'ya
basmanız gereken ekran görülmektedir.
Bu ekranda "S" tuşuna basarak, Windows kurulumunun daha önce diskete kaydettiğiniz sürücüleri
taraması sağlanır
Son olarak gelebilecek bu ekranda birden fazla sürücü bulunuyorsa, kurduğunuz duruma uygun
seçeneği işaretleyerek "ENTER" tuşu ile devam edebilirsiniz.
SATA Kontrolcüsü SIS 180
SATA diske işletim sistemi kurmadan önce bir sürücü disketi oluşturmak gerekmektedir. Sürücü disketi,
anakart CD’si içindeki “DriversRAIDSiSRAIDMakeDisk.exe” programı ile oluşturulabilir. Daha sonra
Windows kurulumu başlangıcında “Üçüncü parti bir SCSI ya da RAID sürücüsü yüklemek isterseniz
F6’ya basın…” ibaresi belirdiğinde F6’ya basarak (birkaç kez basmak gerekebilir) SCSI RAID tanıtma
menüsünün gelmesi sağlanır. Menü geldiğinde “S” tuşuna basarak ek aygıt belirtme aşamasına gelinir.
Bu aşamada hazırlanmış olan disket yerleştirilip “Enter” ile devam edilir.
Yukarıdaki resimde Windows kurulumu sırasında SATA sürücülerini sisteme tanıtmak için F6'ya
basmanız gereken ekran görülmektedir.
Bu ekranda "S" tuşuna basarak, windows kurulumunun daha önce diskete kaydettiğiniz sürücüleri
taraması sağlanır.
Son olarak gelebilecek bu ekranda birden fazla sürücü bulunuyorsa, kurduğunuz duruma uygun
seçeneği işaretleyerek "ENTER" tuşu ile devam edebilirsiniz.
Adım 22: Sisteminizi Kullanın
Artık kendi ürettiğiniz ve yeni kurulmuş bir işletim sistemini çalıştıran bir PC’ye sahipsiniz.
Bravo! Şimdi bu PC’yi istediğiniz gibi ayarlamaya hazırsınız. Bu işlem, ek donanım ve yazılım kurmayı,
sevmediğiniz Windows ayarlarını değiştirmeyi ve sürücüleri yenilemeyi içerir. Eski bir Windows sürümü
kurduysanız, Internet Explorer gibi temel öğeleri güncellemek için Windows Update kullanmak
isteyebilirsiniz. Ayrıca büyük ihtimalle bir modem kurmak (şu ana kadar yapmadıysanız) ve PC’nizi
Internet’e çıkarmak isteyeceksiniz. Bu sizin, yazılım güncellemedeki birincil yolunuzdur ve çok
önemlidir.
Geri kalanı size bırakıyorum. Umarım bu kılavuzu kullanışlı bulmuşsunuzdur, çünkü
uzunluğundan da görebileceğiniz gibi oldukça uzun ve detaylı. Yeni PC’nizi güle güle kullanın!
KAYNAKÇA