Sóng c h c Ch I.

ic ng v sóng c h c
CH I. IC NG V SÓNG C H C

A. TÓM T T KI N TH C C B N
1. Sóng c
a. Khái ni m
Sóng c là nh ng dao ng c lan truy n trong m t môi tr ng.
Ví d : Ném m t viên á xu ng n c, trên m t n c xu t hi n nh ng vòng tròn ng tâm l i,
lõm xen k lan r ng d n ra t o thành sóng n c, ó là m t ví d v sóng c .
b. Sóng ngang
- Sóng trong ó các ph n t c a môi tr ng dao ng theo ph ng vuông góc v i ph ng truy n
sóng g i là sóng ngang.
Ví d : Ném m t viên á xu ng n c, sóng t o thành và lan truy n trên m t n c. Các ph n t
n c dao ng theo ph ng th ng ng còn ph ng truy n sóng là ph ng ngang nên sóng n c
trong tr ng h p này là sóng ngang.
- Sóng ngang ch truy n c trong ch t r n và trên b m t ch t l ng.
c. Sóng d c
- Sóng trong ó các ph n t c a môi tr ng dao ng theo ph ng trùng v i ph ng truy n
sóng g i là sóng d c.
Ví d : Bu c m t u lò xo dài vào m t i m c !nh, c m u kia c a lò xo và truy n cho nó
m t dao ng d c theo tr c lò xo. Các vòng lò xo l n l t b! nén r i b! dãn, truy n dao ng i d c
theo tr c lò xo t o thành sóng d c.

Sóng d c trên lò xo b nén - dãn

- Sóng d c truy n c c trong ch t khí, ch t l ng và ch t r n.

L u ý : Sóng c không truy n c trong chân không.
d. Gi i thích s t o thành sóng c
Hình " sau bi u di#n các ph n t t$ 0 n 24 c a s i dây àn h i n%m ngang.
Truy n cho ph n t 0 m t dao ng theo ph ng th ng ng có chu kì T.
- & th i i m ban u t = 0, t t c các ph n t c a s i dây u ng yên " v! trí I.
1
- Trong th i gian t = T , ph n t 0 chuy n ng t$ v! trí cân b%ng lên n v! trí cao nh t. Trong
4
khi ó, l'c liên k t àn h i kéo ph n t 1 chuy n ng theo, nh ng chuy n ng sau m t chút. C(ng
nh th , chuy n ng c truy n n ph n t 2, sau ph n t 1 m t chút. Dây có v! trí II.
- Ph n t 0 ti p t c th'c hi n dao ng và dao ng này l n l t c truy n cho các ph n t
ti p theo c a dây. Các ph n t này th'c hi n dao ng cùng t n s , cùng biên v i ph n t 0
nh ng tr# pha h n.
Nh v y, sóng c c t o thành nh l'c liên k t àn h i gi a các ph n t c a môi tr ng
truy n dao ng. Truy n sóng t c là tr ng thái dao ng hay pha dao ng c truy n i còn các
ph n t v t ch t ch dao ng t i ch).

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 1

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c

V! trí 01 2 34 56 12 18 24 Th i gian
I t=0

T
II t=
4
2T
III t=
4
3T
IV t=
4
4T
V t=
4
5T
VI t=
4
6T
VII t=
4
7T
VIII t=
4
Mô hình bi u di n v trí c a các ph n t c a sóng ngang nh ng th i i m liên ti p

2. Nh ng i l ng c tr ng c a chuy n ng sóng
a. Chu kì và t n s sóng
T t c các ph n t c a môi tr ng u dao ng v i cùng chu kì và t n s b%ng chu kì và t n s
c a ngu n dao ng g i là chu kì và t n s sóng.
b. Biên sóng
Biên sóng t i m)i i m trong không gian chính là biên dao ng c a ph n t môi tr ng
t i i m ó.
c. B c sóng
- Quãng ng mà sóng truy n i c trong th i gian m t chu kì dao ng g i là m t b c
sóng. B c sóng c kí hi u là (lam a).
- B c sóng c(ng là kho ng cách gi a hai i m g n nhau nh t trên ph ng truy n sóng mà
dao ng t i hai i m ó là cùng pha.
d. T c truy n sóng
Trong th i gian b%ng chu kì T, sóng truy n i c m t quãng ng b%ng m t b c sóng .
V y t c truy n sóng là :
λ
v= = λf (1)
T
e. N ng l ng sóng
- N*ng l ng sóng là n*ng l ng dao ng c a các ph n t môi tr ng có sóng truy n qua.
- Quá trình truy n sóng là quá trình truy n n*ng l ng.
3. Ph ng trình sóng
a. Ph ng trình sóng
Xét m t sóng hình sin lan truy n trong môi tr ng d c theo tr c to Ox, Sóng này phát ra t$
ngu n O. Ch n g c to t i O và ch n g c th i gian sao cho ph ng trình dao ng t i O là :

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 2

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
2π u
u 0 (t ) = A cos(ωt ) = A cos t (2)
T
Ph ng trình dao ng t i i m M có to x là : x
O v sóng x
t x M
u M (t ) = u ( x, t ) = A cos 2π − (3)
T λ
Công th c (3) cho phép ta xác !nh li u c a ph n t sóng t i m t i m M b t kì trên ng
truy n sóng, g i là ph ng trình sóng.
N u sóng truy n ng c chi u d ng c a tr c to Ox thì ph ng trình sóng có d ng :
t x
u M (t ) = u ( x, t ) = A cos 2π + (4)
T λ
b. M t s tính ch t c a sóng suy ra t ph ng trình sóng
- Tính tu n hoàn theo th i gian
Trên ng truy n sóng, ph n t sóng P có to x = d có ph ng trình dao ng là :
2π 2πd
u P (t ) = A cos t− (5)
T λ
Nh v y, chuy n ng c a ph n t sóng t i P là m t dao ng tu n hoàn v i chu kì T.
Có th v th! bi u di#n s' bi n thiên c a uP theo th i gian t nh hình d i.
u
A

O T T 3T T 5T 3T 7T t
4 2 4 4 2 4
-A

th bi n thiên c a li u c a m t ph n
t trên ng truy n sóng theo th i gian

u λ
- Tính tu n hoàn theo không gian
Xét v! trí c a t t c các ph n t sóng t i m t
th i i m xác !nh t0. T$ công th c (3), ta có : O λ λ 3λ λ 5λ x
4 2 4 4
2π 2π
u ( x, t 0 ) = A cost0 − x (6)
T λ
u λ
Nh v y, li u bi n thiên tu n hoàn theo
to x, ngh a là c sau m)i kho ng có dài
b%ng m t b c sóng, sóng l i có d ng l p l i
O λ λ 3λ λ 5λ 3λ 7λ x
nh c(.
4 2 4 4 2 4
Hình bên cho ta hình d ng sóng " m t th i
i m xác !nh, ó là d ng sin. Ta g i ó là sóng
d ng sin. Hình d ng th t c a s i dây khi sóng truy n
5T 3T
trên dây th i i m t = và t = T + tính
4 4
t lúc truy n dao ng cho m t u dây.

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 3

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
B. M!T S" BÀI T#P
Bài 1. Trên m t h yên l ng, m t ng i d p dình m t con thuy n t o ra sóng trên m t n c.
Ng i này nh n th y r%ng thuy n th'c hi n c 12 dao ng toàn ph n trong th i gian 18 s, m)i
dao ng t o ra m t ng n sóng cao 15 cm so v i m t h yên l ng. Ng i này còn nh n th y r%ng
ng n sóng ã t i b cách thuy n 12 m sau th i gian 6 s. V i sóng trên m t h , hãy xác !nh chu kì,
t c lan truy n, b c sóng và biên sóng.
Bài gi i :
Chu kì sóng chính b%ng chu kì dao ng c a chi c thuy n và b%ng :
∆t 18
T= = = 1,5 s
N 12
T c lan truy n c a sóng chính b%ng t c lan truy n dao ng và b%ng :
∆s 12
v= = = 2 m/s
∆t 6
B c sóng c a sóng truy n trên m t h là :
λ = vT = 2.1,5 = 3 m
Biên c a sóng truy n trên m t h là :
A = 15 cm

Bài 2. Ph ng trình c a m t sóng ngang truy n trên m t s i dây r t dài là :

u = 6 cos(4πt + 0,02πx)
trong ó u và x tính b%ng centimét (cm) và t tính b%ng giây (s).
a) Xác !nh biên , chu kì, b c sóng và t c c a sóng.
50
b) Tính d i u c a ph n t sóng có to x = 16,6 cm (coi b%ng cm) t i th i i m t = 4 s.
3
Bài gi i :
a) Ph ng trình sóng có d ng chung là :
2π 2π
u = A cos t− x (1)
T λ
2π 2π
ho c u = A cos t+ x (1’)
T λ
Sóng ang xét có ph ng trình là :
u = 6 cos(4πt + 0,02πx) (2)
i chi u (2) v i (1’), ta có :
o Biên sóng : A = 6 cm.
2π
o Chu kì sóng : = 4π , do ó T = 0,5 s.
T
2π
o B c sóng : = 0,02π , do ó = 100 cm.
λ
λ 100
o T c sóng : v= = = 200 cm/s = 2 m/s.
T 0,5
50
b) d i u c a ph n t sóng có to x = 16,6 cm (coi b%ng cm) t i th i i m t = 4 s là :
3
50
u = 6 cos 4π .4 + 0,02. = 3(cm)
3

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 4

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
Bài 3. M t sóng ngang d ng sin truy n trên m t s i dây theo chi u d ng c a tr c to Ox,
v i b c sóng 10 cm, t n s 400 Hz, biên 2 cm và pha ban u t i g c to O b%ng 0.
a) Vi t ph ng trình sóng.
b) Xác !nh t c truy n sóng.
π
c) Tìm hi u to c a hai i m g n nhau nh t có l ch pha .
2
Bài gi i :
a) Ph ng trình sóng có d ng :
2π
u (t ) = A cos 2πft − x
λ
Biên sóng : A = 2 cm ; b c sóng : = 10 cm ; t n s sóng : f = 400 Hz.
V y ph ng trình sóng là :
u (t ) = 2 cos(800πt − 0,2πx )(cm)
trong ó x tính b%ng mét (m) và t tính b%ng giây (s).
b) T c truy n sóng là :
v = f = 10.400 = 4 000 cm/s = 4 m/s.
2π
c) T$ ph ng trình sóng có d ng u (t ) = A cos 2πft − x ta suy ra l ch pha ∆ϕ gi a hai
λ
i m có to x1 và x2 là :
2π 2π 2π 2π
∆ϕ = 2πft − x1 − 2πft − x2 = ( x 2 − x1 ) = ∆x
λ λ λ λ
λ
Suy ra : ∆x =∆ϕ
2π
π 10 π
V i ∆ϕ = thì : ∆x = . = 2,5 cm
2 2π 2

Bài 4. M t ngu n phát sóng c dao ng theo ph ng trình : u = cos(10πt + π ) , trong ó u tính
b%ng centimét (cm) và t tính b%ng giây (s). Trong th i gian ∆t = 4 s, sóng truy n i c m t quãng
ng b%ng bao nhiêu l n b c sóng ?
Bài gi i :
Chu kì c a sóng là :
2π 2π
T= = = 0,2 s.
ω 10π
Quãng ng sóng truy n i c sau th i gian ∆t = 4 s là :
λ ∆t 4
∆s = v.∆t = .∆t = .λ = .λ = 20λ .
T T 0,2
V y trong th i gian ∆t = 4 s, sóng truy n i c m t quãng ng b%ng 20 l n b c sóng.

Bài 5. M t s i dây cao su r t dài c c*ng ngang. Làm cho u C c a dây dao ng theo
ph ng th ng ng v i biên A = 2 cm và chu kì 1,6 s. Lúc t = 0 s, u C có li c'c i. Tính t$
lúc t = 0 s, sau 0,3 s thì dao ng truy n i c 1,2 m d c theo dây.
a) Tính v n t c và b c sóng c a sóng truy n trên s i dây cao su.
b) Vi t ph ng trình dao ng c a ph n t P trên dây cao su và cách u C o n 1,6 m.
c) Tính li c a P vào th i i m t = 3,2 s.
d) V trên th! (u, x) v! trí c a P lúc t = 3,2 s.

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 5

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
Bài gi i :
a) T c truy n sóng trên s i dây cao su là :
∆s 1,2
v= = = 4(m / s )
∆t 0,3
B c sóng c a sóng truy n trên s i dây cao su là :
λ = vT = 4.1,6 = 6,4(m)
b) Ph ng trình dao ng c a ph n t P trên dây cao su và cách u C o n 1,6 m là :
t x
u P = A cos 2π −
T λ
Thay s : A = 2 cm = 0,02 m ; T = 1,6 s ; = 6,4 m ; x = 1,6 m, ta c:
2πt π
u P = 0,02 cos − (m) , t tính b%ng giây (s)
1,6 2
c) T i th i i m t = 3,2 s thì ph n t P có li là :
2π .3,2 π
u P = 0,02 cos − = 0(m)
1,6 2
d) Lúc t = 3,2 s thì ph ng trình sóng có d ng :
2πx
u = 0,02 cos (m) , x tính b%ng mét (m)
6,4
th! u theo x vào th i i m t = 3,2 s có d ng nh hình sau :
u (m)
C
0,02
P
O
1,6 3,2 4,8 6,4 8,0 9,6 x (m)
− 0,02
V trí c a P th i i m t = 3,2 s

ó c(ng chính là hình d ng c a s i dây cao su vào th i i m t = 3,2 s.

Bài 6. M t sóng c (sóng ngang) truy n trên

m t s i dây àn h i th ng r t dài ch theo m t M P
chi u. Hình bên v hình d ng c a m t o n dây N
c a s i dây r t dài ó t i m t th i i m t1 nào ó.
T i th i i m t1 ó, ph n t sóng N có chi u Hình d ng c a m t o n dây
chuy n ng c bi u di#n b%ng m(i tên. H i có sóng ngang truy n qua
sóng truy n trên dây theo chi u nào ?
Bài gi i :
T i th i i m t1, ph n t sóng N ang i qua v!
M P trí cân b%ng. Các ph n t sóng " lân c n N s có
N cùng chi u chuy n ng v i N. Chi u chuy n ng
c a các ph n t sóng trên o n dây vào th i i m t1
Chi u truy n sóng trên o n c bi u di#n b%ng các m(i tên. Sau th i i m t1
dây là chi u t P M m t chút thì o n dây có hình d ng bi u di#n b%ng
nét t. Nh v y sóng truy n trên s i dây theo
chi u t$ P + M.
Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 6
Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
C. CÂU H$I VÀ BÀI T#P TR C NGHI%M
Câu 1: Phát bi u nào sau ây là úng khi nói v sóng c ?
A. Sóng c là s' lan truy n c a v t ch t theo th i gian.
B. Sóng c là s' lan truy n c a v t ch t trong không gian.
C. Sóng c là dao ng lan truy n trong không gian theo th i gian.
D. Sóng c là dao ng c lan truy n trong m t môi tr ng.
Câu 2: nh n bi t m t sóng c là sóng ngang hay sóng d c ta d'a vào
A. b c sóng và chu kì sóng. B. v n t c sóng và ph ng dao ng.
C. ph ng truy n sóng và t n s sóng. D. ph ng dao ng và ph ng truy n sóng.
Câu 3: Sóng ngang là sóng
A. lan truy n theo ph ng ngang.
B. có ph ng dao ng là ph ng ngang.
C. có ph ng dao ng trùng v i ph ng truy n sóng.
D. có ph ng dao ng vuông góc v i ph ng truy n sóng.
Câu 4: Sóng d c là sóng
A. lan truy n theo ph ng d c.
B. có ph ng dao ng là ph ng th ng ng.
C. có ph ng dao ng trùng v i ph ng truy n sóng.
D. có ph ng dao ng vuông góc v i ph ng truy n sóng.
Câu 5: Hãy ch n k t lu n úng khi nói v ph ng dao ng c a sóng ngang.
A. N%m theo ph ng ngang. B. N%m theo ph ng th ng ng.
C. Trùng v i ph ng truy n sóng. D. Vuông góc v i ph ng truy n sóng.
Câu 6: Hãy ch n k t lu n úng khi nói v ph ng dao ng c a sóng d c.
A. N%m theo ph ng ngang. B. N%m theo ph ng th ng ng.
C. Trùng v i ph ng truy n sóng. D. Vuông góc v i ph ng truy n sóng.
Câu 7: Hãy ch n k t lu n không úng khi nói v quá trình truy n sóng c .
A. Quá trình truy n sóng c là m t quá trình truy n n*ng l ng.
B. Quá trình truy n sóng c là m t quá trình truy n pha dao ng.
C. Quá trình truy n sóng c là m t quá trình truy n tr ng thái dao ng.
D. Quá trình truy n sóng c là m t quá trình truy n các ph n t v t ch t.
Câu 8: Phát bi u nào sau ây là không úng khi nói v b c sóng ?
A. B c sóng là quãng ng mà sóng truy n i c trong m t chu kì dao ng c a sóng.
B. B c sóng là quãng ng mà pha c a dao ng truy n i c trong m t chu kì dao ng
c a sóng.
C. B c sóng là kho ng cách gi a hai i m trên ph ng truy n sóng g n nhau nh t và dao ng
cùng pha v i nhau.
D. B c sóng là kho ng cách gi a hai i m trên ph ng truy n sóng g n nhau nh t và dao ng
ng c pha v i nhau.
Câu 9: B c sóng là
A. quãng ng mà sóng truy n i c trong th i gian m t giây.
B. kho ng cách gi a hai i m trên ph ng truy n sóng g n nhau nh t và dao ng cùng pha v i
nhau.
C. kho ng cách gi a hai i m trên ph ng truy n sóng g n nhau nh t và dao ng ng c pha v i
nhau.
D. kho ng cách gi a hai i m g n nhau nh t trên ph ng truy n sóng mà hai i m này có li
b%ng không " cùng m t th i i m.

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 7

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
Câu 10: M t sóng c truy n trên m t ng th ng và ch theo m t chi u thì nh ng i m cách nhau
m t s nguyên b c sóng trên ph ng truy n s dao ng
A. cùng pha v i nhau. B. ng c pha v i nhau.
C. vuông pha v i nhau. D. l ch pha nhau b t kì.
Câu 11: M t sóng c truy n trên m t s i dây àn h i th ng và r t dài. Nh ng i m trên s i dây
cách nhau m t s nguyên l, n a b c sóng thì dao ng
A. cùng pha nhau. B. ng c pha nhau.
C. vuông pha nhau. D. l ch pha nhau b t kì.
Câu 12: M t sóng c truy n t$ m t ngu n i m trên m t m t ph ng. Hai i m g n nhau nh t trên
ph ng truy n sóng và dao ng ng c pha v i nhau thì cách nhau m t o n b%ng
A. b c sóng. B. n a b c sóng.
C. hai l n b c sóng. D. m t ph n t b c sóng.
Câu 13: M t sóng c c hình thành và truy n i t$ m t ngu n i m trên m t m t n c. Hai i m
g n nhau nh t trên ph ng truy n sóng và dao ng vuông pha v i nhau thì cách nhau m t o n
b%ng
A. b c sóng. B. n a b c sóng.
C. hai l n b c sóng. D. m t ph n t b c sóng.
Câu 14: M t sóng c truy n trên m t s i dây àn h i th ng và r t dài. Hai i m g n nhau nh t trên
s i dây và dao ng cùng pha v i nhau thì cách nhau m t o n b%ng
A. b c sóng. B. n a b c sóng.
C. hai l n b c sóng. D. m t ph n t b c sóng.
Câu 15: T c truy n sóng c trong m t môi tr ng
A. là t c truy n pha dao ng.
B. là t c dao ng c a ph n t v t ch t.
C. b%ng th ng s gi a b c sóng và t n s c a sóng.
D. b%ng th ng s gi a biên sóng và chu kì c a sóng.
Câu 16: Phát bi u nào sau ây là úng khi nói v sóng c ?
A. Càng xa ngu n phát sóng thì biên sóng càng l n.
B. i l ng b%ng ngh!ch o c a chu kì sóng c g i là t n s góc c a sóng.
C. T c dao ng c a ph n t môi tr ng có sóng truy n qua c g i là t c c a sóng.
D. T t c các ph n t c a môi tr ng u dao ng v i cùng m t chu kì c g i là chu kì c a
sóng.
Câu 17: Sóng c mà là sóng d c thì
A. ch truy n c trong ch t r n.
B. ch truy n c trong ch t khí.
C. truy n c trong ch t r n, ch t l ng và ch t khí.
D. truy n c trong ch t r n, ch t l ng, ch t khí và c chân không.
Câu 18: Sóng c mà là sóng ngang thì
A. ch truy n c trong ch t r n.
B. ch truy n c trong ch t r n và trên b m t ch t l ng.
C. ch truy n c trong ch t l ng.
D. truy n c trong ch t r n, ch t l ng và c ch t khí.
Câu 19: Khi m t sóng c truy n t$ không khí vào trong n c thì i l ng nào sau ây c a sóng là
không thay -i ?
A. T c . B. B c sóng. C. T n s . D. Ph ng truy n.

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 8

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
Câu 20: M t sóng c có b c sóng 22 cm, lan truy n v i t c 330 m/s trong không khí. T n s
c a sóng này là
A. 15 Hz. B. 72,6 Hz. C. 1,5 kHz. D. 7,26 kHz.
Câu 21: M t sóng c truy n trên m t bi n v i b c sóng 2,0 m. Kho ng cách gi a hai i m trên
ph ng truy n sóng g n nhau nh t và dao ng vuông pha nhau là
A. 0,5 m. B. 1,0 m. C. 2,0 m. D. 4,0 m.
Câu 22: u O c a m t s i dây àn h i th ng và r t dài dao ng theo ph ng vuông góc v i s i
dây v i t n s 8 Hz. Sóng t o ra trên s i dây lan truy n v i t c 4 m/s. Hai i m g n nhau nh t
trên dây mà dao ng ng c pha nhau thì cách nhau m t o n b%ng
A. 20 cm. B. 25 cm. C. 50 cm. D. 80 cm.
Câu 23: M t sóng c có t n s góc 6 280 rad/s lan truy n trong n c v i b c sóng 1,5 m. Sóng
truy n trong n c v i t c
A. 750 m/s. B. 1 500 m/s. C. 4 186 m/s. D. 9 420 m/s.
Câu 24: Kho ng cách gi a 3 nh sóng k ti p nhau m t bi n là 6 m. Trong th i gian 9 s, sóng v)
vào b 7 l n. T c truy n sóng trên m t bi n là
A. 1,0 m/s. B. 1,5 m/s. C. 2,0 m/s. D. 2,5 m/s.
Câu 25: Ngu n phát sóng S trên m t n c t o dao ng v i t n s 50 Hz. D c theo ph ng truy n
sóng, kho ng cách gi a 4 nh sóng k ti p là 3 cm. T c truy n sóng trên m t n c là
A. 25 cm/s. B. 50 cm/s. C. 100 cm/s. D. 200 cm/s.
Câu 26: M t ng i quan sát th y m t cánh hoa trên m t h n c nhô lên 5 l n trong kho ng th i
gian 16 s. Kho ng cách gi a hai nh sóng k ti p o c là 9,00 m. T c truy n sóng trên m t
h n c là
A. 2,25 m/s. B. 2,50 m/s. C. 4,50 m/s. D. 5,00 m/s.
Câu 27: M t sóng c có t n s 500 Hz, lan truy n v i t c 330 m/s. Hai i m g n nhau nh t trên
π
ph ng truy n sóng và có l ch pha dao ng là thì cách nhau
3
A. 11 cm. B. 22 cm. C. 33 cm. D. 66 cm.
Câu 28: Sóng c có t n s 40 Hz lan truy n trong m t môi tr ng v i t c 2 m/s. Dao ng c a
hai ph n t v t ch t trên m t ph ng truy n sóng cách ngu n sóng nh ng o n l n l t là 14 cm và
16,5 cm thì l ch pha nhau góc
π π
A. . rad. B. 2. rad. C. rad. D. rad.
3 2
Câu 29: M t sóng c truy n d c theo tr c Ox v i ph ng trình u = 4 cos( 20 x − 2000t )(cm) , trong
ó x là to c tính b%ng mét (m) và t là th i gian c tính b%ng giây (s). T c c a sóng này
là
A. 100 m/s. B. 314 m/s. C. 200 m/s. D. 628 m/s.
2πx
Câu 30: M t sóng c truy n d c theo tr c Ox v i ph ng trình u = 2 sin 100πt − (cm) , trong
3
ó x là to c tính b%ng mét (m) và t là th i gian c tính b%ng giây (s). T c c a sóng này
là
A. 100 m/s. B. 150 m/s. C. 200 m/s. D. 250 m/s.
Câu 31: M t sóng c có b c sóng / c t o thành t$ m t ngu n phát sóng O. Ph ng trình sóng
t i O là u O = A cos(ωt ) , là t n s góc c a sóng và t là th i gian. Ph ng trình sóng t i i m M
cách O m t kho ng d là

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 9

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
πd πd
A. u M = A cos ωt − . B. u M = A cos ωt + .
λ λ
2πd 2πd
C. u M = A cos ωt − . D. u M = A cos ωt + .
λ λ
Câu 32: u O c a m t s i dây àn h i th ng và r t dài c rung nh m t d ng c t o ra sóng
ngang truy n trên dây v i t c 20 m/s. Ph ng trình sóng t i O là u O = 2 cos(100πt )(cm) , t tính
b%ng giây (s). Ph ng trình sóng t i i m M cách O m t kho ng x = 45 cm là
A. u M = 2 cos(100πt + 0,25π )(cm) . B. u M = 2 cos(100πt − 0,5π )(cm) .
C. u M = 2 cos(100πt + 0,5π )(cm) . D. u M = 2 cos(100πt − 0,25π )(cm) .
Câu 33: u O c a m t s i dây àn h i th ng và r t dài c rung nh m t d ng c t o ra sóng
ngang truy n trên dây v i t c 20 m/s. T n s rung c a d ng c là f tho 10( Hz ) ≤ f ≤ 50 Hz. H i
t n s f ph i có nh ng giá tr! nào m t i m M trên dây cách O o n d = 1 m luôn luôn dao ng
cùng pha v i O ?
A. f = 10 Hz ho c f = 30 Hz. B. f = 20 Hz ho c f = 40 Hz.
C. f = 25 Hz ho c f = 45 Hz. D. f = 30 Hz ho c f = 50 Hz.
π
Câu 34: M t ngu n phát sóng c dao ng theo ph ng trình u = 2 cos 5πt + (cm) , t tính b%ng
3
giây (s). Cho bi t kho ng cách gi a hai i m g n nhau nh t trên ph ng truy n sóng mà l ch pha
π
dao ng b%ng là 1 m. T c truy n sóng là
4
A. 2,5 m/s. B. 10 m/s. C. 20 m/s. D. 40 m/s.
Câu 35: M t ngu n phát sóng c dao ng v i ph ng trình u = sin(10πt )(cm) , t tính b%ng giây (s).
Trong th i gian 4 (s), sóng truy n i c quãng ng b%ng bao nhiêu l n b c sóng ?
A. 10. B. 20. C. 30. D. 40.
Câu 36: T i th i i m ban u t = 0, ng i ta truy n cho u O c a m t s i dây àn h i th ng, c*ng
ngang và r t dài m t dao ng i u hoà theo ph ng th ng ng v i chu kì T. Hình nào sau ây mô
7T
t úng hình d ng c a s i dây vào th i i m t = ?
4
O
O

Hình 1. Hình 2.

O
O
Hình 3. Hình 4.

A. Hình 1. B. Hình 2. C. Hình 3. D. Hình 4.

Câu 37: M t sóng c lan truy n theo chi u d ng c a tr c to Ox v i t c 40 cm/s. Ph ng
trình sóng t i g c to O là u O = 2 sin(2πt )(cm) , v i t tính b%ng giây (s). Ph ng trình sóng t i
m t i m M có to x = - 10 cm là

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 10

Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
π π
A. u M = 2 cos 2πt − (cm) . B. u M = 2 cos 2πt + (cm) .
4 4
π π
C. u M = 2 cos 2πt − (cm) . D. u M = 2 cos 2πt + (cm) .
2 2
Câu 38: M t sóng ngang truy n trên m t s i dây
àn h i r t dài. Hình bên là hình d ng m t o n
dây c a m t s i dây ó t i m t th i i m. M(i M N P
tên ch chi u chuy n ng c a ph n t P t i th i
i m ó. H i sóng truy n theo chi u nào và ph n
t N ang chuy n ng cùng chi u hay ng c
chi u v i ph n t M ?
A. Sóng truy n t$ phía P sang phía M và N ang chuy n ng cùng chi u v i M.
B. Sóng truy n t$ phía P sang phía M và N ang chuy n ng ng c chi u v i M.
C. Sóng truy n t$ phía M sang phía P và N ang chuy n ng cùng chi u v i M.
D. Sóng truy n t$ phía M sang phía P và N ang chuy n ng ng c chi u v i M.
Câu 39: u O c a m t s i dây àn h i th ng và r t dài c rung nh m t d ng c t o ra sóng
ngang truy n trên dây. Ph ng trình sóng t i O là u O = A cos(ωt ) , v i uO tính b%ng centimet (cm)
π 1
và t tính b%ng giây (s). Vào th i i m t = , m t i m M n%m cách O m t o n b%ng b c
4ω 4
sóng có d i (li ) là u M = 2 cm. Biên c a sóng c này là
A. A = 1 cm.. B. A = 2 cm. C. A = 2 cm. D. A = 2 2 cm.
Câu 40: Trên m t s i dây àn h i th ng và r t dài có hai i m M và N cách nhau 40 cm. M t sóng
c lan truy n d c theo s i dây ch theo m t chi u t$ phía M sang phía N v i b c sóng 120 cm.
π
Ph ng trình sóng t i M là u M = 2 cos 2πt − (cm) , v i t tính b%ng giây (s). Ph ng trình sóng t i
2
N là
2π π
A. u N = 2 cos 2πt − (cm) . B. u N = 2 cos 2πt − (cm) .
3 3
5π π
C. u N = 2 cos 2πt − (cm) . D. u N = 2 cos 2πt − (cm) .
6 6
Câu 41: Trên m t s i dây àn h i th ng và r t dài có hai i m M và N. M t sóng c h c lan truy n
1
d c theo s i dây ch theo m t chi u t$ phía M sang phía N. Bi t M cách N m t o n b%ng b c
6
π
sóng và ph ng trình sóng t i N là u N = cos 2πt − (cm) , v i t tính b%ng giây (s). Ph ng trình
2
sóng t i M là
π π
A. u M = cos 2πt − (cm) . B. u M = cos 2πt + (cm) .
6 6
π π
C. u M = sin 2πt − (cm) . D. u M = sin 2πt + (cm) .
6 6
Câu 42: M t sóng ngang truy n trên m t s i dây àn h i th ng và r t dài c mô t b%ng ph ng
trình u = 5 sin[π (0,02 x − 2t )](cm) , trong ó x c tính b%ng centimet (cm) và t tính b%ng giây (s).
B c sóng c a sóng này là
Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 11
Sóng c h c Ch I. ic ng v sóng c h c
A. = 5 cm. B. = 50 cm. C. = 100 cm. D. = 200 cm.
Câu 43: M t sóng c truy n d c theo tr c Ox có ph ng trình u = 0,5 sin(50 x − 1000t )(cm) , trong
ó to x tính b%ng centimét (cm) và th i gian t tính b%ng giây (s). T c dao ng c'c i c a
ph n t môi tr ng trên tr c Ox g p bao nhiêu l n t c truy n sóng ?
A. 20. B. 25. C. 50. D. 100.
Câu 44: M t sóng ngang truy n trên tr c to Ox c mô t b%ng ph ng trình
x
u = A sin 2π ft − , trong ó A và x c tính b%ng centimet (cm) , t tính b%ng giây (s). T c
λ
dao ng c'c i c a ph n t môi tr ng g p 4 l n t c truy n sóng, n u
πA πA
A. λ = πA . B. λ = 2πA . C. λ = . D. λ = .
4 2

Th y inh Tr ng Ngh a, giáo viên V t lí, tr ng THPT chuyên Lê Khi t - Qu ng Ngãi 12