"බුද්ධ" ඹනු බුදුන්඼වන්ස඿ේද?

බු ද්ධ ඹනුස඼න් අදව඿් කයන්සන් කවුද? ඼යක් බුදුන් ඼වන්ස඿ේසෙන්භ සභභ ඳැනඹ ඇසූ එක්තයා
භාන඼කුඹකු ඔඵ සදවිසඹක්ද? භනු඾යසඹක්ද ඹක්‍ෂසඹක්ද? ොන්ධර්඼සඹක්ද? ඹනාදී ප්‍රල්න ඇුවසයඹ
උන්඼වන්ස඿ේ ඒ සිඹල්රටභ "නැත" ඹන පිළිතුය දුන්ස඿ේක සඵොසවෝ නූතන විචායකඹන් බුදුන්඼වන්ස඿ේ
"අසිරිභත් භනු඾යසඹකු" සර඿ වුනන්඼ා සදි. නමුත්, උන්඼වන්ස඿ේභ තභන්඼වන්ස඿ේ භනු඾යඹකු සනො඼න
ඵ඼ සද්ලනා කය ඇත එස඿ේ නම් උන්඼වන්ස඿ේ ක඼සයක්ද? ඕඝතයණා සූත්‍රස තභන් ඼වන්ස඿ේ
ෙැරවුම්කරු඼කු සනො඼න ඵ඼ ප්‍රකාල කශ බුදුන් ඼වන්ස඿ේ භෙසඳන්඼න්සනක් ඳභණක් ඵ඼ත් සද්ලනාකය
ඇති ස඿ේක බුදුන් ඼වන්ස඿ේ ඿ව භනු඾යඹන් අතය ඿ඵ඲තා඼ඹ කිමභට ඳැවැිමි කයන සනළුම් භසල් උඳභා඼
සභහිදී ඼ැදෙත්ඹ එභ උඳභා඼ අනු඼ භනු඾ය ඿භායඹ නභැති සනළුම් විසල් ඉඳදුන උන්඼වන්ස඿ේ භනු඾යඹන්
අතරින් උ඿඿් තත්ත්඼ඹකට ඳත්඼ ඇත එඹ භසේ වැසදන සනළුභ භසඩන් ඉවශට එ඿වී පිපී ුව඼඲඼ත්
඼න්නාස඿ේඹ සම්නි඿ා සඵෝ඿තාණන් ඼වන්ස඿ේ බුද්ධත්඼ඹ රැබූ ඳුව ත඼දුයටත් භනු඾යඹකු සනොසය එභ
තත්ත්඼ඹ "බුද්ධ" සර඿භ වැඳින්සය සම් "බුද්ධ" ඹනුස඼න් අදව඿් කයන්නා ක඼සයක්ද? න඼ අයවාදී බුදුගුණ
඼ැර "඿ම්භා ඿ම්බුද්ධ සර඿ අදව඿් කන්සන්" දතයුතු සිඹලුසද්඼ල් තභන් විසින්භ අ඼සඵෝධ කයෙත්
තැනැත්තා ඹන අදවස඿න්ඹ "බුද්ධ" ඹන ඿ංකල්පීඹ පුද්ෙරඹකු ප්‍රාග් බ සඵෞද්ධ යුෙස සිටභ ඿ාකඡා ා ව෕ ඵ඼
උඳනි඾ද් ග්‍රන්ව඼ි න් ඳැවැිමි ස඼ි. සම් නි඿ා තත්කාලීන බායතීඹ ආෙමික ප්‍රසඵෝධඹ විසින් බුද්ධ ඹන
තැනැත්තා ඳවශ඼නතුරු ඵරා සිටිස ඹ සම් ඿භායෙත ව෕ බුද්ධ නභැති ඿ංකල්පීඹ පුද්ෙරඹා එිමසනදා
඼ය඼වායඹට ෙැරසඳන සර඿ ඿ම්භත සරෝකඹට ෙරඳා සිද්ධාර්ව සෙෞතභඹන්a ඿඲වා ඿ංඥ නාභඹක් සර඿ත්
(බුද්ධ ඹන්න) ඼ය඼වායකය ඇත ුවදත්ත සිටුතුභා "බුද්ධ" ඼චනඹ ඇීමසභන් ්‍රීතිඹට ඳැමිණ එභ යාත්‍රිස භ
ීමත ඼නස සිටි සිද්ධාර්ව සෙෞතභ උතුභාණන් ස඿ොඹා ඇවිද සෙො඿් ඇත සම් නි඿ා "බුද්ධ" ඹනුස඼න්
එිමසනදා ඼ය඼වායඹට සෙන ඇත්සත් පුද්ෙරඹකු වැඳින්වීභටි.

඿ම්භත සරෝකඹ තුශ "බුද්ධ" ඹනුස඼න් සිද්ධාර්ව සෙෞතභඹන් ඼වන්ස඿ේ වැඳින්වු඼ද "ඳයභාර්ව"
සද්ලනාසයදී ඊට එකසවශාභ ස඼න඿් අදව඿කින් "බුද්ධ" ඹන ඼චනඹ බාවිතා කය ඇති ස඿ේක

ඹසභක් ධර්භඹ දකීද, සවසතභ භා දකින්සන්ඹ ඹනුස඼න් බුදුන් ඼වන්ස඿ේ සද්ලනා කය ඇති ස඿ේක සභහි
අරුත ඼න්සන්a සරි.න් භසින් වැදුන සිද්ධාර්ව සෙෞතභඹන් ඼වන්ස඿ේසග් බ ඵාහිය ර෕ඳකාඹ ඇත්ත ඼ලසඹන්භ
"බුදුන්" සනොවීභි. සභහි ඿යර අදව඿ "බුද්ධ" ඹනුස඼න් වුනන්඼න්සන් ඼ා඿්තවික ඹභක් සනො඼න ඵ඼ි. සම්
නි඿ා බුද්ධ සර඿ අදව඿් කයන සද් ඉන්ද්‍රීඹ සෙෝචය ප්‍රතයක්‍ෂ ඥනසඹන් දැකෙත සනොවැක ඿ංයානනඹ
සනොසය බුදුන් ඼වන්ස඿ේභ ඳයභාර්ව සද්ලනාසයදී සබෞතික ඼ලසඹන් ඉන්ද්‍රීඹ සෙෝචය඼න සදඹ බුද්ධ
සනො඼න ඵ඼ට ත඼ත් ඿ාධකඹක් ඇත ඼ක්කලී නභැති එක්තයා භික්‍ෂූන් ඼වන්ස඿ේ සකසනකු සෙෞතභඹන්
඼වන්ස඿ේ සද඿ ඵරා සිටීභ පුරුද්දක් කයසෙන තිබිණි බුදු සිරුය සද඿ ඵරා භවා ඿තුටක් රැබූ උන්඼වන්ස඿ේට
"ිමයාඹන යයා඼ට ඳත්඼න ඹභක් සද඿ ඵරා සිටින ඵ඼" බුදුන් ඼වන්ස඿ේභ අ඼සඵෝධකයදී ඇත ධම්භ ඳදට්ඨ
කතාසය ධම්භායාභ ඼ත්ථුසය සභඹ ඼ඩාත් නියවුල් සර඿ ප්‍රකාල කය ඇත එනම්,

භල් ුව඼඲ දුම් ආිමසඹන් භට පුද ප෕යා ඳ඼ත්඼න්සනෝ නිඹභ සරසින් භා පුදන්සනෝ සනොස඼ති ධර්භානුධර්භ
ප්‍රතිඳත්තිසඹහි සඹසදන්සනෝ නිඹභ සරසින්භ භා පුදන්සනෝ ස඼ති

සම් ප්‍රකාලඹ නි඿ා පිළිභ ඼න්දනා඼ බුදුදවභ තුශ කිසිභ ඼ටිනාකභක් නැති නි඿්඿ාය සදඹක් ඵ඼ ඳ඿ක් ස඼ි.
බුදුන් ඹනුස඼න් අදව඿් කයන්සන්ද පුද්ෙරඹකු සනොසය නම් එසර඿ ඿රකා පිළිභඹකට පුද ප෕යා කිරීභ
඿ැඵවින්භ ප්‍රඥ඼ ඳදනම් කයෙත්තක් සනොසය එඹ කු඿රඹ ඼ඩන්නක් සනොසය "බුද්ධ" ඹනුස඼න් අදව඿්
කයන්සන් උන්඼වන්ස඿ේ සදසූ ධර්භඹටි. ධර්භඹ ඼ා඿්තවික නැත එහි ඹම් ඹම් අංෙ ක්‍රිඹා඼ට න්න්නාසග් බ
අද්දැකීම් ඵ඼ට ඳත්ස඼ි. එස඿ේ නම් ධර්භඹ කුභක්ද? සම් පිළිඵ඲ නියවුල් ඿ටවනක් කයමින් බුදුන් ඼වන්ස඿ේභ
සභස඿ේ ප්‍රකාල කසශේඹ

"ඹසභක් ඳටිඡාච ඿මුප්ඳාදඹ දකීද, සවේ ධර්භඹ දකී "

ඳටිඡාච ඿මුප්ඳාදඹ ධර්භඹි. ධර්භඹ දැකීභ බුදුන් දැකීභකි එඵැවින් "බුද්ධ" ඹන්සනහි අරුත ඳටිඡාච
඿මුප්ඳාදඹ සනොසයද? එඹ තභා විසින්භ අ඼සඵෝධ කයෙත් නි඿ා සිද්ධාර්ව සෙෞතභ සඵෝ඿තාණන්ද "බුද්ධ"
සර඿ වැඳින්වීඹ සම් නි඿ා බුද්ධ ඹනුස඼න් අදව඿් කය ඇත්සත් ඳටිඡාච ඿මුප්ඳාද ධර්භඹි. එනම් සරෝකස
ඹවා ඿්඼බා඼ඹ පිළිඵ඲ ම෕ි ක තත්ත්඼ඹ පිළිඵ඲ අ඼සඵෝධඹි. එඵැවින් "බුද්ධ" ඹනු ෙතික ප්‍රඳංචඹක් මි඿
඼ා඿්තවික ඹභක් සනොසය

ත඼ත් සර඿කින් කි඼සවොත් "බුද්ධ" ඹනුස඼න් අදව඿් කය ඇත්සත් භවා ප්‍රඥ඼ භවා කරුණා඼ ආදී ගුණ
඿මුදාඹක් මි඿, උත්තරීතය ලා඿්තෘ඼යඹකුසග් බ ඵාහිය සඳනුභ සනොසය

සම් දැනුභ නි඿ා බුදුන් ජී඼භාන කාරස ත් අසලෝක අධියායයඹාසග් බ කාරඹ දක්඼ාත් පිළිභඹකින් බුදුන්
දැකීභට රාභක ප්‍රඹත්නඹක් දැරුසය නැත ඒ යුෙස මිනි඿්ුවන් දැකීභට උන්඼වන්ස඿ේ අනුදත් පිළිස඼ත් පුයා
ඇත එහි ප්‍රතිපරඹ බුදු දවභ ප්‍රාසඹෝක ක බාවිතස ඳැ඼ැතීභි.

නමුත් බුදු පිළිභඹ වුනන්඼ාදීභත් ඿භෙ ඒ සිඹල්ර ස඼න඿් විඹ ඉභවත් ස඼සව඿ක් දයා රඵන අධයාත්මික
තත්ත්඼ඹක් ස඼නු඼ට කරා කෘතිඹකින් ඕනෑභ අඹකුට "බුද්ධ" දැකෙත වැකිවිඹ සභහි අනි඼ාර්ඹ ප්‍රතිපරඹ
එභ පිළිභඹට ජී඼භාන බුදුන්ට කයන ෙරු඿ැරකිි දක්඼ා ආමි඿ ප෕යා ඳැ඼ැත්වීභි. ඊට ඿භාන්තය඼ බුදුන්
඼වන්ස඿ේ අනුදත් ඼දාශ දර්ලනඹ වැදෑරීභට ඿ව ඊට අනුෙත඼ ජී඼ත්වීභ අතවැය දභන රදී බුදු පිළිභඹ
නිඳදව෕ස නැතිනම් මිනිුවන් උන්඼වන්ස඿ේ අනුදත් ඼දාශ ධර්භඹ ෙසය඾ණඹට මීට ඼ඩා සඳශසමන්නට ඉඩ
තිබිණි බුදු පිළිභඹ අභිඹ඿ සිටින මිනි඿ා බුදුන් සර඿ ඼යද඼ා වුනනාෙන්සන් පිළිභඹකි ෙ඿්, ෙල්, පිළිභ ආිමඹ
඼න්දනා කයන්සන් බිඹඳත් යනඹා මි඿ ශ්‍රද්ධා඼න්ත සඵෞද්ධඹා සනොසය

පිළිභඹ තුළින් අඳ දකින්සන් කරාකරු඼කු අමන රද බුදුන්ඹ එභනි඿ා එභ පිළිභඹ අමන කරාකරු඼ාසග් බ
සඳෞද්ෙි ක දෘ඾්ඨිඹ පිළිභඹට නැගීසම් වැකිඹා඼ භත අඳසග් බ බුදුන් දැකීභ තීයණඹ ස඼ි. සම් වැකිඹා඼
සකොසතක් ඉවශ අෙඹක් ෙත්තද බුද්ධ සර඿ අදව඿් කයන සද් වැඵෑ඼ටභ ඉනද්‍රීඹ සෙෝචය සර඿ සඳන්විඹ
සනොවැකිඹ සම් නි඿ාභ සේත඼නායාභස බුදුන් ඼වන්ස඿ේ සනොභැති අ඼඿්වා඼ර ඳැමිසණන ඵැතිභතුන්ට
බුදුන්඼වන්ස඿ේ ස඼නු඼ට ඼න්දනා කිරීභට සඵෝධි ඼ෘක්‍ෂඹක් සඹෝයනා කය ඇති ස඿ේක සම් අනු඼ ශ්‍රීභා සඵෝධි
අංකුයඹක් සෙන්඼ා සයෝඳණඹ කය ඇත එඹ ආනන්ද සඵෝධි සයෝඳණඹි. සඵෝධිඹක් දුටුවිට ඿ංසක්තඹක් ස඿ේ
සිතා ඼න්දනා කයන ඵැවින් ඇ඿පිනවීභක් සිදු සනොසය සම් නි඿ා සඵෝධිඹ බුදුන්සග් බ ඿ංසක්තඹක් සර඿
඿රකා ඼ඳින ශ්‍රද්ධා඼න්තඹා බුදුන් පිළිඵ඲ ඼ැයිම ඼ැටීමම් ඇතිකය සනොෙී. බුද්ධ ඳරිනිර්඼ාණසඹන් ඼඿ය
250 කට ඳුව඼ බිහිව෕ ඿ාංචි ඿්ථූඳ කැටඹම්඼ර ඳ඼ා බුද්ධ ර෕ඳ නැත එභ කැටඹම්඼ර බුදුන් ඼වන්ස඿ේ සඹිමඹ
යුතු තැන්඼ර උන්඼වන්ස඿ේසග් බ ඿ංසක්තඹක් සර඿ සඵෝධිඹ ශ්‍රී ඳතුල් ඼ජ්‍රා඿නඹ ධර්භචක්‍රඹ ආිමඹ බාවිත කය
ඇත නමුත් ක්‍රි ඼ 1 ඼ැනි සිඹ඼඿ ඼ඹම ිමෙ ඉන්ිමඹාසය සඳ඾ස඼ෝර් අෙනු඼ය කනි඾්ක අධියායඹා බුද්ධ ර෕ඳඹ
භනු඾ය විරාලසඹන් කැටඹභට නැගීඹ කනි඾්ක භවාඹාන සඵෞද්ධසඹකි ඔහු සග් බ යන්කාසි඼ර ග්‍රීක
අක්‍ෂය඼ි න් "බුද්සධෝ" ඹන ඳාඨඹ ඿හිත඼ යල්මිභාරා ඿හිත඼ බුදුන්සග් බ ර෕ඳඹ කැටඹම් කය ඇත ඔහුසග් බ
අනුග්‍රවඹ රඵා ගී‍රක ිලල්පීන් නිර්භාණඹ කශ බුද්ධ ර෕ඳ ග්‍රීක සදවි සද්඼තා඼න්ට ඿භානඹ ඳුව කාරස භථුයා
නෙයස ද බුද්ධ ර෕ඳ කැටඹම් කිරීභට ඳටන් ෙත්සත්ඹ ඒ඼ා ඉන්දු නිම්න යුෙස සිට ඳැ඼ත එන ඉන්දීඹ කරා
ශලි ඹක ඿ං඼ර්ධනඹකි එහි උඡාචතභ ිමයුණු඼ සර඿ ක්‍රි ඼ වතය඼න සිඹ඼඿දී ඿ායානාත් ඼ැනි උ඿඿්
බුදුපිළිභ නිර්භාණඹ විඹ රංකාසයද එඵුන උ඿඿් පිළිභ සර඿ සතොලුවිර ඿භාධි පිළිභඹ, ඿භාධි පිළිභඹ,
ඳන්කුි ඹ හිඳි පිළිභඹ ආදී පිළිභ වැඳින්විඹ වැකිඹ ඒ඼ා පුද්ෙරඹකුසග් බ ඵාහිය සිරුය සඳන්වීභට ඼ඩා
අධයාත්මික ගුණධර්භ ඉ඿්භතුකිරීභට ෙත් විිල඾්ට කරා කු඿රතා඼කි ඒ඼ා කරාකරු඼කුසග් බ උ඿඿් ප්‍රතිබා඼ක්
විඹ වැකිඹ නමුත් "බුද්ධ" සර඿ අදව඿් කයන්සන් ඼ා඿්තවික඼ සඳන්විඹ වැකි ඹභක් සනොසය

රලීන්ද්‍ර ඿න්න඿්ෙභ