FISIKA Batxilergoa

Nafarroako Unibertsitate Publikoak azken urtetan antolaturiko

Unibertsitatean Sartzeko Proben bilduma

3. gaia: OPTIKA
Teoria

1.- Azaldu: a) miopia zer den eta b) nola zuzen daitekeen . Azalpena
marrazkiekin lagundu.

2.- Deduzitu ispiluen ekuazio orokorra

3.- Azaldu argiaren polarizazio fenomenoa

4.- Argiaren errefrakzioa . Islapen erabatekoa

5.- Azaldu argiaren dispertsio fenomenoa prisma optiko bat zeharkatzen

duenean.

6.- Azaldu argiaren uhin izaera, uhin elektromagnetikoa den aldetik.

7.- Deduzitu lente finen oinarrizko teoria.

8.- a) Argiaren islapen erabatekoaren fenomenoa azaldu

b) Zuntz optikoaren funtzionamendua azaldu.

9.- Tresna optikoak: lupa, mikroskopioa eta betaurreko astronomikoa.

10.- Azaldu zergatik diren prisma optikoak gai, argi zuriaren osagaiak hainbat
norabidetan bereizteko.

11.-a) Argiaren uhin izaera agerian jartzen duen fenomeno bat deskribatu.b)
argiaren izaera gorpuzkularra agerian jartzen duen fenomeno bat deskribatu.c)
argiaren zeharkako uhin izaera frogatzen duen fenomenoa deskribatu.

12.- a) Azaldu zer den uhinen interferentzi fenomenoa

b) Eman soinuaren interferentziaren adibide bat, eta beste bat argiaren
interferentziarena.

13.- Lente konbergente bat izanik, lortu grafikoki fokuaren eta lentearen artean
dagoen objektu baten irudia. Aipatu irudi horren ezaugarriak.

1
 FISIKA Batxilergoa

14.- (2007-2008) Lente konbergente bat izanik, lortu grafikoki fokuaren eta
lentearen artean dagoen objektu baten irudia. Aipatu irudi horren ezaugarriak.

15.- (2008-2009) Azaldu argi-sorta zuri batek prisma optiko bat zeharkatzen
duenean gertatzen den fenomenoa.

16.- (2009/2010) Ispilu ahur bat izanik, lortu grafikoki fokuaren eta ispiluaren
artean dagoen objektu baten irudia (1,5 puntu)
Deskribatu irudi horren ezaugarriak. (puntu 1)

17.- (2009/2010)
Deskribatu zer den argiaren errefrakzio fenomenoa. (puntu 1)
Adierazi zein baldintzatan gertatzen den guztizko barne-islapen fenomenoa.
(0,75 puntu)
Deskribatu fenomeno horretaz baliatzen den dispositibo bat. (0,75 puntu)

Ariketak

1.- Ispilu esferiko ahur batek 1,2 m-ko kurba-erradioa du. Bere aurrean, 90 cm-
ra, 10 cm-ko altuera duen objetu bat paratzen da.
a) kalkula ezazu irudia non eratzen den.
b) Kalkula ezazu irudiaren tamaina
c) Sistema grafikoki irudikatu, bere izpi-trazatuarekin.

2.- 20 aldiz handiago egin den diapositiba baten irudia horma baten gainean
proiektatu nahi dugu, lente baten bidez. Lentearen eta hormaren arteko
distantzia 12 m da.
a) Esan ezazu erantzuna arrazonatuz, zer lente mota behar den.
b) Kalkulatu zer posiziotan jarri behar den diapositiba
c) Kalkulatu lentearen distantzia fokala.

3.- Auto baten argiko ispilu ahurrak lanpararen 4 mm-ko harizpiaren irudia
osatzen du ispilutik 3 m-ra dagoen pareta baten gainean. Irudia 0,3 m-koa da.
Kalkulatu:
a) Harizpia non dagoen jarrita ispiluarekiko
b) Ispiluaren erradioa
c) Sistema grafikoki irudikatu, bere izpi-trazatuarekin

4.- Ispilu ahur baten kurba erradioa R=1m da eta 0,1 cm garai den lodiera
mespretxagarriko objektu bat ispiluaren aurrean dago, bere ardatz optikoaren

2
 FISIKA Batxilergoa

gainean elkarzut eta ispiluaren gainetik, 0,2 m-ko distantzian ispilutik.

Kalkulatu:
a) irudia non eratzen den
b) irudiaren tamaina
c) irudikatu sistema grafikoki, bere izpi trazatuarekin

5.- Argi izpi batek airetik uretara egiten du, halako moldez non izpi
erasotzaileak 30ºko angelua egiten baitu aire-ura bereizten duen gainazalaren
normalarekin eta izpi errefraktatuak 22ºko angelua egiten baitu aipatutako
normalarekin. Kalkulatu:
a) uraren errefrakzio indizea
b) argiak uretan zehar edukiko duen hedapen abiadura
c) angelu limitea, zeinetatik aurrera aire-ura hedapenean erabateko
islapena gertatzen baita.
Datuak: Airearen errefrakzio indizea: n=1; argiaren abiadura hutsean c=3 108
m/s

6.- Bi dioptria dituen lente ganbilbiko batetik 20 cm-ra 5 cm-ko altuera duen
objektu bat daukagu. a) irudiaren posizioa eta tamaina kalkulatu, erreala edo
alegiazkoa den aipatuz. b) sistema grafikoki irudikatu izpi trazatuak eta guzti.

7.- Begi batek bere puntu hurbila 75 cm-ra baldin baduka, zein mota eta
potentziako lenteak erabili beharko lituzke 25 cm.ra dagoen objektu bat garbi
ikusi ahal izateko?.

8.- Pertsona batek ezin ditu garbi ikusi 2,5 m baino urrunago dauden objektuak,
bere urruneko puntua hori izanik. Determinatu: a) zein akats duen
ikusmenean.b) erabili behar dituen betaurrekoen distantzia fokala. c)
betaurreko-mota d) potentzia.

9.- (2007-2008) Ispilu esferiko ganbil batek egiten du geldirik dagoen auto baten
atzerako ispiluaren lana, eta abiadura konstantean hurbiltzen den ibilgailu
baten irudi birtuala ematen du. Ibilgailua ispilutik 8 m-ra dagoenean, tamaina
errealaren 1/10 da irudiaren tamaina.
a) Zein da ispiluaren kurbadura erradioa?
b) Ispilutik zer distantziatara sortzen da irudi birtuala?
c) Egin izpien diagrama.

10.- (2008-2009)
Lente mehe konbergente batek bere aurrean dagoen objektu baten irudi
erreala, iraulia eta objektua halako tamaina bikoitza duena ematen du. Irudi
hori lentetik 30 cm-ra sortzen dela jakinda, kalkulatu:
a) Lentearen potentzia dioptriatan.
b) Lentearen aurrean 5 cm-ra objektu bat badago, lenteak sortuko duen
irudiaren posizioa eta ezaugarriak eraikuntza geometrikoa eginez.

3
 FISIKA Batxilergoa

Emaitzak
1. a) -1,8 m b) 20 cm
2. a) konbergentea b) -0,6 m c) 0,57 m
3. a) -0,04 m b) -0,079 m
4. a) 0,33 m b) 0,167 cm
5. a) 1,33 b) 2,25 108 m/s c) 48,6º
6. a) -0,33 m, 8,3 cm alegiazkoa
7. konbergentea 2,67 dioptria
8. a) miopía b) -2,5 m c) dibergentea d) -0,4 dioptria
9. a) 1,78 m b) 0,8 m
10. a)10 dioptria b) alegiazkoa, zuzena, 2 aldiz handiago, s´=-0,1 m