Professional Documents
Culture Documents
Thitsar 22
Thitsar 22
opPmr*~Zif;ESihf opPmtifwmeuf
wm0efcH t,f'Dwm
armifp dk; csd e f
tifwmeufESihf pmtkyftzGJŒtEGJŒ
xGef;atmif
rsufESmzHk; yef;csD
oD[armifarmif
twGif;yef;csD/ 'DZdkif;
oD[armifarmif/ xGef;atmif
tkyfa& = 1000
trSwf -22 1
awmf v S e f a &;pmayr~ Z if ;
.
pmayrl 0 g'
1? zufqpf ppftm%m&Sifpepfukd wprusef zsufodrf;a&;/ Armjynf trsKd;om;vlxkwkdif;
'Drkdua&pD&&Sda&;/ 90 a&G;aumufyGJ&v'ftwkdif; tyGef;tyJhr&Sd vlxktpkd;&w&yf
ay:xGef;a&; qkdonfh xkdta&;oHk;yg;yg0ifaom vlxkvrf;pOfudk ukdifpGJxm;onf?
t,f'DwmtzGJ@
2 trSwf -22
awmfvSefa&; pmayr*~Zif;
rmwdum
t,f'Dwmhtmabmf 6
uAsm
Aef;armfndKEGJ@odk@ armifvS0if;(jrif;+cH) 7
a&wpufeJ@ jrpfwpif; atmifyifv,f 9
q&mAef;armfndKEGJ@qdkwJhvl atmif+idrf; 10
odk@ æ rpPwm *sif0ufwfxHrS wqifh opfaumif;tdrf 12
rdk;csKyfawmhr,f aqmif;,Gef;v 13
a':vma& wmhwm 0ifharmf(RTC) 15
'DZifbmeJ@ ZEM0g&D yef;&xm; {y&,f 17
tazrsm;odk@ rif;wm&m 18
ESvHk;aoG;eJ@ a&;cJhw,f cif(opPm) 19
aqmif;yg;
opPmtxl;u¾
AdkvfcsKyfausmfaZm ESpf 90 jynhfarG;ae‹trSwfw&rsm;
rdef‹cGef;/ aqmif;yg;/ aumufE+wfcsufrsm;
trSwf -22 3
ausmif;om;eJ@ trsKd;om;a&; 47
AdkvfcsKyfESihf tm&ftufzfat tifwmAsL; 55
aumufE_wfcsufrsm; 57
AdkvfcsKyfausmfaZmarG;ae‹trSwfw&rsm;
o0%fv$mrsm;/ oabmxm;aumufcsufyJhwifoHrsm;/
qkawmif;arwWmydk‹ojcif;rsm; 61
0wˆKwkd
n$wfawG0kdif;wJhaiGAsKdif;jzL&,f jrav;ndK 97
tiHkaºuG aumif;rGefcsKd(jrefatmif) 103
wkdufyGJ0if&ifckefoH rsuf&nfpufrsm; xl;wifh 109
v+yf&Sm;aeaom urBm
vli,fzwfpm
4 trSwf -22
qef;ppfcsuf
(EkdifiHa&;/ tawG;tac:)
ajymufusm;ppftawG‹tóuH
EkdifiH&yfjcm; 0wˆK
orkdif;jzwfoef;jcif;xJrS ±kyfyHkv$m
trSwf -22 5
t,f'Dwmhtmabmf
ppftkyfpku xkdokd@yif ,kwf,kwfrmrm pdefac:vdrfhrnf[k aocsmayguf wGufxm;+yD;om;jzpf
onf? 0kd;w0g; rSef;qxm;jcif;r[kwf? ppftkyfpku bmvkyfOD;awmhrnfqdkonfudk 48 ESpf ocFef;pmrsm;u
oif=um;+yD;om;? vlxkwyfOD; 'DcsKyfygwDESifh vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfudk zufqpfwkd@.
a&G;aumufyGJxJrSm yg0ifcGifhr&atmif ab;z,fxkwfawmhrnf? okd@r[kwf zsufodrf;ypfapawmhrnf[k
wGufxm;+yD;om;? aocsmayguf wGufxm;onfhtwkdif;yif 2010 rwfv 8 - 9 - 10 wGif a&G;aumufyGJ
Oya'qdkonfh zufqpftrdef@ukd xkwfjyefvkdufonf?
ppftm%m&SifpepfESifh zufqpfppftkyfpkudk em;vnfoabmraygufolrsm;/ EkdifiHa&; *a,mif
ajcmufjcm;rsm;/ pdwful;,Ofolrsm;/ tacsmifvkdufolrsm;rSm ppftkyfpk. ol&Jabma=umifaom pdefac:r_
a=umifh toJuGJ/ toJem=uvdrfhrnf xifyg&JŒ? ,kwfrmonfh 0SufzJcsyfrsm;udk wcsyf+yD;wcsyf xkwf
upm;wwfonfh zufqpfppftkyfpkta=umif;ukd odxm;olrsm;/ wGufxm;olrsm;/ 'Drdkua&pD ckcHr_
wkdufyGJtwGuf óudwifjyifqifxm;olrsm;rSm a&SŒodk@wvSrf;wkd;&ef toifhjzpfae=uayvdrfhrnf? &efolESifh
rD;pOf=unfh+yD; orifvdkuftujzifh uaeolrsm;twGuf vlxkaemufrSm usef&pfcJhayawmh? ESpfaygif;
ESpfq,ftwGif;rSm xdkodk@yif vlxkaemufvkdufrsm;tjzpf ºuGif;usefcJh+yD;om;? bmrS rqef;?
,ckuJhokd@ a&G;aumufyGJppfrdef@udk xkwfjyefjcif;tm; EkdifiHa&;owfuGif;[k wcsdKŒu owfrSwf=u
ayvdrfhrnf? wu,fu vlxkwyfOD;ygwD 'DcsKyfESifh vlxktoD;oD;udk owfuGif;okd@ ydk@vkdufjcif;onf
ppftkyfpkzufqpfwkd@udk,fwkdif vnfyif;óud;uGif;pGyf vkdufjcif;jzpfonf? okd@r[kwf rdrdukd,fudk owfu;Gif
odk@ ydk@vdkufjcif;jzpfonf? owfuGif;okd@ykd@olonf owfuGif;odk@ oludk,fwdkifyif tykd@cHae&onf? vlxk
qENudk qef@usifeif;acsaeor#/ vlxkaxmufcHr_r&or# ppftkyfpkonf usqHk;aerSmjzpfonf? wkdif;jynf
ESifh vl@tzGJ@pnf;onfvnf; rwnf+idrf/ rat;csrf;/ rwkd;wufyJ usqHk;aerSmvnf;jzpfonf?
rnfodk@yifjzpfap vufonfw&m;cHrSm t&m&mudk zefwD;aeonfh ppftkyfpkom jzpfonf?
tm%m+rJzdk@/ xdef;odrf;zkd@/ aumufaumufuspfuspf enf;rsdK;pHkjzihf óud;pm;&avav/ vlxktoD;oD;
uvnf;/ rdrdwkd@tcGifhtm%mukd jyefvnf&&Sd&ef óud;pm; tm;xkwf&avonf? zdESdyftEkdifusifhcH&avav/
vGwfvyfr_twGuf wdkufyGJ0if&avav jzpfonf? vl@ordkif;onf pOfquf rjywfaom wkdufyGJorkdif;om
jzpfonf? 'Drkdua&pDESifh vGwfvyfr_qHk;±H_;ae&+yDqdkv#if xdkvlxkonf rjzpfrae/ rvGJraoG wkdufyGJ
0if&ayawmhrnf? vGwfvyfa&;onf wefbkd;rsm;pGm ay;qyf&rSmjzpfonf? wefbkd;ray;yJ vGwfvyfa&;
r&Ekdif? Todk@jzifh vGwfvyfa&;wkdufyGJonf wkdufyGJtqufquf/ wkdufyGJtqifhqifh/ wkdufyGJtxyfxyfjzifh
vGwfvyfa&; &ifjyifrkcfOD;okd@ rvGJraoG a&mufvm&rSmjzpfonf r[kwfayavm?
wm0efcH t,f'Dwm
6 trSwf -22
uAsm
wm0efaus+yD
ajrjyifaumif;uif
tarSmifcsdef tm;tifjzpfapzdk@
tvif;csnfr#if&uf,S,f
aumif;uifu =u,fuav;awGawmifrS wm0efaus+yD
wzswfzswf rSdwfwkwfrSdwfwkwfeJ@ oifh&Jabmf qDrD;cGufav;awmifrS
tdyfcsifae&Sm=u+yD? qD&nf=unfcef;/ rD;Zmu|rf;vk
ol@wm0efrS em;&awmhrnf?
wm0efaus+yD
jrnfwJh yDwJh tdk æ uAsmq&miJh
a&'D,kduav;awmifrS touf 80 ausmftxdzGJ@EGJ@cJh
'Drdkua&pDowif; jrefrmhtvSukdcspfwJh oifh&JŒuAsm
urBmhowif;/ Armhowif; trsKd;om;ukdcspfwJh oifh&JŒpm
owif;awG ukefwifukefcsvdk wkdif;jynfukdcspfwJh oifh&JŒ ayzl;v$m
xrf;&ydk;& armvGef;vSvdk@ rn‡Kd;yef; a&mifpHkyGihfav;awGygyJ
r[E_wfqdwf wdwfav+yD? csefxm;&pfawmh tdyfpufavmh?
trSwf -22 7
tdk æ uAsmq&miJh 0rf;enf;a=uuGJp&mayr,fh
trSefeJ@ trSm; b,fol jiif;omrSmvJ
pnf;a=umif;xif;xif;xm;vdk@ ajzomwmu
rw&m;r_ukd zDqef oifhwm0ef auscJh+yDav
trSefbufu &yfwnfwJh oifxrf;Ekdifor# xrf;cJh+yD;+yDav
oifh&JŒ pdwf"mwfeJ@ ESvHk;om; óudqdk*k%fðyaewJh
bufawmfom;awGu arhroGm;ygbl; {&murf;u ajr0okefrSm
csefxm;&pfawmh tdyfpufavmh? oif æ +idrf;csrf;pGm em;aetdyfpufavmh?
rif;[m aemufqHk;
wyifvHk; udk,fhajymif;eJ@ udk,fhusnfukdyJ a&G;vdkufw,f
qD;ESif;awGzHk;cJaewJh jrufwyifyJ rsufrSefeufav; wvufeJ@
b,fhES,fvkyf+yD; usaemfwdk@ukd E_wfquf xm;cJhw,f?
aqmif;&ufrsm;twGuf
toHxGufvdk@ idkEkdifyghrvJ? &efolom t&Sif&oGm;&if
cifAsm;ukd
[dk azG;azG;r_efr_efjrLxJ vkyfom;aumvdyfu
&J&Jpl;pl; rD;yHkav; awmcdkausmif;om;vdk@ odcJh&if
aea&mifaEG;aEG;qD b,fvdk&SdrvJ bmjzpfrvJ
t±k%frdk;aomufaw;eJ@ av#mufoGm;ae+yD? usaemf odygw,f oli,fcsif;&,f?
at; cifAsm;[m
ac|;waygufeJ@ opPmazguf rjzpfcsifbl;
qm;wyGifhay:rSm cifAsm;[m
&Sd&Sdor# vufeufcs rjzpfcsifbl;
,Hk=unfr_ cGeftm;ukd pkESpfvdk@xm;vdkufprf;yg? cifAsm;[m
aemufxyf axmifjyef ruscsifawmhbl;
rif;&ifxJrSm bl;
aEGOD;om&Sd&if bl;
aEGOD;[m a&mufukd a&mufvmrSm? bl;
toufeJ@ ‘bl;’ukd a&G;cJhw,f?
yifv,fukd tdyfruf rufwJha&wpuf[m
jrpfwpif;&JŒ t&Sdeft[kefrsKd;awmh udkrdk;aumif;
&Sdae&rSmaygh? cifAsm;&JŒ ‘bl;’ukd
usaemfhOD;acgif;rSm &Gufxm;w,f
ukdrdk;aumif; usaemfhusnfxdyfzl;rSm oGif;xm;w,f
aEGaESmif;&JŒ usaemfhESvHk;aoG;a=umxJrSm xnfhxm;w,f?
vSnf;vrf;a[mif;wckay:rSm
atmify ifv ,f
trSwf -22 9
jrefrmrif;vufxuf
aumif;wHkvdk@ac:wJh
{&m0wD wzufurf;
a&SŒwef;uif;pcef; jzpfcJhwJhòrd@?
wydef jrpfa=umif;vrf;
{&m0wD jrpfa=umif;vrf;
ukef;vrf; a&vrf;
&Srf; ucsif w±kwf ukvm;
oGm;vmul;oef;
ydk;vrf;r}uD;&JŒ wpdwfwa'o
ukefoG,f a&;vrf;ray:u òrd@?
t*Fvdyfwyf *syefwyf
tar&duefwyf w±kwfwyf
wyfaygif;pHkausmfjzwfeif;
ppfwvif; jzpfcJhwJhòrd@?
'Dòrd@uav;[m
rawmfwmqdk&if
&Sifbk&ifudkyif cGwdkufwJh
q&m Aef;armfndKEGJŒ qdkwJhvl omoemh tausmftarmf
Aef;armfq&mawmf tp
jrpf{&may:u oHr%dvif;,kef
Aef;armfwifatmif tqHk;
atmif_idrf; ESvHk;&nfvufeuf uavmifxufwJhòrd@?
vGwfvyfa&;twGuf
&&if& r&&ifcszdk@
Adkvfatmifqef;udk,fwdkif vma&mufpnf;±Hk;
vuf±kef; awmifhwJhòrd@?
10 trSwf -22
udkvdkeDacwf
zufqpf *syefacwf
vGwfvyfa&;acwf
'Drdkua&pDwdkufyGJacwf
acwfòydif ordkif;tqufquf
awmfvSefa&; rsKd;quf rjywfwJhòrd@?
'Dòrd@uav;rSm
touf 87 ESpft&G,f
ausmif;q&m
uAsmq&m
jynfolcspfwJh q&mtdkwa,muf
aygufzGm; aexdkif}uD;jyif;xGufcGm
vGrf;p&mawGusefcJhwJhòrd@?
"m;rsm;ukd xufapol
yef;rsm;ukd yGifhapol
ausmufom; vdkrm+yD;
ajrqDajrom;vdk EknHhaysmhaysmif;pGm
rxifr&Sm;aexkdifoGm;cJhol
'Dòrd@eJ@'Dvl bmukd r_rwkef;?
(ta&S @ rdk ; aumif ; uif 0ufq d k' f r S ul; ,la zmfj yonf)
trSwf -22 11
odkY
rpw?m*sif0ufbfxH
rw
Sqifh
opfa umif; tdr f
urBmtESH@tjym;rSm
t=urf;zuform;awGukd vdkuf&Smae+yD;
tdrfOD;cef;rSm vlowform;awGukd xrif;zdwfau|;aewJh
tdk æ tar&dum;
vlxlxlrSm
vl&Sdefatmif ppfyGJvSvSawGukd
xnfvnf; wGJjywwfol vlacsmvlvS tar&dum;
oifhòrdŒvnfyef;+cHawGrSm oifhEkdifiHom; q,fa,mufavmufu
ppfqef@usifa&; qENjyyGJawGusif;yae+yD;
oifhi,fxdyfrSm
'Hk;usnfxdyfzl;awGukd uGef'Hkvdk pGyfxm;ol tar&dum;
txnf}uD;ysufrdk@ aoG;odyfysufaeovm; tar&dum;
cifAsm;eJ@ usaemfh=um;rSm
tvkyf&SifeJ@ tvkyform;qufqHa&;yJ&SdwJh tar&dum;
ighukd t&ufjzwfzdk@ rajymcif
tD&wfppfyGJ}uD;ukd t&if&yfay;yg tar&dum;
acsmif;aewJhe*g;eJ@ 0yfaewJhusm; odkif;=urf;Zmwfawmf}uD;rSm
ixGm;ucg;emrl0g'eJ@ aphpyf'l;axmufa&;bk&m;uk igwdk@wkdif;jynfukd
ukpm;ay;rvdk@vm; tar&dum;
zaemifheJ@aygufoludk
zdeyfav;eJ@jyefaygufrdolawGvnf; w&m;ygw,faemf tar&dum;
cifAsm;ezl;trm&Guf cifAsm;awmh tmz*efrSm ajrvSef&SmwHk;
cifAsm;udk,fwdkifawmh
a¹rGayG;eJ@ aoG;aºuG;rSm ajzaq;r&SdcJhbl; r[kwfvm;
tdkb,fh b,f tdkb,fh opf a umif ; td r f
toif tar&dum;? ? atmufwk db m 2 / 2009
12 trSwf -22
aq m
i f;, G
ef;v
rd
k;csKyfawm h
r, f ? ?
yG
Ju rpao ;b l;? ?
ae@&ufylylawGtv,frSm
vufxJ r,fr,f&&bmrSr&Sd
wa&;Edk;wkdif; x=unhfrdwJh rSefawGxJrSm
wm0efrauswJh todawGyJ yHk&dyfvdkxif[yf
pdwfu usKyfukdraorcsif;owfaew,f æ
udkvSoef;pmom; c%iSm;&&if
“ta=umif;a=umif;a=umihf
vufcarmif;cwf&r,fhae@ukd ar#mfaerdw,f æ”
ta[mif;ta[mif;awGeJ@ vGJcJh&ovdk
topftopfawGuvnf; b0eJ@ tHruscJhao;ygbl; æ
tdkrmc&rfvdk jyuQ'defwGufwwf&ifawmh
jy\'g;ae@awGukd jyuQ'defxJu t+yD;xkwf
&uf&mZmawGeJ@ eef;wufbk&ifvkyfcsifw,f æ
*sL;vd,ufzl;cspfqDuawmif;+yD;
ypfzl;cJhwJh aemufqHk;usnfqHawGvnf;
owfuGif;xJrSm wawmifh+yD;wawmifh æ
vufajzmihfwyfom;rjzpfcJhvdk@ usnfqHawGðyef;
c|efoavmuf wHk;ae&wJhuH=urRm
ae&mwumrSm tuGufwkdif;[maewm aocsmoavmufyJ æ
trSwf -22 13
a&mihf&Jr_wGif;xJrSm
pdwfawGtenfxdkifwJhxd xkdifapmihf=unhfae&&if;
ar#mfvifhjcif;ukd a&cyfqif;rdwJhtcg
tcsyfydkpum;vHk;awGom w&Guf+yD;w&GufydkvmcJh
w&uf+yD;w&uf tv[\tdkvmcJhw,f æ
b,fqDb,f0,fqdkwm
rSef;qum wrf;wae&r,fht&mvm;
tdyfrufukd tcrJh±kyf&Sifwum;vdk =unhf&wm
zDvifrvmwJh ewfok'Ngukdpm;&ovdkyJ æ
rdepfukd;q,fvHk;vHk; vufpGrf;jycGihfr&cJhwJh
*dk;orm;wa,mufvdkyJ
rdk;xJa&xJrSm olrsm;awGuefwmukdyJ
onf;rnf;=unhfaecJh&
rdk;csKyfawmhrSyJ yGJurpao;rSef;odcJh&awmhw,f æ ?
aqmif ; ,Ge f ; v
14 trSwf -22
Ð a':vm æ cspfa=umuf±kdao
a':vm æ eJ@ ighxD;&dyfatmufrSm ae=u
aysmfp&m ºum;p&m a':vmawGeJ@
ae&mwumrSm awmfwefwdwf=u?
olryg&if
vl&mr0if Ð 'Drkdua&pDa&;
olr&Sd&if vl@tcGifhta&;
vlyifrjzpfawmhavmufatmif qkay;r,f '%fay;r,f
wkd@axmifxm;cJhwmyg? a':vm,lrvm;
'Hk;ysH,lrvm;
Ð ppf}uD; ESpfckeJ@ odw,fr[kwfvm;
xkcGJckwfxpf [kdrSm=unfh æ
ukyfcspfvk,uf=u+yD;wJhtcg tD&wfeJ@ tmz*ef
a':vmae&m&vmw,f? u|rf;jyefusae+yD
vufcH=uemcH=u
Ð 0if±kd;wckwnf;urBm a':vmawGeJ@
xD;aqmif;rif;wumwkd@&J@{u&mZf awmfwefwdwf=u?
igomyifjzpfawmhoukd;vkd@
urBmvSnfhAsdK@[pf
trSwf -22 15
Ð tpGef;a&mufeJ@ t=urf;zuf tvSL&Sif}uD;awG
tpGrf;xufwJh vufeufawGeJ@ ol@tylawGeJ@ol
urBm}uD;ukd zsufawmhr,f wlaomtusdK;ay;aeyg+yD
tm&SvHk+cHKa&; wlaomtusdK;ay;ygawmhrnf?
Oa&myvHk+cHKa&;
tdrfjzLawmfvHk+cHKa&; Ð ckvJ=unfhav
pnf;wm;ay;r,f tuGyfrJh tumrJh
}udKuf&ma&G; txdef;rJh ta=umif;rJh
ai;raeeJ@ukd,fhvl OD;wnfcsufrJh
qkay;r,f '%fay;r,f t+rD;usuf t+rD;pm;
a':vm,lrvm;/ 'Hk;ysH,lrvm; acgif;usufacgif;pm;wJh
odw,fr[kwfvm; aps;uGufrsm;vJ
e*g;rsufapmif; uGJtufvJ+ydK
ta=umif;ra&G; [kdt&if[kdtcgu
tJav æ [kwfaygif wkd@jynfwkd@&GmrSm oHk;cJh&wJh
a':vmrsufapmif; bk&m;eDyHkeJ axmifrvJ
ta=umif;ra&G;bl;[Jh? oJaumfb0
a&muf&awmhrSmaygh
Ð tyluGufawGeJ@ a':vm&,f?
qlyGufaerS
ig;pmcs tpmjy 0ifharmf (RTC . Mdy)
a':vm&r,fqkdwJh
r[mapwemh apwem&Sif
16 trSwf -22
{y&, f
trSwf -22 17
t azrsm
;o d
k
Y
rif;wm&m
Ð eDapG;oGm;wJh aoG;pufawGtwGuf
idkaºu;Gjcif;&JŒ wzufrSm
tarmajy a&wpufavmuf
raomufcJh&vJ auseyfcJh&wmygyJ?
Ð aewwfcJhcsifw,f
trSefw&m;&JŒ vufwzuf
ukd,fwdkifwG,frufcJhawmh
"g; "g;csif;wJhvm;
trSm; trSm;csif;rxyfcsifvdk@
+idrf;csrf;pGm wHcGefxl
w&m;ojzifh awmif;,lcJhwmawmif
ppfzdeyf&JŒ
,kwfrmwJh &ufpufjcif;atmuf
toufawG tajrmuftjrm;ygyJ
'l;raxmufyJ ay;cJhw,f?
Ð wdkif;jynftwGuf
ordkif;wGifr,fh
ESvHk;aoG;eJ@ a&;cJhw,f?
cif (opPm )
trSwf -22 19
aqmif; yg;
&Jabm
fzd
k;oH
acsm
if;
20 trSwf -22
yxrurBmppf b,fvdktqHk;owfcJhw,f 'geJ @ wquf w nf ; / r=umao;rD u rS
qdkwmudk jyefpOf;pm;=unhfyg? ppf±H_;ol *smr%D +yD;qHk;oGm;wJh ppfat;ppfyGJudpPudkvnf; jyefpOf;pm;
tay:rSm Amqdkif;pmcsKyf- The Treaty of p&moihfy gw,f? ppfat;ppfy GJ qdk wm}uD ;[m
Versailles (28-6-19)/ avmfZef;pmcsKyf The aoewf oH w csuf r=um;&yJ +yD ; oGm ;w,f v dk @
Treaty of Lausanne (24-7-23ck ) / ajym&if&ygw,f? b,fvdkppfajy+idrf;pmcsKyf/ typf
pd ef @ *smrd ef ; pmcsKyf The Treaty of St. tcwf&yfq Ja &; vufrSwfa&;xdk;wmawGr±SdyJ
Germain (10-9-19) pwJhpmcsKyfawG trsm; od ef; eJ@ csD wJh 0gaqmpmcsKyfw yfz GJ@ qdk wJh {&mr
}uD;csKyfqdk+yD; ppf±H_;EdkifiHawGudk zdxm;cJhwmjzpfyg ppfwyfawGvnf; aysmufuG,foGm;ygw,f? 'gay
w,f? Amqdkif; pmcsKyfudkqdk&if +AdwdefEdkifiHuawmif rJh tJ'DvdkjzpfoGm;wJhtwGuf tJ'Da'oawGrSm
rS *smr%Dtay:rSm awmif;qdkwm odyfjyif;xef wu,fwrf; +idrf;csrf;a&;&cJhygovm;? renf;vSwJh
vGef;w,fvdk@ ajymcJhygw,f? 'D pmcsKyfa=umihfrdk@ EdkifiHawGrSm'kwd,urBmppf +yD;wJhaemuf t}uD;rm;
*smr%DEdkifiH[m ppfrjzpfrDu±SdcJhwJh ol@e,fajr {&d qHk;òyduGJr_awGeJ@ yxrqHk;aoewfoHawG jyef=um;
,m&JŒ13²5µ(vlOD;a& 7 oef;) udk qHk;±H_;oGm;cJhyg vm&w,f r[kwfygvm;? ajym&&if 0gaqmppf
w,f? aemuf+yD; jynfyrSm±SdwJh olwdk@ udkvdkeDawG tkyfpk r±SdawmhwJhtwGuf aewdk;ppftkyf&JŒwnf±Sdr_
tm;vHk;udkvnf; vufv$wfvdkuf&ygw,f? wcg [mvnf; t"dy`m,fr±Sdawmhygbl;? w&m;t&
wl&uD[mqdk&ifvnf; avmfZef; pmcsKyfa=umihf qdk&if olvnf; wjznf;jznf; aysmufuG,f&awmh
ol@&JŒ atmfwdkreftifyg,m qdkwmudk vHk;0vuf rSmyg? 'gayrJhtckawmh tJ'Dvdkr[kwfbJ aewdk;udk
v$wfvdkuf&+yD; e,fajrawG trsm;}uD;qHk;±H_;oGm; wdk;csJŒvmvdkufwm ±k±Sm;eJ@e,fpyfcsif; uyfaewJh
ygw,f? [ufbfpb*ftifyg,m (Habsburg Ed k i f i H a wG u d k a wmif a&muf v myg+yD ? 'D v d k e J @
empire) udkqHk;±H_;vufv$wf vdkuf&wJh =opx&D; ylwifwdk@zufuvnf; tcktcg trsdK;om;a&;
,m;EdkifiH[mvnf; ol@e*dk a'oawG cGJxkwfay; aºuG;a=umfoHawGudkwif+yD; ppftif tm;wdk;csJŒwm
ypf&/ ol@wyfudk 3 aomif; txdav#mhcs& pojzifh jznfhq nf;wmawG vkyfvmvdk@ 'kwd,ppfat;
wouftcJra=up&mawG cHpm;cJh&ygw,f? ppfyGJudk jyefa&mufvmtkH;rSmvm;vdk@ awG;p&m/
'Dv dk r w&m;wzufo wfu swJ h ppf ajy ar;p&mjzpfvm aeygw,f? wygwnf; Armjynf
+idr f; pmcsKyfa wG a=umif hr dk @ 'k wd ,urB mppf }uD; EdkifiHa&;&JŒ tckaemufq Hk; jzpfay:r_awG[m tJ'D
ay:aygufw,fqdkwmudk urBmhordkif; ynm±SifawG ray:ayguf ao;wJ h 'k wd ,ppfa t;ppfy G Je J@ rsm;
eJ@pG,fpHkusrf;tawmfrsm;rsm;uyJ todtrSwf qufaeovm;vdk@awmif awG;p&m jzpfvmae
ðy=uygw,f? rw&m;tcsKyfcs,fcHcJh& wJh Edk ifiH w,fr[kwfygvm;?
awGrSm trsdK;om;a&; pdwf"mwfeJ@vlxkudk pnf;±Hk; urBmppf wck +yD ;awmh aemuf urBmppf
vdk@taumif;qHk;vnf; jzpfcJhygw,f? ppfyGJ}uD;wyGJ wck? ppfat;ppfyGJwck+yD;awmh aemufppfat;
+yD;w,fqdkwdkif; +idrf;csrf;a&;twGuf tmrcHcsuf ppfyGJwck?
&wmr[kwfa=umif; 'Dacwfvlom;awGudk 'Dordkif; 'DvdkygyJ? ordkif;rSm wzufpD;eif;qHk;jzwf
uazmfj yaeygw,f? aemuf +yD; yÉdyuQ awGu dk cJh/ vkyfudkifcJhwmawG[m wu,fwrf;+yD;jywf
wzufowfajz±Sif;wJhenf;eJ@ ajz±Sif;vdk@ r&a=umif; oGm;wm r[kwfygbl;? wefjyefwJh tusdK;qufawG
vnf; oifcef;pm,loihfygw,f? eJ@óuH&wwfygw,f? 'Duae@ ArmEdkifiHrSm 'Dae@
trSwf -22 21
“
ppfyGJ}uD;wyGJ_yD;w,fqdkwdkif; _idrf;csrf;a&;twGuf tmrcHcsuf
&wmr[kwfa-umif; 'Dacwfvlom;awGudk 'Dordkif;u azmfjyaeygw,f?
aemuf_yD; yÉdyuQawGudk wzufowfajz±Sif;wJhenf;eJŒ ajz±Sif;vdkŒ
r&a-umif;vnf; oifcef;pm,loihfygw,f?
jzpfysufaewmawGudk=unhf+yD; t&m&mudk etz
ppftkyfpku xifovdkcs,fvS,fvkyfudkifEdkifae+yD/
etzppftpdk;&[m ocF g&w&m;eJ@ uif ;vGwf
aeolawGjzpfw,f/ usefwJhwEdkifiHvHk;/ jynfol
”
w&yf v Hk ; [m ol wd k @ ay;oem;wJh payh p fa v;
xJrSmyJ v_yf±Sm;=uayawmhvdk@ qdk+yD; 2010 a±G;
'Drd kua&pD tzGJ@ csKyf udk a±G ;aumuf yGJr0if&if
zsufodrf;ypfr,f/ trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
xJrSm a±G;aumufyGJ0ifzdk@ qHk;jzwfcsufus+yD;+yD
pwJhaumvm[vawG tus,ftjyef@ =um;vm
&ygw,f ? b,f o l u v$ i f h w ,f q d k w mawmh
rod&ygbl;? 'gayrJh =uufwl a±G;xufuJaewJh
aumufyGJudk wckwnf;aom wvrf;oGm; vrf; r,fabmfawGuawmh trsdK;om; 'Drdkua&pD tzGJ@
a=umif;vdkajymolawGu ajymae=uygw,f? 'Dvdk csKyfu dk zsufo dr f; ypf cH csif ovm; vdk @awmif
taetxm;atmufrSm etzAdkvfcsKyfawG[m armufarmufrmrm/ rdkufrdkuf±dkif;±dkif;awG a&;ae
vnf; aejrih favt±l ;&ifh avqdko vdk tJ 'Dv dk =uygw,f? olwdk@taeeJ@ 'Dvdka&;vdkufjcif; tm;
ajr‡mufajymwmawGudk em;axmif&if; pdwf}uD;0if jzif h trsd K ;om;'D r d k ua&pD tzG J@ csKyf u dk v nf ;
oxuf0if/ twdkuftcHawGudk ±Sdw,fvdk@awmifrS rajcmufvSef@Edkifbl;/ jynfolvlxkudkvnf; rsufpd
oabmrxm;yJ vkyfcsifwmvkyfae=uygw,f? vnfatmif rvkyfEdkifbl;qdkwm olwdk@odygw,f?
1990 ckESpf a±G;aumufyGJrSm jynfol wu,fu q&mvkyfwm tusifhygaewJholwdk@[m
awGu wcJeufrJay;xm;wJh trsdK;om;'Drdkua&pD etzppfAdkvfcsKyfawGudk “csvdkufygawmhvm;” qdk
tzGJ@csKyfudk &efukefwòrd@xJrSmom qdkif;bkwf wifcGifh wmrsdK; t}uHay; wdkufwGef;aewmom jzpfygw,f?
ay;/ olwdk@udkzm;aewJh “jynfaxmifpk jrefrmEdkifiH txuf r S a &;cJ h o vd k y J ord k i f ; qd k w m
trsdK;om; EdkifiHa&;tzGJ@csKyf” qdkwJh tzGJ@vdk[mawG tompD;&aewkef; wzufowfvkyfcJhwmawGeJ@
udkawmh wdwfwdwf axmufyHha=u;awGay;+yD; csnf; +yD;oGm;wmr[kwfygbl;? wefjyefudpPawG
wjynfvHk;rSm v_yf±Sm;cdkif;xm;ygw,f? 'DvdkyJ ay:xGufvmEdkifygw,f? wefjyefw,fq dk&if ydk
ArmjynfEdkifiHa&;rSm bk&m;um;atmuf arsmuf awmifjyif;xef/ ydkawmifoJoefwwfw,f qdkwm
um;txuf jzpfaewm=umyg+yD? udkvnf; rarhoifhygbl;?
ppf t m%m±S i f a wG & J Œ 2010
a±G ; aumuf yG J e J @ eD ; vmavav/ trsd K ;om; &J a bmfz d k; oHa csmif;
22 trSwf -22
(u )
trSwf -22 23
w&m;0if qufvufqdwfokOf;+rJ qdwfokOf;um ,rf;ukef usifhoHk;&mrS ynmwwfwcsdKŒonf '%f
zufqpfppftkyfpk wnfaxmifxm;aom ppftm rcHEdkifbJ udk,fusdK;zufwG,f&if; tacsmiform;jzpf
%m&Sifacwfonf ydkIyif rJarSmifeuf±d_if;aerSm vmonf? avSóuHpD;jzpfvmonf? xkdokd@ qkwf,kwf
jzpfonf? onfhxufrydkay? aocsm&JŒvm;/ [kwfygh oGm;&if; wcsdKŒ opPmazmufrsm; jzpfoGm;=uonf?
rvm;[lI ar;vmygu xkdolrSm ppftm%m&Sif wcsdKŒ wefjyefawmfvSefa&;orm;rsm; jzpfvmonf?
pepfudk vufawG@cHpm;ae&jcif;udk ab;z,fxkwf ppftkyfpk. a&G;aumufyGJonf ppftm
um wrif vrf;v$Jypfvdkufonfh vlomjzpfay %m&Sifpepf a&ykwfrpiftdkif}uD; ab;u a&pD;
vdrfhrnf? trSefw&m;udk rodusdK;u|efðyolom ajrmif;tjzpf vrf;zGifhay;vkdufonfh a&ykwfajrmif;
jzpfayvdrfhrnf? a&v$Jajrmif;jzpfonf? xkda&ykwfajrmif;udk pnf;
urf;&Sdaom 'Drkdua&pD[k zufqpfu urŠnf;xdk;
(c) xm;onf? xdk a&ykwfa&pD;a=umif;xJokd@ tb,f
xkdodk@aom ppfu|efðya&; ppfzGJ@pnf;yHk/ odk@aom ta=umif;jycsufjzifh ckefqif;vkdufygap/
uvdrfus,kwfrmaom a&G;aumufyGJudk axmufcH ckefqif;vkduf=uonfh vlyk*~dKvfrsm;rSm tacsmif
rJay;olrsm;/ a&G;aumufyGJ 0ifvkdolrsm;um; t orm;rsm;tjzpfomru opPmazmuf jzpfoGm;=u
b,folrsm; jzpf=uoenf;? t*F gò*dvfom;rsm; onf? wkdif;jynfudk u,fwifrnfhtpm; zdESdyfol
avm? odk@r[kwf tjcm;aom ò*dvfom;rsm;avm? ppftkyfpkESifhtwl epfrGef;onfxuf epfrGef;atmif
ay:vGif xif&Sm;ap&ef r[kwfrSef;odvsuf wrif ESpfxm;ojzifh opPmazmufjzpfoGm;=uonf?
ar;cGef;xkwfvkdufjcif;om jzpfonf? b,fò*dvfurS ynmrJh/ tm%mtcGifhta&;rJh/ "et&if;
a&mufvm=uolrsm; r[kwf? &efol ppftkyfpk rJhonfh atmufqHk;v$mtcsdKŒudk rmefewfppftkyfpk
rm&fewfu arG;zGm;ay;vkdufonfh vufudkfifwkwf u t±dk;t&if;aºuG; uavuacs opPmazmuf
rsm;/ opPmazmufavmufaumifrsm; jzpfonf? avmufaumifrsm;jzpfatmif vkyfckdif;vdkufonf?
zufqpfu arG;zGm; jc,fvS,fcJhojzifh xdkvlyk*~dKvf Todk@jzifh ppftkyfpk aemufvkduf vufudkifwkwfrsm;/
rsm;rSm trGefjrwfrsm; rjzpfEkdif? wkdif;jynf. om; opPmazmuf }uHŒzGwfrsm;/ acG;ckefwufrsm;/ ppfzdeyf
aumif;&wem/ orD;aumif;&wemrsm; rjzpfEkdif? v#mjzifhv#ufolrsm; jzpfvmcJh=uonf? xdk@jyif
vHk;0rjzpfEkdif? wkdif;jynfESifhvlrsdK;udk u,fwifol t"du*dk%f;ESdrfeif;a&; zufq pf*dk%f;om;rsm;/
rsm; rjzpfEkdif? wkdif;jynfudk qkwf,kwfepfrGef; apol wefjyefawmfvSefa&;orm;rsm; jzpfvmcJh=uonf?
rsm;/ wkdif;jynfudk +idrf;csrf;om,mr_xuf/ avmifrD; wu,f u a=uuG J p &maumif ; onf ?
usaeol ppftkyfpkrmefewfrsm;. vufyg;aprsm; zufqpfrmefewfppftkyfpku ol. ppfu|efacwf
jzpfojzifh jrifhjrwfolrsm;/ wefbkd;&Sdolrsm;/ *k%f udk zefwD;xlaxmifcJh+yD;jzpf&m vufudkifwkwf/
oduQm}uD;rm;olrsm; vHk;0rjzpfEkdif? tacsmiform; opPmazmufqdkolrsm;rSm acwf.
wenf;tm;jzifh &efolu ol.vuf udkif "g;pm;cHrsm;jzpfonf? om;aumifrsm;jzpfonf?
wkwfrsm;udk ESpfESpfq ,ftwGif; arG;zGm;cJhjcif; zufqpfppftkyfpk acwfu oGef;avmif; xkwfvkyfcJh
jzpfonf? &efolzufqpfu vGwfvyfr_ESifh 'Drkdu onfh tykwftyJh raumif;qdk;0g; uavuacs
a&pDudk vHk;0 qdwfuG,fysufokOf;oGm;atmif zef pm&if;xJwGif xkdom;aumifrsm;onf pm&if;0if
wD;+yD; zdESdyftEkdifusifhr_udk taomrowf rD;ukef tif;0if jzpfvmcJhonf?
24 trSwf -22
(* ) [efa&;jyum opPmazmufavmufaumiftjzpf
AdkvfcsKyfatmifq ef;ESifh 0ef}uD;tzGJ@0if azmfjycJholrsm;xJwGif ausmuf}uD; v$wfawmf
rsm;tm; owfj zwfc Jha om e,fc sJŒ +Ad wdo#ESi fh udk,fpm;vS ,fonf wcsdKŒxJu wa,mufjzpfonf?
vufyg;ap *VHKOD;apm. wynfhrsm; jzpf=uonfh tar&duefa&muf v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;
armifpdk;/ oufESif;/ pdef}uD;/ &ef}uD;atmifESifh okc/ xJrS opPmazmufavmufaumiftjzpf olonf
b!Gef@/ r_H}uD;/ armifeDwdk@onf e,fcsJŒacwfu }uHŒ yxrOD;qHk; aps;OD;azmufoljzpfoGm;onf? Todk@
zGwfrsm;jzpf=uonf? raumif;qdk;0g; uavuacs tm;jzifh tazmufjyefqHk;aom zufqpfppftkyfpk
rsm;omjzpfonf? ,ae@ }uHŒzGwfuavuacsrsm;/ ESifh opPmazmufvufudkifwkwfrsm; tm;vHk;onf
opPmazmuf avmufaumifrsm; 2008 ppfu|efðy vlxk.&efol/ wdkif;jynf.&efolrsm;yif jzpfonf?
trSwf -22 25
‘ &efolzufqpfu vGwfvyfr+E Sifh 'Drkdua&pDudk vHk;0
qdwfuG, fysufokO f; oGm ;atmif zefw D; _yD; zdE Sdy ft Ekdifusifhr +u dk
tawmrowf rD;uke f,rf;uke f usifhoHk;&mrS ynmwwf
wcsdK Œonf '%f rcHEdkifbJ udk,fusdK;zufwG,f&if; tacsmiform;
jzpfvmonf? avSóuHpD;jzpfvmonf? xkdokdŒ qkwf,kwoGf m;&if;
wcsdK Œ opPmazmufrsm; jzpfoGm;-uonf? wcsdKŒ
’
wefjyefawmfvSefa&;orm;rsm; jzpfvmonf?
&rnf? wkdif;jynfESifh b0wl vlxkrsm;tay: opPm o¾mefw&yfyif jzpfonf? ,ck wkdufyGJ enf;y&d
azmufI ,kwf!Hhojzifh E_wfrquf/ pum;rajymyJ ,m,f (3)&yfonfvnf; &efoludk acsr_ef;&mY
a&iHk E_w fydw fz,fusOfx m;&rnf ? opfoD ;yk wf ydkIoifhawmfr_&SdrSm jzpfonf? xdkokd@ acsr_ef;=updk@?
wvHk;/ rpiftrd_ufwptjzpfESifh pGef@ypfxm;&rnf? tar&d u ef / tif ' D , m;em;jynf e ,f /
rd wfa qGyifjzpfv ifh upm; &efol jzpfvmojzifh zdk@wf0def;òrd@&Sd vli,fpmaytiftm;pk/ 'Drkdua&pD
xkdokd@yif qef@usif&ayrnf? tiftm;pkrsm;u}uD;rSL;I 2010 Zefe0g&Dv 2
(2 ) vlxkxJ0ifvmaom opPmazmuf avmuf &ufwGif pmaya[majymyGJESifh 2010 a&G;aumufyGJ
aumifudk 0kdif;0ef;±H_Œcs&rnf? opPmazmuf avmuf qef@usifv_yf&Sm;r_yGJu dk usif;y=urSmjzpfonf?
aumif tvkdr&Sd/ opPmazmuf avmufaumifudk uAsmq&m atmifa0;/ pma&;q&mrrsm; jzpf=u
±H_Œcsw,f/ ±_HŒcs=u? æ ponfjzifh 0kdif;0ef; atmf[pf onfh a':cufrmESifh a':ar+idrf;wdk@ a[majym+yD;
±_HŒcs&rnf? xkdtðytrlESifh vkyf[efonf &efol@ onfhtcg qufvufI 2010 a&G;aumufyGJudk
twGuf usnfqefrsm; jzpfonf? qef@usif=urSmjzpfonf? xkduvdefuuspf a&G;
(3) owif;pm&Sif;vif;yGJrsm; usif;y+yD; vlx±Hk _Œcs aumufyGJudk rnfodk@wkdufzsuf=u/ qef@usiftHkºuG
yGJrsm;vkyf&rnf? ypfy,fjcif;/ ±H_@csjcif;onf t wkdufyG J0if=urvJ/ a&G ;aumufyGJ0ifrnfh opPm
aumif;qHk;aom vlxk vufeufjzpfonf? azmufavmufaumifudk b,fvdk 0dkif;0ef;±H_Œcs=u
xkdwkdufyGJyHko¾efrsm;udk toHk;ðyjcif; rvJ/ acsr_ef;=urvJ æ? xdktcsufrsm;ukdaqG;aEG;+yD;
jzifh &efoludktedrfhqHk;tqifhtjzpf acsr_ef;EkdifrSm rlrsm;csrSwfcJh=uonf? xdkta=umif;&if;udk tajc
jzpfonf? 88 ta&;awmfyHk}uD; umv/ ppftkyfpk cH+yD;/ onfaqmif;yg;udk a&;om;jcif;jzpfonf? ?
tm%modrf;+yD;pwGif oHyHk;wD;=u/ paumwD;=u+yD;
raumif;qkd;0g; ppf&mZ0wfaumif&efoludk awm armifpdk;csdef
xkwf cJh=ubl;onf? ,if;onf vlxkwkdufyGJ yHk 'DZifbm 21/ 2009
26 trSwf -22
'g w±kwfawmfvSefa&; Zmwfum; w um; xdkenf;wlygyJ? awmfvSefa&;xJrSm usef
emrnfy g? u|ef awmf wkd@ vuf euf ukdi f awmf wJhta=umif;t&mawGukd odyfrav;eufovkd
vSefa&;vkyfaepOfumvu u|efawmfwkd@ygwDu *±krrlrdwmawGvnf; &SdcJhygw,f? u|efawmfwkd@
acgif;aqmifwa,muf[m r=umr=um 'DZmwf awmfvSe fa&;xJ a&muf wJht csde fu Armjynf
um;ta=umif;ajymjy&if; u|efawmfwkd@wawGukd uGefjrLepfygwDacgif;aqmifwJh jynfol@ 'Drkdua&pD
ynmay;avh&Sdvkd@ 'DZmwfum;ukd t+rJwrf; owd vufeufukdifawmfvSefa&; tESpf 30 ajrmuf
&aew,f? tJ'D vufeufukdifawmfvSefa&; tajc tcrf;tem;}uD; usif;y+yD;umpjzpfygw,f? tJ'D
cHa'otwGif;rSm &SdaepOfwkef;uawmh 'DZmwfum; umvawGrSm ta=umif;trsdK;rsdK;a=umifh +rdK@awG
&J@ twdrfteufukd tckavmuf owdrxm;rd ay:rSm qufvufaexkdifvkd@ roifhawmhwJh u|ef
ovdk av;vnf;rav;eufrdygbl;? rav;eufrd awmfwkd@ygwDu ajratmuf&JabmfawG vufeuf
wmvnf; obm0awmhusygw,f? ukd,fukd,f ukdifawmfvSefa&;xJ a&muf&Sdvmwm tawmfrsm;
wkdifu awmfvSefa&;b0awGukd jzwfoef;&wm w,fvkd@ qkdEkdifygw,f? u|efawmfwkd@ a&muf&Sdvm
odyfrSrrsm;ao;wmukd;? 'Dawmh tm±Hk odavmuf olawG[m trsm;tm;jzifh A[dkXmcsKyf&Sd&m yefqef;
yJ jzpfaewmaygh? rqef;ygbl;? rSm vkyfief;wm0ef xrf;aqmifcGifh&ol awGvnf;
trSwf -22 27
tawmfrsm;w,fxifygw,f? yefqef;qdkwJhae&m 'Drkdua&pDa&;ukd vkyfae&olrsdK;[m &efoleJ@ ae@
[m aep&mtdrfawG/ tdyfp&mpifawG/ jcifaxmif/ pOf &ifqkdifae&wmrsdK;r[kwfawmh avEkat;'%f
apmifpwmawG tawmftwef jynfhpHk+yD; rkd;vHk avmufom txdcH&wmyg? qdkvkdwmu pdwfat;
avvHk aumif;aumif;rGef rGefaeEkdifwJha'o jzpfyg vufat;rdk@ b0[mvGwfajrmufovkdjzpfae+yD;
w,f? pm;p&mvnf; xrif;pm;p&m tajccH&Sd tawG;tac:[m wpwpeJ@ ajymif;vJoGm;wwf
w,fvkd@ qkdEkdifygw,f? v#yfppfrD;eJ@ 5 &ufwaps; ygw,f? 'ga=umifh 'grsdK;ukd avEkat;'%fvkd@
eJ@ qkdawmh ajym&r,fqdk&if awmfvSefa&; ±kyfb0 u|efawmf ajymwmyg? tJ'D avEkat;'%fukd
taeeJ@ jynfhpHkvSygw,f? 'DvkdawG jynfhjynfhpHkpHk rcHEkdif&ifvnf; awmfvSefa&;u vGifhoGm;wwfyg
&Sdaeawmh u|efawmfwkd@ +rdK@ay:u a&mufvmol w,f? &nfrSef;csufaysmuf/ vrf;aysmufoGm;wwf
tcsdK@u 'DvkdawmfvSefa&;rsdK;uawmh tESpf 30 ygw,f? vufawG@jzpf&yfawGu 'gukd oufaocH
rubl;/ tESpf 100 vkyf&vnf; vkyfEkdifw,fvkd@ ygvdrfhr,f?
tqifjcifrJhpGm ajymqkdwJhavoHawG =um;vm& u|efawmfwkd@ygwDu acgif;aqmifawG u
ygw,f? awmfvSefa&;orm;qdkwm rkefwkdif;'%f ygwD0ifawGukd oabmw&m;a&;&m a[majym
ukdvnf; cHEkdif&r,f/ avEkat;'%fukdvnf; cHEkdif yGJawGrSm ae@pOfeJ@tr# rdrd aexkdifr_b0twGif;
&r,fqkdwJhtod pkdufxla&;ukd av;euf&rSef; rod rd rd,H k=unfcsufeJ@ rdr d&nfrSe f;csufyef;wk difu kd
&Sm=ubl;? awmfvSefa&;qkdwm t+rJrkefwkdif;xefae raysmufoGm;zkd@ t+rJwrf;a[majym ynmay;avh
wm r[kwfbl;? rkefwkdif;rxefwJhae&mrsdK;vnf; &Sdygw,f? ±kd;±kd;av;eJ@ tvGefrSwfom;p&mvnf;
&Sdwwfwmukd;qkdwm olwkd@ owdrxm;rd=ubl;? aumif;ygw,f? zdESdyfr_&Sd&if tHkºuawmfvSefr_qkdwm
awmfvSef a&;orm;qkd wm &S daewJ htajctae &Sdaewmyg? 'ga=umifh awmfvSefa&;qkdwm cifAsm;
atmufrSm rdrdukd,fukd,fukd,f }uHhckdifatmif wnf r&Sdvnf; &SdaerSmjzpfovkd u|efawmfr&Sdvnf; &Sd
aqmuf&w,fq k dwmuk d ol wkd@ av;euf=uyHk aerSmyg? 'gukd u|efawmfwkd@ ygwDacgif;aqmifawG
ray:ygbl;? u “awmfvSefa&;&xm;}uD;uawmh ol@bmom
'DvkdeJ@ 1989 ckESpf e,fpyfvlrsdK;pkrsm;u ol csDwufaerSmyg? 'DawmfvSefa&;&xm;}uD; auG@
ArmjynfuGefjrLepfygwDukd ykefuefvkdufwJhtcg oGm;wJhtcg awmfvSefa&; &xm;}uD;ay:u vdrfh
tESpf 100 vkyf&vnf; vkyfEkdifolvdk@qdk=uwJh u|ef usroGm;atmif awmfvSefa&;&xm;}uD;ukd +rJ+rJ
awmfwkd@+rdK@ay:uvmwJh awmfvSefa&;orm;rsm; qkyfukdifoGm;=u”vkd@ a[majymavh&Sdygw,f?
at;at;aq;aq;av;aeae&wJ h avEk a t; 1989 ckES pf e,fp yf ta&;tcif ; jzpf
'%fukd rcHEkdifawmhbJ awmfvSefa&;xJu v$ifhpif vmawmh ygwDeJ@ awmfvSefa&; ,Hk=unfcsuf/ rdrd
oGm;=uwm }uHKawG@vkduf&ygw,f? &nfrSef;csufyef;wkdif;ukd aysmufroGm;atmif vkyf
tck u|ef a wmf w k d @ 'D r k d u a&pD t a&; rxm;EkdifolawG[m awmfvSefa&;&xm;}uD; auG@
wkdufyGJ0if=u&if; ae&ma'otoD;oD; a&mufukef vkdufwJhtcg awmfvSefa&;tajctae qkwf,kwf
=uw,f? rkefwkdif;xefwJh qdkvkdwmu vufeuf oGm;wJhtcg awmfvSefa&;&xm;}uD;ay:uae v$ifh
ukdifwkdufae&wJhae&mrsdK;/ cufcJ=urf;wrf;wJh b0 pifoGm;wmukd awG@vkduf&ygw,f?
ukd aeylrkd;&Gmra&Smif jzwfausmfae&wmrsdK; r[kwf awmfvSefa&;qkdwm wae@w&uf udpP rsdK;
=uygbl;? 'ga=umifh 'Dvkdae&mrsdK;rSm aexkdif&if; r[k w f y gbl ; ? ES p f e J @ csD = umwwf w mygyJ ? 'g
28 trSwf -22
“
u|efawmfwkd@ awmfvSefa&; wifr[kwfygbl;? b,f
awmfvSefa&;rqdk 'Dvkd }uHKawG@&wmyg? wenf;
ajym&if awmfvSe fa&;qkdwm ±_yfaxG;ygw,f? awmfvSefa&;qkdwm
tauG@taumuf twuftqif;awG &Sdwwfyg
w,f? tajymif;tvJawG &Sdwwfovkd ±_H;edrfhr_awG t_rJrke fwkdif;xefaewm r[kwfbl;?
eJ@vnf; }uHKawG@&wwfwm[m "rRwmygyJ? ±_H;edrfh rke fwkdif;rxefwJh ae&mrsdK;vnf;
r_awG@&&ifvnf; aemifw&p&m rvkdygbl;? awmf
vSefa&;qkdwm trSefw&m;udk ukd,fpm;jyKwmrdk@ &Sdwwfwmukd;qkdwm olwkdŒ
vHk;0 ±_H;edrfhoGm;+yDqkdwm b,fawmhrSr&SdEkdifygbl;? owd rxm;rd-ubl;?
,m,D±_H;edrfhr_rsdK;om &Sdwwfwmyg? wcsdefr[kwf
wcsdef rkcs tEkdif&rSmyg? 'gukd uGufueJ uGif;ueJ awmfvSe fa&;orm;qkdwm
aeatmif u|efawmfwkd@ ygwDOuUÏ ocifZifu &SdaewJhtajctaeatmufrSm
ygwDarG;ae@wckrSm ckvkd&Sif;jyoGm;cJhzl;wmukd pGJpGJ
+rJ + rJ rS w fr d aeygw,f ? “awmf vS e fa &;qd kw m rdrdukd,fukd,f }uHhckdifatmif
awmifwufc&D;vdkygyJ? wufvkduf qif;vkdufeJ@ wnfaqmuf&w,f qkdwmukd
aemufq Hk;rSm awmifxdyfukd a&mufoGm;&wm
csnf;ygyJ? xkdenf;wl awmfvSefa&;qdkwm ±_H;vkduf olwkdŒ av;euf-uyHk ray:ygbl;?
”
EkdifvkdufeJ@ aemufqHk;rSm atmifyGJcH&wmygyJ”wJh?
'ga=umifh acgif;aqmifawG ynmay;cJh/
a[majymcJhwmawGt&a&m/ u|efawmfwOD;csif; &ifh&ifh qHk;jzwfcsDwufoGm;wmukd ±kdufjyxm;wm
}uHKawG@ae&r_t&a&m awmfvSefa&;qkdwmrsdK;[m yg? tJ'Dvkd awmfvSefa&;c&D; a&S@qufcsDwufoGm;
±kd;±kd;av; wajzmifhwnf;eJ@ atmifyGJ&w,f qdkwm jcif;ukd ‘awmfvSefa&;Zumwifjcif;’vkd@ t"dy`m,f
rsdK ;r[kwfbJ auG@auG @aumufaumuf ±_yf ±_yf zGifhjyoGm;ygw,f?
axG;axG;rdk@ bmrxDZGJowWdeJ@ csDwuf&wmrsdK; b,f E k d i f i H u awmf v S e f a &;yJ j zpf j zpf
qdkwm &Sif;ygw,f? tauG@taumuf/ twuftqif;/ tusyf t
'gukd txufrSm azmfjycJhwJh ‘awmfvSef wnf;awG &Sdwwfp+rJyg? b,fvkd tajctaersdK;eJ@
a&;Zumwifjcif;’qdkwJh ±kyf&SifrSm ±kdufjyxm;yg awG @ &awG @& bmrxD Z G Jo wWd e J@ csD w uf E kd i f wJ h
w,f? awmfvSefa&;xJukd oli,fcsif; 4 a,muf awmfvSefa&;tiftm;pkawG &Sdwwfp+rJygyJ? tJ'Dvkd
oEMd Ïmefcs 0ifvmcJh=uw,f? awmf vSefa&;&J@ awmfvSefa&; tiftm;pkawG &JabmfawGukd awmf
wu,fhb0ukd jzwfoef;vkduf&awmh wa,muf vSe fa&;Zumwif &Jabmfrsm;vkd @ ac:ygw,f?
u opP m azmuf jzpf o Gm ;w,f? wa,muf u ‘awmfvSefa&;Zumwif’&Jabmfrsm;jzpfEkdif =u+yD;
awmfvSefa&;ukd pdwf"mwfusoGm;+yD; tdrfjyefoGm; awmfvSefa&;orm;ppfppfrsm; jzpfEkdif=uygap?
cJhw,f? usef ESpfa,mufuawmh awmfvSefa&;
±_H;edrfhr_ukd bmrxDZGJowWdeJ@ a&S@c&D;ukdq ufzkd@ aX;ode f;
&SdaewJh awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;eJ@twl &J&J 19 ZGe f 2009?
trSwf -22 29
(1) &efolu ol.&efoljzpfaom wkd;wuf/
wuf ºuGawmfvS efonf h vlxkudk tjywf acsr_ef;onf?
,ae@jzpfysufaeaom orkdif;udk a&; ppftkyfpkudk rsufapmif;xkd;ol/ t&dyfta&mifjzifh
rnfqdkv#if zdESdyfol &efolppftkyfpkESifh tzdESdyfcH qef@usifol Oyrm- bk&m;rSm yef;vSL qDrD;uyfol
jynfolvlxk/ 'Drkdua&pDtiftm;pk awmfvSefa&; udkyifra&Smif tjywfzrf;qD; zdESdyfypfonf? t"rR
tiftm;pkESifh &efolppftkyfpkt=um;wGif yÉdyuQ tiftm;oHk;+yD; tay:pD;u&,lum acgif;raxmif
u jyif;xefaomfvnf; wzufESifhwzuf aoG;wkd; Ekdifatmif &rf;&rf;um;um; acsr_ef;ypfaeonf?
prf;r_/ apmifh=unfhr_/ tuJcwfr_/ t&dyfta&mifjyr_ tm%mudk vufv$wfqHk;±H_;&rSmudk a=umufav
ponfhorifvkduf tu˜ursm;aeonf? Todk@ av/ t+idK;taw;}uD;}uD;jzifh tEkdifusifh zdESdyf&av
jzifhvnf; ESpfESpfq,fumv wkdifcJhonf? jzpfonf? xkduJhodk@ rw&m;r_udk ppftkyfpku tpD
30 trSwf -22
tpOft&aum/ óuH&ifóuHovkdyg vufudkifusifhoHk; óud;pifrsm;jzpfonf? &mZ0wfaumifwkd@. óud;pif
&ojzifh tdyfIraysmfEkdifawmh? vlxkudk a=umuf rsm;jzpfonf? Tokd@jzifh tm%mvufv$wf&rnfh
vm&onf? a=umufpdwfu ol@udk,fol jyefajcmuf a=umuf p dw f / tm%mvufv $ w f &rnf h ab;
aecJhonf? xdk@a=umifhvnf; EkdifiHa&;pm;yGJ0kdif;wGif tE W&m,fonf }uD;rm;vmcJhum zdESdyftEkdifusifh
trsdK;om;EkdifiHa&;udk rajz&Sif;vkdawmh? ppftkyfpk owfjzwf !‡if;yrf;r_wdk@udk txyfxyf usL;vGef
onf ol@udk,feJ@ol@pdwf 0Jvnfum orifvkdufu cJhjcif;jzpfonf? vlxkESifh ppftkyfpkt=um;&Sd yÉdyuQ
uaeavonf? 88 pufwifbm 18 wGif tm%m wkdufyGJxuf ppftkyfpkonf rdrdESifh rdrdyÉdyuQu
odrf;,lcJhonfh ppftkyfpkonf trsdK;om;EkdifiHa&; ydkI }uD;rm;vmcJhjcif;jzpfonf? xkdyÉdyuQrsm;/
vkyfygrnf[k aºuG;a=umf&if;/ zufqpf+yD;zufqpf wkdufyGJrsm;u olwkd@wnfaqmufxm;aom ppf
jzpfvmum tm%m+rJa&;vkyf&if; zufqpfbDvl; tm%m&Sifpepf puf±Hk}uD;twGif;u taiG@wvl
pG,frsm; xGufvmcJhonf? vljzifh rD;avmifaeonfh avmifpmrsm;yif jzpfonf?
tm%m+rJckdifa&;twGuf trsdK;om;nD ,if;onf ,ae@ppftkyfpk. orkdif;yifjzpfonf?
vmcH qkdonfudk usif;yonf? vrf;jyajryHk qGJ
onf? tJ'g ppftkyfpktwGuf yxrqHk; aowGif;yJ? (2 )
2008 zGJ@pnf;yHk odk@r[kwf ppfu|efðya&; zGJ@pnf;yHk
udk t"rRaxmufcHckdif;um t"rR twnfðyypf aumif;+yD? &efol@orkdif;udkawmh a&;csif
vkdufonf? em*pfrkefwkdif;'%fjzifh r±_rvS ao pdwf&Sdjcif;/ r&Sdjcif;ESifhrqkdif/ taumif;jrif/ tqdk;
a=uysufqD;oGm;onfh ajrtjyifay:wGif rkdufuef; jrifrsm;udk z,fI a&;&rSmjzpfonf? xdkenf;wlpGm
vSpGm twnfðyypfvkdufonf? ,if;onf ppftkyf 'Drkdua&pDtiftm;pkESifh awmfvSefa&;tiftm;pk
pk. aowGif;euf}uD; jzpfonf? ppftkyfpkonf rsm;ukd a&;&rSmjzpfonf? vlxkudkvJ a&;&vdrfhrnf?
,cktcg xdkaowGif;E_wfcrf;ay:wGif aorif;ESifh t x l;o jz i fhv lx kw y fOD ;}u D ; jz p fo n fhNLD udk
ol wk d@ orifv kd uf upm;aevsuf &S donf? t ydkIyif a&;&vdrfhrnf? &efolzufqpfppftkyfpk.
aumufuspfqHk; zefwD;vkyf}uHcJhonfh 2008 zGJ@ NLD tay: t±kdif;pdkif;qHk; acsr_ef;zsufqD;ae
pnf;yHktwkdif; w&m;r#wr_r&Sdaom a&G;aumufyGJ onfh=um;u rdrdygwDudk rdrdwkd@tzdESdyfcH vlxkxJ
udk 2010 rSm vkyf+yDqdkwmeJ@ wòydifeuf ppftkyfpk wGif vlxkwyfOD;tjzpfESifh qufvuf xdef;odrf;
onf wwd,aowGif;udk wl;rd&ufom; jzpfoGm; xm;Ekdif/ rxm;Edkif? vlxkukdOD;qmif/ vlxkxJwGif
vdrfhrnf? epfðryf/ vlxkudk u,fwifapmifha&Smuf/ vlxkESifh
jynfolvlxkudk qef@usifum 1990 twlwl &J&Jawmuf wkdufyGJ0ifEkdif/ r0ifEdkif? ,if;
a&G;aumufyGJ&v'fudk eif;acsypfvkdufonf? xkd@jyif onf NLD .orkdif;jzpfonf?
ppf&mZ0wfaumifrsm; wkd;yGm;vmaponfh vl ol&Jaumif; jynfolvlxkrsm;u NLD
owfyGJrsm;udk ajymifajymifwif;wif; usif;ycJhonf? .ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&; EkdifiH a&;tvH/
txif&Sm;qHk;ESifh b,fvkdenf;ESifhrS a=uat;I vl x k v rf ; pOf tvH a tmuf w G i f pk p nf ;
r&Ekdifonfh 'DyJ,if; vlowfyGJ/ 2007 pufwifbm cJh+yD;jzpfonf? ygwD0if awmfawmfrsm;rsm;ESifh &J&J
vlowfyGJ/ omomem zsufqD;apmfum;yGJ/ u&if awmuf vli,fwcsdKŒrSm ol&Jaumif;rsm; jzpf=u
jynf e,f vlr sdK;wHk ; wkduf yGJrsm;onf olw kd@. onf? okd@aomf A[kdwGif&Sdaom xdyfydkif;acgif;aqmif
trSwf -22 31
tawmfrsm;rsm;rSm vlutdkemusdK;uef; jzpfonf ygwDrsm;zGJ@=upOf tar&duef&Sd NLD OuUXu
xuf tawG;tac:u tdkemusdK;uef;jzpfaeolu NLD A[dktzGJ@0if ppftm%m&Sif vlxGufrsm;udk
rsm;onf? &J&Jrawmufonfhtjyif xdkxdyfydkif; tm;udk;w}uD;jzifh ajymcJhbl;onf? “cifAsm;wkd@
wcsdKŒrSm &efol+idKjiifrSm a=umufonf? &efol@ =unfhomae oef;a&$wdk@ ppftkyfpkudk NLD A[kd
ZmwfckHay:wGif &efola&;aom ZmwfuGuf/ pnf; tzGJ@0ifxJu ppfAkdvfcsKyfvlxGufawGu b,fyHk
csuftwkdif; rD;pif=unfhuzdk@ óud;pm;cJh=uonfu b,fenf; jywfjywfo m;om; pum;ajymrvJ
rsm;onf? wcsdK@ ppftm%m&Sif vlxGufrsm;rSm qkdwm apmifh=unfh tJ'Dae@udk a&mufvm&awmh
ppftm%m&Sifpepfudk zsufodrf;&rnfqkdaomtcg r,f? apmifh=unfhayawmh”[k 2007 wkdusdKpum;
bmrS rvkyfEkdifawmhay? ppftkyfpk. e*g;wkd@ rsuf 0kdif;wckwGif ajymbl;onf? ppfAkdvfvlxGufawG&JŒ
apmif;atmufwGif jymusroGm;&atmif ,kef tpGrf;owWd}uD;rm;r_udk jrif&aphr,f? 'Drkdua&pD
oli,frsm; vkyfaecJh=uonf? ,kefwkd@rnfonf &&Sdap&r,f[k qdkjcif;jzpfonf? ,ckxdawmh xkd
vlxkwkdufyGJudk rjr‡ifhwifcJhay? OD;raqmifEkdifay? yk*~dKvfwkd@onf &J&Jawmuforkdif;udk ra&;Ekdifao;
acgif;aqmiftjzpf zGJ@pnf;yHkt& wm0ef,l&rSm ay?
jzpfaomfvnf; ygwDqdkif;bkwf tðzwfrcH&atmif ,ae@ork dif;udk a&;aomtcg awG@ qHk
qkdonfh ta=umif;jycsufjzifh ygwDwGif; yÉdyuQ aqG;aEG;a&;/ trsdK;om;jyefvnf oifhjrwfa&;udk
wkdufyGJuav;rsm;jzifh orifvkduf upm;aecJhav a&SŒwef;wifum aoe*FAsL[m ajymif;oGm;cJhojzifh
onf? ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;/ 'Drkdua&pD &&Sd
xd k @ xuf ork d i f ; a&;&rnf h t csuf r S m a&;/ vGwfvyfa&; vrf;a=umif;ay:rS aoGzDoGm;ae
A[dkxd yfy dki f;yk *~d Kvf wcsd K@rSm tzdE Sdy fcH vlxk ESi fh onfh tajctaeudkyg orkdif;a&;&ayawmhrnf?
uif;uGmvmjcif;/ vlxkxJwGif rdrdb0udk awmf t=urf;rzuf&bl;/ t=urf;rzuf& tEkenf; +idrf;
vSefa&;orm;tjzpf ðryfESHrxm;Ekdifjcif;/ vlxkESifh csrf;a&;enf;udk oHk;&rnf? trsdK;om; jyefvnf
twl vlxka&SŒrS wkdufyGJr0ifEkdifjcif;/ vlxkwkdufyGJ oifhjrwfa&;twGuf awG@qHkaqG;aEG;rnf[k orif
jyifqifr_r&Sdjcif;/ rwnfaqmufEkdifjcif;wkd@onf vkdufu&if; [pfaºuG;aomtcg vlxkwkdufyGJ t
orkdif;wGif rSifeDtwm;cHxm;onfh tcsufrsm; jzpf wGuf jyifq iftm;,l aeolrsm;onfyif tm;
onf? Todk@tm;jzifh “awG@qHkaqG;aEG;a&;/ trsdK; av#mhoGm;=uonf? wkdufyGJr&Sd&bl;[lI jrifoGm;
om;&if=um;apha&;/ trsdK;om; jyefvnfoifhjrwf =uonf? xdk@xuf tcGifhta&; &&SdoGm;ol/ tcGifh
a&;” onf vlxkwkdufyGJrsm; rygonfh/ usnfryg tvrf; zefwD;oGm;olrsm;rSm ppfzdeyfv#mjzifh
onfh avaoewf jzpfcJhonf? vlxkwkdufyGJ wyGJ vsuf&ef/ acG;ckefwufodk@ ckefwuf&ef toifhjyif
+yD;wyGJ azmfxkwf&if; &efolESifh EkdifiHa&;pm;yGJ0dkif;wGif olrsm;/ opPmazmuf avmufaumifrsm;rSm ajym
pum;ajym&rSm jzpfonf? vlxkwkdufyGJvnf;r&Sd/ uGuf&oGm;onf? ta=umif;jycsuf &oGm;onf?
vufeufudkifawmfvSefa&;vJ r&Sdojzifh &efolu t t=urf;rzuf&bl;? ppftkyfpk. a&G;aumufyGJudk
zwfvkyfI pum;rajymawmhay? xdktcg ukvm; 0if&r,f? ppfu|efðya&; 2008 zGJ@pnf;yHktwkdif;yJ
xkdifwGif xkdifaeaom &efoludk udk,fhbufu w a&G;aumufyGJ0if&r,fæ [lI wvGJqefyifaumif;
zufowf orifvkduftu uae&avawmhonf? vkduf=uonf? Todk@jzifh wkd;wufaom EkdifiHa&;
jynfya&muf a'oqkdif&m NLD tif t m;pk r sm;onf vl x k a cgif ; aqmif a':
32 trSwf -22
atmifqef;pk=unfukd pdk;&drfvmawmhonf? trsdK; vlxkESifh rudkufnDawmhbl;qdkv#if xkdygwDonf
om;jyefvnf &if=um;apha&;/ awG@qHkaqG;aEG; vlxk.pGef@ypfjcif;udk r±_rvScH&rSm jzpfonf? orkdif;
vkduf&if ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;vdk@&+yDvm;/ u xkduJhodk@yif a&;om;urŠnf;xdk;cJh+yD; jzpfonf?
&oG m;awmh rvm;? a':atmif q ef ; pk =unf . , i f;o r kd
i f; au mu fc su fo n f NLD
orkdif;onf auG;I oGm;rvm;? ygwDwckwnf;omru Armjynf vlrsdK;pkawmf
NLD A[dkonf ESpfaygif;ESpfq ,f vSefa&; tiftm;pktzGJ@tpnf; toD;oD;ESifhyg
umvtwGif; vlxkwkdufyGJrsm;twGuf rjyifqif oufqkdifayonf? ,ae@orkdif;u awmif;qdkonf
EkdifcJhay? ajratmufvkyfief;jzifh wkdufyGJazmf&rSm rSm vlrsdK;pkawmfvSefa&; tzGJ@tpnf;toD;oD;
jzpfo nf? razmfEk dif cJh ay? tESpf ES pfq ,fo nf onf rdrdwkd@ vlrsdK;pkwckxJ vGwfajrmufa&;twGu f
tvGefESajrmp&maumif;aom tcsdefjzpfonf? vkyfvkd@r&a=umif; jynfwGif;ppfu oufaojycJh+yD;
1990 a&G;aumufyGJ &v'fudk taumiftxnf jzpfonf? ArmjynfwjynfvHk; vGwfajrmufrS tif
azmfa&;udk A[dk±Hk;cef;xJrSm pwdwfrifhxkwf+yD; tm;pktoD;oD;vnf; vGwfajrmufrSm jzpfonf?
xkdifapmifhae=uonf? taumiftxnf azmfray; wjynfvHk; vGwfajrmufzkd@ r±kef;uefbl;/ wyfaygif;
bl;/ tm%mrv$Jbl;qdk&if bmvkyfrvJ? A[dkonf pk rzGJ@pnf;Ekdifbl; wnDw!Gwfwnf; ppftm%m
bmrS jyifqifrxm;cJhay? vlxkudk zdESdyfowfjzwf &Sifpepfudk rzsufodrf;bl;qkdv#if vlrsdK;pktoD;oD;
zkd@om vkyfwwfonfh ppfAkdvfxGufwpkrSm vlxk onf vGwfajrmufEkdifp&mta=umif; r&Sdygvm;
vG w f a jrmuf a &;twG u f bmrS r vk y f w wf b J qkdonfudk eufeuf±_dif;±d_if; cH,lodjrifxm;zdk@ vkd
pwdwfrifh xkwf&if;aevmcJhonf? xdkpOfu wuf onf? ,ae@txd rawG@&ao;ay? jynfwGif;òrd@jy
ºuGonfh wkd;wufonfh jynfol@udk,fpm;vS,frsm; vlxkwkdufyGJrsm; jyif;xefaecsdefwGif vlrsdK;pkrsm;
rSm vnfpif;cHraebJ wkdufyGJ0ifcJh=uonf? a': awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;rSm rdrdwdk@ESifh rywf
atmifqef;pk=unfrSm vlxkxH ta&muf oGm; oufovkd a&Smifae=uonf? okd@r[kwf ausmckdif;
onf? vlxkESifhtwl wkdufyGJ0ifonf? OD;wifOD;rSm ae=uonf ? tjrif u sOf ;wk e f; ? tawG ; tac:
vlxka&SŒrS &yfcHvmcJhonf? A[dktzGJ@0ifwcsdKŒonf oHacs;wufaewkef;? ,if;tcsufrsm;onf tzd
zufqpfppftkyfpk. pnf;rsOf;cHrsm; jzpfvmcJhum ESdyfcH vlxktoD;oD;. bma=umifh tm;udk;tm;
ppfAsL±dku&uf vufa[mif;}uD;rsm; yDocJh=uonf? xm;&m uif;rJh&oenf;qdkonfh ar;cGef;. tajz
vlxkrSm tm;udk;ar#mfvifhcsufjzifh xdkwcsdKŒudk rsm; jzpfaeayvdrfhrnf?
vSrf;ar#mf=unfh&if; =unfh&if;uyif xkd tkdemusdK;
uef;wpkudk jyjyom jrif&awmhonf?
orkdif;w&yfwGif vlxkudk acgif;aqmif
OD;&Gufðy&rnfh ygwDtzGJ@tpnf;ESifh vlxkonf xG e f ; vif ; atmif ( opP m )
a&ESifhig;ES,f wom;wnf; wv$mwnf; jzpf&ay Edk0 ifb m 26/ 2009
onf? xkdygwDtzGJ@tpnf;onf vlxk vGwfajrmuf
a&;twGuf vlxkESifhtwl wkdufyGJ0if vlxkESifhtwl
enf;y&d,m,f csrSwf&rSmjzpfonf? vlxkESifh uif;
uGm+yD; wkdufyGJvnf;uif;rJh+yD; enf;y&d,m,fonf
trSwf -22 33
v,fo rm;xk a wmif; qdk a eaom 'Dr k du a&pD
(u )
ta&;awmfyHk}uD;wck ay:xGef;vmap &ef qdkr_awG ygvmcJhonf? b0opftwGuf awmif;qdkr_?
ESpftawmftwef apmifh&onf? ta&;awmfyHk ta&;awmfyHkwckudk wenf;tm;jzifh trsdK;
wckonf bmudkjyovJ? vlxkwpf&yfvHk;. b0wGf i om; jynfolvlxktoD;oD;yg0ifonfh trsdK;om;
tjrpfpGJckdatmif;aeaom cHpm;r_rsm;ESifh tawG; t nDvmcHwck[k qkd&rSmjzpfonf? ta&;awmfyHkonf
ac:rsm;udk tvHk;t&if;ESifh jyovkdufjcif;jzpfonf? trsdK;om;nDvmcH jzpfvmcJhojzifh wkdif;jynf wck
awmfvSefyHkuefr_ qef@usifr_wdk@u ygvmcJh+yD; jzpfonfh vHk;. ajrtjyifonf nDvmcHusif;y&m ajrtjyif
twGuf xdkcHpm;r_ESifh tawG;tac:u jyif;xef jzpfayawmhonf? vlxktoD;oD;. qENoabm
wufºuGonf[k qkd&rSmjzpfonf? xkdawmfvSefykef xm;rsm;udk ta[mif;zuf wG,fa&; tkyfpku aoew f
uefr_/ qef@usifr_wkd@uvnf;vlxkpepfa[mif;ESifh ppfwyfjzifh zdESdyfacsr_ef;onf? xdkokd@ zdESdyfowfjzwf
xdkta[mif;udk zufwG,fae onfh tkyfpkd;olwkd@udk av vlxku oabmxm;qENawGudk jyif;jyif;
qef@usifykefuef&jcif; jzpfojzifh awmfvSefa&; jzpf xefxef xkwfjy&avav? Todk@jzifh ta&;awmfyHk
vmcJhonf? ta[mif;rvkdcsifol/ topfESifhoGm; onf wkdufyGJ}uD;i,f toG,foG,fwkd@ESifh twd+yD;
rnf? pkwfcsmaqG;ajr@aeonfh ta[mif;udk zuf aom wkdufyGJvd_if;wHydk;wkd@ xºuGaom wkdufyGJ
wG,faeoluwzuf/ vGwfvyf at;csrf;onfh t yifv,f}uD; jzpfvmcJhonf?
opfudk awmif;qdkolwkd@uwzuf? vlxkonf t (c)
opfudk awmif;qdk&mY ta[mif;udk emusifvSpGm vlxk toD;oD;onf xkdw kdufyGJ ta&;
armif;xkwfavawmhonf? xkd@a=umifh ta&;awmf awmfyHk}uD; jrpfra&pD;xJodk@ t[kefjzifhpD;qif;0if
yHkwckonf b0udk vSpf[zGifhqdkr_awG ygvmonf? cJh=uonf? tvkyform;rsm;/ v,form;rsm;/
b0. '%f&m'%fcsufrsm;udk azmfxkwfjyor_awG ynmwwf rsm;/ atmufq Hk; v$m ypPn f;rJ hrsm;/
ygvmonf? b0ESifh qDavsmftyfpyfrnfh awmif; vufvkyfvufpm;rsm;/ ysHusrsm;/ todynm&Sif/
34 trSwf -22
twwfynm&Sifrsm;/ tEkynm&Sifrsm;yg0ifonfh cH=u&onf? ae0if;ppftkyfpkonf ajr&Sif}uD;rsm;
,Ofaus;r_vkyfom;rsm; ponfwkd@ pD;qif;0ifvmcJh jzpfvmcJh onf? v,form;rsm;rSm oD ;pm;v,form;
=uonf? vlrsdK;aygif;pHk vlwef;pm; tv$mtoD;oD; b0okd@ csufjcif;av#musoGm;onf? pdkufysdK;r_/
onf ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;ypf/ ygwDtm }udwfcGJ/ o,f,lr_wdk@ bmwckrS rvGwfvyfawmh?
%m&Sifpepf zsufodrf;ypf æ [pf aºuG ;awmif;qk doHEfh Si oD;pm;v,form;onf tjcm;aom tzdESdyfcHrsm;
twl 'Drkdua&pD&&Sda&;udkyg awmif;qdkcJh=uonf? ESifhtwl ppfu|efb0 a&mufvmcJhonf?
zufqpfESihf 'Drkdua&pDonf vHk;0qef@usif oD;pm;v,form; ppfaus;u|efrsm; onf
onf? ppftm%m&Sif pepfESi fh 'Dr kdua&pDonf oref ; v,f u G u f r S òrd Œ awmf v rf ; ray:txd /
jy'g;wvrf; oHwvrf; qef@usifonf? vlrsdK; rqv±Hk;csKyftxd csDwufvmcJh=u+yD; wkdufyGJ0if
aygif;pHk vlwef ;pm;toD;oD; awmif ;qkd aom 'Drkdua&pDxJwGif v,fvkyfolv,fykdifqkdifcGifh tyg
'Drdkua&pDonf topfjzpfaom 'Drkdua&pD? wcsdKŒ t0if tjcm;tcGifhta&;rsm; yg0ifonf? vGwfvyf
EkdifiHa&;orm;rsm;ESifh ynm&Sifrsm;u “taxGaxG pGm pdkufysdK;xkwfvkyf/ ydkifqdkifxm;aom v,f,m
'Drkdua&pD”[k urŠnf;xdk;onf? rnfokd@yifqdkap O,smOfudk vSLcGifh/ tarGay;cGifh/ a&mif;cs aygifESHcGifhwdk@
tarSmifacwf vl@tzGJ@pnf;a[mif;xJu vlxk yg0ifonf? qefpyg;oD;ESHwkd@udk vGwfvyfpGm }udwf
awmif;qdkaom 'Drdkua&pDrSm 'Drdkua&pDopf jzpf cGJcGifh/ o,f,lcGifh/ a&mif;cscGifh/ okdavSmifcGifhwdk@ yg0if
onf? vGwfvyfpGm a&;om;cGifh/ ajymqkdcGifh/ vGwf onf? xdkjyif ynma&;/ usef;rma&;ESifh ywfowfI
vyfpGm zGJ@pnf;cGifh/ awmif;qdkcGifh/ vGwfvyfpGm qHk;±_H;uif;uGmcJhonfh tcGifhta&; &ydkifcGifhrsm;udk
qENjycGifh/ udk,fh=urRmukd,fzefwD;cGifh/ vGwfvyfpGm &&Sdvdkr_vnf; yg0ifonf? r#wr_ nDr#r_udk &,lvkd
wifjycGifh/ vGwfvyfpGm tpdk;&zGJ@pnf;cGifh/ rJay;cGifh/ onf? xkd@jyif v,form;or*~rsm; vGwfvyfpGm
wkdif;&if;om; vlrsdK;toD;oD;uvnf; udk,fydkif zGJ@pnf;cGifh/ vlxktpdk;&udk ukd,fwkdifudk,fus a&G;
jyXmef;cGifh æ ponfh 'Drkdua&pD vGwfvyfr_udk t& aumufwifajrmufzGJ@pnf;cGifh/ v,form;rsm;
,lvkd=ujcif;jzpfonf? 'Drkdua&pDopf. =ueftif udk,fwdkif v,form; tcGifhta&;udk awmif;qkdcGifh/
rSm vGwfvyfjcif;/ r#wjcif;yifjzpfonf? tpdk;&xJwGif jynfol@ udk,fpm;vS,frsm;tjzpf
(* ) yg0ifcGifh æ ponfh tcGifhta&;rsm;udk awmif;qdkcJh
88 ta&;awmfyHk}uD;wGif t}uD;rm;qHk; eJ@ =ujcif; jzpfonf?
tzdESdyftcH&qHk; v,form;xk}uD;onf tjcm; 88 ta&;awmfyHk}uD;wGif vlrsdK;pHk/ vlwef;
aom vlrsdK;pHkvlwef;pm; toD;oD;ESifhtwl wkdufyGJ pm;tv$mpHkyg0ifonfh vlxk}uD;u ppf tm%m&Sif
0ifvmcJh=uonf? 1962 rS 88 twGif; 26 ESpf pepf zsufodrf;a&;onf yef;wkdifodk@ ra&mufao;?
umvtwGif; qHk;±_H;vufvGwfcJhonf &ydkifcGifhrsm; csDwufawmfvSefae&qJjzpfonf? xdk@a=umifh ppftf ky
udk wkdufyGJ0ifum awmif;qdkcJh=ujcif;jzpfonf? pk ajr&Sif}uD;pepfatmufrS aus;vufajr,mESifh
“'Drkdua&pD&&Sda&; 'kd@ta&;”[k wcsufawmif;qkd ywfowf aom 'Drkdua&pDopf awmif;qdkr_rSm aysmuf
vkdufwkdif; olwkd@. ydkifqkdifcGifh &ydkifcGifh rsm;rSm wyg uG,froGm;onfhtjyif wkdufyGJ. awmif;qdkr_tjzp f
wnf;ygvmcJh+yD;om;jzpfonf? ajr,mESifh ywf qufvuf&Sifoef xufjrufaeqJ jzpfonf?
owfaom tcGifhta&;rsm;yif jzpfonf? 63 - apmrkd;atmif
64 rSpI ajr/ ,m/ O,mOf+cHajrrsm; todrf; Zlvkdif 27/ 2007
trSwf -22 35
o p? m t xl ; u @
AkdvfcsKyfausmfaZm
touf 90 jynfhaeŒ
trSmpum;
u|efawmf 'Dae@ touf
90 jynfhyg+yD? q&m}uD;r_dif; ajym
ovkd “tkdrif;rpGrf;” jzpfaeyg+yD?
u|efawmf cspfvSwJh jynfol
awG tcktxd qif;&JwGif;eufae
ao;wJh twGufa wmh u|efawmf
pdwfraumif;Ekdifygbl;?
'gayrJh u|efawmfwkd@ jynfol
awG rw&m;r_/ zdESdyfr_ rsdK;pH kukd tav#mh
ray;bJ wAkdvfuswAkdvfwuf/ w
rsdK;quf+yD;wrsdK;quf qufvuf wkdufyGJ0ifae=uwmukd rjywf=um;odae&wJhtwGuf tJovkd
jynfolrsdK;twGufawmh u|efawmf tvGef *k%f,l+yD; tm;&auseyfr_vnf; &Sdygw,f? qufvuf+yD;
awmh vnf; rav#mhw rf; ZGJ eJ@ }udK;pm; tm;xkw f=uygvkd@ tm;ay;rSm =um;csifygw,f ? rdrd wkd@
tcsif;csif;=um;vnf; pnf;vHk;nDnGwf=uyg? oabmxm; }uD;=uygvkd@ ajymyg&ap?
etz&JŒ wyfrawmfom;rsm;ukdvnf; jynfolom trd/ jynfolom tzyg? jynfol@rsufESmyJ
=unfhyg? jynfolukd &efolvkd oabmrxm;=uygeJ@vkd@ rSm=um;vkdygw,f?
jynfolrsm; vkdvm;awmifhwaewJh 'Drkdua&pDpepf tjrefqHk; &&SdEkdifygap?
tm;vHk;usef;rmcsrf;om=uygap?
Akd v fa usmf a Zm
'DZ ifb m 3 &uf/ 2009 ckESp f?
36 trSwf -22
Ad k vf cs K yf a u s mf a Z m a rG ; a e‹ t rS wf w &
trSwf -22 37
(i) EkdifiHjcm;qufoG,fa&; vGwfvyf&rnf?
(p) wdkif;jynfumuG,fa&;wGif oabmus pDrHaqmif&GufcGifh &Sd&rnf?
(q) EkdifiHtkyfcsKyfa&;tzGJ@wGif vlwkdif; tqifhtwef;tvkduf 0ifa&mufaqmif&GufEkdif&rnf?
vl y k * ~ dK vf v Gw fv yf a &;qkd w m
(u) vGwfvyfpGm pdwful;pOf;pm;cGifh
(c) vGwfvyfpGm ajymqkdcGifh
(*) vGwfvyfpGm ðyrlaqmif&GufcGifhrsm; jzpfonf? ðyrlaqmif&GufcGifhqdkwm vlwkd@. +idrf;csrf;a&;udk
rxdcdkufEkdifaom tajctaetxdudk qdkvkdonf?
trSwf -22 39
u|Ekfyfonf vGwfvyfa&;twGuf &Snfvsm;pGm ajymjy&jcif;rSm vGwfvyfa&;onf tb,fr# ta&;
}uD;onf/ tb,fr#rGefjrwfonf/ vlwkd@onf vGwfvyfa&;twGuf tb,fr# pGef@pm;wkdufckduf&onf
wkd@udk od&Sdav;eufap&ef vnf;aumif;/ u|Ekfyfwkd@onf Tppf}uD;wGif trsdK;rsdK;tzHkzHk oa=uysufpD;jcif / ;
pGef@pm;jcif;/ vHk@vxkwfjcif;wkd@t=um;rS ay:xGufvmaom EkdifiHawmfvGwfvyfa&;onf wESpfr#rjynfhrD
twGif; trsdK;rsdK;aom vGwfvyfa&;. tE W&m,frsm;udk u|Ekfyfwkd@ &ifqdkifae&aoma=umifh vnf;aumif;
jzpfonf?
vuf&Sd wkdif;jynftajctaeum; &Jabmfwdk@ odjrifonfhtwkdif;yif jzpfonf? Ttajctaeudk
igwkd@rausmfvGefEkdifv#if/ T&+yD;vGwfvyfa&;onf qHk;±H_;&ayrnf/ ysufpD;&ayrnf?
wacwfwcgu igwkd@bdk;ab;rsm;!Hhzsif;ojzifh u|efjzpfcJh&onf? igwkd@acwfusrS wzefu|eftjzpfk ud
jyefa&muf&v#if igwkd@avmuf !H@zsif; toHk;rusol &SdygtHk;rvm;?
'Dawmh igwdk@a&G;cs,f&ef (2)csuf&Sdonf? igwkd@onf vl!HhcH+yD; tESpfw&m 100 twGif; touf
pnf;pdrfESifh vJ,lxm;&aom vl@avmuwGif trGefjrwfqHk;jzpfonfh vGwfvyfa&;}uD;udk qHk;±H_;cH=u
rvm;? (odk@r[kwf) TvGwfvyfa&;}uD;. &efoludk toufay;+yD; wkdufckduf=urvm;qdkwm jzpfonf?
u|Ekfyfwkd@[m vGwfvyfa&;&efoludk toufay;+yD;wkdufckdufrnfhvrf;udk a&G;cs,f&vdrfhrnf?
bma=umifhvnf;qkdv#if vGwfvyfa&;udk rvkdcsifwJhol[m/ rdrdEkdifiH rdrdvlrsdK;udkomru urBmol urBm
om;tm;vHk;udkyg opPmazmufoljzpfw,fqdkwm txufuajymcsufrsm;udk pOf;pm;v#if tuGif;om;
jrifEkdifonf?
ArmwrsdK;vHk;ESifhwuG wurBmvHk; vGwfvyfa&;twGuf wkdufckdufcH&jcif;/ wkdufckdufae&jcif;wkdk d@u
igwkd@ arhaysmuf rypf=uprf;ygESifh?
ed*Hk;csKyfajymvdkonfrSm TvGwfvyfa&;}uD;udk tpOft+rJwnfwHhatmif xdef;odrf;zdk@ Arm
wkdif;&if;om;wkdif; wm0efjzpfonf? txl;ojzifh u|Ekfyfwkd@ cifAsm;wkd@ ppfom;awG[m TvGwfvyfa&;}uD;
ukd umuG,fwJhae&mrSm ta&;}uD;qHk;aom aemufcHausm±kd; vufeuf}uD;wck jzpfonf? ,ckvkdtcgrSm
u|Efkyfwkd@wm0ef[m wkdif;jynftay:rSm b,favmuf}uD;av;onfqkdwm odapcsifw,f? av;pm;ap
csifw,f? jynfol. toufpnf;pdrfonfvnf;aumif;/ TvGwfvyfa&;}uD;onfvnf;aumif;/ u|Ekfyfwkd@
opPmr&Sd=uv#if wm0efraus¹yGefv#if b,favmuf qdk;0g;rnfqkdwmudkvnf; em;vnf=uapcsifw,f?
Tr#}uD;av;aom wm0efawGudk aus¹yGefzkd@[m u|Efkyfwkd@onf vlwkd@.vGwfvyfa&;ukd
toufESifhxyfwl cspfcifwJhpdwf rGefjrwfwJhpdwf&SdrS jzpfr,f? Edk@+yD; u|Ekfyfwkd@ppfr_xrf;jcif;qdkif& m tvkyf
wm0efawG twwfynmawGudkvnf; u|rf;u|rf;usifusif wwfajrmufzdk@ óud;pm;&r,f?
aemufqHk;rSm TvGwfvyfa&;ae@rSm igwkd@vGwfvyfa&;}uD;udk igwkd@raorcsif; toufESifh
xyfwl umuG,fapmifha&Smuf&ygrnf? igwkd@. zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'}uD;udk xdef;odrf; apmifh
a&Smufygrnf? igwkd@.wm0efudk aus¹yGefpGm xrf;&Gufygrnf[k oHEMdXmefcs=uygpkd@? ?
40 trSwf -22
Ad k vf cs K yf a u s mf a Z m a rG ; a e‹ t rS wf w &
rsdK;cspfjynfolŒwyfESifh cg;ydkufaqmifwyf
1957 ckESpf/ pufwifbmv (9) &ufae@ Armhwyfrawmf wyfrSL;rsm;nDvmcHwGif EkdifiHawmf
0ef }uD; csKyf rd ef @cGe f; onf ta&;}uD; I tcsuf tjcm usvSa yonf ? u|ef awmf wk d@ tbkd @&m
wyfrawmf}uD;twGuf wygwD/ wyk*~dKvf oHa,mZOfuif;aom rsdK;cspfjynfol@wyfrawmftjzpf vkd
vm;=uaom yk*~dKvfwkdif; qENESvHk;udk wkduf±kdufEdk;aqmfay;&m usayrnf? wm0efem;vnf ±kdaoaom
jynfom;wa,muf taejzifh "rR"dXmefjzifh u|efawmf. tmoDoudk wifjyvkdygonf?
trSwf -22 41
owd &Sdzkd Œ vkd _ yD
ta-umif ; rJ h r ajym
cg;yd k u f a qmif w yf
zuf q pf E k d i f i Ht jzpf
42 trSwf -22
*syef j ynf w G i f
16 ESp f o uf w rf ;
wkd u f yG J } uD ; rsm;
atmif y G J c H _ yD
trSwf -22 43
wyf r awmf } uD ; ay:cJ h y H k
44 trSwf -22
wkdif;usdK;jynfusdK;aqmif wkdif;cspfjynfcspf wyfrawmf}uD;tjzpfrS av#musedrfhqif;&ayrnf?
rsdK;cspfpdwfacgif;yg;+yD; usOf;ajrmif;aom udk,fusdK;pD;yGm;ukdom a&Sα_rnfhwyfrawmftjzpfokd@ usa&muf
oGm;&ayrnf?
TwyfrsdK;onf pnf;urf;pepfudkvnf;aumif;/ w&m;Oya'udkvnf;aumif;/ trsm;qEN
'Drkdua&pDw&m;udkvnf;aumif;/ jynfolvlxkudkvnf;aumif;/ ±dkaoav;pm;=urnf r[kwf? rdrdwdk@
udk,fpm;ðy&m wzGJ@wygwDyk*~dKvf. trdef@ =oZmudkom emcHav;pm;=uvdrfhrnf?
txuf ygwkd @udk axmuf xm;+yD; TvGwfvyfa&;ud kta=umif ;ðyI ay:aygufvm&aom wyfrawmf
.orkdif;pOfvmESifh rl&if;&nfrSef;csufrsm;udk axmufxm;Ivnf;aumif;/ vGwfvyfa&;twGuf udk,f
usdK;pGef@cJh&aom tmZmenfjynfolwkd@udk axmufxm;Ivnf;aumif;/ ,ckxd wyfrawmfu atmifyGJ
rsm;xlvmEkdifcJhaom wefcdk;pGrf;tm;}uD;onfh rsdK;cspfpdwf. aus;Zl; tmedoifudk em;vnf=ujcif;jzifh
vnf;aumif;/ cg;ykdufaqmifppfwyf ±kyfvHk;ay:cJhaomf jzpfysufvmEkdifrnfhwkdif;jynfESifh wyfrawmftay:
usa&mufvmEkdifaom ab;tE W&m,fwkd@udk axmufxm;Ivnf;aumif;/ vuf&Sdwyfrawmf}uD;onf
wygwD wyk*~dKvf. =oZmcH cg;ydkufaqmifppfwyftjzpf ±kyfvHk;ay:xGufrvmapatmif umuG,f&ef
twGufvnf;aumif;/ tpOftvm jzpfvmaom wkdif;cspfjynfcspf rsdK;cspfpdwf"mwfudk tpOft+rJ xdef;
odrf;&ef;vnf;aumif; rnfr#ta&;}uD;onfudk odjrifEkdif=uayonf? Twm0efrSm wyfrawmfwGif
omru vlwkdif;wGif tenf;trsm; wm0ef&Sdayonf?
trSwf -22 45
ta&;}uD ; aom rd e f Œ cG e f ;
a0zef r + t a&;on f
Tae&mwG if a&;om;vd kaom ta=umif;wcsuf rSm u|efawmf +Ad wdefokd@a&muf pOf u yk*~dKvfw uOD ;
ajymzl;ygonf? +Adwdo#wyfrawmf}uD; wdk;wufajymif;vJvmjcif;rSm olwkd@. ppfAdkvfcsKyf}uD;rsm;ESSifh
tpkd;&acgif;aqmif}uD;rsm;u ðyjyifzefwD;jcif;a=umifhomr[kwf/ +Adwdefjynfoljynfom;rsm;ESifh +Adwdo#
ygvDrefwdk@. vGwfvyfpGma0zef yJhjyifay;r_a=umifhvnf; jzpfonf[kqdk.? a0zefuwdðyjcif;/ t}uHay;jcif;
wkd@onf ðyjyifwkd;wufa&;wkd@twGuf vufeuftiftm;yif jzpfavonf? u|efawmfwkd@ wkdif;jynfwGif
udkvkdeDacwf. taiG@touf t&Sdeftapmf usef&pfcJhr_a=umifh jzpf[efwlonf? ppfwyfqkdv#if ab;z,f
v#pfvsL±_csif=uonf? tpdk;&acgif;aqmifrsm;yifv#if ppfwyfudk cyfcGmcGm qufqHcJhonf? xif&Sm;onfrSm
txufyg 0ef}uD;csKyf rdef@cGef;wae&mwGif “tpdk;&taejzifh wyfrawmf}uD;twGuf vkdaomaiG&Sm+yD;/
aumif;atmifvkyf=uuGm[k ajym±HkrSwyg; bmr# rwwfEkdif” azmfjyxm;onf?
+Adw de fw Gi f xdk od k@ r[kw fa y? ol wd k@ onf wyf rawmfu dk csD ;usL;p&m&S dv#if csD ;usL;I
a0zefp&m&Sd v#if a0zef=uonf? Todk@a0zefjcif;/ t}uHay;jcif;wkd@udk wyfrawmftaejzifhvnf;
rdrdwkd@aumif;&m aumif;usdK;twGuf em,loifhonfwkd@udk em,l=up+rJ jzpfavonf? ,cktcg
ArmjynfwGif wyfrawmftm; ygvDrefYvnf;aumif;/ owif ;pmrsm;Yvnf;aumif; pwif+yD;
tawmfyifa0zefjcif;/ t}uHay;jcif;rsm; wpwp ðyvm=uay+yD;?
Ttjcif;t&mwkd@onf u|efawmfwkd@. umuG,fa&;wyfrawmf}uD;tzdk@ wkd;wuf&m
wkd;wufa=umif;twGuf tiftm;w&yftjzpf pwifjzpfxGef;vmjcif;jzpfI aus;Zl;wifzG,fyif
jzpfavonf?
(AkdvfcsKyfatmifqef; rdef@cGef;aqmifyk'f)
46 trSwf -22
Ad k vf cs K yf a u s mf a Z m a rG ; a e‹ t rS wf w &
trSwf -22 47
vkyf&aom pD;yGm;a&;pepfodk@vnf;aumif; a&eH/ odyH̀enf;jzifh pl;prf;az:xkwf zGH@òzd;ap&rnhftpm;
owWKpaom ajratmuftzdk; wef "gwfowWK ydkrdkarS;rSdefapcJhayonf? rsKd;cspfpdwf"gwf wufºuGr_
&wemrsm; wl;az:a&;twGuf vnf;aumif;/ ajr ESihf ,Ofaus;r_ wdk;wufzGH@òzd;jcif;ukd pdk;&drfwm;qD;
ay: qefpyg;/ opfawm paom pdkufysKd;a&; vkyfief; cJh=uayonf? Todk@enf;trsKd;rsKd;jzifh ArmtrsKd;
rsm;/ pufr_vkyfief;rsm;/ o,f,lydk@aqmifa&; vkyf om;wkd@rSm udkvdkeDzdESdyfaoG;pkyfr_ukd cHcJh&ayonf?
ief;rsm;ESifh b%fvkyfief;rsm; ponfwdk@ wjznf; Trw&m;r_}uD;ukd wGef;vSef&ef t wGuf
jznf;csJŒxGifaoG;pkyfvmayonf? TacwfwGif vljzpfvm&aom Armwkdif;&if; om;
tkyfcsKyfa&;wGifvnf; wzufwGif vuf rsKd ; cspf w d k @ tay: wm0ef u sa&muf a yonf ?
eufudkifppfwyf/ ykvdyfwyfrsm;ukd trSDðyaom xkd@a=umihf wkdif;&if;om;trsKd;om;taygif;wdk@onf
jAL±dku&uf tkyfcsKyfa&;pepfjzifh vnf;aumif;/ ol@acwfESihfol trsKd;om;vGwfvyfa&;/ ukdvdkeD
wzufwGif t"duvnf;jzpf/ EkdifiHa&;enf;vnf; qef@usifa&; ta&;awmfyHk}uD;rsm; tqifhqifh qif
jzpfaom aoG;cGJtkyfcsKyfa&;pepfjzihf v$rf;rdk;tkyfcsKfy E$JcJh=uayonf?
xm;cJhayonf? TacwfvGwfvyfa&; óud;yrf;r_rSm 1918
ynma&;ESihf ,Ofaus;r_wdk@wGif ‚if;wkd@ . ck E S p f / q&mawmf OD ; OwW r rS 1948 ck E S p f
jAL±d ku &uft ky fc sKyf a&;jzifh txufp D; yG m;a&; AdkvfcsKyfatmifqef;txd tESpf (30) wdkif wkdufcdku f
vkyfief;}uD;rsm;twGuf wdkif;&if;om;&mxrf;/ +yD;aemuf EkdifiHa&;vGwfvyfr_ukd &&SdcJh=uayonf?
r_xrf;rsm;ukd arG;xkwf&ef acwfopfynma&; ,if;rSm ArmtrsKd;om;wdk@. ukdvdkeD qef@usif
ausmif;rsm; zGihfvSpfoif=um;ay;&onf? a&;v_yf&Sm;r_}uD;. yxracwfyif jzpfayonf?
odk@&mwGif ukdvdkeDpepfu ynma&;ESihf trsKd;om;vGwfajrmufa&; ta&;awmf
,Of aus;r_wd k@uk d ‘abmif ’ cwfxm;ayonf? yHk}uD;wGif ausmif;om;rsm;. udkvdkeDynma&;
‚if;rSm ynma&;ESihf aoG;cGJjcif;ukd toHk;csjcif;/ pepfukd qef@usifaom trsKd;om;ynma&; v_yf
Oyrm a&S;acwf ynmoifausmif;rsm;ukd t*Fvdyf/ &Sm;r_wdkufyGJrsm;rSm }uD;rm;awmihfwif;aom ppf
t*Fvdyf - jrefrmESifh wdkif;&if;om;bmom jrefrm rsufESm}uD;w&yftjzpf wacwf+yD;wacwf jynf
ausmif;rsm;[lI oHk;rsKd;oHk;qifh cGJxm;ayonf? olvlxkESifh vufwGJyg0ifqifEGJcJh=uayonf? ‚if;wdk@
xdk@tjyif ‚if;wdk@. tkyfcsKyfa&;/ pD;yGm;a&;twGuf . v_yf&Sm;r_ta&;awmfyHkrSm ArmhvGwfvyfa&;
vdktyfoavmuf tr_xrf;/ t&mxrf; tenf; ordkif;ESihf cGJr&±Hkru wjznf;jznf; aygif;qHkcsDwufcJh
i,fr#ukdom t&nftcsif;a&m t&nftwGufyg =uayonf?
uef@owfI xkwfvkyfcJhayonf? wrsKd;om;vHk; TonfrSm obm0usayonf? udkvdkeD
twdkif;twmESifh us,f0ef;aom ynmwwfOD;a& qef@usifa&;acwf. apmapmydkif;wGif tvkyform;/
rsm;jym;vmrSmukd tvGefpdk;&drf=uayonf? ‚if;wdk@ v,form;/ ukefoG,fpD;yGm;&Sm=uaom vlwef;
. cg;ydkufaqmif ynmwwftenf;i,fom tvkd pm;ygwDrsm; pepfwusr}uD;xGm;rDwGif tvGef
&Sdayonf? apmpGm rsufpdyGihf=u+yD; vlpkvla0;ESihf pkpk±Hk;±Hk;
tvm;wl taxGaxG ,Of aus;r_ e,f &Sd =uaom ausmif; om;rsm;onf trsKd; om;
y,fwGifvnf; trsKd;om;tusKd;ESihf udkufnDrnfh v_yf&Sm;r_wGif tpOfojzihf wyfOD;u&SdcJhavonf?
,Ofaus;r_tESpfom&ukd acwfopfavmu"gwf
48 trSwf -22
e,fcsJŒqef@usifa&; tpumvjzpfaom vSefa&;wGifvnf; ausmif;om;rsm;onf tm&S
q&mawmf OD; OwWr acgif;aqmifo nfh 0HomEk vli,frsm;ESifh wyfrawmfwGif;odk@ 0ifa&muf+yD;
ta&;awmfyHk}uD;twGif; jzpfyGm;cJhonfh yxrqHk; vufeufudkifawmfvSefa&; qifE$JcJh=uayonf?
ausmif; om;rsm;. 1920 ck/ wefa qmifr ke f; ausmif;om;wdk@. trsKd;om;ynma&;wkdufyGJrSm
vqkwf(10)&ufae@wGif ay:xGufcJhaom udkvdkeD Tacwf. Ek difiHa &;wdku fyGJ/ trsKd ;om; vGwf
ynma&;ukd qef@usifonfh ta&;awmfyHkrSm rsm; ajrmufa&; vufeufudkifppfyGJtxd wrsKd;om;vHk;
pGm}uD;rm;us,fjyef@cJhayonf? ,if;v_yf&Sm;r_rSm ESihf vufwGJqifE$JcJh=uayonf?
trsKd;om;ynmwwfOD;a&ESif h t&nf tcsif ;yg TonfrSm tESpf(30) trsKd;om; vGwf
csKyfcs,fuef@owfonfh &efukef,leDbmpDwD Oya' vyfa&;wkdufyGJ}uD;twGif; ausmif;om;rsm; yg0if
ukd qef@usifaom trsKd;omynma&; v_yf&Sm;r_ cJhoaom ppfrsufESmrsm;jzpfayonf? e,fcsJŒpepf
omjzpfaomfvnf; xdkacwf. e,fcsJŒqef@usifa&; rSm ol. tkyfcsKyfa&;/ pD;yGm;a&;/ 0g'rsm;a=umihf
ppfrsufESm}uD;w&yfvHk;ukd }uD;xGm;xdckduf apcJhay ausmif;om;rsm;/ twwfynm&Sifrsm;tm; arG;
onf? xkwfcJh&ayonf? TtxJrS rsKd;cspfvli,frsm;
xdk@a=umihf ,if;ae@ukd xdkacwf. e,fcsJŒ ay:xGufvm+yD; e,fcsJŒqef@usifa&; v_yf&Sm;r_rsm;
qef@usifa&; t}uD;qHk;atmifyGJtjzpf “trsKd;om; wGif yg0ifOD;pD;cJh=uayonf? tvm;wl udkvdkeD
atmifyGJae@”[lI usif;yEkdifcJhayonf? xdkaemuf vkyfief;udkifief;}uD;rsm; zGihfvSpf&ojzifh e,fcsJŒ
wGif ausmif;om;rsm;onf q&mpHv,form; qef@usifaom tzdESdyfcH tvkyform;vlwef;pm;
olykefrSwyg; trsKd;om;v_yf&Sm;r_wGif tpOfwpdkuf rsm; ay:vm&ayonf? xkd@twl v,f,majr
yg0ifcJh=uayonf? pd k u f y sKd ; zuf w G i f wtd k ; wtd r f z l vH k a &;pepf r S
Ð 1936 - 37 'kwd,t}udrfausmif;om; t}uD;tus,f a&mif;ukefxkwfvkyfa&;pepfodk@
ta&;awmfyHk? ul;ajymif;vmojzihf v,form;rsm; vlwef;pm;
Ð 1938 - 39 “ocif”acwftwGif; jzpfcJhaom ydkrdkuGJjym;jcm;em;vm+yD; wjznf;jznf;ESihf vlrsm;
1300 jynhfta&;awmfyHk? pk}uD;rSm qif;&Jaom v,form;rsm;tjzpf }uD;
Ð 1941 - 42 wGif vufeufukdif e,fcsJŒqef@usif rm;pGm jzpfay:vmawmh.?
a&; ta&;awmfyHkwdk@wGif wyfOD;rS yg0ifcJhayonf? Tvlo Hk; rsKd; rS m(ausmif;om;/ tvk yf
yxrqH k; ArmtrsKd;om;wd k@. awmf vSef a&; orm;/v,form;) e,fcsJŒwkdufyGJrsm;twGuf rsKd;
trsKd ; om;vuf e uf u d k i f wyf r awmf wnf cspfol&Jaumif;rsm; jzpfvm&.? xdk@tjyif a&mif;
axmif&ef *syefjynfodk@oGm;aom &JabmfoHk;usdyf ukefypPnf;xkwfvkyfa&;a=umihf ukef=urf; ukefacsm
rSmyif/ 1300 jynhfta&;awmfyHkrS aygufzGm;vm ypPnf;rsm; o,f,la&;twGuf vrf;yef;}uD;rsm;
aom ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESifh/ ausmif;om; azmufvkyf&.? wzef +idrf0yfydjym;a&;twGuf òrd@
rSqif;oufvmaom ocifacgif;aqmifrsm; jzpf=u jytkyfcsKyfa&;ukd pepfwus wajy;nDpGm tkyfcsKyf
onf? uGyfuJ&.? ,if;wkd@a=umihf a&S;acwfuuJhodk@
yxr trsKd;om; wyfrawmfjzpfaom a'otvkduf olwvligwrif;jzpfaeaom Arm
bDtdkifatwyfwGif ausmif;om;ESihf ocifrsm;om jynfrSm wajy;wnf; pnf;vHk;nDnGwfa&;odk@ OD;
trsm;tm;jzihf OD;pD;cJh=uayonf? zufqpfawmf wnfvm&.?
trSwf -22 49
Ttcsuftm;vHk;onf e,fcsJŒpepf qef@ odk@&mwGif r=umrDwGif nDnGwfa&;òyduGJ
usifa&;tiftm;pk}uD;ukd }uD;xGm;jzpfay: apawmh &jcif;/ jynfwGif;ppfjzpf&jcif;/ w±kwfjzL ppfa&;
.? odk@jzihf ,ck vGwfvyfa&;ukd tESpf (30) =um tE W&m,fóuH&jcif;/ pD;yGm;a&;wGif taESmifht,Suf
wdkufyGJrsm;qifE$J+yD; &&SdcJhayonf? trsKd;rsKd; awG@qHk&jcif;wdk@twGuf u|efawmfwdk@.
trsKd;om;vGwfajrmufa&; ta&;awmfyHkrSm ,m,D
(2 ) tm;jzihf }uD;rm;aom twm;tqD;jzihf &ifqdkif
aecJh&ayonf? trsKd;om;trSDtcdkuif;a&;/ pufr_
1948 ArmjynfvGwfvyfa&; &&Sd+yD;aemuf vufr_EkdifiHawmfopfodk@ csDwufa&;rSm e,fcsJŒwdk@.
u|efawmfwdk@. trsKd;om;vGwfajrmufa&; v_yf&Sm;r_ aESmifóud;ydkufuGefrS ±kef;rxGufEkdifao;ay?
ord kif;pOfwGif tqif hopf wck od k@ a&muf &Sdvmayonf ? xdk@a=umihf trsKd;om;wdk@.vGwfajrmuf
u|ef awmfwd k@ onf e,fc sJŒ aESmifóud; rS a&;v_yf&Sm;r_rSm pD;yGm;a&; trSDtcdkuif;a&; wdkufyGJ
EdkifiHa&;t& vGwfajrmufcJh&ayonf? odk@&mwGif ukd aemufq Hk;atmifyGJ&onftxd qufvufcsD
pD;yGm;a&;aESmifóud;rS rvGwfajrmufao;ay? &mpk wuf&ayrnf? ,if;twGuf 'Drdkua&pDa&;/ +idrf;csrf;
ESpfESihf tjrpfpGJxm;aom e,fcsJŒukdvdkeD pD;yGm;a&; a&;/ nDnGwfa&;wkdufyGJrsm; 0ifoGm;=u&ayrnf?
pepfukd rSDcdkae&wkef;jzpfonf? e,fcsJŒorm;rsm; Ttqif hu mvwGif trsKd;om; v_ yf
onf Armjynfukdodrf;ydkuf+yD; EkdifiHa&;t& csKyfcs,f &Sm;r_. 'kwd,wm0efrSm a&S;ya'o&mZfESihf udkvkd
v$rf;rdk;xm;&jcif;rSm ,if;ukdvdkeD pD;yGm;a&;twGuf eDpepfa=umihf tqifhqifh zdESdyfaoG;pkyfr_cHae&onfh
yif jzpfayonf? wdkif;jynf. {&mr vlrsm;pkjzpfaom v,form;
tkyfcsKyfa&;/ EdkifiHa&;bufwGif ajcw rsm;ESihf v,f,majrjy\emudk ajz&Sif;ay;&rnf?
vSrf;qkwfcGmay;&aomfvnf; tESpfom&jzpfaom Ek di fi Ha &;t& ud kv dk eD xrf;ydk ;atmuf rS
pD;yGm;a&;bufwGif enf;rsKd;pHkESihf qufvufI csKyf vGwfajrmuf+yD;aemuf yifyef;qif;&JvSaom v,f
udkifxm;&rnfomjzpfayonf? orm;rsm;ukd aESmifóud;rS ajzvGwfay;&rnf? ‚if;
xdka=umihf ArmtrsKd;om;wkd@. trsKd; wdk@. acwfaemufusaeaom v,f,majrpepf
om;v_yf&Sm;r_toGifopfrSm &&Sdxm;+yD;aom EdkifiH a[mif;}uD;udkvnf; pufr_vufr_EkdifiHawmfopf
a&;vGwfvyfr_udk ajcukwf,l+yD; ,if;rS yGifhvif; wnfaxmifr_ESihf twl,SOfwGJI acwfrSD v,f,m
vmaom tcGihfta&;ukdyg toHk;csI pD;yGma&; ajrpepfodk@ awmfvSefajymif;vGJ&efjzpfayonf?
trSDtcdkuif;a&; wdkufyGJukdcsDwuf=u&ayrnf? xd k @ a=umif h Tacwf . vG w f vyf a &;
,if;rSm trsKd;om; vGwfvyfa&;v_yf&Sm;r_ 'kwd, v_yf&Sm;r_rSm æ
tqifhjzpfayonf? (u) udkvdkeDpD;yGm;a&;pepfrS vGwfvyfI
TwkdufyGJrSm 1948 rS ,cktxd (12) trSDtcdkuif;aom udk,fydkifpufr_vufr_ EdkifiHawmf
ESpfr# =umanmif;cJhayonf? yGJOD;xGufwGif trsKd; opf xlaxmif&ef?
om;nDnGwfa&; ròyduGJrD atmifyGJrsm; &&SdcJh=uay (c) acwfaemufus qif;&Jyifyef;vS aom
onf? e,fcsJŒorm;wdk@xHrS tajccHt&if;tESD v,f,mpepfukd ðyjyifajymif;vJ&ef jzpfonf?
vkyfief; }uD;rsm; tawmfrsm;rsm;ukd trsKd;om;ydkif Tonfr Sm ArmtrsKd;om;wdk@. 'kwd
odrf;ydkufEdkifcJh=uayonf? ,tqifh trsKd;om;vGwfajrmufa&; v_yf&Sm;r_.
50 trSwf -22
0ef±dk; armif;wef}uD;jzpfayonf? av#mfnD+yD; trSDtcdkuif;aom pD;yGm;a&;pepfESihf
ajr,mðyjyifa&;pepfukd xlaxmif&ef a&S;±_aom
udkvdkeD trSDtcdkuif;a&;twGuf ynma&;pepf/ ,Ofaus;r_pepf wnfaxmif &ayrnf?
xdk@a=umifh TacwftrsKd;om; trSDtckd
acwfopfpufr+vufr+ESifh pkdufysKd;a&;
uif; a&; óud ;yrf; tm;xkw fae&aom wd ku fy GJ
twwfynm&Sifrsm;/ wdk;wuf ayguf umvwGif trsKd;om;ynma&;ESihf ,Ofaus;r_wdk@.
yGm;vmatmifvnf;aumif; ,Ofaus;r+ tcef;u¾opfrSm æ
(u) vG w f v yf I trS D t cd k u if ; aom
tqDtESpf az:xkwfa&;wGif vnf;aumif;/
pD;yGm;a&;twGuf pufr_vufr_vkyfief;}uD;rsm; wdk;
óud;yrf;-ujcif;onf ausmif;om;rsm;. wufwnfaxmifoGm;&ef wwfu|rf;aom trsKd;
trsKd;om; ynma&; rsKd;aom twwfynm&Sifrsm;pGm &&Sdvmatmif
óud;yrf;&ayrnf?
wm0ef}uD;jzpf&ayrnf? (c) acwfESihfav#mfnDpGmaom ajr,m
awmfvSefa&;twGuf tvm;wl acwfrSDaom pdkuf
ysKd;a&; twwfynm&Sifrsm; &&Sd&ef óud;pm;&ayrnf?
(*) pmayord ki f ;,Of aus;r_ e,f y,f
w&yfvHk;wGifvnf; udkvkdeD,Ofaus;r_atmufwGif
arS ; rSd e f aeaom trsKd ;om; pmay,Ofa us;r_
a[mif;wGif;rS wrsKd;om;vHk; tusKd;ðyaprnfh ,Of
aus;r_rsm;ukd avmu"gwfodyH̀enf;jzihf ppfaq;
wdk;csJŒI jynfolwdk@. tusKd;ukdðyap&rnf? udkvdkeD
(3) trSDtckd uif;a&;wkdufyGJukd tusKd;ðyap&rnf?
jynfolwdk@b0 wdk;wufaumif;rGefa&; óud;yrf;r_
T'kwd,tqifhwGif trsKd;om; ynm rsm;ukd tusKd;ðyap&ayrnf? jynfoltcsif;csif;/
a&;ESihf ,Ofaus;r_wdk@onf rnfonhftcef;wGif wdkif;&if;om;tcsif;csif; cspf=unfa&;/ 'Drdkua&pD
&yfwnfae=u&rnfenf;? ausmif;om;ESihf ynm a&;/ +idrf;csrf;a&;wdk@ukd tusKd;ðyap&ayrnf? EkdifiH
&Sifwdk@. trsKd;om;a&; vkyfief;wm0efrsm;um; jcm;rS &&Sdaom pmay,Ofaus;r_rsm;udkvnf; rdrd
rnfodk@ygenf;? trsKd;om; tusKd;&Sdrnfh ,Ofaus;r_rsm;ukd rdrdwdk@
txufwGifaz: jycJhaom trsKd;om; trSD ESihf qDav#mfatmif zefwD;ðyjyif odrf;oGif;tm;jznhf
tcdkuif;a&;/ pufr_vufr_ EkdifiHwnfaxmifa&;ESihf oGm;&ayrnf?
acwfrSDajr,mðyjyifa&;wdk@ukd taxmuftul ðyrnfh odk@jzihf udkvdkeDtrSDtckduif;a&; vGwf
ynma&;ESihf ,Ofaus;r_pepfrsm;ukd zefwD;azmf ajrmufa&; v_yf&Sm;r_}uD;ukd tbufbufrS 0dkif;
xkwf&ayrnf? wenf;tm;jzifh udkvkdeDacwf. 0ef;tusKd;ðy&m a&mufayrnf? vufawG@ trsKd;
tusKd;ukd t"dua&Sα_cJhaom ynma&;/ ,Ofaus;r_ om;tusKd;pD;yGm;ESihf udkufnD&ma&mufayrnf?
ta[mif;wdk@ukd udk,fykdifvGwfvyfaomacwfESihf Tonfwkd@rSm vuf&Sdacwf. ynma&; ,Ofaus;
trSwf -22 51
r_e,fy,fwGif aqmif&Guf=u&rnfh wm0efrsm; acwfrDaom ynm&Sifrsm;xkwfvkyfa&;ukd twm;
jzpfayonf? tqD;jzpfaeonf/ a&SŒudk tb,fr# csDwuf v_yf
T,Ofaus;r_wm0efrsm;ukd xrf;aqmif &Sm;&OD;rnfwdk@ukd qef;ppf=u&ayrnf? ,if;rS awG@
=u&mwGif ausmif;om;rsm;onf t"dutiftm;pk óuH &ifq dkif ae=u&aom twm;tqD ; tuef@
}uD;jzpfayonf? udkvdkeD trSDtcdkuif;a&;twGuf towfwdk@ukd wjznf;jznf; ajz&Sif;csDwufoGm;=u
acwfopfpufr_vufr_ESifh pkdufysKd;a&; twwf &ayrnf?
ynm&Sifrsm;/ wdk;wuf aygufyGm;vmatmif ‚if; Tae&mwGif rSm;,Gif;aoGzDaom t,l
,Ofaus;r_ tqDtESpfaz:xkwfa&;wGif vnf; tqrsm;ukdvnf; owdðy&ayrnf? ‚if;rSm ,ck
aumif;/ óud;yrf;=ujcif;onf ausmif;om;rsm;. ynma&;pepfonf rSefuefaompepfr[kwfao;/
trsKd;om;ynma&; 0mm0ef}uD;jzpf&ayrnf? xdk@a=umihf tusKd;r&Sd xdxda&mufa&muf rwwf
,if;v_yf&Sm;r_rSm vG,fulacsmarmpGm jzihf ajrmuf[k,lq+yD; &or#tcGifhta&;ukd trsKd;om;
ay:vmrnf r [k w fa y? txuf wG i f azmfj ycJ h ynma&;twGuf óud;pm;oihfoavmuf róud;pm;
onftwkdif; (12) ESpf=umcJh+yDjzpfaom trsKd;om; bJ ayghayghqq oif=um;ae=uv#if vnf;aumif;/
pD;yGm;a&; trSDtcdkuif;a&; wdkufyGJuJhodk@ ynma&; odk@r[kwf vHk;0roif=um;bJae=uv#if vnf;
ESihf ,Ofaus;r_e,fy,fwGifvnf; udkvdkeD0g'. t aumif;/ wzef wbufwGif ,ckynma&;onf
oGiftrsKd;rsKd;ESihf taESmift,Suf twm;tqD; ajymp&mr&Sd jynfhpHk+yD;/ acwfESihfav#mfnDonf[k
tueftowfrsm;udk &ifqdkif=u&ayonf? ,lq+yD; usOf;ajrmif;aom “abmif”twGif;Y a&mifh
,if;ukd ,cktxd ynma&; “rl” wdwd &Jae=uv#ifvnf;aumif; ,if;tpGef; ESpfbuf
ususr&Sdao;bJ [dk,drf;'D,drf;jzpfaeaom ynm pvHk;wGif wu,fhacwfopfxlaxmifa&;wGif t
a&;pepf ukd jrif awG @&jcif;jzih f xif &Sm;od jrifEdkifayonf? wwfynm ,Of aus;r_e ,fy,fwG if rnfonhf
xdk@a=umihf ausmif;om;rsm;. trsKd;om; wm0efrS ausyGefpGm xrf;aqmifEdkif=urnf r[kwf
ynma&;v_ y f & S m ;r_ r Sm txuf y g(3) csuf u d k ay? odk@jzihf EdkifiHopfwnfaxmifa&;/ trSDtckduif;
ydwfqdk@wm;qD;aeaom taESmuft,Sufrsm;ukd a&; wdkufyGJ}uD;udk rsm;pGm aES;auG;av;vHapay
ausmfjzwfEkdif&ef vHk;yrf;&ayrnf? TonfrSm vdrfhrnf? twm;tqD;jzpfaeayvdrfhrnf?
ausmif;om;wdk@. trsKd;om;a&; v_yf&Sm;r_}uD; jzpf xdk@a=umihf wzufwGif wdk;wuf&&Sdor#
ayonf? tcGihfta&;“abmif”twGif;Y tpGrf;ukef óud;pm;
jynfolwdk@. trsKd;om;a&; vGwfajrmuf oif,l=u&ayrnf? wzufwGif rjynfhpHkao;aom
a&; trSDtckduif;a&;wdkufyGJESihf ausmif;om;wdk@. trsKd;om;ynma&;. twm;tqD; tuef@towf
udkvdkeDynma&;pepf qef@usifaom trsKd;om; wdk@ukdvnf; tqifhqifh vHk;yrf;ajz&Sif; xdk;azmuf
ynma&;v_yf&Sm;r_wdk@onf wrsKd;om;vHk; v_yf&Sm; oGm;&ayrnf?
r_ESihf ,SOfwGJI aeayvdrfhrnf? wOD;ukdwOD; tusKd; Tae&mwGi f u|ef awmfw d k@ udk ,f a wG @
ðyayvdrfhrnf? tenf;i,fukd wifjyvkdayonf? u|efawmfwdk@on f
xdk@a=umifh ausmif;om;wm0efukd twd e,fcsJŒpepftm; vufeufudkifwdkufyGJqif&mY *syf e
tus=unhfv#if vuf&Sdynma&;pepfonf rnfr# rsm;wGif ppftwwfynm oif,l&&SdpOftcgu
trSDtcdkuif;aom ynma&;pepfjzpfonf/ rnfr# *syefwdk@uu|efawmfwdk@tm;wu,fhppftwwfudk
52 trSwf -22
oifay;onfr[kwfay? wu,f av;av;eufeuf ypf&rnfholrsm; jzpfayonf? aemifvlwdk@twGuf
wwfajrmufrSmukd rvdk vm;ay? rawmfwq tusKd; trSDtcdkuif;I 0ajymom,maom EdkifiHopfukd xl
jcif; ,m,Dwdkufqdkifrd+yD; rvGJomI/ omrefppf axmif&ayrnf? xdk@a=umihf vGwfvyfI acwfrSD+yD;
tajccHynmavmufom oifay;cJhayonf? odk@&m EdkifiHrS omreftrsKd;om;wdk@xuf tepfemcH+yD;
wGif u|efawmfwkd@onf ,if;a=umihf pdwfysuf óud;pm;&ayrnf? udk,fykdif wDxGifzefwD;r_rsm;ukd
tm;i,fjcif;r&SdcJhyg? &or#ynmukd usKd;usKd; ukwf rsm;pGmðyvkyf&ayrnf?
ukwfoif=uonf? wdk;wufzefwD;,l.? aemuf u|efawmfwdk@onf TacwfwGif vljzpf
qufvuf+yD; tcsdef&or# tcGihfóuHor# pmtkyf &jcif;onf *k%f,lbG,fjzpfayonf? TacwfrSm
rsm;rSvnf;aumif;/ awG;ac: }uHqjcif;jzihf vnf; tvGef&ufpuf=urf;ñuwfaom udkvdkeDpepf. zd
aumif; avhvm=uonf? ,if;aemuf ppfajrjyifY ESdyfr_ukd cHae&aom acwfjzpfayonf? Todk@
&efolESihf &ifqdkifwdkufcdkuf=u&onf? uHaumif; &mpkESpfaygif;rsm;pGm vlwdk@tm; zdESdyfaoG;pkwf ae
axmufrI raoraysmufbJ ,if;rS wefbdk;}uD; aom e,fcsJŒpepfukd u|efawmfwdk@vufjzihf wdkuf
aom udk,fawG@ppfA[kokwrsm;ukd wdk;wuf&&Sd ckdufacsr_ef;aeayonf? TaESmifóud;ukd u|efawmf
vmjyefonf? wdk@vufjzihf jzwfawmufv#ufaeayonf?
Todk@jzihf pmawG@udk,fawG@ESihf awG;awm xdk@jyif ESpfaygif;rsm;pGm udkvdk eDpepf.
a0zefwDxGifjcif;wdk@ukd wvSnfhpD/ a&&Snfóud;yrf; &ufpufpGmaoG;pkyfr_a=umihf acwfaemufus+yD;
avhvmr_tm;jzihf ppf. twwfynm wdk;wuf yifyrf;qif;&JvSaom trsKd;om;wdk@. b0qdk;udk
wwfajrmufvm+yD; e,fcsJŒ&efolrsm;ukd u|efawmf vnf; u|efawmfwdk@vufjzihfyif jr‡ihfwif&ayrnf?
wdk@onf ppfyGJrsm;wGif atmifEdkifcJhayonf? ppf acwfopf}uD;ukd xlaxmif&ayrnf? Twm0ef
twwfynmukd vufawG@atmifjrifpGm toHk;cs rsm;onf vlb0twGuf rGefjrwfaom wm0ef
EdkifcJhayonf? Tenf;jzihf vGefcJhaom ESpftenf; rsm;jzpfI u|efawmfwdk@ *k%f,lEkdifayrnf? ,if;on f
i,fu (6) vufr "g;udkyif ukdifaqmifcGifhr&cJhaom u|efawmfwdk@acwf. *k%ft&Sdq Hk;aom wm0ef
ArmtrsKd;om;wdk@onf vuf&Sdwyfrawmfudk wnf jzpfayonf?
axmifzGJ@pnf;EkdifcJhayonf? owdòy&rnfrSm u|ef xdka=umihf TuJhodk@ trsKd;om; pD;yGm; a&;
awmfwdk@onf vHk;0trSDtcdkuif;aom EdkifiHr[kwf trSDtcdkuif;a&; v_yf&Sm;r_umvwGif ausmif;
ao;/ xdk@a=umifh trSDtckduif;I vGwfvyfaom om;rsm;taeESihf wzufrS &&Sdor#aom ynm
EdkifiH}uD;rsm;vdk acsmarmajyjypfvdrfhrnfr[kwfay? a&;tcG i hf t a&;rsm;uk d trsKd ;om; pD; yGm ;a&;
t&m&m u|ef awmfw d k@ vufj zih f prf; w0g;0g; xlaxmifr_twGuf tuef@towf twm;tqD;
wDxGif zefwD;&ayrnf? xJrSmyif xdk;xGif;wDxGif zefwD;aompdwf"gwfjzihf
xdk @a=umih f r&ao;onf uk d &atmif ZGJowWd}uD;rm;pGm oif,l&ayrnf?
wzuf r S óud ; yrf ; +yD ; tjcm;wzuf r S &or# wzuf w G i f v nf ; rjynh f 0 ao;aom
“abmif”twGif; trsKd;om;ynma&;/ pD;yGm;a&; odk@r[kwf twm;tqD;jzpfaeaom trsKd;om;
wm0efwdk@ukd ausyGefatmif aqmif&Guf=u&ayrnf? ynma&;pepfukd wdk;wufaumif;rGefap&ef ausmif;
u|efawmfwdk@onf omrefvlyk*~dKvfrsm; om;rsm;onf q&mrdbrsm; ,Ofaus;r_qdkif&m
r[kwf=uyg? vuf&Sde,fcsJŒacwf}uD;ukd “ajymif;vJ” pmayacgif;aqmif tzGJ@ tpnf; wdk@ ESihf jynfol
trSwf -22 53
trsm; vufwGJI wdk;wufzHG@òzd;vmatmif vkH;yrf; wufzGH@òzd;a&;wdk@ukd tpOfwpdkuf vkyfief;wm0ef
tm;xkwf=u&ayrnf? w&yftaeESihf xdef;odrf;ðyvkyfoGm;&ayrnf?
TonfrSm vuf&Sdacwf. ausmif;om; vl@b0 0efxkwf0efydk;rsm;ukdvnf;aumif;/
rsm;ESifh trsKd;om;a&;jy\emudk u|efawmfjrif trsKd;om;a&;wm0efrsm;ukdvnf;aumif;/usef;rm
or# wifjy&jcif;jzpfayonf? oef pGrf;rS omausyGefEdk if=uayrnf ?aysmf&GifEdk if=uayrnf ?
wwd,rSm rdrdtawG;tac: t,ltq
wdk@ukd ody`Henf;uspGm awG;ac:ar#mfjrifwwf&ef owd
ESihf óud;pm;tm;xkwf =u&ayrnf? Arm trsKd;om;
wd k@rSm }uD;rm;aom vufawG@vk yfief; ud kifief;}uD ;rsm;
pufr_vkyfief;}uD;rsm;/ ppfwyf}uD;rsm; r&SdcJhay? ,ck
txd wOD;csif; ukefypPnf;xkwfvkyfaom pD;yGm;a&;
pepf tao;pm;jzpfaom tvGefacwfaemufus
aomu&d,mjzihf wOD;csif; v,f vkyfaompepf rsm;
omjzpf&um; eufeJodrfarG@ av;eufus,f0ef;aom
trsm;ESifh nDnGwfpkaygif; vkyfudkif&aom tawG@
(4) tóuHrsm; r&Sd=uay?
xdk@tjyif u|efawmf. tawG@tóuH xdk@jyif ynma&;rSmvnf; ukdvdkeD ynm
tcsKdŒrS ausmif;om;rsm; vli,frsm;.b0 wdk;wuf a&;pepfatmufwGif }uD;jyif;vmcJh&ojzifh ‚if;
aumif ; rG e f a &;twG u f wd k u f w G e f ; t}uH a y; tawG;tac: t,ltwdk@rSm jy\emw&yfudk csOf;
vdkaom tcsufrsm;ukd wifjyvdkygonf? uyf&mwGif vufawG@odyH̀enf;uspGm csOf;uyfEdkifr_
‚if;rSm u|efawmfwdk@acwfonf jyif;xef xuf pdwftm;xufoef&mbufodk@ aoGzDvkduf
aom e,fcsJŒqef@usifa&; wkdufyGJ0if+yD;/ wkdif;opf rSm;rdchJ=uayonf? xdk@a=umihf jy\em. vdk&if;
jynf opf wnfaqmuf=u&rnfholrsm;jzpf&m omref tESpfom&rsm;ukd v#ifjrifpGm/ rSefuefpGm rajz&Sif;
vlwdk@ESihf rwlEdkifay? rsm;pGmaphaphpyfpyf óud;pm; Edkif=ubJ taumuftauG@/ trSm;t,Gif;rsm;jzihf
tm;xkwf&ayrnf? r=umc% 0Jvnfaewwfayonf?
xd k@ a=umihf yxrtm;jzihf “tcsd ef ”udk TonfrSm EdkifiH. trsKd;om;v_yf&Sm;r_
aphpyfu|rf;usifpGm toHk;cs&ayrnf? tcsdefròzef; rsm;ukd rsm;pGm aESmihfaES;}uhH=umapjcif;/ trsKd;om;
=u&efESihf tcsdef.wefbdk;ukd av;av;eufeuf pnf;vHk;nDnGwfa&;ukd xdcdkufapjcif;ESifh wdkif;jynf
oabmayguf=u+yD; tv[morukefvGefapbJ wdk;wufzGH@òzd;a&;vrf;a=umif;ukd twm;tqD;
pepfwus tusKd;&SdpGm tpOft+rJowd&SdpGm toHk; taESmuft,Suf jzpfapayonf?
csoGm;&ef jzpfayonf? xdk@a=umifh ausmif;om;rsm;onf trsKd;
'kw d, rS m ud k, fu m, usef ;rmzGH @òzd ; om;ynma&; óud;yrf;r_wGif tcsdef/ usef;rma&;ESifh
oefpGrf;a&;onf ta&;}uD;ayonf? “^m%”ESihf obm0wWuspGm awG;ac:wwfr_wdk@ukdyg wdk;wuf
“um,”zGHòzd;a&;rSm 'GefwGJoGm;&ayrnf? EkysKd zGH@òzd;atmif rdrdudk,fukd ðyjyifavhusifh=u&efvnf;
oefpGrf;aom vli,fb0rSpwif+yD; um,Av wdk; wdkufwGef;a&;om;&ayonf? ÒÒ Ò
54 trSwf -22
Ad k vf cs K yf a u s mf a Z m a rG ; a e‹ t rS wf w &
trSwf -22 55
Ð wkdif ;jynfeJ@ jynfola wGbmjzpf jzpf olw kd@ jrefrmhwyfawmfudk zGJ@pnf;wnfaxmifcJhwJh acgif;
tm%mqufvufudkifpGJa&;bJ pOf;pm;aewmyg? aqmifwOD;vnf;jzpfw,f? 'Dae@ wyfrawmfom;
Ð wk d i f ; jynf r S m 1990 ck E S p f a&G ; aumuf y G J awGudk b,fvkdtrSmpum;rsm; ajymcsifygovJ?
&v'ft&ajym&&if w&m;0if ajyma&;qkdcGifh &Sdol ajz? ? usaemfukd,fwkdif yg0ifwnfaqmufcJh wJh
[m N.L.D yg? etz[m N.L.D eJ@aqG;aEG; jrefrmhwyfrawmf[m rsdK ;cspfjynfcspf jynfol@
&if tm%mcGJa0a&;udk aqG;aEG;&rSmyg? 'gawG tcspfawmf wyfrawmfb0uae jynfolawGudk
cGJa0ray;Ekdifvkd@/ raqG;aEG;csifvkd@ [dka&Smif'Da&Smif ESdyfpufowfjzwf/ zdESdyfwJh jynfol@tcsOfzwf a=u;
vkyfaewmom jzpfygw,f? pm;wyf}uD; jzpfoGm;&wmudkawmh usaemftvGefyJ
Ð jzpf&rSmu N.L.D eJ@ aphpyf/ trsdK;om; emusnf;rdygw,f?
nD!Gwfa&;udkwnfaqmuf/ 'Drkdua&pDEkdifiH xl wk dif ;jynfud k vGwfv yfa &;&+yD; aemuf
axmifa&;wkd@ygyJ? 'Drkdua&pD tajccHay:rSm wnfaqmufEkdifcJh&if
Ð 'DvkdrvkyfbJ olwkd@&JŒ vrf;jyajryHk}uD;udk twif; trsdK;om;nD!Gwfa&; òyduGJrSmr[kwfyJ jynfwGif;
qufvkyfr,fqdk&if atmifjrifp&mvrf;vnf;r&Sdbl;? ppfvnf; jzpfrSmr[kwfygbl;?
wkdif;jynftwGufvnf; aumif;vmp&m r&Sdygbl;? 'gayr,fh jynfwGif;ppfjzpfvm&vkd@ 'gukd
ar;? ? tckjrefrmppftpkd;&u ESpfaygif;rsm; pGm tcGifhaumif;,l+yD; Akdvfae0if;trSL;ðywJh qdk&S,f
vufeufudkifwdkufcJhwJh wkdif;&if;om; tzGJ@tpnf; vpfwyfrSL;rsm;u wyfudk wvufudkif a=u;pm;
tcsdK@eJ@ typftcwf &yfpJxm;ygw,f? 'Dvdk typf wyftjzpf ajymif;vJvkdufygw,f? ppftm%m&Sif
tcwf &yfqJa&;awG[m jrefrmjynf jynfwGif;ppf pepfudk xlaxmif+yD; wyfudkvnf; ppftm%m&Sif
&yfpJa&;/ +idrf;csrf;a&;twGuf tmrcHcsuf &Sdonf pepf umuG,fa&;wyf jzpfapcJhygw,f?
vkd@ AdkvfcsKyftaeeJ@ jrifrdygovm;? wyfrawmfom;rsm; odzkd@u ppftm%m
ajz? ? typftcwf &yfpJa&;[m wzufeJ@wzuf &Sifpepf[m jynfolvlxktwGuf 'kuQawG o,f
vufeufpGJudkif wkdufcdkufaewmeJ@pm&if aumif;w Jh aqmifvm,Hkomru wyfrawmfom; trsm;pk
twGuf usaemfóudqdkygw,f? 'gayr,fh typftcwf tay:rSmvn;f 'kuQawG usa&mufapw,fqkdwm
&yfpJvkduf±HkeJ@ ESpfq,fpkcsDcJhwJh jy\emrsm;[m ajy ygyJ? wu,fhvufwqkyfpm vlwpkuav;om
vnfoGm;wm r[kwfygbl;? 'gawGudk wqifhcsif; csrf;omaewmyg? 'gawmif woufvHk; cHpm;&wm
ajcvSrf;rSefrSefeJ@ wkd;wkd;+yD; aqG;aEG; ajz&Sif;oGm; r[k wf ygbl ;? Adk vf ae0if; tjzpfu dk yJ =unfh yg?
&ygvdrfhr,f? b,fvkd aooGm;&ovJ?
'grSom a&&Snftypftcwf &yfpJa&;&+yD; 'ga=umifh tcktcsdefrSm jynfolvlxkeJ@
EkdifiHa&;t&vnf; ajyvnfr_awG &Ekdifygvdrfhr,f? wlwlvufwGJ+yD; 'Drkdua&pD &&Sda&;wkdufyGJxJ yl;
EkdifiHa&;t& ajyvnfr_awG&rSom +idrf;csrf;a&; aygif ;yg0ifv m=uyg? wyf rawmfu dkv nf; 'Dr kd
twGuf tmrcHcsuf &SdEkdifrSmyg? typftcwf &yfpJ ua&pDwyfrawmf? jynfolawGudk umuG,fay;wJh
vkduf±Hkuav;eJ@awmh bmrS tmrcHcsuf ray;Ekdif wyfrawmf vG wfv yfa &;ukd xd ef; odr f;ay;wJh
ygbl;? wyfrawmftjzpf ðyjyif=u&atmifyg?
ar;? ? &JabmfoHk;usdyf0if wOD;vnf;jzpf trsdK;
om;acgif;aqmif}uD; AkdvfcsKyfatmifqef;eJ@twl Ò Ò Ò
56 trSwf -22
aumufE+wfcsufrsm;
vl@avmurSm vlom;wkd@twGuf &ifqkdifae&wJh zdESdyfcsKyfcs,fr_ jy\em}uD; (2) &yf&Sdygw,f?
(u) yxruawmh awmawmifa&ajr&moDOwk pwJhoabmw&m;}uD;rsm;u vlom;wkd @&JŒ om,m
wkd;wufr_udk rsm;pGmaomae&mrsm;rSm twm;tqD; tuef@towf csKyfjc,fr_rsm;eJ@ ydwfqdk@aew,f?
(c) 'kwd,uawmh vlom;wkd@[m ,ckvkd tcsKdŒtcsdKŒaom obm0w&m;&JŒ tcsKyftcs,f tuef@
towfukd cHae&±kHru vlom;tcsif;csif; zdESdyfcs,fvS,f aoG;pkyfjcif;qdkwJh 'kuQ}uD;ukdvnf; cHae&w,f?
(*) vl@orkdif;rSm vltaygif;wdk@[m olwkd@acwfeJ@olwkd@ awG@óuH&wJh 'DvkdzdESdyfcsKyfcs,fr_rsm;udk
awmufav#muf wGef;vSefajz&Sif;cJh=u&w,f? vlwkd@[m obm0avmu}uD;u csKyfcs,fxm;wJh tcsdK@
tcsdKŒaom Oya'vrf;a=umif;rsm;udk &SmazG+yD; obm0t±kdif;udk t,Ofjzpfatmif vlwkd@&JŒtusdK;pD;yGm; jzpf
atmif ol@acwfeJ@ol wkd;wufwDxGifvkyf}uHcJh&w,f? tusdK;ðycJh&w,f? 'ga=umifh }uD;rm;wJh a&m*g
qdk;}uD;awGudk umuG,fcJh=u&w,f? tzdk;wefvSwJ@ a&aEG;aiG@ v#yfppf"mwftm; ponfwkd@udk wDxGif
cJh=u&w,f? ol@acwfeJ@ol vlvlcsif; zdESdyfaoG;pkyfr_rsm;udkvnf; awmfvSefajz&Sif;cJh&w,f? wcgwkef;u
vlom;wkd@tay: &ufpufpGm zdESdyfjc,fvS,fcJhwJh aus;u|efacwf}uD;udkvnf;aumif;/ ajr&Sifya'o&mZf
{u&mZfacwfq dk;}uD;rsm;udkvnf;aumif; awmfvSefajymif;vJcJh=u&w,f? 'Dvdkacwf=uyf acwfqdk;
}uD;rsm;ukd z,f&Sm;+yD; om,m0ajymwJhacwfrsm;udk wnfaqmufcJh=u&w,f?
trSwf -22 57
“Tt&if;&Sif0g'onf urBmay: Y jyef@aeor#umvywfvHk;/ wenf;tm;jzifhqdkaomf Tt&if;&Sf i
0g' yaysmuf+yD;v#if jA[Rpkd&fw&m;udk tajcðyaom qdk&S,fvpfZifac: vltrsm;aumif;pm;a&;0g' vlxk
aumif;pm;0g' rjyef@yGm;rpnf;um;oI umvywfvHk; u|Ekfyfwkd@urBmajrwGif taxGaxGaom uyf}uD;
rsm; qdkufa&mufvsufyif &Sd=uayvdrfhOD;rnf”vkd@ qkdygw,f? 'gawGa=umifh AdkvfcsKyf&J@ tem*wf pD;yGm;a&;
0g'[m qdk&S,fvpf0g'udk OD;wnfa=umif; xif&Sm;ygw,f?
trSwf -22 59
jynfolryg&if bmrSrvkyfEkdifwJhacwfvnf; jzpfygw,f? 'gudkvnf; zdESdyfolrsm;[m odw,f? 'ga=umifh
olwkd@[mjynfolawGudk EkdifiHa&;rSm ±_yfaxG;atmif vkyfvmwwfygw,f? 'ga=umifhvnf; u|efawmfwkd@
jynfolrsm;udk rSefuefwJhEkdifiHa&; wkd;wufem;vnfatmif óud;pm;=ubkd@vdkygw,f? u|efawmfwkd@tbkd@
acwfopfe,fcsJŒpepfudk pl;pl;pdkufpkduf wkdufckdufrJhEkdifiHa&;vrf;a=umif;ay:rSm &yfwnfoGm;bdk@ vkdyw,f
g ?
wcsdKŒu ajymygao;w,f? EkdifiHa&;qkdwm &Sd&r,f vkyfoifhwJhudpPygbJ? 'gayr,fhEkdifiHa&;[m
aemufwqifh ygwDtzGJ@tpnf;txd jzpfvmwJhtcg raumif;awmhbl;? trSm;trSefudk ygwDtjrifeJŒom
=unfhwwfw,f? ygwDtusdK;udkom =unfhwwfw,f? rkef;bG,faumif;w,fvkd@ ajym=uygw,f?
'Dae&mrSm EkdifiHa&;0g'wck jynfolawGudk v_HŒaqmfynmay;bkd@ wm0efay;+yD;wJhaemuf pnf;±Hk;
v_yf&Sm;zkd@qdkwm ygwDw&yfr&SdbJ rjzpfEkdifbl;? wOD;wnf;wa,mufwnf;u vkyfEkdif=uwmr[kwfbl;?
}uD;us,fwJh jy\emrsm;udk vuf±Hk;rsm; ,ckacwftac: au'grsm;ac:wJh aoG;aomufygwD0ifawG
r&SdbJ pnf;±Hk;v_yf&Sm;bkd@ rjzpfEkdifyg?
tavmif;bk&m;[m ol@&JŒ}uD;us,fwJh awmfvSefa&;v_yf&Sm;r_}uD;udk atmifjrifpGm acgif;aqmif
EkdifcJhwm[m ol@vuf±Hk;ygwD0ifawGeJ@ uif;vkd@rjzpfEkdifygbl;? aemufwqifhajym&&if jynfolawGeJ@ uif;vk d@
rjzpfEkdifygbl;?
wenf;xufajym&&if }uD;us,fwJh awmfvSefajymif;vJr_}uD;rsm;qdkonfrSm jynfolw&yfvHk;
rygbJ +yD;Edkifwm r[kwfygbl;? jynfoleJ@ uif;vkd@rpOf;pm;Ekdifbl;? 'DjynfolawGw&yfvHk;udk yg0ifb_H@adk@ qmf
v
pnf;±Hk;wJhae&mrSm acgif;aqmif wkdufyGJ0ifwJhae&mrSma&m vuf±Hk;au'gawG/ ygwD0ifawGrygr+yD;Ekdifygb?l;
u|efawmfwkd@ jrwfpGmbk&m;ocifyifv#if rdrd&JŒtbd"rRmw&m; a'oemeJ@ omomemawmf}uD;
wkd;csJŒpnf;±Hk; xdef;odrf;bkd@ &[ef;oHCmawmfrsm;jzpfwJh tzGJ@tpnf;}uD;rsm;tjzpfom xdef;odrf;cJh&
ygw,f? EkdifiHa&;rSmvnf; rdrdwkd@ t,ltqudk vlxkvufcH+yD; EkdifiHa&;tm%m,lzkd@twGuf pnf;±Hk;=u&
ygw,f? wkdif;jynfwkdif;rSm vlwef;pm;toD;oD; &Sd=uygw,f? 'Dvlwef;pm;awG[m vlwef;pm;tvkduf
rdrdwkd@tusdK;udk aqmif&Gufbkd@ ygwDtpnf;t±Hk;rsm;zG@J+yD; aqmif&Guf=up+rJ jzpfygw,f? ygwDawG ±_yfaxG;
aewm vkdwmxufydkaewmawG rwnfr+idrfjzpfaewmawG[m tcsdKŒaom tcsdefumv tajctae
rsdK;rSm &Sd=urSmbJ? 'g[m jynfolvlxkvufxJ rSefuefwJhEdkifiHa&;tjrif ra&mufao;vkd@ [kda,mifa,mif
'Da,mifa,mif jzpfaewwfjcif;jzpfygw,f? txl;ojzifh acwfwckeJ@ wckeJ@ tul;=um;umvrsdK;eJ@
awmfvSefa&; 'Da&uscsdefrSm jzpfwwfygw,f? 'DvkdeJ@ jynfolawGxJ rSefuefwJh EkdifiHa&;tod wjznf;
jznf; 0ifvmwJhtcg ta,mifa,miftrSm;rSm; jzpfae&wJhumvudk ausmfjzwfEkdif=ur,f xifygw,f?
vltrsm;pk}uD;twGuf tusdK;t&SdqHk; rSefuefwJhvrf;r}uD;tay: a&mufvmwwf=uygw,f? 'Dtcg
rsdK;rSm awmfvSefa&;[m a&SŒwvSrf;wkd;Ekdif=up+rJjzpfygw,f?
60 trSwf -22
AdkvfcsKyfausmfaZm ESpf 90 jynhfarG;aeŒodkŒ opPmtiftm;pk.
“E+wfcGe f;quf o0%fv$m”
AdkvfcsKyfcifAsm æ AdkvfcsKyf&Sihf
opPmtiftm;pk E_wfcGef;qufo *g0&òyygw,f? AdkvfcsKyfusef;rmygap? ,ae@Arm
jynfEkdifiHa&;b0eJ@ vlr_a&;b0wdk@toD;oD; c|wfòcHusap&efeJ@ 'Drdkua&pD/ vGwfvyfr_wdk@ ±dkufcsKd;
zsufqD;cHae&aom tcsdefrSm oef;aygif;rsm;pGmaom tzdESdyfcHjynfolvlxk[m ppfu|efrsm;
tjzpfeJ@ wd&dp>mefb0ukd t"rRwGef;ydk@cHae&w,f? ,ckvJyJ pepfwus qufvuf wGef;ydk@zdk@
twGuf 2008 ppfu|efðya&; zGJ@pnf;yHkukd toufoGif;rJh 2010 a&G;aumufyGJukd uvdrfuuspf
enf;awGeJ@ zefwD;=uygvdrfhOD;r,f?
trSwf -22 61
'DvdktcsdeftcgrsKd;rSm wdkif;jynfeJ@vlrsKd;ukd wdk;wufat;csrf;apvdkwJh/ vlxkb0ukd
OD;xdyfxm;yefqifwJh acgif;aqmifrsm;ukd awmifhw&if; AdkvfcsKyfukd trSwf&aerd=uw,f?
tzdESdyfcH vlxktoD;oD;[m ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;/ zufqpfppftkyfpk&JŒ tEkdif
usifhr_/ aoG;pkyfr_atmufu vGwfajrmufa&;twGuf wkdufyGJ0if±kef;uefaewJh tcsdefrSm AdkvfcsKyf
uvnf; jynfolvlxk&JŒa&SŒu rm;rm;rufruf &yfwnfcJhwJhtjyif/ tzdESdyfcH vlxkawGeJ@twl
wkdufyGJ0ifaewJhtwGuf opPmtiftm;pk0ifrsm; taejzihf tifrweftm;&w,f? tm;&Sdw,f?
'gayrJh touft&G,f }uD;&ifhvS+yD;jzpfwJh AdkvfcsKyfukd tifrweftm;emvSygw,f?
wdkif;jynftwGuf ta&;}uD;wJhtcsdefwdkif;rSm vlxka&SŒuae aewvHk;vdk rm;rm;rwfrwf
xGufay:vmcJh+yD; AdkvfcsKyf[m wkdif;jynf&JŒ&efolukd wGef;vSefcJhw,f? opPmawmfvSefa&;
pmayr*~Zif;rSm AdkvfcsKyf&JŒ wdkif;jynfodk@ajym=um;csufawGukd azmfjycJhbl;w,f? a&'D,dkuae
ajym=um;/ owday;E_d;aqmfwmawGudkvJ em;axmif&w,f? AdkvfcsKyf[m twdwfordkif;
a=umif;wav#mufvHk;rSm ajymifajrmufcJhwJh awmfvSefa&;orm;}uD;jzpfw,f? e,fcsJŒ
qef@usifa&;/ trsKd;om;vGwfajrmufa&;/ zufqpfawmfvSefa&;/ w±kwfjzLeJ@ tar&duef
wdk@usL;ausmfr_ukd qef@usifarmif;xkwfa&;/ vGwfvyfa&;eJ@ +idrf;csrf;a&;/ ppftm%m&Sifpepf
zsufodrf;a&; æ pwJh ordkif;tcsKd;tauG@wkdif;rSm tzdESdyfcHvlxkrsm;eJ@twl ESpfaygif;(71)
ESpf wkdufyGJ0ifcJhwJh awmfvSefa&; acgif;aqmif}uD;jzpfw,f?
wdkif;jynfeJ@ vlrsKd;tay:rSm udk,fusKd;pGef@ tepfemcH+yD; vGwfvyfa&;eJ@ +idrf;csrf;a&;
twGuf vlxkeJ@twl OD;aqmifv_yf&Sm;cJhwJhtwGuf aus;Zl;}uD;rm;vSygw,f? AdkvfcsKyf[m
zdESdyfr_atmufu vGwfvyfa&;twGuf pHerlemjyjzpfw,f? rD;±SL;wef;aqmifvnf; jzpfygw,f?
'DtwGuf AdkvfcsKyf&JŒarG;ae@o0%fv$mrSm trSwfw& azmfjyvdkufygw,f? AkdvfcsKyf&JŒ ZGJowWd
cGeftm;/ awmfvSefwJhpdwf"gwf/ r,drf;r,dkifudkifpGJcJhaom ,Hk=unfcsuf/ wdkifjynfeJ@ vlrsKd;
ay:xm;&SdwJh +idrf;csrf;a&;/ nDnGwfa&;twGuf jrwfaomoabmxm;wdk@ukd opPmtiftm;pk
taejzihf OD;xdyfyefqifv#uf arwWmydk@/ qkawmif; yxmemðyvdkufygw,f?
AkdvfcsKyfoufawmf&mausmf &Snfapzkd@ usef;rmygap? ESvHk;pdwf0rf;at;csrf;ygap?
vGwfvyfat;csrf;wJh wkdif;jynfudk AdkvfcsKyfudk,fwkdif jrifawG@EkdifwJhudk,f jzpfygapa=umif;
qkawmif; arwWmykd@ovdkufygw,f AkdvfcsKyf?
av;pm;euf±d_if; *g&0ðyv#uf
tiftm;pk
62 trSwf -22
tm[m&pmapmif 0dkif; awmfo m;rsm;rS
AdkvfcsKyfausmfaZm ESpf 90 jynfh arG;ae‹
txdrf;trSwftwGuf ay;ydk@onhf
“o0%fv$m”
ae‹pJG - 'DZ ifb mv 29 &uf/ 2009 ckE Sp f?
trSwf -22 63
1954-55 ckESpfrsm;wGif jrefrmEkdifiHodk‹ usL;ausmf0ifa&mufvmol w±kwfjzL ulrifwf e
wyfudk armif;xkwf&mY a&SŒwef;wyfrSL;wOD;vnf; jzpfcJhonf? 1957 ckESpf {+yDvwGifrl olykefh fESi
qufoG,fonf[k ajymqdkum Adkvfae0if;u ppfwyfrS ol‹udk t+idrf;pm;ay;cJhonf?
1960 ckESpf0ef;usifwGif q&m}uD; ocifudk,fawmfr_dif;}uD;rSL;onfh jynfwGif; +idrf;csrf;a&;
tzJG‹ESifhtwl wkdif;jynfw0Srf; vSnfhvnfum +idrf;csrf;a&; a[majymyJGrsm;wGif yg0ifcJhjyefonf?
xd k‹jyif w±kwfjzL usL;ausmfr_ESifh e,f csJŒqef ‹usifa&; trsKd;om; aumf rwDwG ifvnf; OD ;aqmifcJhonf?
uGefjrLepfygwD0iftjzpf ESpf 30 t=um/ 1976 ckESpfwGif Armjynf uGefjrLepfygwD
wnf&Sd &mawmwGif;odk‹ awmcdkvmcJh&if; AdkvfcsKyfae0if;OD;aqmifonfh wygwDtm%m&Sifpepf
ESifh qufvuf&ifqkdifcJh&jyefonf?
Adk vfcsKyfausmfaZm. orkdif;pOfudk (tusOf;r#) ,ckvdk jyefajymif;avhvm&mwGif ajymprSf w
wGifp&m wkdif;usKd;jynfðyvkyf&yfrsm; ajrmufjrm;pGm&Sda=umif; awG‹jrif&rnfom jzpfonf?
trsKd;om; vGwfajrmufa&;/ wdkif;jynfw0Srf; nDnGwfa&;ESifh jynfwGif; +idrf;csrf;a&;twGuf
tm;oGefcGefpdkuf vkyfudkifcJhonfh om"u trsm;tjym; &SdcJhayonf? xdk‹a=umifhvnf; rdrdwdk‹
jrefrmvli,frsKd;qufrsm;twGuf wefzdk;rjzwfEkdifonfh pHerlemxm;p&m aemifawmf rsKd;quf
acgif;aqmifwOD;tjzpf owfrSwf&rnfom jzpfygonf?
jynfolvlxkudk opP mazmufum tcsif;csif;vnf; Zmwfwlom;pm;wwfonfh tm%m
,pfrl;r_rsKd;udk ol‹xHyg;wGif rawG‹&Sd&onfrSm txl;yif tm;us*k%f,l&ygonf? xdk‹xufqdk&
ygu ,ae‹umvwGif wkdif;jynfwGif OD;aqmifonfh ppfacgif;aqmifrsm;ESifhrl rnfodk‹rS E_dif;,SOf
Iyif rtyfpyfonfh rsKd;cspfyk*~dKvf}uD; jzpfayonf?
wkdif;jynfjyifywGif rnfodk‹yif aexkdifae&vifhupm; ol. rGefjrwfaom/ oef‹pifaom/
tusKd;aus;Zl; }uD;rm;aom/ wefzdk;rjzwfEkdifaom orkdif;a=umif;onf jrefrmjynfol
jynfom;rsm;. pdwfESvHk;ESifh tawG;tjrifrsm;t=um; acwfaygif;rsm;pGm qufvufI &Sifoef
oGm;rnfom jzpfygonf?
rdrdwdk‹ tm[m& 0dkif;awmfom;rsm;taejzifh AdkvfcsKyfausmfaZm ESpf 90 jynfh arG;ae‹
ausmfvGefcJh+yD;aemuf qufvufI usef;rmudk,fpdwf +rJygapa=umif;ESifh olcspfaom jrefrm
jynfolrsm;ESifh tjrefqHk; jyefvnfqHkqnf;&ygapa=umif; qkrGefaumif; awmif;vdkufygonf?
64 trSwf -22
ESKwfquf* g&0rsm;/ ajym-um;csufrsm;
(1)
Ak dv fc sKyf c if A sm; æ
pma&;q&m/ orkdif;q&m/ EkdifiHa&;orm;awGu AdkvfcsKyfudk AkdvfrSL;csKyfa[mif;
ausmfaZmqkd+yD; oHk;E_ef;a&;zGJ@wwf=uygw,f? wu,fh t&Sdw&m;uvnf; wyfwGif;tqifh[m
'gygyJ? 'gayr,fh q&mjzpfoifwef;ausmif;/ ausmif;om;or*~ twGif;a&;rSL; armifa±$up+yD;
,ae@txd acwftqufquf/ rsdK;quftoD;oD;eJ@twl wkdif;jynfeJ@vlrsdK;&JŒ vGwfvyfa&;/
+idrf;csrf;a&;twGuf vkyfudkif±kef;uefv_yf&Sm;cJhwJh acgif;aqmifwOD;jzpfw,f? tJ'D acgif;aqmif
r_toD;oD;&JŒ tcsKyftacgif&JŒoabm/ +yD;awmh vGwfvyfa&;wyfrawmf/ zufqpfawmfvSef
a&;wyf&JŒ acgif;aqmifvnf;jzpfwJhtwGuf vlxku AkdvfcsKyfudk AkdvfcsKyfvkd@yJ ac:qdk=ujcif;
jzpfygw,f?
Ad k v f c sKyf u sef ; rmygap?
jrifh r d k;
acwW - =opaw;vs
(2 )
tbkd ; Adk v f c sKyf
tbkd;u acgif;aqmifaumif;wOD; jzpfygw,f? usrwkd@rsdK;qufawG tawmfrsm;rsm;
[m tbkd;&JŒajc&mudkeif;zdk@ ysif;=uyHk&w,f? tzdESdyfcHae&wJh vlxkawG[m tbkd;&JŒpdwf"mwf
ZGJowWdawGeJ@ tm;vHk;wkdufyGJ0if&if atmifyGJ&rSmygyJvkd@ aumufcsufcsrdw,f? b0uvnf;
bufpHkrGJaw/ pdwf"mwfuvnf; rGJawaeor# atmifyGJeJ@a0;aeOD;rSmygyJ AkdvfcsKyf&Sifh?
r0if ; at;
tar&d u ef/ tDv D E G dK uf j ynf e ,f
trSwf -22 65
(3)
tbk d; Ad kv fc sKyfc ifA sm; æ
qHk;yg;oGm;+yDjzpfwJh usaemfhzcif[m zufqpf*syef awmfvSefa&;umv r*Fvm'Hk
Adkvfoifwef;ausmif;qif; jzpfygw,f? vGwfvyfa&;acwf/ ae0if; v$rf;rdk;wJhacwfrSm usaemfh
zcifppfAdkvf[m ae0if;&JŒaumufuspfr_/ ,kwfrmr_/ tm%m,pfrl;r_/ tkyfpkzGJ@ ðzwfxkwfowf
vkyfZmwfawGudk pdwfysufvGef;vdk@ ppfwyfuE_wfxGufcJhw,f? ppfwyftjyifrSmyJ ynma&;Xme
ynma&;rSL;wOD;tjzpfeJ@ wm0efxrf;aqmifcJhw,f? taz[m aoomoGm;a&m ae0if;&JŒ
aumufuspfr_'%f&m'%fcsufawGu aysmufroGm;bl;? usaemfwkd@&JŒwkdif;jynf[m tJ'D'%f&m
'%fcsufawGeJ@ ,ckxd rvGwfajrmufEkdifao;bl;? aphaphawG;avav ppftm%m&Sifpepfudk
emusifemusnf;&avygyJ AkdvfcsKyfcifAsm;? 'gayr,fh usaemfwkd@jynfolvlxkawG&JŒ 'Drkdua&pD
wkdufyGJ[m atmifyGJcH&rSmygyJ?
AdkvfcsKyf oufawmf&mausmf &Snfygap? usef;rmcsrf;ajr@ygap? ArmjynfawmfvSefa&;
ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;twGuf qufvufvrf;jyEkdifygap?
±dk a oav;pm;pG m jzif h
bk e f ; jrif ho d e f ; (*syef - opP m wm0efc H)
(4)
tbkd ; Ak dv fc sKyfa usmfa Zm&Si fh
orD;wkd@wkdif;jynfrSm vlowfaumif ppf&mZ0wfaumif oef;a±$wdk@ ppftkyfpk v$rf;rkd;
}uD;pkd;aeor# wkdif;jynf[m usufoa&uif;rJhaerSmyJ? wkdif;jynf&JŒ usufoa&aqmifjzpfwJh
tbkd;wkd@vdk acgif;aqmifawG &Sdaevkd@om wkdif;jynf[m usufoa&&Sdaewmjzpfw,f? tbkd;
usef;rmygap? qufvuf usufoa&aqmifEkdifygap&Sifh?
tbk d ; usef ; rmygap?
rwif E G, f0 if; (wkdu sd K )
(5 )
tzkd;&Sifh
tzdk;a&;wJhpmawG ajymcJhwJhrdef@cGef;awG[m usrwkd@vli,fawGtwGuf pdwf"mwf
ðyjyifa&; pmayawG/ ajym=um;csufawGjzpfw,f? ,ckvnf; a&;Ekdifor# a&;ygOD; tzkd;&Sifh?
ajymEkdifor# ajymygOD;tzdk;?
pifu mylu dk acwWa &mufa ecdku f tzdk; udk vSr f; +yD; OD ; wif uefa wmhv kdu fy gw,f?
rr}uD ;
66 trSwf -22
(6 )
tb zkd; ouf& Sn fo dk@
opPmwm0efcHt,f'Dwmu tb&JŒ ESpf 90 jynfh arG;ae@rSm bmrsm;ajymcsifygovJ/
trSwfw& ajymp&m&Sd&if ajymay;ygvkd@ Ed_;aqmfwJhtwGuf 0rf;omrdw,f? aus;Zl;tvGef
wifrdw,f? wkdif;jynfraumif;pm;wm/ rat;csrf;/ rwnf+idrf/ rvGwfvyfwm[m zdESdyfwJh
rw&m; tkyfpkd;olawGa=umihfyJ? olwkd@&JŒ tm%m+rJa&;oufouf pepfqdk;a=umifhygyJ? b,f
vkdyJjzpfygap zdk;ouf&Snfwkd@&JŒ awmfvSefa&;tawG;tac:/ pdwf"mwf/ owWdcGeftm;awGudk
wkdif;jynfvlxku wòydifeufwnf; qkyfudkifEkdifwJh umvwckukd a&mufvm&rSm rvGJbl;? tzdk;&JŒ
arG;ae@rSm tzkd;usrf;rmygap qkawmif;&if; awmfvSefa&;tawG;tac:awGudk vlxkawG&JŒ
b0tarSmifxJrSm qufvufxGef;!d‡Ekdifygapvkd@ qENðyygw,f AdkvfcsKyf zkd;ouf&SnfcifAsm;?
pk d; rif;
wuUq uf j ynf e ,f
tar&d u ef j ynf a xmif p k
(7 )
(8 )
trSwf -22 67
(9 )
(10)
(11)
68 trSwf -22
(12)
(13)
(14)
trSwf -22 69
(15)
(16)
70 trSwf -22
Ad k vf cs K yf a u s mf a Z m a rG ; a e‹ t rS wf w &
trSwf -22 71
=unfh&onfrSm olvkdcsifaomae&mudka&mufatmif armif;ESifo,faqmifaeaom EkdifiHa&;q&mtcsdK@.
ajymyHkqkdyHkESifhrwlyJ “&Sdaeaomt&m” ukd “ol&Sdaeonfhtwkdif;” ajymqdkaeonfh jyuawh oabmudk
aqmifa=umif; awG@&ygao;onf? u|efawmfteD;wGifxdkifaeaom rdwfaqGwa,mufurl “usaemfwkd@
AkdvfcsKyf[m odyf±dk;w,f/ rrSefwmajymbl;wJhvl r[kwfbl;” [lI acgif;wndrfhndrfhESifh em;axmif&mrS
u|efawmfhudkyif vSrf;I ajymvkdufygao;onf? em;axmifaeoltaygif;u ol.&Sif;vif;csufrsm;udk
pdwf0ifpm;aeonfudkum; tuJcwfrdygonf?
tcsuf t vuf
“u|efawmfhtay:rSm pGyfpGJwJhpmtkyf}uD;eJ@ywfoufvkd@awmh u|efawmfu wnfhwnfh ajym
wwfwJhtwkdif; wkdif;jynfukd &J&ifhpGmeJ@ vdrfwmyJvkd@ajymcsifw,f” [kqdkum pmtkyfwGifpGyfpGJxm;csuf
rrSefuefa=umif;ESifh tcsuftvuf tudk;tum;rsm;jzifh axmufxm; ajz&Sif;jyoGm;ygonf?
“uGefjrLepfzkdif}uD;udk 1965 ckESpf atmifrmC ppfpifa&;wGif &&SdcJhonf[kqdkyHk/ aemuf+yD; 1954
ckESpfuwnf;u &xm;onfqdkyHk/ pGyfpGJcsufwnf;wGifyif a&SŒaemufrnDawmh[lI &Sif;jyjcif;/ ‚if;tm;
ppfaq;jcif; r&S dbJ ppfaq;onf qd kxm;a=umif; trS efw Gif ppfaq;jcif; r&Sd a=umif ;jzifh &S if; jy
oGm;yHkrsm;a=umifh ykdIpdwf0ifpm;vm=uygonf?
“ukd}uD;jrifh[m wjcm;rSmr[kwfygbl;? 'DpGyfpGJcsufawGudk azmfjywJhtpdk;&&JŒvufxJrSmyJ
zrf;xm;+yD;&Sdygw,f? 'DpmawG[m ukdf}uD;jrifha&;wJhpmawG [kwfr[kwf yxraocsm+yD;rS 'DtwGuf
u|efawmfhrSm wm0ef&Sdw,f r&Sdbl;qdkwmudk ajym&ygr,f? tckawmh 'DpmawG[m udk}uD;jrifh&JŒpmawGvkd@
wxpfcs rqdkEkdifbl;qkdwmvnf; pmtkyfxJrSm twdtvif;ygaeygw,f? okd@ygv#uf 'DtwGuf u|efawmfh
rSmwm0ef&Sdw,fvkd@ qdkxm;wm enf;vrf;rusygbl;? 'DpmawG ukd}uD;jrifha&;wm [kwfr[kwf tao
tcsm ppfzkd@aumif;ygw,f? tck udk}uD;jrifh[m tpdk;&vufxJrSm &Sdaeygw,f? 'gudk ppfzkd@rcufygbl;”
qdkvkd&if;rSm udk}uD;jrifhESifhywfowfI AkdvfausmfaZmrSm pGyfpGJcH&jcif;jzpfonf? okd@jzpfv#if ukd}uD; jrifh
tay:pGyfpGJcsufudk ckdifvHkap&rnf? xdkokd@ckdifvHk+yD;rS ol@wGif wm0ef&Sd r&Sdqdkaomtcsufudk jyuawh
todESifhyif pOf;pm;&ef[lI wifjyvkdufjcif;jzpfawmhonf?
72 trSwf -22
tjypf& Sd v #if c H & J o l
ol@tm; w&m;Oya'ESifhtnD tjypf&Sdr&Sdudk ppfaq;qHk;jzwfcJhjcif; r&Sdaomfvnf; wzufowf
pGyfpGJcsufrsm;udkyif wzufowf twnfðyqHk;jzwfvkdufovkd &SdaeyHkudk ajym=um;avonf? w&m;
Oya'ESifhtnD twdtusppfaq;zkd@udk olu t}udrf}udrf wkdufwGef;awmif;qdkcJha=umif;rsm;udk taxmuf
txm;awGjyum ajymqdkoGm;avonf? “u|efawmfhudk ppfaq;yg/ ppfaq;+yD; tjypf&Sdvkd@tjypfcH&&if
tjypfrSavsmhaygh&ef awmif;yefvdrfhrnfr[kwfyg? tjypfudk &J0H@pGmcH,loGm;ygrnf” [k tm%mydkifwkd@xH
ajym=um;cJhyHkrsm;udk xkwfazmfajymqkdum “ppfaq;yg tjypf&Sdv#if cH&Jygonf” [k xyfrHI awmif;qkd
vdkufjcif;yif jzpfavonf? tpkd;&url ol@udkiJh!‡mI rppfaq;awmhyJ rlvpGyfpGJcsufrsm;udk twnfðyum
&mxl;rS ESpfqifhav#mhcs+yD; wyfrawmfrS E_wfxGufum yifpif,lap&rnf[k trdef@csrSwfvkdufavonf?
tjypfxif&Sm;onf[k tjypfay;+yD;rS tjypfukd yvyfapjcif;qdkv#if iJh!‡monf[k qkdEkdifrnf
jzpfaomfvnf; twdtus ppfaq;jcif;/ um,uH&Sifukd,fwkdifauseyfavmufatmif xkacs&Sif;vif;&jcif;/
pGyfpGJcsufESifh &Sif;vif;csufrsm;tay:wGif jynfhpHkpGm =um;em+yD;tqHk;tjzwf csrSwfjcif;r&Sd&bJ oHo,ESifh
&mxl;rS ESpfqifhavsmhcs+yD; wyfrSxGufcGmapaomtjypfrsdK; cH,l&jcif;udk cH,l&olu rdrdtay: iJh!‡m
onf[k r,lqEkdifa=umif;ESifh ol.cHpm;csufudk xkwfazmfjyovkdufjcif; jzpfavonf? “u|efawmfhudk
iJ@!‡m&mra&mufyg? epfrGef;ap&m a&mufygonf” [lI ajym=um;cJhygonf?
AkdvfausmfaZm. wifjycsufrsm;rS awG@&onfhtcsufum; “w&m;Oya't& ckcHumuG,fr_
r&Sdr_” yifjzpfygonf? olu wyfrawmf pnf;urf;Oya'rsm;ESifh wifjy&m0,f wyfom;wkdif;wGif auseyf
avmufatmif xkacs&Sif;vif;cGifh &Ekdifonf[k wyfrawmfom;±_ŒaxmifhrS wifjyoGm;jcif;jzpfygonf?
ZGefv 30 &ufae@xkwf a=u;rHkowif;pm acgif;}uD;ykdif;u “±Hk;wifppfaq;yg” [kawmif;qdk
csufrSm jynfaxmifpkom; wOD;. tcGifhta&;udk tajccHOya't& awmif;qkdvkdufjcif;jzpfonf?
“AkdvfausmfaZmonf omrefjynfaxmifpkom;wOD; r[kwfao;ay? wkdif;jynftwGuf &Gyf&Gyfc|Hc|H tr_
xrf;cJhaom wkdif;cspfppfonfausmf wOD;jzpfayonf” [k a&;om;xm;ayonf? AkdvfausmfaZm.
wifjycsufrsm;tay:wGif =um;emolwkd@u pOf;pm;a0zef&mwGif Tokd@aom xifjrifcsufrsdK; ay:vm
onfudk awG@&ygonf? xkdpum;rsm;udk =um;em&jcif;jzifh jynfaxmifpkom;wkdif; &&SdcHpm;&rnfh tajccH
Oya'yg tcGifhta&;udk AkdvfausmfaZmvkdyk*~dKvfyifv#if qHk;±Hk;ae&+yDavmqdkonfh tcsuf [kwfr[kwf
avhvmp&m aumif;vSayawmhonf? odk@a=umifhyifvnf; xdkudpPudk pdwfyg0ifpm;ae&jcif; jzpfay
vdrfhrnf?
oH o ,rsm;
AkdvfausmfaZmonf uGefjrLepfrsm;tay:wGif &Jabmf&Jbufcsif; oHa,mZOf&Sdum iJh!‡monf?
okd@a=umifh uGefjrLepfrsm;udk wkduf&mwGif ZufqGJxm;onfqdkaom oHo,rsm;ESifh ywfoufIvnf;
&Sif;jyoGm;ayonf?
“AdkvfausmfaZmonf ppfwkduf&mwGif ae&ma'orsm;udk odrf;ykdufEkdifaomfvnf; olykefzufrS
vlrsm;udk aoatmifrowfojzifh rauseyfa=umif;/ okd@a=umifh oHo,&Sda=umif;ESifh 0ef}uD;OD;AaqGu
ajymyHkudk olujyefI&Sif;cJhyHkrsm;ukdyg &Sif;jyoGm;avonf? xkdudpPESifhywfoufI oluOD;AaqGtm; ppfa&;
trSwf -22 73
0dZ…mynm. oabmudk&Sif;jyonf? ppf.&nf&G,fcsufonf vludkowfzdk@avm/ ppfEkdifzkd@avmqdkonfudk
a&G;&rnf? wzuf&efolrsm; pdwf"mwfusq if;I ppfwkdufEkdifpGrf;avsmhyg;atmif wkdufyGJqifEkdifv#if
atmifEdkifjcif;yif jzpfonf? &efolawGudk wkdufyGJwkdif;ajrmufrsm;pGm owfypfEkdifonfqdkonfh ppfyGJr;rS
sdK m
urBmhppfordkif;wGif &Sm;yg;vSonf? 'kwd,urBmppftwGif;u pwmvif*&uf wkdufyGJwckwnf;om
&efoltm;vHk;udk ðywfðywf ðyef;apcJhzl;onf? vlonftouf&Sdaom owW0gjzpfI xGufayguf&atmif
&Smwwfonf? okd@a=umifh tm;vHk;ydwfrd+yD; tukefowfzdk@qdkonfrSm cJ,Of;vSonfqkdonfh ppfa&;0dZ…m
oabmudk t¹rGwfr# &Sif;jyoGm;avonf? xkdtcsufrsm;udk umuG,fa&; 0ef}uD;tm; &Sif;jycJhonf
qdkygonf?
¹yGefwefqm autif'Dtkd wkdufyGJwGif &efoltiftm;2000 udk rdrdwyf&if; 6 ck/ bDwDtuf(zf)
ESpfckESifh zdIppfwkdufpOf aumif;uifrSavwyfuvnf; AHk;}uJacsr_ef;ygvsuf &efol (6) OD;ukdom acsr_ef;
yHkrsm;yg &Sif;vif;ajymjyoGm;ygonf?
w±kw fj zLwd ku fy GJ
xdk@jyif w±kwfjzLusL;ausmfolrsm;tm; AdkvfausmfaZmuGyfuJum ppfcsDcJhyHkukd wkdif;jynfu
od+yD;jzpf=uygonf?
“w±kwfjzLoGm;wkdufwmeJ@ ywfouf+yD;awmh u|efawmfhtay:rSm oHo,&Sdw,fajymygw,f?
u|efawmf[m jynfrrSm&SdaewJh ppfwyfawGukd w±kwfjzLwdkufzdk@ E_wf,loGm;wm[m uGefjrLepfESdrfESif;a&;
tiftm;awGavsmhukefatmif vkyf&m=uw,fvdk@ ajymygw,f? 'DudpPeJ@ywfouf+yD; u|efawmfu w±kwf
jzLoGm;wkdufwJhtcgrSm wyfawGrsm;pGm E_wf,lroGm;yJ t&Hwyfrsm;ESihfom wdkufcJh&a=umif;ukd umuG,f
a&;0ef}uD;tm; &Sif;jyygw,f” [lIajymqdk&if; qufvuf&Sif;vif;ajymqdkoGm;aom pum;rsm;ukd =um;&
aomtcgYrl tvGefw&mrS ta&;}uD;vSaom udpPwckESihfywfowfI ,ckrSyif tHh=o&ygawmhonf?
wk du f o l
AdkvfausmfaZmum; w±kwfjzLrsm;ukd &Gyf&Gyfc|Hc|HwdkufcJholjzpfygonf? olajymjycsuft& wrsKd;
om;vHk;. &efol w±kwfjzLukd oGm;a&mufwkdufcdkufaom *k%faus;Zl;a=umihf wrsKd;om;vHk;u ol@ukd
csD;usL;=uaomfvnf; xdktwGuf tm%mydkifwdk@. oHo,jzpfvmjcif;ukd cH&yHk&ygonf?
74 trSwf -22
wk d u f c J h y H k
AdkvfausmfaZmu w±kwfjzLukdwdkuf&mwGif y&d,m,foHk;Iwkduf&onf[k &Sif;jyygonf?
trSeftm;jzihfrl w±kwfjzLukdwdkuf&mwGif wyfawGajrmufrsm;pGm ac:roGm;EkdifyJ tiftm; tenf;i,f
r#jzihfom wkduf&onf[k&Sif;jyygonf? t&Hwyfuav;awGavmufom ,loGm;+yD;aemuf owif;pmrsm;
odk@ ppfwyftiftm;}uD;rm;pGmjzihf csDwufwkdufcdkufaea=umif; owif;ay;um &efolukdvSnfhpm;aom
enf;jzifh +cdrf;ajcmuf wkdufckdufcJh&a=umif;ukd &Sif;jyoGm;ygonf? AdkvfausmfaZmonf w±kwfjzLESihf wdufk yGJ
wGif &efolu zrf;rd&ef udkufESpfq,fom vdkawmhonftxd jzpfcJhavonf? oHo,jzpfonf qdkaom
tcsufawGukd &Sif;jyvdkufaomtcg OD;AaqGu cifAsm;tay: tJ'DoHo,awGawmh &Sif;yg+yD? 'gayr,fh
usKyfrauseyfao;bl;[k ajymyHkukdyg ajymjyygao;onf?
oufn ‡ m ovm;
Todk@&mxl;rS 2 qifhav#mhcsum yifpifay;vdkufjcif;ukdyif oufn‡monf[k tpdk;&uqdkxm;
ygonf? odk@aomf um,uH&Sifu ppfaq;zdk@ t}udrf}udrfawmif;qdkaomfvnf; rppfaq;yJ &mxl;rSav#mh
csI wyfrSxGufapcJhonfukd oufn‡mcJhonf[k qdkxm;ojzifh ol@pdwfwGif rcHcsifhyHkaygufygonf? olonf
um; touft&G,fi,fao;onf? usef;rmoefpGrf;wkef;/ wkduf&nfcdkuf&nf&Sdwkef;/ ZGJebJaumif;wkef;/
ol@wyfrawmfukd cifrifwG,fwmwkef;wGif Todk@jzpf&onhftwGuf pdwfaumif;EkdifyHkray:ay? odk@a=umihf
tjypf&Sdv#ifcHrnf/ tjypfrSav#mhzdk@ awmif;yefvdrfhrnfr[kwfyg[k olu xyfrHwifjyvdkufjcif; jzpfwef&m
onf?
“u|efawmhfukd iJhn‡mw,fqdkwm wkdif;jynfu wu,fxifaerSmpdk;vdk@ ajym&tHk;r,f? 'Dvdk
vkyfwm[m iJhn‡mwm r[kwfa=umif;/ xkacs&Sifvif;cGifh ray;wm[m iJhn‡mwmr[kwfa=umif;/ tjypf
ukdxif&Sm;pGm ppfaq;tjypfay;Ekdifjcif; r&SdbJ &mxl; rS 2 qifhav#mhcsum yifpifay;I wyfrSxGufcdkif;jci f;rSm
iJhn‡mjcif; r[kwfa=umif;”rsm;ukd ajymqdk+yD;oumv/ “u|efawmfajym&OD;r,f/ &mxl;vdkcsifvdk@awmh
r[kwfbl;? wdkif;jynfu u|efawmhfukdihJn‡mw,fqdkwm wu,fxif=urSmpdk;vdk@yg/ 'kOD;pD;csKyfapm=um'dk&JŒ
vpfvyfoGm;wmukd tpm;rcef@yJxm;cJhw,f? bmjzpfvdk@rcef@ovJ/ 'Dae&mukdcef@r,fqdk&if u|efawmfh
udkyJ ay;&rSmrdk@vdk@r[kwfvm;? tJ'gukdyJ=unhfyg/ u|efawmfhtay:rSm olwdk@ iJhn‡mpdwf&Sdygovm;”
[l Ivnf ; ajymvdku favonf? “u|efa wmf [m t}uD ;us,fq H k; wkdu fyGJ awG ukd wkd ufc Jhw,f?
bGJ@xl;rufvdk@ ajymwmr[kwfbl;? 'gawGruf&rSm &Sufawmif&Sufygao;w,f? 'gayr,fh olwkd@
iJhn‡movm;qdkwm od&atmifajym&jcif;yg? tJ'Dvdkwm0efawGukd oufpGef@óud;yrf; aqmif&GufcJhwJh
twGufrsm; u|efawmhfukd bmbGJ@ay;ygovJ” [lIvnf; tHcsvdkufjyefavonf?
“=unhfygOD;/ u|efawmhfukd tif;pdefwdkufyGJrSm ac:+yD;wkdufcdkif;rdvdk@ emrnf}uD;oGm;wmeJ@ cscsif
awmh tcscufaew,fvdk@ +iD;wGm;=ua=umif; AdkvfcsKyfae0if;u u|efawmfhukd ajymjyygw,f? tJ'g=unhfyg/
'giJhn‡mwJhpdwfxm;vm;”
trSwf -22 75
awG[m pdwf"gwf ysufukef=u+yD/ &efukefòrd@uGufuGufuav;yJ usefawmhw,f? tif;pdefbufu autif
'DtdkawGukd &ifqdkifwkdufae&wJh ppfom;awG[m pdwf"gwfysuf+yD; òydqif;vm=uw,f? u|efawmfu
cuf&m cufqpfeJ@ olwdk@ukdtm;ay;+yD; wdkufcdkif;&w,f? aemufqHk; aemufrqkwf&bl;vdk@ aemufuae
aoewfeJ@ csdef+yD; wdkufckdif;&w,f? tJ'Dwkef;u aomif;usef;olawGzufu AdkvfausmfaZm 'DwkdufyGJrSm
ppfom;awG wdkufaewm cifAsm;rsufESma=umihf/ Edk@r[kwf&if usKyfwkd@&efukef0ifEkdif+yD/ 'ga=umifh cifAsm;
a&S m if a y;vd k u f y gvd k @ ta=umif ;=um;=uw,f ? u|ef a wmfu ra&S m if y J quf w d k uf c J h y gw,f ?
tJ'DvdktajctaerSm u|efawmf u,fwifcJhygw,f? tJ'DtcgrSm 0ef}uD;awG[m a=umuf'l;wkef+yD;
&mxl;uxGufolxGuf/ ajy;zdk@v$m;zdk@ pDpOfolu pDpOf/ nbufrSm tdyf,majymif; tdyfwJholutdyf
jzpfae=uyg+yD/ tJ'Dvdktajctaeup+yD; u,fwifcJhygw,f? 'gawmifrS 'Dpum;rsKd;ajym&uf=uwm[m
aus;Zl;w&m;qdkwm b,frSm&Sdygawmh rvJ”[lIvnf; tHcsavonf?
1949 ckESpfrSm u|efawmhftzdk@&m we*FaEGae@&,fvdk@r&Sd/ &uftm;r&Sdyg/ odk@aomfwdkufyGJrSm usnfqH
ukefaevdk@ usnfqHxkwfzdk@&m jrif;yGJukd vdkufoGm;&ygw,f?”Tpum;ukd rv$Jruif;omIom ajymae&
a=umif; wdkif;jynfu iJhn‡monfqdkjcif;ukd wu,fxifaerSmpdk;Iom ajym&a=umif;rsm;ukd a=uuGJ0rf;enf;
aomtoGifjzihf &Sif;jyygao;onf? wcsKdŒudpPrsm;ukd yk*~dKvfa&;ygrnfpdk;I rajymvdka=umif;yg ajymoGygma;o;
onf? xdkae@wGifum; AdkvfausmfaZmxHrS jyefvnf&Sif;jycsufrsm;ukd u|efawmfwdk@wawG a=uuGJzG,f&m
=um;em&jcif; jzpfygawmhonf? tajccHOya'yg tcGihfta&;t& jynfaxmifpk om;wa,muf.
tcGihfta&;ukd AdkvfausmfaZmvdkvltaejzihfyif ydwfyifcsKd;ESdrfjcif;cH&onf qdkjcif;ukdum; t%mydkifwudk@
rnfodk@ajz=um;rnf qdkjcif;ukd apmihfpm;&ef tcsdefukefygao;onf? AdkvfausmfaZm. awmif;qdkcsuf
rsm;ukd rnfodk@ jyefvnfpOf;pm;=urnf qdkonfukdum;rodao;? odk@aomf xdkjy\emonf ,ae@
jynfol@±Hk;awmfodk@ wwfa&mufvmcJh&avonf?
wd ki f; jynf t wGu f
ppfwyfrS t+idrf;pm; ,loGm;&onfqdkaomfvnf; AdkvfausmfaZmu olonf wdkif;jynfukd
cspfoljzpfonfhtwGuf ol@ukd,fukd wdkif;jynftusKd;twGufyif toHk;csum wdkif;jynfukd tvkyftaºuG;
ðyOD;rnf[k ajymoGm;aoma=umihf 0rf;enf;zG,f r[kwfao;? wkdif;jynf. om;aumif;wpfa,muf.
vkyftm;ukd wdkif;jynfu qufvuf&&SdOD;rnfjzpfI 0rf;ajrmufzG,fyif &Sdayao;onf? wpfrsKd;om;vHk;.
umuG,fa&;ESihf wrsKd;om;vHk; óuHawG@cHpm;ae&aom jy\emrsm;ukd ausmrcdkif;bJ qufvuf aqmif
&Gufrnf[k a=unmvdkufayonf? “,ae@onf jrefrmEdkifiH. &mZ0ifY b,ftcguESifhr# rwlatmif
tarSmifqHk;tcsdef jzpfaeygonf? arSmif}uD;usaeygonf”[k AdkvfausmfaZmu zGihf[ajym=um; vdkufay
onf? xdkodk@aom ta&;tcif;awGukd ausmrcdkif;xm;bJ oltpGrf;&Sdoavmuf ajz&Sif;aqmif&Gufrnf[k
uwday;vdkufayonf? wdkif;jynftzdk@&mrl wdkif;jynf. &Jabmfwa,muf. vkyftm;ukd qufvuf
&&Sd=urnfqdkjcif;a=umihfyif auseyfESpfodrfh=urnf jzpfygayownf;?
jynfol@*sme,f t,f'DwmwOD;
76 trSwf -22
Ad k vf cs K yf a u s mf a Z m a rG ; a e‹ t rS wf w &
u|efrqufa&;csifaom
azazhta-umif;rsm;
a'gufwmvSausmfaZm
trSwf -22 77
azazhpmtkyf xGufvmawmh zwf&wJhvl yg;yg; a&;xm;wmawG awG@&ygw,f?
awmfawmfrsm;rsm;u azazyg;pyfeJ@ ajymjyzl;wJh azazppfwyfu yifpif,l+yD; u|efrwdk@
ta=umif;t&m awmfawmfrsm;rsm;udk ygrvmvdk@ rdom;pkawG prf;acsmif;tdrfa&mufvmawmh q&m
qkd+yD; ar;=ujref;=uygw,f? u|efrudkvnf; azhazh }uD;&JŒ usef&pfol ZeD;a':=unf=unfeJŒ q&m}uD;
pmtkyfxJu arhusefcJhwJh ta=umif;t&mawGukd &JŒ orD;}uD; a':cifaqGOD;wkd@ vmvnf=uwJhtcg
qufa&;ckdif;ygw,f? 'ga=umihf u|efr tcktouf a':=unf=unfu azhazhudk “udka±$” vdk@ac:+yD;
90 jynfawmhr,fh azazhudk [dkudpPav;ar;vkduf/ a':cifaqGOD;uawmh ‘ukdudka&$’vdk@ac:ygw,f?
[kdvl'Dvlta=umif; ajymckdif;vkdufeJ@ olajymjy azazhudk 'Dvdkac:ol enf;ygw,f? 'gu azaz[m
or#awGudk jyefazmufonfcsvkduf&ygw,f? olwkd@rdom;pkeJ@ AkdvfausmfaZm rjzpfcifuwnf;u
azazu ol@udk rsdK;cspfjynfcspfpdwf oGif; &if;ESD;u|rf;0ifcJhw,fqdkwm odomEdkifygw,f?
ay;wJh t"d uyk*~dKvf[m pma&;q&m}uD ; ‘r[maqG’ 'guawmh azaz&JŒ q&m&if; q&m}uD;
jzpfw,fvkd@ qdkygw,f? ol &efukefq&mjzpf oifwef; r[maqGta=umif; ol@pmtkyfxJ xnfhra&;jzpfcJh
wufaewkef;rSm pm=unfhwkdufrsm;u pmtkyfrsm; rdzl;vdk@qdk+yD; ajymcJhwJh ta=umif;awGyg?
t+rJrjywf iSm;zwf&mrSm oltpGJtvrf;qHk; pm aemufwa,muf olajymjyzdk@ arhaeol
tkyfrsm;[m q&m}uD;r[maqG&JŒpmtkyfrsm; jzpf wOD;uawmh vufoD;ykef;ocifbwifvdk@ vlod
w,fvkd@qdkygw,f? q&m}uD;&JŒ pmtkyfawG[m ol@ rsm;wJh Akdvf}uD;bwifyg?
b0a&SŒc&D;twGuf tvGefaumif;rGefwJh tkwfjrpf Adk vf } uD ;bwif [m azaz *syefa cwf
awGudk csay;cJhw,fwJh? wkdif;cspfjynfcspfpdwf cdkifcdkif 1943 - 44 ckESpfu yJcl;pHjyausmif;rSm ausmif;tkyf
rmrm0ifatmi/f tusifhpm&dwW aumif;rGefatmif/ vkyfpOfu pwifod&SdcJhwmyg? tJ'Dwkef;u Adkvf}uD;
usef;rma&;vkdufpm;csifvmatmif pwJh tvGef bwifu ocifbwifqkd+yD; wkd@Armtpnf;t±Hk;&JŒ
aumif;rGefwJh pdwf"mwfawGudk oGif;ay;cJhw,fvkd@ emrnf}uD;ocifwOD;tjzpf ausmf=um;+yD;olyg?
qdkygw,f? 'ga=umifh Adkvf}uD;bwifrsufpdxJrSm *syefjyefqdk+yD;
1300 jynfh ta&;awmfyHkt+yD; '%f&m emrnf}uD;vmaewJh azazwkd@udk *syefpdwf0ifae
&wJh ausmif;om;awGudk pk+yD; *k%fðywJh tcrf; w,fqdk+yD; =unfhr& jzpfae[ef&Sdygw,f? azazu
tem;wckrSm q&m}uD ; r[maqGudk udk,fwk difawG @zl; touft &G, fu vnf ; 25 - 26 avmufy J
od&Sdvkduf&+yD; tJ'Dtcsdefupvdk@ q&m}uD;tdrfudk &Sdao;awmh ravmufav;ravmufpm; av;awG
0ifxGufoGm;vm+yD; qHk;r=o0g'rsm; rjywfcH ,l vdk@ oabmxm;+yD; pHjyausmif;u csxm;wJh ausmif;
w,fvdk@vnf; qdkygw,f? pnf;urf;awGudk trsdK;rsdK;csdK;azmuf+yD; t&GJŒwkduf
tJ'Daemuf *syefjyef AdkvfcsKyfausmfaZm wwfowJh?
jzpfvmawmh vnf; q&m}uD ;r[maqGt drfu dk azazwkd@u ausmif;om;awG n tjyif
tqifoifh&ifoifhovkd oGm;a&muf+yD; t}uH^m%f rxGuf&/ naemufqHk;tcsdef b,ftcsdefrSm bm;
awG qHk;rpum;awGudk em,lcJhw,fvkd@ qdkygw,f? wkdufawGrSm&Sd&r,fvkd@ pnf;urf;owfrSwfxm;
q&m}uD ; r[maqG & J Œ ud k , f w k d i f a &; ayr,fh Adkvf}uD;bwifu ntjyifxGuf vnf
twˆKy`wWdjzpfwJh “r[maqG&JŒ r[maqG” qdkwJh wwf+yD;/ ntcsdefrawmfrS jyefvmwwfygowJh?
pmtkyfxJrSmvnf; azazhta=umif;awG enf;enf; azazu nuif;awGvSnfhppfcsdefrSm oljyefvmwm
78 trSwf -22
eJ@wkd;&if azazu rjrifcsifa,mifaqmifayr,fh ol r}uD; rav;pm;wmu wa=umif;wkd@a=umifh jzpf
u azazrod odatmif acsmif;[ef@vkduf toHay; [ef&Sdw,fvkd@ azazuqdkygw,f? 'ghtjyif Adkvf
vkdufvkyfwwfowJh? olu tJovkdrsdK; t&GJŒwkduf bwif}uD;[m aemufwwfajymifwwfolvnf;
wmyg? jzpfawmh ta=umif;od rdwfaqGawGa&SŒrSm Adkvf
olu azazhudk =unfhr&ayr,fh azaz ae0if;*kduf/ yHkpHawGvkyfjywwf+yD; ajymifwwf
uawmh ocifacgif;aqmifa[mif;}uD;awGq dk+yD; avSmifwwfwmawGvnf; &Sdw,fvkd@ qdkygw,f?
wav;wpm; qufqH/ ausmif;tkyfcsKyfa&; aumfr 'gawGudk Akdvfae0if;u jyef=um;[ef&Sd+yD; 'gawG
wDxJrSmxnfh/ ol@qDu t}uHOm%fawGawmif;eJŒ a=umifh Adkvfbwifudk rkef;wD;[ef&Sdw,fvkd@vnf;
aumif;aumif;rGefrGef qufqHawmh aemufydkif;rSm azazu ajymjyygw,f?
tawmf&if;ESD; cifrifoGm;=u+yD; *syefawmfvSefa&; 'gawGuawmh azazqufajymjywJh ol@
twGif;rSmawmh wkdif; 4 ppfaumfrwDtwGif; wm pmtk y fx J xnf hr a&;rd cJ h w Jh ta=umif ; t&m
0efawG xrf;aqmifcJh=uwJh tcgrSmawmh tawmf wcsdKŒyg?
oifhjrwf ajyvnfoGm;cJh=uw,fvdk@ qdkygw,f?
aemufy dk if ; vG wfv yf a&;acwf azaz (2)
wkdif;rSL;jzpfawmh olu ppfyGm;a&;e,fy,fxJ 0if
a&muf+yD; tawmfatmifjrifcJhygw,f? tJ'Dumv 1300 jynfh ausmif;om;v_yf&Sm;r_ um
u azazeJ@awG@csdefrSm olu AdkvfausmfaZma& vu tjzpftysufeJ@ ta=umif;t&mtcsdK@ ajym
“usLyfawmh 'eftkd;ukr`%D axmifxm;wm/ 'eftkd; jyygOD;r,f?
awGa&mif;zdk@ aps;uGufvdkw,f? rav;&Sm;udk wkduf u|efrwkd@ prf;acsmif;qDqHkvrf; tdrfav;
ay;Asm”vdk@ ajymzl;w,fwJh? udk azazyifpif,l+yD;aemuf ajymif;vmcJh=u ygw,f?
rqv acwf r S m awmh Ad k v f a e0if ; &J Œ wkdif;rSL;}uD;b0u wcrf;wem;eJ@ uif;eJ@tvHwkdif
r=umc% zrf;qD;axmifcsjcif;udkcH&+yD; udkukd;u|ef; eJ@ aeaeawmh awmf±Hkwef±Hkvl rvm&JcJhygbl;?
awmif a&mufoGm;&zl;ygw,f? ol udkukd;u|ef;u azazuvnf; tJ'Dwkef;u tvkyfursm;w,f
jyefvGw fvmawmh 'kv†b &[ef; cHygw,f? ol av? yifpif,l+yD; omreft&yfom;b0eJ@ &yfuGuf
vGwfvm+yD=um;awmh azazeJ@ ararwkd@ olwkd@ xJ a&mufvmawmh rdwfaqG/ taygif;toif;
tdrf oGm;E_wfqufygw,f? olu &[ef;0wfeJ@yg? a[mif;awG vm=u/ vnf=u/ ywf=uygw,f?
ol@udk azazu 0wfðyuefawmhawmh olu t tJ' DxJr Sm ±k yf&Si fynmonf}uD; wOD;
awmfauseyf+yD; vmor#vlawGudk“usLyfudk Adkvf jzpfwJh OD;oma*gif}uD; ygvmygw,f? olu "mwfyHk
ausmfaZmu uefawmhoGm;w,f”vkd@ wae@vHk; ta[mif;av;wyHk vmay;wmyg? olu azazwkd@
ajymaeowJhav? ol@orD; pef;pef;wif (tckRFA 1300 jynfh ta&;awmfyHktwGif;u oydwfawG
rSm tvkyfvkyfaewJh) u jyefajymjyzl;ygw,f? trsdK;rsdK;wm;aepOfu &efukefu owif;pmwkduf
ol@udk Adkvfae0if;u rnf;&wJh ta=umif; wwkdufu "mwfyHkowif;axmuf wOD;wJh? olu
uawmh Adkvfbwif[m Akdvfae0if;u ol@òydifzuf aeawmhvnf; =unfhjrifwkdif&yfuGufxJrSmyJ aeyg
vdk@ oabmxm;wJh AkdvfvusfmeJ@ tawmf&if;ESD; w,f?
wmuwa=umif;/ Akdvfae0if;tay:vnf; txif OD;oma*gif}uD; tJ'Dwkef;u ajymjy
trSwf -22 79
wmuawmh 1300 jynfh ta&;awmfyHkumv t yg=uygw,f? azazvnf; tJ'Doli,fcsif;awGeJ@
wGif;wkef;u olwae@ oydwfwm;ae=uwJh ausmif; jyefawG@&if ajymvkdufqkdvkduf &,fvkdufarmvkduf
om;tkyfawGq D uifr&mwvHk;eJ@ owif;,lzkd@ eJ@ i,frlawGjyefae=uygw,f? azazhukd olwkdu
a&mufvmowJh? oydwfarSmuf ausmif;olwcsdKŒ “ukda&$/ ukda&$”vkd@ ac:=uwmukd;?
u vrf;wvrf;ukd ydwf/ wef;pDxkdifae+yD; oydwf azazwkd@ tJ'DykZGefawmif q&mjzpfoif
wm;aeowJh? tJ'DtcsdefrSm rsufESmjzL '±kdifbm wufwkef;u aemifemrnfausmf [mopma&;
wa,mufu armif;+yD;? ab;rSm rsufESmjzL trsdK; q&m}uD; jzpfvmwJh aomfwmaqGvnf; &SdygowJh?
orD ; wa,muf v nf ; ygvmwJ h atmf p wif olu ±kyf&nfuacsmvkd@ tvGefjrmpGHw,fvkd@ az
um;eufuav;wpD; t&Sdefjyif;jyif;eJ@ tJ'Dvrf; azu ajymygw,f? “olu azazwkd@ukd awmom;
twkdif; ausmif;olawGxkdifaewJh ae&mwnfhwnfh av;awG òrd@wuf+yD; rtlrvnf/ rawmufwacgufeJ@
qD armif;vmowJh? wrifoufouf &efpwmyg? EkdifiHa&;vkyfaewmqkd+yD; avSmifajymif oa&mfwwf
tpykd if;rSm ausmif;ol awG[m td ajEN w,f? b,fEkdifiHa&; v_yf&Sm;r_rSvnf; ryg0ifbl;?
rysuf xkdifaeayr,fh odyfeD;vmawmh wcsdKŒu pnf;±Hk;vkd@ r&bl;”vdk@ azazu ajymjyzl;ygw,f?
enf;enf;v_yf&Sm;vm=uw,fwJh? ab;y&dowf azazu “ukdvdkeDykvdyf}uD;”vdk@ emrnf
uvnf; v_yfv_yf&G&GeJ@ &ifxdwfae=u&w,f? um; ay;+yD; &if;&if;ESD;ESD; qufq HcJhwJh ykvdyft&m&Sd
uvnf; wjznf;jznf; eD;vmae+yD? tJ'Dtcsdef a[mif;}uD;wOD;vnf; u|efrwkd@ prf;acsmif;tdrfukd
rSmyJ oydwftzGJ@xJu ausmif;om;wa,muf[m vmvnfwwfygao;w,f? azazwkd@ ausmif;om;
tJ'Dausmif;olrsm;eJ@ um;t=um; 0rf;vsm;xkd; v_yf&Sm;r_awGudk vkdufowif;,l&if; azazwkd@eJ@
vkduf+yD; vrf;ray: arSmuftdyfcsvkdufowJh? tJ'D cifaewmyg? azazwkd@u ol@qDu owif;yvif;
tcsdefusrSyJ um;u t&Sdefowf &yfoGm;awmh av;E_dufwwfygw,f? olu “a[h æ aumifav;
w,fwJh? tJ'D tcsdefumvav;ukd OD;oma*gif}uD; awG xl;xl;jcm;jcm;rsm;&Sd&if ajymaemf? awmf=um
u trdt& "mwfykH±kdufvkduf+yD; aemufae@ owif; igu xrif;tkd;uGJrSm” æ vdk@ ajymwwfowJh?
pmrSm "mwfyHk a&m owif;a&m xnfhvkdufEkd ifw,fwJ h? azazwdk@ 3-4 a,muf pk±Hk;pk±Hk;vkyfvm&if olu
tJ'D 0rf;vsm;arSmuftdyfvkdufwJh oydwf ra,mifrvnf a&mufvmwwf+yD; ar;awmh jref;
arSmufausmif;om;u azazygyJwJh? 'ga=umifh tJ'D awmhwmygyJwJh? azazwkd@u ol@ukd vSnfhywfajym
"mwfyHkuav;ukd trSwfw&tjzpf OD;oma*gif vkdufvkd@ aemifay:oGm;&if rif;wdk@ aemufwcg 'Dvkd
}uD;u azazhukd vmay;oGm;wmygyJwJh? rvkyfygeJ@uGm/ owif;rSm;ay;vkd@qkd+yD; igu t}udrf;
tJ'Dumvwkef;u azaz&JŒ trsdK;orD; tarmif; cH&w,fuG - vkd@rsufESmi,feJ@ ajym
ol i,fcsif ;awG[ m u|efrwkd @ prf ;acsmif; td rf wwfowJh? +yD;awmhvnf; olu aeprf;ygOD; rif;
a&mufawmh r=umc%tkyfvkduf vmvnfwwf wkd@u t*Fvdyftpkd;&ukd wkdufzkd@ bm&Sdvkd@wkef;?
ygao;w,f? jynfol@qENaoG;aq;u a':=uif+rdKif tkwfeH&Hukd acgif;eJ@wkdufovkd aerSmayghvkd@ ajym
wkd@/ prf;acsmif;tvu q&mra': jrnGef@/ q&m wwfowJhav? 'gawGuawmh azaz&JŒ 1300
}uD;(OD;)om"kZeD; a':cifndK (u|efru ndKqkdwJh w jynfh ta&;awmfyHkumvtwGif;u &if;ESD;cifrifzl;
vHk;wnf; rSwfrdygw,f/ azazu “a':cifndK” vkd@ olrsm; ta=umif;jzpfygw,f?
ajymygw,f/ ESpfawG=umcJh+yDrkd@ rSm;&ifcGifhv$wfygwk
?) d@ a':rrausmif;rSm wufaewkef;u cifcJh
80 trSwf -22
wJh oli,fcsif; ukdpHol qkdolukdawmh u|efrwkd@ u|efrwkd@ i,fi,fuwnf;u =um;zl;xm;wm &Sd
1976 ckESpf ArmjynfuGefjrLepfygwDqD a&muf ygw,f?
awmhrS t&HA[kdaumfrwD/ axmufyHha&;rSL;}uD; azazhtpfukd}uD; OD;ykukd tdrfaxmifcs
tjzpf jyefq Hkjzpf=uygawmhw,f? ay;zdk@ rdef;uav;bufu urf;vSrf;wJhtcg owkd@
orD;avmif;&JŒ bGm;at}uD;u “armifyef@om;
vm;/ 'gqkdbmrS ajymraeeJ@ vlrSmtrsdK; =uufrSm
t±dk;wJh? armifyef@om;qkd igoabmwlw,f”vkd@
0if oabmxm;ay; qHk;jzwfvkdufvkd@ tJ'Dr*FvmyGJ
jzpfajrmufoGm;w,fqkdwm =um;zl;cJhygw,f?
azazu *syefujyefvm+yD; bDtkdifat
ppfAkdvf}uD; jzpfvmwJhtcsdefrSm tbdk;[m wDbD
a&m*g cHpm;ae&+yD; tdyf&mxJ vJaeygw,f? tbkd;
[m cspfwD;aºuG;awG&Sdvkd@ tJ'DaºuG;u rausEkdif/
rqyfEkdif jzpfaewJhtwGufvnf; pdwWZjzpfae&Sm
ygw,f? 'gudk azaz=um;od&awmh olpkaqmif;
xm;wJh aiGav;eJ@ tbkd;aºuG;awGudk cspfwD;qDrSm
oGm;qyfygw,f? olaºuG;qyf+yD;a=umif;ukd tdyf&m
xJvJaewJh tbkd;ukd oGm;ajymawmh tbdk;u qwf
ceJxxkdif+yD; azazhvufukdqGJum “aus;Zl;wif
(3) vkdufwmuGm? ighrSm oHo&maºuG; r&Sdawmhbl;?
igjyKxm;wJh uk okd vfa wG eJ@ aumif ;&mok* wd
azaz&J Œ uk d , f w k d i f a &; twˆK y` w W d u k d a&mufawmhr,f”vkd@ ajym&SmowJh? azazuawmh
pmtkyfa0zefa&; ay;olwOD;u azaz[m vl ol@b0rSm ol@zcif&JŒaºuG;ukd qyfay;vkduf&vkd@
awmfawmfrsm;rsm;ta=umif; ol@pmtkyfxJrSm odyfyDwdjzpfrdw,fvdk@ u|efrukd jyefajymjyzl;ygw,f?
a&;xm;ayr,fh ol@ rdom;pkta=umif;awmh ryg tbkd;[m u|efrwdk@ i,fi,frSmyJ uG,f
bl;vkd@ a0zefygw,f? 'ga=umifh u|efru azazh vGefoGm;vdk@ u|efru rrSwfrdvkdufygbl;? tbGm;
rdbrsm;ta=umif; u|efrodor# a&;ygOD;r,f? uawmh touf 93 ESpftxd aeoGm;&vkd@ u|efr
azazhtaz OD;yef;[m tv,ftvwf wkd@ aumif;aumif;od rDvkdufygw,f? 'ga=umifh
v,fykdif&Sifuav;r#omjzpf+yD; aemufykdif; &Gmol ol@ ta=umif;ajymjyygOD;r,f?
}uD;awGukd a&G;aumufwJhtcg azazwkd@&JŒ Zmwd u|ef rwk d@ &JŒ tbG m ; a':wifh [ m pdw f
qkdif;pk&GmrSm yxrqHk; ta&G;cH&ol &Gmol}uD; jzpf "mwf tawmfrmyHk&ygw,f? tbkd;qHk;oGm;+yD;
vmygw,f? tbkd;[m ±dk;om;ajzmifhrwfyHk&+yD; vl aemuf v,fukd ol@[molOD;pD;+yD; &SmazG pm;aomuf
tawmfrsm;rsm;&JŒ av;pm;jcif;vnf; cH&yHk &ygw,f? cJhygw,f? v,frvkyfEkdifawmhwJh tcsdefusawmh
tbkd;&JŒ ±dk;om;wJh *k%fowif; }uD;rm;wJhta=umif; qkdif;pkrSm&SdwJh +cHeJ@tdrfa&mif;+yD; aiGxkyfykdufum
ajymprSwfjyKwmcH&wJh ta=umif;t&mav;w&yf &efukef wufvmygw,f? &efukefa&mufawmh
trSwf -22 81
b,fom;orD;tdrfrSmrS raebJ? &Spfrkdif ^m%pm*Dd 0 ajcwef&Snftdrfjzpf+yD;/ tdrf=urf;jyifeJ@ ajr}uD;
y\emausmif;rSm ajrav;wuGuf0,f Z&yfav; t=um; vlwa,muf ukef;0ifvkd@&ygw,f?)
waqmifaqmuf+yD; tJ'DrSmyJ aeygawmhw,f? ykd u|efrwkd@wawG 1976 ckESpfrSm rdom;
v#HwJhaiGuav;ukd twkd;cs+yD; tJ'Dtwkd; aiGav; pkvkduf awmckdoGm;wkef;uvnf; tbGm;u “ 'Du
eJ@yJ aeyHk&ygw,f? av;[m (azazhukd qkdvkdwmyg) touf 19 ESpf
om;orD;ajr;awG 0kdif;uefawmhwJh aiG/ 20 wkef;uvnf; wcg rkduf+yD;+yD (*syefoGm;wmukd
ypPnf;/ pm;p&m aomufp&m bmyJ&&/ ausmif; qkdvkdygw,f) tckvnf; touf 50 ausmfrS xyf
wkdifq&mawmfawGukdyJ vSLypfwwfygw,f? b,f rkdufjyef+yD? 'Dwcgawmh ukd,fwa,mufwnf;
ol@tultnDrS r,lygbl;? b,fol@ta=umif;rS rrkdufbJ? om;awG orD;awGyg ac:oGm;jyefw,f?
vnf; raumif;ajymwm r=um;zl;ygbl;? tvGef ighukd raorcsif; 'kuQay;aewJh uav;yJ”vkd@
aewwf xkdifwwfolyg? qkdygowJh?
1950 ck E S p f r sm;u azazawmif y k d i f ; 1980 ckESpfrsm;twGif; rqvtpkd;&u
wkdif;rSL;tjzpf r*Fvm'HkrSm u|efrwkd@ aeaepOfrSm vGwf+idrf;csrf;omcGifhay;vkd@ OD;Ekwdk@ jyefa&mufvm
u|efrwkd@t&yfrSm r+idrfroufjzpfaevkd@ tbGm; =uawmh aqGrsdK;wcsdK@u tbGm;udkvm+yD; “olrsm;
wkd@ u|efrwkd@eJ@ vmaecJhzl;ygw,f? azazwdk@ wkduf awGawmif 'DtcGifhta&;,l+yD; jyefvm=uwm?
cJhwJh “rdk;}udK;ppfqifa&;}uD;” ±kyf&Sifowif;um;ukd om;ukd vkdufac:aygh”vkd@ ajymowJh? 'Dawmh olu
u|efrwkd@tdrfrSm vmjyawmh aool ausolawGyHk “ a=omf æ jyefvmzkd@ac:+yD; tdrfomaqmufay;+yD;
ay:vmawmh “olwkd@&SmwJh xrif;awmh pm;&wm rwfwwfoGm;ckdif;&if b,fES,fhvkyfyghrvJ”vdk@ qkd
rsdKrusygbl;at”vdk@ ajymygw,f? ol@ab;rSm owJh/ 'ghtjyif “ ighom;u aowJhtxd tvHvSJ
xkd ifaewJ h ol@nDr0rf;uGJu “rr,fwifhwkd@rvJ pduk wd f r,fholr[kwfbl;”vkd@vnf; ajymowJh?
csrf;om&w,f r&Sdygbl;” vkd@ 0ifajymawmh/ azaz tbGm;[m usef;rma&; tvGefaumif; +yD;
u “tar b,fwkef;ursm; pdwfrcsrf;rom jzpf& ESmap;acsmif;qkd; jzpf±HkavmufuvGJvkd@ }uD;}uD;
vkd@vJ” vkd@ trSwfrxif 0ifajymygw,f? rm;rm; bmrSrjzpfygbl;? u|efr &efukefrSm&SdpOfu
tbGm;u 'Dpum;ukd pdwfraumif; jzpf olaeraumif;&if &Spfrkdifuae oGm;ac:vm+yD; 3
oGm;[ef &Sdygw,f? bmrS jyefrajymbJ +idrfus - 4 &uf aq;au|;aq;wkdufvkyfvkduf&if aumif;
oGm;ayr,fh ntdyf&m0ifawmh ol@nDr0rf;uGJ a': oGm;wmygyJ? u|efrwkd@tdrfrSm =um=umraeygbl;?
vSwifukd “olu (azazukd qkdvkd[ef&Sdygw,f) ae enf;enf;aumif;wmeJ@ ol@Z&yf oljyefwm
ighukd b,fwkef;ursm; pdwfrcsrf;rom jzpfzl;vkd@ ygyJ?
vJvkd@ ajymwmrsm; tHhyg&JŒ? ol *syefoGm;wkef;u 1984 - 85 avmufrSm ol tat;rd+yD;
b,fa&mufvkd@ b,faygufrSef;rodwkef;u n acsmif;qkd;vkd@ ol&JŒ wOD;wnf;aomorD;u tdfrf
wkdif; tdyfraysmfvdk@ xxdkif+yD; aq;vdyfaomufwm? ac:vm+yD;xm;pOfr SmyJ wreuf tdy f&mxrSm
aq;vdyfjymawGeJ@ aq;vdyfwkdawG ypfxm;wm uG,fvGefoGm;wm odvkduf&wmygyJ? touf 93
tdrfatmufuae ujyifawmifxdw,f? ol@ukd ESpfrSm uG,fvGefoGm;wmyg?
tJ'D aq;vdyfjymyHk ac: jyvkdufcsifvkdufwm” ajym uG,fvGefcsdefrSm ema&;a=umfjimxnfh awmh
ygw,fwJh? (rSwfcsuf - azazwkd@ qkdif;pktdrfrSm azazhemrnf xnfhcGif hr&ygbl;? azazuawmh
82 trSwf -22
ol@tar[m ol@tazxuf pdwf"mwfjyif;xefw,f &xm;wJh vlOD;a&jynfhatmif tdrfrSm toifh&Sd
vdk@ qkdygw,f? rmevnf; }uD;w,fvdk@ qdkygw,f? aewJhvlawG aumufxnfhvkduf&wmyJ?
'gawG u awmh u|ef r od o avmuf ocif c spf u tJ ' Dw k e f; u a&ausmf u
u|efr tbkd;eJ@tbGm; (azazhtazeJ@ tar) t or0g,rqkdifrSm ta&mif;pma&;}uD; vkyfaewm?
a=umif;awGygyJ? ol@tdrfrSmu e,fu 0&rf;ajy;vmwJh (t*Fvdyf
tpkd;&vkdufzrf;vdk@) ausmif;om;acgif;aqmifav;
(4) awG/ ocifaygufpav;awG vmckdatmif;aewm
awG&Sdw,f? 0kdif;vkyf 0kdif;pm;aygh? xrif;csufwJhol
Armjynf vGwfvyfa&;&cgp umvrsm; u ucsuf/ a&xrf;wJholu xrf;eJ@aygh/ tJ'DvlawGxJ
tvG e f v uf a pmif ; xuf c J h + yD ; ppf t pk d ; & t u wcsdK@ukd tpm;xkd; xnfhvkduf&yHkawG &Sdygw,f?
qufqufrSm txdef;odrf;cHb0/ twkduftcH EkdifiH azazwkd@uawmh *syefu jyefvmawmh
a&;orm;b0rsm; jzwfoef;+yD; uG,fvGefoGm;cJhwJh *syefjyef &JabmfoHk;usdyfawGtjzpf ol&Jaumif;}uD;
zqyvacwf 0ef}uD;a[mif;wOD;&JŒ a&S;jzpfa[mif; rsm;tjzpf v#rf;v#rf;awmufvmwJhtcg tJ'D
a&;om;zG,f wcsdK@rSm &JabmfoHk;usdyf0ifrsm;eJ@ wkef;u rvkdufjzpfvkdufwJh vlawG(wcsdK@u oGm;zkd@
ywfouf+yD; ynmwwf acgif;aqmifawG trsm; ta&G;cH&vsufeJ@ rvkdufolrsm;) u remvdk0efwkd
tjym;&SdvsufeJ@ *syefppfynmoif ykd@&mrSm wm0efH c jzpf+yD; tremy a&;=uajym=uwmawG &Sdvmyg
ocifcspf[m rdrdvufoifh&mawGyJ xnfhv$wf w,f? azazwkd@ &JabmfoHk;usdyf0ifwcsdK@uvnf;
vkdufw,f? 'ga=umifh ygoifhygxkdufolawG ryg0if &mxl;pnf;pdrfav;awG &vma&m ysufpD;vmwm
jzpf&w,fvkd@ a&;xm;wm awG@&ygw,f? awGvnf; &Sdwmudk;” vkd@ azazu ajymjyygw,f?
'geJ@ywfouf+yD; u|efru azazukd t azazu quf +yD; ajymjywmuawmh
usdK;ta=umif; ar;=unfhcJhzl;ygw,f? azazajymjy “wcsdK@ ta&G;cs,fcH&+yD; rvkduf=uwJh olawGxJrSm
wmu awmh æ b,fa omif b,fp cef ; qk du fr,fr Se f;rod vk d@
“azazwkd@u tJ'Dwkef;u vli,fawGyJ? a=umuf&GHŒvkd@ rvkduf=uolawG &Sdayr,fh wcsdK@us
'ga=umifh b,fvkda&G;cs,f=uw,fqkdwm azaz awmhvnf; b,folb,f0Sm/ b,fygwDu v$wf
rodygbl;? azaztxifuawmh 'D*syefukd ppf rSef;rodvdk@ EkdifiHa&;t& pOf;pm;+yD; rvkdufwmawG
ynmoifv$wfa&;qkdwJhudpP[m t*Fvdyftpkd;& vnf; &Sdygw,f”vkd@ qkdygw,f?
vufatmufrSm vkyf&wJh tvkyfjzpfawmh tvGef azazukd,fwkdifvnf; ol@ukd *syefvkduf
v#dK@0Suf&w,f? ArmjynfrSmuvnf; ajratmuf oGm;+yD; ppfynmoifzkd@ vmaqG;aEG;wJh ukdndK
vkyfief;wkd@ bmwdk@qdkwm odyftawG@t}uHK &Sd=u (aemif AkdvfcsKyfatmifqef;&J@ twGif;0ef AkdvfrSL;
ao;wmr[kwfbl;? 'ga=umifh ocifcspftaeeJ@ ol&) ukd csufcsif;vkdufyghr,fvkd@ uwdray;bJ/ 2
uvnf; odyftus,ftjyef@ wkdifyifEkdifyHk r&bl;? &ufavmuf pOf;pm;yg&apOD;vdk@ tcsdefqGJcJh ygw,f
odyf,Hk=unfpdwfcs&wJh eD;pyf&mvlawGyJ vufwkd@ wJh? azazu ukdndKukd b,fygwDu v$wfwmvJvkd@
ckdif;&yHk&w,f? oabFmywf wcg}uHKwkdif; 4-5 ar;ayr,fh ukdndKu v#dK@ 0Sufa&;rdk@ rajymEkdifbl;vdk@
a,muf pkpk+yD; pDpOf&wm? 'ghtjyif a&G;cs,fcHxm;& qdkygw,f? tJ'Dumvu OD;apmwkd@ ygwDuvnf;
wJh vlwcsdK@uvnf; teD;uyfrS rvkdufEkdifbl; jzpf&f i *syefeJ@ qufaewmjzpfawmh OD;apmwkd@ygwDu
trSwf -22 83
v$wfwmjzpfaeEkdifvkd@ azazu tJ'Dvdkar;&wmyg? olwk d@ {nfh0 wfjynfh r_wrsdK ;yJ? azazwkd@ *syef
azazu olwkd@ om,m0wDu acgif;aqmif=uD; a&mufawmhvnf; tJovkd {nfhcHwmyJ? 'gukd
ocifjrudk oGm;ar;+yD;/ ocifjru “rif;vkdufoGm;yg/ ESpfoufoGm;olawG &Sdovkd &GH&SmpufqkyfolawG
igwkd@v$wfwmyg”vkd@ ajymrS olvkdufzdk@ qHk;jzwf vnf;&Sdw,f? wcg azazwkd@ oHvsif t*Fvdyf
csufcscJhwmyg? 'ga=umifh wcsdK@rvkdufjzpfwJh vlawG ppfwyfrSm ae&wkef;u (rSwfcsuf - uEHND pmcsKyf
tay: azazu em;vnfr_&Sd[ef wlygw,f? t+yD; rsdK;cspfwyfrawmfrS wyfrSL;wyfom;tcsdKŒ
azazu &J a bmf o H k ; usd y f 0 if a wG [ m t*Fvdyfwyfrsm;eJ@twl aygif;pOf 1947 ckESpf)
ynmwwfa&m/ ynmrwwfola&m/ acgif;aqmif bk&ifhaumfr&Sif& ppfAkdvfawGqkd+yD; &m&Siftaumif;
a&m/ i,fom;a&m vHk;vHk;rcGJjcm;bJ wpnf;wvHk; pm;awG &aew,f? pD;u&ufwkd@ t&ufwkd@ azm
wnf;eJ@ ppfynmawGukd usm;ukwfusm;cJ avhvm jcif;aomjcif;yJ? azazvnf; tprSmawmh aq;vdyf
cJh=uw,f? AdkvfcsKyfatmifqef;ukd,fwkdif azazwdk@ aomuf=unfh/ t&ufaomuf=unfhaygh? wywf
&Jabmfi,fawGeJ@ wwef;wnf;ae+yD; ppfynm avmuf=umawmh aq;vdyfE_ef;a&m t&ufE_ef;
awGukd oif,lcJhwm? 'g a=umifhyJ tvGefpnf;vHk; a&m wufvmw,f? wae@ 1 vdyf/ 2 vdyf uae
nDnGwfcJh=u+yD; tcuftcJtrsdK;rsdK;ukd jzwfausmf 4-5 vdyfjzpfvmw,f? t&ufuvnf; 1 yuf/
EkdifcJhwm jzpfw,f? Armjynf jyefa&muf=u+yD;aemuf 2 yufuae 3-4 yuf jzpfvmawmhw,f? tJ'D
qufvufravhvm r}udK;pm;wJh vlawGuawmh awmh azaz&dyfrd+yD; 'DaumifawG (t*FvdyfawG)
b0}uD;ukd a&pkefar#m+yD; ysufpD;oGm;olawG &Sdo igwkd@ukd zsufaewm? ig&yfrSyJvdk@ pOf;pm;rdwmeJ@
vkd ArmjynfolawGta&; wkdif;jynfta&;ukd t jzwfvkdufwmyJvkd@ ajymjyzl;ygw,f?
av;teuf pOf;pm;+yD; wkdif;jynfta&;ukd touf azazuawmh oli,fi,fwkef;u bkef;
ay;vkd@ vkyfaqmifoGm;=uolawGvnf; &Sdygw,f? awmf}uD;ausmif;awGrSm aecJh&+yD; bmomw&m;
&JabmfoHk;usdyf0if qkdwmawG[mvnf; vlawGyJ euf±kdif;r_a=umifh oltusifh pm&dwWukd olxdef;Ekdif
av? AdkvfcsKyfatmifqef;vkd vlrsdK;vnf; &Jabmf wmvkd@ qdkygw,f?
oHk;usdyfjzpfovkd Armjynf}uD;ukd ppftm%m&Sif u|efruawmh azaz[m ol@jynfolvlxk
pepfatmuf wGef;ykd@cJhwJh Akdvfae0if;[mvnf; ukd cspfjrwfEkd;vGef;vdk@ jynfolawG rvGwfrajrmuf
&JabmfoHk;usdyfyJ r[kwfvm;vdk@vnf; ajymjycJhzl; rjcif; olwm0ef rausbl;vkd@ oabmxm;vkd@om
ygw,f? b0ukd t&omcHraewmbJvkd@ awG;rdygw,f?
wu,fawmh ukd,fhwkdif;jynfukd,fhvlrsdK; wu,fvnf; vlwef;pm;w&yfvHk; vGwfajrmufzkd@
ukd ppfppfrSefrSef cspfjrwfEkd;=uolrsm;[m ukd,fhwkdif; }udK;yrf;=uolrsm;[m rdrdajcvSrf;wkdif;ukd owd
jynf ukd,fhvlrsdK;awG rvGwfajrmufrjcif; }uD;yGm; }uD;pGmxm;+yD; vSrf;&rSm jzpfygw,f? 'grSom
csrf;omrvmrjcif; ZGJebJeJ@ }udK;pm;tm;xkwf&rSm &moufyef jynfol@ bufawmfom; jzpfEkdifrSm
jzpfygw,f? vrf;c&D;rSmawG@wJh ql;ajimifhcvkwf jzpfygw,f?
awGukd tvGefowd}uD;pGmxm; a&Smif&Sm;&rSm
jzpfygw,f? vS a usmf a Zm
azazu *syef v l r sd K ;awG & J Œ "avh r S m
olwkd@{nfhonfukd a*&Sm;r,fawGeJ@ {nfhcHwm[m
84 trSwf -22
Ú oHk;usdyfwJh&Jabmf
awmfvSefwJhorkdif;?
ppfynm
*syefrSmoloifvdk@
xdkif;a&mufv#ifppfwyfzG@J
e,fcsJŒudk0kdif;?
Ú AdkvfcsKyfausmfaZmwJh ,rf;aiG@rSmolratmif;
ausmfaZmwJhAdkvfcsKyfyg? ppftm%molrruf
atmifausmfeJ@olvJyg ppfrif;qufolraxmifbk
atmifqef;rSmolvJvdkuf? +idrf;csrf;atmif csKd;jzLv$wfygvkd@
ausmif;om;eJ@ocif r_dif;ocifhxHawmfyg;rSm
v_yf&Sm;pOf olygcJh ppfrkef;ol jynhfppfom;&,fvdk@
ppfcsD&m olvdkuf tm;xkwfcJha=umif;?
atmifq ef;eJ@twlwdkuf?
Ú Armjynfppfu|efoabmuf
Ú e,fcsJŒeJ@ zufqpfyg vGwfajrmufapapm?
awmfvSef&m a&SŒwef; vGwfajrmufwJhArmjynf
w±kwfjzL armif;xkwfyGJ +idrf;csrf;apaom? ?
&JwJharmfuGef;?
wdkif;jynf&ef[lor# armifpGrf;&nf
olwdkuf& a&SŒwef;rSm 2007 rwfv 27 awmfvSefa&;ae@?
ppfyGJawG +yD;wJhcg (aemifwacwf a'gif;zwfpmrSm oHk;zdk@)
trSwf -22 85
xG
ef;awmu fq JM
u , feD
odk
Y
ay;yd
k
Y
wJh
u Asm
o 0P f
0if;wifhxGef;
om,m0wDoHk;q,f[m arG;Zmwd
*VKef"dywd q&mpH&JŒ
awmfvSefoH "g;a&mif=um;rSm
}uD;jyif;um vlvm;ajrmuf
&Spfq,f æ æ wJh 'l;raxmufwwfolawG&JŒ yJhwifoH
tESpfºuG,fºuG,f vl@b0rSm ESvHk;om;tcHay: yl;uyf
vSywJh ordkif;a=umif;eJ@ awmfvSefpdwf"gwfeJ@ rsKd;cspf0dnmOf
EkdfifiHom;aumif; yDopGm e,fcsJŒorm;ukd qef@usif
vlxkacgif;aqmiff yDopGm u|efjyKolawGukd qef@usifzdk@
*k%fajymifpGm jzwfoef; &ifukdaumh+yD; vuf±Hk;ajymuf
rkefwdkif;vrf;ay:u =u,feD ra=umufw&m;pdkufxlum
trdjynftwGuf *k%f,lp&m axmifhoHk;&mjynfhrSm ygcJhw,f
=unhfndKpGm OD;cdkuf e,fcsJŒqef@usifa&;orm;aumif; jzpfcJhw,f
E_wfcGef;qufovdkufygw,f OD;av;a&
OD;av;&JŒ (2 )
jzwfoef;cJh+yD;ESpf&Spfq,f 1939 rS 1959
ESpf ESpfq,fpDpdwfydkif; e,fcsJŒqdk;ukd qef@usif
ordkfif;aemufcHum;awGeJ@ ,SOfpyf wdkufyGJ0if tHwk&if;
av;av;jrwfjrwf =unhfrdwJhtcg 'kwd,urBmppftwGif; [dkifeefa&muf
trdEkdfifiH vGwfajrmufzdk@ ppfynmoif
(1) ordkif;0if &JabmfoHk;usdyf pm&if;rSm
1919 rS 1939 ‘ukda&$’[m
e,fcsJŒqdk; vufatmuf AdkvfausmfaZm jzpfvmw,f æ
zGm;ajrmuf+yD;arG;vm 0ifvmwJh*syef[m
bdk;ab;awG[m a&$bdkEG,f EkdfifiHtay:quf u|efðy
86 trSwf -22
vlxktay: &ufpuf (3)
zufqpfyDyD &rf;um;awmh 1959 rS 1979
zufqpfrsm;ukd armif;xkwfa&; jynfwGif;ppf rD;cdk;awGonf;xef
zufqpfqef@usifa&; wyfaygif;pk}uD; zGJ@Edkifzdk@
EkdifiHeJ@t0Srf;
AdkvfcsKyfatmifqef;eJ@ ocifpdk;wdk@v#Kd@0SufawG@
&[ef;&Sifvlwdk@&JŒqEN
yxrqHk;awG@ aqG;aEG;wJhae&mtrSef[m q&m}uD; ocifudk,fawmfr_dif;u OD;aqmif+yD;
yJcl;pHjywyf&if;u
+idrf;csrf;a&;&ap&m &apa=umif;
AdkvfausmfaZm&JŒ ckwifay:rSm æ
oGef;avmif;+yD; óud;ukwf
tm;xkwf+yD; aqmif&Guf=uwJhtcg
zufqpfawmfvSefa&; trdArmjynf}uD; omapa&;
[pfaºuG;+yD;azmf=uawmh jynfwGif;ppf&yfpJa&;
AdkvfausmfaZm[m wkdif; 4 &JŒ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;
ppfa&;acgif;aqmifwOD; jzpfcJhw,f raES;rzifhwufºuG
zufqpfawmfvSefa&;rSm ygcJhw,f 'kwd, OuUXtjzpfygcJhw,f
zufqpfqef@usifa&;wm0efauscJhw,f æ ta&;}uD;wJhtcef;u ygcJhw,f æ
trSwf -22 87
87
wlwHpOfukd qufo,faqmif
*k%fa&mifajymifajymif aecJhw,f æ
'kuQawGukd xDrxif
xm0pOf &J&ifhr_eJ@
vlxktusKd;qufvHk;yef;
EkdifiHw0Sef;&JŒ tem*wfta&;
bHkta&;rSefor# yg0ifum
&moufyefawmfvSefa&;orm; qdkwm - 'Dvdkyg
&moufyefEkdifiHa&;orm;qdkwm - 'Dvdkyg
EkdifiHudkcspf jynfolcspfwJh
rsKd;cspftppfqdkwm - 'Dvdkyg æ vdk@
pHerlemaumif; rsm;pGmjycJhw,f
qufvuf+yD;vnf; jyaew,f æ
tck
pdef&wkawG vGefajrmufvdk@
tESpf 80 ajrmufawmif wkdifcJh+yD
&mjynhfqD csDwuf&if;
tvif;opfawG qufjzef@a0
trdajrtwGuf quf*k%faqmif
*k%fa&mifajymifajymif qufjzwfoef;
ordkif;tcef;cef;&JŒ pmrsufESmawGay:rSm
AdkvfausmfaZmqdkwm ordkif;0if
xm0pOf pHerlemðy
av;pm;r_eJ@ OD;cdkufum
E_wfcGef;qufovdkufygw,f æ OD;av;a& æ
0if; wifh x Ge f;
88 trSwf -22
0okefajrrSm
a&udk&Sm&if;
'g%f&mawGeJŒ yGifhcJhw,f æ //
t±k%fOD; vSy
zl;iHkp pHy,fwyGifhvdk
ar$;jrxHkoif;
vwfqwfwJhavnSif;eJŒtwl
rdkifwkdiftrSwf (90)ausmfjzwf
r&yfrem; ckwfarmif;oGm;
b0&xm; æ
rD;aygiftm; jyif;qJygvm; //
tauG@taumuf tqif;twuf
pmrsufESmrsm;
'g%f&m awGeJ@ tHkusif;zGJ@csdef
ESvHk;tdrfonf;yGwf 0wfrSHKvdkEknH@
va&mifvdk at;jrw,f æ//
ESdrfhcs ±dk;om;r_
yef;0wf&nfvdkpk
b0udkxkqpf
jzpfwnf æ ysHoef;cJhw,f//
ol@ tajrmftjrif “ppfudkrkef;vdk@
aumif;uifjyifrSm rvGJra&Smifom
=u,fwm&mwdk@vif;vuf awmfvSefppfxJyg cJhw,fæ”
wdrf uGef,uf wdk@jzefŒusuf t"dy`g,fwcktwGuf
tem*gwftwGuf æ tJ@'g touf&SifaewJh ±kyfyHkv$m
tzdk;rjzwfEdkifwJh &wem awGaygh // oif[m æ
jidrf;csrf;a&;udkcspf æ jynfolawG&J@&ifESpfonf;csm //
jynfoludkcspfvdk@ 0okefajrrSm
uGefjrLepfjzpfcJhw,f// a&udk&Sm&if;
oHEdMÏmefcs 'g%f&mawGeJŒ yGifhcJhw,f æ //
ESpf v &uf wdk@ jzwfoef;
pGef@v$wfr_ rSwfwrf;rsm;jzifhom,Ofyg; zdk;eD
aojyD;om;vdkoabmxm;vsuf (10-12-09)
c&D;qufcJh æ (AdkvfrSL;csKyfa[mif;ausmfaZm &J@ touf 90
&moufyefæ// jynfharG;ae@twGuf trSwfw&)
trSwf -22 89
89
opPmw&m;
wHpOf/ wl
uavmif/ aoewf/
+idrf;csrf;a&; csKd;jzL
ckdifrmaom oHEdMÏmefonf jynfol
jzLpifpGm &yfwnfonhfrl ææ ol
ol ææ qdkaom
xkdtzdk;ysKdtm;
OD;nGwf*g&0jyKyg.?
&J + idr f;
90
90 trSwf -22
bdk;ouf&Snfaygh AdkvfcsKyf&JŒ oauFwtrSwftom;
xkdpOfu 19 ESpfom; ckacwf b,folrsm;&xm;zl;ygvdrfh
1300 jynhfta&;awmfyHkrSm yg0ifcJh tb bdk;ouf&Snfwa,mufom
Adkvfatmifausmfwdk@eJ@twl ,QKtcg&Sdawmh?
ausmif;om;v_yf&Sm;r_rSm pwifyg0ifcJh
,QK touf 90 ESpf usaemfwdk@acwf&JŒ
ordkif;acwfawGxJrSm Armjynf&JŒ usufoa&aqmif[m
ESpfaygif; 71 ESpfwkdifjzwfaeqJav æ ? zdk;ouf&Snf AdkvfcsKyfyg?
e,fcsJŒqef@usifa&; [dkpOfxJu
trsKd;om;vGwfajrmufa&; trsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfacgif;aqmif
zufqpfawmfvSefa&; jynfol@wyfrawmfacgif;aqmif
'Drdkua&pDa&;/ vGwfvyfa&; trsKd;om; EkdifiHa&;acgif;aqmif
jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ +idrf;csrf;a&; æ 'Drdkua&pD +idrf;csrf;a&;acgif;aqmif
tdk æ tb bdk;ouf&Snf tb AdkvfcsKyf[m
trSwf -22 91
91
Armjynf&JŒ usufoa&aqmifyg pmemiJhn‡mrdaygh tzAdkvfcsKyf&,f
wem&Dtouf&Snf usef;rmaeor# igwkd@
wkdif;jynfrSm usufoa& wem&Dwdk;pG ykcHk;ajymif;wm0ef,l=u&r,f
'Dr# usufoa&aqmifygw,f awmfvSefa&;ukd vufqifhurf;,l&r,f
Armjynf&JŒ usufoa&aqmif[m tbvdkcg;ukef;atmif xrf;=u&r,f
zdk;ouf&Snf AdkvfcsKyfyg? ppfu|efb0 vGwfajrmufa&;
tb zdk;ouf&Snfvrf;jyay;cJh+yDyJ
q&m}uD; ocifudk,fawmfr_dif;eJ@twlwuG usaemfwdk@ t&J0HhqHk;csDwuf wdkufzsuf&r,f
+idrf;csrf;a&;Adokumtjzpf uwdðyygw,f tbAdkvfcsKyf
pl;pl;epfepfxrf;&GufOD;aqmifcJh
tdkb,fh æ +idrf;csrf;a&;Adokum? ppftm%m&Sif[m
ArmjynfEkdifiHa&; aemufaz;aygufu0ifvm
vlxkESpfoufvdkvm;=u rnf;eufwJh tawmifyHawGeJ@ jzef@tkyfzdpD;
vSyat;csrf; +idrf;csrf;a&; ppfrD;awGawmufavmifapcJh æ ?
tkyfpdk; ,kwfrmolwdk@ ab;z,fxm;cJh
ppftkyfpku ydkvdk@ab;z,fxm;cJh zufqpfppftkyfpk[m
'geJ@ æ 'Drdkua&pD +idrf;csrf;a&;twGuf olwdk@udk,folwdk@
vufeufudkifawmfvSefa&;c&D;azmuf rD;owform;aumif;awG xifrSwfxm;yHkyJ
rdcifygwDodk@jyefa&mufvm 'gayr,hfvJ æ Armjynfukd rD;wif±_d@ae=u æ ?
ppftm%m&Sifpepf
zsufodrf;ppfrSm/ zkd;ouf&Snf AdkvfcsKyfyg0ifcJh&? pnf;vHk;nDnGwfr_
bmwckrS ròyduGJapa&; æ qdkqdk+yD;
q,fpkESpf zdESdyfa&; ppfzaemifheJ@ aoG;cGJ
&mpkESpfawG&JŒ òzdcGJaecJh?
apmfum;rdkuf±kdif;wJhacwf&JŒ
av;vHwJh 0efxkyf0efydk; tJ'DppfrD;awmuf
tb zdk;ouf&Snf ppftm%m&Sifpepfwkdufzsufa&; ajcz0g;atmuf
cg;usKd;rwwf cg;udkif;atmifxrf;o,faecJh +idrf;aysmufap&r,f æ
usaemfwdk@vli,f vl}uD;awG 'DppfrD;awmuf
jynfolawG 'Drdkua&pDvlxktm%mvufatmufrSm
tb bdk;ouf&Snfukd tm;emaerdaygh? +idrf;aysmufap&r,f æ
twk,ltm;usrd +idrf;csrf;a&;Adokum
yDwdeJ@qGwfysHŒrd awmfvSefa&;orm;}uD; tb zdk;ouf&SnfxHu
tm;ema=uuGJvSpGm t&,lcJh=u+yDyJ
92 trSwf -22
vrf;jytawG;tac: owWdcGeftm; AdkvfcsKyf&JŒ
crf;em;wJhpdwf"gwfawG awmfvSefa&;orm;b0
ppfu|efb0 vGwfajrmufzdk@ jrifhjrwf rGef&nfwJhtJ'DtvSukd
wwfqifcJh=u usaemfwdk@b0 toJESvHk;xJ/
tb zdk;ouf&Snf AdkvfcsKyf&JŒ wpkxJ Ïmyemòyvdkuf=u/ yefqifOD;cdkufvdkuf=u
tvGefcrf;em;wJhZGJvHk;v tb&JŒ aus;Zl;txyfxyfukd
usaemfwdk@ tJ'Denf;eJ@
wdkif;jynfukdcspfwJh ay;qyfae=uyg+yD?
vlrsKd;ukdcspfwJh
tzdESdyfcHjynfolawGukd odyfukdcspfcifav;pm; tbAdkvfcsKyf zdk;ouf&Snf
oem;wwfwJh/ =uifemvGef;wJh usef;cHomvdk@ rmygap
tb zdk;ouf&Snf&JŒ toJESvHk;ukd touf&mausmf &Snfygap
usaemfwdk@ ,lóuH;xm;cJh wdkif;jynf+idrf;csrf;wJh acwfeJ@
0wfq ifcJhyg+yD? wdk;&rnfrSmrvGJay? ?
armifp d k; csd e f
'D Z ifb m 20/ 2009
trSwf -22 93
Ú awmfvSefa&;orm;qdkwm
rdrdukd,fukd a¹cGcs
wwfEkdfifor# a¹cGcs
tJ'Du tydkif;tpawGeJ@
jynfolukd a&$cscsifolawGyg æ
Ú yk*~vtcGihfta&;xuf
±kyf"rRu zGihfay;wJh
awmfvSefa&;ukd ,Hk=unfw,f æ
Ú awmfvSefa&;onf yxr
awmfvSefa&;onf 'kwd,
awmfvSefa&;onf wwd,
wkE_dif;vdk@r&wJh
vl@avmuopftwGufq dk&if
av;aoacsFeJ@ urBmwodef;ru
xm0& ay;qyfoGm;r,hfolawGyg æ ? ?
aerif;eD
94 trSwf -22
(Ad k vf c sKyfa usmfa ZmarG; ae@ 90 jynf h ææ ok d@ )
(u )
trSwf -22 95
(c)
zdk;oufawmf&Snf AkdvfcsKyfu
trsdK;om; jynfol
vlxkudkcspfw,f
wkdif;jynfudk cspfw,fæ
tm%mwefcdk;xuf
vlxkudk av;pm;jrwfEkd;
vlxkt&dyfrSm ckdudk;
vlxktusdK;udk OD;xdyfyefqif
jynfolomv#if trdtz
tzkd;&JŒ &mZ0ifrSmawG@aecJh&
b0wav#mufvHk;rSm æ?
vGwfvyfa&;
jynfol@'Drkdua&pDa&;
+idrf;csrf;a&; ac|;aoG;ay;qyfcJh
udk,fusdK;pGef@v$wfcJh
±kef;uefcJhav&JŒ?
tzkd;oufawmf&Snf[m
wkdif;jynf&JŒ usufoa&aqmif
awmfvSefvlxk&JŒ oduQmudkaqmif
tarSmifacwfxJu =u,feDyGifhaew0ef;
wifh±$ef;a0om
wkdif;jynftwGuf
vufvufusufoa&jzm
puUef@wkdif;rSmyg?
pdkif;avmifrdef;ouf (=u,furBm)
'DZifbm 26/ 2009
96 trSwf -22
0wˆK
jrav;nd
K
(1)
trSwf -22 97
toH=um;&mqDukd =unfhvkduf&ifawmh tpfrjzpfol rat;cifuawmh aps;xJ
touf 30 0ef;usifavmuf rdef;ri,f wa,muf u qkdifwqkdifrSm yef;uefaq; tvkyfvkyf&if;
[m opfyif}uD;wyifatmufrSm caemfeDcaemfeJ@ cifyGef;onf vlrrmukd jyKpkapmifha&Smufum nDr
,kdifeJ@eJ@qifxm;wJh apmifykcufuav;ukd wndrfh i,frdom;pkukdvnf; wwfEkdifor# ulnD&Smygw,f?
ndrfhv$Jay;&if;eJ@ qGJqGJiifiif qkdaewmyg?
“[J h æ nD r av; æ at;,Of a & æ (2 )
om;av;td y fa ewke f ; xrif; pm;vk d uf y gvm; eH e uf xrif ; pm;+yD; csd e f tpf r jzpf o l
at;,Of&,f æ ” rat;cif tvkyfjyefqif;oGm;+yDrdk@ at;,Of w
“u|ef r rqmao;ygbl ; rr&,f æ a,mufwnf; jzpfaepOf aps;xJu ta':wa,muf
om;}uD;armifodef; jyefvmatmif c% apmifhOD; a&mufvm+yD; at;,OftwGuf ArmAdaE<maq;wzHk
r,f? om}uD; vmrS twlpm;awmhr,fav æ” vmay;&if; at;,Ofukd tm;ay;pum; ajymaeyg
“at; æ at; æ 'gjzif hv nf ; c% w,f?
apmifhwmayghuG,f æ” “at;,Ofa& æ ighwlr tck,lvmwJh
rat;cif[m nDri,fukd *±k%m tjynfh aq;ukdom rSefrSefaomuf =um;vm;? ighwlr usef;
v$rf;aewJh rsufvHk;tpHkeJ@ =unfhae&Smw,f? rma&; tjrefaumif;vmatmif ta': &Sm0,fvm
a=omf æ at;,Of æ at;,Of? uHw wm/ ,Hk,Hk=unf=unfeJ@om aomuf? ta':h wlr
&m;rsm;ES,f qkd;vkdufwmaemf? b,fvkdtukokdvf av;wa,muf[mqkd&if tck rif;jzpfovkd jzpf
uHrsm;0if+yD; zdpD;vkdufw,frodygbl;? cifyGef;onf wmyJ/ aq; 2 zHk 3 zHkavmuf aomufvkduf&w,f?
ukdarmifvSeJ@ orD;av; eDeD,Ofwkd@ ESpfa,muf tck aumif;oGm;+yD tvkyfawmif vkyfae+yD”
uvnf; em*pfac:aqmifoGm;vkd@ woufjyefr “atmf [kwfvm; ta':&,f æ u|efr
vmwrf; cGJoGm;cJh+yD? bkd;bGm;ykdif v,f,m+cHajr vnf; jrefjrefaeaumif;atmif }udK;pm;yghr,f?
tdrfutp tm;vHk;[m em*pfac:aqmifoGm;vkd@ rae@u om;}uD;uav jyefvm+yD;awmh 0rf;om
bmrS r&Sdawmhbl;? 'Dvkd tjzpfq dk;awGa=umifh tm;&eJ@ ‘arar}uD;u ajymw,fwJh/ om;arar
at;,Ofwa,muf rao±Hkwr,f cHcJh&w,f? tJ'D aeaumif;&ifwJh nDav;ukd arharhukd jyeftyf+yD;
tcsdefu at;,Of[m om;ti,fav; ukd,f0ef awmh awmif;rpm;awmhbJ om;u arar}uD;&JŒ
5 veJ@ usef&pfcJhw,f? om;i,fav; rsufESmjrif qkdifrSmyJ tvkyf0ifvkyfawmh æwJh’? tkd æ om;jzifh
+yD;vkd@ bmtm[m&rS r&Sd/ vkdtyfwJhaq;0g;u 0rf;om;vkdufwm arar&,f æ om;u rv$Jom
vnf; bmrS roHk;aqmif&wJh at;,Ofwa,muf vkd@ 'Dawmif;pm;wJhtvkyfukd vkyfae&wm/ tck
tdyf&mxJrSm vJ&&Smawmhw,f? us,fa*gif aps; arar aeaumif;=unfh/ tckukd tvkyf0ifvkyf+yD;
ol aps;om;tm;vHk;u apwem arwWmtjynfh awmh arharhukd vkyfau|;rSmAs odvm; æ arar
t0eJ@ aq;0g;utp/ tpm; taomufygrusef aeaumif;atmif}udK;pm;aemfwJh a':av;&,f?
t0wftxnftygt0if tm;vHk; ay;urf;vSL'gef; om;}uD;ukd oem;vkdufwm æa':av;u tvkyf
=uvkd@ rdom;pkwckvHk; aouHra&muf oufr ay;r,fqkdvkd@ ol@crsm 0rf;om;vkd@rqHk;bl;? rat
aysmufbJ xlxlaxmifaxmif jzpfvmcJhygw,f? u vlrrmqkdawmh ol@crsm Ekd@pkd@uav;av;ukd
jyefvnf emvefxlcJhygw,f? vnf; tareJ@ xm;cJ hv kd@ rjzpfb l; ? ol@ 0rf; ol
98 trSwf -22
ausmif;wmzkd@ waps;vHk;tESH@vnf+yD; awmif;pm; tjywftowf rJ tEkdif&wmawmif tm%mukd
&wmawmif 'Duav;av;ukd wykdufykduf wayG@ayG@ v$Jray;bJ rsufESmajymifwkduf+yD; ppfwyfu tm
eJ@ axG;ykduf+yD; vSnfhawmif;ae&wm u|efrjzifh %mukd ,lxm;w,f? tHhyg&J@aemf? ukd,fajymxm;
pOf;pm;=unfhav &ifemavygyJ a':av;&,fæ wJhuwdudkawmif ukd,frwnfbl;? tHh=oyg&JŒ”
u|efrwkd@ trsdK;xJrSm olawmif;pm;qkdwm r&SdcJh “rtH h = oygeJ @ igh w l r ? tm%m&J @ t&
ygbl;? tckrS b0ay;uH=urRma=umifh om;av; omukdodav tm%mukd rufavyJ/ tm%mukd
olawmif;pm; æ jzpf æ & æ w,f”at;,Of&JŒ vufv$wfzdk@ b,fawmhrS rpOf;pm;avyJ”
toHav;[m oJhoJhav;yJ =um;&ygawmhw,f?
trSwf -22 99
“at; æ at;æ om"kyguG,f? om"kyg u bmrajym nmrajymeJ@ nDav;ukd,l+yD; ayG@csD
om"kyg? jrefjref usef;rma&;aumif;+yD; rdom;pk vkdufygw,f? uav;[m ,ufuef,ufuefeJ@
wckvHk; usef;rmcsrf;om=uygap? ab;taygif; ygoGm;+yD; vlpdrf;rSef;odawmh 0g;ueJ ikdcsvkdufygw,f?
&eftaygif; uif;a0;+yD; rdom;pk om,maysmf&$ifpGm armifodef;[m vufxJu Ekd@Al;ukd t
aexkdifEkdif=uygap æ uG,f” omcsxm;vkduf+yD; æ
“ay;wJhqktwkdif; jynfhygap æ a=omfæ “vm æ vm æ nD a v;a& æ rik d
ta':wkd@rsm;awmh æ b,fol@rqdk ulnDwmyJ? ygeJ@uG,f? at; æat;æ u|wfæ u|wf æu|wf
u|efrwkd@ tpkd;&usawmhvnf; rulwJhtjyif 'kuQ æukd}uD;ac:rSmaygh”vkd@ ajym+yD; nDav;ukd jyef,l
trsdK;rsdK;ay;zdk@ apmihfaeovkdyJ? bmvkd@rsm; rwl=u awmh t,lrcHbJ aemufwa,mufukd vufqifh
ygvdrfhaemfæ” urf;ay;vkduf+yD; usefwJhvlawGuvnf; uav;&JŒ
“a=omf æ b,fwlEkdifyghrvJ ighwlr&,f? tESD;xkyfeJ@ ekd@Al;ygrusef aumufumiifum ,l
ta':u trsdK;om;'Drkdua&pD tzGJ@csKyfuav? vkduf=uawmhw,f?
trsdK;om; 'Drkdua&pDtzGJ@csKyfq kdwm jynfolukd Ekd@pkd@uav;[m pl;pl;0g;0g; atmf[pf ikd
tusdK;jyK&r,fqdkwJh tajccHay:u zGJ@pnf;xm;wm? av æ armifodef;av;[m 0rf;enf;vmav jzpf
ppftpkd;&u ppftm%m&Sifav? tm%m&zkd@qdkwJh um nDav;eJ@twl ikdcsvkdufygawmhw,f?
tajccHay:u zGJ@pnf;xm;wmqkdawmh b,fvkdvkyf “OD ; &,f æ [D ; æ[D ; æ u|ef a wmf h
wlEkdifyghrvJuG,f æ u Jæ uJ æ ta':vnf; nDav;ukd jyefay;yg? nDav;u odyfikd&if wuf
oGm;+yDaemf” wwfvkd@yg OD;&,f æ [D;æ [D;æ OD;ukd &Spfckd;ygw,f
“[kwfuJhyg ta':? jznf;jznf; oGm;yg æ Asm æ [D; æ[D;”
aemf” “a[haumif rif;ukd bmvkyfvkd@ ikdae&
wmvJuG? bmvJ [kd *dwfu eifhtarvifawG
(3) =um;atmif vkyfaewmvm;? uJuGm ikdOD;/ jzef;
t±k%fOD;&JŒtvS[m tm;rmef&Sdw,f æ jzef; æwdwf? tckwdwf toHrxGufeJ@”
qkdayr,fh 'Dae@eHeufcif;&J@tvS[m tm;rmef ajymajymqkdqkd armifodef;yg;ukd ESpfcsuf
vnf;r&Sd? om,mr_uvnf; AvmewÎd? 0Vmw qifh ±kdufvkdufawmh armifodef;av;crsm vl}uD;
cGifvHk; wdrfrnf;ndKawGeJ@ tHk@qkdif;vkd@aeawmhw,f? tm;eJ@qkdawmh aemufukd vefusoGm;awmhw,f?
t±k%fOD;&J@tp rkd;rvif;wvif; 0kd;w 0g; olwkd@ tcif;jzpfyGm;&m ae&m[m wHwm;
tcsdefuav;rSm armifodef;av;[m tdyf&mrS xdyf wzufEkdifiH&J@ e,fpyf vl0ifvlxGuf*dwfeJ@
wHwm; atmufukdqif;/ nDi,f Ekd@pkd@uav;av;ukd enf;enf; eD;ygw,f?
ayG@+yD; uav;i,fukd rsufESmopfay;/ wnvHk; armifodef;av;[m nDav;&JŒ ikdoH=um;
npfywfaya&aewJh nDav;ukd oef@pifatmifvkyf/ &wm&,f/ t±kdufcH&vkd@ emwm&,f ESpfckaygif;+yD;
tESD;awG vJay;/ tat;rrdatmifvnf; *±kpkduf ikd&if;eJ@ ajymrdajym&m ajymaeygw,f?
aEG;axG;atmifxm;+yD; Ekd@Al;av;ukd oef@&Sif;atmif “nDav;ukd æ [D;æ[D; æ ray;æ bl;?
aq;a=umaepOf pum;wajymajymeJ@ vl}uD; 4 nD æ av; æ ukd æ [D; [D; ray; æbl;? tara&
a,muf/ ol@ tem;a&mufvm+yD; vl}uD;wa,muf æ u,f=uyg æ OD;? [D; æ [D; æ araræ}uD; æ
100 trSwf -22
jynfwGif;a&m jynfyyg em*pf'kuQonf
rsm;twGuf 0kdif;0ef; ulnD-uayr,fh
etz ppftpkd ;& raumif;r+a-umifh
“ay;um;ay;. r&” qkdovkd jzpf_yD;/
aoolao ta0;vGifholvGifh/ EkdifiHjcm;rSm
'kuQtrsdKrsdK;eJŒ &ifqkdif&if; b0ukd ±kef;uef
ae-u&w,f?
(4)
ukd æ[D; æ [D; æ wkdifajym ær,f? a=umufyg+yDAs
æ [D; æ [D; æ[D; nDav;ukd æ jyefæ ay;æyg 'Da e@reuf cif ;rSm em*pf a =umifh 'ku Q
æ [D; [D;æ em ævSæyg æ +yD æAs” a&muf+yD; vGifhvmcJh&wJh touf 9 ESpf avmuf&Sd
armif o d e f ; &J @ toH [ m reuf c if ; &J @ olawmif;pm;uav;u Ekd@pkd@uav;ukd ayG@+yD;
wdwdqdwfr_ukd +zdKcGif;aeygw,f? ‘us,fa*gif’aps;twGif;rSm awmif;pm;aewJh ol
“a[haumif euf}uD; rif;a,mufzav;ukd awmif;pm;av;[m rae@reufu a&$vDus,fa*gif
uvl.okd@ jrL.okd@ vkyfraeeJ@/ rkd;vif;awmhr,f jrpfu l; wH wm;atmuf rS m wk wf '%f& mawG eJ @
uG ratay; æ tvkyfukd tvkyfeJ@wlatmifvkyf? nd Krnf ; ae+yD ; aoqH k ; aewm awG @ &a=umif ;
toHukd wpufrS rxGufapeJ@? aemufrD;ukd wcg owif;[m owif;rD'D,mawGrSm ygvmw,f?
wnf; tjywf +i‡drf;vkduf/ igajymwm em;vnfvm;” jynfwGif;a&m jynfyyg em*pf'kuQonf
“[kwf æ [kwfuJhygq&m? pdwfcs” rsm;twGuf 0kdif;0ef;ulnD=uayr,fh etz ppf
Akdvfvkyfol&JŒ pum;tqHk;rSm trdef@oH tpkd;& raumif;r_a=umifh “ay;um;ay;. r&”
[m euf}uD;&JŒ 'kwfcsufrsm;tjzpf armifodef;&JŒ qkdovkd jzpf+yD;/ aoolao ta0;vGifholvGifh/ EkdifiH
ukd,fay:ukd rkd;oD;rkd;aygufawGvkd usaeygw,f? jcm;rSm 'kuQtrsdKrsdK;eJ@ &ifqkdif&if; b0ukd ±kef;uef
armifodef;av;[m 'kwfcsufrsm;&J Œ jyif ;xef ae=u&w,f?
vSwJh xdcsufrsm;atmufrSm vl;vSdrfhaeygw,f? 'D=um;xJ awmrD;avmif awma=umif
aemufqHk;'kwfcsufukd &dyfceJ jrifvkduf &+yD; vufcarmif;cwfq dkwmvdk rormolrsm;jzpfwJh
“tar æ a& æ a=umufyg æ”pum;oH rqHk;cif vlukeful;*kd%f;rsm;uvnf; usm;r ra&G;/ }uD;i,f
vnfyif; *kwfqufxJu ylceJjzpfoGm;um rsufpd ra&G; rdrdudk,fusdK;pD;yGm;twGuf trsdK;rdsK;tzHkzkH
xJrSm arSmiftwd usoGm;ygawmhw,f? twifh&JpGm vkyfukdifae=uw,f?
pm
u|ef a wmf awmvk d u f & mu tjyef
awm&dyfaumif;wJh vrf;uav;u jyefvmcJh
w,f? u|efawmfh awmvkdufacG;u u|efawmfh
a&SŒu tajy;oGm;aew,f?
±k w f w &uf u|ef a wmf h a wmvk d u f a cG ;
ajcvSrf;awG wkH@q kdif;oGm;+yD; a&SŒukd wdwf
OD;OD;uefqifh wdwfuav; oGm;aew,f? a&S@rSm awm
aumifwckck&JŒ teH@&aeyHkygyJ?
avu tjyif;txefwkdufaewmrkd@ vrf;ab;&Sd ozef;ykd;pmyifawGu v_yf&rf;aew,f?
u|efawmf[m awm&dyfusaewJh vrf;uav;twkdif; a&SŒukd oGm;ae&if;u pmuav;waumif[m
ajr}uD;ay:rSm xHkayay &yfaewmukd awG@vkduf&w,f? pmuav;[m b,fvkdrS rwwfomvkd@ tawmif
uav;awGukd wzswfzswfcwfaew,f? ol@E_wfoD;axmifhpGef; uav;awGrSmvnf; Eke,fvSwJh t0g
a&mifav;awG &Sdae+yD; acgif;ay:rSmvnf; tarG;Ekuav;awG aygufaewmrkd@ tokdufxJu usvmwJh
aygufump iSufuav;qkdwm odomygw,f?
awmvkdufacG;[m wjznf;jznf;jcif; pmaygufpuav;qDukd csOf;uyfoGm;&if; teH@cHaew,f?
yg;pyfukdvnf; +zJxm;vkdufwm c|efxufaewJh oGm;awGawmif ay:vkd@? ±kwfw&uf pmr}uD;waumif[m
csKyfvdk ufv#if tck jzpfa ewmu etzeJ @ NLD &JŒ Ekd ifiH a&;vGefy GJjzpfonf?
tc&muswmu NLD jzpfonf?
aumvm[vrsm;?
(pmºuG i f ; )
1958 yxrt}udrf ppftkyfpktm%modrf;wkef;u qdk&S,fvpfppftkyfpkuwqifh odrf;wmjzpfonf?
olwkd@u wnf+rJukd tm%mxdk;tyfvdk@rjzpf? oef@&Sif;u vufrcHEkdif? 'ga=umihf tdrfapmihftpdk;&rSm
0g&ifhAsL±kdu&ufrsm;ukd qGJcef@&onf? 1962 eJ@ 1988 ppftkyfpkrsm;uawmh 'Dvdkvkyfp&mrvdkyg?
Adkvfae0if;u OD;ae0if;ukd tm%mtyfvdk@&onf? tck etz óuHawG@ae&wmu Adkvfoef;a&$[m
touf}uD;+yD? +yD;awmh rD;rao? 'ga=umihf OD;oef;a&$ukd tm%mtyfvdk@r&yg? a&G;aumufyGJ
aumfr&SiftwGuf vla&G;&cufaeyHk&onf?
‘Armjynf uG e f j rLepf y gwD 0uf q d k u f ' f r S aumuf E _ w f a zmf j yygonf? ’
(2 )
rqv ygwDvnf; pnf;rsOf;Oya'eJ@bmeJ@ twnfwusay:vmw,f? tJ'D rqv ygwD xJrSm
‘vufeufcsuGefjrLepf’ awGudk odyfta&;rygwJh ae&mawG udkifcdkif;+yD; A[dkaumfrwD awGbmawG
ay;w,f? òr@e,f,lepfawGrSmvnf; cef@xm;wmawG vkyfw,f?
olwdk@wawGuyJ ‘ppftm%m&Sifpepfudk wpwpeJ@ ðyjyifajymif;vJoGm;atmifvkyfa&;/
qdk&S,fvpf wnfaqmufa&; vrf;pOfrSef azmfxkwfa&;/ ppftm%m&Sifpepfudk ppfrSefwJh qdk&S,fvpf
pepfeJ@ tpm;xdk;a&;’udk pajymwmyJ? (AuyxJrSm ay:wmr[kwf? Auy vufeufcsawGxJrSm
ay:wJh tawG;tac:yJ?)
olwdk@wawGu rqvxJrSm awmfawmfuav; v_yf&Sm;ygw,f? wzufuvnf;
awmwGif; ‘Auy’udk em;cs=uw,f? ‘wpwpðyjyifajymif;vJa&;’ udk a&SŒaevdkuf=uw,f?
'gayrJh olwdk@&J@ pdwful;,Oftdyfruf[m 1977 rSm vHk;0òyuGJoGm;w,f? ‘rqv wwd,
nDvmcH’rSm olwdk@tm;vHk;udk usufoa&rJhpGm uefxkwfwm cHvdkuf&w,f? olwdk@om rubl;?
AuyeJ@ bmrSroufqdkifwJh ppfAdkvf}uD;awGyg uefxkwfcH&wm jzpfw,f? wu,fjzpfwmuvnf;
ppfAdkvf}uD;awGxJu *dk%f; (2) *dk%f; wdkufyGJyg? 1962 ckESpfydkif;u jzpfcJhwJh Adkvfwifaz&JŒ ppfaxmuf
csKyf QMG *dk%f;eJ@Adkvfatmif}uD;&JŒBEDC *dk%f;&JŒ tm%mvkyGJrsKd;ygyJ? 'DwcgrSmvnf; ae0if;
u Adkvfpef;,kudk awmhuefrxkwfygbl;? wjcm; ppfAdkvf}uD;awGawmh uefxkwfygw,f? 'gu
‘ae0if;vkyf[ef’ yg? (Adkvfarmifarmif/ Adkvfatmifa&$ wdk@udk uefxkwfwkef;u Adkvfatmif}uD;udk
csefxm;wmrsdK;udk ‘ae0if;vkyf[ef’ vdk@oHk;wmjzpfw,f?)
uefxkwfyHku rqv ygwDpnf;rsOf; Oya't& vkyfwmvnf; r[kwfygbl;? ‘pnf;rsOf;
Oya'’ rSmtJ'DvdkvkyfcGifhay;xm; wJhyk'fr wckrS ygraeygbl;? axmufvSrf;a&; t}uD;tuJu rqv
(3)
tckvnf; ‘2008 tajccHOya'’ udk vufcHvdkuf/ ‘2010 a&G;aumufyGJ’ udk 0if=uqdkwJh
yk*~dKvfawGay:aeygw,f? olwdk@uvnf; ‘wpwp ðyjyifajymif;vJa&; vrf;pOf’ udk wifjy
ae=uwmyg? tJ'DvdkwifjyolawGxJrSm ‘Auy ysuf’ wcsdKŒygw,f? olwdk@u odkif;odkif;0dkif;0dkif;
a&;wwfw,f? ajymwwfw,f?
wa,mufu ‘jzpfEdkifwmudkvkyfrS tEkynmajrmufwJhEdkifiHa&;’ ‘tdkif'D,dkvdk*sDeJ@ ordkif;
rygwJh EdkifiHa&;yHko¿mefudk ar#mfrSef; rSef;q=unfhzdk@om &Sdonf’ wdk@a&;w,f? olu ppfeJ@
awmfvSefa&;udk jzwfoef;zl;ol? ppftkyfpktqufqufeJ@ qufqHzl;oljzpfvdk@ wa=umif;/ 'Jh'dk;
(wnfhwdk;) }uD; ‘vufeufeJ@'Drdkua&pDvJa&;’ ajymcJhzl;vdk@wa=umif; ‘ynm&Sdrsm; od=uygw,f’
qdkwJh a&;enf;yJa&;w,f?(ola&;wmudk rod&if ynmr&Sdvdk@yJ? ynm&SdrS ola&;wJh t"dy`m,fudk
odoljzpfr,fqdkwJh a&;enf;udk qdkvdkygw,f) ‘'%f&m'%fcsufawG &xm;zl;wJh u|JtdkEGm;tdkenf;’
vdk@ ajym&ifvnf;&ygw,f? qkwfomwufom a&;w,fvdk@ qdkvdkwmyg? ol wckckwifjy+yD;&if
‘xifonf’ ‘rjzpftyf’ ‘ar#mfrSef;rSef;q=unfhzdk@om &Sdonf’ ‘csdef&rnf’ qdkwmawGeJ@ydwfavh
&Sdw,f? toufuvnf;}uD;/ aocgvnf;eD;/ awmfaumufcH&zdk@uvnf; rar#mfrSef;Edkifawmhvdk@
'Da&;enf;a&;wm jzpfEdkifw,f?
vl&G,fuawmh awmfaumufcH&zl;wm r&Sdao;bl;? rsufpdusoGm;&if [dkwkef;u OD;b+idrf;
wdk@vdk‘rif;q&m’ jzpfcsif jzpfEdkifao;w,fqdkwJh pdwful;eJ@ a&;wmjzpfvdk@ a&;enf;u =urf;w,f?
‘trl;rajy=uao;bl;’ wkd@/ ‘rmhufpf0g'acwfukef+yD’wdk@/ ‘ba&muf'g0g'eJ@ vGwfvyfa&;&cJhwm’
wdk@ a&;w,f?
vli,f - oluawmh jrif;xdef;iwmvdk vlpm;yg? q&m}uD;/ q&mi,fawG a&;wm rSef
v dku fa v av mu fy Ja&;w w fw , f? o lw d
k@
w aw Ga&;w mu d k= & i f NLD udk ‘wpwp ðyjyif
u n fh
ajymif;vJa&;vrf;pOf’ twdkif;vdkufzdk@ Auy&J@ ‘jywfom; wJh&,f'Du,f 'Drdkua&pDvrf;pOf’ rvdkufrd
apzdk@yJa&;=uwmyg?
(4)
vufawG@ pOf;pm;=unfhapcsifwmu ‘2008 zGJ@pnf;yHk tajccHOya'’ rSmb,fvdka&;xm;ov J
qdkwmudk=unfhzdk@yg? tcef; (10)EdkifiHa&;ygwDrsm;tcef; (11) ta&;ay:umvqdkif&m jyÏmef;csufrsm;
tcef;(12) zGJ@pnf;yHktajccHOya' jyifqifjcif;u qdkxm;wmawGudk txl;ðy+yD; avhvm
=unfhzdk@yg? wqufwnf;rSm tcef; (5) tkyfcsKyfa&;xJu trsdK;om;umuG,fa&;eJ@ vHkðcHa&;aumifpD
b,folawGeJ@zJ@GrvJqdkwmudk =unfhapcsifygw,f?
(5 )
Auy eJ@ bmrSrywfoufzl;w Jh ‘wpwp ðyjyifajymif;vJa&; vrf;pOf’ udk a&SŒaevdkufae
olawGvnf; &Sdw,f? jynfyrSma&m/ jynfwGif;rSmyg &Sdw,f? olwdk@uawmh rsufpduef; wap>
ra=umufa&;enf; a&;=uw,f? AuyysufawG&JŒ tawG;tac:udkvnf; vufcH=uw,f? olwdk@u
‘2010 a&G;aumufyJG’ +yD;vdk@ aemufxyfa&G;aumufyGJ (2) csD (3) csDavmuf vkyf+yD;&if 'Drdkua&pDpepf
&rSmvdkvdka&;wm awG@&w,f? jynfawmfjyefvSatmif yJjzpfjzpf/ jynfwGif;0ifvdkuf xGufvdkuf
vkyfEdkifatmifyJjzpfjzpf ajymwma&;wmqdk&if cGifhv$wfygw,f?
'gayrJh rD;eJ@rupm;ygeJ@vdk@awmh owday;csifygw,f?
(6 )
aemufwrsdK;u rD'D,mEdkifiHa&;orm;awG? olwdk@uvnf; wpwpðyjyifajymif;vJa&;udk
a&S@ aevd ku fw Jh avoHv $i fh =uw,f? b,f wd ki f; jynf u b,fy garmuQ }uD; uawmh b,fv dk
ajymw,fqdk+yD; EdkifiHa&; a&SŒaqmifvrf;jyvkyf=uw,f? tar&duef tkyfcsKyfa&;u Armjynfay:vpD
tajymif;tvJvkyfawmhrSmeJ@ vdkufavsmnDaxGvkyfae=uyHk ay:ygw,f? EdkifiH}uD;awG&J@ EdkifiHjcm;
a&;ay:vpDaemufudk waumufaumuf vdkufaevdk@uawmh bmrSjzpfrvmbl; qdkwmavmufyJ
ajymcsifygw,f? bma=umifhvJqdkawmh olwdk@u Armjynf&J@ EdkifiHa&;rSm b,fygwDudkrS udk,fpm;ðy
ae=uwm r[kwfvdk@yJ?
cGyyfaa'gif
'gif;;tvH
tvHaatmuf
tmufuu
aemuf-unhfrSef
aEGOD;
(1)
1988 =o*kwfv 8 &uf/ &Spfav;vHk;awmfvSef;a&;umvrS pwifIa&wGufv#if 2009
'DZifbmtxd ESpfESpfq,fausmf/ ESpfq,fhwpfESpfumvtwGif; ArmEkdfifiHvHk;qdkif&mausmif;om;
or*~rsm;tzGJ@csKyf (A u o)0if xdyfydkfif; ausmif;om; acgif;aqmifrsm;xJrS yxrOD;qHk; xGufay:
vmonfh 0wˆK&Snfjzpfayvdrfhrnf? pma&;olrSm Auo OuUX rif;ukdEkdif? 88 rsKd;quf ausmif;om;
acgif;aqmifwOD;? rnfonhftcsdef/ rnfonhfae&mwGif ol. 0wˆK&SnftEkynmvuf&mukd zefwD;cJh
oenf;? yxrt}udrfaxmifuspOfu a&;cJhavovm;? axmiftjyifrSma&;ovm;? zufqpf
ppftkyfpku ppftm%m&Sifpepfzsufodrf;a&;/ vGwfvyfa&;/ vlxktpdk;&ay:xGef;a&;twGuf v_yf&Sm;
acgif;aqmif±kef;uefol ol@tm; 1989 wGif zrf;qD;axmifcscJhonf? 16 ESpf? 2005 wGif jyefvnf
vGwfajrmufvmcJhonf? ol. 'Drdkua&pDESifh vGwfvyfa&;twGuf v_yf&Sm;óud;yrf;r_ukd wm&Snf
zdESdyfOD;csKd;&ef twGuf 2007 wGif xyfrHzrf;qD;+yD; axmifcscJhjyefonf? axmif'%f 65 ESpf 6 v?
,ckusKdif;wHk tusOf;axmifxJrSm? rnfonhf tcsdfef/ ae&mwGif a&;zGJ@cJhavoenf;?
jynfol@wyfrawmf. tm;
omcsufrSm rGefjrwfonfh awmf
vSefa&;pdwf"mwfjzifh tepfem
cH ukd,fusKd;pGef@v$wf&Jonfh ,kH
=unfcsuf ckdifrmr_jzifh jynfol@
ppfyGJ qifE$Jjcif;jzpfonf?
(1)
“
jzLjzLazG;azG; » awmvrf;av;rSm » &J&JeDwJh
oifh&J@aoG;awG » pGef;xif;cJh+yDav » aoG;pGef;wJh
vrf;uav;u » oifh » &J@» ta=umif; »
ol&Jaumif;yHkjyifukd » urBm wnfoa&G@ »
aqG;ajr@a=uuGJpGm » ajymjyae&Sm vdrfhr,f » »
1? OD;zkef;jrifhodef; OuUX
2? udktkef;ausmfòzd; twGif;a&;rSL;ESihf EkdifiHwuma&;&m
3? ukdxGef;xGef;OD; wGJzuftwGif;a&;rSL;
4? ukdoef;ausmfaX; jyef=um;a&;aumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif
5? ukdpkdif;avmifrdef;ouf jyef=um;a&;aumfrDwD – tzGJ@0if (1)
6? ukdoef@xGËfaZmf jyef=um;a&;aumfrDwD – tzGJ@0if (2)
7? ratrdaqG r[mrdwfqufqHa&;aumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif (1)
8? ukdcifarmifaxG; r[mrdwfqufqHa&;aumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif (2)
9? ukdatmif0if;xGef; r[mrdwfqufqHa&;aumfrDwD – tzGJ@0if
10? ukdpkd;oD[ pnf;±Hk;a&;aumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif (1)
11? ukdrif;rif;atmif pnf;±Hk;a&;aumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif (2)
12? udk0if;jrihfOD; pnf;±Hk;a&;aumfrDwD – tzGJ@0if
13? ra&$0gv_dif vlr_a&;&maumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif (1)
14? udkausmfausmfOD; vlr_a&;&maumfrDwD – tzGJ@0if
15? r&D&Drm trsKd;orD;a&;&maumfrDwD – tzGJ@acgif;aqmif
16? rEG,feD0if;xdef trsKd;orD;a&;&maumfrDwD – tzGJ@0if
17? ukdausmfpdk;0if; owif;"gwfyHkXme – wm0efcH
18? rrdk;ESif;xGef; b¾ma&;Xme – wm0efcH
19? rwifEG,f0if; b¾ma&;Xme – tzGJ@0if
20? a':ukuDr pm&if;ppfXme - wm0efcH
qufvufxkwfa0rnfh
pmtkyfrsm; _idrf;csrf;ol.
“ bmomjyefuAsm w&m”
armifv S0 if; (jrif; +cH) (xG u f+ yD) jzef@ csda eqJ
“+rd K @awmf c ef ; rxuf u
awmfv S e f a &;tvH a wmf ”